Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska *
|
|
- Sylwia Pietrzak
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI DOI: EKONOMIA XLIV nr 2 (2013) Pierwsza wersja złożona 2 lutego 2013 ISSN Końcowa wersja zaakceptowana 9 października Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska * STATYSTYCZNY OBRAZ BYDGOSKO-TORUŃSKIEGO OBSZARU METROPOLITALNEGO NA TLE WYBRANYCH OBSZARÓW METROPOLITALNYCH W POLSCE WEDŁUG TYPOLOGII OECD Z a r y s t r e ś c i. W artykule poruszono kwestie delimitacji i zróżnicowania obszarów metropolitalnych w zakresie zagadnień demograficzno-społecznych i ekonomicznych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego. Podstawę analiz stanowiły wybrane, ujęte w statystyce publicznej obszary metropolitalne w 2010 r. Do oceny ich wewnętrznego zróżnicowania posłużono się typologią OECD, która pozwoliła w ujęciu jednostek funkcjonalnych ukazać skalę procesów suburbanizacji. S ł o w a k l u c z o w e: obszar metropolitalny, obszar wiejski, obszar miejski. K l as y f i k a c j a J E L: O18, P25. WSTĘP Metropolia, obszar metropolitalny i metropolizacja są coraz powszechniej stosowanymi terminami dla określenia zależności funkcjonalno- -przestrzennych miejskich układów osadniczych, które współcześnie stają się motorami rozwoju partycypującymi w globalnych procesach wymiany. Udział ten zależy przede wszystkim od pełnionych funkcji, na które współcześnie duży wpływ ma globalizacja. Przez np. zwiększoną ruchliwość i mobilność przestrzenną kapitału, towarów i ludzi oraz szybki rozwój cywilizacji technicznej wpływa ona na zmiany relacji przyczynowo-skutkowych * Adres do korespondencji: Wiesława Gierańczyk, Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Oddział w Toruniu, ul. Mickiewicza 10/16, Toruń, w.gieranczyk@stat.gov.pl 2013 Uniwersytet Mikołaja Kopernika. All rights reserved.
2 160 Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska przestrzeni zurbanizowanej. Kształtowana pod wpływem tych zjawisk kolejna, nowa i jakościowo inna faza urbanizacji znacznie różni się (tak pod względem ilościowym, jak i jakościowym) od wcześniej zachodzących procesów, ponieważ: jest związana, z obserwowanym w ostatnich dziesięcioleciach, szybkim wzrostem znaczenia dużych układów miejskich we współczesnej gospodarce, oznacza pewne odstępstwo od zasady hierarchicznej organizacji przestrzeni (teoria Christallera) wnosząc nowe silne powiązania między odległymi ośrodkami metropolitalnymi, częściowo uniezależnia siłę oddziaływania ośrodka od jego masy i odległości fizycznej, zmienia relacje między miastem metropolitalnym a otaczającym regionem, oznacza nowy sposób terytorialnego podziału pracy, kapitału, wiedzy i władzy (Markowski, Marszał, 2006). Powiązania i relacje jednostek osadniczych w ramach obszaru metropolitalnego skłaniają badaczy do hierarchizacji metropolii. Zakładając, że są produktami procesów globalnych, powinny być definiowane i klasyfikowane w nawiązaniu do ustaleń i standardów międzynarodowych. W związku z tym np. Jewtuchowicz (2004, s ) oraz Jałowiecki i Szczepański (2006, s. 210) wyodrębniają metropolie: światowe, odgrywające znaczną rolę w sterowaniu gospodarką w skali światowej, kontynentalne, których uczestnictwo w procesach umiędzynarodowienia jest kształtowane przez ponadnarodowe relacje regionalne, regionalne, będące ośrodkami o niekompletnie wykształconych funkcjach metropolitalnych, które odgrywają węzłową rolę w skali danego kraju lub kilku krajów sąsiednich. Podejście całościowe nie wyklucza jednak uwzględniania specyficznych uwarunkowań krajowych przy delimitowaniu metropolii. Kryteria ich wyznaczania mogą w pewnym stopniu zależeć od stawianych celów i uwzględniać np. różnice regionalne wynikające ze specyficznych dla danego terytorium założeń polityki rozwoju systemu osadniczego. 1. DELIMITACJA OBSZARÓW METROPOLITALNYCH W Polsce kwestie wyodrębnienia metropolii były podejmowane zarówno przez naukowców, jak i w dokumentach strategicznych. Zajmowali się nimi m.in. Dziewoński (1971), Maik (1975), Korcelli (1976, 1981), Rykiel (1985), Kuciński (1990), Chmielewski (1995), Gawryszewski, Korcelli,
3 Statystyczny obraz Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego 161 Nowosielska (1998), Jałowiecki (1999), Grzeszczak (1999), Jałowiecki (2000), Kołodziejski (2001), ESPON (2004), Trafas, Zborowski (2004), Gorzelak, Smętkowski (2005), Klimska, Swianiewicz (2005), Smętkowski, Jałowiecki, Gorzelak (2008), Heffner (2011), Śleszyński (2012). Z analizy tych opracowań wynika, że podstawowe znaczenie dla identyfikacji obszaru metropolitalnego ma procedura delimitacji jego zasięgu przestrzennego, w tym ustalenie i wybór mierników powiązań społecznych, a także relacji organizacyjnych i dostawczych między instytucjami. Powiązania społeczne i gospodarcze są najczęściej analizowane przy pomocy mierników mobilności ludności, tj. dojazdów do pracy, dojazdów młodzieży do szkół oraz mieszkańców stref podmiejskich do instytucji usługowych, a także migracji ludności na pobyt stały określanych czasem jako migracje definitywne (Korcelli, Potrykowska, Bodzak, 1981; Gocał, Rakowski, 1991; Zborowski, 2002). Na przykład według Markowskiego i Marszała (2006), aby dane miasto można było zaliczyć do grona metropolii w warunkach polskich, powinno ono spełniać następujące kryteria: być względnie duże (min. 0,5 1 mln mieszkańców), posiadać znaczny potencjał ekonomiczny oraz silnie rozwinięty sektor usług wyższego rzędu, charakteryzować się dużym potencjałem innowacyjnym (jednostki naukowe i badawczo-rozwojowe), pełnić funkcje o charakterze metropolitalnym, tj. funkcje centralne wysokiego rzędu hierarchicznego o zasięgu co najmniej krajowym, odgrywać rolę węzła w systemie (sieci) powiązań komunikacyjnych, organizacyjnych i informacyjnych oraz charakteryzować się dużą dostępnością w różnych skalach przestrzennych, także w skali miedzynarodowej, stymulować rozwój sieciowego modelu gospodarki i zarządzania. Według wspomnianych autorów wtórne w stosunku do wyżej wymienionych kryteriów funkcjonalnych pozostają cechy morfologiczne ośrodków metropolitalnych, a mianowicie: wykształcenie metropolitalnych układów przestrzennych z rozległą zurbanizowaną strefą podmiejską o silnych dośrodkowych powiązaniach integracyjnych, wyjątkowość i specyfika miejsca (zwłaszcza centrum miejskiego) ze względu np. na znaczenie historyczne, kulturalne czy walory architektoniczno-urbanistyczne.
