Przegląd regulacji prawnych proponowanych przez Inspekcję Weterynaryjną dotyczących utrzymywania zwierząt w schroniskach. Krzysztof Jażdżewski p. o.

Transkrypt

1 Przegląd regulacji prawnych proponowanych przez Inspekcję Weterynaryjną dotyczących utrzymywania zwierząt w schroniskach. Krzysztof Jażdżewski p. o. Głównego Lekarza Weterynarii 12 kwietnia 2014 r. 1

2 Nadzór Inspekcji Weterynaryjnej dotyczący zwierząt bezdomnych nadzór nad schroniskami dla bezdomnych zwierząt; opiniowanie przez powiatowych lekarzy weterynarii programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, uchwalanych przez rady gmin. 2

3 Nadzór Inspekcji Weterynaryjnej nad schroniskami dla bezdomnych zwierząt Prowadzenie schronisk jest, zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, działalnością nadzorowaną. Podjęcie takiej działalności jest dozwolone po uprzednim zgłoszeniu zamiaru jej prowadzenia powiatowemu lekarzowi weterynarii: wpis do rejestru PLW nie wymaga uprzedniego przeprowadzenia kontroli potwierdzającej spełnianie wymogów dla tego rodzaju działalności; wymagania dla prowadzenia schroniska dla bezdomnych zwierząt określają przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt; w przypadku wykreślenia podmiotu z rejestru PLW, złożenie przez podmiot powtórnego wniosku o wpis skutkuje ponownym wpisem. 3

4 Nadzór Inspekcji Weterynaryjnej nad schroniskami dla bezdomnych zwierząt Zgodnie z Instrukcją Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.420/AW- 32/11 z dnia 20 maja 2011 r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli schronisk dla zwierząt: powiatowy lekarz weterynarii jest zobowiązany do przeprowadzenia pierwszej kontroli schroniska w ciągu 30 dni od daty wpisu do rejestru; każde schronisko powinno być kontrolowane co najmniej 2 razy w ciągu roku. W 2012 r. organy Inspekcji Weterynaryjnej przeprowadziły łącznie 441 kontroli: 373 kontroli planowych i doraźnych, 68 kontroli sprawdzających. 4

5 Dane z raportu rocznego Głównego Lekarza Weterynarii z wizytacji schronisk dla zwierząt za rok W danym okresie referencyjnym funkcjonowało w Polsce 161 schronisk dla bezdomnych zwierząt (przy liczbie gmin 2 479). W 66 schroniskach przebywały wyłącznie psy. W 94 schroniskach przebywały zarówno psy jak i koty. 1 schronisko jest przeznaczone do utrzymywania koni (schronisko w Piskorzynie, woj. dolnośląskie). Liczba zwierząt przebywających w schronisku w 2012 r.: psów, kotów, 128 koni psy koty konie Wykres 1. Liczba zwierząt w schroniskach w latach

6 Liczba zwierząt oddanych do adopcji w 2012 r psów/ przebywających w schroniskach, Wykres 2. Liczba psów adoptowanych do przebywających w schroniskach w latach Liczba psów adoptowanych Liczba psów w schroniskach kotów/ przebywających w schroniskach Wykres 3. Liczba kotów adoptowanych do przebywających w schroniskach w latach Liczba kotów adoptowanych Liczba kotów w schroniskach

7 Liczba zwierząt padłych oraz poddanych eutanazji w schroniskach w 2012 r. Liczba psów padłych wyniosła 6374, poddanych eutanazji W porównaniu do roku poprzedniego zaobserwowany nieznaczny spadek zarówno odsetka psów padłych jak i poddanych eutanazji. 7,18% 6,39% 5,12% 4,27% 6,01% 6,82% 6,77% 6,04% Wykres 4. Odsetek psów padłych oraz poddanych eutanazji w latach Odsetek upadków psów Odsetek psów poddanych eutanazji Liczba kotów padłych wyniosła 2960, poddanych eutanazji W porównaniu do roku poprzedniego zaobserwowany nieznaczny wzrost zarówno odsetka kotów padłych jak i poddanych eutanazji. 9,33% 9,87% 8,64% 8,97% 13,82% 15,13% 13,50% 13,56% Wykres 5. Odsetek kotów padłych oraz poddanych eutanazji za lata Odsetek upadków kotów Odsetek kotów poddanych eutanazji 7

