Tadeusza Klimskiego rozważania na temat woli w ujęciu Mieczysława Dybowskiego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Tadeusza Klimskiego rozważania na temat woli w ujęciu Mieczysława Dybowskiego"

Transkrypt

1 Agnieszka Klimska Tadeusza Klimskiego rozważania na temat woli w ujęciu Mieczysława Dybowskiego Prof. Tadeusz Klimski zagadnieniem woli w badaniach ks. Mieczysława Dybowskiego zainteresował się pod koniec lat 60-tych. Był wówczas studentem psychologii na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Uwieńczeniem poczynionych przez niego analiz była obroniona w 1970 roku na KULu rozprawa magisterska pt. Koncepcja woli według Mieczysława Dybowskiego. Na temat woli w ujęciu ks. Dybowskiego prof. Klimski napisał 2 artykuły. Obydwa ukazały się w Studia Philosophiae Christianae. Pierwszy w 1971 roku, pt. O badaniach woli w pracach Mieczysława Dybowskiego, drugi rok później pt. Eksperymentalne ustalenie przeżyć stanowiących wolę w badaniach Mieczysława Dybowskiego. Już chociażby tytuł tego drugiego artykułu sugeruje, że prof. Klimski zainteresował się przede wszystkim badaniami eksperymentalnymi ks. Dybowskiego. Zdaniem T. Klimskiego stosowane w psychologii eksperymentalnej metody badań pozwalają na zobrazowanie i wyjaśnienie pewnych elementów osobowości. Metody te nie są jednak wystarczające do ukazania koniecznych w człowieku czynników strukturalnych. Dlatego T. Klimski uznał, że wyniki ówczesnej psychologii eksperymentalnej powinny być uzupełnione o rozważania natury metafizycznej. W jego opinii metafizyka ( ) nie jest ogólnym ujęciem tego, co psychologia eksperymentalna bada szczegółowo, lecz jest ujęciem właśnie istotnych czynników strukturalnych, od rozumienia których zależy prowadzenie badań szczegółowych 1. W ten sposób uprawianie wiedzy o człowieku polegałoby na ukazaniu relacji pomiędzy metafizyką i psychologią eksperymentalną w ramach klasycznej koncepcji nauki 2. Prof. Klimski dostrzegł w twórczości Mieczysława Dybowskiego tendencję łączenia ujęć metafizycznych i eksperymentalnych. Analizując prace ks. Dybowskiego Tadeusz Klimski dążył do wyjaśnienia czy autor wolę traktuje jako odrębny element struktury psychicznej człowieka, czy uznaje ją raczej za przejaw innych elementów tej struktury. Profesorowi Klimskiemu zależało także na zbadaniu, jakim pojęciem woli Dybowski posługuje się w swoich pracach i jaką przyjmuje koncepcję woli. Mógł on bowiem posłużyć się Tomaszowym rozumieniem woli, na podstawie którego 1 T. Klimski, O badaniach woli w pracach M. Dybowskiego, Studia Philosophiae Christianae, 1971 nr 2, s Tamże. 1

2 chciał eksperymentalnie uzasadnić istnienie woli oraz jej przejawów w człowieku lub po prostu uznając, w oparciu o naukę Tomasza z Akwinu, obecność woli dążyć do eksperymentalnego ukazania jej jako ewentualnego elementu struktury osobowości. Jak zauważył prof. Klimski badania woli, którymi zajmował się ks. Dybowski były prowadzone zarówno od strony formalnej, jak i od strony treści. Pierwsze skupiały się na sile, wytrzymałości i planowości woli, skutkach jej działania, czy wytrwałości w decyzjach. Badanie treści woli odnosiło się natomiast do ludzkich działań i obejmowało ich własności, przymioty oraz wady. Warty uwagi jest fakt, iż w opinii ks. Dybowskiego wola jawi się jako samodzielne przeżycia psychiczne, zarówno wewnętrzne (np. akt woli, postanowienie), jak i zewnętrzne (np. realizacja wyboru). Wszystkie te przeżycia łączy dążność do realizacji wytyczonego celu. Uściślając zagadnienie przeżyć woli prof. Klimski wyjaśnił przyjęte przez Dybowskiego kierunki badawcze. Analizy formalnej strony przeżyć woli koncentrowały się na: 1. rozstrzygnięciu fenomenologicznym w celu uporządkowania pojęć i terminów precyzujących wolę, 2. badaniu przyczynowym skupiającym się na uzgodnieniu zależności jednych cech od drugich, 3. aspektach dynamicznych służących określeniu stosunku wykonania do zamiaru. Od strony treści woli chodziło natomiast o weryfikację względnej i absolutnej wartości motywów i celów oraz wyjaśnienie stosunku motywów do wykonania. Badania strukturalne dotyczyć miały z kolei przeżyć psychicznych woli, a ujmujące stronę normatywną kształcenia woli. W opinii prof. Klimskiego analizowanie przeżyć woli w wyszczególnionych aspektach było tym, co wyróżniało ks. Dybowskiego od innych badaczy (np. Narzissa Acha). Wyniki jego pracy Tadeusz Klimski zaprezentował na przykładzie ujęć formalnej strony woli w badaniach fenomenologicznych. Na początku wyjaśnił, że użyte przez ks. Dybowskiego pojęcie woli należy wiązać z aktem woli, decyzją z wyborem, postanowieniem oraz wykonaniem, a zatem z najważniejszymi samodzielnymi przeżyciami. Cechami aktu woli i wykonania będą przeżycia niesamodzielne, tj. wysiłek lub przeżycia aktualne. Ks. Dybowski akt woli definiował jako czynność psychiczną chwili będącą przejawem ścierania się motywów, a zarazem przed-wiedzą, która z możliwości ostatecznie została wybrana. Akt woli jest zatem doświadczeniem świadomym i dowolnym. Prof. Klimski skoncentrował się następnie na opisie procesu woli. Proces ten tworzą: ilość wahań, czas, wysiłek, uczucie, przeżycia aktualne, formy procesu, przedstawienia i wykonanie. Wahliwość jest determinowana przez 2

