From: <.cz> To: Sent: Wednesday, March 23, :30 PM Subject: E /05

Transkrypt

1 From: <.cz> To: Sent: Wednesday, March 23, :30 PM Subject: E /05 D y r e k t o r Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Pan Stanisław Januszewicz ul. Sienkiewicza NOWY SACZ Panie Dyrektorze! W 1986 r. wyjechałam z kraju z nabytym prawem do emerytury zagwarantowanym dwustronną umową o zabezpieczeniu społecznym pomiędzy Rep. Polską i Czechosłowacką z dnia r. W tym też roku kontynuowałam zatrudnienie w b. Czechosłowacji. W 2006 r. ZUS, po spełnieniu z mojej strony wszystkich wymaganych warunków, przyznał mi wcześniejszą emeryturę, zaliczając mi niecałych 18 lat ubezpieczenia w Polsce oraz 14 lat i 190 dni ubezpieczenia w Czechach. W 2009 r. ZUS zmienił decyzję przyznającą emeryturę na decyzję z dnia r., obliczając wskaźnik podstawy wymiaru z 2 m-cy i 17 dni z 1986 r., porównując te 2 m-ce i 17 dni do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia i dzieląc przez 8, tj. niepełny 1986 r. + 7 lat składkowych i nieskładkowych w Czeskiej Rep., w następstwie czego przyznał mi minimalną emeryturę, którą dodatkowo podzielił proporcjonalnie. W skrócie: z jednego składkowego i nieskładkowego okresu w Czeskiej Rep. mam obliczone dwie emerytury: czeską prawidłowo, polską niezgodnie z przepisami, i dwa razy podzieloną proporcjonalnie. W piśmie z dnia r. (w załączeniu) adresowanym do naczelnik WRUM I B. Rębilas dokładnie, rok po roku, opisałam niezgodności z przepisami wyliczenia mojej emerytury, wnioskując o ponowne przeliczenie mojego świadczenia. Odpowiedzi na to pismo do chwili obecnej nie otrzymałam. Emerytura moja powinna być wyliczona z lat , a nie z 2 m-cy i 17 dni, oraz zgodnie z przepisami, na które powołałam się w piśmie z dnia r. i dodatkowo z wyrokiem Trybunału z dnia r. w sprawie nr C-440/09 (w załączeniu), który porusza też kwestie dot. mojego problemu, a mianowicie:

2 1. Ramy prawne uregulowania Unii punkty: 3, 4, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 38 dot. art. 39 ust. 3 WE. W załączeniu przesyłam kopię odpowiedzi na pytanie nr 449, udzieloną przez specjalistów ds. zabezp. społ. z portalu ZUS Wałbrzych, dot. identycznego przypadku jak mój, jako dowód błędnej interpretacji art. 18 ust. 3 ustawy o emeryturach z FUS z dnia r. przez naczelnik WRUM I B. Rębilas w piśmie z dnia r., cyt. W Pani przypadku nie może mieć zastosowanie art. 18 ust. 3 ustawy, czyli ustalenie podstawy wymiaru z lat poprzedzających przystąpienie po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą, gdyż w 1986 r. pozostawała Pani przez 3 miesiące w ubezpieczeniu w Polsce W odpowiedzi na pytanie nr 449, zgodnie z treścią art. 18 ust. 3 ustawy, zaznaczono, że przy ustalaniu podstawy wymiaru pominięciu podlegają pełne lata kalendarzowe ubezpieczenia za granicą, w tym również pełny rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony po raz pierwszy przystąpił do ubezpieczenia za granicą. W związku z powyższym zwracam się do Pana z prośbą o zajęcie stanowiska w mojej sprawie a w oparciu o ustawę z dnia r. ponownie wnoszę o przeliczenie swojego świadczenia emerytalnego, ponieważ ZUS obliczył emeryturę niezgodnie, nie tylko z prawem krajowym, ale i unijnym oraz umową z dnia r., które są stosowane bezpośrednio i mają pierwszeństwo nad ustawą. Swoje stanowisko na moje pismo proszę mi udzielić osobiście. W załączeniu: 1. Kopia mojego pisma z dnia r. 2. Wyrok Trybunału z dnia r. 3. Kopia odpowiedzi na pytanie nr 449 Czeska Republika

3 Załącznik nr 1, dnia roku Czeska Republika K o p i a - Znak: E /05 Pani Naczelnik mgr B. Rębilas Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych I ul. Węgierska NOWY SACZ W odpowiedzi na Pani pismo z dnia r. znak: /6120/224327/RMI oraz pismo Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych I, ul. Węgierska 11, Nowy Sącz, z dnia r. znak: /6120/ /RMI, podpisane przez urzędniczkę ZUS-u przy ul. Sienkiewicza 77 - B. Bułat-Kwiatkowską, dot. decyzji z dnia r. sporządzonej przez tą urzędniczkę, złomyślnie i z premedytacją, punkt po punkcie, zdanie po zdaniu przekręcając i matając, w odpowiedzi na moje pisma z dnia r. i z dnia r. dot. dokładnego i zgodnego z przepisami wyliczenia mojej polskiej emerytury, wnioskuję o ponowne przeliczenie mojego świadczenia zgodnie z: 1. dwustronną międzynarodową umową o zabezpieczeniu społecznym pomiędzy RP i ČSSR z dnia r. (Dz. U. nr 6 z 1949 r., poz. 34, ust. III) art. 14 ust. 1 i 2, art. 15 ust. 1: a) art. 14 ust. 1. W stosunku do osób, które były ubezpieczone kolejno w obu państwach w emerytalnym zabezpieczeniu /.../ zlicza się okresy ubezpieczenia i okresy zastępcze na wypełnienie okresu wyczekiwania, na zachowanie lub odżycie uprawnień, na dopuszczenie do dobrowolnego kontynuowania ubezpieczenia i na ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia. Jeżeli przyznanie renty (emerytury) zależne jest od warunku przebycia pewnego czasu w określonym zatrudnieniu, zlicza się okresy takiego zatrudnienia, przebyte w obu państwach, b) art. 14 ust. 2. (...) Przepisy o minimalnej wysokości renty (emerytury) nie mają zastosowania do rent (emerytur) częściowych na podstawie niniejszej umowy, c) art. 15 ust. 1. Jeżeli uprawnienia uzyskane w ubezp. w jednym państwie są zachowane w chwili powstania obowiązku ubezp. w państwie drugim, uprawnienia uzyskane w obu państwach są zachowane tak długo, jak długo z uwzględnieniem postanowień art. 14 ust. 1, uprawnienia są zachowane co najmniej w jednym państwie, 2. rozporządzeniem nr 1408/71 EWG (art. 46(11) ust. 2 i 3, art. 46b(11) ust. 1, art. 47(1)(g), art. 48(11) ust. 1 odst. 1, art. 48(11) ust. 3, art. 95c ust. 2, art. 12(9)(11) ust. 1 i dalsze artykuły, wynikające z orzeczeń), na które powołuję się niżej, 3. orzeczeniami ETS: nr C-153/97 (Grajera Rodriguez), nr C-366/96 (Cordelle), nr C-122/84 (Scrovner), nr C-10/78 (Belbouab), nr C-249/83 (Hoeckx), nr C-227(89 (Roenfeldt), nr 347/00 (Angel Borreira Perez), nr C-251/94 (Nieto), na które powołuję się niżej:

