Raport końcowy. z badania ewaluacyjnego pilotażowego programu Aktywny Samorząd Ewaluacja za 2014 rok

Transkrypt

1 Ewaluacja Programu Aktywny Samorząd Poznań 2017 Raport końcowy z badania ewaluacyjnego pilotażowego programu Aktywny Samorząd Ewaluacja za 2014 rok Realizator ewaluowanego programu: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu Badanie ewaluacyjne zrealizowane przez: Ośrodek Badań Społecznych INDEKS Biuro: ul. Abp. Walentego Dymka 194/33, Poznań tel./fax. (061) , tel S t r o n a

2 Spis treści: Wprowadzenie... 4 Cele ewaluacji Programu Aktywny Samorząd... 6 Informacje o Programie Aktywny Samorząd realizowanym przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu w 2014 roku... 7 Wyniki badania Moduł I... 9 Charakterystyka badanej próby... 9 Przedmiot dofinansowania ze środków PFRON Moduł I...10 Stopień zadowolenia z uzyskanego wsparcia...11 Wpływ programu na sytuację zawodową uczestników...12 Rehabilitacja zawodowa adresata Programu Aktywny Samorząd Moduł I...13 Wpływ Programu Aktywny Samorząd na likwidację barier aktywności zawodowej...14 Rehabilitacja społeczna adresata programu...15 Wpływ Programu Aktywny Samorząd na likwidację barier aktywności społecznej...17 Wpływ programu na rehabilitację zawodową i społeczną...18 Wpływ programu na poziom życia uczestników programu Ocena obsługi programu Aktywny Samorząd przez pracowników PCPR...19 Źródło informacji o Programie Aktywny Samorząd...20 Działalność na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych...21 Oczekiwania beneficjentów Programu Aktywny Samorząd...22 Uwagi do programu...22 Wyniki badania Moduł II...23 Charakterystyka badanej próby...23 Przedmiot dofinansowania ze środków PFRON - Moduł II...24 Stopień zadowolenia z wysokości uzyskanego dofinansowania...25 Wpływ programu na sytuację zawodową uczestników...26 Wpływ programu Aktywny Samorząd na podjęcie i kontynuowanie nauki...28 Rehabilitacja zawodowa adresata programu Aktywny Samorząd Moduł II...30 Wpływ Programu Aktywny Samorząd na likwidację barier aktywności zawodowej S t r o n a

3 Rehabilitacja społeczna adresata programu...32 Wpływ uzyskanego dofinansowania na aktywność społeczną beneficjentów programu...33 Trudności w podejmowania aktywności społecznej...34 Wpływ Programu Aktywny Samorząd na likwidację barier aktywności społecznej...35 Potrzeby beneficjentów w zakresie aktywności społeczno - zawodowej...35 Wpływ programu na poziom życia uczestników programu Ocena obsługi programu Aktywny Samorząd przez pracowników PCPR...37 Źródło informacji o Programie Aktywny Samorząd...37 Działalność na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych...38 Uwagi do programu...39 Podsumowanie badań ewaluacyjnych Spis rysunków: S t r o n a

4 Wprowadzenie Niniejszy raport przedstawia wyniki, wnioski i rekomendacje z badania ewaluacyjnego Pilotażowego Programu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Aktywny Samorząd realizowanego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu. Niniejszy program powstał w celu ulepszenia modelu polityki społecznej wobec osób niepełnosprawnych. Działania, które program przewiduje uzupełniają plany ujęte w powiatowych strategiach rozwiązywania problemów społecznych i programach działań na rzecz osób niepełnosprawnych. Samorządom dają możliwość aktywnego włączenia się w działania na rzecz inkluzji społecznej osób niepełnosprawnych. Przewidziane formy wsparcia w programie dotyczą likwidacji barier ograniczających społeczne i zawodowe funkcjonowanie osób niepełnosprawnych. Celem głównym Programu Aktywny Samorząd było wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, zawodowym oraz dostępie do edukacji. Program składa sie z trzech modułów, z których jedynie Moduł I oraz Moduł II był realizowany przez samorząd powiatowy i podlegał ewaluacji realizowanej przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu. Poszczególne moduły zakładają następujące wsparcie: Moduł I likwidacja barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową: Obszar A likwidacja bariery transportowej: Zadanie 1 - pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu, Zadanie 2 pomoc w uzyskaniu prawa jazdy kategorii B, Obszar B likwidacja barier w dostępie do uczestniczenia w społeczeństwie informacyjnym: Zadanie 1 pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania, Zadanie 2 dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi nabytego w ramach programu sprzętu elektronicznego i oprogramowania, 4 S t r o n a

5 Obszar C likwidacja barier w poruszaniu się: Zadanie 1 - pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, Zadanie 2 pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, Zadanie 3 pomoc w zakupie protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne, Zadanie 4 pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanej protezy kończyny, Obszar D pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej. Moduł II pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym. Celem głównym programu Aktywny Samorząd jest wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo beneficjentów programu w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji. Cele szczegółowe programu to: przygotowanie beneficjentów programu z zaburzeniami ruchu i percepcji wzrokowej do pełnienia różnych ról społecznych poprzez umożliwienie im włączenia się do tworzącego się społeczeństwa informacyjnego, przygotowanie beneficjentów programu do aktywizacji społecznej, zawodowej lub wsparcie w utrzymaniu zatrudnienia poprzez likwidację lub ograniczenie barier w poruszaniu się oraz barier transportowych, umożliwianie beneficjentom programu aktywizacji zawodowej poprzez zastosowanie elementów wspierających ich zatrudnienie, poprawa szans beneficjentów programu na rywalizację o zatrudnienie na otwartym rynku pracy poprzez podwyższanie kwalifikacji, wzrost kompetencji osób zaangażowanych w proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych, pracowników lub pracujących na rzecz jednostek samorządu terytorialnego lub organizacji pozarządowych. 5 S t r o n a

6 Cele ewaluacji Programu Aktywny Samorząd Celem głównym badania ewaluacyjnego była ocena jakości, skuteczności i efektywności działań realizowanych w Programie Aktywny Samorząd oraz stopnia ich przydatności dla osób uczestniczących w projekcie. Zakres tematyczny badania obejmował w szczególności zagadnienia związane ze skutecznością programu w oparciu o podane wskaźniki, oraz zasoby i potrzeby uczestników korzystających z dofinansowania w aspekcie ich aktywności społeczno zawodowej i w dostępie do edukacji. Do oceny skuteczności działania programu przyjęto następujące główne wskaźniki ewaluacyjne: rezultatu: liczba osób niepełnosprawnych, dla których w wyniku uczestnictwa w programie zlikwidowane lub zmniejszone zostały bariery uniemożliwiające uczestniczenie w życiu społecznym, zawodowym lub w dostępie do edukacji oraz liczba osób zaangażowanych w proces rehabilitacji, których kompetencje wzrosły w wyniku uczestnictwa w module szkolenia kadr. wpływu: liczba osób niepełnosprawnych, których aktywność społeczna lub zawodowa wzrosła w wyniku uczestnictwa w programie. Efektem przeprowadzonego badania są rekomendacje służące poprawie dostosowania rodzajów działań i ich jakości do potrzeb użytkowników w kolejnych latach trwania programu oraz informacje umożliwiające określenie stopnia skuteczności działań realizowanych w ramach Programu Aktywny Samorząd. Badanie ewaluacyjne przeprowadzone zostało przez Ośrodek Badań Społecznych INDEKS w marcu 2017 roku. Ewaluacja dotyczyła beneficjentów, którzy uczestniczyli w programie Aktywny Samorząd w 2014 roku. W ramach badania ewaluacyjnego zastosowano następujące metody i techniki badawcze: analiza danych zastanych (desk research), wywiady kwestionariuszowe z beneficjentami programu (PAPI), 6 S t r o n a