3 persewerację, którą M. Dybowski za Georgiem Müllerem rozumiał jako dążność idei do swobodnego pojawiania się w świadomości 3. Czas wahań określa długość procesu, a dokładniej przedział czasowy między bodźcem i reakcją ruchową. Wysiłek woli wiąże się z wydatkiem energii w celu potęgowania napięcia pobudek nerwowych kierowanych do mięśni. Może ujawniać się w akcie prostym, decyzji, postanowieniu, wykonaniu i w wahaniach procesu. Uczucie w procesie woli, zobrazowane przez ks. Dybowskiego w badaniach na przykładzie przyjemności i przykrości, może pojawiać się jako: motyw, wytwór motywacji, uczucie towarzyszące decyzji w akcie woli, uczucie występujące jako skutek działania woli. Przeżycie aktualne czyli treść momentu aktualnego, w opinii prof. Klimskiego, jest najważniejszą cechą aktu woli. Na przeżycie to składają się świadomość własnego działania oraz treść przeżycia ukazująca stosunek do czynności (np. chcę, powinienem, itp.). Każde przeżycie aktualne ujawnia stosunek podmiotu do przedmiotu w kwestii świadomości i wolności. Formy procesu (formy wahania) to sposoby pojawiania się motywów w akcie woli. Ich występowanie jest zależne od wysiłku, uczuć, przeżyć aktualnych i długości wahań. Kolejny element procesu woli przedstawienie (przedstawienie celu, środków i skutków) były przez M. Dybowskiego wyjaśnione jedynie w stopniu odpowiadającym potrzebom prowadzonych przez niego badań metodą kwestionariusza. Stąd nie rozwijał kwestii przedstawienia celu. Przedstawienia środków określał jako wszelkie przedmioty i czynności u badanych, których nie można było uznać w procesie woli za motyw dyskusji. Przedstawienie skutków ks. Dybowski zredukował do ukazania wyłącznie ujemnych skutków. Wykonanie, które należy wiązać z aktem woli, może być proste lub złożone. Wykonanie proste wyraża się w jednej czynności, mogącej być wzbogaconą poprzez przedstawienie celu i środków. Wykonanie złożone (działanie właściwe) charakteryzuje się powiązaniem czynności posiadających cele, które w konsekwencji podążają do celu ostatecznego. Wykonanie poprzedza planowanie, określane przez ks. Dybowskiego jako decyzja, która nie została jeszcze wcielona w życie, lecz trwa długi czas. Postanowienie może obejmować dwa momenty aktualny i dynamiczny. Aktem woli będzie moment aktualny wyrażający postanowienie (np. chcę ). Postanowienia nie należy utożsamiać z zamiarem. Jak zauważył prof. Klimski, różnica sprowadza się do siły aktu woli. W przypadku zamiaru siła jest na tyle mała, że nie dochodzi do aktu woli. Ponadto zamiar dotyczy dalszej przyszłości w porównaniu do postanowienia, łatwiej go też zaniechać. Mieczysław Dybowski zamiary opisywał jako ogólne linie kierownicze postępowania, a postanowienia uznawał za konkretniejsze akty woli odnoszące się do pewnych stron jakiegoś zamiaru. Treść 3 Tamże, s

4 postanowienia wpływa na działanie, w określony sposób je implikuje. Można wyróżnić: działanie proste, które oznacza zrealizowanie czynności i tym samym stanowi rezultat decyzji, działanie złożone obejmujące wiele aktów woli i wykonań, a także tzw. działanie całego życia czyli podporządkowanie się jakiejś idei życia. Działaniu złożonemu prof. Klimski poświęcił więcej uwagi, omawiając zaproponowany przez ks. Dybowskiego podział tego działania na trzy grupy: 1) działanie złożone posiadające cel, ale bez wskazań na środki, 2) działanie złożone nakierowane na cel, ze wskazaniem na środki, 3) działanie złożone, w którym, z uwagi na ten sam rodzaj ruchu, wskazane są środki będące warunkiem uzyskania w danym czasie określonego wyniku. W opozycji do wskazanych grup działań złożonych autor dodaje tzw. działanie współczesne składające się z wielu ruchów wykonywanych w tym samym czasie. Działania złożone ks. Dybowski badał za pośrednictwem stworzonych przez siebie dwóch testów Pudełko i Kwadrat 4. Testy te umożliwiły zbadanie woli wytrwałej obejmując zachowania jednostki w dłuższym czasie. Na podstawie wyników testów zostały opracowane cechy działania złożonego. Prezentują się następująco: - ilość wahań i czas w działaniu woli nie stanowią wskaźnika i nie są znaczące dla opisu działania woli, - wysiłek jest cechą, która pozwala wyjaśnić proces i działanie woli, - wytrwałość (wysiłek optymalny) oznacza cechę zbliżoną do wysiłku procesu, jednak odnoszącą się do dłuższej perspektywy czasowej, - kolejną cechą są uczucia ujawniające się w procesie i działaniu woli. Są to: radość, zadowolenie, cichy spokój lub smutek, niezadowolenie, zdenerwowanie, - swoboda działania jednostki czyli przejaw wolności działania jednostki jest przeciwieństwem przymusu i w procesie woli odpowiada przeżyciu aktualnemu ( chcę ), - metodyczność i planowość to cechy, które są oparte na formach procesu i pomagają jednostce pokonywać testowe układanki nieprzypadkowo i planowo, z uwzględnieniem popełnionych wcześniej błędów, - kolejna cecha - celowość w działaniu woli - w przypadku dłuższego odcinka czasu, charakteryzuje się perseweracją, - przezorność, trzeźwość i realizm to cechy, od których zależy osiągnięcie celu działań jednostki, 4 Dokładną charakterystykę tych testów można odnaleźć w. 4