4 a) orzeczenie nr C-227/89: Art. 48(2) i 51 (rozporządzenie 1408/71 art. 6, 7 i 46(4)) Traktatu muszą być interpretowane jako uniemożliwiające utratę korzyści zabezpieczenia społecznego dla pracowników, którzy skorzystali ze swobody przemieszczania się, wynikającą z niezastosowania, w efekcie wejścia w życie rozporządzenia 1408/71, umów obowiązujących pomiędzy dwoma lub większą liczbą państw członkowskich, których przepisy zostały wprowadzone do prawa krajowego. Chociaż zastąpienie umów z dziedziny zabezpieczenia społecznego przez rozporządzenie 1408/71 jest obowiązkowe, nie może ono jednak spowodować pominięcia celu art. 48 do 51 Traktatu, a byłoby tak, gdyby pracownicy, którzy skorzystali z prawa do swobody przemieszczania się, stracili korzyści w dziedzinie zabezpieczenia społecznego wcześniej im należne z tytułu krajowego ustawodawstwa lub wynikające z umów obowiązujących pomiędzy dwoma lub większą liczbą państw członkowskich, b) orzeczenie nr C-347/00: Okresy ubepieczenia zgodnie z art. 1(r) rozporządzenia 1408/71 obejmują okresy ubezpieczenia, zdefiniowane tylko w prawie krajowym, w szczególności okresy uznawane przez ustawodawstwo krajowe za okresy ubezpieczenia, gwarantujące przestrzeganie art Traktatu. W tym względzie dodatkowe okresy, gwarantowane na mocy prawa krajowego, których celem jest ochrona praw w trakcie nabywania pod rządami wcześniejszych systemów ubezpieczenia emerytalnego i które pracownik mógłby w przeciwnym wypadku stracić, powinny być uznawane za okresy ubezpieczenia w rozumieniu niniejszego rozporządzenia. Odpowiednia (właściwa) interpretacja art. 42(2)(b) rozporządzenia jest taka, że dodatkowe okresy, takie jak okresy gwarantowane na mocy prawa krajowego, przyznawane, gdy ustalane są uprawnienia emerytalne w celu uwzględnienia praw w trakcie nabywania w ramach wcześniejszych systemów emerytalnych, które obecnie już nie funkcjonują, są brane pod uwagę przy kalkulacji faktycznej wielkości emerytury. Fakt, że okresy te są dodawane tylko w czasie ustalania prawa do emerytury, nie ma znaczenia, ponieważ to samo dotyczy każdego okresu faktycznego ubezpieczenia, który uwzględnia się w kalkulacji teoretycznej i faktycznej wielkości świadczenia, zgodnie z art. 46(2) rozporządzenia,. c) orzeczenie nr C-251/94: Art. 47(1)(e) rozporządzenia 1408/71 musi być interpretowany zgodnie z celem wyznaczonym w art. 51 Traktatu, który stanowi w szczególności, że pracownicy migrujący nie mogą ponieść straty w postaci obniżenia wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego z powodu korzystania przez nich prawa do swobodnego przemieszczania się w ramach Wspólnot. To pociąga za sobą taki skutek, że w sytuacji gdy zainteresowany stał się niezdolny do pracy w państwie członkowskim, którego system ubezpieczenia społecznego jest różny od systemu, który ma w danym przypadku zastosowanie, a ponadto zainteresowany w okresie służącym do ustalenia średniej podstawy wymiaru, od której jest obliczana wysokość świadczenia nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne w tym systemie, który ma być zastosowany, to wysokość tego świadczenia będzie taka sama jak gdyby zainteresowany zachował obowiązek opłacania składek zgodnie z tym systemem. A zatem, w tej sytuacji teoretyczna wysokość świadczenia obliczona na podstawie składek opłaconych wyłącznie w tym systemie będzie musiała być zwaloryzowana i podwyższona tak, jakby zainteresowany kontynuował pracę na tych samych warunkach w danym państwie członkowskim, którego ustawodawstwo będzie zastosowane w tym przypadku, 4. ustawą o emeryturach z FUS z dnia r. (art. 17 ust. 1, art. 17 ust. 2, art. 18 ust. 2 lub art. 18 ust. 3), 5. Kartą praw podstawowych UE: art. 1, art. 4, art. 20, art. 21, art. 25, art i 2, 6. Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności: art. 2. 1, art. 3, art. 14, art. 17, 7. Europejską Kartą Społeczną: art a) i b) prawo do zabezpieczenia społecznego,