7 Informacje o Programie Aktywny Samorząd realizowanym przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu w 2014 roku Niniejsza analiza dotyczy realizacji pilotażowego Programu Aktywny Samorząd realizowanego w okresie od do roku. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu w 2014 roku realizowało zadania w ramach Programu Aktywny Samorząd: 1) Moduł I Obszar A Zadanie 1 - pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu, 2) Moduł I Obszar A Zadanie 2 pomoc w uzyskaniu prawa jazdy kategorii B, 3) Moduł I Obszar B Zadanie 1 pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania, 4) Moduł I Obszar B Zadanie 2 dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi nabytego w ramach programu sprzętu elektronicznego i oprogramowania, 5) Moduł I Obszar C Zadanie 1 - pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, 6) Moduł I Obszar C Zadanie 2 pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, 7) Moduł I Obszar C Zadanie 3 pomoc w zakupie protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne, 8) Moduł I Obszar C Zadanie 4 pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanej protezy kończyny, 9) Moduł I Obszar D pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej. 10) Moduł II - pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu w ramach pilotażowego programu Aktywny Samorząd w 2014 roku udzielił pomocy łącznie 100 osobom niepełnosprawnym liczonych według unikalnego nr PESEL. Niektórzy beneficjenci otrzymali pomoc w ramach kilku obszarów programu, dlatego suma uczestników poszczególnych zadań i obszarów nie jest równa liczbie beneficjentów, którzy otrzymali wsparcie w ramach Programu Aktywny Samorząd. Wsparcie w likwidacji barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową otrzymało 53 osób niepełnosprawnym liczonych według unikalnego nr PESEL, natomiast z 7 S t r o n a

8 dofinansowania lub refundacji kosztów uzyskania wykształcenia na poziomie wyższym skorzystało 47 osób. Moduł I W roku 2014 z dofinansowania na likwidację barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową skorzystało 53 beneficjentów, w tym: Obszar A likwidacja bariery transportowej: Zadanie 1 pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu - 3 osoby, Zadanie 2 pomoc w uzyskaniu prawa jazdy kategorii B 1 osoba, Obszar B likwidacja barier w dostępie do uczestniczenia w społeczeństwie informacyjnym: Zadanie 1 pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania 24 osoby, Zadanie 2 dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi nabytego w ramach programu sprzętu elektronicznego i oprogramowania 3 osoby, Obszar C likwidacja barier w poruszaniu się: Zadanie 1 pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym 14 osób, Zadanie 2 pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym 10 osób, Zadanie 3 pomoc w zakupie protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne 3 osoby, Zadanie 4 pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanej protezy kończyny 0 osób, Obszar D pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej 8 osób. Moduł II W roku 2014 z pomocy w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym skorzystało 47 beneficjentów. 8 S t r o n a

9 Wyniki badania Moduł I W badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród osób, które skorzystały ze środków PFRON w ramach Programu Aktywny Samorząd - Moduł I w 2014 roku brało udział 18 beneficjentów. Wszystkie poniższe dane i oceny związane są z efektami uczestnictwa w projekcie oraz zmianami, które wywołane zostały poprzez partycypację w projekcie. W dalszej części przedstawiono najważniejsze wnioski płynące z ankiety końcowej. Charakterystyka badanej próby W badaniu ewaluacyjnym ex post wzięło udział 18 beneficjentów Pilotażowego Programu Aktywny Samorząd, którzy skorzystali z dofinansowania na likwidację barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową (w ramach Modułu I). Odsetek badanych respondentów stanowił 33,90% ogółu beneficjentów, którzy uzyskali wsparcie w ramach Modułu I w 2014 roku. W badaniu uczestniczyło 72,2% osób mieszkających na wsi oraz 27,8% mieszkańców miasta. Ankietę końcową wypełniło 61,1% kobiet oraz 38,9% mężczyzn. Wśród uczestników badania największy odsetek stanowili beneficjenci w wieku od 26 do 44 lat 55,6%. W badaniach brało także udział 16,7% beneficjentów w wieku do 18 lat, 16,7% w wieku od 45 do 67 lat oraz po 5,5% respondentów w wieku od 19 do 25 lat oraz powyżej 67 lat. Największa grupa badanych 61,1% posiada znaczny stopień niepełnosprawności, 22,2% umiarkowany stopień niepełnosprawności, natomiast 16,7% orzeczenie o niepełnosprawności (dzieci w wieku do 16 roku życia). Ankietowani uczestnicy programu Aktywny Samorząd, którzy skorzystali z dofinansowania na likwidację barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową są niepełnosprawne ze względu na różne rodzaje schorzeń. Największy odsetek badanych osób - 55,6% jest niepełnosprawny ruchowo oraz posiada choroby narządu wzroku 50,0%. Znaczna grupa ankietowanych 27,8% jest niepełnosprawna ze względu na choroby neurologiczne, choroby układu oddechowego i krążenia 27,8% oraz zaburzenia głosu, mowy i słuchu 22,2%. Część badanych po 16,7% adresatów programu ma orzeczoną niepełnosprawność umysłową oraz całościowe zaburzenia rozwoju. Mniejsza grupa ankietowanych po 5,6% ma orzeczoną niepełnosprawność ze względu na choroby psychiczne oraz ze względu na epilepsje. W badaniu brało udział 37,5% badanych posiadających wykształcenie gimnazjalne lub poniżej. Blisko co trzecie respondent - 31,3% legitymuje się wykształceniem wyższym, 18,7% średnim zawodowym, natomiast 9 S t r o n a