5 - wahliwość wykonania wpływa na stopień sprawności realizacji testu. Wahliwość objawia się w procesie i działaniu woli w postaci np. żalu czy chęci cofnięcia, - ścisłość stanowi cechę charakterystyczną jedynie dla działania złożonego woli. Zaprezentowane powyżej cechy działania odnoszą się do opisu jednostki od strony formalnej. Zdaniem prof. Klimskiego badanie relacji i wzajemnych zależności cech oraz ich znaczeń jest ważne dla wypracowania sposobu i ekonomii działania 5. Podsumowując dotychczasowe rozważania Profesor T. Klimski dokonał pewnego usystematyzowania problematyki badań ks. Dybowskiego. Można ująć je następująco: 1) Ks. Dybowski zagadnienie woli opisał od strony formalnej i od strony treści. 2) Kluczowe dla badań Dybowskiego były przede wszystkim określenia poszczególnych przeżyć konstytuujących wolę. 3) Akt woli został uznany za czynność psychiczną będącą skutkiem dyskusji motywów i poprzedzającą wiedzę, która z alternatyw została wybrana. 4) Proces woli to zbiór przeżyć, na które składają się: ilość wahań, czas, wysiłek, uczucie, przeżycie aktualne, formy procesu, przedstawienia, formy wykonania. 5) Postanowienie oznacza decyzję, która nie została jeszcze wcielona w życie. 6) Treść postanowienia jest przeżyciem woli, które determinuje działania jednostki. 7) Ks. Dybowski odróżnił wykonanie proste czyli jeden proces woli od wykonania złożonego, które składa się z kilku procesów woli i obejmuje takie cechy jak: wysiłek, wytrwałość, uczucie, swobodę działania, metodyczność, planowość, celowość, przezorność, wahliwość wykonania, ścisłość. 8) Determinacja ma wpływ na cechy aktu procesu i działania woli na wykonanie. 9) Opór jest przeciwieństwem realizowanej lub sugerowanej determinacji. 10) Stosunek motywów do wykonania wyraża motywację, natomiast sam motyw jest powodem działania 6. Przeprowadzona przez prof. Klimskiego analiza prac i badań Mieczysława Dybowskiego pozwoliła na jednoznaczne wyjaśnienie postawionych pytań problemowych. W jego opinii, ks. Dybowski podjął się badań eksperymentalnych, dla których punktem wyjścia była teoria woli Tomasza z Akwinu. Tym samym autor dążył do eksperymentalnego uzasadnienia koncepcji zaproponowanej przez Akwinatę. Prof. Klimski uznał, że najprawdopodobniej ks. Dybowski rozpoczął badania od uzgodnienia, na podstawie ujęć św. Tomasza, czym jest wola i jakie mogą być jej przejawy. Mając teoretycznie opracowane pojęcie woli starał się 5 Por. T. Klimski, 1971 s Tamże, s

6 następnie przeprowadzić eksperymentalne badania. Nie dokonał on jednak eksperymentalnego odkrycia woli w człowieku. Ukazując poszczególne etapy procesu czynności typowych dla codziennych ludzkich zachowań, potwierdził obecność w człowieku przeżyć tradycyjnie określanych jako wola. Wszystkie poczynione przez ks. Dybowskiego ustalenia które były wynikiem przeprowadzonych przez niego badań eksperymentalnych zdaniem prof. Klimskiego stanowią rozbudowany i udokumentowany dorobek naukowy psychologii woli. Badania te w opinii prof. Klimskiego można uznać za samodzielne narzędzie odkrywania nieznanych jeszcze zagadnień. A przeprowadzony przez ks. Dybowskiego eksperyment potwierdza czysto teoretyczne tezy psychologii Tomasza z Akwinu i stanowi ciekawy materiał dla antropologii filozoficznej. 6

Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa

Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2010-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Podział nauk Arystoteles podzielił wszystkie dyscypliny wiedzy na trzy grupy:

Bardziej szczegółowo

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Proces badawczy schemat i zasady realizacji Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 14 grudnia 2014 Metodologia i metoda badawcza Metodologia Zadania metodologii Metodologia nauka

Bardziej szczegółowo

Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa

Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział

Bardziej szczegółowo

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Proces badawczy schemat i zasady realizacji Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 23 października 2016 Metodologia i metoda naukowa 1 Metodologia Metodologia nauka o metodach nauki

Bardziej szczegółowo

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Proces badawczy schemat i zasady realizacji Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 28 października 2014 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Kryteria przyczynowości

Bardziej szczegółowo

Badania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe)

Badania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe) Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Demografia Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 4 listopada 2008 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Badania eksploracyjne

Bardziej szczegółowo

Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki. Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki. Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Definicja etyki : Etykę stanowi ustalenie, które działania ludzkie chronią zgodne z prawdą dobro osób

Bardziej szczegółowo

1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016

1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 1. Dyscypliny filozoficzne Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Pochodzenie nazwy filozofia Wyraz filozofia pochodzi od dwóch greckich słów:

Bardziej szczegółowo

Panorama etyki tomistycznej

Panorama etyki tomistycznej Panorama współczesnej etyki tomistycznej w Polsce Artur Andrzejuk Ramy organizacyjne organizacyjne 1946 - Wydział Filozoficzny KUL J. Keller, W. Bednarski, K. Wojtyła, T. Styczeń, A. Szostek. J. Gałkowski,

Bardziej szczegółowo

KULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII

KULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII Kierunek Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II rok akademicki 2012/2013 kulturoznawstwo stopień pierwszy studia stacjonarne Forma zajęć: KULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII wykład

Bardziej szczegółowo

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece

Bardziej szczegółowo

Religioznawstwo - studia I stopnia

Religioznawstwo - studia I stopnia Załącznik Nr 4 do Uchwały Nr 68/2015 Senatu UKSW z dnia 22 maja 2015 r. Religioznawstwo - studia I stopnia Dokumentacja dotyczaca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Religioznawstwo

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe. Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87

Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe. Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87 Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87 2006 Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności

Bardziej szczegółowo

REGUŁY ANALIZY TEKSTU NAUKOWEGO

REGUŁY ANALIZY TEKSTU NAUKOWEGO REGUŁY ANALIZY TEKSTU NAUKOWEGO (według Mieczysława Gogacza) Plan i cel prezentacji PLAN 1. Odróżnianie pytań badawczych od odpowiedzi 2. Analiza pytań badawczych 3. Analiza odpowiedzi 4. Precyzowanie

Bardziej szczegółowo

Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba

Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba Izabella Andrzejuk Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba analizy fragmentu Komentarza według reguł

