Informatyka 2. Wykład nr 6 ( ) Plan wykładu nr 6. Politechnika Białostocka. - Wydział Elektryczny

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Informatyka 2. Wykład nr 6 ( ) Plan wykładu nr 6. Politechnika Białostocka. - Wydział Elektryczny"

Transkrypt

1 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 /40 Plan wykładu nr 6 Informatyka Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 008/009 System operacyjny: definicja procesy, zarządzanie procesami zarządzanie dyskowymi operacjami we/wy System plików FAT (FAT, FAT6, FAT3) Wykład nr 6 (7..008) Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 3/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 4/40 System operacyjny - definicja Warstwy wchodzące ce w skład systemu operacyjnego System operacyjny - jest to program sterujący wykonywaniem aplikacji i działający jako interfejs pomiędzy aplikacjami (uŝytkownikiem) a sprzętem komputerowym system operacyjny powinien zapewnić: wygodną obsługę - praca z komputerem jest łatwiejsza wydajność - zasoby komputera są wykorzystywane bardziej efektywnie moŝliwość rozwoju - powinien być zbudowany w sposób umoŝliwiający dalszy rozwój, testowanie i wprowadzanie nowych funkcji systemowych bez kolidowania z istniejącymi usługami (budowa modularna) rozmiar oraz stopień skomplikowania obecnie stosowanych systemów operacyjnych doprowadziły do powstania czterech problemów: systemy operacyjne są wprowadzane zbyt późno systemy operacyjne zawierają ukryte błędy wydajność jest mniejsza od oczekiwanej nie da się stworzyć systemu niepodatnego na ataki (wirusy, robaki, próby nieautoryzowanego dostępu) uŝytkownik końcowy nie jest zainteresowany sprzętem, interesują go tylko aplikacje (programy uŝytkowe) aplikacje są tworzone przez programistów za pomocą języków programowania programiści korzystają z zestawu programów systemowych (narzędziowych) implementujących często wykorzystywane funkcje (tworzenie programu, zarządzanie plikami, sterowanie urządzeniami we/wy) system operacyjny ukrywa przed programistą szczegóły dotyczące sprzętu komputerowego, ale udostępnia zestaw odpowiednich funkcji do pracy z nimi

2 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 5/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 6/40 System operacyjny System operacyjny - definicja System operacyjny zapewnia: rozwój oprogramowania - dostarcza odpowiednie narzędzia do tworzenia programów (narzędzia programistyczne nie będące główną częścią systemu operacyjnego, ale dystrybuowane wraz z nim) wykonywanie programu - załadowanie programu do pamięci, inicjalizacja urządzeń we/wy, przygotowanie zasobów dostęp do urządzeń we/wy - ukrywa przed programistą szczegóły dotyczące sterowania urządzeniami we/wy dostarczając proste operacje zapisu i odczytu System operacyjny - administrator zasobów - zarządza i przydziela zasoby systemu komputerowego oraz steruje wykonaniem programu zasób systemu - kaŝdy element systemu, który moŝe być przydzielony innej części systemu lub oprogramowaniu aplikacyjnemu, np. czas procesora pamięć operacyjna urządzenia zewnętrzne ograniczony dostęp do plików - mechanizmy ograniczenia dostępu do plików w systemach obsługujących wielu uŝytkowników dostęp do systemu - kontrola i ograniczenia dostępu do systemu i jego wybranych zasobów wykrywanie i obsługa błędów - odpowiednia reakcja na błąd przy jak najmniejszym wpływie na działające aplikacje statystyki - tworzenie statystyk wykorzystywanych zasobów oraz zdarzeń w systemie zasoby programowe: funkcje systemu dostępne dla oprogramowania uŝytkowego określone obszary pamięci operacyjnej przeznaczone na buforowanie, przechowywanie informacji określone obszary pamięci pomocniczej (taśmowej, dyskowej) przeznaczone do przechowywania części pamięci operacyjnej oraz plików systemowych i uŝytkowych katalogi plików i pojedyncze pliki Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 7/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 8/40 Procesy Blok kontrolny głównym zadaniem systemu operacyjnego jest zarządzanie procesami Co to jest proces? proces - program w trakcie wykonania proces - ciąg wykonań instrukcji wyznaczanych kolejnymi wartościami licznika rozkazów wynikających z wykonywanej procedury (programu) proces - jednostka, którą moŝna przypisać procesorowi i wykonać proces - instancja programu uruchomiona w danym systemie Proces składa się z kilku elementów: kod programu - moŝe być dzielony z innymi procesami wykonującymi ten sam program dane potrzebne programowi (zmienne, przestrzeń robocza, bufory) kontekst wykonywanego programu (stan ) - dane wewnętrzne, dzięki którym system operacyjny moŝe nadzorować proces i nim sterować struktura danych tworzona i zarządzana przez system operacyjny, a opisująca właściwości dzięki niemu system operacyjny obsługuje wiele procesów oraz umoŝliwia jednoczesne przetwarzanie wielu zadań blok kontrolny zawiera informacje wystarczające do przerwania uruchomionego, a następnie wznowienia jego działania identyfikator - unikatowy numer skojarzony z procesem, dzięki któremu moŝna odróŝnić go od innych procesów stan : nowy, gotowy, uruchomiony, zablokowany, anulowany priorytet - priorytet w stosunku do innych procesów (np. niski, normalny, wysoki, czasu rzeczywistego)

3 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 9/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 0/40 Blok kontrolny Dwustanowy model licznik programu - adres kolejnego rozkazu w programie, który ma zostać wykonany system operacyjny powinien mieć określony model naprzemiennego wykonywania procesów oraz alokowania zasobów w celu dalszej pracy wskaźniki pamięci - wskaźniki do kodu programu oraz danych skojarzonych z tym procesem oraz dodatkowe bloki pamięci dzielone z innymi procesami najprostszy model polega na tym, Ŝe w dowolnej chwili proces jest wykonywany przez procesor (uruchomiony) lub nie (nie uruchomiony) dane kontekstowe - dane znajdujące się w rejestrach procesora, gdy proces jest wykonywany informacje na temat stanu Ŝądań we/wy - zawiera wyróŝnione Ŝądania we/wy, informacje na temat urządzeń we/wy przypisanych do tego, listę plików wykorzystywanych przez proces, itp. informacje ewidencyjne - dane o wykorzystanym czasie procesora oraz zegara, ograniczeniach czasowych, liczbach ewidencyjnych system operacyjny tworząc nowy proces, tworzy blok kontrolny po czym wprowadza proces do systemu jako nie uruchomiony w pewnym momencie aktualnie wykonywany proces zostaje przerwany i program przydzielający wybiera inny proces do wykonania stan poprzednio uruchomionego jest zmieniany z uruchomionego na nie uruchomiony Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 /40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 /40 Dwustanowy model Tworzenie procesy, które nie są uruchomione czekają w kolejce na wykonanie Wejście Kolejka Program przydzielający Procesor Wyjście w celu utworzenia nowego system operacyjny buduje strukturę danych, która jest wykorzystywana do zarządzania procesem i alokuje przestrzeń adresową w pamięci operacyjnej dla przyczyny tworzenia nowych procesów: Przerwa nowe zadanie wsadowe - w środowisku wsadowym proces jest tworzony jako reakcja na przesłane zadanie jeśli wykonywanie zostało anulowane lub zakończone, to opuszcza on system, a program przydzielający wybiera kolejny proces z kolejki, który zostanie wykonany interaktywne logowanie - w środowisku interaktywnym proces jest tworzony, gdy uŝytkownik loguje się do systemu udostępnienie usługi przez system - system operacyjny tworzy nowy proces w celu wykonania funkcji w imieniu programu uŝytkownika bez zmuszania uŝytkownika do czekania utworzenie przez proces istniejący - program uŝytkownika Ŝąda utworzenia określonej liczby procesów (przetwarzanie równoległe) proces tworzący inny proces nazywa się procesem macierzystym, a nowoutworzony proces - procesem potomnym

