Pustynie Ameryk. Michał Urbaniak

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Pustynie Ameryk. Michał Urbaniak"

Transkrypt

1 Pustynie Ameryk Michał Urbaniak

2 Można analizować pustynie w odniesieniu do warunków klimatycznych, zarówno tych globalnych jak i regionalnych. Na tej podstawie pustynie kuli ziemskiej dzieli się na: - lodowe (charakterystyczne dla stref polarnych tj. Grenlandii i Antarktydy) - kontynentalne (powstałe w warunkach klimatu kontynentalnego) - zwrotnikowe (będące następstwem niewielkiej ilości opadów typowej dla klimatu zwrotnikowego) - powstałe w zasięgu oddziaływania zimnych prądów morskich (prądy te wpływają osuszająco na klimat)

3 Pustynię rozumie się jako teren, na którym nie występuje zwarta roślinność. Szata roślinna ożywa sporadycznie, po obfitych opadach, które występują jednak niezmiernie rzadko. Istnieje kilka klasyfikacji pustyń. Najbardziej powszechna jest ta zwracająca uwagę na rodzaj materiału występującego na powierzchni terenu. Dzieli ona pustynie na: - Ilaste - Kamieniste - Piaszczyste - Żwirowe

4 Na terenie Ameryki Północnej znajduje się kilka pustyń: - Mojave - Smoke Creek i Black Rock - Sonora - w tym pustynia Altar i Anza Borrego - Chihuahuan - Tule (w Nevadzie) - Wielka Kotlina (obszar pustynny i półpustynny) - w północnej części Wielka Pustynia Słona Na terenie Ameryki Południowej znajdują się: - Atacama (linia przerywana - obrzeża i półpustynie) - Patagońska (linia przerywana - obrzeża i półpustynie) - Sechura

5 W Ameryce Północnej pustynie zajmują około 5,5% całkowitej powierzchni kontynentu. Ich rozmieszczenie jest bardzo nierównomierne. Spotyka się je wyłącznie na zachodzie. Zajmują obszary położone bezpośrednio na wybrzeżu Oceanu Spokojnego (Sonora, Mojave), we wnętrzu Gór Skalistych (Wielka Kotlina) oraz na Wyżynie ynie Meksykańskiej skiej (Chihuahua). W Ameryce Południowej ich układ bardziej zbliżony jest do południkowego; skupiają się zachodnim wybrzeżu, w Andach (Atakama).

6

7

8 Pustynia Mojave Mojave (Mohave) pustynia w Stanach Zjednoczonych, położona w większości we wschodniej części stanu Kalifornia, a także w stanach Utah, Nevada i Arizona, w południowej części Wielkiej Kotliny. Jest piaszczysto-żwirowa. Zajmuje powierzchnię około km². Opad roczny wynosi mm. Nazwana na cześć Mojave rdzennego plemienia, które ją zamieszkiwało.

9 Roczna suma opadów, nie przekracza 150 mm. W wyższych partiach między 1000 a 2000 mm. W Dolinie Śmierci, latem, temperatura osiąga 50 C. Śnieg (choć to niezwykłe na pustyni) można spotkać na wysokości 7929 stóp (ok. 2416,75 metrów). Np. ośnieżony jest szczyt Telescope Peak (3392 metrów) i Góra Clark na północ od autostrady międzystanowej nr 15. Najniższa, udokumentowana, temperatura, wynosiła 0 F (-18 C). Zimą od 20 F - 30 F (od ok. -7 do ok. -1 C). Latem, zazwyczaj, 100 F (37,8 C). Zachodnią granicę stanowią góry Tehachapi, południowo-zachodnią góry San Gabriel i San Bernardino, a także uskok San Andreas i uskok Garlock. Na północy granicę stanowi Wielka Kotlina, a na południu pustynia Sonora. Północno-wschodnie granice są nieregularne czasem w tej roli występuje zasięg populacji drzewa Jozuego. Liczba gatunków roślin szacowana jest od 1750 do Znajduje się tutaj Rezerwat Narodowy Mojave, Park Narodowy Joshua Tree i Park Narodowy Zion.

10 Na terenie pustyni Mojave znajduje się wiele miast opuszczonych, m.in. Calico, będące niegdyś ośrodkiem przemysłu wydobywczego srebra i Kelso w Rezerwacie Mojave, którego atrakcją jest niemal nietknięta stacja kolejowa. Znajdują się tu także większe miasta, np. Las Vegas. Wymienić też należy: Lancaster Henderson North Las Vegas Laughlin Victorville Barstow Ridgecrest Twentynine Palms Needles Hurricane St. George Santa Clara Washington Jukka krótkolistna (drzewo Jozuego)

11 Dolina śmierci Dolina Śmierci (ang. Death Valley) obszar bezodpływowej depresji na pustyni Mojave w południowej części stanu Kalifornia. Dolinę otacza potężne pasmo górskie Panamint z najwyższym szczytem Telescope Peak 3368 m n.p.m. oraz pasmo gór Amargosa. Klimat zwrotnikowy, suchy, z opadami nie przekraczającymi 50 mm rocznie (w niektórych latach deszcz nie pada w ogóle). Najbardziej suche miejsce Ameryki i jedno z najgorętszych miejsc na Ziemi, gdzie 10 lipca 1913 roku temperatura osiągnęła 56,7 C. Grunt w letnie dni nagrzewa się często do około 100 C, co sprawia że można na nim np. smażyć jajka. Wilgotność powietrza wynosi w Dolinie Śmierci średnio około 1 %. Rzeki w Dolinie mają charakter okresowych (Salt Creek, Furnace Creek). Niewielkie słone jezioro o nazwie Badwater zawiera bardzo niezwykłą faunę. W 1933 została ogłoszona narodowym pomnikiem USA, a w 1994 parkiem narodowym. Powierzchnia 7800 km² Długość 225 km Szerokość od 8 do 25 km Najniższy punkt 86 m p.p.m., dno stawu Badwater

12 Racetrack Playa (tor wyścigowy) wyschnięte słone jezioro słynące z "wędrujących kamieni".

13

14 Pustynia Sonora Sonora (hiszp. Desierto de Sonora, ang. Sonoran Desert) pustynia o powierzchni 311 tys. km² zajmująca południowo-zachodnią część Arizony i południowo-wschodniej Kalifornii oraz część meksykańskich stanów: Baja California Norte i Sonora. Pustynia Sonora stanowi też część linii brzegowej Zatoki Kalifornijskiej. W jej skład wchodzą pustynie: Colorado, Yuma i Altar. Panuje tu klimat zwrotnikowy, wybitnie suchy. Roczna suma opadów wynosi poniżej 150 mm. Gdzieniegdzie występują wysychające rzeki i jeziora. Duża jej część jest nawadniana i wykorzystywana w celach rolnych. Znajdują się tu także liczne ośrodki turystyczne (jak np. Palm Springs), rezerwaty Indian (Gila Bend) i rezerwaty przyrody (Organ Pipe Cactus).