10 12,5% wykształceniem zasadniczym zawodowym. Naukę kontynuuje 22,2% badanych beneficjentów. Z dofinansowania do poniesionych kosztów nauki w ramach programu korzystało zaledwie 5,6% badanych beneficjentów. Przedmiot dofinansowania ze środków PFRON Moduł I Według danych większość uczestników badania 77,8% uzyskało dofinansowanie ze środków PFRON w ramach jednego obszaru. Po 11,1% badanych osób skorzystało z dofinansowania w ramach dwóch oraz trzech obszarów. W ramach Programu Aktywny Samorząd beneficjenci korzystający ze środków PFRON na likwidację barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową - Moduł I, mogą uzyskać wsparcie na zakup wielu przedmiotów i programów - w wielu obszarach. Według danych największy odsetek badanych beneficjentów 44,0% skorzystał z zakupu sprzętu komputerowego lub jego elementów oprogramowania. Wśród osób, które skorzystały z takiej możliwości największy odsetek badanych 75,0% skorzystało z zakupu innego sprzętu (komputer, monitor, telefon z oprogramowaniem, program mówiący, klawiatura dla niewidomych, zoom-text). Połowa badanych, która skorzystała z zakupu sprzętu komputerowego przeznaczyła środki finansowe na zakup drukarki oraz urządzeń specjalistycznych, w tym brajlowskich. Zakup skanera wskazało 37,5% badanych. Wózek inwalidzki o napędzie elektrycznym zakupiło 27,8% badanych adresatów programu. Beneficjenci zakupili wózki inwalidzkie o napędzie elektrycznym takich modeli jak: Forest, Mirage, Squod oraz Tango. Uczestnicy badania środki finansowe z PFRON przeznaczyli także na opłaty za pobyt dziecka w żłobku lub przedszkolu 16,7%, w tym 66,7% opłaciło pobyt dziecka w przedszkolu, natomiast 33,3% za pobyt dziecka w żłobku. Cześć badanych 11,1% zakupiło protezę przy amputacji kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne, taki sam odsetek badanych - 11,1% przeznaczyło środki na naprawę wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym oraz zakup i montaż oprzyrządowania. Przedmiotem dofinansowania w przypadku 5,6% respondentów było szkolenie z zakresu zakupionego sprzętu komputerowego/oprogramowania. Uczestnicy badania nie skorzystali z możliwości finansowania uzyskanie prawa jazdy kat. B oraz naprawy protezy przy amputacji kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne. Przedmioty dofinansowane ze środków PFRON są w większość przypadków nadal sprawne. Taką opinię wyraził niemal 10 S t r o n a

11 każdy respondent 93,4%. Jedynie 6,6% badanych, uważa że przedmiot dofinansowania nie jest w pełni sprawny. Rysunek 1. Przedmiot dofinansowania ze środków PFRON Moduł I Tylko jeden z badanych beneficjentów, którzy skorzystali z dofinansowania z PFRON w ramach Programu Aktywny Samorząd Moduł I napotkał na poważne uchybienia ze strony dostawcy przedmioty dofinansowania. Problemem była dostawa przedmiotu dofinansowania po wyznaczonym terminie oraz brak właściwego serwisu posprzedażowego. Z przedmiotu dofinansowania zakupionego w ramach programu zazwyczaj, korzysta tylko beneficjent 77,8% przypadków. Zdarzały się jednak sytuacje, że z przedmiotu dofinansowania poza adresatem programu korzystają lub korzystały także: dzieci 11,1%, rodzice 5,6%, małżonek 5,6% oraz rodzeństwo 5,6% beneficjenta. Stopień zadowolenia z uzyskanego wsparcia Według danych wszyscy beneficjenci Programu Aktywny Samorząd Moduł I są zadowoleni z uzyskanego wsparcia. Każda z badanych osób wskazała odpowiedź zdecydowanie tak. Żadna z badanych osób nie udzieliła odpowiedzi, raczej nie oraz zdecydowanie nie. Takie wyniki potwierdzają bardzo wysoki stopień zadowolenia uczestników badania z uzyskanego wsparcia. 11 S t r o n a

12 Wpływ programu na sytuację zawodową uczestników Poniżej przedstawiono wpływ Programu Aktywny Samorząd Moduł I na sytuację zawodową uczestników programu. Jak wynika z danych przed przystąpieniem do programu największy odsetek badanych 22,2% pracował na chronionym rynku pracy. Znaczna grupa beneficjentów 16,7% była bezrobotna. Więcej niż co dziesiąty uczestnik badania 11,1% pracował na otwartym rynku pracy, natomiast 5,6% ankietowanych studiowało uczyło się. Prezentowana suma odpowiedzi jest mniejsza niż 100% ze względu na brak odpowiedzi na to pytania w niektórych kwestionariuszach. Rysunek 2. Sytuacja zawodowa przed przystąpieniem do programu Aktualnie, w chwili badania połowa respondentów 50,0% badanych nie pracuje. Beneficjenci nie pracują ze względu na: chorobę, brak zdolności do pracy oraz naukę. Co trzeci uczestnik badania 33,3% pracuje na otwartym rynku pracy (w tym 83,3% pracuje na umowę o pracę, natomiast 16,7% pracuje na umowę cywilno prawną). Wśród badanych osób 16,7% pracuje w Zakładzie Pracy Chronionej, Zakładzie Aktywności Zawodowej lub Spółdzielni socjalnej (wszyscy na umowę o pracę). Porównując sytuację zawodową uczestników Programu Aktywny Samorząd przed przystąpieniem do programu do obecnej sytuacji zawodowej, wynika że o 22,1% zwiększył się odsetek osób pracujących na otwartym rynku pracy oraz o 5,5% zmniejszyła się grupa osób pracujących na chronionym rynku pracy. Wzrost liczby osób aktywnych zawodowo może mieć pośrednią korelację z uczestnictwem beneficjentów w Programie Aktywny Samorząd. 12 S t r o n a

13 Rysunek 3. Obecna sytuacja zawodowa Rehabilitacja zawodowa adresata Programu Aktywny Samorząd Moduł I Dofinansowanie uzyskane przez beneficjentów, którzy otrzymali wsparcie w ramach Modułu I Programu Aktywny Samorząd pozwoliło adresatom programu przede wszystkim na podniesienie kwalifikacji zawodowych 27,8%, wzrost efektywności pracy 27,8%, kontynuowanie pracy także 27,8% oraz na kontynuowanie nauki 22,2% wskazań. Uzyskane wsparcie pozwoliło także na poprawę stanu zdrowia beneficjentów 16,7% oraz na podjęcie lepszej pracy 11,1%. W mniejszym stopniu uzyskane wsparcie pozwoliło beneficjentom na podjęcie stałej pracy 5,6%. Rysunek 4. Dofinansowanie ze środków PFRON w ramach programu umożliwiło. 13 S t r o n a

14 Większość adresatów programu 81,3% przed uzyskaniem pomocy ze środków PFRON, podejmowało próby poszukiwania pracy. Zdecydowanie mniejszy odsetek respondentów 18,7% nie wykazywał aktywności w zakresie podejmowania zatrudnienia. Rysunek 5. Czy przed uzyskaniem pomocy ze środków PFRON, podejmował/a Pan/i próby poszukiwania pracy? Największą przeszkodą w aktywizacji zawodowej badanych osób niepełnosprawnych był głównie stan zdrowia 30,7%. Inne ważne trudności jakie napotkali adresaci programu, podczas prób podejmowania zatrudnienia to także: niechęć lub obawa pracodawców względem pracy osób niepełnosprawnych 15,4%, złe warunki pracy i płacy 15,4% oraz inne powody (brak stałej opieki nad dzieckiem) - także 15,4% wskazań. Kolejne bariery w podjęciu zatrudnienia adresatów programu to również brak odpowiednich kwalifikacji zawodowych 7,7%, brak stanowiska pracy przystosowanego do rodzaju schorzenia 7,7% oraz brak ofert pracy także 7,7% wskazań. Wpływ Programu Aktywny Samorząd na likwidację barier aktywności zawodowej Na podstawie przedstawionych danych należy stwierdzić, że udział badanych beneficjentów w Programie Aktywny Samorząd Moduł I zdecydowanie przyczynił się do zniwelowania przeszkód utrudniających aktywizację zawodową. Według danych łącznie 88,9% respondentów, uważa że udało się przezwyciężyć napotkane wcześniej przeszkody związane z podejmowaniem zatrudnienia, w tym 55,6%, uważa że przeszkody udało się zmniejszyć, natomiast 33,3% że przeszkody udało się całkowicie zlikwidować. Więcej niż co 14 S t r o n a