4 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 3/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 4/40 Zakończenie Zakończenie przyczyny zakończenia pracy procesów: przyczyny zakończenia pracy procesów (cd.): normalne zakończenie - proces wykonuje wywołanie systemowe, aby poinformować system, Ŝe jego działanie zostało zakończone przekroczenie limitu czasu - proces działał zbyt długo niŝ określony dla niego limit czasu pracy brak pamięci - proces Ŝąda więcej pamięci niŝ system moŝe przydzielić błędny rozkaz - proces próbuje wykonać nieistniejące rozkazy rozkaz uprzywilejowany - proces próbuje wykonać rozkaz zarezerwowany dla systemu operacyjnego złe wykorzystanie danych - fragment danych ma niepoprawny format i dlatego nie moŝe zostać zainicjowany naruszenie pamięci - proces odwołuje się do obszaru pamięci, do którego nie ma prawa dostępu interwencja operatora lub systemu operacyjnego - z bliŝej nieznanego powodu operator lub system operacyjny zakończył proces błąd ochrony - proces próbuje wykorzystać zasoby takie jak pliki, do których nie ma prawa lub próbuje je wykorzystać w niewłaściwy sposób błąd arytmetyczny - wykonanie przez proces niedozwolonej operacji arytmetycznej (np. dzielenie przez zero) zakończenie macierzystego - kiedy proces macierzysty ulega zakończeniu system operacyjny moŝe automatycznie zakończyć wszystkie jego procesy potomne Ŝądanie wystosowane przez proces macierzysty - proces macierzysty zwykle ma prawo zakończyć swoje procesy potomne błąd we/wy - błąd odczytu lub zapisu po przekroczeniu maksymalnej liczby prób lub niedozwolonych operacji Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 5/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 6/40 Pięciostanowy model Pięciostanowy model w dwustanowym modelu kolejka działa na zasadzie FIFO, a procesor wykonuje procesy cyklicznie z kolejki problem pojawia się w przypadku, gdy kolejny proces pobierany do wykonania z kolejki jest zablokowany, gdyŝ oczekuje na zakończenie operacji we/wy rozwiązaniem powyŝszego problemu jest podział procesów nieuruchomionych na gotowe do wykonania i zablokowane uruchomiony - proces aktualnie wykonywany gotowy - proces gotowy do wykonania przy najbliŝszej moŝliwej okazji zablokowany - proces oczekujący na zakończenie operacji we/wy nowy - proces, który właśnie został utworzony (ma utworzony blok kontrolny, nie został jeszcze załadowany do pamięci), ale nie został jeszcze przyjęty do grupy procesów oczekujących na wykonanie anulowany - proces, który został wstrzymany lub anulowany z jakiegoś powodu Zakończenie Zakończenie Przydzielenie Przyjęcie Zwolniony Nowy Gotowy Uruchomiony Anulowany Przydzielenie Przyjęcie Zwolniony Nowy Gotowy Uruchomiony Anulowany Pojawienie się zdarzenia Zablokowany Przerwa Oczekiwanie na zdarzenie Zakończenie Pojawienie się zdarzenia Zablokowany Przerwa Oczekiwanie na zdarzenie Zakończenie

5 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 7/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 8/40 Pięciostanowy model Pięciostanowy model podział procesów nieuruchomionych na gotowe do wykonania i zablokowane wymaga zastosowania minimum dwóch kolejek system z wieloma kolejkami procesów oczekujących na zdarzenie gdy pojawia się zdarzenie system operacyjny musi przejrzeć kolejkę szukając procesów, który związane są z danym zdarzeniem w celu zapewnienia większej wydajności lepiej jest gdy dla kaŝdego zdarzenia istnieje oddzielna kolejka Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 9/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 0/40 Zarządzanie dyskowymi operacjami we/wy Strategie szeregowania Ŝąda dań dostępu do dysku operacje na dyskach twardych są obecnie o kilka rzędów wielkości wolniejsze niŝ operacje na pamięci operacyjnej wydajność systemu przechowywania danych ma zatem bardzo duŝy wpływ na wydajność całego systemu komputerowego Parametry wydajności dysku: odczytanie lub zapisanie danych na dysku wymaga ustawienia głowicy na wybranej ścieŝce oraz w początkowym obszarze sektora na ścieŝce czas potrzebny do ustawienia głowicy na ścieŝce nosi nazwę czasu wyszukiwania (seek time) - dla dysków 3,5 calowych < 0 ms czas potrzebny, by początek sektora zrównał się z głowicą nosi nazwę opóźnienia rotacyjnego (rotational delay) dysku - średnio ok. ms łączny czas wyszukiwania oraz opóźnienia rotacyjnego równa się czasowi dostępu (access time) czas potrzebny do zrealizowania samej operacji transferu danych (odczyt/zapis) nosi nazwę czasu transferu (transfer time) zmniejszenie średniego czasu wyszukiwania moŝna osiągnąć poprzez zastosowanie odpowiedniej strategii szeregowania Ŝądań dostępu do dysku zazwyczaj w systemie istnieje wiele procesów zgłaszających Ŝądanie operacji odczytu/zapisu róŝnych ścieŝek na dysku załóŝmy, Ŝe wymagany jest dostęp (odczyt lub zapis ścieŝek) o następujących numerach: 98, 83, 37,, 4, 4, 65, 67 Algorytmy szeregowania: FIFO (First-In-First-Out), znany takŝe jako FCFS (First Come First Served) SSTF (Shortest Service Time First, Short Seek Time First) SCAN C-SCAN

6 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 /40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 /40 Strategie szeregowania Ŝąda dań dostępu do dysku Algorytm FIFO (First-In-First-Out) najprostsza forma szeregowania, elementy są przetwarzane w kolejności sekwencyjnej algorytm nazywany takŝe algorytmem FCFS - First Come First Served zalety: prosty w implementacji wady: długi czas wyszukiwania przykład: 98, 83, 37,, 4, 4, 65, 67 Strategie szeregowania Ŝąda dań dostępu do dysku Algorytm SSTF (Shortest Service Time First) polega na wyborze Ŝądania operacji dyskowej we/wy, która wiąŝe się z najkrótszym przesunięciem głowicy z jej bieŝącej lokalizacji inne tłumaczenie skrótu SSTF - Short Seek Time First zalety: lepsza wydajność od algorytmu FIFO wady: zagłodzenie Ŝądań przy duŝej liczbie napływających Ŝądań przykład: 98, 83, 37,, 4, 4, 65, Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 3/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 4/40 Strategie szeregowania Ŝąda dań dostępu do dysku Algorytm SCAN głowica porusza się od prawej strony do lewej (i na odwrót) obsługując Ŝądania, które napotka algorytm ten nazywany jest takŝe skanowaniem lub algorytmem windy przykład: 98, 83, 37,, 4, 4, 65, 67 Strategie szeregowania Ŝąda dań dostępu do dysku Algorytm C-SCAN głowica porusza się od lewej do prawej obsługując Ŝądania, które napotka po dojściu do ostatniej ścieŝki ramię powraca do drugiego końca dysku i rozpoczyna od nowa zmniejsza się w ten sposób maksymalne opóźnienie związane z nowymi Ŝądaniami przykład: 98, 83, 37,, 4, 4, 65,