15

16

17 Pustynia Chihuahuan Chihuahua pustynia na pograniczu Stanów Zjednoczonych i Meksyku, w środkowej i północnej części Wyżyny Meksykańskiej pomiędzy pasmami górskimi Sierra Madre Zachodniej i Wschodniej. Na terytorium USA pustynia ta obejmuje doliny i kotliny środkowego i południowego Nowego Meksyku, Teksasu na zachód od rzeki Pecos i południowo-wschodniej Arizony; na południe od granicy państwowej obejmuje północną część meksykańskiego stanu Chihuahua, większość obszaru stanu Coahuila, północno-wschodnie obszary Durango, skrajnie północne części Zacatecas i kawałek zachodniego Nuevo León. Obejmuje obszar około km², a więc jest trzecią co do wielkości pustynią półkuli zachodniej i drugą co do wielkości w Ameryce Północnej. Na obszarach pustynnych znajduje się kilka obszarów zurbanizowanych: największym z nich jest Ciudad Juárez, gdzie mieszka około miliona ludzi, a graniczące z El Paso w stanie Teaksas; kolejnymi dużymi miastami po stronie meksykańskiej są Chihuahua i Torreón, zaś po stronie amerykańskiej Albuquerque, Las Cruces i Roswell w stanie Nowy Meksyk. Według danych World Wildlife Fund pustynia Chihuahuan jest jedną z najbardziej biologicznie zróżnicowanych pustyń świata, zamieszkiwaną przez największą liczbę gatunków zwierząt, mimo daleko w przeszłości posuniętej degradacji ekologicznej całego regionu (co było skutkiem rabunkowej gospodarki i wypasania ogromnych stad owiec). Wilk meksykański, na przykład, ongiś doszczętnie wytrzebiony, dziś odzyskuje swoje tereny łowne

18 Dopiero w 1948 roku L. R. Dice zdefiniował Chihuahua jako oddzielną jednostkę biogeograficzną. Jest ona chłodniejsza i wilgotniejsza od pozostałych obszarów tzw. gorących pustyń i półpustyń Ameryki Północnej i jednocześnie najbogatsza pod względem szaty roślinnej. Swój wygląd pustynia Chihuahua zawdzięcza położeniu w centrum lądu, wpływom tropikalnego klimatu z południa i okolicznym górom. Przeciętna ich wysokość wynosi około 1400 m n.p.m. Najniższy punkt m n.p.m. oraz najwyższy m n.p.m. położone są wzdłuż rzeki Rio Grande, na granicy pomiędzy Stanami Zjednoczonymi Ameryki a Meksykiem, w parku narodowym Big Bend.

19 Temperatura powietrza nad pustynią Chihuahua zimą spada często poniżej zera, a latem waha się od 35 do 50 oc. Ilość opadów na tym terenie jest zmienna. Generalnie przyjmuje się, że na pustyni Chihuahua spada cm deszczu rocznie. Najmniej wilgoci pochodzi tutaj z opadów śniegu; najwięcej z silnych burz w miesiącach letnich. Przez okrągły rok notuje się nieregularne opady deszczu z silnymi gradobiciami. Wilgotność powietrza jest niska, przeważnie nie przekracza 40%. W okolicach rzek, szczególnie w miejscach gdzie utworzono sztuczne zbiorniki wodne, na rzekach Pecos i Rio Grande, sięga jednak 60%. Ma to wpływ na roślinność w sąsiedztwie i trwale zmienia charakter okolicy. Na pustyni Chihuahua przez cały rok występują bardzo silne wiatry. Szczególne ich nasilenie ma miejsce od lutego do maja. Wiatry te, a także spotykane tu minitornada (tzw. dust devils ) są głównym czynnikiem w rozsiewaniu nasion i pyłków roślin. Dotyczy to zwłaszcza endemicznych roślin rosnących na odizolowanych fragmentach pustyni pokrytych piaskiem gipsowym.

20 Chihuahua słynie z największej rozmaitości kaktusów na świecie. Do najczęściej spotykanych na tej pustyni należą przedstawiciele rodzaju opuncja (Opuntia), Ariokarpusy (Ariocarpus), epitelanty (Epithelantha), różnobarwne kaktusy z rodzaju wymion (Mammillaria), ferokaktus (Ferocactus) i jazgrza (Echinocactus).

21 Pustynia Tule Pustynia Tule znajduje się w południowo-wschodniej części Nevady w hrabstwie Lincoln, w pobliżu granicy stanu Utah. Na pustyni leży na północny wschód od gór Mormon, na południe od Gór Clover na zachodu od wzgórz Tule Springs. Pustynia opada z wysokości około 1300 m na podnóżu gór Clover na zachód od gór Lime do około 910 m przez około 27 km w kierunku południowo-południowo-wschodniego i zwęża się w Toquop Gap pomiędzy wschodnią częścia gór Mormon oraz Tule Springs Hills.

22 Wielka kotlina Wielka Kotlina, Great Basin, rozległa kraina naturalna w zachodniej części USA, między Wyżyną Kolorado i środkową częścią Gór Skalistych (na wschodzie) a łańcuchami Gór Kaskadowych i Sierra Nevada (na zachodzie). Na północy ograniczona przez Wyżynę Kolumbii, na południu zwęża się ku Zatoce Kalifornijskiej. Powierzchnia ok. 550 tys. km2. Stanowi wyżynno-górski fragment Kordylierów, składający się z szeregu kotlinowatych, najczęściej bezodpływowych obniżeń (bolsony), oddzielonych od siebie pojedynczymi pasmami górskimi (np. Snake, Egan, Ruby, Panamint) o charakterze zrębowym. Kotliny, położone na różnych wysokościach - od 86 m p.p.m. (Dolina Śmierci) do 1300 m n.p.m., wypełnia materiał pochodzący z denudacji otaczających gór, a ich dna zajmują pola wydmowe, słone jeziora lub równiny akumulacyjne (tzw. playa). Pasma górskie zbudowane z wapieni i łupków krystalicznych wznoszą się na wysokość m n.p.m. (maksymalnie 3982 m n.p.m. - Wheeler Peak). W Wielkiej Kotlinie leżą pustynie: Wielka Pustynia Słona, Wielka Pustynia Piaszczysta, Mojave. Klimat podzwrotnikowy, kontynentalny, wybitnie suchy. Średnia roczna suma opadów wynosi od mm na północy do mm na południu, miejscami poniżej 100 mm. Nieliczne rzeki epizodyczne (m.in. Humboldt, Amargosa). Liczne jeziora słone (m.in. Wielkie Jezioro Słone, Walker, Harney) i słodkowodne (Pyramid, Utah). Skąpa roślinność pustynna i półpustynna.