4 162 Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska W dokumentach strategicznych kwestie metropolizacji porusza najnowsza Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030). Zaprezentowany w niej punkt widzenia wskazuje na odejście od idei rozwoju opartej na tezie zwornikowego położenia Polski w Europie na rzecz wizji rozwoju sieci powiązań funkcjonalnych krajowych ośrodków wzrostu połączonych z europejską (głównie zachodnioeuropejską) siecią metropolii. W dokumencie tym, na podstawie doświadczeń innych krajów oraz po przeanalizowaniu prac Europejskiej Sieci Obserwacyjnej Rozwoju Terytorialnego i Spójności Terytorialnej (ESPON), stwierdzono, że za metropolie można uznać te ośrodki (wraz z ich obszarami funkcjonalnymi), które: stanowią centra zarządzania gospodarczego na poziomie co najmniej krajowym, mają duży potencjał gospodarczy (ponadkrajową atrakcyjność inwestycyjną), oferują szereg usług wyższego rzędu i pełnią funkcje symboliczne, charakteryzują się wysoką zewnętrzną atrakcyjnością turystyczną, dużymi możliwościami edukacyjnymi i innowacyjnymi (rozbudowane szkolnictwo wyższe, obecność jednostek naukowych i badawczo- -rozwojowych), mają zdolność do utrzymywania relacji handlowych, naukowych, edukacyjnych, kulturowych z międzynarodowymi metropoliami, charakteryzują się wysoką wewnętrzną i zewnętrzną dostępnością transportową. Warto zwrócić uwagę, że według badań porównawczych (np. ESPON) polskie miasta, oprócz Warszawy i w niektórych poszczególnych aspektach także Krakowa, Aglomeracji Górnośląskiej, Trójmiasta, Poznania, Wrocławia, mają słabo rozwinięte funkcje metropolitalne w porównaniu do miast podobnej wielkości w Europie Zachodniej. W związku z powyższym w KPZK 2030 na podstawie kryteriów odnoszących się głównie do funkcji miast w systemie osadniczym kraju, takich jak 1 : liczba ludności w ośrodku metropolitalnym powyżej 300 tys. Mieszkańców, zatrudnienie w sektorze usług rynkowych (pośrednictwo finansowe oraz obsługa nieruchomości i firm) powyżej 40 tys., liczba studentów kształcących się w danym mieście w roku akademickim 2007/2008 powyżej 60 tys., współpraca instytucji naukowo-badawczych w 5. i 6. Programie Ramowym UE, lokalizacja portu lotniczego obsługującego ruch pasażerski, lokalizacja hoteli cztero- i pięciogwiazdkowych, międzynarodowe wystawy w obiektach działalności wysta- 1 Dane za 2009 r.
5 Statystyczny obraz Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego 163 wienniczej w latach , wyznaczono ośrodki metropolitalne i ich obszary funkcjonalne dla: Warszawy, Aglomeracji Górnośląskiej (główny ośrodek Katowice), Krakowa, Łodzi, Trójmiasta, Poznania, Wrocławia, bipolu Bydgoszczy z Toruniem oraz Szczecina. W Lublinie wskazano cechy metropolitalności bez lokalizacji lotniska obsługującego ruch pasażerski. Ze względu jednak na swoje znaczenie rozwojowe, np. w zakresie potencjału akademickiego (duży ośrodek naukowy) i koncentracji działalności gospodarczej, oraz kontakty z krajami położonymi na wschód od Polski został zaliczony do ośrodków metropolitalnych. Pozostałe miasta wojewódzkie niespełniające powyższych kryteriów określono, jako ośrodki o znaczeniu krajowym niemniej we wszystkich istnieje potrzeba wzmacniania funkcji metropolitalnych dla zapewniania bardziej równomiernego rozwoju kraju opartego o policentryczną sieć głównych miast (czyli metropolii, miast o znaczeniu krajowym i regionalnym). Z tego względu obowiązek delimitacji obszarów funkcjonalnych, przygotowania planu zagospodarowania oraz strategii rozwoju dla całego obszaru funkcjonalnego dotyczy wszystkich miast wojewódzkich niezależnie od ich roli w krajowej sieci osadniczej. Podstawą planu przestrzennego zagospodarowania i strategii rozwoju obszaru metropolitalnego jest zasada pierwszeństwa regeneracji (odnowy) zabudowy nad zajmowaniem nowych terenów pod zabudowę. Oznacza to intensyfikację procesów urbanizacyjnych na obszarach już zagospodarowanych, tak aby minimalizować ekspansję na nowe tereny. Elementem planu i strategii będzie również deglomeracja usług na całym obszarze metropolitalnym mająca na celu racjonalne nasycenie całego obszaru różnorodnymi funkcjami metropolitalnymi oraz usługami wyższego rzędu. W toku administracyjnych dyskusji nad obszarami metropolitalnymi w Polsce i wobec braku ustawy metropolitalnej ich liczba i delimitacja budzą nadal wiele kontrowersji. Przygotowane do tej pory projekty aktów prawnych obszarów metropolitalnych zostały skrytykowane bądź przez jednostki samorządu lokalnego, bądź regionalnego. Wobec powyższego w niniejszym opracowaniu dla ukazania statystycznego obrazu Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego posłużono się delimitacją przyjętą przez urzędy statystyczne dla potrzeb przygotowania Statystycznego Vademecum Samorządowca (SVS) w 2011 r. z danymi rok 2010 r. Opracowania takie powstały dla: Aglomeracji Poznańskiej, Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego, Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, Kieleckiego Obszaru Metropolitalnego, Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego, Obszaru Metropolitalnego Warszawy, Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego i Trójmiejskiego Obszaru Metropolitalnego. Podstawę ich wydzielenia stanowiły zawarte porozumienia gmin o wy-
6 164 Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska odrębnieniu takich obszarów. W woj. kujawsko-pomorskim porozumienie partnerskie w sprawie obszaru metropolitalnego o nazwie Bydgosko- -Toruński Obszar Metropolitalny (BTOM) zawarły w 2008 r. powiaty: bydgoski i toruński, oraz miasta na prawach powiatu: Bydgoszcz i Toruń. Wnikliwą analizę poglądów i koncepcji wyodrębniania obszaru o funkcjach ponadregionalnych wokół Bydgoszczy i Torunia przedstawił Maik (2010, s ). 2. ZRÓŻNICOWANIE WEWNĘTRZNE BTOM I INNYCH OBSZARÓW METROPOLITALNYCH Próbę ukazania zróżnicowania wewnętrznego BTOM i pozostałych obszarów metropolitalnych ujętych w SVS przygotowano w oparciu o typologię regionalną OECD. Pozwala ona na rozróżnienie obszarów wiejskich i miejskich nie tylko według kryterium administracyjnego, ale także według gęstości zaludnienia i stopnia zurbanizowania. Identyfikowanie i podział regionów według tej typologii uwzględnia 2 poziomy analizy terytorialnej, tj. lokalny (dla Polski gmina) i regionalny (dla Polski TL 3, odpowiadający NUTS 3) i 3 etapy klasyfikacji: 1. Na poziomie lokalnym, jednostki administracyjne sklasyfikowane są jako miejskie lub wiejskie, według następujących kryteriów: obszar wiejski to obszar, gdzie gęstość zaludnienia nie przekracza 150 osób/km 2, obszar miejski to obszar, gdzie gęstość zaludnienia wynosi 150 lub więcej osób/km Na poziomie regionalnym jednostki funkcjonalne lub administracyjne klasyfikuje się w zależności od udziału ludności mieszkającej na obszarach wiejskich (według kryteriów poziomu lokalnego) jako regiony: przeważająco wiejskie gdy więcej niż 50% jego mieszkańców zamieszkuje obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie według kryteriów poziomu lokalnego, pośrednie gdy udział procentowy mieszkańców zamieszkujących obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie wynosi 15 50%, przeważająco miejskie gdy mniej niż 15% jego mieszkańców zamieszkuje obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie. 3. Dodatkowo na poziomie regionalnym obszary wiejskie definiowane są w oparciu o kryterium wielkości populacji miasta, gdzie: region sklasyfikowany jako przeważająco wiejski staje się pośrednim, jeżeli na jego terenie położone jest miasto o liczbie ludności powyżej 200 tys., które koncentruje co najmniej 25% populacji tego regionu,