7 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 5/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 6/40 Metody przydziału u pamięci dyskowej Alokacja ciągła kaŝdy plik zajmuje ciąg kolejnych bloków na dysku plik zdefiniowany jest przez adres pierwszego bloku i ilość kolejnych zajmowanych bloków zalety: małe opóźnienia w transmisji danych, łatwy dostęp do dysku wady: trudność w znalezieniu miejsca na nowy plik Metody przydziału u pamięci dyskowej Alokacja listowa kaŝdy plik jest listą powiązanych ze sobą bloków dyskowych, które mogą znajdować się w dowolnym miejscu na dysku w katalogu dla kaŝdego pliku zapisany jest wskaźnik do pierwszego i ostatniego bloku pliku kaŝdy blok zawiera wskaźnik do następnego bloku Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 7/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 8/40 Metody przydziału u pamięci dyskowej System plików w FAT (File Allocation Table) Alokacja indeksowa kaŝdy plik ma własny blok indeksowy, będący tablicą adresów bloków dyskowych w katalogu zapisany jest dla kaŝdego pliku adres bloku indeksowego opracowany na przełomie lat 70. i 80. dla systemu MS-DOS występuje w trzech podstawowych wersjach: FAT, FAT6 i FAT3 numer występujący po słowie FAT oznacza liczbę bitów przeznaczonych do numeracji jednostek alokacji pliku (JAP), tzw. klastrów (ang. cluster) w tablicy alokacji plików bitów w systemie FAT 6 bitów w systemie FAT6 3 bity w systemie FAT3 ogólna struktura dysku logicznego / dyskietki w systemie FAT: Rekord ładujący + sektory zarezerwowane Tablica rozmieszczenia plików - FAT Kopia FAT Katalog główny (FAT i FAT6) Miejsce na pliki i podkatalogi

8 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 9/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 30/40 FAT FAT - Rekord ładujący system plików FAT przeznaczony jest dla nośników o małej pojemności, np. dyskietek rekord ładujący zajmuje pierwszy sektor dyskietki lub dysku logicznego (sektor o numerze 0 w sensie numeracji liniowej) i zawiera dane: instrukcja skoku do początku programu ładującego (3 bajty) nazwa wersji systemu operacyjnego (8 bajtów) struktura BPB (ang. BIOS Parametr Block) - blok parametrów BIOS (5 bajtów) rozszerzony BPB (ang. Extended BPB, 6 bajtów) wykonywalny kod startowy uruchamiający system operacyjny (448 bajtów) znacznik końca sektora - 55AAH ( bajty) Bajty 00H-0H 03H-0AH 0BH-0CH 0DH 0EH-0FH 0H H-H 3H-4H 5H 6H-7H 8H-9H AH-BH CH-FH 0H-3H 4H 5H 6H 7H-AH BH-35H 36H-3DH 3EH-FDH FEH-FFH Rozmiar Zawartość Instrukcja skoku do początku programu ładującego Nazwa wersji systemu (w znakach ASCII) Rozmiar jednego sektora w bajtach Liczba sektorów w jednostce alokacji plików (JAP) Liczba sektorów zarezerwowanych, poprzedzających FAT Liczba tablic FAT Maksymalna liczba plików w katalogu głównym Całkowita liczba sektorów na dysku (do 3 MB) Bajt identyfikacji nośnika Liczba sektorów zajętych przez tablicę FAT Liczba sektorów na ścieŝce Liczba głowic (stron) dysku Liczba sektorów ukrytych Całkowita liczba sektorów na dysku (jeśli dysk jest większy niŝ 3 MB) Numer mechanizmu dyskowego Zarezerwowane Znacznik rozszerzonego rekordu ładującego (wartość 9H) Numer seryjny dysku Etykieta Typ systemu plików Wykonywalny kod startowy uruchamiający system operacyjny Znacznik końca sektora (55AAH) Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 3/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 3/40 FAT FAT tablica rozmieszczenia plików FAT tworzy swego rodzaju mapę plików zapisanych na dysku za tablicą FAT znajduje się jej kopia, która nie jest wykorzystywana miejsce na dysku przydzielane jest plikom w jednostkach alokacji - JAP za kopią tablicy FAT znajduje się katalog główny zajmujący określoną dla danego typu dysku liczbę sektorów katalog główny zawiera 3-bajtowe pola mogące opisywać pliki, podkatalogi lub etykietę dysku Bajty 00H-07H 08H-0AH 0BH 0CH-5H 6H-7H 8H-9H AH-BH CH-DH EH-FH Rozmiar Zawartość pola: Atrybuty pliku: Rozszerzenie nazwy pliku Atrybuty pliku Zarezerwowane Zawartość Nazwa pliku w kodach ASCII Czas utworzenia lub aktualizacji pliku Data utworzenia lub aktualizacji pliku Numer pierwszej JAP Mniej znaczące słowo rozmiaru pliku Bardziej znaczące słowo rozmiaru pliku Bit ,7 Plik tylko do odczytu (read only) Plik ukryty (hidden) Plik systemowy (system) Etykieta dysku (volume label) Podkatalog Znaczenie Plik archiwalny (archive) Nie wykorzystywane

9 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 33/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 34/40 FAT FAT przykładowa zawartość katalogu głównego: pozostałą część dysku zajmuje miejsce na pliki i podkatalogi F IO SYS! C0 3-BF C F F D F MSDOS SYS! C0 3-BF C 5 00 FA R F 4D 4D 4 4E F 4D COMMAND COM C0 3-BF C 9D D u ATTRIB EXE C0 3-BF C 08 0 C8 B podkatalogi nie są ograniczone co do wielkości, zapisywane są na dysku w sposób identyczny jak pliki uŝytkowe i takŝe zawierają 3-bajtowe pola pierwszy bajt nazwy pliku określa równieŝ stan pola katalogu: Wartość 00H E5H 05H EH Inna wartość Pozycja dotychczas nieuŝywana Plik skasowany Plik skasowany - jeśli pierwszym znakiem nazwy pliku jest E5H EH - kropka. Oznacza podkatalog, jeśli następnym znakiem jest równieŝ kropka, to pole Numer pierwszej JAP zawiera JAP katalogu nadrzędnego danego katalogu (0 - jeśli katalogiem nadrzędnym jest katalog główny) Pierwszy znak nazwy pliku Znaczenie Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 35/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 36/40 FAT - połoŝenie pliku na dysku FAT - struktura dyskietki (,44 MB) w katalogu, w 3-bajtowym polu kaŝdego pliku wpisany jest początkowy numer JAP numer ten określa logiczny numer sektora, w którym znajduje się początek pliku ten sam numer JAP jest jednocześnie indeksem do miejsca w tablicy FAT, w którym wpisany jest numer kolejnej JAP numer wpisany we wskazanym miejscu tablicy rozmieszczenia plików wskazuje pierwszy sektor następnej części pliku i równocześnie połoŝenie w tablicy FAT numeru następnej JAP w ten sposób tworzy się łańcuch, określający połoŝenie całego pliku jeśli numer JAP składa się z samych FFF, to oznacza to koniec pliku całkowita liczba sektorów na dyskietce: 880 maksymalna liczba plików w katalogu głównym: 4 liczba sektorów systemowych: 33 liczba sektorów na pliki i podkatalogi: = 847 dostępne miejsce na pliki i podkatalogi: 847 x 5 = bajty Rekord ładujący + sektory zarezerwowane Tablica rozmieszczenia plików - FAT Kopia FAT Katalog główny (FAT i FAT6) Miejsce na pliki i podkatalogi sektor 9 sektorów 9 sektorów 4 sektorów 847 sektorów