15 dziesiąty uczestnik badania 11,1% nie zauważył wpływu uzyskania dofinansowania na likwidację barier uniemożliwiających aktywizację zawodową. Rysunek 6. Po otrzymaniu dofinansowania z Programu uważa Pani/Pan, że trudności/ przeszkody wymienione wyżej tj. dotyczące aktywności zawodowej. Rehabilitacja społeczna adresata programu Dofinansowanie ze środków PFRON w ramach Programu Aktywny Samorząd Moduł I zmieniło bardzo wiele w zakresie rehabilitacji społecznej adresatów programu. Udział w programie pozwolił beneficjentom przede wszystkim na nawiązanie kontaktu z innymi ludźmi. Był to zdecydowanie najważniejszy wpływ programu na rehabilitację jego uczestników. Taką odpowiedź wskazało aż 76,9% badanych. Dofinansowanie ze środków PFRON w dużym stopniu umożliwiło adresatom programu także na rozwijanie własnych zainteresowań 61,5%. Program wpłynął także na usamodzielnienie się uczestników programu 30,8%. Inne efekty partycypacji w programie to także wzrost zaangażowania uczestników programu w pracę społeczną 23,8%, kontynuowanie nauki 15,4% oraz polepszenie warunków nauki 7,7%. Część ankietowanych osób 15,4% uważa, że udział w projekcie nic nie zmienił w zakresie ich partycypacji w życiu społecznym. Każdy z badanych mógł udzielić większej liczby odpowiedzi dlatego suma wskazań jest większa niż 100%. 15 S t r o n a

16 Rysunek 7. Wpływ uzyskanego dofinansowania ze środków PFRON na aktywność społeczną beneficjentów programu. Zdaniem uczestników badania, największe i najważniejsze ograniczenia związane z niepełnosprawnością, które utrudniają aktywność społeczną to: zły stan zdrowia 27,8% wskazań, ograniczenia związane ze schorzeniem 27,8% oraz brak sprzętu elektronicznego np. komputer, laptop, smartfon itp. także 27,8% wskazań. Kolejne ważne bariery aktywności społecznej to także: trudności natury finansowej 22,2% oraz brak odpowiedniego oprogramowania ułatwiającego komunikację 22,2%. Badani wskazali także na bariery architektoniczne i komunikacyjne 16,7%. Problemem są także trudności w znalezieniu oferty turystycznej lub kulturalnej skierowanej lub dostosowanej do potrzeb i oczekiwań osób niepełnosprawnych - 11,1%. Inne bariery takie jak: brak możliwości zapewnienia opieki nad dzieckiem wymieniło 5,6% badanych. Taki sam odsetek badanych, uważa że przeszkodą w pełnej aktywizacji społecznej jest brak urządzeń lektorskich, brajlowskich. Prezentowana suma odpowiedzi nie jest równa 100% ze względu na możliwość wskazania większej liczby odpowiedzi. 16 S t r o n a

17 Rysunek 8. Jakie trudności / przeszkody towarzyszyły Panu/Pani w podejmowaniu aktywności społecznej? Wpływ Programu Aktywny Samorząd na likwidację barier aktywności społecznej Udział beneficjentów w Programie Aktywny Samorząd Moduł I przyczynił się do likwidacji bądź zmniejszenia przeszkód w pełnej aktywności społecznej. Zdiagnozowane i wskazane bariery aktywności społecznej, zdaniem 73,3% badanych udało się zmniejszyć, natomiast zdaniem 20,0% udało się je całkowicie zlikwidować. Niewielki odsetek badanych 6,7%, twierdzi że istniejące bariery aktywności społecznej nie zmieniły się. Takie dane oznaczają, że partycypacja w tym programie przyczynia się do likwidacji obiektywnych barier uniemożliwiających pełną aktywność społeczną osób niepełnosprawnych. Rysunek 9. Po otrzymaniu dofinansowania z Programu uważa Pani/ Pan, że trudności/przeszkody dotyczące aktywności społecznej 17 S t r o n a

18 Wpływ programu na rehabilitację zawodową i społeczną Beneficjenci programu dokonali także oceny wpływu udzielonej pomocy ze środków PFRON na rehabilitację zawodową oraz rehabilitację społeczną. Ocena wpływu dokonana została według pięciostopniowej skali od 1 do 5, gdzie 1 to najniższa ocena, natomiast 5 najwyższa ocena. Zgodnie z przedstawionymi danymi łącznie 93,4% badanych osób wysoko oceniło wpływ programu na rehabilitację społeczną, w tym 66,7% wskazało ocenę najwyższą natomiast 26,7% wysoką. Wpływ programu na rehabilitację zawodową jest także bardzo wysoko oceniany. Według danych łącznie 92,7% badanych uznało, że program przyczynił się do rehabilitacji zawodowej uczestników, w tym 61,5% badanych wskazało ocenę 5, natomiast 30,8% ocenę 4. Warto zauważyć, że w rozkładzie odpowiedzi nie pojawiły się żadne negatywne oceny, tym samym należy uznać, że program przyczynił się do rehabilitacji społeczno zawodowej niemal wszystkich beneficjentów Programu Aktywny Samorząd, korzystających ze wsparcia w ramach Modułu I. Rysunek 10. Ocena wpływu programu na rehabilitację zawodową i społeczną. (Ocena w skali od 1 do 5, gdzie 1 to najniższa ocena, 5 ocena najwyższa) 18 S t r o n a

19 Wpływ programu na poziom życia uczestników programu. Wyniki przeprowadzonych badań jednoznacznie wskazują, że poziom życia uczestników Programu Aktywny Samorząd Moduł I dzięki pomocy otrzymanej ze środków PFRON zdecydowanie podniósł się. Taką opinię wyraziło aż 83,3% adresatów programu. Zaledwie 16,7% badanych uważa, że poziom ich życia nie uległ zasadniczych zmianom. Program Aktywny Samorząd spełnia bardzo ważną rolę w zakresie pozytywnych zmian w życiu społeczno zawodowym osób niepełnosprawnych jak i wpływa na podniesienie poziomu i jakości życia jego uczestników. Rysunek 11. Dzięki pomocy otrzymanej ze środków PFRON w ramach programu Pani/Pana poziom życia Ocena obsługi programu Aktywny Samorząd przez pracowników PCPR Uczestnicy Programu Aktywny Samorząd korzystający ze wsparcia w ramach Modułu I, bardzo wysoko oceniają obsługę programu realizowaną przez pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu. Wszyscy uczestnicy badania wskazali pozytywne oceny świadczące o wysokiej jakości obsługi świadczonej przez pracowników PCPR w Poznaniu. Najwyższą ocenę wskazało aż 93,8% badanych, natomiast ocenę dobrą wskazało 16,2% badanych. W rozkładzie odpowiedzi nie wskazano negatywnych ocen, co potwierdza bardzo dobrą współpracę w zakresie obsługi adresatów programu. 19 S t r o n a

