Tajne nauczanie w Ośrodku Czchowskim na tle powiatu brzeskiego lata

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Tajne nauczanie w Ośrodku Czchowskim na tle powiatu brzeskiego lata"

Łukasz Urban
6 lat temu
Przeglądów:

1 Tajne nauczanie w Ośrodku Czchowskim na tle powiatu brzeskiego lata Zarys w obrazach, liczbach i faktach

2 Tajne nauczanie (samorzutne) w Brzesku ma swój początek w jesieni 1939 r. W ramy organizacyjne tajne nauczanie w Brzesku i okolicy ujmowano już w 1940 r. W latach 1940/1941 kontaktowała się z Komisją Oświecenia Publicznego w Krakowie Helena Bereziuk

3 W 1942 r. Okręgowe Biuro Szkolne w Krakowie powołało Powiatową Komisję Oświaty i Kultury w Brzesku. Od tegoż roku tajne nauczanie w powiecie brzeskim uzyskało formalne ramy organizacyjne (kontakt, egzaminy, pomoc materialna itp..)

4 W skład Powiatowej Komisji Oświaty i Kultury wchodzili: W latach utworzone zostały w pow. brzeskim następujące ośrodki tajnego nauczania: Brzesko, Czchów, Iwkowa, Łysa Góra, Radłów, Szczurowa, Uszew, Wojnicz, Zakliczyn. dr Franciszek Mleczko (przewodniczący), Jan Żurek (z-a przew., referent d/s szkolnictwa pow.), Wacław PIes (członek, łącznik, referent d/s szkolnictwa pow.), Kazimierz Kosiński (członek i refe rent d/s szkolnictwa pow.)

5 Powiatowa Komisja Oświaty i Kultury w Brzesku dokonała podziału terenu powiatu między jej członków a to: pod opiekę Władysława Wawryki przeszedł ośrodek brzeski, Władysław PIes opiekował się ośrodkami w Szczurowej i Zabawie; Jan Żurek - w Dębnie, Franciszek Mleczko - ośrodkami Łysa Góra, Czchów, Iwkowa, Wojnicz i Zakliczyn.

6 Tajne nauczanie w ośrodku Czchów zorganizował Franciszek Kądziela, kierownik miejscowej szkoły powszechnej. Pracę z młodzieżą w miejscowej szkole podjęto już w 1939 r. Tajne nauczanie prowadzono w następujących kierunkach: - douczanie młodzieży w ramach szkoły jawnej, - komplety na poziomie szkoły powszechnej, - komplety na poziomie średnim ogólnokształcącym.

7 Grono nauczycieli Szkoły Powszechnej w Czchowie było odważne i solidne. Tajne komplety w zakresie szkoły średniej rozwijały prężną działalność w latach Powiatowa Komisja Oświaty i Kultury została skontaktowana z ośrodkiem tajnego nauczania w Czchowie przez Wiktorię Malinowską, nauczycielkę z Niedźwiedzy, która do końca okupacji była łącznikiem między ośrodkiem czchowskim a Powiatową Komisją Oświaty i Kultury w Brzesku. Ośrodkowi tajnego nauczania w Czchowie podlegały komplety w: Czchowie, Domosłowicach, Lewniowej. We wszystkich tych miejscowościach prowadzono tajne komplety na poziomach: powszechnym i średnim ogólnokształcącym.

8 Egzaminy promocyjne przeprowadzono w Czchowie, w maju 1942 r., w listopadzie 1943 r. w grudniu 1944 r. W ośrodku w Czchowie pracowali: W kompletach na poziomie średnim ogólnokształcącym pobierało naukę 25 uczniów.