Bardziej szczegółowo

Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych

Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych 2 Podział dyscyplin filozoficznych Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone

Bardziej szczegółowo

Napisanej pod kierunkiem naukowym dr hab. Tomasza Siemiątkowskiego, prof. UKSW

Napisanej pod kierunkiem naukowym dr hab. Tomasza Siemiątkowskiego, prof. UKSW Mgr Sebastian Kidyba Streszczenie pracy doktorskiej Zawiązanie spółek osobowych Napisanej pod kierunkiem naukowym dr hab. Tomasza Siemiątkowskiego, prof. UKSW Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki

Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXIII 24.5/15 z dnia 25 marca 2015 r. Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie

Bardziej szczegółowo

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa Prof. dr hab. Edward Nowak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Rachunku Kosztów, Rachunkowości Zarządczej i Controllingu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia. dla kierunku KULTUROZNAWSTWO. Studia pierwszego stopnia

Kierunkowe efekty kształcenia. dla kierunku KULTUROZNAWSTWO. Studia pierwszego stopnia Załącznik nr 1 do Uchwały nr 41/2014/2015 Senatu Akademickiego Akademii Ignatianum w Krakowie z dnia 26 maja 2015 r. Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku KULTUROZNAWSTWO Studia pierwszego stopnia

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 88/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r.

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 88/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r. Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 88/2017/2018 z dnia 24 kwietnia 2018 r. w sprawie określenia zmian w zakładanych efektach kształcenia dla kierunku studiów politologia - studia pierwszego

Bardziej szczegółowo

KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII

KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII Różnice w koncepcjach religii człowiek Bóg człowiek doświadcza Boga człowiek doświadcza Boga i odnosi się do Niego nie za bardzo wiadomo, czy jakiś przedmiot istnieje można

Bardziej szczegółowo

Przedmiot Ekonomika Przedsiębiorstwa Turystycznego i Rekreacyjnego. studiów 20 5. Turystyka i Rekreacja

Przedmiot Ekonomika Przedsiębiorstwa Turystycznego i Rekreacyjnego. studiów 20 5. Turystyka i Rekreacja Przedmiot Ekonomika Przedsiębiorstwa Turystycznego i Rekreacyjnego kod nr w planie ECTS studiów 20 5 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia II stopień Rok/Semestr I/2 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny)

Bardziej szczegółowo

Opis zakładanych efektów kształcenia

Opis zakładanych efektów kształcenia Załącznik do uchwały nr 218 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 18 grudnia 2013 r Nazwa kierunku studiów: Psychologia Obszar kształcenia: Obszar nauk społecznych Poziom kształceni: jednolite studia

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY INSTYTUT PEDAGOGIKI

UNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY INSTYTUT PEDAGOGIKI UNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY INSTYTUT PEDAGOGIKI ŁUCJA JAROCH MOTYWY WYBORU ZAWODU PRZEZ UCZNIÓW KLAS III GIMNAZJALNYCH Z RÓŻNYCH ŚRODOWISK SPOŁECZNYCH Praca magisterska napisana pod kierunkiem

Bardziej szczegółowo

Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki

Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki Plan Co to jest psychologia Cele psychologii Nauki powiązane z psychologią Czym zajmuje się psychologia (psycholog) Psychologia jako nauka - problemy etyczne

Bardziej szczegółowo

Opis zakładanych efektów kształcenia

Opis zakładanych efektów kształcenia Załącznik do uchwały nr 72 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja Obszar kształcenia: obszar kształcenia

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku Administracja. Wydział Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego

Efekty kształcenia dla kierunku Administracja. Wydział Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego Efekty kształcenia dla kierunku Administracja Wydział Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego I stopień Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów Administracja należy do obszaru

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. z przedmiotu etyka

Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. z przedmiotu etyka Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z przedmiotu etyka Klasa 5, rok szkolny 2017/2018 dr Grzegorz Rostkowski Odniesienia do podstawy

Bardziej szczegółowo

POCZUCIE TOŻSAMOŚCI W KONTEKŚCIE SPOŁECZNOŚCI NARODOWO - PAŃSTWOWEJ

POCZUCIE TOŻSAMOŚCI W KONTEKŚCIE SPOŁECZNOŚCI NARODOWO - PAŃSTWOWEJ POCZUCIE TOŻSAMOŚCI W KONTEKŚCIE SPOŁECZNOŚCI NARODOWO - PAŃSTWOWEJ Wstęp Żyjemy w świecie wielkich procesów integracji i globalizacji. Z samej swojej istoty są to procesy pozytywne pozwalające wspólnie

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad.

KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad. KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad. 2015/2016 Egzamin licencjacki jest ostatnim etapem weryfikacji efektów kształcenia.

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Opis efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo narodowe I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. Efekty kształcenia

Bardziej szczegółowo

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) Przedmiot: Antropologia kulturowa Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) studia pierwszego stopnia Przedmiot w języku angielskim: Cultural anthropology Kod przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

FILOZOFICZNA KONCEPCJA NARODU I PAŃSTWA W UJĘCIU PROF. MIECZYSŁAWA GOGACZA

FILOZOFICZNA KONCEPCJA NARODU I PAŃSTWA W UJĘCIU PROF. MIECZYSŁAWA GOGACZA Andrzej Marek Nowik FILOZOFICZNA KONCEPCJA NARODU I PAŃSTWA W UJĘCIU PROF. MIECZYSŁAWA GOGACZA Publikacja Mądrość buduje państwo 1 stanowi istotny punkt w rozwoju filozoficznej koncepcji narodu i państwa

Bardziej szczegółowo

166 Wstęp do statystyki matematycznej

166 Wstęp do statystyki matematycznej 166 Wstęp do statystyki matematycznej Etap trzeci realizacji procesu analizy danych statystycznych w zasadzie powinien rozwiązać nasz zasadniczy problem związany z identyfikacją cechy populacji generalnej