23 Wielka Pustynia Słona (ang. Great Salt Lake Desert) pustynia w USA w północnej części Wielkiej Kotliny, na zachód od Wielkiego Jeziora Słonego w stanie Utah i częściowo Nevada. Powierzchnia: km². Długość: ok. 240 km, szerokość: ok. 80 km. Opad roczny na większej części obszaru nie przekracza 200 mm. Klimat podzwrotnikowy kontynentalny, wybitnie suchy. Niemal całkowicie brak roślinności. Pustynia stanowi zachodnią część dna plejstoceńskiego jeziora Bonneville. Jest prawie idealnie płaska, jedynie w kilku miejscach wznoszą się izolowane wzgórza. Całość opada bardzo łagodnie ku wschodowi, w stronę Wielkiego Jeziora Słonego. Pokrywają ją twarde osady drobniutkiego mułu i oślepiająco biała warstwa soli kamiennej (chlorku sodu).

24 Wielka Pustynia Słona przez długi czas była uważana za przeszkodę nie do pokonania na drodze do Kalifornii. Zazwyczaj obchodzono ja od północy lub od południa. Jako pierwszy przeszedł ją ze wschodu na zachód w 1845 r. amerykański podróżnik i geodeta, a później znany wojskowy i polityk John Frémont. Już w następnym roku pokonał ją na czele karawany 60 do 75 wozów z osadnikami, udającymi się do Kalifornii, Lansford Hastings, a trasę tę nazywano odtąd Skrótem Hastingsa (ang. Hastings Cutoff).

25 Pustynia Smoke Creek pustynia w północno-zachodniej Nevadzie w Stanach Zjednoczonych na północ od jeziora Pyramid i na zachód od Strefy Fox. Południowy kraniec znajduje się w Rezerwacie Indian Jezioro Pyramid. Smoke Creek łączy się z Pustynią Black Rock na północnym wschodzie, pomiędzy Strefą Granite a Strefą Fox.

26 Ameryka Południowa:

27 Atakama Położona w północnym Chile piaszczysto-kamienista pustynia Atacama jest jednym z najbardziej suchych miejsc na kuli ziemskiej. Średnia roczna suma opadów wynosi tam 10 do 50 mm/m2, znajdują się na niej jednakże obszary, gdzie przez ponad 450 lat nie spadła kropla deszczu. Niskie opady są związane z położeniem (strefa zwrotnikowa). Jedną z głównych przyczyn tak suchego klimatu jest zimny Prąd Peruwiański. W Iquique ostatni opad miał miejsce w pierwszych latach XX wieku. Nieliczne rzeki są tylko okresowe, występują solniska w bezodpływowych kotlinach oraz słone bagna. Jej długość to km szerokość do 100 km, położona jest ok m n.p.m. Wybrzeże Atakamy uważane jest za niebezpieczne usiane jest wrakami rozbitych statków. Roślinność posiada zupełnie inny charakter od roślinności saharyjskiej. Oprócz nielicznych roślin korzystających z nawilżonej rosą powierzchniowej warstwy gleby występują tam porosty czerpiące wodę bezpośrednio z mgły. Krajobraz urozmaicają liczne kolczaste krzewy, zarośla jukki, opuncji, agaw i krzew jojoby, a zwłaszcza potężne kolumnowe kaktusy Echinopsis atacamensis.

28 Jednym z bardziej fascynujących miejsc na pustyni Atacama jest okolica wioski-oazy San Pedro de Atacama, gdzie znajdują się piaszczysto-solne doliny: Valle de la Luna i Valle de la Muerte. Pierwsza z nich Dolina Księżycowa, będąca częścią Cordillera de la Sal, jest niewielką depresją o średnicy ok. 500 m, która słynie ze swego fantastycznego, iście księżycowego krajobrazu i dziwacznej rzeźby terenu. Przed milionami lat znajdowało się tu wielkie słone jezioro. Valle de la Muerte Dolina Śmierci, charakteryzuje się brakiem jakichkolwiek form życia. Przyczyną tego jest duża zawartość pokładów soli i niemal całkowity brak wilgoci, co czyni to miejsce jednym z najbardziej niegościnnych zakątków kuli ziemskiej.

29 Pustynia Patagońska Pustynia Patagońska pustynia chłodna, piaszczysta, położona w Ameryce Południowej, głównie na terenie argentyńskiej Patagonii, a także w Chile. Jest to największa pustynia położona w rejonie 40 równoleżnika. Od wschodu jest ograniczana przez Ocean Atlantycki, od północy graniczy z Cuyo i pampą, od zachodu przez Andy Patagońskie; w tamtym rejonie łączy się z Pustynią Atacama. Jej powierzchnia wynosi 670 tys. km², co czyni ją 6. największą pustynią świata (wliczając pustynie lodowe). Przed kolonizacją hiszpańską była zamieszkiwana przez ludy zbieracko-łowieckie (m.in. Tehuelcze), w XIX wieku nastąpiła migracja w te rejony (Mapuche, Argentyńczycy, Walijczycy), co prowadziło do konfliktu granicznego. Ostatecznie po kampanii wojskowej z lat 70. i lat 80. XIX wieku większość terenów przypadła Argentynie i zaczęła być wykorzystywana jako miejsce uprawy rolnej, wypasu koni oraz owiec i pozyskiwania surowców naturalnych

30

31 Znaczną część (ok.120 tys. km²) zajmują wulkany i skały wulkaniczne; dosyć znaczną powierzchnie zajmują solniska. Na pustyni występują rzeki okresowe, wypływające z sąsiednich lodowców Andów; w okolicy pustyni płynie natomiast stosunkowo dużo rzek. Tereny te oryginalnie były tropikalnymi lasami, natomiast po wypiętrzeniu Andów zaczęły je pokrywać pyły wydobywające się z nich, a także znacznie zmalała ilość deszczu w tych okolicach. Najwyższym punktem jest Domuyo (4702 m n.p.m.), a najniższym - Laguna del Carbón (105 m p.p.m.; także największa depresja Ameryki Południowej i całej półkuli zachodniej). Pomimo niesprzyjającego klimatu występują tu stosunkowo licznie krzewy, rośliny zielne, a także zwierzęta: pójdźka ziemna, nandu plamiste, gwanako andyjskie, tukotuki, dolichotis, pancerniki, grizon patagoński, puma, lis argentyński, pustyniogwan.