5 8. Konstytucją RP: art. 9, art i 2, art. 40, art , art. 83, art , art , 2 i 3, 9. i ze wszystkimi innymi przepisami dotyczącymi pozostałych matactw w decyzji z dnia r. skonstruowanych z premedytacją przez urzędniczkę ZUS-u B. Bułat-Kwiatkowską. W ww. decyzji nie ma ani jednego punktu i zdania zgodnego z ww. przepisami. I załącznik do tej decyzji zaprzecza temu co jest w decyzji. Emerytura moja ww. decyzją została obliczona dwa razy z jednego okresu zatrudnienia, tj. z okresu składkowego i nieskładkowego w Czeskiej Rep., z którego mam prawidłowo obliczoną emeryturę czeską, i dwa razy z tego samego okresu zastosowano zasadę pro rata temporis.. Wg załącznika do decyzji z dnia r., biorąc rok po roku, urzędniczka ZUS-u B. Bułat- Kwiatkowska moją polską emeryturę wyliczyła tak: rok: w Polsce przepracowałam tylko 2 m-ce i 17 dni. Z tego okresu wyliczyła wskaźnik wysokości podstawy wymiaru = 12,42 %, przy czym jest to: a) niezgodne z art. 48(11) ust. 1 rozporządzenia 1408/71 EWG - Nie naruszając art. 46 ust. 2, instytucja państwa członkowskiego nie jest zobowiązana do przyznawania świadczeń z tytułu okresów ukończonych z uwzględnieniem stosowanego przez nią ustawodawstwa, które podlegają uwzględnieniu w momencie realizacji ryzyka, jeżeli długość tych okresów jest krótsza niż jeden rok, b) niezgodne z art. 48(11) ust. 3 rozporządzenia 1408/71 EWG w nawiązaniu do art. 48(11) ust. 1 tego rozporządzenia - W przypadku, gdy stosowanie ust. 1 spowodowałoby zwolnienie ze zobowiązań wszystkich instytucji zainteresowanych państw członkowskich, świadczenia są przyznawane wyłącznie na podstawie ustawodawstwa ostatniego z tych państw, którego warunki są spełnione, tak jak gdyby wszystkie okresy ubezpieczenia lub zamieszkania, ukończone i uwzględnione zgodnie z art. 45 ust. 1 4, zostały ukończone z uwzględnieniem ustawodawstwa tego państwa. Zgodnie z tym artykułem, ten krótszy niż 1 rok uwzględniła Czeska Republika. c) niezgodne z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia r. o emeryturach z FUS Nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 1, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu co najmniej przez 1 rok kalendarzowy, d) niezgodne z powyższym artykułem, ponieważ wyraźna norma tego artykułu, zakazująca ustalania podstawy wymiaru w sytuacji określonej w tym przepisie, oznacza, iż nie może mieć w takim przypadku zastosowania ogólna zasada wynikająca z art. 15 ust. 4 (1. oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek /.../ w okresie każdego roku z wybranych lat kalendarzowych, 2. oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia za dany rok /.../), umożliwiająca przy ustalaniu podstawy wymiaru porównanie wysokości wynagrodzenia osiągniętego przez niepełny rok kalendarzowy do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za ten rok. W moim przypadku urzędniczka ZUS-u B. Bułat-Kwiatkowska wbrew powyższemu porównała wysokość mojego wynagrodzenia za 2 m-ce i 17 dni do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia w 1986 r. i wyszedł jej wskaźnik = 12, 42 % r.: do tego roku byłam zatrudniona w Czeskiej Rep., od do r. pobierałam zasiłek dla bezrobotnych,

6 Rok ten został zaliczony do polskiej emerytury r.: do czerwca tego roku pobierałam zasiłek dla bezrobotnych, Rok ten został zaliczony do polskiej emerytury r.: do lipca pobierałam zasiłek dla bezrobotnych, Rok ten został zaliczony do polskiej emerytury r.: byłam w ewidencji czeskiego Urzędu Zatrudnienia, r: jak wyżej r.: jak wyżej r.: jak wyżej Powyższe lata zostały zaliczone do polskiej emerytury. a) punkty: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 są niezgodne z art. 47(1)(g) rozporządzenia 1408/71 EWG (orzeczenie nr C-153/97): Art. 47(1)(g) rozporządzenia 1408/71 stanowi z jednej strony że jeżeli ustalenie wysokości świadczeń (emerytur i rent) na podstawie ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego, zgodnie z którym wysokość świadczeń jest obliczana na podstawie uśrednionej składki odpowiadającej wynagrodzeniu otrzymywanemu w trakcie określonej liczby lat poprzedzających nabycie prawa do emerytury (...), to podstawę średniej składki w przypadku pracowników, którzy po tym, jak byli objęci ustawodawstwem tego państwa członkowskiego, kontynuowali zatrudnienie (i ubezpieczenie) w innym państwie członkowskim, i to aż do końca ich kariery zawodowej, należy oprzeć wyłącznie na składkach zapłaconych z tytułu ustawodawstwa pierwszego państwa. Z drugiej zaś strony stanowi, że wysokość tych świadczeń musi być zaktualizowana i zrewaloryzowana w ten sposób, ażeby odpowiadała takiej wysokości składek, jaką zainteresowany zapłaciłby, gdyby kontynuował pracę na tych samych warunkach w pierwszym państwie członkowskim. Postanowienia zał. VI do rozporządzenia 1408/71 odpowiadają zapisom art. 47 rozporządzenia 1408/71. Te postanowienia ograniczają się (...) do sprecyzowania warunków przewidzianych w rozporządzeniu, że średnia podstawa składek zależy wyłącznie od okresów ubezpieczenia wypełnionych zgodnie z ustawodawstwem danego państwa (...) i dotyczą one tylko zapewnienia spójności tej zasady z zasadami wskazanymi w art. 51 Traktatu rewaloryzacja i ponowne przeliczenie świadczeń, b) powyższe punkty 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 są niezgodne z art. 12(9)(11) ust. 1 rozporządzenia 1408/71 EWG: Na podstawie niniejszego rozporządzenia nie można przyznać ani zachować prawa do kilku świadczeń tego samego rodzaju za ten sam okres ubezpieczenia obowiązkowego (orzeczenie nr C-366/96 /Cordelle/ - Swiadczenia w ramach systemu ubezpieczeń społecznych muszą być uważane za świadczenia tego samego rodzaju w rozumieniu art. 12(2) rozporządzenia 1408/71, zmienionego i uaktualnionego rozporządzeniem 2001/83, gdy cel i przedmiot, jak również podstawa ich naliczania oraz warunki ich przyznawania są identyczne ), c) powyższe punkty 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 są niezgodne z art. 95c ust. 2 rozporządzenia 1408/71 EWG: Wszelkie okresy ubezpieczenia oraz tam gdzie jest to właściwe, wszelkie okresy zatrudnienia lub zamieszkania spełnione w ramach ustawodawstwa jednego z państw członkowskich przed r., zostaną uwzględnione w celu określenia praw nabytych, zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 1616/98 WE, d) powyższe punkty 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 są niezgodne z orzeczeniem nr C-10/78: Art. 2(1) oraz 94(2) rozporządzenia 1408/71, czytane łącznie, należy interpretować jako gwarancję, że