10 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 37/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 38/40 FAT6 FAT3 po raz pierwszy pojawił się w systemie MS-DOS 3.3 ogólna struktura dyskietki / dysku logicznego w systemie FAT6 jest taka sama jak w przypadku FAT do numeracji jednostek alokacji pliku (JAP) przeznaczonych jest 6 bitów maksymalna liczba jednostek alokacji ograniczona jest do 6 czyli gdyby rozmiar JAP wynosił jeden sektor, to dysk mógłby zawierać nie więcej niŝ bajtów czyli 3 MB w systemach DOS i Windows 95 maksymalny rozmiar JAP to 5 bajtów czyli 3 kb, stąd maksymalny rozmiar dysku logicznego w tych systemach to kb czyli ok. GB w systemie Windows 000 górna granica rozmiaru JAP wynosi 6 bajtów (64 kb), czyli rozmiar dysku logicznego zwiększa się do 4 GB po raz pierwszy wprowadzony w systemie Windows 95 OSR do adresowania JAP stosuje się, obcięty o 4 najstarsze bity, adres 3-bitowy i dlatego dysk z FAT3 moŝe zawierać maksymalnie 8 JAP jeśli rozmiar JAP wynosi od 4 kb do 3 kb, to teoretycznie dysk moŝe mieć rozmiar 8 TB, ale praktycznie ograniczenie to liczba 3 sektorów, czyli TB system Windows 000 obniŝa tę wartość do 3 GB, gdyŝ umoŝliwia to zapis całej tablicy FAT w pamięci podręcznej, co poprawia wydajność systemu w systemie FAT3 moŝna formatować tylko dyski, nie moŝna natomiast zainstalować go na dyskietkach systemy DOS i Windows 95/NT nie mogą odczytywać partycji FAT3 ogólna struktura systemu FAT3 jest taka sama jak w FAT/FAT6 - nie ma tylko miejsca przeznaczonego na katalog główny Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 39/40 Rok akademicki 008/009, Wykład nr 6 40/40 FAT3 FAT - wady systemu plików w FAT w systemie FAT3 katalog główny moŝe znajdować się w dowolnym miejscu na dysku i moŝe zawierać maksymalnie 6553 plików i katalogów Bajty 00H-07H 08H-0AH 0BH 0CH 0DH 0EH-0FH 0H-H H-3H 4H-5H 6H-7H 8H-9H AH-BH CH-DH EH-FH Rozmiar 8 3 Nazwa pliku w kodach ASCII Rozszerzenie nazwy pliku Atrybuty pliku Wielkość liter nazwy i rozszerzenia pliku Czas utworzenia w milisekundach Czas utworzenia Data utworzenia Czas ostatniego dostępu Zawartość Numer pierwszej JAP (6 starszych bitów) Czas utworzenia lub aktualizacji pliku Data utworzenia lub aktualizacji pliku Numer pierwszej JAP (6 młodszych bitów) Mniej znaczące słowo rozmiaru pliku Bardziej znaczące słowo rozmiaru pliku fragmentacja wewnętrzna - nawet najmniejszy plik zajmuje całą JAP - gdy rozmiar klastra jest duŝy, a na dysku znajduje się duŝo małych plików - pewna część miejsca jest tracona fragmentacja zewnętrzna - silna fragmentacja plików pomiędzy wiele klastrów o bardzo róŝnym fizycznym połoŝeniu na dysku (konieczność okresowej defragmentacji przy uŝyciu specjalnych narzędzi programowych) duŝe prawdopodobieństwo powstawania błędów zapisu, polegających na przypisaniu jednego klastra dwóm plikom (tzw. crosslinks), co kończy się utratą danych z jednego lub obu skrzyŝowanych plików typowym błędem, pojawiającym się w systemie FAT, jest równieŝ pozostawianie tzw. zagubionych klastrów (lost chains), tj. jednostek alokacji nie zawierających informacji, ale opisanych jako zajęte brak mechanizmów ochrony (praw dostępu)

dr inŝ. Jarosław Forenc

dr inŝ. Jarosław Forenc Rok akademicki 2009/2010, Wykład nr 5 2/42 Plan wykładu nr 5 Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2009/2010

Bardziej szczegółowo

Struktura i funkcjonowanie komputera pamięć komputerowa, hierarchia pamięci pamięć podręczna. System operacyjny. Zarządzanie procesami

Struktura i funkcjonowanie komputera pamięć komputerowa, hierarchia pamięci pamięć podręczna. System operacyjny. Zarządzanie procesami Rok akademicki 2015/2016, Wykład nr 6 2/21 Plan wykładu nr 6 Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 2015/2016

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2015/2016 Wykład nr 6 (30.11.2015) Rok akademicki 2015/2016, Wykład

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2011/2012 Wykład nr 6 (21.12.2011) dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki

Bardziej szczegółowo

System operacyjny. dr inż. Jarosław Forenc. definicja systemu operacyjnego zarządzanie procesami zarządzanie dyskowymi operacjami we-wy

System operacyjny. dr inż. Jarosław Forenc. definicja systemu operacyjnego zarządzanie procesami zarządzanie dyskowymi operacjami we-wy Rok akademicki 2011/2012, Wykład nr 6 2/55 Plan wykładu nr 6 Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2011/2012

Bardziej szczegółowo

Sektor. Systemy Operacyjne

Sektor. Systemy Operacyjne Sektor Sektor najmniejsza jednostka zapisu danych na dyskach twardych, dyskietkach i itp. Sektor jest zapisywany i czytany zawsze w całości. Ze względów historycznych wielkość sektora wynosi 512 bajtów.

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2010/2011 Wykład nr 7 (24.01.2011) dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie dyskowymi operacjami we/wy. Zarządzanie pamięcią operacyjną. dr inż. Jarosław Forenc. Algorytm FIFO (First-In-First-Out)

Zarządzanie dyskowymi operacjami we/wy. Zarządzanie pamięcią operacyjną. dr inż. Jarosław Forenc. Algorytm FIFO (First-In-First-Out) Rok akademicki 2012/2013, Wykład nr 7 2/41 Plan wykładu nr 7 Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 2012/2013

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 2012/2013 Wykład nr 7 (11.05.2013) dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Systemy plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą. Struktura pliku. Koncepcja pliku. Atrybuty pliku

Systemy plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą. Struktura pliku. Koncepcja pliku. Atrybuty pliku Systemy plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą Koncepcja pliku Metody dostępu Organizacja systemu plików Metody alokacji Struktura dysku Zarządzanie dyskiem Struktura pliku Prosta sekwencja słów lub

Bardziej szczegółowo

ang. file) Pojęcie pliku (ang( Typy plików Atrybuty pliku Fragmentacja wewnętrzna w systemie plików Struktura pliku

ang. file) Pojęcie pliku (ang( Typy plików Atrybuty pliku Fragmentacja wewnętrzna w systemie plików Struktura pliku System plików 1. Pojęcie pliku 2. Typy i struktury plików 3. etody dostępu do plików 4. Katalogi 5. Budowa systemu plików Pojęcie pliku (ang( ang. file)! Plik jest abstrakcyjnym obrazem informacji gromadzonej

Bardziej szczegółowo

System plików. Warstwowy model systemu plików

System plików. Warstwowy model systemu plików System plików System plików struktura danych organizująca i porządkująca zasoby pamięci masowych w SO. Struktura ta ma charakter hierarchiczny: urządzenia fizyczne strefy (partycje) woluminy (w UNIXie:

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 5 - zarządzanie pamięcią pomocniczą

SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 5 - zarządzanie pamięcią pomocniczą Wrocław 2007 SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 5 - zarządzanie pamięcią pomocniczą Paweł Skrobanek C-3, pok. 323 e-mail: pawel.skrobanek@pwr.wroc.pl www.equus.wroc.pl/studia.html 1 PLAN: 3. Struktura katalogowa

Bardziej szczegółowo

Podstawowe zadanie komputera to wykonywanie programu Program składa się z rozkazów przechowywanych w pamięci Rozkazy są przetwarzane w dwu krokach:

Podstawowe zadanie komputera to wykonywanie programu Program składa się z rozkazów przechowywanych w pamięci Rozkazy są przetwarzane w dwu krokach: Rok akademicki 2012/2013, Wykład nr 6 2/46 Plan wykładu nr 6 Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 2012/2013

Bardziej szczegółowo

System plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą. Koncepcja pliku. Atrybuty pliku. Struktura pliku. Typ pliku nazwa, rozszerzenie (extension)

System plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą. Koncepcja pliku. Atrybuty pliku. Struktura pliku. Typ pliku nazwa, rozszerzenie (extension) System plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą Koncepcja pliku Ciągła logiczna przestrzeń adresowa Koncepcja pliku Metody dostępu Organizacja systemu plików Metody alokacji Struktura dysku Zarządzenie

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2016/2017 Wykład nr 7 (11.01.2017) Rok akademicki 2016/2017, Wykład