32 Klimat dosyć znacznie różni się w obrębie pustyni, gdyż rozciąga się ona od wysoko położonych terenów po morskie wybrzeże. Charakteryzuje się stosunkowo niskimi temperaturami oraz silnymi wiatrami. W najchłodniejszych rejonach średnia temperatura wynosi 3 C i rzadko przekracza 12 C. W tym rejonie występuje 7 miesięcy zimy i 5 lata. Generalnie część północna, bliżej granicy z Brazylią notuje wyższe temperatury - w okolicach Rio Colorado latem do 31 C w dzień; na północnym wybrzeżu 26 C do 29 C w dzień, a nocą od 12 do 15 C na wybrzeżu i 7 do 10 C na północnym stepie. Idąc na południe, temperatury letnie dzienne zmniejszają się od 22 do 16 C wzdłuż wybrzeża, 24 do 17 C wzdłuż stepów; nocami temperatury wynoszą od 8 do 11 C na południowych stepach i 6 do 10 C na wybrzeżu tamtego regionu. Zimą temperatura zależy głównie od wysokości - niskie tereny wybrzeża notują od 2 do 11 C w dzień, stepy generalnie od 0 C do 10 C, płaskowyże od -5 C do +5 C, najwyższe wzniesienia - poniżej zera. Rekordowo chłodne zimy powodują temperatury ok. -20/-25 C, choć najniższa zanotowana temperatura to -33,6 C.

33

34 Pustynia Sechura Sechura pustynia piaszczysta, leżąca w północno-zachodnim Peru, w Andach Północnych. Zajmuje powierzchnię ok. 12 tys. km2. Od zachodu obszar pustyni zamyka Ocean Spokojny, od wschodu Kordyliera Zachodnia. Obszar rozciąga się wzdłuż wybrzeża od rz. Chipillico na północy od rz. Chicama na południu, szer. do 100 km; pow. 12 tys. km2; klimat zwrotnikowy kontynentalny, suchy (roczna suma opadów poniżej 30 mm), uzależniony w znacznym stopniu od zimnego Prądu Peruwiańskiego i suchych wiatrów południowych; wzdłuż wybrzeża mor. słone jeziora i bagna, zasilane wodami okresowych rzek spływających z Andów; roślinność półpustynna, kserofilna, z kaktusami.

35 Zdjęcie satelitarne p. Sechura

ADRIANNA KIKIELA GEOGRAFIA SUM II ROK GEOGRAFIA FIZYCZNA KONTYNENTÓW I OCEANÓW

ADRIANNA KIKIELA GEOGRAFIA SUM II ROK GEOGRAFIA FIZYCZNA KONTYNENTÓW I OCEANÓW Pustynie Ameryki Północnej i Południowej ADRIANNA KIKIELA GEOGRAFIA SUM II ROK GEOGRAFIA FIZYCZNA KONTYNENTÓW I OCEANÓW Ameryka Północna i Południowa Oba kontynenty znajdują się na olbrzymiej płycie litosfery,

Bardziej szczegółowo

Najwyższymi górami w Ameryce Południowej są Andy. Ciągną się one wzdłuż północnego i zachodniego wybrzeża kontynentu na długość ok km.

Najwyższymi górami w Ameryce Południowej są Andy. Ciągną się one wzdłuż północnego i zachodniego wybrzeża kontynentu na długość ok km. Góry Ameryki Południowej Najwyższymi górami w Ameryce Południowej są Andy. Ciągną się one wzdłuż północnego i zachodniego wybrzeża kontynentu na długość ok. 9000 km. Góry składają się z kilku równoległych

Bardziej szczegółowo

Ciekawie o Somalii Somalia w Pigułce państwo w północno-wschodniej części Afryki położone na Półwyspie Somalijskim (zwanym Rogiem Afryki ). Przylega do Oceanu Indyjskiego i Zatoki Adeńskiej. Na północnym

Bardziej szczegółowo

Typy strefy równikowej:

Typy strefy równikowej: Strefa równikowa: Duży dopływ energii słonecznej w ciągu roku, strefa bardzo wilgotna spowodowana znacznym parowaniem. W powietrzu występują warunki do powstawania procesów konwekcyjnych. Przykładem mogą

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Rekordy klimatyczne Rekordy wysokościowe Rekordy wodne Rekordy szaty roślinnej

SPIS TREŚCI. Rekordy klimatyczne Rekordy wysokościowe Rekordy wodne Rekordy szaty roślinnej Adam Grzesiak Mateusz Przybyła kl. IIgc kl. IIgc SPIS TREŚCI Rekordy klimatyczne Rekordy wysokościowe Rekordy wodne Rekordy szaty roślinnej Rekordy Klimatyczne Najwyższa temperatura powietrza na Ziemi

Bardziej szczegółowo

Geografia Ameryki Łacińskiej

Geografia Ameryki Łacińskiej Geografia Ameryki Łacińskiej 7 Program zajęć 3. Geografia Ameryki Łacińskiej 3.1. charakterystyka fizyczno-geograficzna 3.2. charakterystyka społeczno-gospodarcza 3.3. charakterystyka wybranych regionów

Bardziej szczegółowo

Strefa klimatyczna: równikowa

Strefa klimatyczna: równikowa Charakterystyka stref klimatycznych i typów klimatów kuli ziemskiej z uwzględnieniem gleb i szaty roślinnej analiza wykonana na podstawie prac uczniów klas I Dane liczbowe oraz przykładowe diagramy dla

Bardziej szczegółowo

Test nr 4 Strefy klimatyczne, roślinność, gleby

Test nr 4 Strefy klimatyczne, roślinność, gleby Zadanie 1: Wykresy oznaczone literami od A do H przedstawiają 8 podstawowych typów klimatów: podrównikowy, równikowy wilgotny, polarny, subpolarny, podzwrotnikowy, zwrotnikowy suchy oraz umiarkowany morski

Bardziej szczegółowo

SERDECZNIE WITAMY W FINALE III EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO

SERDECZNIE WITAMY W FINALE III EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO SERDECZNIE WITAMY W FINALE III EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO Opracowała: Joanna Imiołek REGULAMIN KONKURSU PYTANIA BĘDĄ WYŚWIETLANE NA EKRANIE PROSIMY O ZAPISYWANIE ODPOWIEDZI NA KARTCE CZAS

Bardziej szczegółowo

USA - wyprawa motocyklowa do Doliny Śmierci

USA - wyprawa motocyklowa do Doliny Śmierci USA - wyprawa motocyklowa do Doliny Śmierci Opis Cena od: 4000 PLN Liczba dni: 9 dni Kraj: Stany Zjednoczone Dolina Śmierci znajduje się w Kalifornii, posiada nie tylko przerażającą nazwę, ale jest jednym

Bardziej szczegółowo

rozszerzające (ocena dobra)

rozszerzające (ocena dobra) SZKOŁA PODSTAWOWA NR 149 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Krakowie Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 SP - w op Wymagania na poszczególne oceny konieczne (ocena dopuszczająca) podstawowe (ocena

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 17 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach

ZAŁĄCZNIK 17 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach GLOBALNA CYRKULACJA POWIETRZA I STREFY KLIMATYCZNE Terminu klimat używamy do opisu charakterystycznych cech/parametrów pogody dla danego obszaru geograficznego. W skład tych parametrów wchodzą: temperatura,

Bardziej szczegółowo

Karta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi

Karta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi 1. Numer identyfikacyjny: 2 6 0 4 1 0 2 0 0 0 0 0 1 Teren znajduje się na zalesionym stoku o ekspozycji południowej i południowo-zachodniej wzgórza Raszówka. Grzbiet wzgórza ma w tym rejonie wysokość względną

Bardziej szczegółowo

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2012 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja B

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2012 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja B Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2012 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja B kod ucznia... Zadanie 1. (1,5 pkt) Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 7 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach.

