dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego Płatne ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Transkrypt

1 Załącznik B Tematy prezentacji instalacja multimedialna w sali ekspozycyjnej czarnej: 1. Dialog polsko-żydowski współcześnie Tematem prezentacji są stosunki polsko-żydowskie od zakończenia II wojny światowej po czasy obecne. Współudział Polaków w Zagładzie, pogrom kielecki, przejawy powojennego antysemityzmu, udział osób żydowskiego pochodzenia w tworzeniu komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, wreszcie wydarzenia 1968 roku - w świadomości współczesnych Polaków i Żydów te "czarne karty wspólnej historii" postrzegane są jako główne przeszkody w budowaniu dialogu międzykulturowego. Przeciwwagę dla tego typu zjawisk stanowią inicjatywy edukacyjne i kulturalne czerpiące z przykładów pokojowej koegzystencji i wspólnego, polsko-żydowskiego dziedzictwa. W ramach prezentacji stereotypom budowanym w oparciu o rozpamiętywanie tragicznych wydarzeń przeszłości przeciwstawiona jest wizja tolerancji i dialogu prezentowana przez współczesnych mieszkańców Polski i Izraela zaangażowanych w działania mające na celu zbliżenie obu narodów. 2. Nieistniejący świat sztetl: Polacy i Żydzi przed II wojna światową Tematem prezentacji jest koegzystencja Polaków i Żydów, mieszkańców małych społeczności miejskich, tzw. sztetl. Przedwojenny świat sztetl zaprezentowany jest jako świat, w którym elementy tradycji i obyczajów obu nacji, mimo ich odmienności i odrębności, przenikają się na płaszczyźnie życia codziennego. Historie wielu sztetl zawierają zarówno przykłady pokojowego współżycia ich mieszkańców, jak i spowodowanej odmiennością kulturową nietolerancji Żydów jako mniejszości narodowej, kulturowej i religijnej. Niezmiennie jednak sztetl, jako element mozaiki kulturowej przedwojennej Polski, pozostaje częścią wspólnego, polsko-żydowskiego dziedzictwa. 3. Islam i muzułmanie w Polsce Prezentacja ukazuje dzieje oraz sytuację współczesną wspólnoty muzułmańskiej w Polsce w odniesieniu do trzech grup: polskich Tatarów, imigrantów z państw muzułmańskich oraz Polaków - konwertytów na islam. Narracja uwzględnia specyfikę historyczną oraz kontekst

2 społeczny i demograficzny, w którym funkcjonują poszczególne grupy polskiej społeczności muzułmańskiej. Prezentacja stanowi także próbę charakterystyki głównych organizacji wyznaniowych związanych z islamem w Polsce, opisu codziennego funkcjonowania gmin muzułmańskich oraz podejmowanych przez nie inicjatyw społecznych, edukacyjnych i kulturalnych. Poprzez wypowiedzi współczesnych polskich muzułmanów, ukazane zostają perspektywy udziału członków tej społeczności religijnej w inicjatywach związanych z szeroko pojętym dialogiem międzykulturowym. 4. Romowie Zasadniczą treścią prezentacji jest przedstawienie wyjątkowości historii romskiej oraz swoistości romskiej kultury. Przedstawione zostaną korzenie kultury cygańskiej w Indiach, kontrowersje towarzyszące teoriom wyznaczającym czas i kierunki emigracji cygańskiej z Indii. Na mapie politycznej Europy średniowiecznej i nowożytnej pokazane zostaną miejsca osiedlania się Cyganów. Istotne będzie wskazanie, potwierdzonych źródłowo dat pojawienia się i osiedlania Cyganów na terenie Rzeczypospolitej, ich role społeczeństwie w czasie istnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów, okresu , II Rzeczypospolitej, okresu II wojny światowej, czasu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (ze szczególnym uwzględnieniem roku 1964 oraz czasem rodzenia się samorządności cygańskiej/romskiej), okresu od 1989 roku do czasu do współczesności. Obok zagadnień typowo historycznych w prezentacji powinna znaleźć się próba przedstawienia funkcjonowania społeczności cygańskiej/romskiej (historycznie oraz współcześnie - w tym tradycyjne rzemiosła i zawody uprawiane przez Cyganów), ukazanie "wewnętrznego" systemu postępowania "romanipen", kształtowania się języka "romani" i jego fenomenu. Całość powinna uzupełniać część uświadamiająca adresatowi "aktywną współczesność" Romów, powstawanie romskich stowarzyszeń, kształtowanie się cyganologii jako nauki, wyłanianie spośród siebie liderów życia społecznego obok znanych z dziejów współczesnej Polski, Romów (Bronisława Wajs "Papusza", Edyta Górniak). 5. Polscy Ormianie Tematem prezentacji jest mniejszość ormiańska w Polsce. Zaprezentowana zostanie geneza emigracji Ormian do Polski na przestrzeni wieków, miejsca osiedlania się Ormian (ze