7 Statystyczny obraz Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego 165 region sklasyfikowany jako pośredni staje się przeważająco miejskim, jeżeli na jego terenie położone jest miasto o liczbie ludności powyżej 500 tys., które koncentruje co najmniej 25% populacji tego regionu. Bydgosko-Toruński Obszar Metropolitalny terytorialnie pokrywa się z utworzonym 1 stycznia 2008 r. podregionem bydgosko-toruńskim, który według typologii OECD został zdefiniowany jako przeważająco miejski. Analiza jego wewnętrznej struktury w odniesieniu także do innych określonych porozumieniami obszarów metropolitalnych znajduje swoje uzasadnienie w potrzebie określenia istnienia i skali procesów suburbanizacyjnych wobec zwiększenia roli miast w generowaniu wzrostu gospodarczego. Określenie podobieństw funkcjonalnych obszarów pretendujących do rangi obszarów metropolitalnych jest kluczowe w planowaniu ich rozwoju. W niniejszym opracowaniu pierwszy etap prac obejmował wybór zmiennych i zgromadzenie danych opisujących obszary metropolitalne. Zebrane zmienne diagnostyczne ze względu na swoją postać podzielono na 2 kategorie (zmienne strukturalne i wskaźniki), które pod względem merytorycznym ujmowały zagadnienia demograficzno-społeczne, gospodarcze i finanse jednostek samorządu terytorialnego. Następnie dokonano dwuetapowej analizy podobieństwa obszarów metropolitalnych, biorąc pod uwagę: a) wewnętrzną strukturę funkcjonalną obszarów metropolitalnych wyodrębnioną w oparciu o kryteria przyjmowane przez OECD na pierwszym etapie typologii funkcjonalnej, określającym jednostki na poziomie lokalnym jako miejskie lub wiejskie, b) poziom rozwoju społeczno-gospodarczego wyrażony wskaźnikami (zmienne relatywne). W klasyfikacji podobieństwa miejskich i wiejskich obszarów w obszarach metropolitalnych zastosowano hierarchiczną metodę aglomeracyjną. W tej grupie metod proces skupiania bazuje na wewnętrznym kryterium podziału, jakim jest matematycznie zdefiniowane podobieństwo między obiektami. Klasyfikację n obiektów rozpoczyna się od utworzenia n jednoelementowych skupień, które w kolejnych n-1 krokach są łączone w następne skupienia, aż do uzyskania jednego skupienia zawierającego wszystkie obiekty. Miarą tego podobieństwa są odległości między grupami obiektów, które w tym opracowaniu mierzono za pomocą metryki euklidesowej. Do wydzielenia grup metropolii, wewnętrznie podobnych pod względem analizowanych zmiennych i jednocześnie różnych wobec siebie, użyto metody Warda (Grabiński, Sokołowski, 1984, s ). W metodzie tej odległości między dwoma grupami nie można przedstawić wprost za pomocą odległości pomiędzy obiektami należącymi do tych grup. Dwie grupy obiektów przy tworzeniu połączeń są łączone w jedną
8 166 Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska grupę, tak aby zminimalizować sumę kwadratów odchyleń wszystkich obiektów, należących do tych dwóch grup, od środka ciężkości nowej grupy, która powstaje w wyniku połączeń tych dwóch grup. Oznacza to, że na każdym etapie łączenia grup ze wszystkich możliwych obiektów wiąże się w jedną grupę te grupy, które w rezultacie tworzą zespół obiektów o najmniejszym zróżnicowaniu ze względu na opisujące je zmienne. Do analizy zróżnicowania obszarów metropolitalnych pod względem rozkładu potencjału społeczno-gospodarczego na obszarach miejskich i wiejskich użyto następujących zmiennych: a) w sferze demograficzno-społecznej: ludność obszarów miejskich i wiejskich metropolii w % (1a), ludność w wieku przedprodukcyjnym obszarów miejskich i wiejskich metropolii w % (1b), ludność w wieku produkcyjnym obszarów miejskich i wiejskich metropolii w % (1c), ludność w wieku poprodukcyjnym obszarów miejskich i wiejskich metropolii w % (1d), powierzchnia w km 2 obszarów miejskich i wiejskich metropolii w % (1e); b) w sferze gospodarczej: pracujący na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (2a), bezrobotni na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (2b), podmioty wpisane do rejestru regon na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (2c), podmioty sektora prywatnego na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (2d), podmioty powyżej 50 pracujących na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (2e); c) w sferze budżetów jednostek samorządu terytorialnego (jst): wydatki ogółem jst na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (3a), wydatki majątkowe inwestycyjne jst na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (3b), dochody ogółem jst na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (3c), dochody własne jst na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (3d), dochody od osób fizycznych i prawnych jst na obszarach miejskich i wiejskich metropolii w % (3e).
9 Statystyczny obraz Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego 167 Rysunek 1. Dendrogram skupień obszarów metropolitalnych podobnych pod względem udziału zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach miejskich w 2010 r. Źródło: opracowanie własne. Tabela 1. Model średnich arytmetycznych skupień obszarów metropolitalnych podobnych pod względem rozkładu zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach miejskich w 2010 r. 1a 1b 1c 1d 1e 2a 2b 2c 2d 2e 3a 3b 3c 3d 3e 1 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 2 87,8 84,8 87,9 90,6 47,6 94,1 85,3 92,0 92,0 94,3 90,5 89,4 90,6 93,4 92,9 3 73,8 69,1 74,1 77,3 18,4 86,3 71,6 81,4 81,6 87,6 76,9 67,7 77,7 82,1 81,8 Źródło: obliczenia własne. Przeprowadzona analiza podobieństwa obszarów metropolitalnych podobnych pod względem udziału zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach miejskich pozwala wyodrębnić 3 skupienia (rysunek 1), spośród których skupienie 1 obejmuje w pełni zurbanizowany Górnośląski Związek Metropolitalny, skupienie 2 obszary metropolitalne o wyraźnie wyższej niż średnio na analizowanych obszarach koncentracji potencjału społeczno-
10 168 Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska -ekonomicznego na obszarach miejskich, natomiast w skupieniu 3 udział obszarów miejskich wahał się od ok. 20% w przypadku zajmowanej powierzchni (Lubelski Obszar Metropolitalny 6,1%) do ok. 80% w przypadku koncentracji na obszarach miejskich podmiotu sektora prywatnego, podmiotów pow. 50 pracujących i dochodów od osób fizycznych i prawnych (tabela 1). Bydgosko-Toruński Obszar Metropolitalny wraz z obszarami metropolitalnymi: Kieleckim, Szczecińskim oraz Lubelskim, znalazł się w skupieniu 3, osiągając wyższą niż średnio w tym skupieniu koncentrację potencjału społeczno-ekonomicznego na obszarach miejskich. Jako że na tym etapie analizowano rozkład zjawisk w ujęciu strukturalnym, przebieg aglomeracji podobieństwa obszarów metropolitalnych pod względem rozkładu zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich był identyczny. Po wyłączeniu w pełni zurbanizowanego Górnośląskiego Związku Metropolitalnego wyodrębniono 2 skupienia, z których skupienie 1 objęło metropolie o niższej, zaś skupienie 2 o wyższej niż średnio w analizowanych obszarach metropolitalnych koncentracji potencjału społeczno-ekonomicznego na obszarach wiejskich. W kolejnym etapie prac dokonano aglomeracji podobieństwa miejskich obszarów metropolitalnych, biorąc pod uwagę wartości wskaźników obrazujących natężenie zjawisk społeczno-gospodarczych: a) w sferze demograficznej: gęstość zaludnienia (1A), wskaźnik obciążenia demograficznego (1B); b) w sferze gospodarczej: pracujący na 1000 ludności (2A), udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym w % (2B), bezrobotni na 1000 mieszkańców (2C), podmioty wpisane na 10 tys. ludności (2D), udział podmiotów sektora prywatnego w podmiotach ogółem w (2E), udział podmiotów pow. 50 prac. w ogólnej liczbie podmiotów w % (2F); c) w sferze finansów publicznych: wydatki na 1 mieszkańca w zł (3A), wydatki majątkowe inwestycyjne w % ogółu wydatków (3B), dochody na 1 mieszkańca w zł (3C), dochody własne na 1 mieszkańca w zł (3D), udział dochodów od osób fizycznych i prawnych w dochodach ogółem w % (3E).
11 Statystyczny obraz Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego 169 Rysunek 2. Dendrogram skupień obszarów metropolitalnych podobnych pod wzglę- miej- dem natężenia zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach skich w 2010 r. Źródło: opracowanie własne. Po uwzględnieniu wyżej wymienionych wskaźnikóww aglomeracja prze- biegła odmiennie niż w przypadku rozkładu zjawisk społeczno- -gospodarczych w obszarach miejskich i wiejskich (rysunek 2). Znacznie większe były też odległości między skupieniami. Biorąc pod uwagę przebieg aglomeracji, wydzielono 3 skupienia. Spośród wszystkich analizowanych obszarów metropolitalnych zdecydowanie od pozostałych wyróżniały się obszary miejskie Obszaru Metropolitalnego Warszawy. Od pozostałych skupieńń odróżniała go najniższaa gęstość zaludnienia, niższe od średniej dla analizowanych obszarów wartości destymulant obrazujących sytuację na rynku pracy (w tym udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym w % (2B), bezrobotni na 1000 mieszkańców (2C)), bardzo wysoki wskaźnik przedsiębiorczości (podmioty wpisane na 10 tys. ludności (2D), oraz niemal dwukrotnie wyższe niż w skupieniu 3 dochody własne na 1 mieszkańca w zł (3D) tabela 2.