20 Rysunek 12. Jak ocenia Pani/Pan obsługę programu przez pracowników PCPR (w skali od 1 do 5)? (ocena w skali od 1 do 5, gdzie 1 to najniższa ocena, 5 ocena najwyższa) Źródło informacji o Programie Aktywny Samorząd Informacje o programie Aktywny Samorząd beneficjenci uzyskali przede wszystkim od znajomych 50,0% oraz z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu 44,4%. Badani wymienili także inne źródła informacji o programie takie jak: Warsztaty Terapii Zajęciowej, Wielkopolskie Centrum Rehabilitacji oraz poradnia psychologiczno pedagogiczna 16,7%. Kolejne źródła informacji o programie to także: Internet 16,7%, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych 11,1% oraz telewizja także 11,1%. Mniejszy odsetek badanych 5,6% uzyskał informację o programie z Ośrodka Pomocy Społecznej oraz z radia także 5,6% wskazań. Rysunek 13. Jakie było Pani/Pana źródło informacji o możliwości dofinansowania w ramach programu? 20 S t r o n a

21 Działalność na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych Ponad połowa ankietowanych uczestników programu 55,6% nie działa na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych. Taką działalność realizuje 44,4% respondentów. Rysunek 14. Czy działa Pani/Pan na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych W działalność na rzecz osób niepełnosprawnych chciałoby się zaangażować 46,7% badanych. Brak zainteresowania takimi działaniami wskazało 53,3% respondentów. Najważniejsze powody braku chęci do podejmowania działań skierowanych wobec środowiska osób niepełnosprawnych to przede wszystkim: zły stan zdrowia, depresja, wiek, sytuacja rodzinna oraz brak czasu. Rysunek 15. Czy chciałaby / chciałby Pani/Pan zaangażować się na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych? 21 S t r o n a

22 Oczekiwania beneficjentów Programu Aktywny Samorząd Zdaniem 50,0% respondentów, zakres dofinansowania ze środków PFRON w ramach Programu Aktywny Samorząd powinien zostać poszerzony o inne rodzaje pomocy. Beneficjenci postulowali poszerzenie zakresu pomocy o takie elementy jak: finansowanie zakupu samochodu dofinansowanie zakupu samochodu dla osób niepełnosprawnych z dziećmi (nie tylko z niepełnosprawnością ruchową) dostosowanie łazienki dla osoby niepełnosprawnej rehabilitacja specjalistyczne lupy, okulary wyjazdy kulturalne,kino, teatr, opera szkolenia Uwagi do programu Uczestnicy biorący udział w badaniu są bardzo zadowoleni z możliwości skorzystania z dofinansowania w ramach programu co jednoznacznie potwierdzają wyniki badania. W związku z powyższym tylko nieliczni badani mieli jakiekolwiek uwagi do realizacji Programu Aktywny Samorząd. Jedyne uwagi, które pojawiły się wśród adresatów korzystających z dofinansowania w ramach Modułu I to: Brak wystarczających środków na dofinansowanie pomocy z programu - likwidacja barier w komunikowaniu się. Szybsze wytyczne z centrali PFRON aby można było szybciej składać wnioski i uzyskiwać pomoc w danym roku. 22 S t r o n a

23 Wyniki badania Moduł II Poniżej przedstawiono wyniki badania przeprowadzone z uczestnikami programu Aktywny Samorząd, którzy otrzymali dofinansowanie z PFRON w ramach Modułu II programu. Ankieta ewaluacyjna ex-post przeprowadzana została po zakończeniu realizacji programu i dotyczyła tylko tych osób, które zakończyły udział w projekcie w 2014 roku. Wszystkie poniższe dane i oceny związane są z efektami uczestnictwa w projekcie oraz zmianami, które wywołane zostały poprzez partycypację w projekcie. Ankietę końcową wypełniło 32 uczestników Pilotażowego Programu Aktywny Samorząd. Charakterystyka badanej próby W badaniu ewaluacyjnym ex post wzięło udział 32 beneficjentów Pilotażowego Programu Aktywny Samorząd, którzy skorzystali z pomocy w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym (w ramach Modułu II). Odsetek badanych respondentów stanowił 68,1% ogółu beneficjentów, którzy uzyskali wsparcie w ramach Modułu II w 2014 roku. Wśród uczestników badania 68,1% stanowili mieszkańcy miasta, natomiast 46,8% to mieszkańcy wsi. Większy odsetek badanych stanowili mężczyźni 65,6%, odsetek kobiet, które brały udział w badaniu to 34,4%. W badaniach brało udział 43,8% beneficjentów wieku od 19 do 25 lat, 43,8% w wieku od 26 do 44 lat oraz 12,4% uczestników programu w wieku od 45 do 67 lat. Wśród respondentów największą grupę stanowiły osoby legitymujące się wykształceniem wyższym 65,6%. Część badanych ma wykształcenie średnie ogólnokształcące 28,1%, natomiast 6,3% wykształcenie średnie zawodowe. Największa grupa badanych 65,6% posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności, 25,0% znaczny stopień niepełnosprawności, natomiast 9,4% lekki stopień niepełnosprawności. Osoby korzystające z pomocy w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym są niepełnosprawne ze względu na różne rodzaje schorzeń. Największy odsetek badanych osób - 28,1% jest niepełnosprawny ruchowo. Co piąta badana osoba posiada choroby neurologiczne 25,0%. Duża grupa ankietowanych 18,8% posiada inne rodzaje niepełnosprawności niewymienione w kafeterii ankiety takie jak: cukrzyca, skaza krwotoczna oraz przeszczep wątroby. Kolejne rodzaje niepełnosprawności według orzeczenia, które posiadają ankietowani w kolejności to: choroby układu oddechowego i krążenia 12,5%, choroby układu moczowo płciowego także 12,5% oraz zaburzenia głosu, mowy i słuchu 9,4% i choroby narządu wzroku 6,3%. 23 S t r o n a

24 Przedmiot dofinansowania ze środków PFRON - Moduł II Większość ankietowanych osób 71,0% uzyskało dofinansowanie ze środków PFRON w ramach jednego obszaru. Część badanych 16,1% w ramach dwóch obszarów, natomiast 12,9% w ramach trzech obszarów. Ponad połowa uczestników Programu Aktywny Samorząd 59,4% uzyskała dofinansowanie do studiów I stopnia (kończące się uzyskaniem tytułu: licencjat, inżynier). Duża grupa badanych 37,5% otrzymała dofinansowanie do studiów II stopnia (wymaga uprzedniego ukończenia studiów I stopnia kończące się uzyskaniem tytułu: magister, magister inżynier). Studia podyplomowe zostały dofinansowane w 18,8% przypadkach. Badani uczestnicy programu Aktywny Samorząd otrzymali także dofinansowanie do jednolitych studiów magisterskich (kończące się uzyskaniem tytułu: magister, magister inżynier) 6,3%, nauki w szkole policealnej 3,1% oraz studiów doktoranckich 3,1%. Badani otrzymali dofinansowanie w ramach programu Aktywny Samorząd na różnego rodzaju naukę, dlatego suma wskazań jest większa niż 100%. Połowa badanych uzyskała dofinansowanie do nauki w szkole / uczelni państwowej, taki sam odsetek badanych otrzymał wsparcie finansowe do podjęcia nauki w szkole / studiach prywatnych. Uwzględniając profil wydziału uczelni, na którym uczą się beneficjenci, wynika że największy odsetek kształci/kształcił się na kierunkach: humanistycznych 45,2%, ekonomicznych 25,8% oraz technicznych 16,1%. Uczestnicy programu kształcili się także na kierunkach: informatycznych 9,7% oraz przyrodniczych 3,2%. Zdecydowana większość uczestników Pilotażowego Programu Aktywny Samorząd 75,0% uczyła lub uczy się w trybie zaocznym, natomiast 25,0% w trybie dziennym. Dofinansowanie uzyskane w ramach programu przeznaczone zostało głównie na: opłatę za naukę czesne 81,3% oraz zakup pomocy naukowych 65,6%. Środki z programu przeznaczone zostały także na opłaty transportowe związane z pobieraniem nauki 40,6%. Mniejszy odsetek beneficjentów przeznaczył środki finansowe uzyskane w ramach programu na dostęp do Internetu 15,6% oraz zakwaterowanie 3,1% 24 S t r o n a