ZAŁĄCZNIK 7 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach. Prąd strumieniowy (jet stream) jest wąskim pasem bardzo silnego wiatru na dużej wysokości (prędkość wiatru jest > 60 kts, czyli 30 m/s). Możemy go sobie wyobrazić jako rurę, która jest spłaszczona w pionie

Bardziej szczegółowo

3. Uzupełnij luki w zdaniach. Średnia gęstość zaludnienia Europy wynosi (1)... Najmniejsza...

3. Uzupełnij luki w zdaniach. Średnia gęstość zaludnienia Europy wynosi (1)... Najmniejsza... ID Testu: 9D285I3 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Które miejsce pod względem wielkości wśród kontynentów zajmuje Europa? A. 2 B. 6 C. 7 D. 4 2. Które miejsce, pod względem liczby ludności, zajmuje

Bardziej szczegółowo

Krajobraz w Kordylierach

Krajobraz w Kordylierach MATERIAŁ NAUCZANIA: Scenariusz lekcji otwartej z przyrody w klasie VI Krajobraz w Kordylierach Opracowała: Elżbieta Kowalska - położenie geograficzne Kordylierów, - przyczyny ich powstania, - cechy klimatu

Bardziej szczegółowo

ekonomicznym. Urbanizacja oznacza także przestrzenny rozwój miast oraz zmianę stylu życia w mieście.

ekonomicznym. Urbanizacja oznacza także przestrzenny rozwój miast oraz zmianę stylu życia w mieście. proces koncentracji ludności w punktach przestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich, określający także wzrost liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności danego obszaru, dzięki

Bardziej szczegółowo

Rzeźba na mapach. m n.p.m

Rzeźba na mapach. m n.p.m Rzeźba na mapach Rzeźbę terenu przedstawia się obecnie najczęściej za pomocą poziomic. Poziomice (izohipsy) są to linie na mapie łączące punkty o jednakowej wysokości. Mapa poziomicowa (hipsometryczna)

Bardziej szczegółowo

Wymagany czas : 60 min Nazwisko i imię ucznia... Szkoła... Nazwisko i imię nauczyciela przygotowującego ucznia do konkursu...

Wymagany czas : 60 min Nazwisko i imię ucznia... Szkoła... Nazwisko i imię nauczyciela przygotowującego ucznia do konkursu... Wojewódzki Konkurs Geograficzny Etap szkolny 2006/2007 Wymagany czas : 60 min Nazwisko i imię ucznia... Szkoła... Nazwisko i imię nauczyciela przygotowującego ucznia do konkursu... Życzymy powodzenia!

Bardziej szczegółowo

zestaw I - "CIEKAWOSTKI GEOGRAFICZNE" opisy

zestaw I - CIEKAWOSTKI GEOGRAFICZNE opisy zestaw I - "CIEKAWOSTKI GEOGRAFICZNE" opisy Stanowią około 23% powierzchni lądów na Ziemi (bez obszarów polarnych). Rozpoznaj, jakie pustynie kryją się pod podanymi niżej opisami. Odgadnij nazwy i zapisz

Bardziej szczegółowo

Ściąga eksperta. Wiatr. - filmy edukacyjne on-line

Ściąga eksperta. Wiatr.  - filmy edukacyjne on-line Wiatr wiatr odgrywa niezmiernie istotną rolę na kształtowanie się innych elementów pogody, ponieważ wraz z przemieszczającym się powietrzem przenoszona jest para wodna oraz energia cieplna; wiatr - to

Bardziej szczegółowo

Typy pustyń: 1. Kamienista (wsch. Tien-Szan) 2. Żwirowa (Mongolska) 3. Piaszczysta (pn. Sahara) 4. Pylasta (Szatt al- Dżarid) (1) (2) (3) (4)

Typy pustyń: 1. Kamienista (wsch. Tien-Szan) 2. Żwirowa (Mongolska) 3. Piaszczysta (pn. Sahara) 4. Pylasta (Szatt al- Dżarid) (1) (2) (3) (4) Pustynia teren o znacznej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty roślinnej wskutek małej ilości opadów i przynajmniej okresowo wysokich temperatur powietrza, co sprawia, że parowanie przewyższa ilość opadów.

Bardziej szczegółowo

Geografia fizyczna świata / Jerzy Makowski. wyd. 1, 6 dodr. Warszawa, Spis treści

Geografia fizyczna świata / Jerzy Makowski. wyd. 1, 6 dodr. Warszawa, Spis treści Geografia fizyczna świata / Jerzy Makowski. wyd. 1, 6 dodr. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp 9 Europa 11 Nazwa kontynentu i jego cechy szczególne 11 Położenie geograficzne 11 Morskie granice kontynentu

Bardziej szczegółowo

W czasach Jezusa Chrystusa Palestyna liczyła ok. mln mieszkańców.

W czasach Jezusa Chrystusa Palestyna liczyła ok. mln mieszkańców. 1 Zanim wyruszysz w wędrówkę śladami Chrystusa, przygotuj ważne informacje o Ziemi Zbawiciela. Opracuj podręczny Przewodnik po Ziemi Świętej, uzupełniając brakujące informacje. Położenie Palestyny Ziemia

Bardziej szczegółowo

w klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii

w klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii Propozycja rozkładu materiału nauczania w podziale na poszczególne jednostki lekcyjne (tematy) do podręcznika Planeta Nowa 1 przy 1 godzinie geografii w tygodniu w klasie pierwszej gimnazjum. Nr lekcji

Bardziej szczegółowo

Etymologia. Istnieją co najmniej dwie teorie dotyczące pochodzenia nazwy kontynentu :

Etymologia. Istnieją co najmniej dwie teorie dotyczące pochodzenia nazwy kontynentu : Afryka Afryka drugi pod względem wielkości kontynent na Ziemi, ma 30,3 mln km² powierzchni, czyli ponad 20,3% ogólnej powierzchni lądowej naszego globu. Przechodzi przez niego południk 0, obydwa zwrotniki

Bardziej szczegółowo

Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53

Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53 Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53 Rozkład materiału nauczania w podziale na poszczególne jednostki lekcyjne (tematy) przy 2 godzinach geografii w tygodniu w klasie drugiej gimnazjum. Nr lekcji

Bardziej szczegółowo

Plan testu dwustopniowego z przyrody kl. VI dział - krajobrazy Ziemi

Plan testu dwustopniowego z przyrody kl. VI dział - krajobrazy Ziemi Opracowała: mgr Danuta Słaboń. Plan testu dwustopniowego z przyrody kl. VI dział - krajobrazy Ziemi Wymagania programowe Cele nauczania. Zakres materiału. Podstawowe (P) Rozszerzające (R) Waga materiału.