12 170 Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska Tabela 2. Model średnich arytmetycznych skupień obszarów metropolitalnych podobnych pod względem natężenia zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach miejskich w 2010 r. 1A 1B 2A 2B 2C 2D 2E 2F 3A 3B 3C 3D 3E 1 981,5 56,1 374,7 4,2 26,7 1774,9 98,7 1,0 5560,6 21,8 4903, , ,1 53,4 324,4 5,4 35,1 1445,8 98,1 1,0 4536,6 25,3 4063,7 2554,5 43, ,4 52,5 293,6 6,1 40,1 1239,6 97,4 0,9 3710,2 18,9 3434,7 2062,4 44,3 Źródło: obliczenia własne. Skupienie 2 objęło Trójmiejski Obszar Metropolitalny, Aglomerację Poznańska, Kielecki Obszar Metropolitalny, w których poza gęstością zaludnienia określone wskaźniki przyjmowały wartości zbliżone do średniej dla analizowanych obszarów miejskich w obszarach metropolitalnych. W skupieniu 3 znalazły się obszary metropolitalne (w tym BTOM), w których wskaźniki będące destymulantami: udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym oraz bezrobotni na 1000 mieszkańców, przyjmowały na obszarach miejskich wartości powyżej średniej dla obszarów miejskich w analizowanych obszarach metropolitalnych. Pozostałe natomiast (za wyjątkiem gęstości zaludnienia) przyjmowały wartości poniżej tej średniej. Skupienie 3 w stosunku do skupienia 1 wykazywało niemal o połowę wyższy udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym (2B odpowiednio 6,1% i 4,2%) i wskaźnik bezrobotnych na 1000 mieszkańców (2C odpowiednio 40,1 i 206,7). Jednocześnie w tym skupieniu dochody własne na 1 mieszkańca w zł (3D) były niemal o połowę niższe niż w skupieniu 1 (odpowiednio 2062,4 zł/1 mieszk. i 3805,0 zł/1 mieszk.). Wartości wskaźników dla obszarów miejskich Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego oscylowały wokół średnich wartości wskaźników w tym skupieniu, przy czym nieco niższe niż średnio były uzyskiwane wskaźniki dotyczące bezrobocia (udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym (2B); wskaźnik bezrobotnych na 1000 mieszkańców (2C)). Przeprowadzona następnie na obszarach wiejskich analiza podobieństwa wskaźników natężenia obszarów metropolitalnych wykazała odmienny niż w przypadku obszarów miejskich proces aglomeracji, mniejsze były odległości między skupieniami (rysunek 3).
13 Statystyczny obraz Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego 171 Rysunek 3. Dendrogram skupień obszarów metropolitalnych podobnych pod wzglęwiejskich dem natężenia zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach w 2010 r. Źródło: opracowanie własne. Tabela 3. Model średnich arytmetycznych skupień obszarów metropolitalnych po- na dobnych pod względem natężenia zjawisk społeczno-gospodarczych obszarach wiejskich w 2010 r. 1A 1 74,6 2 85,0 1B 2A 2B 2C 2D 2E 2F 3A 3B 50,4 216,3 5,6 37,5 1253,2 98,2 0,8 3578,9 28,9 56,3 125,1 7,1 45,6 793,4 97 0,5 3240,5 28,7 3C 3D 3E ,7 52,6 2863,4 1144,7 30,4 Źródło: obliczenia własne. Największe podobieństwo i jednocześnie największą odmienność od pozostałych obszarów wiejskich wykazały: Aglomeracja Poznańska oraz Szczeciński Obszar Metropolitalny. Na przedostatnim poziomie aglomeracji tworzyły one odrębne skupieniee (1), w którym analizowane wskaźniki, poza sferą demograficzno-społeczną (w tym zwłaszcza zjawiskiem bezrobocia), przyjmowały wartości wyższe niż średnie dla obszarów wiejskich w anali-
14 172 Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska zowanych metropoliach. Skupienie 2, w którym znalazł się Bydgosko- -Toruński Obszar Metropolitalny, charakteryzowało się wyższymi niż średnio dla wszystkich obszarów wiejskich obszarów metropolitalnych wskaźnikami w sferze demograficzno-społecznej oraz mniej korzystną sytuacją na rynku pracy. PODSUMOWANIE Analiza oceny zróżnicowania obszarów metropolitalnych według typologii OECD przeprowadzona za pomocą hierarchicznej metody aglomeracyjnej Warda pozwala stwierdzić, że poziom urbanizacji wyrażony rozkładem cech obrazujących zjawiska społeczno-gospodarcze analizowanych metropolii był bardzo nierównomierny. Wśród analizowanych metropolii wyróżnił się w pełni zurbanizowany Górnośląski Związek Metropolitalny oraz Obszar Metropolitalny Warszawy, w którym koncentracja analizowanych zjawisk na obszarach miejskich była jedną z najwyższych. Metropolią o najniższej koncentracji zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach miejskich był Lubelski Obszar Metropolitalny. Znacznie większe zróżnicowanie obszarów metropolitalnych obserwuje się, biorąc pod uwagę wskaźniki natężenia. Zauważa się, że proces aglomeracji analizowanych metropolii pod względem wskaźników natężenia przebiegał: a) odmiennie niż w aglomeracji metropolii pod względem rozkładu cech obrazujących zjawiska społeczno-gospodarcze, b) odmiennie na obszarach miejskich i wiejskich, c) wyraźnie od pozostałych dystansował, się tworząc odrębne skupienie, Obszar Metropolitalny Warszawy (zwłaszcza w sferze finansów publicznych oraz w sferze gospodarczej), d) największe różnice między wydzielonymi skupieniami wystąpiły pod względem gęstości zaludnienia i dochodów własnych budżetów gmin. Bydgosko-Toruński Obszar Metropolitalny pod względem rozkładu zjawisk społeczno-gospodarczych wraz z Szczecińskim, Lubelskim oraz Kieleckim Obszarem Metropolitalnym znalazł się w skupieniu o niższej niż średnio koncentracji potencjału społeczno-gospodarczego na obszarach miejskich. Natomiast pod względem wskaźników natężenia zjawisk społeczno-gospodarczych, zarówno na obszarach miejskich jak i wiejskich, wraz z Szczecińskim i Lubelskim Obszarem Metropolitalnym oraz Górnośląskim Związkiem Metropolitalnym znalazł się w skupieniu, w którym wskaźniki (poza sferą demograficzną oraz wskaźnikami bezrobocia) przyjmowały wartości niższe niż średnio dla analizowanych metropolii.
15 Statystyczny obraz Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego 173 Sytuacja w Bydgosko-Toruńskim Obszarze Metropolitalnym odniesiona do obszarów metropolitalnych o najkorzystniejszych wskaźnikach natężenia obrazujących rozwój społeczno-gospodarczy wskazuje, że należy podjąć działania prorozwojowe na rynku pracy i w sferze przedsiębiorczości, które powinny pośrednio przełożyć się na poprawę sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego. LITERATURA Chmielewski J. (1995), Studium możliwości rozwoju obszaru metropolitalnego Warszawy. Biuro Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy, Urząd Wojewódzki, Warszawa. Dziewoński K. (1971), Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast. Studium rozwoju pojęć, metod i ich zastosowań, [w:] Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast, Prace Geograficzne, 87, IG PAN, PWN, Warszawa, ESPON (2004), ESPON Project Potentials for polycentric development. Potentials for polycentric development in Europe, NORDREGIO, Sztokholm, Gawryszewski A., Korcelli P., Nowosielska E. (1998), Funkcje metropolitarne Warszawy, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polska Akademia Nauk, Warszawa. Gocał T., Rakowski W. (1991), Delimitacja regionów i subregionów migracyjnych w zakresie dojazdów do pracy, Szkoła Główna Planowania i Statystyki, Instytut Statystyki i Demografii, Warszawa. Gorzelak G., Smętkowski M. (2005), Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Grabiński T., Sokołowski A. (1984), Z badań nad efektywnością wybranych procedur taksonomicznych, ZN AE w Krakowie, 181, Grzeszczak J. (1999), Bieguny wzrostu a formy przestrzeni spolaryzowanej, Prace Geograficzne, 173, IGiPZ PAN, Continuo, Wrocław. Heffner K. (2011), Funkcje metropolitalne stolic województw Polski Zachodniej, Opole, olic%20wojew%c3%b3dztw%20polski%20zachodniej.pdf. Jałowiecki B. (1999), Metropolie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania, Białystok. Jałowiecki B. (2000), Społeczna przestrzeń metropolii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Jałowiecki B., Szczepański M. S. (2006), Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Jewtuchowicz A. (2004), Procesy metropolizacji a perspektywy rozwoju przestrzeni europejskiej, [w:] Szołek K., Zakrzewska-Półtorak A. (red.), Obszary metropolitalne a rozwój regionalny i lokalny, Biblioteka Regionalistyki, 4, Kołodziejski J. (2001), Kształtowanie ładu przestrzennego metropolii w procesie równoważenia rozwoju polskiej przestrzeni. Od ładu przestrzennego do ładu zintegrowanego, [w:] Kołodziejski J., Parseka T., Kształtowanie ładu przestrzennego polskich metropolii w procesie transformacji ustrojowej III RP, Biuletyn KPZK PAN, 193, KPZK PAN, Warszawa.