7 wszystkie zaliczone okresy ubezpieczenia oraz wszystkie zaliczone okresy zatrudnienia bądź zamieszkania podlegające ustawodawstwu państwa członkowskiego przed wejściem w życie rozporządzenia powinny zostać uwzględnione podczas ustalania uprawnień do świadczeń zgodnie z jego przepisami, pod warunkiem że pracownik przemieszczający się był obywatelem jednego z państw członkowskich, kiedy okresy te zostały zaliczone, e) powyższe punkty 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 są niezgodne nie tylko z podanymi wyżej przepisami, ale i niezgodne z treścią p. II. 1. decyzji z dnia r., w którym B. Bułat-Kwiatkowska napisała: Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społ. z 8 lat kalendarzowych ubezp. w Polsce wybranych z 20 lat ubezp. występując. przed rokiem zgłoszenia wniosku, Z załącznika do decyzji jasno wynika, że tych 8 lat to lata składkowe i nieskładkowe w Czeskiej Rep. a nie lata ubezp. w Polsce, f) powyższe punkty 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 są niezgodne z art. 18 ust. 6 ustawy z r.: Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społ. (...) w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, tę część tego artykułu B. Bułat-Kwiatkowska specjalnie wypuściła, Wniosku o wyliczenie emerytury z okresu 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia nie składałam. Oznacza to, że w przypadku braku takiego wniosku organy rentowe zobligowane są do ustalenia podstawy z okresu 10-letniego zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej. Wskaźnik = 12,42 % obliczony fałszywie za rok 1986 B. Bułat-Kwiatkowska podzieliła przez 8 (lat tych składkowych i nieskładkowych w Czeskiej Rep.), z czego wyszedł jej wskaźnik = 1,55 %, i pomnożyła przez kwotę bazową (1.913,03 zł), otrzymując podstawę wymiaru = 29,50 zł, przy użyciu której obliczyła wysokość mojej emerytury, podwyższając ją do kwoty najniższej emerytury w Polsce, co jest niezgodne: a) z dwustronną międzynarodową umową pomiędzy RP i CSSR z dnia r. art. 14 ust. 2 (pełne brzmienie tego artykułu na str. 1), b) z orzeczeniem nr C-249/83 Cechy szczególne świadczeń stanowią podstawowe kryterium rozróżniania między świadczeniami objętymi zakresem przedmiotowym rozporządzenia 1408/71. W szczególności chodzi tu o cele i funkcje, jakie ma do spełnienia dane świadczenie, a także o warunki, na jakich jest ono gwarantowane, a nie o to, czy w przepisach danego kraju zaliczane jest do świadczeń z zabezpieczenia społecznego czy też nie. Aby dane przepisy zostały objęte koordynacją przewidzianą w rozporządzeniu 1408/71, ustawodawstwo krajowe powinno w każdym przypadku spełniać przede wszystkim taki warunek, że przedmiotem danej regulacji jest jedno z ryzyk wymienionych w art. 4(1) rozporządzenia. Wynika z tego, że lista ryzyk zawartych w tym paragrafie jest wyczerpująca, a więc taka gałąź zabezpieczenia, która nie znalazła się na tej liście, nie wchodzi w zakres koordynacji, nawet w przypadku gdy ustawodawstwo krajowe stanowi inaczej. Generalnie świadczenia socjalne gwarantujące minimum środków egzystencji, zwane dochodem minimalnym, nie są uznawane za jedną z dziedzin zabezpieczenia społecznego wymienionych w art. 4(1) rozporządzenia 1408/71, nie stanowią więc świadczeń z zabezpieczenia społecznego w rozumieniu tego rozporządzenia, c) z orzeczeniem nr C-122/84 Objęcie świadczenia zakresem rozporządzenia 1408/71 uzależnione jest od charakterystyki tego świadczenia, a przede wszystkim celu i warunków jego przyznania, a nie od faktu, czy ustawodawstwo krajowe definiuje to świadczenie jako należące do

8 zabezpieczenia społecznego. W znaczeniu rozporządzenia 1408/71 warunkiem objęcia zakresem zabezpieczenia społecznego, który musi być spełniony, jest w szczególności uwzględnienie jednego z ryzyk wymienionych w art. 4(1) tego rozporządzenia. Lista ryzyk ujętych w tym paragrafie jest wyczerpująca i dziedzina nie uwzględniona na tej liście nie wchodzi w zakres zabezpieczenia społecznego, nawet jeśli nadaje osobom roszczeniowe prawo do świadczeń. Swiadczenie społeczne gwarantujące minimalne środki utrzymania, w sposób ogólny nie może być sklasyfikowane w ramach żadnego ryzyka ujętego na liście w art. 4(1) rozporządzenia 1408/71 i dlatego nie stanowi świadczenia zabezpieczenia społecznego w rozumieniu tego rozporządzenia. Pojęcie przywileju socjalnego w znaczeniu art. 7(2) rozporządzenia 1612/68 obejmuje wszystkie przywileje, które bez względu na to, czy związane są z umową o pracę przyznawane są pracownikom krajowym z tytułu posiadania przez nich statusu pracownika lub jedynie z tytułu zamieszkania na terenie tego państwa (...). Swiadczenie społeczne gwarantujące minimalne środki utrzymania stanowi przywilej socjalny w znaczeniu rozporządzenia 1612/68, d) z art. 87 ust. 1 ustawy z dnia r. o emeryturach z FUS zgodnie z którym minimalna emerytura przysługuje osobie, która ukończyła 60 lat kobieta, i posiada minimalny staż ubezpieczeniowy 20 lat, W roku 2009 miałam 59 lat życia i ponad 32-letni staż ubezpieczeniowy. e) z art. 46b(11) ust. 1 rozporządzenia 1408/71 EWG: Przepisów dot. zmniejszenia, zawieszenia lub zniesienia przewidzianych w ustawodawstwie państwa członkowskiego nie stosuje się do świadczeń obliczonych zgodnie z art. 46 ust. 2 /zasada pro rata temporis/, f) z art. 46(11) ust. 3 rozporządzenia 1408/71 EWG: Zainteresowany ma prawo otrzymać od właściwej instytucji każdego państwa członkowskiego najwyższą kwotę obliczoną zgodnie z ust. 1 i 2 (...). Reasumując: 1. osoba, która uzyskała w Polsce prawo do emerytury lub renty nie traci go, kiedy wyjeżdża do innego kraju, 2. opłacane przez pracownika składki oraz dokumentacja dot. jego emerytury do czasu osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego pozostają w kraju, w którym był on ubezpieczony, 3. każdy kraj, w którym osoba była ubezpieczona co najmniej przez rok, powinien wypłacić emeryturę, kiedy pracownik osiągnie wiek emerytalny, 4. emerytura jest wypłacana w tym państwie, w którym osoba uprawniona mieszka lub przebywa bez obniżania jej wysokości czy zawieszania wypłat, 5. składki nie przepadają z chwilą przejścia na emeryturę, każdy kraj wypłaca część emerytury, która została zgromadzona w tym kraju, 6. każdy kraj oblicza danej osobie świadczenie emerytalne w oparciu o składki, które dana osoba wpłaciła w tym kraju, W moim przypadku B. Bułat-Kwiatkowska obliczyła świadczenie ze składek opłaconych w Czeskiej Rep. i z okresów nieskładkowych w Czeskiej Rep. + 2 m-cy i 17 dni 1986 r. ubezp. w Polsce, zaliczonych przez stronę czeską zgodnie ze wszystkimi przepisami. 7. przepisy wspólnotowe o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego obowiązują we wszystkich państwach członkowskich (Polska od tego obowiązku nie jest zwolniona) i mają