Bardziej szczegółowo

10 przyrodniczych cudów świata

10 przyrodniczych cudów świata 10 przyrodniczych cudów świata Afryka, Ameryka Południowa a może Australia? Zastanawiasz się, czasem gdzie mieszka najwięcej gatunków zwierząt, a przyroda wręcz tętni życiem? Naukowcy mają dla Ciebie odpowiedź!

Bardziej szczegółowo

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi Dr Joanna Piątkowska-Małecka Ukształtowanie towanie powierzchni Ziemi Podstawy ekologii Ekologia nauka zajmująca się badaniem czynników w rządz dzących rozmieszczeniem

Bardziej szczegółowo

SERDECZNIE WITAMY W FINALE IV EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO

SERDECZNIE WITAMY W FINALE IV EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO SERDECZNIE WITAMY W FINALE IV EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO REGULAMIN KONKURSU PYTANIA BĘDĄ WYŚWIETLANE NA EKRANIE PROSIMY O ZAPISYWANIE ODPOWIEDZI NA KARTCE CZAS NA PODANIE ODPOWIEDZI TO 20

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania z geografii w klasie 5 szkoły podstawowej.

Przedmiotowe zasady oceniania z geografii w klasie 5 szkoły podstawowej. Przedmiotowe zasady oceniania z geografii w klasie 5 szkoły j. mapa, skala, legenda mapy wymienia elementy mapy wysokość bezwzględna, wysokość względna odczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapie

Bardziej szczegółowo

Wiatry etezyjskie 2015-06-11 10:34:13

Wiatry etezyjskie 2015-06-11 10:34:13 Wiatry etezyjskie 2015-06-11 10:34:13 2 Grecja znajduje się w południowo-wschodniej części Europy, na krańcu Półwyspu Bałkańskiego. Przeważająca część kraju jest pod wpływem klimatu śródziemnomorskiego.

Bardziej szczegółowo

BADANIE WYNIKÓW KLASA 1

BADANIE WYNIKÓW KLASA 1 BADANIE WYNIKÓW KLASA 1 Zad. 1 (0-1p) Wielki Mur Chiński ma obecnie długość około 2500km. Jego długość na mapie w skali 1:200 000 000 wynosi A. 125 cm B. 12,5 cm C. 1,25 cm D. 0,125 cm Zad. 2 (0-1p) Rzeka

Bardziej szczegółowo

STOPIEŃ SZKOLNY klucz odpowiedzi Wojewódzki Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego

STOPIEŃ SZKOLNY klucz odpowiedzi Wojewódzki Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego STOPIEŃ SZKOLNY klucz odpowiedzi Wojewódzki Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego CZĘŚĆ I Prawidłowe odpowiedzi: (0-10) Numer zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Odpowiedzi

Bardziej szczegółowo

USA Wyprawa motocyklowa ROUTE 66 Nowy Meksyk Kalifornia

USA Wyprawa motocyklowa ROUTE 66 Nowy Meksyk Kalifornia USA Wyprawa motocyklowa ROUTE 66 Nowy Meksyk Kalifornia Opis Cena od: 17000 PLN Liczba dni: 11 dni Kraj: Stany Zjednoczone USA Zachodnie Wybrzeże Dziwaczne motele, rodzinne jadłodajnie i samochodowe kina

Bardziej szczegółowo

Klimaty kuli ziemskiej Klimaty kuli ziemskiej

Klimaty kuli ziemskiej Klimaty kuli ziemskiej Klimaty kuli ziemskiej 1 Zadanie Rysunki przedstawiają roczny rozkład temperatury i opadów w wybranych stacjach klimatycznych świata. Podpisz rysunki właściwymi dla nich nazwami klimatów, wybranymi spośród

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Na ocenę bardzo dobrą uczeń powinien opanować następujące zagadnienia z działów: 1. Podstawy geografii 1.1. Czym

Bardziej szczegółowo

3. Odległość między punktami A i B wynosi 500 km. Oblicz skalę liczbową mapy, na której odległość ta wynosi 2,5 cm.

3. Odległość między punktami A i B wynosi 500 km. Oblicz skalę liczbową mapy, na której odległość ta wynosi 2,5 cm. SKALA MAPY 1. Przekształć skale mianowane na skale liczbowe. Następnie ułóż uzyskane skale liczbowe w kolejności od największej do najmniejszej. Traktuj skalę jak ułamek, czyli im większa liczba w mianowniku,

Bardziej szczegółowo

Co to jest ustrój rzeczny?

Co to jest ustrój rzeczny? Co to jest ustrój rzeczny? Ustrój (reżim) rzeczny jest to ustalany na podstawie wieloletnich obserwacji rytm wahań przepływów rzeki oraz stanów wody, związany z rodzajem zasilania i zlodzeniem. Każda rzeka

Bardziej szczegółowo

Lodowce na kuli ziemskiej

Lodowce na kuli ziemskiej Lodowce na kuli ziemskiej Lodowce i stała pokrywa śnieżna pokrywają nieco ponad 16 mln km 2 kontynentów (ok. 11% ich powierzchni) magazynują 24 mln km 3 wody Lodowce i stała pokrywa śnieżna są głównym

Bardziej szczegółowo

III KRAJOBRAZY ŚWIATA

III KRAJOBRAZY ŚWIATA III KRAJOBRAZY ŚWIATA Zadanie 1. Na Ziemi istnieje 5 stref oświetlenia. Podaj ich nazwy. A B LITERY A B NAZWA STREFY D E D E Zadanie 2. Na konturowej mapie świata zaznacz obszary występowania: WL wilgotnych

Bardziej szczegółowo

77 Co to jest mapa? Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa. 78 Wielkie odkrycia geograficzne. Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa

77 Co to jest mapa? Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa. 78 Wielkie odkrycia geograficzne. Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa Plan wynikowy Przedmiot nauczania: Przyroda Klasa VI Miesiąc: Kwiecień / Maj / Czerwiec Opracował: mgr Jarosław Garbowski Nazwa programu nauczania: Na tropach przyrody Wydawnictwo Nowa Era 19 Nr lekcji

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5

Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 Wymagania na poszczególne oceny ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. Mapa Polski mapa, skala, legenda mapy

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Kirschenstein. Charakterystyka sum opadów. w przekroju rocznym

Małgorzata Kirschenstein. Charakterystyka sum opadów. w przekroju rocznym Małgorzata Kirschenstein Charakterystyka sum opadów na obszarze północno zachodniej Polski w przekroju rocznym Celem niniejszej pracy jest charakterystyka dobowych sum opadów ze 185 stacji na obszarze

Bardziej szczegółowo

Język urzędowy: hiszpański, Stolica : Buenos Aires, Ustrój polityczny: republika Głowa państwa i szef rządu: prezydent Cristina Fernández de