8 Sterylizacje/kastracje zwierząt w schroniskach: pomimo tego, iż pozbawienie zwierząt zdolności rozrodczych jest jedną z najskuteczniejszych metod walki z bezdomnością zwierząt, w wielu schroniskach zabiegi gonadektomii nie zostały jeszcze wprowadzone obligatoryjnie; pozytywnym zjawiskiem obserwowanym na przestrzeni ostatnich lat jest jednak systematyczny wzrost wykonywania sterylizacji i kastracji psów oraz kotów przebywających w schroniskach; zestawienie liczbowe psów i kotów poddanych zabiegom gonadektomii w 2012 r. zobrazowano na wykresie poniżej Wykres 6. Liczba psów poddanych sterylizacji/kastracji w porównaniu do ogólnej liczby zwierząt przebywających w schroniskach. Dane za 2012 r r. Liczba wysterylizowanych psów Liczba psów w schroniskach. Liczba wysterylizowanych kotów Liczba kotów w schroniskach 8

9 Kwestie utrudniające sprawowanie nadzoru nad schroniskami dla bezdomnych zwierząt. Luki prawne w określeniu wymagań, które powinny spełniać schroniska: brak określonej minimalnej powierzchni przypadającej na zwierzę, a co za tym idzie brak określonej maksymalnej liczby zwierząt mogących przebywać jednocześnie w danym schronisku, brak szczegółowych postanowień o dostępie do wybiegów, co może powodować swoistą uznaniowość w ocenie kontrolującego. Brak regulacji prawnych nakazujących podmiotom prowadzącym schroniska zapewnienie identyfikowalności zwierząt, np. za pomocą mikrochipu. Brak uregulowań w zakresie dotyczącym adopcji zwierząt ze schronisk. Nieścisłości, jak: utwardzony teren schroniska vs. wybiegi umożliwiające realizację potrzeb. Fakt, iż podmioty wyłapujące bezdomne zwierzęta i prowadzące miejsca czasowego przetrzymywania zwierząt przed przewiezieniem do schroniska nie są objęte nadzorem ze strony Inspekcji Weterynaryjnej. Brak regulacji dotyczących rozplanowania i koniecznej infrastruktury schroniska. 9

10 Inne czynniki wpływające na skuteczność nadzoru sprawowanego nad schroniskami z ramienia Inspekcji Weterynaryjnej. Brak współpracy pomiędzy urzędami gmin a powiatowymi lekarzami weterynarii, np. w zakresie wymiany informacji o liczbie zwierząt przekazanych z terenu danej gminy do schroniska będącego pod nadzorem właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii. Brak praktycznych rozwiązań dotyczących likwidacji schroniska w takim przypadku należałoby zapewnić zwierzętom pobyt w innym schronisku, jednakże na danym terenie może nie być alternatywnych schronisk, bądź istniejące nie wyrażą zgody na przyjęcie zwierząt. 10

11 Działania podejmowane przez Głównego Lekarza Weterynarii celem poprawy systemu opieki nad zwierzętami bezdomnymi. Główny Lekarz Weterynarii po konsultacjach z przedstawicielami: organizacji społecznych zajmujących się opieką nad bezdomnymi zwierzętami oraz podmiotów prowadzących schroniska, przygotował i przekazał w dniu 30 kwietnia 2012 r. Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi następujące propozycje projektów aktów prawnych: projekt nowelizacji ustawy o ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt i ustawy z dnia z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt; projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt bezdomnych; projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla wyłapywania zwierząt bezdomnych i prowadzenia miejsc przetrzymywania wyłapanych bezdomnych psów i kotów. 11

12 W złożonych projektach zaproponowano m.in. następujące zmiany: definicja schroniska - każde miejsce przeznaczone do utrzymywania zwierząt bezdomnych, niezależnie od nadanej nazwy, z wyłączeniem miejsc przetrzymywania wyłapanych bezdomnych psów i kotów; podjęcie działalności przez schronisko po otrzymaniu decyzji PLW o spełnianiu wymagań weterynaryjnych na podstawie przeprowadzonej kontroli, a nie tak jak w chwili obecnej wpis do rejestru podmiotów nadzorowanych jedynie na podstawie zgłoszenia podmiotu, bez przeprowadzenia kontroli; sprecyzowanie wymagań dla schronisk: powierzchnia przydająca na zwierzę: a) co najmniej 2,5 m2 dla psów o wadze powyżej 25 kg, b) co najmniej 1,5 m2 dla psów o wadze od kg, c) co najmniej 1,2 m2 dla psów o wadze do 14 kg, d) co najmniej 0,8 m2 dla kotów, powierzchnia wybiegów 3,5 m 2 w przeliczeniu na psa lub w przypadku, gdy psy są utrzymywane w boksach niemających bezpośredniego dostępu do wybiegu, należy zapewnić psom korzystanie z wybiegu o powierzchni nie mniejszej niż 35 m 2, wybieg dla kotów należy wyposażyć w przedmioty służące do wspinania i ścierania pazurów; wprowadzenie obowiązku trwałej identyfikacji zwierząt; obowiązek prowadzenia działań na rzecz zwiększenia adopcji zwierząt przebywających w schroniskach; 12