9 pierwszeństwo przed regulacjami krajowymi (i interpretacją przepisów przez B. Bułat- Kwiatkowską), jeżeli krajowe regulacje pozostają w sprzeczności ze wspólnotowymi regulacjami prawnymi, 8. towarzystwa emerytalno-rentowe w każdym kraju obliczają wysokość emerytury po pierwsze zgodnie z prawem krajowym na podstawie składek opłacanych w danym kraju. W drugiej kolejności emerytury są obliczane wg przepisów unijnych (strona internetowa: EUROPA European Commission Eulisses), 9. umowy międzynarodowe zakładają równość traktowania obywateli państw-stron umowy oraz zliczanie okresów zatrudnienia ubezpieczenia przebytych w państwach-stronach umowy zarówno przy ustalaniu prawa do emerytur i rent, jak i przy obliczaniu ich wysokości. Każde z państw stron umowy zobowiązane jest do ponoszenia skutków finansowych wynikających z długości okresów zatrudnienia ubezpieczenia przebytych na jego terytorium, co oznacza przyznawanie i wypłacanie świadczeń w pełnej lub proporcjonalnej wysokości, 10. art. 4 ust. 13 ustawy z dnia r. o emeryturach z FUS brzmi: ubezpieczony to osoba podlegająca ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, a także osoba, która przed dniem wejścia w życie ustawy podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpieczenia społecznego rolników Ja w Polsce ubezpieczeniu społecznemu, przed dniem wejścia w życie ustawy, podlegałam od 1969 r. do 1985 r., tj. 17 lat, pomijając 9 m-cy i 20 dni w związku z art. 4 ust. 4a ustawy kwota rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne to roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne ( ) i w związku z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia r. o emeryturach z FUS. W załączeniu przedkładam kserokopię brakującego Zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu w latach 1977 (od do r.) 1978 wystawionego przez Specjalistyczny Zespół Opieki Psychiatrycznej we Wrocławiu (zał. nr 1) oraz kserokopię stron z leg. ubezp. dot. m-ca listopada 1984 r. (jest to kwota ,- zł, którą B. Bułat-Kwiatkowska nie chciała uwzględnić do ustalenia podstawy wymiaru mojej emerytury, nie uzasadniając dlaczego. Jej odpowiedzią była decyzja z dnia r.) wpisanego przez Woj. Kolumnę Transportu Sanit. we Wrocławiu w rubryce obok zamiast w rubr. Zarobek razem brutto (zał. nr 2). Załączniki te przedkładam celem ich uwzględnienia przy ponownym obliczaniu mojej polskiej emerytury. Korzystając z okazji, wnoszę o przysłanie kserokopii załącznika do decyzji o przyznaniu emerytury z dnia r. zgodnie z art. 41 ust. 2b) i 2c) KPP UE i art. 51 ust. 3 Konstytucji RP. Załączników: 2 Czeska Republika

10 Załącznik nr 2 WYROK TRYBUNAŁU (piąta izba) z dnia 3 marca 2011 r.(*) Zabezpieczenie społeczne pracowników migrujących Artykuł 45 ust. 1 rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 Minimalny okres wymagany prawem krajowym w celu uzyskania prawa do emerytury Uwzględnienie okresu składkowego ukończonego w innym państwie członkowskim Sumowanie Sposoby obliczania W sprawie C-440/09 mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 234 WE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Najwyższy (Polska) postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2009 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 11 listopada 2009 r., w postępowaniu: Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Nowym Sączu przeciwko Stanisławie Tomaszewskiej, TRYBUNAŁ (piąta izba) w składzie: J.J. Kasel (sprawozdawca), prezes izby, A. Borg Barthet i E. Levits, sędziowie, rzecznik generalny: J. Kokott, sekretarz: B. Fülöp, administrator, uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 17 listopada 2010 r., rozważywszy uwagi przedstawione: w imieniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Nowym Sączu przez D. Karwalę-Szot oraz B. Rębilas, działające w charakterze pełnomocników, w imieniu rządu polskiego przez J. Faldygę oraz A. Siwek, działające w charakterze pełnomocników, w imieniu Komisji Europejskiej przez V. Kreuschitza oraz

11 M. Owsiany-Hornung, działających w charakterze pełnomocników, podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii, wydaje następujący Wyrok 1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 45 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, w wersji zmienionej i uaktualnionej rozporządzeniem Rady (WE) nr 118/97 z dnia 2 grudnia 1996 r. (Dz.U. 1997, L 28, s. 1), ze zmianami wprowadzonymi rozporządzeniem (WE) nr 1992/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. (Dz.U. L 392, s. 1) (zwanego dalej rozporządzeniem nr 1408/71 ). 2 Wspomniany wniosek został złożony w ramach sporu między Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Nowym Sączu (zwanym dalej Zakładem Ubezpieczeń Społecznych ) a Stanisławą Tomaszewską, dotyczącego uwzględnienia okresu składkowego ukończonego przez zainteresowaną w innym państwie członkowskim, a także sposobów ustalania minimalnego okresu wymaganego prawem polskim w celu nabycia prawa do emerytury. Ramy prawne Uregulowania Unii 3 Zgodnie z art. 1 lit. r) rozporządzenia nr 1408/71, wyrażenie okresy ubezpieczenia oznacza okresy składkowe, okresy zatrudnienia lub prowadzenia działalności na własny rachunek, tak jak je określa lub uznaje za okresy ubezpieczenia ustawodawstwo, w ramach którego wspomniane okresy zostały ukończone lub uznane za ukończone, jak również wszelkie okresy z nimi zrównane, o ile są uznane przez dane ustawodawstwo za równorzędne z okresami ubezpieczenia. 4 Artykuł 45 owego rozporządzenia, zatytułowany [u]względnianie okresów ubezpieczenia lub zamieszkania, ukończonych z uwzględnieniem ustawodawstwa, któremu podlegał pracownik najemny lub osoba prowadząca działalność na własny rachunek w celu nabycia, zachowania lub odzyskania prawa do świadczeń,

12 w ustępie pierwszym stanowi: Jeżeli ustawodawstwo państwa członkowskiego uzależnia nabycie, zachowanie lub odzyskanie prawa do świadczeń, na podstawie systemu niebędącego systemem specjalnym w rozumieniu ust. 2 lub 3, od ukończenia okresów ubezpieczenia lub zamieszkania, właściwa instytucja tego państwa członkowskiego uwzględnia, w razie potrzeby, okresy ubezpieczenia lub zamieszkania ukończone zgodnie z ustawodawstwem innego państwa członkowskiego, w ramach systemu powszechnego lub specjalnego, obejmującego pracowników najemnych lub osoby prowadzące działalność na własny rachunek. W tym celu uwzględnia się te okresy, jak i [tak jakby były to] okresy ukończone zgodnie z ustawodawstwem stosowanym przez tę instytucję. Uregulowania krajowe 5 W Polsce emerytury i renty są uregulowane w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353, ze zm., zwanej dalej ustawą emerytalną ). 6 Artykuł 5 ustawy emerytalnej stanowi: 1. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2 5, następujące okresy: 1) składkowe, o których mowa w art. 6; 2) nieskładkowe, o których mowa w art Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych. [...]. 7 Zgodnie z art. 10 ust. 1 tej ustawy: Przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe: [...] 3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli

13 okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5 7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. 8 Artykuł 29 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej ma następujące brzmienie: Ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w art. 27 pkt 1, mogą przejść na emeryturę: 1) kobieta po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy. 9 Zgodnie z art. 46 tej samej ustawy: 1. Prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki: 1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa; 2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.. Postępowanie przed sądem krajowym i pytanie prejudycjalne 10 Stanisława Tomaszewska, urodzona w dniu 1 marca 1952 r., po ukończeniu 55 lat złożyła wniosek o wcześniejsze przejście na emeryturę. 11 Nie przystąpiła ona do otwartego funduszu emerytalnego i ukończyła w Polsce, tytułem stażu ubezpieczeniowego, 181 miesięcy okresów składkowych, 77 miesięcy i 11 dni okresów nieskładkowych oraz 56 miesięcy i 25 dni okresów zatrudnienia w gospodarstwie rolnym rodziców. Ponadto ukończyła 49 miesięcy okresów składkowych na terytorium byłej Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej. 12 Decyzją z dnia 2 sierpnia 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych oddalił wniosek o emeryturę złożony przez S. Tomaszewską, uznając,

14 że nie udowodniła ona minimalnego koniecznego okresu ubezpieczenia wynoszącego 30 lat, przewidzianego w art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej. Z uwagi na to, że zgodnie z art. 5 ust. 2 tej ustawy okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać jednej trzeciej okresów składkowych ukończonych w Polsce, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył jej jedynie 181 miesięcy okresów składkowych oraz 60 miesięcy i 10 dni okresów nieskładkowych. Jako że S. Tomaszewska nie posiadała także orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, że nie spełniała warunków wcześniejszego przejścia na emeryturę. 13 Stanisława Tomaszewska wniosła od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Nowym Sączu. Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2007 r. sąd ten w części uwzględnił odwołanie Stanisławy Tomaszewskiej i orzekł, że ma ona prawo do emerytury w wysokości proporcjonalnej od dnia 14 maja 2007 r. 14 Wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2008 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, utrzymując w mocy orzeczenie sądu pierwszej instancji. 15 Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie zsumowanie okresów ubezpieczenia ukończonych w Polsce i za granicą pozwala, zgodnie z zasadą równego traktowania pracowników migrujących, na uwzględnienie w pełnej wysokości okresów składkowych ukończonych w Polsce i za granicą. Uznanie bowiem, że okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać jednej trzeciej okresów składkowych ukończonych w Polsce, doprowadziłoby do sytuacji, w której okresy składkowe podlegałyby zaliczeniu w sposób mniej korzystny w wypadku pracowników migrujących, niż w wypadku osób mogących udowodnić stosunkowo długie okresy składkowe w Polsce. 16 Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł od powyższego wyroku skargę kasacyjną, podnosząc błędną wykładnię art. 45 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 i art. 15 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 (Dz.U. L 74, s. 1), w brzmieniu zmienionym i uaktualnionym rozporządzeniem nr 118/97 (zwanego dalej rozporządzeniem nr 574/72 ), jak również art. 5 ust. 2 ustawy emerytalnej. W opinii tego organu Sąd Apelacyjny w Krakowie błędnie bowiem przyjął, że okresy nieskładkowe ukończone w Polsce powinny być uwzględnione w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych w Polsce i za granicą. 17 Zakład Ubezpieczeń Społecznych uważa, że przy uwzględnianiu różnych okresów ubezpieczenia należy zachować kolejność wskazaną w art. 45 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71. Zdaniem tej instytucji w celu ustalenia, czy okres ubezpieczenia ukończony w państwie

15 członkowskim jest wystarczający dla nabycia prawa do emerytury, instytucja właściwa tego państwa członkowskiego powinna w pierwszej kolejności zastosować wyłącznie ustawodawstwo tego państwa członkowskiego i określić, czy okres ubezpieczenia w nim ukończony może uprawniać do emerytury wypłacanej przez tę instytucję. Jeżeli ustalone w ten sposób okresy ubezpieczenia są niewystarczające, w drugiej kolejności należy uwzględnić okresy ubezpieczenia ukończone w innych państwach członkowskich. 18 Takie stanowisko znajduje potwierdzenie, zdaniem tego organu, w brzmieniu art. 15 rozporządzenia 574/72. Ponadto pozwala ono na uwzględnienie wszystkich zarówno składkowych, jak i nieskładkowych okresów ubezpieczenia ukończonych za granicą, ponieważ ewentualne ograniczenie uwzględniania niektórych okresów składkowych nie miałoby zastosowania do okresów ukończonych za granicą, co miałoby istotne znaczenie w szczególności w wypadku, gdyby takie okresy zostały ukończone zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego uwzględniającego je dla celów nabycia prawa do świadczenia. 19 Natomiast zdaniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie przy ustalaniu prawa do świadczeń wypłacanych z zabezpieczenia społecznego zgodnie z art. 45 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 każde państwo członkowskie powinno traktować okresy ubezpieczenia ukończone na terytorium każdego innego państwa Unii Europejskiej tak samo jak okresy ubezpieczenia przebyte na jego własnym terytorium. 20 Stwierdziwszy, że stanowisko Sądu Apelacyjnego w Krakowie znajduje jednak potwierdzenie w brzmieniu art. 46 ust. 2 lit. a) zdanie pierwsze rozporządzenia nr 1408/71, dotyczącym obliczania kwoty teoretycznej świadczenia, sąd odsyłający zauważa, że różnica stanowisk sprowadza się przede wszystkim do kwestii, czy granica, której nie mogą przekroczyć okresy nieskładkowe, jest równa jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych osiągniętych w Polsce, czy jednej trzeciej wszystkich okresów ubezpieczenia osiągniętych w trakcie kariery zawodowej ubezpieczonego, w tym okresów osiągniętych w innych państwach członkowskich. 21 W tych okolicznościach Sąd Najwyższy postanowił zawiesić postępowanie i skierować do Trybunału następujące pytanie prejudycjalne: Czy art. 45 ust. 1 rozporządzenia [nr 1408/71] w związku z art. 15 ust. 1 lit. a) rozporządzenia [nr 574/72] należy interpretować w taki sposób, że właściwa instytucja państwa członkowskiego jest zobowiązana stwierdzając niespełnienie przez pracownika warunku posiadania okresu ubezpieczenia ukończonego w tym państwie w wymiarze wystarczającym do nabycia prawa do emerytury zgodnie