Bardziej szczegółowo

Struktura dysku. Dyski podstawowe i dynamiczne

Struktura dysku. Dyski podstawowe i dynamiczne Struktura dysku Dyski podstawowe i dynamiczne System Windows 2000 oferuje dwa rodzaje konfiguracji dysków: dysk podstawowy i dysk dynamiczny. Dysk podstawowy przypomina struktury dyskowe stosowane w systemie

Bardziej szczegółowo

16MB - 2GB 2MB - 128MB

16MB - 2GB 2MB - 128MB FAT Wprowadzenie Historia FAT jest jednym z najstarszych spośród obecnie jeszcze używanych systemów plików. Pierwsza wersja (FAT12) powstała w 1980 roku. Wraz z wzrostem rozmiaru dysków i nowymi wymaganiami

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie procesami i wątkami

Zarządzanie procesami i wątkami SOE - Systemy Operacyjne Wykład 4 Zarządzanie procesami i wątkami dr inŝ. Andrzej Wielgus Instytut Mikroelektroniki i Optoelektroniki WEiTI PW Pojęcie procesu (1) Program zbiór instrukcji dla procesora

Bardziej szczegółowo

System plików przykłady. implementacji

System plików przykłady. implementacji Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu CP/M MS DOS ISO 9660 UNIX NTFS System plików (2) 1 Przykłady systemu plików (1) CP/M katalog zawiera blok kontrolny pliku (FCB), identyfikujący 16 jednostek alokacji (zawierający

Bardziej szczegółowo

System plików przykłady implementacji

System plików przykłady implementacji System plików przykłady implementacji Dariusz Wawrzyniak CP/M MS DOS ISO 9660 UNIX NTFS Plan wykładu System plików (2) Przykłady implementacji systemu plików (1) Przykłady implementacji systemu plików

Bardziej szczegółowo

System plików warstwa fizyczna

System plików warstwa fizyczna System plików warstwa fizyczna Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Przydział miejsca na dysku Zarządzanie wolną przestrzenią Implementacja katalogu Przechowywanie podręczne Integralność systemu plików Semantyka

Bardziej szczegółowo

System plików warstwa fizyczna

System plików warstwa fizyczna System plików warstwa fizyczna Dariusz Wawrzyniak Przydział miejsca na dysku Zarządzanie wolną przestrzenią Implementacja katalogu Przechowywanie podręczne Integralność systemu plików Semantyka spójności

Bardziej szczegółowo

System plików warstwa fizyczna

System plików warstwa fizyczna System plików warstwa fizyczna Dariusz Wawrzyniak Przydział miejsca na dysku Przydział ciągły (ang. contiguous allocation) cały plik zajmuje ciąg kolejnych bloków Przydział listowy (łańcuchowy, ang. linked

Bardziej szczegółowo

Działanie systemu operacyjnego

Działanie systemu operacyjnego Działanie systemu operacyjnego Budowa systemu komputerowego Jednostka centralna Sterownik dysku Sterownik drukarki Sterownik sieci Szyna systemowa (magistrala danych) Sterownik pamięci operacyjnej Pamięć

Bardziej szczegółowo

4. Procesy pojęcia podstawowe

4. Procesy pojęcia podstawowe 4. Procesy pojęcia podstawowe 4.1 Czym jest proces? Proces jest czymś innym niż program. Program jest zapisem algorytmu wraz ze strukturami danych na których algorytm ten operuje. Algorytm zapisany bywa

Bardziej szczegółowo

Działanie systemu operacyjnego

Działanie systemu operacyjnego Budowa systemu komputerowego Działanie systemu operacyjnego Jednostka centralna dysku Szyna systemowa (magistrala danych) drukarki pamięci operacyjnej I NIC sieci Pamięć operacyjna Przerwania Przerwania

Bardziej szczegółowo

Podstawowe wiadomości o systemach plików.

Podstawowe wiadomości o systemach plików. Podstawowe wiadomości o systemach plików. Komputery mogą przechowywać informacje w kilku różnych postaciach fizycznych na różnych nośnikach i urządzeniach np. w postaci zapisów na dysku twardym, płytce

Bardziej szczegółowo

Tworzenie pliku Zapisywanie pliku Czytanie pliku Zmiana pozycji w pliku Usuwanie pliku Skracanie pliku

Tworzenie pliku Zapisywanie pliku Czytanie pliku Zmiana pozycji w pliku Usuwanie pliku Skracanie pliku System plików Definicje: Plik jest logiczną jednostką magazynowania informacji w pamięci nieulotnej Plik jest nazwanym zbiorem powiązanych ze sobą informacji, zapisanym w pamięci pomocniczej Plik jest

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 6 - procesy

SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 6 - procesy Wrocław 2007 SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 6 - procesy Paweł Skrobanek C-3, pok. 323 e-mail: pawel.skrobanek@pwr.wroc.pl www.equus.wroc.pl/studia.html 1 Zasoby: PROCES wykonujący się program ; instancja programu

Bardziej szczegółowo

Działanie systemu operacyjnego

Działanie systemu operacyjnego Budowa systemu komputerowego Działanie systemu operacyjnego Jednostka centralna dysku Szyna systemowa (magistrala danych) drukarki pamięci operacyjnej sieci Pamięć operacyjna Przerwania Przerwania Przerwanie

Bardziej szczegółowo

Systemy operacyjne III

Systemy operacyjne III Systemy operacyjne III WYKŁAD 2 Jan Kazimirski 1 Procesy w systemie operacyjnym 2 Proces Współczesne SO w większości są systemami wielozadaniowymi. W tym samym czasie SO obsługuje pewną liczbę zadań procesów

Bardziej szczegółowo

Programowanie współbieżne Wykład 2. Iwona Kochańska

Programowanie współbieżne Wykład 2. Iwona Kochańska Programowanie współbieżne Wykład 2 Iwona Kochańska Miary skalowalności algorytmu równoległego Przyspieszenie Stały rozmiar danych N T(1) - czas obliczeń dla najlepszego algorytmu sekwencyjnego T(p) - czas

Bardziej szczegółowo

Systemy plików FAT, FAT32, NTFS

Systemy plików FAT, FAT32, NTFS Systemy plików FAT, FAT32, NTFS SYSTEM PLIKÓW System plików to sposób zapisu informacji na dyskach komputera. System plików jest ogólną strukturą, w której pliki są nazywane, przechowywane i organizowane.

Bardziej szczegółowo

Dodatek B. Zasady komunikacji z otoczeniem w typowych systemach komputerowych

Dodatek B. Zasady komunikacji z otoczeniem w typowych systemach komputerowych Dodatek B. Zasady komunikacji z otoczeniem w typowych systemach komputerowych B.1. Dostęp do urządzeń komunikacyjnych Sterowniki urządzeń zewnętrznych widziane są przez procesor jako zestawy rejestrów

Bardziej szczegółowo

dr inŝ. Jarosław Forenc

dr inŝ. Jarosław Forenc Rok akademicki 2009/2010, Wykład nr 8 2/19 Plan wykładu nr 8 Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2009/2010

Bardziej szczegółowo

1. Podstawy...P Polecenia podstawowe...p... 18

1. Podstawy...P Polecenia podstawowe...p... 18 Spis treści Wstęp...P... 5 1. Podstawy...P... 7 Wersje systemu MS-DOS 8 Windows NT: konsola czy DOS? 9 Jak uruchomić system MS-DOS 10 Szybkie uruchamianie 13 Okno a pełny ekran 14 Windows 2000/XP a pełnoekranowe

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 6 - wątki

SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 6 - wątki Wrocław 2007 SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 6 - wątki Paweł Skrobanek C-3, pok. 323 e-mail: pawel.skrobanek@pwr.wroc.pl www.equus.wroc.pl/studia.html 1 PLAN: 1. Wątki 2. Planowanie przydziału procesora (szeregowanie

Bardziej szczegółowo

4. Procesy pojęcia podstawowe

4. Procesy pojęcia podstawowe 4. Procesy pojęcia podstawowe 4.1 Czym jest proces? Proces jest czymś innym niż program. Program jest zapisem algorytmu wraz ze strukturami danych na których algorytm ten operuje. Algorytm zapisany bywa