13 W złożonych projektach zaproponowano m.in. następujące zmiany: objęcie nadzorem ze strony Inspekcji Weterynaryjnej podmiotów zajmujących się wyłapywaniem oraz czasowym przetrzymywaniem bezdomnych zwierząt. Dzięki temu podmioty prowadzące działalność w tym zakresie byłyby zobowiązane np.: do prowadzenia dokumentacji dotyczącej odłowionych zwierząt, do posiadania właściwego sprzętu służącego do wyłapywania bezdomnych zwierząt, do niezwłocznego przewiezienia wyłapanych zwierząt bezpośrednio do schroniska lub miejsca czasowego przetrzymywania bezdomnych zwierząt; miejsca czasowego przetrzymywania bezdomnych zwierząt zwierzęta mogłyby tam przebywać do 16 dni, w tym czasie byłoby możliwe przeprowadzenia kwarantanny. 13

14 Działania podejmowane przez Głównego Lekarza Weterynarii celem poprawy systemu opieki nad zwierzętami bezdomnymi. Główny Lekarz Weterynarii w II połowie 2013 r. nawiązał również współpracę z przedstawicielami niektórych organizacji działających na rzecz zwierząt oraz urzędów miast i gmin, w których sposób realizowania obowiązku zwalczania bezdomności zwierząt i zapewnienia opieki bezdomnym zwierzętom może służyć za przykład dobrych rozwiązań. W ramach tej współpracy opracowano projekt wytycznych dla gmin, zmierzających do poprawy systemu opieki nad bezdomnymi zwierzętami. Projekt ww. wytycznych w dniu 2 kwietnia 2014 r. umieszczono na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii pod adresem: oraz ustalono termin 30 kwietnia 2014 r. do zebrania uwag do projektu celem opracowania ostatecznej wersji przedmiotowych wytycznych. 14

15 Standardy zawarte w wytycznych dla gmin. Przy opracowywaniu przez gminy programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt jest istotne: wskazanie konkretnego schroniska, do którego będą przekazywane bezdomne zwierzęta, co wynika z art. 11a ust. 2 pkt. 1 ustawy o ochronie zwierząt; a nie tylko podmiotu wyłapującego bezdomne zwierzęta bez wskazania schroniska; zweryfikowanie przez gminę, czy schronisko, do którego gmina zamierza przekazywać zwierzęta, widnieje w rejestrze podmiotów nadzorowanych właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii; sprawdzenie schroniska pod kątem: odsetka zwierząt przekazywanych do adopcji oraz umożliwienia adopcji w godzinach popołudniowych i w weekendy, zapewnienia zwierzętom opieki lekarsko weterynaryjnej, tj. szerokiego zakresu usług tego rodzaju, zapewnianych przez schronisko, zapewnienia opieki zwierzętom przebywającym w schronisku przez wyszkolony personel; zabiegów lekarsko weterynaryjnych dostępnych w schronisku. 15

16 Standardy zawarte w wytycznych dla gmin program opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności zwierząt. Odławianie bezdomnych zwierząt: Optymalnie, jeżeli schronisko, do którego gmina będzie przekazywać bezdomne zwierzęta, zapewnia również wyłapywanie bezdomnych zwierząt; Jeżeli gmina wybierze usługi podmiotu zewnętrznego, zajmującego się odławianiem bezdomnych zwierząt, w umowie należy zawrzeć następujące wymagania dla tego podmiotu: posiadanie oznakowanego samochodu przystosowanego do przewozu zwierząt oraz profesjonalnego sprzętu do wyłapywania bezdomnych zwierząt (smycze, klatki pułapki, siatki, chwytaki), podmiot prowadzi dokumentację z uwzględnieniem opisu odłowionego bezdomnego zwierzęcia oraz daty i miejsca odłowienia, którą przekazuje gminie po każdorazowym odłowieniu bezdomnego zwierzęcia, podmiot przekazuje gminie miesięczne zestawienie zwierząt oddanych do schroniska, natomiast schronisko miesięczne zestawienie przyjętych zwierząt, w terminie do 10 dnia następnego miesiąca, podmioty zajmujące się wyłapywaniem zwierząt bezdomnych powinny znajdować się pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej jako przewoźnicy zwierząt. 16