16 z jego ustawodawstwem uwzględnić okres ubezpieczenia ukończony w innym państwie członkowskim, w ten sposób, że powinna obliczyć ponownie okres ubezpieczenia, od którego zależy nabycie prawa, stosując regułę wynikającą z prawa krajowego i traktując okres ukończony w innym państwie tak jak okres ukończony w tym państwie, czy dodać okres ukończony w innym państwie członkowskim do okresu krajowego, uprzednio obliczonego na podstawie przedmiotowej reguły?. W przedmiocie pytania prejudycjalnego 22 Tytułem wstępu należy uściślić, że spór między Zakładem Ubezpieczeń Społecznych a S. Tomaszewską dotyczy nabycia prawa do emerytury, która to kwestia mieści się w zakresie art. 45 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71, podczas gdy reguły dotyczące obliczania kwoty świadczeń są ustanowione w art. 46 i nast. tego rozporządzenia (zob. podobnie wyroki: z dnia 9 grudnia 1993 r. w sprawach połączonych C-45/92 i C-46/92 Lepore i Scamuffa, Rec. s. I-6497, pkt 13; a także z dnia 12 września 1996 r. w sprawie C-251/94 Lafuente Nieto, Rec. s. I-4187, pkt 49). 23 Przedkładając pytanie, sąd krajowy zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 45 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 należy interpretować w ten sposób, że przy ustalaniu minimalnego okresu ubezpieczenia wymaganego prawem krajowym w celu nabycia prawa do emerytury przez pracownika migrującego instytucja właściwa danego państwa członkowskiego powinna uwzględnić, dla potrzeb ustalenia granicy, jakiej nie mogą przekroczyć okresy nieskładkowe w stosunku do okresów składkowych, przewidzianej w uregulowaniu tego państwa członkowskiego, wyłącznie okresy składkowe ukończone w owym państwie członkowskim, czy wszystkie okresy ubezpieczenia osiągnięte przez pracownika migrującego w trakcie kariery zawodowej, w tym okresy ubezpieczenia osiągnięte w innych państwach członkowskich. 24 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem państwa członkowskie zachowują kompetencje do określania warunków wymaganych do przyznania świadczeń z zabezpieczenia społecznego, nawet jeśli są one bardziej rygorystyczne, pod warunkiem że przyjęte wymogi nie pociągają za sobą jawnej lub ukrytej dyskryminacji w stosunku do pracowników Unii (wyroki: z dnia 20 września 1994 r. w sprawie C-12/93 Drake, Rec. s. I-4337, pkt 27; z dnia 20 lutego 1997 r. w sprawach połączonych C-88/95, C-102/95 i C-103/95 Martínez Losada i in., Rec. s. I-869, pkt 43; a także z dnia 20 stycznia 2005 r. w sprawie C-306/03 Salgado Alonso, Zb.Orz. s. I-705, pkt 27). 25 System ustanowiony rozporządzeniem nr 1408/71 jest bowiem jedynie systemem koordynacyjnym i dotyczy między innymi

17 określenia ustawodawstwa lub ustawodawstw właściwych w wypadku pracowników najemnych i osób prowadzących działalność na własny rachunek, którzy w różnych okolicznościach korzystają z przysługującego im prawa do swobody przepływu (wyroki: z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie C-493/04 Piatkowski, Zb.Orz. s. I-2369, pkt 20; z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie C-50/5 Nikula, Zb.Orz. s. I-7209, pkt 20; z dnia 3 kwietnia 2008 r. w sprawie C-103/06 Derouin, Zb.Orz. s. I-1853, pkt 20). 26 Nieodłączną cechą takiego systemu jest to, że warunki, którym podlega ustalenie okresów zatrudnienia lub ubezpieczenia, różnią się w zależności od państwa członkowskiego, w którym dany pracownik wykonuje działalność. Zgodnie z art. 1 lit. r) rozporządzenia nr 1408/71 warunki te określone są wyłącznie ustawodawstwem państwa członkowskiego, na podstawie którego okresy te zostały ukończone. 27 Jednak przy ustalaniu tych warunków państwa członkowskie powinny przestrzegać prawa Unii, a w szczególności mieć na względzie cel rozporządzenia nr 1408/71, a także zasady, na których się ono opiera. 28 W tym kontekście należy przypomnieć, że celem rozporządzenia nr 1408/71 jest jak wskazują jego motywy drugi i czwarty zapewnienie w Unii swobody przepływu pracowników najemnych oraz osób prowadzących działalność na własny rachunek, przy jednoczesnym poszanowaniu rozwiązań właściwych ustawodawstwu poszczególnych państw w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. W tym celu, jak wynika z motywów piątego, szóstego i dziesiątego rozporządzenia, przyjmuje ono jako zasadę równe traktowanie w odniesieniu do różnych ustawodawstw krajowych oraz zmierza do zapewnienia w możliwie największym stopniu równego traktowania wszystkich osób wykonujących pracę na terytorium danego państwa członkowskiego, jak również do tego, by nie stawiać w niekorzystnej sytuacji pracowników korzystających ze swobody przepływu (ww. wyroki: w sprawie Piatkowski, pkt 19; w sprawie Nikula, pkt 20; w sprawie Derouin, pkt 20). 29 Jeżeli chodzi o ubezpieczenie emerytalne, art. 45 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 wymaga, by instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo uzależnia nabycie prawa do emerytury od ukończenia określonego minimalnego okresu ubezpieczenia, uwzględniała jeśli jest to konieczne dla nabycia przez danego pracownika prawa do świadczenia okresy ubezpieczenia lub zamieszkania ukończone zgodnie z ustawodawstwem innego państwa członkowskiego tak, jakby były to okresy ukończone zgodnie z ustawodawstwem stosowanym przez wspomnianą instytucję.