Bardziej szczegółowo

1. Pliki i ich organizacja

1. Pliki i ich organizacja 1. Pliki i ich organizacja (1.1) Pojęcie pliku Dane bezpośrednio potrzebne procesorowi do wykonywania jego zadań są umieszczane w pamięci operacyjnej systemu. Jest to jednak pamięć ulotna i dane w niej

Bardziej szczegółowo

Adresowanie obiektów. Adresowanie bitów. Adresowanie bajtów i słów. Adresowanie bajtów i słów. Adresowanie timerów i liczników. Adresowanie timerów

Adresowanie obiektów. Adresowanie bitów. Adresowanie bajtów i słów. Adresowanie bajtów i słów. Adresowanie timerów i liczników. Adresowanie timerów Adresowanie obiektów Bit - stan pojedynczego sygnału - wejście lub wyjście dyskretne, bit pamięci Bajt - 8 bitów - wartość od -128 do +127 Słowo - 16 bitów - wartość od -32768 do 32767 -wejście lub wyjście

Bardziej szczegółowo

dr inż. Krzysztof Patan Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski k.patan@issi.uz.zgora.pl WSTĘP 1 Struktury danych oraz algorytmy do implementacji interfejsu systemu plików

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie dyskowymi operacjami we-wy. Zarządzanie pamięcią operacyjną. dr inż. Jarosław Forenc

Zarządzanie dyskowymi operacjami we-wy. Zarządzanie pamięcią operacyjną. dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki 2013/2014, Wykład nr 6 2/56 Plan wykładu nr 6 Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2013/2014

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie pamięcią w systemie operacyjnym

Zarządzanie pamięcią w systemie operacyjnym Zarządzanie pamięcią w systemie operacyjnym Cele: przydział zasobów pamięciowych wykonywanym programom, zapewnienie bezpieczeństwa wykonywanych procesów (ochrona pamięci), efektywne wykorzystanie dostępnej

Bardziej szczegółowo

Architektura komputerów

Architektura komputerów Architektura komputerów Wykład 7 Jan Kazimirski 1 Pamięć podręczna 2 Pamięć komputera - charakterystyka Położenie Procesor rejestry, pamięć podręczna Pamięć wewnętrzna pamięć podręczna, główna Pamięć zewnętrzna

Bardziej szczegółowo

Programowanie na poziomie sprzętu. Tryb chroniony cz. 1

Programowanie na poziomie sprzętu. Tryb chroniony cz. 1 Tryb chroniony cz. 1 Moduł zarządzania pamięcią w trybie chronionym (z ang. PM - Protected Mode) procesorów IA-32 udostępnia: - segmentację, - stronicowanie. Segmentacja mechanizm umożliwiający odizolowanie

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2009/2010 Wykład nr 8 (29.01.2009) dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Działanie systemu operacyjnego

Działanie systemu operacyjnego Działanie systemu operacyjnego Budowa systemu komputerowego I NIC Jednostka centralna Sterownik dysku Sterownik drukarki Sterownik sieci Szyna systemowa (magistrala danych) Sterownik pamięci operacyjnej

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 2015/2016 Wykład nr 7 (21.05.2016) Rok akademicki 2015/2016, Wykład

Bardziej szczegółowo

Pytania do treści wykładów:

Pytania do treści wykładów: Pytania do treści wykładów: Wprowadzenie: 1. Jakie zadania zarządzania realizowane są dla następujących zasobów: a) procesor, b) pamięć, c) plik? 2. W jaki sposób przekazywane jest sterowanie do jądra

Bardziej szczegółowo

dr inż. Konrad Sobolewski Politechnika Warszawska Informatyka 1

dr inż. Konrad Sobolewski Politechnika Warszawska Informatyka 1 dr inż. Konrad Sobolewski Politechnika Warszawska Informatyka 1 Cel wykładu Definicja, miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego Klasyfikacja systemów operacyjnych Zasada działanie systemu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

System plików. dr inż. Krzysztof Patan. Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski

System plików. dr inż. Krzysztof Patan. Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski System plików dr inż. Krzysztof Patan Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski k.patan@issi.uz.zgora.pl Wstęp System plików System plików jest tym komponentem systemu operacyjnego,

Bardziej szczegółowo

Magistrala systemowa (System Bus)

Magistrala systemowa (System Bus) Cezary Bolek cbolek@ki.uni.lodz.pl Uniwersytet Łódzki Wydział Zarządzania Katedra Informatyki systemowa (System Bus) Pamięć operacyjna ROM, RAM Jednostka centralna Układy we/wy In/Out Wstęp do Informatyki

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY OPERACYJNE: STRUKTURY I FUNKCJE (opracowano na podstawie skryptu PP: Królikowski Z., Sajkowski M. 1992: Użytkowanie systemu operacyjnego UNIX)

SYSTEMY OPERACYJNE: STRUKTURY I FUNKCJE (opracowano na podstawie skryptu PP: Królikowski Z., Sajkowski M. 1992: Użytkowanie systemu operacyjnego UNIX) (opracowano na podstawie skryptu PP: Królikowski Z., Sajkowski M. 1992: Użytkowanie systemu operacyjnego UNIX) W informatyce występują ściśle obok siebie dwa pojęcia: sprzęt (ang. hardware) i oprogramowanie

Bardziej szczegółowo

Systemy operacyjne System plików

Systemy operacyjne System plików Systemy operacyjne System plików Dr inż. Dariusz Caban mailto:dariusz.caban@pwr.wroc.pl tel.: (071)320-2823 Pamięci o bezpośrednim dostępie powierzchnia/głowica sektor cylinder/ścieżka Przykłady: HDD,

Bardziej szczegółowo

Wstęp do informatyki. System komputerowy. Magistrala systemowa. Architektura komputera. Cezary Bolek

Wstęp do informatyki. System komputerowy. Magistrala systemowa. Architektura komputera. Cezary Bolek Wstęp do informatyki Architektura komputera Cezary Bolek cbolek@ki.uni.lodz.pl Uniwersytet Łódzki Wydział Zarządzania Katedra Informatyki System komputerowy systemowa (System Bus) Pamięć operacyjna ROM,

Bardziej szczegółowo

Architektura komputera. Cezary Bolek. Uniwersytet Łódzki. Wydział Zarządzania. Katedra Informatyki. System komputerowy

Architektura komputera. Cezary Bolek. Uniwersytet Łódzki. Wydział Zarządzania. Katedra Informatyki. System komputerowy Wstęp do informatyki Architektura komputera Cezary Bolek cbolek@ki.uni.lodz.pl Uniwersytet Łódzki Wydział Zarządzania Katedra Informatyki System komputerowy systemowa (System Bus) Pamięć operacyjna ROM,

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 4 - zarządzanie pamięcią

SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 4 - zarządzanie pamięcią Wrocław 2007 SYSTEMY OPERACYJNE WYKLAD 4 - zarządzanie pamięcią Paweł Skrobanek C-3, pok. 323 e-mail: pawel.skrobanek@pwr.wroc.pl www.equus.wroc.pl/studia.html 1 PLAN: 2. Pamięć rzeczywista 3. Pamięć wirtualna

Bardziej szczegółowo

Jarosław Kuchta. Administrowanie Systemami Komputerowymi. System plików

Jarosław Kuchta. Administrowanie Systemami Komputerowymi. System plików Jarosław Kuchta System plików Partycja a wolumin Partycja część dysku podstawowego (fizycznego) Wolumin część dysku dynamicznego (wirtualnego) System plików 2 Rodzaje dysków Dyski podstawowe partycjonowane

Bardziej szczegółowo

Urządzenia wejścia-wyjścia

Urządzenia wejścia-wyjścia Urządzenia wejścia-wyjścia Wykład prowadzą: Jerzy Brzeziński Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Klasyfikacja urządzeń wejścia-wyjścia Struktura mechanizmu wejścia-wyjścia (sprzętu i oprogramowania) Interakcja

Bardziej szczegółowo

Instrukcja Instalacji

Instrukcja Instalacji Generator Wniosków Płatniczych dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Instrukcja Instalacji Aplikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Spis treści

Bardziej szczegółowo

KOMPONENTY SYSTEMÓW OPERACYJNYCH

KOMPONENTY SYSTEMÓW OPERACYJNYCH KOMPONENTY SYSTEMÓW OPERACYJNYCH dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ Instytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Głogowie k.patan@issi.uz.zgora.pl PRZYDZIAŁ CZASU PROCESORA Cel: Stałe

Bardziej szczegółowo

Logiczny model komputera i działanie procesora. Część 1.