16 174 Wiesława Gierańczyk, Marta Kobyłecka, Agata Kordowska Korcelli P. (1976), Aglomeracje miejskie w systemach osadniczych. Wybrane hipotezy i perspektywy badawcze, Przegląd Geograficzny, 48. Korcelli P. (1981), Regiony miejskie w systemie osadniczym Polski, [w:] K. Dziewoński, P. Koreclli (red.) Studia nad migracjami i przemianami systemu osadniczego w Polsce, Prace Geograficzne, 140, IGiPZ PAN, Warszawa, Korcelli P., Potrykowska, A., Bodzak D. (1981), Układ przestrzenny i współzależności ośrodków dojazdów do pracy, [w:]: Dziewoński, K., Korcelli. P., Studia nad migracjami i przemianami systemu osadniczego w Polsce, Prace Geograficzne, 140, IGiPZ PAN, Warszawa, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, MRR, 2010, Warszawa. Kuciński K. (1990), Podstawy teorii regionu ekonomicznego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. Maik W. (1976), Założenia i zastosowanie koncepcji zespołów osadniczych, Przegląd Geograficzny, 48(2), Maik W. (2010), Bydgosko-Toruński Obszar Metropolitalny jako czynnik rozwoju i integracji województwa kujawsko-pomorskiego, [w:] S. Ciok, P. Migoń (red.), Przekształcenia struktur regionalnych. Aspekty społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, Markowski T., Marszał T. (2006), Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, PAN, Warszawa. Rykiel Z. (1985), Zagadnienia regionalnych systemów osadniczych, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Smętkowski M. (2007), Delimitacja obszarów metropolitalnych nowe spojrzenie, [w:] Grzelak G., Tucholska A. (red.), Rozwój, region, przestrzeń, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, EUROREG, Warszawa. Smętkowski M., Jałowiecki B., Gorzelak G. (2008), Obszary metropolitalne w Polsce: Problemy rozwojowe i delimitacja (Diagnoza problemów rozwoju obszarów metropolitalnych i rekomendacja delimitacji obszarów metropolitalnych w Polsce), Raport Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG), Uniwersytet Warszawski, Warszawa. Swianiewicz P., Klimska U., (2005), Społeczne i polityczne zróżnicowanie aglomeracji w Polsce waniliowe centrum, mozaika przedmieść, Prace i Studia Geograficzne, 35, Śleszyński P. (2012), Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych stolic województw, Ekspertyza wykonana dla Ministerstwa rozwoju Regionalnego, Warszawa. Trafas K., Zborowski A. (2003), Krakowski Obszar Metropolitalny metropolitalne funkcje Krakowa, Opracowanie dla Urzędu Marszałkowskiego, Kraków. Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Zborowski A. (2002), Commuting in southern Poland in the period of system transformations, Biuletyn Geograficzny, 1,
17 Statystyczny obraz Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego 175 STATISTICAL VIEW OF BYGDOSZCZ-TORUŃ METROPOLITAN AREA COMPARED TO OTHER METROPOLITAN AREAS IN POLAND BY OECD TYPOLOGY A b s t r a c t. The main aim of the article is present delimitation and diversity of metropolitan areas in Poland in the field of demographic, social and economic issues, with particular emphasis on the Bydgoszcz-Toruń Metropolitan Area. To assess internal diversity of metropolitan area in Poland there was used OECD typology its allow in terms of functional units show the scale of suburbanization processes. K e y w o r d s: metropolitan area, rural area, urban area.
18
Białystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat
Białystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat Toruń, 15-16 listopada 2012 r. dr Dariusz Piotrowski Joanna
miejskie obszary funkcjonalne Szkolenie na temat tożsamości funkcjonalnych obszarów miejskich
miejskie obszary funkcjonalne Szkolenie na temat tożsamości funkcjonalnych obszarów miejskich 07.06.2018 LUMAT Wprowadzenie zrównoważonego gospodarowania ziemią w zintegrowanym zarzadzaniu środowiskiem
Przemysław Śleszyński
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN XXVIII Konwersatrorium Wiedzy o Mieście Współczesne czynniki i bariery rozwoju miast 23-25 kwietnia 2015 r. Łódź 1. Zagadnienia
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN 1. Zagadnienia koncepcyjno-teoretyczne i terminologiczne. 2. Szczegóły metodyczne i przykłady historyczne delimitacji (1964-2008).
Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich Bydgoszczy i Torunia dla ZIT Wojewódzkiego
Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu Departament Planowania Regionalnego Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich Bydgoszczy i Torunia dla ZIT Wojewódzkiego
Przemysław Śleszyński
Przemysław Śleszyński Instytut Geograf ii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Delimitacja obszarów metropolitalnych - zagadnienia metodyczne i praktyczne 14 maja 2014 r. Poznań 1. Zagadnienia koncepcyjno-teoretyczne
ZAŁĄCZNIK NR 4 DELIMITACJA RADOMSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO
ZAŁĄCZNIK NR 4 DELIMITACJA RADOMSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO STRESZCZENIE OPRACOWANA PRZEZ MAJ 2014, GDAŃSK Spis treści Wprowadzenie... 2 Definicja ROF... 2 Określenie szczegółowego kontekstu przestrzennego
Metropolia Kraków dr hab. Aleksander Noworól, prof. UJ i UEk w Krakowie synteza głównych tez wykładu
Protokół ze spotkania Zespołu obszaru strategicznego Kraków metropolitalny. w ramach prac nad dokumentem Strategii Rozwoju Krakowa w dniu 30.09.2013 r. Miejsce spotkania: Sala im. Juliusza Lea, Urząd Miasta
2. Cel, metoda, zakres badań Grażyna Korzeniak, Tadeusz Grabiński
2. Cel, metoda, zakres badań Grażyna Korzeniak, Tadeusz Grabiński [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 7-13 W publikacji
Idea planowania funkcjonalnego. i jej wdrażanie w pracach MRR
Idea planowania funkcjonalnego Ład przestrzenny w KPZK 2030 i jej wdrażanie w pracach MRR Wrocław 20.12.2012 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Innowacyjność w przekształcaniu miast Europy Gdańsk 20.09.2011
RAPORT Z REALIZACJI. Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata za okres
RAPORT Z REALIZACJI Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011 2020 za okres 2011 2013 SPIS TREŚCI CEL GŁÓWNY...9 Wskaźniki osiągnięć... 9 OBSZAR 1. GOSPODARKA WIEDZY I AKTYWNOŚCI... 11 Wskaźniki
Europejskie metropolie i ich regiony Od krajobrazu gospodarczego do sieci metropolii
Europejskie metropolie i ich regiony Od krajobrazu gospodarczego do sieci metropolii Maciej Smętkowski, Grzegorz Gorzelak, Marek Kozak, Agnieszka Olechnicka, Adam Płoszaj, Katarzyna Wojnar Europejskie
Aglomeracje miejskie w Polsce na przełomie XX i XXI wieku
I NSTYTUT GEOGRAFII I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ W YŻSZEJ SZKOŁY GOSPODARKI W BYDGOSZCZY Aglomeracje miejskie w Polsce na przełomie XX i XXI wieku Problemy rozwoju, przekształceń strukturalnych i funkcjonowania
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN 1. Stosowane podziały terytorialne w pewnych przypadkach są niewydolne w zintegrowanym planowaniu przestrzennym i regionalnym.