Bardziej szczegółowo

studiów 20 4 Przedmiot Ekonomika Przedsiębiorstwa Turystycznego i Rekreacyjnego TR/2/PK/EP TR Turystyka i Rekreacja

studiów 20 4 Przedmiot Ekonomika Przedsiębiorstwa Turystycznego i Rekreacyjnego TR/2/PK/EP TR Turystyka i Rekreacja Przedmiot Ekonomika Przedsiębiorstwa Turystycznego i Rekreacyjnego kod TR/2/PK/EP TR nr w planie ECTS studiów 20 4 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia II stopień Rok/Semestr I/2 Typ przedmiotu

Bardziej szczegółowo

PN-ISO 704:2012/Ap1. POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY. Działalność terminologiczna Zasady i metody ICS nr ref. PN-ISO 704:2012/Ap1:

PN-ISO 704:2012/Ap1. POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY. Działalność terminologiczna Zasady i metody ICS nr ref. PN-ISO 704:2012/Ap1: POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY ICS 01.020 PN-ISO 704:2012/Ap1 Działalność terminologiczna Zasady i metody Copyright by PKN, Warszawa 2014 nr ref. PN-ISO 704:2012/Ap1:2014-03 Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone.

Bardziej szczegółowo

1. TESTY PSYCHOLOGICZNE

1. TESTY PSYCHOLOGICZNE 1. TESTY PSYCHOLOGICZNE 1. pojęcie testu psychologicznego 2. zastosowanie 3. podstawowe wymogi (standaryzacja, obiektywność, rzetelność, trafność, normalizacja) 4. cecha psychologiczna w ujęciu psychologicznym

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU PSYCHOLOGIA JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU PSYCHOLOGIA JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU PSYCHOLOGIA JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Symbol efektu kierunkowego K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 Po ukończeniu studiów jednolitych

Bardziej szczegółowo

Wartość jest przedmiotem złożonym z materii i formy. Jej formą jest wartościowość, materią jest konkretna treść danej wartości.

Wartość jest przedmiotem złożonym z materii i formy. Jej formą jest wartościowość, materią jest konkretna treść danej wartości. Wartość jest przedmiotem złożonym z materii i formy. Jej formą jest wartościowość, materią jest konkretna treść danej wartości. N. Hartmann: Materia jest tylko tworem treściowym, który posiada wartościowość.

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem: Załącznik nr 1 do uchwały nr 445/06/2012 Senatu UR z dnia 21 czerwca 2012 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta I stopień

Bardziej szczegółowo

Summary in Polish. Fatimah Mohammed Furaiji. Application of Multi-Agent Based Simulation in Consumer Behaviour Modeling

Summary in Polish. Fatimah Mohammed Furaiji. Application of Multi-Agent Based Simulation in Consumer Behaviour Modeling Summary in Polish Fatimah Mohammed Furaiji Application of Multi-Agent Based Simulation in Consumer Behaviour Modeling Zastosowanie symulacji wieloagentowej w modelowaniu zachowania konsumentów Streszczenie

Bardziej szczegółowo

mgr Anna Banasik, anna.banasik@pwsz.pila.pl

mgr Anna Banasik, anna.banasik@pwsz.pila.pl Kod przedmiotu: PLPILA0-IEEKO-L-s-01ZMISPS Pozycja planu: D C1 C C3 C4 INFORMACJE O PRZEDMIOCIE A. Podstawowe dane 1 Nazwa przedmiotu Prawo podatkowe Rodzaj przedmiotu Specjalnościowy/Obowiązkowy 3 Kierunek

Bardziej szczegółowo

Filozofia i etyka. Podyplomowe studia kwalifikacyjne na Wydziale Filozofii i Socjologii UMCS

Filozofia i etyka. Podyplomowe studia kwalifikacyjne na Wydziale Filozofii i Socjologii UMCS Filozofia i etyka. Podyplomowe studia kwalifikacyjne na Wydziale Filozofii i Socjologii UMCS 1 Nazwa Wprowadzenie do filozofii 2 Kod Erasmus --- 3 Język wykładowy Polski 4 Strona WWW 5 Godzinowe ekwiwalenty

Bardziej szczegółowo

CZŁOWIEK WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE. Beata Pituła

CZŁOWIEK WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE. Beata Pituła CZŁOWIEK WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE Beata Pituła Kłopoty z kulturą Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura Johann Gottfried Herder, Myśli o filozofii dziejów, przeł. J. Gałecki, Warszawa 1952,

Bardziej szczegółowo

Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Stosunki międzynarododwe I stopnia. stacjonarne/niestacjonarne

Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Stosunki międzynarododwe I stopnia. stacjonarne/niestacjonarne Załącznik Nr 4 do Uchwały Nr 69/2015 Senatu UKSW z dnia 22 maja 2015 r. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Stosunki międzynarododwe I stopnia. Nazwa kierunku

Bardziej szczegółowo

PROCES PROJEKTOWY METODYKA PROJEKTOWANIA

PROCES PROJEKTOWY METODYKA PROJEKTOWANIA PROCES PROJEKTOWY METODYKA PROJEKTOWANIA MAREK ŚREDNIAWA TOMASZ KWIATKOWSKI III PRACOWNIA WZORNICTWA ASP W GDAŃSKU 2010 PROCES przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych zmian,

Bardziej szczegółowo

Analiza współzależności zjawisk

Analiza współzależności zjawisk Analiza współzależności zjawisk Informacje ogólne Jednostki tworzące zbiorowość statystyczną charakteryzowane są zazwyczaj za pomocą wielu cech zmiennych, które nierzadko pozostają ze sobą w pewnym związku.