Język urzędowy: hiszpański, Stolica : Buenos Aires, Ustrój polityczny: republika Głowa państwa i szef rządu: prezydent Cristina Fernández de Język urzędowy: hiszpański, Stolica : Buenos Aires, Ustrój polityczny: republika Głowa państwa i szef rządu: prezydent Cristina Fernández de Kirchner, Waluta : peso argentyńskie, Powierzchnia całkowita:

Bardziej szczegółowo

Formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim. 15 grudnia 2017 roku

Formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim. 15 grudnia 2017 roku Formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim 15 grudnia 2017 roku Powiat kutnowski Położony jest w centrum kraju, w północnej części woj. Łódzkiego. Zajmuje powierzchnię 886 km2, co stanowi 4,9% powierzchni

Bardziej szczegółowo

Hospitacja diagnozująca

Hospitacja diagnozująca Hospitacja diagnozująca Klasa: IG Termin: 9-05-2005 Temat: Ćwiczenia utrwalające z mapą Ameryki Cel ogólny: sprawne korzystanie z mapy jako źródła wiedzy geograficznej Cele szczegółowe: Wiadomości A uczeń

Bardziej szczegółowo

Cechy klimatu Europy. Czynniki kształtujące klimat Europy

Cechy klimatu Europy. Czynniki kształtujące klimat Europy Czynniki kształtujące klimat Europy Cechy klimatu Europy położenie geograficzne kontynentu Zszerokością geograficzną związane jest nasłonecznienie powierzchni lądu, długość dnia i nocy, a pośrednio rozkład

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Z GEOGRAFII. Klasa V

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Z GEOGRAFII. Klasa V WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Z GEOGRAFII Ocena dopuszczająca Klasa V wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legenda mapy wymienia elementy mapy wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna,

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych oraz rocznych klasyfikacyjnych ocen z geografii w klasie 5.

Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych oraz rocznych klasyfikacyjnych ocen z geografii w klasie 5. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych oraz rocznych klasyfikacyjnych ocen z geografii w klasie 5. konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa Polski mapa, skala, legenda mapy wymienia elementy

Bardziej szczegółowo

Park Narodowy Gór Stołowych

Park Narodowy Gór Stołowych Park Narodowy Gór Stołowych Od marca 2016r. Park Narodowy Gór Stołowych posługuje się nowym logotypem. Przedstawia on stylizowaną piaskowcową formę skalną oraz zarys Szczelińca Wielkiego - najwyższego

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Na ocenę celującą uczeń powinien opanować następujące zagadnienia z działów: 1. Podstawy geografii 1.1. Czym zajmuje

Bardziej szczegółowo

I PÓŁROCZE. Wymagania na poszczególne oceny ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

I PÓŁROCZE. Wymagania na poszczególne oceny ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy V Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną jeżeli nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą I PÓŁROCZE Wymagania na poszczególne oceny ocena dopuszczająca ocena

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Na ocenę dostateczną uczeń powinien opanować następujące zagadnienia z działów: 1. Podstawy geografii 1.1. Czym

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I PÓŁROCZE

Wymagania na poszczególne oceny. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I PÓŁROCZE Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 szkoły podstawowej Wymagania na poszczególne oceny ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. Mapa Polski mapa,

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9

SPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9 GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9 I PLANETA ZIEMIA. ZIEMIA JAKO CZĘŚĆ WSZECHŚWIATA 1. Pierwotne wyobrażenia o kształcie Ziemi i ich ewolucja 11 2. Wszechświat. Układ Słoneczny 12 3. Ruch obrotowy Ziemi i jego konsekwencje

Bardziej szczegółowo

6a. Czynniki kształtujące klimat

6a. Czynniki kształtujące klimat 6a. Czynniki kształtujące klimat KLIMAT jest to charakterystyczny dla danego obszaru (miejscowości, regionu, państwa itp.) układ stanów pogody, powtarzający się w cyklu rocznym. Składniki klimatu są identyczne,

Bardziej szczegółowo

powiat jeleniogórski

powiat jeleniogórski powiat jeleniogórski Powiat jeleniogórski położony jest w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego granicząc od zachodu i północnego-zachodu z powiatem lwóweckim, od północy z powiatem złotoryjskim,

Bardziej szczegółowo

rozszerzające (ocena dobra) 1. Mapa Polski

rozszerzające (ocena dobra) 1. Mapa Polski Wymagania na poszczególne oceny konieczne (ocena dopuszczająca) podstawowe (ocena dostateczna) rozszerzające (ocena dobra) dopełniające (ocena bardzo dobra) wykraczające (ocena celująca) 1. Mapa Polski

Bardziej szczegółowo

Cechy klimatu Polski. Cechy klimatu Polski. Wstęp

Cechy klimatu Polski. Cechy klimatu Polski. Wstęp Cechy klimatu Polski Cechy klimatu Polski Wstęp Klimat to przeciętne, powtarzające się corocznie stany atmosfery występujące na danym obszarze, określone na podstawie wieloletnich obserwacji i pomiarów

Bardziej szczegółowo

OCEANY STELLA CHOCHOWSKA KL.1TH

OCEANY STELLA CHOCHOWSKA KL.1TH OCEANY STELLA CHOCHOWSKA KL.1TH Oceany światowe: Ocean Arktyczny Ocean Indyjski Ocean Atlantycki Ocean Spokojny Ocean Arktyczny Ocean Arktyczny jest bardzo ściśle monitorować na skutki zmian klimatycznych.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY V

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY V WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY V konieczne (ocena dopuszczająca) wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legenda mapy wymienia elementy mapy wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna,

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY 5 SP. Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY 5 SP. Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY 5 SP konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa Polski terminów: mapa, skala, legenda mapy wymienia elementy mapy terminów: wysokość bezwzględna, wysokość

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne. z geografii. dla klasy 5. oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej

Wymagania edukacyjne. z geografii. dla klasy 5. oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic 1 Wymagania na poszczególne oceny ocena

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic 1. Mapa Polski konieczne (ocena dopuszczająca)

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z geografii dla kl. 5 szkoły podstawowej opracowane na podstawie programu Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary

Wymagania edukacyjne z geografii dla kl. 5 szkoły podstawowej opracowane na podstawie programu Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Wymagania edukacyjne z geografii dla kl. 5 szkoły podstawowej opracowane na podstawie programu Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic 1 Wymagania na poszczególne oceny ocena dopuszczająca

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny. (ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) (ocena dobra) (ocena bardzo dobra) (ocena celująca)

Wymagania na poszczególne oceny. (ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) (ocena dobra) (ocena bardzo dobra) (ocena celująca) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic Wymagania na poszczególne oceny (ocena

Bardziej szczegółowo

Warunki powstawania lodowców. Lodowce i lądolody. Granica wiecznego śniegu. Granica wiecznego śniegu. Granica wiecznego śniegu