Akademia Metropolitalna Rewitalizacja obszarów zdegradowanych
Akademia Metropolitalna 27.11.2014 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych dr inż. Przemysław Ciesiółka Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet im. A. Mickiewicza
POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI
Załącznik 3. do Strategii #Warszawa2030 POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI Projekt do uzgodnień 31 stycznia 2018 r. Realizacja Strategii #Warszawa2030 jest współzależna z realizacją dokumentów strategicznych
Tadeusz Markowski, Katedra Zarządzania Miastem i Regionem UŁ
Tadeusz Markowski, tamarko@uni.lodz.pl Katedra Zarządzania Miastem i Regionem UŁ Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju - Dylematy merytoryczne i metodologiczne Konferencja Polityka miejska w
Przesłanki i możliwości korekty podziału terytorialnego państwa na szczeblu województw w świetle rozmieszczenia głównych ośrodków miejskich
Przesłanki i możliwości korekty podziału terytorialnego państwa na szczeblu województw w świetle rozmieszczenia głównych ośrodków miejskich Łukasz Zaborowski Instytut Sobieskiego Zakład Geografii Miast
Przesłanki i istota planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru metropolitalnego.
Przesłanki i istota planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru metropolitalnego. Prof. dr hab. Tomasz Kaczmarek WARSZTATY NT. WYMIANY DOŚWIADCZEŃ W PLANOWANIU ROZWOJU PRZESTRZENNEGO OBSZARÓW METROPOLITALNYCH,
Warszawa, 29 września 2014
Warszawa, 29 września 2014 KRAJOWY SYSTEM ZARZĄDZANIA ROZWOJEM STRATEGIE MAKROREGIONALNE STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO POLSKI WSCHODNIEJ DO ROKU 2020 przyjęta przez Radę Ministrów 11 lipca
Obszar strategiczny Metropolia Poznań
Obszar strategiczny Metropolia Poznań Prof. dr hab. Tomasz Kaczmarek Ocena aktualności wyzwań strategicznych w kontekście uwarunkowań rozwoju społeczno-gospodarczego miasta Poznania Rada Strategii rozwoju
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Posiedzenie Naukowe Zakładu Geografii Miast i Ludności IGiPZ PAN 25 listopada Warszawa PROBLEMATYKA 1. Zagadnienia koncepcyjno-teoretyczne:
OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU. Zarządzanie OM. Mirosław Grochowski
OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU Zarządzanie OM Mirosław Grochowski 1 Plan konsultacji Prezentacja założeń diagnozy Wskazanie głównych obszarów problemowych Pytania badawcze
Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej
Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej Robert Buciak Marek Pieniążek Główny Urząd Statystyczny Polityka miejska wyzwania, doświadczenia, inspiracje Warszawa, 25 czerwca 2013 r.
M. Bassand, 1997, Métropolisation et inégalite sociales. Presses polytechniques et universitaires romandes, Lausanne, s. 45. 2
W niniejszym opracowaniu wykorzystano dane statystyczne w zakresie: demografii bilans przygotowany w oparciu o wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 r.,, rynku pracy ze sprawozdania
Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Lubsko na lata Marek Karłowski Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.
Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Lubsko na lata 2017 2023 Marek Karłowski Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. REWITALIZACJA - definicja Rewitalizacja to wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów
Czy Tarnów musi się? dr Łukasz Zaborowski Instytut Sobieskiego. 10 stycznia 2018 r.
Czy Tarnów musi się? dr Łukasz Zaborowski Instytut Sobieskiego 10 stycznia 2018 r. Tarnów miejsce w strukturze osadniczej kraju a status planistyczny Tarnów w województwie polityka rozwoju czy degradacji?
OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU. Rola małych miast i obszarów wiejskich w rozwoju OM
OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU Rola małych miast i obszarów wiejskich w rozwoju OM Jerzy Bański Konrad Czapiewski 1 PLAN PREZENTACJI/WARSZTATÓW 1. ZAŁOŻENIA I CELE
Mazowsze-Warszawa synergia czy konflikty?
Mazowsze-Warszawa synergia czy konflikty? Adam Struzik Marszałek Województwa Mazowieckiego Warszawa, 15 grudnia 2016 r. Podział statystyczny na dwie jednostki statystyczne (NUTS-2): - aglomeracja warszawska,
dr Radosław Bul mgr Marzena Walaszek Dojazdy do pracy i do szkół jako kryterium delimitacji obszaru metropolitalnego Poznania
dr Radosław Bul mgr Marzena Walaszek Dojazdy do pracy i do szkół jako kryterium delimitacji obszaru metropolitalnego Poznania Konferencja Naukowo Samorządowa Delimitacja Obszarów Metropolitalnych zagadnienia
Aglomeracja Opolska. obszar funkcjonalny Opola. Wspólnie osiągniemy więcej. Opole, 19 lutego 2015r.
Aglomeracja Opolska obszar funkcjonalny Opola Wspólnie osiągniemy więcej Opole, 19 lutego 2015r. Aglomeracja Opolska: płaszczyzna współpracy jednostek samorządu terytorialnego województwa opolskiego powstała:
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Kongres Geografów Polskich Kongres Geografów Polskich: Granice Geografii 17-21 czerwca 2015 Lublin KNG PAN ZG PTG i OL PTG
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla prowadzenia polityki przestrzennej w jego obszarze.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla prowadzenia polityki przestrzennej w jego obszarze. Jej prowadzenie służy realizacji celu publicznego, jakim jest ochrona
Programowanie Rozwoju Obszaru Metropolitalnego Warszawy. Warszawa, 17 lutego 2016 r.
Programowanie Rozwoju Obszaru Metropolitalnego Warszawy Warszawa, 17 lutego 2016 r. Obszar Metropolitalny a Warszawa procesy Programowanie Rozwoju Obszaru Metropolitalnego Warszawy Zintegrowane Inwestycje
Priorytety polityki miejskiej. kujawsko-pomorskiego
Priorytety polityki miejskiej Samorządu województwa kujawsko-pomorskiego Departament Planowania Strategicznego i Gospodarczego Wydział Strategii i Planowania Regionalnego Polityka spójności i miasta: miejski
ZINTEGROWANY ROZWÓJ PRZEWORSKO- DYNOWSKIEGO OBSZARU WSPARCIA
ZINTEGROWANY ROZWÓJ PRZEWORSKO- DYNOWSKIEGO OBSZARU WSPARCIA projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Tab. 8.1. Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw
8. Grażyna Korzeniak, Katarzyna Gorczyca, Policentryczność rozwoju systemu osadniczego z udziałem miast małych i średnich w kontekście procesów metropolizacji [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym
Dynamika zmian warunków społecznogospodarczych w gminach powiatu krakowskiego w latach
Dynamika zmian warunków społecznogospodarczych w gminach powiatu krakowskiego w latach 2010-2014 Barbara Prus Małgorzata Dudzińska Uwarunkowania społeczno-gospodarcze Typologia gmin powiatu krakowskiego
MIEJSKIE OBSZARY FUNKCJONALNE W POLITYCE SPÓJNOŚCI
MIEJSKIE OBSZARY FUNKCJONALNE W POLITYCE SPÓJNOŚCI 2014-2020 Rajmund Ryś Kierujący pracą Departamentu Polityki Przestrzennej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa 24. 01. 2013 Plan prezentacji Miejskie
Witamy w Collegium Geographicum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM
Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań Witamy w Collegium Geographicum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM CENTRUM BADAŃ METROPOLITALNYCH Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
ZAKRES LOKALNYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH
ZAKRES LOKALNYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH WIELKOPOLSKIE REGIONALNE FORUM TERYTORIALNE Spotkanie subregionalne, Poznań, 21 czerwca 2018 r. Oddział Planowania Strategicznego DPR Metodyka opracowania 80
Peryferyjność geograficzna a peryferyjność ekonomiczna regionu przygranicznego
Peryferyjność geograficzna a peryferyjność ekonomiczna regionu przygranicznego Literatura przedmiotu z zakresu polityki rozwoju regionalnego, wzrostu gospodarczego czy też współpracy transgranicznej i
1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1.