Władysław Glodt Nauczyciel tajnych kompletów na poziomie średnim w latach 1939-1945 w Charzewicach i Gosprzydowej. Członek komisji egzamina

9 Władysław Glodt Nauczyciel tajnych kompletów na poziomie średnim w latach w Charzewicach i Gosprzydowej. Członek komisji egzaminacyjnej m.in. na pierwszym egzaminie dojrzałości w powiecie brzeskim, w Łysej Górze w dniu 20.III.1943 na Kijakówce ( w egzaminie tym uczestniczył również jako egzaminator kurator Jan Smoleń (mat.-fiz.) Po wojnie nauczyciel i dyrektor Liceów Ogólnokształcących w Brzesku-Okocimiu i Krakowie-Prokocimu.

Maria Nowakowa Nauczycielka tajnego nauczania na poziomie powszechnym w latach 1939-1945.

10 Maria Nowakowa Nauczycielka tajnego nauczania na poziomie powszechnym w latach Żona wieloletniego kierownika Publicznej Szkoły Powszechnej w Łysej Górze, Kazimierza Nowaka. Wzorowa nauczycielka i wychowawczyni pokoleń łysogórzan, lubiana przez młodzież. Lata emerytalne spędziła z rodziną w Nowym Sączu.

Kijakówka na Zamieściu nr 22 Główny ośrodek tajnego nauczania w byłym powiecie brzeskim.(łysa Góra) W nim odbył się egzamin maturalny 20.III. 1943r.

11 Kijakówka na Zamieściu nr 22 Główny ośrodek tajnego nauczania w byłym powiecie brzeskim.(łysa Góra) W nim odbył się egzamin maturalny 20.III. 1943r. Od października 1940 roku do stycznia roku 1945 kształciło się tam 50 uczniów na poziomie średnim.budynek został wyburzony w latach Od 1978 roku na tej posesji mieszka Józef Matura z rodziną.

Jan Żurek W latach międzywojennych nauczyciel Publicznej Szkoły Powszechnej na Śląsku. Jako uchodźca, w rodzinnej Porąbce Uszewskiej kierował Publiczną Szkołą Powszechną w latach 1940-1944.

12 Jan Żurek W latach międzywojennych nauczyciel Publicznej Szkoły Powszechnej na Śląsku. Jako uchodźca, w rodzinnej Porąbce Uszewskiej kierował Publiczną Szkołą Powszechną w latach W tajnym nauczaniu był Zastępcą Przewodniczącego Powiatowej Komisji Oświaty i Kultury (dra Franciszka Mleczki); kierował referatem do spraw szkolnictwa powszechnego. Po 8.I.1945 wizytator Kuratorium Okręgu Szkolnego w Katowicach (podlegał Janowi Smoleniowi).

13 Por. Franciszek Beczwarzyk Pseudonim MIR Ur. w 1908 roku. Kierownik Publicznej Szkoły Powszechnej w Gwoźdźcu. W czasie okupacji zastępca dowódcy plutonu AK oddelegowany później na dowódcę plutonu Bch w gminie Zakliczyn. Nauczyciel tajnego nauczania na poziomie powszechnym. Lata emerytalne spędził na w Kończyskach k. Zakliczyna oddając się m.in. swemu zamiłowaniu tj. malarstwu.

Małgorzata Mytnik Ur. 11.VII. 1906 w Łysej Górze.. po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego pracowała na Wileńszczyźnie.

14 Małgorzata Mytnik Ur. 11.VII w Łysej Górze.. po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego pracowała na Wileńszczyźnie. Nauczycielka tajnego nauczania na poziomie powszechnym w latach w Łysej Górze. Członkini Ruchu Oporu Chłopskiego ROCH i przewodnicząca Ludowego Związku Kobiet I Sanitariuszek Zielonego Krzyża Długoletnia nauczycielka Szkoły Podstawowej w Łysej Górze. Po wojnie, w latach prowadziła teatr amatorski przy Kole Wiejskim ZMW Wici. Wzorowa nauczycielka i wychowawczyni pokoleń łysogórzan, wysoko ceniona przez młodzież. Obecnie mieszka na rodzinnej Maciejówce.

Wiktoria Malinowska pseudonim Krystyna Zalewska Ur. 21. IV.1916 w Niedźwiedzy. Zm.11.XII.1967 r. w Myślenicach. Studiowała na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.