Warunki powstawania lodowców. Lodowce i lądolody. Granica wiecznego śniegu. Granica wiecznego śniegu. Granica wiecznego śniegu Warunki powstawania lodowców Lodowce i lądolody Zakres rozszerzony odpowiednio niska temperatura powietrza (ujemna średnia roczna temperatura) duże opady śniegu (większe niż jego ubytek) w miarę płaska

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa

Bardziej szczegółowo

rozszerzające (ocena dobra) poziomicowa wyjaśnia różnicę między obszarem górskim

rozszerzające (ocena dobra) poziomicowa wyjaśnia różnicę między obszarem górskim Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic Wymagania na poszczególne oceny konieczne

Bardziej szczegółowo

rozszerzające (ocena dobra) wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma rozróżnia rodzaje skali

rozszerzające (ocena dobra) wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma rozróżnia rodzaje skali Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic Wymagania na poszczególne oceny konieczne

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic rok szkolny 2018/2019 konieczne (ocena

Bardziej szczegółowo

IZRAEL. Wykład 1. Dlaczego Izrael?

IZRAEL. Wykład 1. Dlaczego Izrael? IZRAEL Wykład 1 Dlaczego Izrael? Zanim rozpoczniemy wykład na temat Izraela, należy się zastanowić co wpłynęło na fakt, że ten niewielki skrawek lądu budzi zainteresowanie całego świata. Spójrzmy przede

Bardziej szczegółowo

Uwzględnia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Uwzględnia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic Uwzględnia uczniów ze specjalnymi potrzebami

Bardziej szczegółowo

GEOSYSTEMY WYBRANYCH OBSZARÓW GÓRSKICH ŚWIATA

GEOSYSTEMY WYBRANYCH OBSZARÓW GÓRSKICH ŚWIATA GEOSYSTEMY WYBRANYCH OBSZARÓW GÓRSKICH ŚWIATA Alpy Południowe Nowa Zelandia Nowa Zelandia - to państwo wyspiarskie położone w południowo-zachodniej części Oceanu Spokojnego, 1600 km na południowy wschód

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) GEOGRAFIA - Wymagania edukacyjne dla klasy V oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa

Bardziej szczegółowo

ZAĆMIENIA. Zaćmienia Słońca

ZAĆMIENIA. Zaćmienia Słońca ZAĆMIENIA Zaćmienia Słońca 1. Obrączkowe zaćmienie Słońca 20 maja 2012. Pas fazy obrączkowej zaćmienia rozpocznie się 20 maja 2012 o godzinie 22 h 06 m przy południowym wybrzeżu Chin, w punkcie o współrzędnych

Bardziej szczegółowo

AUSTRALIA. Olha Tantala (w52034) Roksolana Stetsyk(w51950)

AUSTRALIA. Olha Tantala (w52034) Roksolana Stetsyk(w51950) AUSTRALIA Olha Tantala (w52034) Roksolana Stetsyk(w51950) Flaga Australii Położenie: Australia jest najmniejszym kontynentem Ziemi. Leży na półkuli południowej. Na południu i zachodzie oblewają ją wody

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA DLA KLAS 8

WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA DLA KLAS 8 WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA DLA KLAS 8 Podstawa programowa www.men.gov.pl Po I półroczu nauki w klasie ósmej uczeń potrafi: Wybrane problemy i regiony geograficzne Azji

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka Gminy Strzelce Opolskie

Charakterystyka Gminy Strzelce Opolskie AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE W GMINIE STRZELCE OPOLSKIE Część 03 Charakterystyka Gminy Strzelce Opolskie W 869.03 2/9 SPIS TREŚCI 3.1

Bardziej szczegółowo

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym)

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym) Wiatry Co to jest wiatr? Wiatr to poziomy ruch powietrza w troposferze z wyżu barycznego do niżu barycznego. Prędkość wiatru wzrasta wraz z różnicą ciśnienia atmosferycznego. W N Wiatry STAŁE (niezmieniające

Bardziej szczegółowo

GEOGRAFIA. WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA II GIM Elżbieta Zdybel

GEOGRAFIA. WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA II GIM Elżbieta Zdybel GEOGRAFIA WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA II GIM Elżbieta Zdybel Dział programu I. Afryka Materiał nauczania Afryki Ukształtowanie powierzchni i budowa geologiczna Rowy tektoniczne Klimat Strefy klimatycznoroślinne

Bardziej szczegółowo

RÓŻNORODNOŚĆ KRAJOBRAZÓW ZIEMI

RÓŻNORODNOŚĆ KRAJOBRAZÓW ZIEMI Strefy klimatyczne zależą od: RÓŻNORODNOŚĆ KRAJOBRAZÓW ZIEMI szerokości geograficznej, oddalenia od morza (klimat morski), oddalenia od rozległego lądu (klimat kontynentalny), prądów morskich, wysokości

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) skalę. liczbowej. wyjaśnia różnicę między obszarem. górskim

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) skalę. liczbowej. wyjaśnia różnicę między obszarem. górskim Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa Polski wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legendamapy wymienia elementy mapy wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna, wysokość względna odczytuje

Bardziej szczegółowo

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa 1. Geograficzny punkt widzenia 2. Orientacja na mapie i globusie powiedzieć, czym jest geografia; powiedzieć, co to jest środowisko przyrodnicze i geograficzne; wymienić sfery ziemskie. wskazać na mapie

Bardziej szczegółowo

rozszerzające (ocena dobra) skalę liczbowej wyjaśnia różnicę między obszarem górskim

rozszerzające (ocena dobra) skalę liczbowej wyjaśnia różnicę między obszarem górskim Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic Wymagania na poszczególne oceny konieczne

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografi dla klasy 5 oparte na Programie nauczania geografi w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa Polski

Bardziej szczegółowo

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA GEOGRAFIA KLASA 5 1. Geograficzny punkt widzenia 2. Orientacja na mapie i globusie powiedzieć, czym jest geografia; powiedzieć, co to jest środowisko przyrodnicze i geograficzne;

Bardziej szczegółowo

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA 1. Geograficzny punkt widzenia 2. Orientacja na mapie i globusie powiedzieć, czym jest geografia; powiedzieć, co to jest środowisko przyrodnicze i geograficzne; wymienić sfery

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z geografii dla ucznia klasy V oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic. Oceną śródroczną

Bardziej szczegółowo

Geografia Wymagania edukacyjne na pierwsze półrocze dla klasy 5. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

Geografia Wymagania edukacyjne na pierwsze półrocze dla klasy 5. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Geografia Wymagania edukacyjne na pierwsze półrocze dla klasy 5 Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca powiedzieć, czym jest geografia; powiedzieć, co to jest

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5. Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5. Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra) Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 konieczne (ocena dopuszczająca) 1. Mapa Polski terminów: mapa, skala, legenda mapy wymienia elementy mapy terminów: wysokość bezwzględna, wysokość względna

Bardziej szczegółowo