Spis treści 1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1. Zastosowana metodologia rangowania obiektów wielocechowych... 53 1.2.2. Potencjał innowacyjny
Jacek Szlachta SGH w Warszawie
Kraków w sieci metropolii europejskich Jacek Szlachta SGH w Warszawie Współpraca dla Strategii Rozwoju Krakowa 2030 - warsztaty 28.06.2016 r. Układ prezentacji 1. Ramy rozwojowe dużych miast Europy Typologia
światowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski
Temat (rozumiany jako lekcja w podręczniku) 1. System władzy i podział administracyjny kraju 2. Zmiany liczby ludności Polski 3. Rozmieszczenie ludności Dział: ZAGADNIENIA LUDNOŚCIOWE Wymagania edukacyjne
KRYTERIA UZYSKANIA ZALICZENIA
KRYTERIA UZYSKANIA ZALICZENIA Elementy obowiązkowe Esej naukowy indywidualny na dowolnie wybrany temat z zakresu przedmiotu, 3-5 stron standaryzowanego maszynopisu, przesłany do 09.01.2009 na adres e-mail:
Ośrodki wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne w Polsce
Ośrodki wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne w Polsce Krystian Heffner Piotr Gibas Katedra Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Plan wystąpienia Delimitacja miejskich obszarów
Wyznaczanie miejskich obszarów funkcjonalnych w kontekście adaptacji do zmian klimatu
www.ietu.katowice.pl Otwarte seminaria 2014 Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach Wyznaczanie miejskich obszarów funkcjonalnych w kontekście adaptacji do zmian klimatu Dr inż. arch.
1 gmina miejska, 10 wiejskich, 4 miejskowiejskie
Aleksander Noworól 1 gmina miejska, 10 wiejskich, 4 miejskowiejskie powierzchnia 1 275 km 2 ludność: 1 034,1 tys. gęstość zaludnienia: 811 os/km 2 Kraków - 2322 os./km 2, strefa podmiejska 290 os./km 2
KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 3
Gospodarka przestrzenna, stopień I studia stacjonarne 2016 KARTA KURSU Nazwa Ekonomika miast i regionów 2 Nazwa w j. ang. Economics of cities and regions 2 Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator Dr Tomasz Rachwał
Prof. dr hab. Tomasz Kaczmarek
Prof. dr hab. Tomasz Kaczmarek Integracja terytorialna Obszar funkcjonalny Poznania Integracja instytucjonalna Samorządy 3 szczebli, instytucje, organizacje działające na obszarze Metropolii Koncepcja
Urbanizacja obszarów wiejskich w Polsce na przełomie XX i XXI wieku
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Biologii i Nauk o Ziemi Instytut Geografii Jadwiga Biegańska Urbanizacja obszarów wiejskich w Polsce na przełomie XX i XXI wieku Praca doktorska wykonana
2020 dokąd zmierzamy, czyli o największych wyzwaniach rozwoju
2020 dokąd zmierzamy, czyli o największych wyzwaniach rozwoju Jarosław Pawłowski Podsekretarz Stanu Ministerstwo Rozwoju Regionalnego I Forum Gospodarcze Podregionu Nadwiślańskiego 22 października 2010
Konferencja Rola Miast w Polityce Rozwoju: Prezentacja Projektu ZałoŜeń Krajowej Polityki Miejskiej. Warszawa, 21 maja 2012
Konferencja Rola Miast w Polityce Rozwoju: Prezentacja Projektu ZałoŜeń Krajowej Polityki Miejskiej Warszawa, 21 maja 2012 1 ZałoŜenia Krajowej Polityki Miejskiej Piotr śuber Dyrektor Departamentu Koordynacji
Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu
Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Informacje ogólne Nazwa Moduł fakultatywny Projektowanie w obszarach metropolitalnych Status Do wyboru Wydział / Instytut Instytut Nauk Technicznych
Spotkanie Partnerów projektu. Biuro GOM, 10 kwietnia 2013 r.
Spotkanie Partnerów projektu Zintegrowana Miejsce i data prezentacji Strategia Rozwoju Metropolii Biuro GOM, 10 kwietnia 2013 r. Dlaczego potrzebna jest strategia? Dostosowanie do wymogów UE w nowej perspektywie
Prof. dr hab. Wanda M. Gaczek, prof. zw. UEP dorobek publikacyjny ( stan na )
Prof. dr hab. Wanda M. Gaczek, prof. zw. UEP dorobek publikacyjny ( stan na 4.05.2016) Monografia naukowa Źródło : Baza osiągnięć UEP 1. Marcinowicz, D., Kaczmarek, M., Gaczek, W., 2006, Poznański Ośrodek
Miasta wojewódzkie czeka wyludnianie :59:37
Miasta wojewódzkie czeka wyludnianie 2016-05-11 15:59:37 2 W najbliższych 35 latach spodziewany jest spadek liczby mieszkańców w zdecydowanej większości miast wojewódzkich w Polsce. Jedynie w przypadku
Gorzów Wielkopolski. II Raport o stanie miasta Rok 2017
Gorzów Wielkopolski II Raport o stanie miasta Rok 2017 Raport o stanie miasta 1. Demografia 2. Gospodarka 3. Akademickość 4. Samorząd 5. Ranking zarządzania Gorzów Wielkopolski Demografia Demografia Liczba
Tomasz Zegar. Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Trendy rozwojowe Mazowsza
Tomasz Zegar Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Trendy rozwojowe Mazowsza Regionalna Strategia Innowacji dla inteligentnej specjalizacji Mazowsza przygotowania do polityki spójności po 2014 r. Urząd
ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI
ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI 2012-04-24 Jacek Woźniak Pełnomocnik Zarządu WM ds. planowania strategicznego WYZWANIA ORAZ SILNE STRONY MIAST KRAKÓW KATOWICE Źródło: Raport
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+ załącznik do uchwały nr V / 26 / 2 / 2016 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 29 sierpnia 2016 r. Katowice, 29 sierpnia 2016 r. Opracowanie:
Wybrane zmiany demograficzne w kontekście rozwoju gmin wiejskich województwa mazowieckiego
DOI: 10.18276/sip.2015.40/1-22 studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 40, t. 1 Agnieszka Wojewódzka-Wiewiórska * Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wybrane zmiany demograficzne
Ocena potencjału gospodarczego w świetle wskaźników rozwoju gospodarczego
Ocena potencjału gospodarczego w świetle wskaźników rozwoju gospodarczego dla powiatów biłgorajskiego, tomaszowskiego i zamojskiego Transgraniczny Rezerwat Biosfery Roztocze szansą na zrównoważony rozwój
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ Sylwia Górniak WIELKOPOLSKIE REGIONALNE FORUM TERYTORIALNE Spotkanie subregionalne Piła, 4 czerwca 2018 r. WIELKOPOLSKA PÓŁNOCNA - ŹRÓDŁA INFORMACJI
Potencjał metropolitalny Krakowa
Potencjał metropolitalny Krakowa Grzegorz Gorzelak EUROREG Uniwersytet Warszawski Polska wobec wyzwań cywilizacyjnych XXI w. Druga konferencja krakowska, 18-19 czerwca 2009 Dynamika PKB w regionach metropolitalnych
Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania. Gdańsk, 3 listopada 2011 r.
Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania Gdańsk, 3 listopada 2011 r. Ludność zamieszkała na wsi w województwie pomorskim w latach 2009-2010 31.12.2009 r.
Gminny Program Rewitalizacji dla Miasta Mińsk Mazowiecki do roku 2025
Gminny Program Rewitalizacji dla Miasta Mińsk Mazowiecki do roku 2025 Diagnoza na potrzeby wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji na terenie Miasta Mińsk Mazowiecki streszczenie
PRACA DYPLOMOWA. Wydział Architektury Kierunek: Gospodarka Przestrzenna Specjalność: Planowanie Przestrzenne
Wydział Architektury Kierunek: Gospodarka Przestrzenna Specjalność: Planowanie Przestrzenne PRACA DYPLOMOWA Ocena atrakcyjności ośrodków osadniczych regionu krakowskiego. Rating attractiveness of the cracovian
Aglomeracja Opolska. obszar funkcjonalny Opola. Wspólnie osiągniemy więcej
Aglomeracja Opolska obszar funkcjonalny Opola Wspólnie osiągniemy więcej Aglomeracja Opolska: płaszczyzna współpracy jednostek samorządu terytorialnego województwa opolskiego powstała: we wrześniu 2012r.