Bardziej szczegółowo

Metodologia badań psychologicznych

Metodologia badań psychologicznych Metodologia badań psychologicznych Lucyna Golińska SPOŁECZNA AKADEMIA NAUK Psychologia jako nauka empiryczna Wprowadzenie pojęć Wykład 5 Cele badań naukowych 1. Opis- (funkcja deskryptywna) procedura definiowania

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU. Psychologia różnic indywidualnych 1100-Ps2RI-SJ. Kod przedmiotu. Pedagogiki i Psychologii

OPIS PRZEDMIOTU. Psychologia różnic indywidualnych 1100-Ps2RI-SJ. Kod przedmiotu. Pedagogiki i Psychologii OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Psychologia różnic indywidualnych 1100-Ps2RI-SJ Wydział Instytut/Katedra Kierunek Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia Specjalizacja/specjalność

Bardziej szczegółowo

Etyka problem dobra i zła

Etyka problem dobra i zła Etyka problem dobra i zła Plan wykładu Definicje i podstawowe odróżnienia Problem dobrego życia w klasycznej etyce Arystotelesowskiej Chrześcijańska interpretacja etyki Arystotelesowskiej Etyka - problem

Bardziej szczegółowo

MOTYWOWANIE W ZARZĄDZANIU

MOTYWOWANIE W ZARZĄDZANIU WYKŁAD 9 MOTYWOWANIE W ZARZĄDZANIU 1 1. Istota motywacji i motywowania: Motywacja jest to ogół bodźców, pobudek oraz stan gotowości ludzi, do określonego zachowania się i działania. Motywacja wewnętrzna

Bardziej szczegółowo

Etapy modelowania ekonometrycznego

Etapy modelowania ekonometrycznego Etapy modelowania ekonometrycznego jest podstawowym narzędziem badawczym, jakim posługuje się ekonometria. Stanowi on matematyczno-statystyczną formę zapisu prawidłowości statystycznej w zakresie rozkładu,

Bardziej szczegółowo

Jakość życia w perspektywie pedagogicznej

Jakość życia w perspektywie pedagogicznej Jakość życia w perspektywie pedagogicznej Jadwiga Daszykowska Jakość życia w perspektywie pedagogicznej Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2007 Copyright by Jadwiga Daszykowska Copyright by Oficyna Wydawnicza

Bardziej szczegółowo

SYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III

SYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III SYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III MOTYWACJA UCZNIA DO NAUKI 1. Pojęcie motywacji 2. Procesy motywacyjne 3. Rodzaje motywacji 4. Motywowanie ucznia w klasach I - III Pojęcie motywacji Motywacja rozumiana

Bardziej szczegółowo

1. Definicja zamówienia tego samego rodzaju na gruncie prawa zamówień publicznych

1. Definicja zamówienia tego samego rodzaju na gruncie prawa zamówień publicznych II. Zamówienia tego samego rodzaju 1. Definicja zamówienia tego samego rodzaju na gruncie prawa zamówień publicznych Jak już wspomniano, w oparciu o art. 32 ust. 1 Ustawy podstawą ustalenia wartości zamówienia

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA

ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA RACJONALIZM XVII WIEKU [COPLESTON] A. KARTEZJUSZ: 1. metoda matematyczna i) cel metody ii) 4 reguły iii) na czym polega matematyczność metody 2. wątpienie metodyczne i) cel wątpienia

Bardziej szczegółowo

Stosunki międzynarodowe WP-SM-N-1, WP-SMZ -1 studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne/niestacjonarne licencjat

Stosunki międzynarodowe WP-SM-N-1, WP-SMZ -1 studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne/niestacjonarne licencjat Załącznik nr 4 do Uchwały nr 64/2013 Senatu UKSW z dnia 21 maja 2013 r. Załącznik nr 4 do Uchwały nr 53/2012 Senatu UKSW z dnia 24 maja 2012 r. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu

Bardziej szczegółowo

TEST MOTYWACJI realizacji planów i zamierzeń związanych z przyszłością zawodową dla ucznia

TEST MOTYWACJI realizacji planów i zamierzeń związanych z przyszłością zawodową dla ucznia Katarzyna Rewers TEST MOTYWACJI realizacji planów i zamierzeń związanych z przyszłością zawodową dla ucznia Imię i nazwisko lub pseudonim.. Płeć : M / K Wiek Data badania.. Instrukcja Ludzie różnią się

Bardziej szczegółowo

1. INFORMACJE OGÓLNE O MODULE. Status: obowiązkowy. Całkowita liczba godzin pracy własnej studenta: Do KOORDYNATOR MODUŁU

1. INFORMACJE OGÓLNE O MODULE. Status: obowiązkowy. Całkowita liczba godzin pracy własnej studenta: Do KOORDYNATOR MODUŁU 1. INFORMACJE OGÓLNE O MODULE Nazwa (tytuł) modułu: Metodologiczny zaawansowany Kierunek studiów: Psychologia Specjalność/specjalizacja (jeśli dotyczy): Poziom studiów: I, II, studia jednolite magisterskie

Bardziej szczegółowo

Pedagogika realistyczna jako metafizyka kształcenia i wychowania

Pedagogika realistyczna jako metafizyka kształcenia i wychowania Dawid Pełka UKSW w Warszawie Pedagogika realistyczna jako metafizyka kształcenia i wychowania Koncepcja filozofii a rozumienie pedagogiki Rozumienie rzeczywistości, jej poznawanie oraz działanie w niej

Bardziej szczegółowo

ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA. 1. Odniesienie efektów obszarowych do efektów kierunkowych

ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA. 1. Odniesienie efektów obszarowych do efektów kierunkowych Załącznik do uchwały nr 404 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 28 stycznia 2015 r. ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA 1. Odniesienie efektów obszarowych do efektów kierunkowych Objaśnienie: symbole

Bardziej szczegółowo

Kalkulacja i zakres ujawnień dotyczących podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym sporządzonym zgodnie z MSSF.

Kalkulacja i zakres ujawnień dotyczących podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym sporządzonym zgodnie z MSSF. Kalkulacja i zakres ujawnień dotyczących podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym sporządzonym zgodnie z MSSF. Efektywna stopa podatkowa jest stosunkiem podatku wykazanego w sprawozdaniu finansowym

Bardziej szczegółowo

Metody Badań Methods of Research

Metody Badań Methods of Research AKADEMIA LEONA KOŹMIŃSKIEGO KOŹMIŃSKI UNIVERSITY SYLABUS PRZEDMIOTU NA ROK AKADEMICKI 2010/2011 SEMESTR letni NAZWA PRZEDMIOTU/ NAZWA PRZEDMIOTU W JEZYKU ANGIELSKIM KOD PRZEDMIOTU LICZBA PUNKTÓW ECTS Metody

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Psychologia KOD S/I/st/9

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Psychologia KOD S/I/st/9 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Psychologia KOD S/I/st/9 2. KIERUNEK: Sport 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I rok/i semestr 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 2 6.