25 Rysunek 16. Na co przeznaczone zostało otrzymane dofinansowanie? Stopień zadowolenia z wysokości uzyskanego dofinansowania Niemal wszyscy ankietowani uczestnicy programu Aktywny Samorząd 93,8% są zadowoleni z wysokości uzyskanego dofinansowania. Zaledwie 3,1% badanych uważa, że wysokość przyznanego dofinansowania nie jest satysfakcjonująca. Także 3,1% ankietowanych wskazało odpowiedź nie wiem / trudno powiedzieć. Dane jednoznacznie potwierdzają zadowolenie uczestników z wysokości otrzymanego wsparcia. Rysunek 17. Stopień zadowolenia z wysokości uzyskanego dofinansowania 25 S t r o n a

26 Większość beneficjentów programu Aktywny Samorząd łącznie 68,8% badanych, uważa że wysokość uzyskanego dofinansowania otrzymanego w ramach programu jest wystarczająca. Innego zdania było 18,7%, którzy uważają, że uzyskane dofinansowanie raczej nie jest optymalne. Brak zdania w tym temacie wskazało 12,5% respondentów. Rysunek 18. Czy wysokość otrzymanego dofinansowania jest wystarczająca? Wpływ programu na sytuację zawodową uczestników Poniżej przedstawiono wpływ Programu Aktywny Samorząd na sytuację zawodową uczestników programu. Przed przystąpieniem do programu ponad połowa badanych uczestników 56,3% studiowała uczyła się. Część badanych 18,8% pracowała na otwartym rynku pracy, natomiast 15,6% badanych pozostawała bez pracy. Na chronionym rynku pracy pracowało 12,5% badanych. Własną działalność gospodarczą prowadziło 6,3% respondentów. Należy zauważyć, że suma prezentowanych odpowiedzi jest większa niż 100% ze względu na możliwość wskazania kilku odpowiedzi przez badane osoby. 26 S t r o n a

27 Rysunek 19. Sytuacja zawodowa przed przystąpieniem do programu Aktualnie, w chwili badania 37,5% badanych uczy się studiuje. Więcej niż co trzeci uczestnik badania 34,3% pracuje na otwartym rynku pracy, w tym 90,9% pracuje na umowę o pracę, natomiast 9,1% na umowę cywilno prawną. Część badanych 12,5% nie pracuje, ale poszukuje pracy. Taki sam odsetek badanych 12,5% pracuje w Zakładzie Pracy Chronionej, Zakładzie Aktywności Zawodowej lub spółdzielni socjalnej. Wśród osób pracujących na chronionym rynku pracy większość badanych 75,0% pracuje na umowę o pracę, natomiast 25,0% na umowę zlecenie lub umowę o dzieło. Wśród uczestników badania 3,1% respondentów nie pracuje ze względu na zły stan zdrowia. Porównując sytuację zawodową uczestników Programu Aktywny Samorząd przed przystąpieniem do programu do obecnej sytuacji zawodowej, wynika że o 15,6% zwiększył się odsetek osób pracujących na otwartym rynku pracy oraz o 18,8% zmniejszyła się grupa osób studiujących. Wzrost liczby osób aktywnych zawodowo może mieć pośrednią korelację związaną z uczestnictwem beneficjentów w Programie Aktywny Samorząd. 27 S t r o n a

28 Rysunek 20. Obecna sytuacja zawodowa uczestników programu. Wpływ programu Aktywny Samorząd na podjęcie i kontynuowanie nauki Chcąc zbadać wpływ Pilotażowego Programu Aktywny Samorząd na podjęcie i kontynuowania nauki zapytano beneficjentów programu Czy gdyby nie uzyskał/uzyskała(a) Pan/Pani wsparcia finansowego w ramach programu Aktywny Samorząd, to czy rozpoczął/rozpoczęła by Pan/Pani naukę lub studia? Zgodnie z przedstawionymi danymi, łącznie 43,8% beneficjentów pilotażowego Programu Aktywny Samorząd nie rozpoczęłoby nauki bez finansowego wsparcia w ramach programu. Wsparcie w ramach programu było kluczowe dla podjęcia decyzji o rozpoczęciu nauki przez znaczy odsetek uczestników programu. Część badanych łącznie 37,5% rozpoczęłaby naukę lub studia niezależnie od możliwości uzyskania wsparcia finansowego w ramach programu. Uzyskane wsparcie finansowe być może przyspieszyło podjecie takiej decyzji przez beneficjentów. Blisko co piąty uczestnik badania 18,7% nie potrafił określić wpływu możliwości uzyskania wsparcia na podjęcie decyzji o rozpoczęciu nauki. Reasumując Program Aktywny Samorząd przyczynił się do rozpoczęcia nauki przez znaczną grupę osób niepełnosprawnych, które bez wsparcia nie podjęłyby dalszej edukacji. 28 S t r o n a

29 Rysunek 21. Czy gdyby nie uzyskał/uzyskała(a) Pan/Pani wsparcia finansowego w ramach programu Aktywny Samorząd, to czy rozpoczął/rozpoczęła by Pan/Pani naukę lub studia? Duża grupa beneficjentów Programu Aktywny Samorząd łącznie 37,6% nie kontynuowałaby nauki, gdyby nie uzyskała wsparcia finansowego w ramach programu. Większy odsetek badanych łącznie 44,6% kontynuowałaby naukę lub studnia niezależnie od uzyskanego wsparcia. Część badanych 18,7% nie potrafi ocenić możliwości uzyskania środków finansowych na kontynuowanie nauki. Rysunek 22. Czy gdyby nie uzyskał/uzyskała(a) Pan/Pani wsparcia finansowego w ramach programu Aktywny Samorząd, to czy kontynuował by Pan/Pani naukę lub studia? 29 S t r o n a