Logiczny model komputera i działanie procesora. Część 1. Logiczny model komputera i działanie procesora. Część 1. Klasyczny komputer o architekturze podanej przez von Neumana składa się z trzech podstawowych bloków: procesora pamięci operacyjnej urządzeń wejścia/wyjścia.

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. Dariusz Wawrzyniak. Miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego w oprogramowaniu komputera

Wprowadzenie. Dariusz Wawrzyniak. Miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego w oprogramowaniu komputera Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Definicja, miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego Klasyfikacja systemów operacyjnych Zasada działania systemu operacyjnego (2) Definicja systemu operacyjnego (1) Miejsce,

Bardziej szczegółowo

Organizacja typowego mikroprocesora

Organizacja typowego mikroprocesora Organizacja typowego mikroprocesora 1 Architektura procesora 8086 2 Architektura współczesnego procesora 3 Schemat blokowy procesora AVR Mega o architekturze harwardzkiej Wszystkie mikroprocesory zawierają

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. Dariusz Wawrzyniak. Miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego w oprogramowaniu komputera

Wprowadzenie. Dariusz Wawrzyniak. Miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego w oprogramowaniu komputera Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Definicja, miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego Klasyfikacja systemów operacyjnych Zasada działania systemu operacyjnego (2) Miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Systemy operacyjne. Wprowadzenie. Wykład prowadzą: Jerzy Brzeziński Dariusz Wawrzyniak

Systemy operacyjne. Wprowadzenie. Wykład prowadzą: Jerzy Brzeziński Dariusz Wawrzyniak Wprowadzenie Wykład prowadzą: Jerzy Brzeziński Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Definicja, miejsce, rola i zadania systemu operacyjnego Klasyfikacja systemów operacyjnych Zasada działania systemu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Tworzenie partycji i dysków logicznych

Tworzenie partycji i dysków logicznych Tworzenie partycji i dysków logicznych Podstawowe pojęcia Dysk twardy fizyczny napęd, który służy do przechowywania danych Dysk podstawowy zawierają tzw. woluminy podstawowe, takie jak partycje podstawowe

Bardziej szczegółowo

Systemy operacyjne III

Systemy operacyjne III Systemy operacyjne III WYKŁAD Jan Kazimirski Pamięć wirtualna Stronicowanie Pamięć podzielona na niewielki bloki Bloki procesu to strony a bloki fizyczne to ramki System operacyjny przechowuje dla każdego

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane funkcje systemów plików. Ewa Przybyłowicz

Zaawansowane funkcje systemów plików. Ewa Przybyłowicz Zaawansowane funkcje systemów plików. Ewa Przybyłowicz Agenda: 1. Idea journalingu. 2. NTFS. 3. ext4. 4. exfat. 5. Porównanie systemów. Idea journalingu. Dziennik systemu plików zapewnia możliwość odzyskiwania

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie pamięcią operacyjną

Zarządzanie pamięcią operacyjną Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Pamięć jako zasób systemu komputerowego hierarchia pamięci przestrzeń owa Wsparcie dla zarządzania pamięcią na poziomie architektury komputera Podział i przydział pamięci

Bardziej szczegółowo

Spis treœci. Co to jest mikrokontroler? Kody i liczby stosowane w systemach komputerowych. Podstawowe elementy logiczne

Spis treœci. Co to jest mikrokontroler? Kody i liczby stosowane w systemach komputerowych. Podstawowe elementy logiczne Spis treści 5 Spis treœci Co to jest mikrokontroler? Wprowadzenie... 11 Budowa systemu komputerowego... 12 Wejścia systemu komputerowego... 12 Wyjścia systemu komputerowego... 13 Jednostka centralna (CPU)...

Bardziej szczegółowo

PAMIĘCI. Część 1. Przygotował: Ryszard Kijanka

PAMIĘCI. Część 1. Przygotował: Ryszard Kijanka PAMIĘCI Część 1 Przygotował: Ryszard Kijanka WSTĘP Pamięci półprzewodnikowe są jednym z kluczowych elementów systemów cyfrowych. Służą do przechowywania informacji w postaci cyfrowej. Liczba informacji,

Bardziej szczegółowo

Formatowanie. Formatowanie to proces tworzący na dysku struktury niezbędne do zapisu i odczytu danych.

Formatowanie. Formatowanie to proces tworzący na dysku struktury niezbędne do zapisu i odczytu danych. Formatowanie dysku Formatowanie Formatowanie to proces tworzący na dysku struktury niezbędne do zapisu i odczytu danych. Formatowanie niskiego poziomu Operacja nanoszenia na powierzchnię dysku ścieżek,

Bardziej szczegółowo

Bazy danych. Plan wykładu. Model logiczny i fizyczny. Operacje na pliku. Dyski. Mechanizmy składowania

Bazy danych. Plan wykładu. Model logiczny i fizyczny. Operacje na pliku. Dyski. Mechanizmy składowania Plan wykładu Bazy danych Wykład 10: Fizyczna organizacja danych w bazie danych Model logiczny i model fizyczny Mechanizmy składowania plików Moduł zarządzania miejscem na dysku i moduł zarządzania buforami

Bardziej szczegółowo

PAMIĘĆ OPERACYJNA...107

PAMIĘĆ OPERACYJNA...107 SPIS TREŚCI: Od Autora...9 PODSTAWY...11 Charakterystyka systemu...13 Standardy...15 PIERWSZE KROKI...31 Uruchomienie...33 Instalacja na twardym dysku...34 Czynności poinstalacyjne...49 Program instalacyjny...49

Bardziej szczegółowo

Algorytm. a programowanie -

Algorytm. a programowanie - Algorytm a programowanie - Program komputerowy: Program komputerowy można rozumieć jako: kod źródłowy - program komputerowy zapisany w pewnym języku programowania, zestaw poszczególnych instrukcji, plik

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie dyskowymi operacjami we-wy. Zarządzanie pamięcią operacyjną. dr inż. Jarosław Forenc. systemy plików (NTFS, ext2)

Zarządzanie dyskowymi operacjami we-wy. Zarządzanie pamięcią operacyjną. dr inż. Jarosław Forenc. systemy plików (NTFS, ext2) Rok akademicki 2014/2015, Wykład nr 7 2/42 Plan wykładu nr 7 Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 2014/2015

Bardziej szczegółowo

Podstawy obsługi komputerów. Budowa komputera. Podstawowe pojęcia

Podstawy obsługi komputerów. Budowa komputera. Podstawowe pojęcia Budowa komputera Schemat funkcjonalny i podstawowe parametry Podstawowe pojęcia Pojęcia podstawowe PC personal computer (komputer osobisty) Kompatybilność to cecha systemów komputerowych, która umoŝliwia

Bardziej szczegółowo

Pośredniczy we współpracy pomiędzy procesorem a urządzeniem we/wy. W szczególności do jego zadań należy:

Pośredniczy we współpracy pomiędzy procesorem a urządzeniem we/wy. W szczególności do jego zadań należy: Współpraca mikroprocesora z urządzeniami zewnętrznymi Urządzenia wejścia-wyjścia, urządzenia których zadaniem jest komunikacja komputera z otoczeniem (zwykle bezpośrednio z użytkownikiem). Do najczęściej