18 30 I tak art. 45 rozporządzenia nr 1408/71 wprowadza w życie zasadę sumowania okresów ubezpieczenia, zamieszkania lub zatrudnienia, wyrażoną w art. 42 lit. a) WE. Chodzi tutaj o jedną z podstawowych zasad koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich na poziomie Unii, zmierzającą do zapewnienia, by korzystanie z prawa do swobodnego przepływu przewidzianego w traktacie WE nie skutkowało pozbawieniem pracowników korzyści wynikających z zabezpieczenia społecznego, o które mogliby się ubiegać, gdyby ich cała kariera zawodowa przebiegała tylko w jednym państwie członkowskim. Taki skutek mógłby bowiem zniechęcić pracowników Unii do korzystania z prawa do swobodnego przepływu (wyrok z dnia 26 października 1995 r. w sprawie C-481/93 Moscato, Rec. s. I-3525, pkt 28; ww. wyrok w sprawie Salgado Alonso, pkt 29). 31 W związku z tym państwo członkowskie ma prawo wyznaczyć minimalny okres składkowy warunkujący nabycie prawa do emerytury przewidzianej przez ustawodawstwo krajowe oraz określić charakter i granicę okresów ubezpieczenia, które w tym celu mogą zostać uwzględnione, o ile, zgodnie z art. 45 rozporządzenia nr 1408/71, okresy ukończone według ustawodawstwa innego państwa członkowskiego zostaną uwzględnione na takich samych warunkach, jak gdyby zostały ukończone według ustawodawstwa krajowego (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Salgado Alonso, pkt 31). 32 W niniejszej sprawie z akt przedłożonych Trybunałowi wynika, że okresy składkowe ukończone w innym państwie członkowskim są uznawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu okresu wymaganego do nabycia prawa do emerytury i są one dodawane do całości wszystkich okresów składkowych ukończonych w Polsce. Jednak te same okresy składkowe ukończone w innym państwie członkowskim nie są uwzględniane przy ustalaniu granicy jednej trzeciej, której nie mogą przekraczać okresy nieskładkowe w stosunku do okresów składkowych. 33 Niesporne jest, że pracownik taki jak w sprawie przed sądem krajowym, który ukończył okresy składkowe w Polsce oraz w innym państwie członkowskim, znajduje się z tej przyczyny w mniej korzystnej sytuacji niż pracownik, który wszystkie okresy składkowe ukończył w Polsce. 34 Jak bowiem wynika z obliczeń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, S. Tomaszewska może powoływać się jedynie na 60 miesięcy okresów nieskładkowych, udowadniając zatem łącznie 246 miesięcy okresów składkowych, co jest niewystarczające, by mogła ubiegać się o prawo do emerytury. Gdyby natomiast S. Tomaszewska ukończyła wszystkie okresy składkowe w Polsce, nie korzystając z prawa do swobodnego

19 przepływu i nie osiągając okresów składkowych za granicą, mogłaby powoływać się na 76 miesięcy okresów nieskładkowych, uzyskując w ten sposób łącznie 362 miesiące okresów składkowych, co odpowiada minimalnemu okresowi 30 lat koniecznemu dla nabycia praw do emerytury. 35 W tych okolicznościach stosowanie prawa krajowego w taki sposób, jak uczynił to Zakład Ubezpieczeń Społecznych w sprawie głównej, powodujące przy ustalaniu granicy jednej trzeciej, której nie mogą przekroczyć okresy nieskładkowe w stosunku do okresów składkowych że pracownicy Unii, którzy skorzystali z prawa do swobodnego przepływu, traktowani są w sposób mniej korzystny niż ci, którzy z tego prawa nie skorzystali, może stanowić przeszkodę dla swobodnego przepływu pracowników i udaremnić stosowanie reguł sumowania zawartych w art. 45 rozporządzenia nr 1408/ Z orzecznictwa przytoczonego w pkt 31 niniejszego wyroku wynika bowiem, że prawo polskie z pewnością może ustanawiać minimalny okres składkowy w celu nabycia prawa do emerytury oraz ustalać charakter i granicę okresów składkowych podlegających uwzględnieniu, lecz może to czynić jedynie pod warunkiem, że zgodnie z art. 45 rozporządzenia nr 1408/71 okresy składkowe ukończone w innym państwie członkowskim będą uwzględniane na takich samych warunkach jak okresy ukończone w Polsce. 37 W konsekwencji okresy składkowe ukończone przez S. Tomaszewską w innym państwie członkowskim powinny być traktowane na równi z okresami składkowymi ukończonymi w Polsce, a tym samym ujęte w obliczeniu służącym ustaleniu granicy jednej trzeciej, której nie mogą przekraczać okresy nieskładkowe w stosunku do okresów składkowych. 38 Jeżeli chodzi o przytoczony przez rząd polski argument, zgodnie z którym fakt nieuwzględnienia okresów składkowych ukończonych w innym państwie członkowskim do celów ustalenia granicy jednej trzeciej, której nie mogą przekraczać okresy nieskładkowe w stosunku do okresów składkowych, jest uzasadniony trudnościami administracyjnymi i innymi względami natury praktycznej, wystarczy zauważyć, że art. 39 ust. 3 WE pozwala jedynie na takie ograniczenia korzystania z prawa do swobodnego przepływu pracowników, które mogą być uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. Poza tymi wypadkami wyraźnie wskazanymi w traktacie żadna inna przeszkoda w swobodnym przepływie pracowników nie może znaleźć uzasadnienia (zob. podobnie wyroki: z dnia 7 marca 1991 r. w sprawie C-10/90 Masgio, Rec. s. I-1119, pkt 24; z dnia 16 września 2004 r. w sprawie C-400/02 Merida, Zb.Orz. s. I-8471, pkt 30).

20 39 W świetle powyższych rozważań na przedłożone pytanie należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 45 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 należy interpretować w ten sposób, że przy ustalaniu minimalnego okresu ubezpieczenia wymaganego prawem krajowym w celu nabycia prawa do emerytury przez pracownika migrującego instytucja właściwa danego państwa członkowskiego powinna uwzględnić, dla potrzeb ustalenia granicy, jakiej nie mogą przekroczyć okresy nieskładkowe w stosunku do okresów składkowych, przewidzianej w uregulowaniu tego państwa członkowskiego, wszystkie okresy ubezpieczenia osiągnięte przez pracownika migrującego w trakcie kariery zawodowej, w tym okresy ubezpieczenia osiągnięte w innych państwach członkowskich. W przedmiocie kosztów 40 Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi. Podpisy Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje: Artykuł 45 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie w wersji zmienionej i uaktualnionej rozporządzeniem Rady (WE) nr 118/97 z dnia 2 grudnia 1996 r. ze zmianami wprowadzonymi rozporządzeniem (WE) nr 1992/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. należy interpretować w ten sposób, że przy ustalaniu minimalnego okresu ubezpieczenia wymaganego prawem krajowym w celu nabycia prawa do emerytury przez pracownika migrującego instytucja właściwa danego państwa członkowskiego powinna uwzględnić, dla potrzeb ustalenia granicy, jakiej nie mogą przekroczyć okresy nieskładkowe w stosunku do okresów składkowych, przewidzianej w uregulowaniu tego państwa członkowskiego, wszystkie okresy ubezpieczenia osiągnięte przez pracownika migrującego w trakcie kariery zawodowej, w tym okresy ubezpieczenia osiągnięte w innych państwach członkowskich.