30 Rehabilitacja zawodowa adresata programu Aktywny Samorząd Moduł II Dofinansowanie uzyskane przez beneficjentów, którzy otrzymali wsparcie w ramach Modułu II programu Aktywny Samorząd pozwoliło adresatom programu przede wszystkim na kontynuowanie nauki 68,8%, podniesienie kwalifikacji zawodowych 59,4% oraz podjęcie nauki na poziomie wyższym 43,8% wskazań. W mniejszym stopniu uzyskane wsparcie pozwoliło beneficjentom na przekwalifikowanie zawodowe 15,6%, wzrost efektywności pracy 12,5%, podjęcie lepszej pracy 9,4% podjęcie stałej pracy 9,4% oraz kontynuowanie pracy 9,4%. Badani wskazali także takie odpowiedzi jak: rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej 6,3% oraz wykonywanie pracy okresowej 3,1%. Rysunek 23. Dofinansowanie ze środków PFRON w ramach programu umożliwiło. Większość adresatów programu 61,3% przed uzyskaniem pomocy ze środków PFRON, podejmowało próby poszukiwania pracy. Pozostała grupa respondentów 38,7% nie wykazywała aktywności w zakresie poszukiwania zatrudnienia. 30 S t r o n a

31 Rysunek 24. Czy przed uzyskaniem pomocy ze środków PFRON, podejmował/a Pan/i próby poszukiwania pracy? Trudności jakie napotkali ankietowani podczas prób podejmowania zatrudnienia to przede wszystkim: brak odpowiednich kwalifikacji zawodowych 37,5% wskazań, niechęć lub obawa pracodawców względem pracy osób niepełnosprawnych 31,3% oraz złe warunki pracy i płacy 28,1%. Kolejne bariery w podjęciu zatrudnienia adresatów programu to również brak ofert pracy 25,0% oraz zły stan zdrowia 18,8%. W mniejszym stopniu badane osoby wskazały na takie przeszkody w aktywizacji zawodowej jak: brak stanowiska pracy przystosowanego do rodzaju schorzenia 9,4% oraz bariery architektoniczne, komunikacyjne 9,4%. Wpływ Programu Aktywny Samorząd na likwidację barier aktywności zawodowej Na podstawie przedstawionych danych należy stwierdzić, że udział badanych beneficjentów w Programie Aktywny Samorząd przyczynił się do zmniejszenia barier i trudności dotyczących aktywizacji zawodowej. Według danych 65,5% respondentów, uważa że udało się zmniejszyć napotkane wcześniej przeszkody związane z podejmowaniem zatrudnienia. Brak wpływu programu na zmniejszenie lub likwidację barier uniemożliwiających aktywizację wskazało 34,5% respondentów. 31 S t r o n a

32 Rysunek 25. Po otrzymaniu dofinansowania z Programu uważa Pani/Pan, że trudności/ przeszkody wymienione wyżej tj. dot. aktywności zawodowej. Rehabilitacja społeczna adresata programu Zdaniem uczestników badania, największe i najważniejsze ograniczenia związane z niepełnosprawnością, utrudniające aktywność społeczno zawodową to głównie ograniczenia zdrowotne. Taki powód wskazała ponad połowa badanych respondentów 59,4%. Inne ważne bariery aktywności społecznej i zawodowej to także niechęć pracodawców do zatrudniania osób z niepełnosprawnością 43,8% oraz bariery finansowe 40,6%. Część badanych wymieniło również brak odpowiedniego wsparcia oraz bariery architektoniczne utrudniające funkcjonowanie w sferze prywatnej i zawodowej. Wymienione przeszkody wskazało odpowiednio 28,1% oraz 21,9% badanych beneficjentów programu. Respondenci wymienili także bariery motywacyjne osobiste 12,5%, inne bariery takie jak: wykorzystywanie niepełnosprawnych pracowników przez pracodawców, stereotypowe traktowanie niepełnosprawnych przez pracodawców oraz nieodpowiedni system i rozkład czasu pracy, wskazało - 9,4% badanych. Najmniejszy odsetek respondentów wskazał na bariery środowiskowe (związane z miejscem zamieszkania) 6,3%. 32 S t r o n a

33 Rysunek 26. Jakie są Pan/Pana zdaniem najważniejsze ograniczenia związane z niepełnosprawnością, które utrudniają aktywność społeczno zawodową? Wpływ uzyskanego dofinansowania na aktywność społeczną beneficjentów programu Uzyskane środki w ramach programu Programu Aktywny Samorząd Moduł II zmieniły bardzo wiele w życiu społeczno zawodowym beneficjentów programu. Okazuje się, że dofinansowanie ze środków PFRON w największym stopniu umożliwiło adresatom programu: kontynuowanie nauki 71,9%, pojęcie nauki na wyższym poziomie 65,6% oraz polepszenie warunków nauki 62,5%. Połowa respondentów, uważa dofinansowanie ze środków PFRON pozwoliło na nawiązanie kontaktu z innymi ludźmi. Program wpłynął także na zwiększenie motywacji beneficjentów do nauki 40,6%. Udział w programie Aktywny Samorząd przyczynił się także do rozwijania własnych zainteresowań 34,4%, usamodzielnienia adresatów programu 31,3%, zmianę środowiska 28,1% oraz zmianę pozycji społecznej 21,9%. Pozostałe odpowiedzi przedstawione zostały na poniższym wykresie. Każdy z badanych mógł udzielić większej liczby odpowiedzi dlatego suma wskazań jest większa niż 100%. 33 S t r o n a

34 Rysunek 27. Wpływ uzyskanego dofinansowania ze środków PFRON na aktywność społeczną beneficjentów programu Trudności w podejmowania aktywności społecznej Najważniejsze przeszkody, które utrudniały adresatom programu skuteczne podejmowanie aktywności społecznej związane były przede wszystkim z trudnościami natury finansowej 56,3% oraz ograniczeniami związanymi ze schorzeniami 50,0%. Beneficjenci programu Aktywny Samorząd korzystający ze wsparcia w ramach Modułu II wskazywali także takie ograniczenia w efektywnym podejmowaniu aktywności społecznej jak: zły stan zdrowia 28,1%, bariery architektoniczne, komunikacyjne i inne 28,1% oraz brak sprzętu elektronicznego 21,9%. Pozostałe bariery aktywności społecznej przedstawiono na poniższym wykresie. Suma przedstawionych odpowiedzi jest większa niż 100% ze względu na możliwość wskazania kilku odpowiedzi. Rysunek 28. Jakie trudności/przeszkody towarzyszyły Pani/Panu w podejmowaniu aktywności społecznej? 34 S t r o n a

35 Wpływ Programu Aktywny Samorząd na likwidację barier aktywności społecznej Udział w Programie Aktywny Samorząd niewątpliwie przyczynił się do zmniejszenia barier w aktywności społecznej uczestników programu. Wcześniej zdiagnozowane bariery, na skutek partycypacji w programie zdaniem 65,5% badanych udało się zmniejszyć, natomiast zdaniem 3,5% respondentów udało się je całkowicie zlikwidować. Zdaniem 31,0% badanych przeszkody dotyczące aktywności społecznej pozostały bez zmian. Reasumując udział w programie Aktywny Samorząd Moduł II wpłynął na zmniejszenie lub likwidację istniejących trudności uniemożliwiających pełną aktywność społeczną osób niepełnosprawnych. Rysunek 29. Po otrzymaniu dofinansowania z Programu uważa Pani/ Pan, że trudności/przeszkody dotyczące aktywności społecznej Potrzeby beneficjentów w zakresie aktywności społeczno - zawodowej Główne potrzeby adresatów Programu Aktywny Samorząd w zakresie aktywności społeczno zawodowej to przede wszystkim: nabycie nowych umiejętności 53,1%, udział w szkoleniach, treningach, warsztatach umiejętności społecznych, uczenia kreatywności, przedsiębiorczości 40,6% oraz staż zawodowy 34,4%. W mniejszym stopniu badani wymienili takie formy aktywności jak: poradnictwo, doradztwo zawodowe 12,5% oraz wolontariat 9,4%. W odpowiedzi na to pytanie każdy z badanych mógł wskazać kilka odpowiedzi, dlatego suma wskazań nie jest równa 100%. 35 S t r o n a