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Teoretyczne podstawy wychowania. 2. KIERUNEK: pedagogika

Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Teoretyczne podstawy wychowania. 2. KIERUNEK: pedagogika Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Teoretyczne podstawy wychowania 2. KIERUNEK: pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/3 5. LICZBA PUNKTÓW

Bardziej szczegółowo

następuje wtedy, gdy osoba, decydując się komu chce przekazać swój majątek, nie kieruje się intelektualnymi lub uczuciowymi

następuje wtedy, gdy osoba, decydując się komu chce przekazać swój majątek, nie kieruje się intelektualnymi lub uczuciowymi Świadome powzięcie decyzji: w przypadku oświadczenia woli następuje wtedy, kiedy osoba przy braku jakichkolwiek zaburzeń świadomości, po krótszym lub dłuższym, ale jasnym przemyśleniu, wyraźnie zdaje sobie

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI

ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Załącznik nr 2 Odniesienie efektów kierunkowych do efektów obszarowych i odwrotnie Załącznik nr 2a - Tabela odniesienia

Bardziej szczegółowo

1. Podstawa prawna oraz kryteria przyjęte do oceny rozprawy doktorskiej

1. Podstawa prawna oraz kryteria przyjęte do oceny rozprawy doktorskiej Szczecin, 20.04. 2015 Prof. Dr hab. Waldemar Gos, prof. zw. US Uniwersytet Szczeciński Instytut Rachunkowości Ocena rozprawy doktorskiej mgr. Artura Jastrzębowskiego pt. Zakres i znaczenie współcześnie

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA. CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS PRZEDMIOTU

OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA. CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS PRZEDMIOTU Załącznik Nr 1.11 pieczątka jednostki organizacyjnej OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A * (opis i programu nauczania) OPIS PRZEDMIOTU Nazwa Kod Seminarium

Bardziej szczegółowo

Seminarium doktoranckie. doktoratu

Seminarium doktoranckie. doktoratu Seminarium doktoranckie Metodyka pracy naukowej etap Metodyka pracy naukowej etap doktoratu Plan Wymagania ustawowe Wymagania zwyczajowe opinia promotora i recenzje Egzaminy doktorskie Filozofia moralna

Bardziej szczegółowo

WSHiG Karta przedmiotu/sylabus

WSHiG Karta przedmiotu/sylabus WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii,

Bardziej szczegółowo

posiada podstawową wiedzę o instytucjonalnych uwarunkowaniach polityki społecznej.

posiada podstawową wiedzę o instytucjonalnych uwarunkowaniach polityki społecznej. Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy. Efekty kształcenia na kierunku. Opis kierunkowych efektów kształcenia

WIEDZA. Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy. Efekty kształcenia na kierunku. Opis kierunkowych efektów kształcenia I.2 Matryca efektów kształcen Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy Biblioteka jako instytucja kultury WIEDZA W Ć K L FP1_W01 FP1_W02

Bardziej szczegółowo

mgr Karol Marek Klimczak KONCEPCJA I PLAN ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

mgr Karol Marek Klimczak KONCEPCJA I PLAN ROZPRAWY DOKTORSKIEJ mgr Karol Marek Klimczak KONCEPCJA I PLAN ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Tytuł: Zarządzanie ryzykiem finansowym w polskich przedsiębiorstwach działających w otoczeniu międzynarodowym Ostatnie dziesięciolecia rozwoju

Bardziej szczegółowo

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunku Prawo

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunku Prawo Katedra Teorii i Filozofii Prawa Poznań, dnia 27 września 2016 r. OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunku Prawo I. Informacje ogólne 1. Nazwa

Bardziej szczegółowo

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA W OBSZARZE KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE NAUK TECHNICZNYCH. Profil ogólnoakademicki. Wiedza

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA W OBSZARZE KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE NAUK TECHNICZNYCH. Profil ogólnoakademicki. Wiedza Objaśnienie oznaczeń: T obszar kształcenia w zakresie nauk technicznych 1 studia pierwszego stopnia 2 studia drugiego stopnia A profil ogólnoakademicki P profil praktyczny W kategoria wiedzy U kategoria

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pojęcia i systemy pedagogiczne. 2. KIERUNEK: Pedagogika

Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pojęcia i systemy pedagogiczne. 2. KIERUNEK: Pedagogika Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pojęcia i systemy pedagogiczne 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/1 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS:

Bardziej szczegółowo

Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)

Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Przewodnik Do egzaminu z Filozofii Człowieka Kierunek Filozofia semestr III opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa 2004 Treści

Bardziej szczegółowo

FENOMENOLOGIA POLSKA Roman Ingarden ij jego uczniowie. Artur Andrzejuk

FENOMENOLOGIA POLSKA Roman Ingarden ij jego uczniowie. Artur Andrzejuk FENOMENOLOGIA POLSKA Roman Ingarden ij jego uczniowie i Artur Andrzejuk Plan wykładu Roman Ingarden Fenomenologia Edmunda Husserla Tzw. druga fenomenologia Ingardena Uczniowie Ingardena Fenomenologia dzisiaj

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopnia Profil ogólnoakademicki. kod BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE WIEDZA BEZ1A_BM_W01 BEZ1A _ BM _W02

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopnia Profil ogólnoakademicki. kod BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE WIEDZA BEZ1A_BM_W01 BEZ1A _ BM _W02 Opis modułowych efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo narodowe I stopnia, przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 12 maja 2014 r. Objaśnienia znaczeń: BEZ studia na kierunku

Bardziej szczegółowo

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunkach Prawo, Administracja, Prawo europejskie

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunkach Prawo, Administracja, Prawo europejskie Katedra Teorii i Filozofii Prawa Poznań, dnia 29 września 2018 r. OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunkach Prawo, Administracja, Prawo europejskie

Bardziej szczegółowo

Karta przedmiotu: Elementy metodologii badań historii filozofii

Karta przedmiotu: Elementy metodologii badań historii filozofii Kierunek Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II rok akademicki 2012/2013 filozofia stopień pierwszy studia stacjonarne Forma zajęć: wykład Wymiar semestr zimowy 30 semestr