15 Wiktoria Malinowska pseudonim Krystyna Zalewska Ur. 21. IV.1916 w Niedźwiedzy. Zm.11.XII.1967 r. w Myślenicach. Studiowała na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Uczestniczka Ruchu Oporu Chłopskiego. Łączniczka i sanitariuszka Zielonego Krzyża. Nauczycielka matematyki w tajnym nauczaniu na poziomie średnim. Po wojnie nauczycielka Liceum Ogólnokształcącego w Brzesku Okocimiu.

Dr Franciszek Mleczko- Pajdak Pseudonim RUTA LUDYNIA Ur. 30.IX.1905, zm. 5.IV,1990r. Studiował i doktoryzował się na wydziale filozoficznym (filologia polska) Uniwersytetu Jagiellońskiego.

16 Dr Franciszek Mleczko- Pajdak Pseudonim RUTA LUDYNIA Ur. 30.IX.1905, zm. 5.IV,1990r. Studiował i doktoryzował się na wydziale filozoficznym (filologia polska) Uniwersytetu Jagiellońskiego. Organizator tajnego nauczania w powiecie brzeskim. Przewodniczący Powiatowej Komisji Oświaty i Kultury we Brzesku w latach Działacz Ruchu Oporu Chłopskiego. Organizator i nauczyciel tajnego nauczania na poziomie średnim. od lutego Naczelnik Wydziału Oświaty Dorosłych w Ministerstwie Oświaty w Warszawie. W dniu 31.VIII.1947r. organizuje wraz z Kazimierzem Smoleniem ( bratem kuratora), ks. mgr Janem Mleczką, Antonim Kopytką, Franciszkiem kapusta s, Jana, Józefem Gajdą, Franciszkem Kapustą ZE dwora. Bratem Stanisławem Mleczką i nauczycielką Małgorzatą Mytnikówną

17 Komplety tajnego nauczania na poziomie gimnazjum i liceum prowadzono.w 31 miejscowościach powiatu brzeskiego Brzesko 99 Biesiadki 13 Zakliczyn 35 Wojnicz 1!5 Gwoździec 2 Gosprzydowa Gnojnik 2 Iwkowa 16 Okocim 111 Paleśnica 8 Tymowa 7 Uszew 9 Jadowniki 19 Łysa Góra 28 Niedźwiedza 4 l Wojakowa 8 Borzęcin 6 Koniczyska 17 Czchów 14 Domosławice 1 Zdrochec 1 Wesołów 12 Porąbka Uszewska 2 Razem 388 ucz. Łoniowa 6 Poręba Spytkowska 8 Łoniowa 9 Paleśnica 11 Bucze 5 Szczurowa 2 Zabawa 4 Sufczyn 1

Salomea Kądziołka (1920-2000) nauczycielka tajnego

18 Salomea Kądziołka ( ) nauczycielka tajnego nauczania (na terenie Górnego Śląska) przez kilkadziesiąt lat pracowała w SP Tworkowa Józef Kądziołka ( ) długoletni kierownik Szkoły Podstawowej w Tworkowej

19 W powiecie brzeskim, w okresie okupacji, przez komplety tajnego nauczania na poziomie szkoły podstawowej przeszło łącznie około 1200 uczniów

20 Opracowanie na podstawie: Dr Czesław Sterkowicz Tajne nauczanie wyd. I. Tarnów1985 Zasoby internetowe (rozproszone) Opracowanie: Czesław Żurek Czchów,2012 Maria Motyka-prezes ZNP

Podobne dokumenty

Wykaz organizacji pozarządowych z terenu Powiatu Brzeskiego

Wykaz organizacji pozarządowych z terenu Powiatu Brzeskiego Lp. Nr KRS Nazwa Adres siedziby Tel kontaktowy Adres e-mail kontaktowy Fundacje 1 0000225574 Fundacja Profilaktyki Wychowawczej w Rodzinie i