36 Rysunek 30. Jakie ma Pan/Pani potrzeby w zakresie aktywności społeczno zawodowej? Wpływ programu na poziom życia uczestników programu. Na podstawie przeprowadzonych ankiet należy jednoznacznie stwierdzić, że poziom życia uczestników Programu Aktywny Samorząd dzięki pomocy otrzymanej ze środków PFRON podniósł się. Taką opinię wyraziło aż 71,9% adresatów programu. Takie dane oznaczają niebagatelny wpływ programu na poziom i jakość życia beneficjentów. Brak istotnej korelacji pomiędzy uzyskanym wsparciem ze środków PFRON a poziomem życia wskazało 28,1% ankietowanych uczestników programu. Rysunek 31. Dzięki pomocy otrzymanej ze środków PFRON w ramach programu Pani/Pana poziom życia 36 S t r o n a

37 Ocena obsługi programu Aktywny Samorząd przez pracowników PCPR Uczestnicy Programu Aktywny Samorząd korzystający ze wsparcia w ramach Modułu II, bardzo wysoko oceniają obsługę programu realizowaną przez pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu. Wszyscy uczestnicy badania wskazali oceny o pozytywnej konotacji. Najwyższą ocenę wymieniło aż 87,1% badanych, natomiast ocenę dobrą wskazało 12,9% badanych. Warto zauważyć, że żadna z badanych osób nie wskazała ocen negatywnych, co świadczy o bardzo pozytywnej ocenie obsługi realizowanej przez pracowników PCPR w Poznaniu. Rysunek 32. Jak ocenia Pani/Pan obsługę programu przez pracowników PCPR (w skali od 1 do 5)? (ocena w skali od 1 do 5, gdzie 1 to najniższa ocena, 5 ocena najwyższa) Źródło informacji o Programie Aktywny Samorząd Beneficjenci Programu Aktywny Samorząd, którzy uzyskali wsparcie w ramach Modułu II, informacje o programie uzyskali przede wszystkim od znajomych 46,9%, z Internetu 34,4%, z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu 31,3% oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych 28,1%. Badani wymienili także inne źródła informacji o programie takie jak: uczelnia, organizacja zrzeszająca niepełnosprawnych studentów oraz zespół ds. orzekania o niepełnosprawności 9,4%. Znikomy odsetek badanych 3,4% uzyskał informację o programie z prasy. 37 S t r o n a

38 Rysunek 33. Jakie było Pani/Pana źródło informacji o możliwości dofinansowania w ramach programu? Działalność na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych Zdecydowana większość ankietowanych osób, które korzystały z dofinansowania PFRON w ramach programu Aktywny Samorząd 90,3% nie działa na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych. Zaledwie co dziesiąty uczestnik badania 9,7% podejmuje działania wspierające środowisko osób niepełnosprawnych. Rysunek 34. Czy działa Pani/Pan na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych Zainteresowanych podejmowaniem działań na rzecz osób niepełnosprawnych jest 58,1% badanych osób niepełnosprawnych. Brak zainteresowania takimi działaniami wskazało 41,9% respondentów. Najważniejsze powody braku chęci do podejmowania działań skierowanych wobec osób niepełnosprawnych to przede wszystkim: brak czasu ze względu na inne 38 S t r o n a

39 obowiązki (nauka, praca, rehabilitacja), zły stan zdrowia, brak potrzeby oraz brak predyspozycji do podejmowania takiego rodzaju aktywności. Rysunek 35. Czy chciałaby / chciałby Pani/Pan zaangażować się na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych? Uwagi do programu Jedyne uwagi, które respondenci sformułowali w kwestionariuszu ankiety dotyczyły takich aspektów Programu Aktywny Samorząd jak: Opóźnienia w wypłatach przyznanego dofinansowania (konieczność zaangażowania własnych środków finansowych) Program jest dla osób aktywnych zawodowo. Konieczność przyjrzenia się zasadności umieszczania niektórych sekcji w formularzach - wnioskach o przystąpienie do programu. 39 S t r o n a

40 Podsumowanie badań ewaluacyjnych Wyniki badań przeprowadzonych wśród uczestników Programu Aktywny Samorząd wskazują, że wszelkie działania podejmowane w ramach Programu zarówno w zakresie Modułu I oraz Modułu II były adekwatnie dobrane do potrzeb uczestników. Zastosowany dobór instrumentów był komplementarny i zaspakajał potrzeby wszystkich uczestników programu. Na podstawie przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, że wszystkie realizowane w ramach programu formy wsparcia były skuteczne. Według danych wszyscy beneficjenci Programu Aktywny Samorząd Moduł I oraz 93,8% beneficjentów Modułu II są zadowoleni z uzyskanego wsparcia. Takie wyniki potwierdzają bardzo wysoki stopień zadowolenia uczestników badania z uzyskanego wsparcia. Uczestnictwo w Programie Aktywny Samorząd pozwoliło adresatom programu Moduł I na podniesienie kwalifikacji zawodowych 27,8%, wzrost efektywności pracy 27,8%, kontynuowanie pracy także 27,8% oraz na kontynuowanie nauki 22,2% wskazań. Uzyskane wsparcie pozwoliło także na poprawę stanu zdrowia beneficjentów 16,7% oraz na podjęcie lepszej pracy 11,1%. Beneficjenci Modułu II wskazali na takie efekty programu jak: kontynuowanie nauki 68,8%, podniesienie kwalifikacji zawodowych 59,4% oraz podjęcie nauki na poziomie wyższym 43,8% wskazań. W zakresie reintegracji społecznej należy podkreślić, że udział w Programie Aktywny Samorząd Moduł I pozwolił beneficjentom przede wszystkim na nawiązanie kontaktu z innymi ludźmi - 76,9% wskazań. Dofinansowanie ze środków PFRON w dużym stopniu umożliwiło adresatom programu także na rozwijanie własnych zainteresowań 61,5% oraz usamodzielnienie się uczestników programu 30,8%. Inne efekty partycypacji w programie to także wzrost zaangażowania uczestników programu w pracę społeczną 23,8% oraz kontynuowanie nauki 15,4%. Dofinansowanie ze środków PFRON w ramach Modułu II w największym stopniu umożliwiło adresatom programu: kontynuowanie nauki 71,9%, pojęcie nauki na wyższym poziomie 65,6% oraz polepszenie warunków nauki 62,5%. Program wpłynął także na: nawiązanie kontaktu z innymi ludźmi 50,0%, zwiększenie motywacji beneficjentów do nauki 40,6%, rozwijanie własnych zainteresowań 34,4%, 40 S t r o n a