17 Postępowanie ze zwierzętami już po przyjęciu do schroniska: Sprawdzenie, czy zwierzę jest oznakowane, np. mikrochipem, tatuażem, adresówką - próba odnalezienia właściciela; jeżeli próba kontaktu, np. dwukrotne wysłanie listu poleconego; kilkukrotna próba dodzwonienia się lub nieotrzymanie odpowiedzi na co najmniej dwie wiadomości wysłane drogą elektroniczną w odstępie 2 tygodni nie przyniesie skutku, zwierzę należy traktować jako bezdomne; zwierzęta nieoznakowane mikrochipem należy oznakować, nr mikrochipa wprowadzić do wykazu zwierząt prowadzonego przez schronisko oraz do ogólnodostępnych baz danych; schronisko powinno posiadać stronę internetową, na której są publikowane wszystkie wizerunki zwierząt przebywających w schronisku; prowadzenie działań zwiększających poziom adopcji, np. organizowanie różnorodnych akcji czy imprez plenerowych. 17

18 Zapewnienie w schronisku opieki lekarsko - weterynaryjnej Obligatoryjna sterylizacja/kastracja zwierząt przebywających w schroniskach. W programach uchwalanych przez rady gminy powinny znajdować się precyzyjne zapisy dotyczące sposobu finansowania przeprowadzanych zabiegów. Dodatkowym, ale bardzo istotnym działaniem zapobiegającym bezdomności zwierząt, oprócz kastracji i sterylizacji zwierząt w schronisku, powinno być także uchwalenie programu dotyczącego przeprowadzania tych zabiegów u zwierząt posiadających właścicieli, np. poprzez: Wprowadzenie akcji bezpłatnych sterylizacji/kastracji; Częściowy zwrot kosztów poniesionych przez właścicieli; Zwolnienie właścicieli z opłaty za posiadanie psa, jeżeli zwierzę jest wysterylizowane/wykastrowane czy też zaczipowane. Szczepienia profilaktyczne zwierząt w schroniskach nie tylko przeciwko wściekliźnie, ale też przeciwko innym chorobom zakaźnym. 18

19 19

20 Zapewnienie w schronisku opieki lekarsko - weterynaryjnej Główny Lekarz Weterynarii otrzymał opinię Dziekana Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w kwestiach dotyczących: wieku zwierząt, w jakim można wykonywać u nich zabiegi sterylizacji i kastracji oraz zasadności prowadzenia szczepień profilaktycznych w schroniskach. Zgodnie z przedmiotową opinią: Wykonywanie u zwierząt zabiegów gonadektomii jest możliwe już u bardzo młodych zwierząt, w wieku 8 14 tygodni; Zasadne jest wprowadzenie szczepień profilaktycznych tzw. na wejściu, tj. już w chwili przyjmowania zwierząt do schroniska, bez oczekiwania na zakończenie okresu kwarantanny. 20

21 Zapewnienie opieki kotom wolno żyjącymi. Brak w przepisach prawnych precyzyjnego rozróżnienia pomiędzy kotami wolno żyjącymi, zwierzętami bezdomnymi a zwierzętami dzikimi co powoduje, że koty wolno żyjące są odławiane i umieszczane w schroniskach, co nie jest działaniem właściwym z punktu widzenia ich dobrostanu zwierząt. Brak w przepisach prawnych wskazania, jakie działania należy podjąć w ramach tej opieki. Niektóre gminy uważają, iż do ich obowiązków należy jedynie dokarmianie kotów wolno żyjących, podczas gdy równie istotne jest ograniczanie ich populacji. 21

22 Standardy zawarte w wytycznych dla gmin w zakresie opieki nad kotami wolnożyjącymi. Podstawowe działania w zakresie opieki nad kotami wolno żyjącymi: stworzenie odpowiedniego systemu zapewnienia karmy dla kotów wolno żyjących, we współpracy z organizacjami, zajmującymi się dokarmianiem kotów, w celu ustalenia listy karmicieli kotów oraz oszacowanie populacji kotów. sterylizacja i wypuszczanie do środowiska; umowy z lecznicami na sterylizację kotów zawierające zapis o hospitalizacji po zabiegu - zgodnie z opinią Krajowej Izby Lekarsko- Weterynaryjnej okres hospitalizacji po zabiegu powinien wynosić co najmniej 7 dni; koty po zabiegu sterylizacji powinny zostać oznakowane w sposób widoczny np. poprzez nacięcie lewego ucha. 22

23 Dziękuję za uwagę. 23