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 11

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 11 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 11 1. CHARAKTERYSTYCZNE CECHY NAUKI... 13 1.1. Pojęcie nauki...13 1.2. Zasady poznawania naukowego...15 1.3. Cele nauki...15 1.4. Funkcje nauki...16 1.5. Zadania nauki...17

Bardziej szczegółowo

Mgr Bożena Listkowska, Lowańskie modyfikacje tomizmu tradycyjnego pracach ks. Piotra Chojnackiego, Warszawa Recenzja doktorska

Mgr Bożena Listkowska, Lowańskie modyfikacje tomizmu tradycyjnego pracach ks. Piotra Chojnackiego, Warszawa Recenzja doktorska 1 Mgr Bożena Listkowska, Lowańskie modyfikacje tomizmu tradycyjnego pracach ks. Piotra Chojnackiego, Warszawa 2008 Recenzja doktorska Ks. Piotr Chojnacki należy do grona znaczących filozofów polskich okresu

Bardziej szczegółowo

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Teoria gier na kierunku Zarządzanie

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Teoria gier na kierunku Zarządzanie Poznań, 1.10.2016 r. Dr Grzegorz Paluszak OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Teoria gier na kierunku Zarządzanie I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Teoria gier 2. Kod modułu : 1 TGw

Bardziej szczegółowo

Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia

Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Efekty kształcenia dla kierunku studiów Inżynieria bezpieczeństwa 1 studia pierwszego stopnia A profil ogólnoakademicki specjalność Inżynieria Ochrony i Zarządzanie Kryzysowe (IOZK) Umiejscowienie kierunku

Bardziej szczegółowo

Kierunek Zarządzanie I stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych

Kierunek Zarządzanie I stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych Kierunek Zarządzanie I stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych Objaśnienie oznaczeń: Z efekty kierunkowe W wiedza U umiejętności

Bardziej szczegółowo

2/18/2016 ELEMENTY SOCJOLOGII CO TO JEST SOCJOLOGIA? GORĄCA SOCJOLOGIA A SOCJOLOGIA NAUKOWA

2/18/2016 ELEMENTY SOCJOLOGII CO TO JEST SOCJOLOGIA? GORĄCA SOCJOLOGIA A SOCJOLOGIA NAUKOWA ELEMENTY SOCJOLOGII dr Agnieszka Kacprzak CO TO JEST SOCJOLOGIA? socjologia (societas i logos nauka o społeczeństwie) Społeczeństwo jest to pewna liczba ludzi, którzy w określonych czasach i pod pewnymi

Bardziej szczegółowo

Materiały wykładowe (fragmenty)

Materiały wykładowe (fragmenty) Materiały wykładowe (fragmenty) 1 Robert Susmaga Instytut Informatyki ul. Piotrowo 2 Poznań kontakt mail owy Robert.Susmaga@CS.PUT.Poznan.PL kontakt osobisty Centrum Wykładowe, blok informatyki, pok. 7

Bardziej szczegółowo

P r o g r a m s t u d i ó w E f e k t y u c z e n i a s i ę

P r o g r a m s t u d i ó w E f e k t y u c z e n i a s i ę P r o g r a m s t u d i ó w E f e k t y u c z e n i a s i ę Wydział prowadzący studia: Kierunek na którym są prowadzone studia: Poziom studiów Wydział Prawa i Administracji Prawo ochrony środowiska Studia

Bardziej szczegółowo

Liczba godzin stacjonarne: Wykłady: 30 Ćwiczenia: 30. niestacjonarne: Wykłady: 18 Ćwiczenia: 18

Liczba godzin stacjonarne: Wykłady: 30 Ćwiczenia: 30. niestacjonarne: Wykłady: 18 Ćwiczenia: 18 Karta przedmiotu Wydział: Finansów Kierunek: Prawo I. Informacje podstawowe Nazwa przedmiotu Język prowadzenia przedmiotu Profil przedmiotu Kategoria przedmiotu Typ studiów Prawo administracyjne część

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZARZĄDZANIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZARZĄDZANIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZARZĄDZANIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów Zarządzanie reprezentuje dziedzinę

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE DOTYCZĄCE REALIZACJI PRAC DYPLOMOWYCH W INSTYTUCIE ORGANIZACJI SYSTEMÓW PRODUKCYJNYCH NA KIERUNKU ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI

WYTYCZNE DOTYCZĄCE REALIZACJI PRAC DYPLOMOWYCH W INSTYTUCIE ORGANIZACJI SYSTEMÓW PRODUKCYJNYCH NA KIERUNKU ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI Wersja z dnia 1 kwietnia 2015 r. WYTYCZNE DOTYCZĄCE REALIZACJI PRAC DYPLOMOWYCH W INSTYTUCIE ORGANIZACJI SYSTEMÓW PRODUKCYJNYCH NA KIERUNKU ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI stanowiące uzupełnienie Zasad

Bardziej szczegółowo

ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Szanowny Studencie, ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA bardzo prosimy o anonimową ocenę osiągnięcia kierunkowych efektów kształcenia w trakcie Twoich studiów. Twój głos pozwoli

Bardziej szczegółowo

Nazwa przedmiotu: Współczesne koncepcje raportowania finansowego spółek w warunkach rynku kapitałowego. Obowiązkowy

Nazwa przedmiotu: Współczesne koncepcje raportowania finansowego spółek w warunkach rynku kapitałowego. Obowiązkowy Karta przedmiotu Seminarium doktorskie Nazwa przedmiotu: Stopień studiów: Doktoranckie Współczesne koncepcje raportowania finansowego spółek w warunkach rynku kapitałowego Tryb studiów: stacjonarne Obowiązkowy

Bardziej szczegółowo

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2018. (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Filozofia praktyczna

Bardziej szczegółowo

1 Agresja Katarzyna Wilkos

1 Agresja Katarzyna Wilkos 1 2 Spis treści Wstęp 6 Rozdział I: Ujęcie wiktymologiczne przestępstw z użyciem przemocy 9 1. Rodzaje przestępstw z użyciem przemocy 9 Podział według J. Bafii 12 2. Psychospołeczne funkcjonowanie ofiar

Bardziej szczegółowo