Bardziej szczegółowo

Architektura Komputerów

Architektura Komputerów Architektura Architektura Komputerów komputerowych Wykład nr. 9 dr Artur Bartoszewski PAMIĘCI MASOWE Zasada rejestracji magnetycznej Wszystkie typy pamięci na nośnikach magnetycznych działają na tej samej

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do systemów operacyjnych

Wprowadzenie do systemów operacyjnych SOE - Systemy Operacyjne Wykład 1 Wprowadzenie do systemów operacyjnych dr inż. Andrzej Wielgus Instytut Mikroelektroniki i Optoelektroniki WEiTI PW System komputerowy Podstawowe pojęcia System operacyjny

Bardziej szczegółowo

1. Pamięć wirtualna. 2. Optymalizacja pliku pamięci wirtualnej

1. Pamięć wirtualna. 2. Optymalizacja pliku pamięci wirtualnej 1. Pamięć wirtualna Jeśli na komputerze brakuje pamięci RAM wymaganej do uruchomienia programu lub wykonania operacji, system Windows korzysta z pamięci wirtualnej, aby zrekompensować ten brak. Aby sprawdzić,

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Włodzimierz Stanisławski, Damian Raczyński - Programowanie systemowe mikroprocesorów rodziny x86

Księgarnia PWN: Włodzimierz Stanisławski, Damian Raczyński - Programowanie systemowe mikroprocesorów rodziny x86 Księgarnia PWN: Włodzimierz Stanisławski, Damian Raczyński - Programowanie systemowe mikroprocesorów rodziny x86 Spis treści Wprowadzenie... 11 1. Architektura procesorów rodziny x86... 17 1.1. Model procesorów

Bardziej szczegółowo

Systemy operacyjne III

Systemy operacyjne III Systemy operacyjne III Jan Kazimirski 1 Opis zajęć Prezentacja budowy i zasad działania współczesnego systemu operacyjnego Prezentacja podstawowych elementów systemów operacyjnych i zasad ich implementacji

Bardziej szczegółowo

Architektura komputerów

Architektura komputerów Architektura komputerów Tydzień 10 Pamięć zewnętrzna Dysk magnetyczny Podstawowe urządzenie pamięci zewnętrznej. Dane zapisywane i odczytywane przy użyciu głowicy magnetycznej (cewki). Dane zapisywane

Bardziej szczegółowo

Prezentacja systemu RTLinux

Prezentacja systemu RTLinux Prezentacja systemu RTLinux Podstawowe założenia RTLinux jest system o twardych ograniczeniach czasowych (hard real-time). Inspiracją dla twórców RTLinux a była architektura systemu MERT. W zamierzeniach

Bardziej szczegółowo

4. Procesy pojęcia podstawowe

4. Procesy pojęcia podstawowe 4. Procesy pojęcia podstawowe 4.1 Czym jest proces? Proces jest czymś innym niż program. Program jest zapisem algorytmu wraz ze strukturami danych na których algorytm ten operuje. Algorytm zapisany bywa

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie procesorem

Zarządzanie procesorem Zarządzanie procesorem 1. Koncepcja procesu 2. Blok kontrolny procesu 3. Planowanie (szeregowanie) procesów! rodzaje planistów! kryteria planowania 4. Algorytmy planowania! FCFS! SJF! RR! planowanie priorytetowe!

Bardziej szczegółowo

Działanie komputera i sieci komputerowej.

Działanie komputera i sieci komputerowej. Działanie komputera i sieci komputerowej. Gdy włączymy komputer wykonuje on kilka czynności, niezbędnych do rozpoczęcia właściwej pracy. Gdy włączamy komputer 1. Włączenie zasilania 2. Uruchamia

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze do wykładu: Systemy Operacyjne i Sieci Komputerowe

Materiały pomocnicze do wykładu: Systemy Operacyjne i Sieci Komputerowe 1 Materiały pomocnicze do wykładu: Systemy Operacyjne i Sieci Komputerowe Spis treści: Schemat działania komputera... 2 1.1 Procesor... 2 1.1.1 Zasada działania układu mikroprocesorowego - wprowadzenie...

Bardziej szczegółowo

1.1 Definicja procesu

1.1 Definicja procesu 1 Procesy pojęcia podstawowe 1 1.1 Definicja procesu Proces jest czymś innym niż program. Program jest zapisem algorytmu wraz ze strukturami danych na których algorytm ten operuje. Algorytm zapisany bywa

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do informatyki i użytkowania komputerów. Kodowanie informacji System komputerowy

Wprowadzenie do informatyki i użytkowania komputerów. Kodowanie informacji System komputerowy 1 Wprowadzenie do informatyki i użytkowania komputerów Kodowanie informacji System komputerowy Kodowanie informacji 2 Co to jest? bit, bajt, kod ASCII. Jak działa system komputerowy? Co to jest? pamięć

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie partycjami

Zarządzanie partycjami Zarządzanie partycjami Do tworzenie i usuwania partycji, formatowania dysków i zmiany liter dysków w systemie Windows NT, służy narzędzie graficzne Zarządzanie dyskami lub program diskpart dostępny w konsoli

Bardziej szczegółowo

Jednostki informacji. Bajt moŝna podzielić na dwie połówki 4-bitowe nazywane tetradami (ang. nibbles).

Jednostki informacji. Bajt moŝna podzielić na dwie połówki 4-bitowe nazywane tetradami (ang. nibbles). Wykład 1 1-1 Informatyka nauka zajmująca się zbieraniem, przechowywaniem i przetwarzaniem informacji. Informacja obiekt abstrakcyjny, który w postaci zakodowanej moŝe być przechowywany, przesyłany, przetwarzany

Bardziej szczegółowo

DOS COMMAND.COM. Rys. 2. Główne moduły programowe systemu operacyjnego DOS. Interpreter poleceń. Rys. 3. Warstwowa struktura systemu DOS

DOS COMMAND.COM. Rys. 2. Główne moduły programowe systemu operacyjnego DOS. Interpreter poleceń. Rys. 3. Warstwowa struktura systemu DOS System Operacyjny DOS DOS (ang. Disc Operating System) jest to 16-bitowy jednozadaniowy system operacyjny. Głównym zadaniem systemu jest obsługa plików w systemie FAT (ang. File Allocation Table) i wsparcie

Bardziej szczegółowo

Architektura komputerów

Architektura komputerów Architektura komputerów Tydzień 12 Wspomaganie systemu operacyjnego: pamięć wirtualna Partycjonowanie Pamięć jest dzielona, aby mogło korzystać z niej wiele procesów. Dla jednego procesu przydzielana jest

Bardziej szczegółowo

Systemy wejścia-wyjścia. wyjścia

Systemy wejścia-wyjścia. wyjścia Systemy wejścia-wyjścia wyjścia RóŜnorodność urządzeń Funkcje Pamięci Przesyłania danych Interfejsu z człowiekiem Sterowanie Transmisja Znakowa Blokowa Dostęp Sekwencyjny Swobodny Tryb pracy Synchroniczny

Bardziej szczegółowo

Podstawy informatyki. System operacyjny. dr inż. Adam Klimowicz

Podstawy informatyki. System operacyjny. dr inż. Adam Klimowicz Podstawy informatyki System operacyjny dr inż. Adam Klimowicz System operacyjny OS (ang. Operating System) Program komputerowy bądź zbiór programów, który zarządza udostępnianiem zasobów komputera aplikacjom.

Bardziej szczegółowo

Wykład 6. Planowanie (szeregowanie) procesów (ang. process scheduling) Wojciech Kwedlo, Wykład z Systemów Operacyjnych -1- Wydział Informatyki PB

Wykład 6. Planowanie (szeregowanie) procesów (ang. process scheduling) Wojciech Kwedlo, Wykład z Systemów Operacyjnych -1- Wydział Informatyki PB Wykład 6 Planowanie (szeregowanie) procesów (ang. process scheduling) Wojciech Kwedlo, Wykład z Systemów Operacyjnych -1- Wydział Informatyki PB Rodzaje planowania Planowanie długoterminowe. Decyzja o

Bardziej szczegółowo