3 szczególnym uwzględnieniem Lwowa i rolą kościoła katolickiego obrządku ormiańskiego oraz katedrą ormiańską we Lwowie), wykonywane przez Ormian zawody, asymilację przejmowanie języka polskiego oraz tworzenie nazwisk, wpływ Ormian na kulturę polską oraz zaangażowanie w budowę wspólnego państwa. Wspomniani zostaną wybitni Polacy pochodzenia ormiańskiego. Zaakcentowana zostanie postać Grzegorza Axentowicza związanego z Kielcami okresu dwudziestolecia międzywojennego. Omówiony zostanie również los Ormian polskich w czasie II wojny oraz odradzanie się kultury i środowisk ormiańskich w Polsce powojennej, a także ich działalność obecnie. Wspomniani zostaną wybitni Polacy pochodzenia ormiańskiego współcześnie oraz zabytki ormiańskie w Polsce. 6. Region reformacji Tematem prezentacji jest historia reformacji w Małopolsce w XVI i XVII w. Ukazane zostaną początki reformacji, działalność arian Braci Polskich, ich najważniejsze ośrodki oraz najwybitniejsze postacie związane z ruchem reformacyjnym. Ukazane zostaną również przykłady braku dialogu, nietolerancji, w tym wygnanie Braci Polskich. Przedstawiona zostanie także historia ewangelików na Kielecczyźnie w XIX i XX w. do czasów współczesnych. Wskazane zostaną zabytki zbory protestanckie oraz działalność ewangelików obecnie. 7. Kultury pierwotne Tematem prezentacji są wzajemne stosunki i oddziaływania kultur Regionu Świętokrzyskiego i Europy od epoki kamienia po okres wpływów rzymskich. Paleolit późny ( lat p.n.e.) i wymiana surowcowa z terenami leżącymi poza naszymi granicami to początek kontaktów. Kolejne przykłady wzajemnego oddziaływania ukazany zostanie na przykładzie neolitu (ok. 2 poł. VI tys. p.n.e.) - ekspansja pierwszych rolników znad Karpat i Sudetów; epoki brązu ( lat p.n.e.) - kultura trzciniecka oraz kultura łużycka rozwijająca się jako element tak zwanych kultur pól popielnicowych; okresu późnolateńskiego (II w. p.n.e. początek n.e.) - proces latenizacji. Na koniec przedstawiony zostanie okres wpływów rzymskich i największa kultura tego okresu - kultura przeworska. Wynikiem tych wzajemnych oddziaływań kulturowych są cechy wspólne w ceramice, obrządku pogrzebowym czy wyrobach metalowych.

4 8. Prawa człowieka Tematem prezentacji jest istota i historia Praw Człowieka. Historia wskazywać będzie na proces dochodzenia do aktualnego ustawodawstwa oraz tłumaczyć będzie przedmiot, generacje praw i warunki respektowania Praw Człowieka. Pojawi się także temat krytyki Praw Człowieka. Wystawa porusza także w szczególności kwestię Praw Dziecka, Kobiet i Praw Pracowniczych. Wystawa skłania także do refleksji nad własnymi prawami i pozwala zrozumieć funkcjonowanie instytucji politycznych odpowiedzialnych za ich ochronę, tłumaczy, co zrobić i do kogo się zwrócić aby zgłosić naruszenie praw. Celem wystawy jest kształcenie świadomości własnych praw oraz wiedzy o tym, jakich przestrzegać i jak o nie walczyć, zachęcanie do podejmowania działań zmierzających do zachowania praw własnych i praw innych ludzi. 9. Konflikty etniczne Tematem prezentacji jest analiza wybranych przykładów konfliktów etnicznych: Rwanda (lata 90.), rzeź Ormian (1915 rok) i konflikt w byłej Jugosławii (lata 90.). Prezentacja przedstawiać będzie w zarysie genezę, przebieg i skutki tych wydarzeń. Celem prezentacji jest ukazanie podobieństw przyczyn, sposobu eskalacji oraz próba odpowiedzi na pytanie, jakie mechanizmy odpowiedzialne są za generowanie zjawisk związanych z masowym ludobójstwem na tle etnicznym (rasowym, religijnym etc.). Przedstawione zostaną inicjatywy mające na celu zapobieganie tego typu konfliktom. 10. Zmiany paradygmatu w postrzeganiu płci Prezentacja dotyczyć będzie społecznej i kulturowej percepcji płci, ilustrować będzie zmianę paradygmatu myślowego dotyczącego roli i pozycji kobiet i mężczyzn w społeczeństwie.

5 Począwszy od pierwszych przemian społecznych związanych ze zwiększającą się świadomością praw kobiet pod koniec XIX w., poprzez rozwój ich aktywności politycznej, społecznej i ekonomicznej oraz kształtowanie się ruchów dążących do równouprawnienia, aż do nowego modelu społecznego polegającego na interakcji i dialogu płci. Prezentacja uwzględniać będzie historię ruchów i nurtów społecznych towarzyszących zmianom w postrzeganiu roli kobiet i mężczyzn w społeczeństwach (takich jak np. ruch hippisowski i rewolucja seksualna, ruch feministyczny itp.).