Zakłady Azotowe w Tarnowie Małopolska wyzwania w kontekście prac nad KSRR 2030
Zakłady Azotowe w Tarnowie Małopolska 2030 - wyzwania w kontekście prac nad KSRR 2030 Joanna Urbanowicz Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Wizja rozwoju
WYZNACZENIE OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH I OBSZARÓW REWITALIZACJI
Zasady regionalne w zakresie rewitalizacji RPO WK-P na lata 2014-2020 WYZNACZENIE OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH I OBSZARÓW REWITALIZACJI Spotkanie informacyjne Toruń, 22.02.2016 r. Zróżnicowania terytorialne
Demograficzne uwarunkowania rynku pracy woj. śląskiego
Prof. dr hab. Jerzy Runge Zakład Geografii Społecznej Katedra Geografii Ekonomicznej Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytet Śląski, Sosnowiec Człowiek najlepsza inwestycja Demograficzne uwarunkowania rynku pracy
Prof. Dr. Peter Dehne PRZEMIANY DEMOGRAFICZNE I ROZWÓJ PRZESTRZENNY W POLSKO- NIEMIECKIM REGIONIE PRZYGRANICZNYM
Prof. Dr. Peter Dehne PRZEMIANY DEMOGRAFICZNE I ROZWÓJ PRZESTRZENNY W POLSKO- NIEMIECKIM REGIONIE PRZYGRANICZNYM VI Konferencja Transgraniczna Nasze pogranicze. Między wizją a praktyką zbiór rekomendacji
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze dr Elżbieta Kozubek Dyrektor Mazowieckiego Biura Planowania
Tab.III.27. Wybrane wydatki budżetowe miast Małopolski Tab.III.28. Zróżnicowanie poziomu aktywności inwestycyjnej gmin miejskich i miejskowiejskich
Spis tabel: Tab.II.1. Klasy określające etapy rozwoju struktury wieku ludności Tab.II.2. Charakterystyka typów rozwoju demograficznego Tab.II.3 Teoretyczne typy zależności między współczynnikami: napływu
Elbląg widziany z zewnątrz
Elbląg widziany z zewnątrz Wojciech Dziemianowicz ELBLĄG, 22 listopada 212 r. POTENCJAŁ ROZWOJOWY GMIN WSKAŹNIK SYNTETYCZNY POTENCJAŁ ROZWOJOWY 23 21 wysoki (31) przeciętny (41) niski (44) wysoki (33)
WYZWANIA PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM
WYZWANIA PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM Prof. dr hab. inż. arch. ZBIGNIEW J. KAMIŃSKI Politechnika Śląska w Gliwicach, Wydział Architektury Posiedzenie Komitetu Sterującego ds. zmiany
Monitorowanie rozwoju Miejskich Obszarów Funkcjonalnych. Dorota Perło Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytet w Białymstoku 1
Monitorowanie rozwoju Miejskich Obszarów Funkcjonalnych Dorota Perło Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytet w Białymstoku 1 CELE PREZENTACJI Wskazanie nowych możliwości rozwojowych miast i ich otoczenia,
Rola integracji planowania przestrzennego na poziomie metropolitalnym w adaptacji do zmian klimatycznych Przykład Metropolii Poznań
Tomasz Kaczmarek, Centrum Badań Metropolitalnych UAM Miłosz Sura, Biuro Stowarzyszenia Metropolia Poznań Rola integracji planowania przestrzennego na poziomie metropolitalnym w adaptacji do zmian klimatycznych
! Specjalny mechanizm zarządzania publicznego dla obszaru więcej niż jednej jednostki zasadniczego podziału terytorialnego nastawiony na wspólne
! Specjalny mechanizm zarządzania publicznego dla obszaru więcej niż jednej jednostki zasadniczego podziału terytorialnego nastawiony na wspólne programowanie rozwoju oraz wykonywanie zadań publicznych
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach
Materiał na konferencję prasową w dniu 30 listopada 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach Notatka informacyjna PRODUKT KRAJOWY BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2010 R. 1 PRODUKT
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA ŁODZI UWARUNKOWANIA. Projekt Studium 2016
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA ŁODZI UWARUNKOWANIA Projekt Studium 2016 Strategia zintegrowanego rozwoju Łodzi 2020+ Strategia przestrzennego rozwoju Łodzi 2020+
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Pracy i Warunków Życia Urząd Statystyczny w Poznaniu
Materiał na konferencję prasową w dniu 23 października 2009 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Pracy i Warunków Życia Urząd Statystyczny w Poznaniu Informacja o wynikach badania przepływów ludności
System zarządzania rozwojem Polski. Rada Modernizacji, Toruń
System zarządzania rozwojem Polski Rada Modernizacji, Toruń 12.12.2017 Projekty strategiczne SOR Kierunki interwencji Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju System zarządzania rozwojem Polski Obszar
Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego. Konferencja inauguracyjna Nowa Sól, 21 stycznia 2019 r.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego Konferencja inauguracyjna Nowa Sól, 21 stycznia 2019 r. Strategie Rozwoju Województwa Lubuskiego Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego 2020 Uchwała
4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa
4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa Analiza potencjału rozwojowego powinna się odnosić między innymi do porównywalnych danych z miast o zbliżonych parametrach. Dlatego też do tej części opracowania
ZARYS OPRACOWANIA DOT. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA DO 2030 R.
ZARYS OPRACOWANIA DOT. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA DO 2030 R. Część diagnostyczna Spis treści Str. I. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA,
REALIZACJA INWESTYCJI DROGOWYCH W ZAŁOŻENIACH PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. WIELKOPOLSKA 2020+
REALIZACJA INWESTYCJI DROGOWYCH W ZAŁOŻENIACH PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. WIELKOPOLSKA 2020+ TOMASZ KUŹNIAR WIELKOPOLSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO
System monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk
System monitorowania realizacji strategii rozwoju Andrzej Sobczyk System monitorowania realizacji strategii rozwoju Proces systematycznego zbierania, analizowania publikowania wiarygodnych informacji,
Plan badań, analiz i ekspertyz na 2016 rok w zakresie rozwoju regionalnego województwa opolskiego
III Spotkanie Grupy Sterującej Ewaluacją I Monitoringiem Plan badań, analiz i ekspertyz na 2016 rok w zakresie rozwoju regionalnego województwa opolskiego Jagoda Sokołowska Kierownik Referatu Badań i Ewaluacji
Metropolia warszawska 2.0
Metropolia warszawska 2.0 Konwencja Metropolitalna 27 maja 2017 r. Rozwój współpracy w Obszarze Metropolitalnym Warszawy Metropolia warszawska 2.0 Plan prezentacji: Uwarunkowania współpracy metropolitalnej
Suburbanizacja a kompaktowość miasta. Piotr Lorens Politechnika Gdańska Wydział Architektury Towarzystwo Urbanistów Polskich
Suburbanizacja a kompaktowość miasta Piotr Lorens Politechnika Gdańska Wydział Architektury Towarzystwo Urbanistów Polskich 1 Zagadnienia podstawowe Przyczyny przemian współczesnego miasta Skutki przestrzenne
Założenia funkcjonowania ZIT w ramach RPO Lubuskie Zielona Góra, 12 września 2013 r.
Założenia funkcjonowania ZIT w ramach RPO Lubuskie 2020 Zielona Góra, 12 września 2013 r. Wymiar terytorialny w perspektywie finansowej UE 2014-2020 Nowym podejściem Komisji Europejskiej do polityki rozwoju,
Podstawowe elementy procesu wdrażania instrumentu ZIT
Podstawowe elementy procesu wdrażania instrumentu ZIT określenie obszaru problemowego konieczność oderwania się od granic administracyjnych zasada opracowania Strategii ZIT - identyfikacja głównych problemów
Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce
Paweł Churski Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce Poznań próba bilansu przemian w okresie 10 lat członkostwa w Unii Europejskiej 9 czerwca
Południowy półpierścień 400 kv jako przesłanka do rozwoju aglomeracji warszawskiej i województwa mazowieckiego. Warszawa 18 marca 2011
Południowy półpierścień 400 kv jako przesłanka do rozwoju aglomeracji warszawskiej i województwa mazowieckiego Warszawa 18 marca 2011 Statystyczna wizytówka regionu Region o najwyższym poziomie rozwoju
ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY GEOGRAFIA, ROK AKADEMICKI 2010/2011
ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY GEOGRAFIA, ROK AKADEMICKI 2010/2011 SPECJALNOŚĆ: TURYSTYKA 1. Przedstaw problemy z zagospodarowaniem turystycznym i rekreacyjnym obszarów chronionych przedstaw turystykę
Osoby powyżej 50 roku życia na rynku pracy Sytuacja w województwie zachodniopomorskim. Zachodniopomorskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne
Zachodniopomorskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne Analizy i informacje Osoby powyżej 50 roku życia na rynku pracy Sytuacja w województwie zachodniopomorskim Biuro Programowania Rozwoju Wydział Zarządzania
miejskimi i ich otoczeniem
Analiza relacji funkcjonalnoprzestrzennych między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem Robert Guzik, Arkadiusz Kołoś Centrum Studiów Regionalnych UNIREGIO, Kraków Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej,