Materiał pomocniczy dla członków rad nadzorczych i zarządów banków zrzeszających i banków spółdzielczych opracowany przez ekspertów Redakcji BS.

Transkrypt

1 Zasady wykonywania polityki nadzorczej oraz kształtowania działalności sektora bankowości spółdzielczej przez Komisję Nadzoru Bankowego i Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego Materiał pomocniczy dla członków rad nadzorczych i zarządów banków zrzeszających i banków spółdzielczych opracowany przez ekspertów Redakcji BS.net Warszawa, maj 2006

2 Zasady ogólne sprawowania nadzoru nad bankami przez Komisję Nadzoru Bankowego 1. Nadzór nad działalnością banków sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego. Decyzje i określone przez Komisję Nadzoru Bankowego zadania wykonuje i koordynuje wydzielony organizacyjnie w strukturze NBP - Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego. Do zadań Komisji Nadzoru Bankowego należy w szczególności: określanie zasad działania banków zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów w bankach; nadzorowanie banków w zakresie przestrzegania ustaw, statutu i innych przepisów prawa oraz obowiązujących je norm finansowych; dokonywanie okresowych ocen stanu ekonomicznego banków i przedstawianie ich Radzie oraz wpływu polityki pieniężnej, podatkowej i nadzorczej na ich rozwój; opiniowanie zasad organizacji nadzoru bankowego i ustalanie trybu jego wykonywania (art. 25 ust. 1 i 2 ustawy o NBP). 2. Zadania nadzoru bankowego sprawowanego przez Komisję Nadzoru Bankowego, wykonuje Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego ( 1 ust. 3 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 3. Zadania Komisji Nadzoru Bankowego oraz sposób ich realizacji określa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (art. 25 ust. 3 ustawy o NBP). 4. Nadzór bankowy, obejmuje: rozpatrywanie wniosków związanych z tworzeniem, organizacją i działalnością banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych oraz przedstawicielstw instytucji kredytowych, a także instytucji pieniądza elektronicznego, działalność o charakterze regulacyjnym, nadzór o charakterze analitycznym, wykonywanie czynności kontrolnych ( 1 ust. 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 5. Komisja Nadzoru Bankowego współpracuje z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych (art. 25 ust. 4 ustawy o NBP). 6. Działalność banków, podlega nadzorowi bankowemu sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Bankowego w zakresie i na zasadach określonych w niniejszej ustawie i w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (art. 131 ust. 1 ustawy-prawo bankowe). 7. Komisja Nadzoru Bankowego może, stosownie do postanowień porozumienia, udzielić informacji dotyczących banku organowi nadzoru bankowego innego kraju, jeżeli: wskutek tego nie zostanie naruszony interes gospodarczy Rzeczypospolitej Polskiej, zapewnione jest wykorzystanie udzielonych informacji tylko na potrzeby nadzoru bankowego, zagwarantowane jest, że przekazywanie udzielonych informacji poza organ nadzoru bankowego możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu zgody Komisji Nadzoru Bankowego (art. 131 ust. 3 ustawy-prawo bankowe). 8. Komisja Nadzoru Bankowego może, na zasadach wzajemności, udzielać i otrzymywać informacje od Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, niezbędne dla prawidłowego wykonywania ustawowo określonych zadań w zakresie nadzoru. Zasady i tryb udzielania informacji określają porozumienia zawarte przez Komisję Nadzoru Bankowego z wymienionymi organami nadzoru (art. 131 ust. 4 ustawy-prawo bankowe). 9. Porozumienia zawarte przez Komisję Nadzoru Bankowego z Komisją Papierów Wartościowych i Giełd oraz Komisją Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, określają również szczegółowy tryb wykonywania czynności kontrolnych.do informacji uzyskanych w 2

3 związku z wykonywaniem zadań ustawowych od właściwych władz nadzorczych stosuje się przepisy o ochronie informacji w rozumieniu ustawy o Narodowym Banku Polskim (art. 131 ust. 5 i 6 ustawy-prawo bankowe). 10. Minister Finansów lub Minister Skarbu Państwa może wystąpić do Komisji Nadzoru Bankowego o podjęcie czynności lub środków w ramach nadzoru, mających na celu zapewnienie: bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych, zgodności działalności banków z przepisami niniejszej ustawy, ustawy o Narodowym Banku Polskim, statutem oraz decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku, podjęcie środków koniecznych do przywrócenia płynności płatniczej lub osiągnięcia i przestrzegania norm ustawowych-prawa bankowego, zwiększenie funduszy własnych, zaniechanie określonych form reklamy. Czynności podejmowane wówczas w ramach nadzoru bankowego polegają w szczególności na: dokonywaniu oceny sytuacji finansowej banków, w tym badaniu wypłacalności, jakości aktywów, płynności płatniczej, wyniku finansowego banków, badaniu jakości zarządzania ryzykiem prowadzonej działalności, badaniu zgodności udzielanych kredytów, pożyczek pieniężnych, akredytyw, gwarancji bankowych i poręczeń oraz emitowanych bankowych papierów wartościowych z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, badaniu zabezpieczenia i terminowości spłaty kredytów i pożyczek pieniężnych, badaniu przestrzegania limitów zaangażowania kapitałowego oraz limitów udzielania preferencyjnych warunków przy prowadzeniu rachunków bankowych oraz przy udzielaniu kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych, poręczeń: badaniu przestrzegania określonych przez Komisję Nadzoru Bankowego norm dopuszczalnego ryzyka w działalności banków (art. 132 ustawy-prawo bankowe). 11. Celem nadzoru bankowego jest zapewnienie: bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych, zgodności działalności banków z przepisami niniejszej ustawy, ustawy o Narodowym Banku Polskim, statutem oraz decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku (art. 133 ust. 1 ustawy-prawo bankowe). 12. Czynności podejmowane w ramach nadzoru bankowego polegają w szczególności na: dokonywaniu oceny sytuacji finansowej banków, w tym badaniu wypłacalności, jakości aktywów, płynności płatniczej, wyniku finansowego banków, badaniu jakości zarządzania ryzykiem prowadzonej działalności, badaniu zgodności udzielanych kredytów, pożyczek pieniężnych, akredytyw, gwarancji bankowych i poręczeń oraz emitowanych bankowych papierów wartościowych z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, badaniu zabezpieczenia i terminowości spłaty kredytów i pożyczek pieniężnych, badaniu przestrzegania limitów zaangażowania kapitałowego, badaniu przestrzegania określonych przez Komisję Nadzoru Bankowego norm dopuszczalnego ryzyka w działalności banków (art. 133 ust. 2 ustawy-prawo bankowe). 13. Czynności kontrolne podejmowane przez inspektorów nadzoru bankowego wykonywane są po okazaniu upoważnienia wydanego przez Generalnego Inspektora Nadzoru Bankowego oraz legitymacji służbowej (art. 133 ust. 3 ustawy-prawo bankowe). 14. Komisja Nadzoru Bankowego, Narodowy Bank Polski oraz osoby wykonujące czynności nadzoru bankowego nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wynikłą ze zgodnego z przepisami ustaw działania lub zaniechania, które pozostaje w związku ze sprawowanym przez Komisję Nadzoru Bankowego nadzorem nad działalnością banków oraz nadzorem wykonywanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych 3

4 instrumentach płatniczych nad instytucjami pieniądza elektronicznego i oddziałami zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego. (art. 133 ust. 4 ustawy-prawo bankowe). 15. Komisja Nadzoru Bankowego: określa, w drodze uchwały, zakres informacji, oraz wykaz informacji i dokumentów związanych z wyrażeniem przez nią zgody na powołanie prezesa zarządu banku spółdzielczego oraz dwóch członków zarządu, w tym prezesa banku zrzeszającego, określa, w drodze uchwały, wykaz dokumentów, związanych wydaniem przez nią zezwolenia na zawarcie przez bank umowy outsourcingu, z przedsiębiorcą zagranicznym niemającym miejsca stałego zamieszkania lub nieposiadającym siedziby na terytorium państwa członkowskiego albo umowy przewidującej, że powierzone czynności będą wykonywane stale lub okresowo za granicą, określa, w drodze uchwały, wykaz dokumentów stanowiących załączniki do wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku, może ustalać wiążące banki normy płynności oraz inne normy dopuszczalnego ryzyka w działalności banków, może określić, w drodze uchwały, szczegółowe zasady zarządzania ryzykiem związanym z działalnością outsourcingową w bankach, może wydawać rekomendacje dotyczące dobrych praktyk ostrożnego i stabilnego zarządzania bankami (art. 137 ustawy-prawo bankowe). 16. Komisja Nadzoru Bankowego może w ramach nadzoru bankowego zalecić bankowi w szczególności: podjęcie środków koniecznych do przywrócenia płynności płatniczej lub osiągnięcia i przestrzegania norm, zwiększenie funduszy własnych, zaniechanie określonych form reklamy (art. 138 ust. 1 ustawy-prawo bankowe). Organizacja Komisji Nadzoru Bankowego 1. W skład Komisji Nadzoru Bankowego wchodzą: Przewodniczący Komisji Nadzoru Bankowego - Prezes NBP; zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Bankowego - Minister Finansów lub delegowany przez niego sekretarz lub podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów; przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego; Przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd lub jego zastępca; przedstawiciel Ministra Finansów; Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego (art. 26 ust. 1 ustawy o NBP). 2. W posiedzeniach Komisji Nadzoru Bankowego uczestniczy z głosem doradczym przedstawiciel Związku Banków Polskich w sprawach dotyczących regulacji nadzoru bankowego (art. 26 ust. 2 ustawy o NBP). 3. Przedstawiciel Związku Banków Polskich może także uczestniczyć w posiedzeniach Komisji Nadzoru Bankowego w sprawach dot. określania zasad działania banków zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów w bankach (art. 26 ust. 3 ustawy o NBP). Zasady podejmowania decyzji przez Komisję Nadzoru Bankowego 1. Do określonych w ustawie-prawo bankowe decyzji Komisji Nadzoru Bankowego w przedmiocie: wyrażenia oceny, zezwolenia, 4

5 zgody, nakazania bankowi zmiany lub rozwiązania umowy, nakazania sprzedaży akcji w oznaczonym terminie, odmowy przesłania właściwym władzom nadzorczym państwa goszczącego zawiadomienia, odmowy powiadomienia właściwych władz nadzorczych państwa goszczącego, zakazania instytucji finansowej prowadzenia działalności na terenie państwa goszczącego, nakazania bankowi wstrzymania wypłat z zysku, nakazania wstrzymania tworzenia nowych jednostek organizacyjnych banku, oddziału banku zagranicznego lub oddziału instytucji kredytowej, zawieszenia w czynnościach członków zarządu banku lub instytucji finansowej, ograniczenia zakresu działalności banku, oddziału banku zagranicznego lub oddziału instytucji kredytowej, nałożenia kary finansowej na bank, oddział banku zagranicznego, oddział instytucji kredytowej lub instytucję finansową, likwidacji banku lub oddziału banku zagranicznego, określenia zakresu uprawnień likwidatora lub innej osoby wyznaczonej przez właściwe władze nadzorcze państwa członkowskiego do przeprowadzenia likwidacji instytucji kredytowej, odwołania członka zarządu banku, nałożenia na członków zarządu banku lub instytucji finansowej oraz na władze oddziału instytucji kredytowej kary pieniężnej, zakazania udzielania lub ograniczenia udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych akcjonariuszom (członkom) oraz członkom zarządu, rady nadzorczej i pracownikom banku, żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, ustanowienia i odwołania kuratora, ustanowienia zarządu komisarycznego, przejęcia banku przez inny bank za zgodą banku przejmującego, wystąpienia do Rady Ministrów o likwidację banku państwowego, odwołania likwidatora banku wyznaczonego przez bank, zawieszenia działalności banku - stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, o ile niniejsza ustawa nie stanowi inaczej. Decyzje te mają moc ostatecznych decyzji administracyjnych i podlegają natychmiastowemu wykonaniu. Do decyzji tych, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, przepis art Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio. O ile ustawa-prawo bankowe nie stanowi inaczej, termin wydania określonych w niej opinii wynosi 30 dni (art. 11 ust. 1-3 ustawy-prawo bankowe). 2. Komisja Nadzoru Bankowego podejmuje decyzje w zakresie swoich kompetencji większością głosów przy obecności, co najmniej połowy składu Komisji Nadzoru Bankowego. Przy równej liczbie głosów rozstrzyga głos Przewodniczącego Komisji Nadzoru Bankowego (art. 27 ust. 1 ustawy o NBP). 3. W razie nieobecności Przewodniczącego posiedzeniom Komisji Nadzoru Bankowego przewodniczy zastępca Przewodniczącego (art. 27 ust. 2 ustawy o NBP). 4. Komisja Nadzoru Bankowego może upoważnić Przewodniczącego Komisji Nadzoru Bankowego do podejmowania działań w określonych przez nią sprawach, które wymagają załatwienia w okresie między posiedzeniami Komisji Nadzoru Bankowego, z wyjątkiem: zezwolenia na utworzenie banku; zawieszenia działalności banku i wnioskowania o jego upadłość; nakładania kar przewidzianych w ustawie- Prawo bankowe (art. 27 ust. 3 ustawy o NBP). 5. Prezes NBP informuje Komisję Nadzoru Bankowego na najbliższym jej posiedzeniu o podjętych przez siebie jako Przewodniczącym Komisji Nadzoru Bankowego decyzjach 5

6 podjętych pomiędzy posiedzeniami Komisji Nadzoru Bankowego (art. 27 ust. 4 ustawy o NBP). 6. Komisja Nadzoru Bankowego podejmuje decyzje w formie uchwał, które podpisuje Przewodniczący Komisji Nadzoru Bankowego. Szczegółowy tryb działania Komisji Nadzoru Bankowego określa regulamin uchwalony przez nią zwykłą większością głosów przy obecności wszystkich członków Komisji Nadzoru Bankowego. (art. 28 ust. 1 i 2 ustawy o NBP). Działalność prawodawcza Komisji Nadzoru Bankowego 1. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego opracowuje, zgodnie z zasadami działalności legislacyjnej, obowiązującymi w Narodowym Banku Polskim, projekty aktów wykonawczych Komisji Nadzoru Bankowego określające zasady działania banków, zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów w bankach (regulacje ostrożnościowe), w szczególności określające: wysokość, szczegółowy zakres i warunki pomniejszania funduszy podstawowych banku, inne pozycje bilansu banku, ich wysokość i warunki ich zaliczania do funduszy uzupełniających banku, inne pomniejszenia funduszy własnych banku, ich wysokość i warunki pomniejszania o nie funduszy własnych, dodatkowe pozycje bilansu banku, oraz zakres, sposób i warunki ich wyznaczania, zakres i szczegółowe zasady wyznaczania wymogów kapitałowych oraz zakres stosowania metod statystycznych i warunki, których spełnienie umożliwia uzyskanie zgody, na stosowanie przez bank metod statystycznych do obliczania wymogów kapitałowych, sposób i szczegółowe zasady obliczania współczynnika wypłacalności banku, szczegółowe zasady i warunki uwzględniania zaangażowań przy ustalaniu przestrzegania limitów zaangażowania kapitałowego ( 14 ust. 1 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 2. Projekty aktów wykonawczych Komisji Nadzoru Bankowego określające zasady działania banków, zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów w bankach (regulacje ostrożnościowe), opracowywane są z uwzględnieniem szczegółowych analiz mających na celu identyfikację ryzyka związanego z działalnością banków, a także: zaleceń i regulacji ostrożnościowych dotyczących funkcjonowania instytucji finansowych zawartych w dyrektywach Unii Europejskiej oraz zaleceniach Bazylejskiego Komitetu ds. Nadzoru Bankowego, jak również w regulacjach opracowanych przez organy nadzoru innych państw, informacji uzyskiwanych w wyniku inspekcji w bankach i analiz prowadzonych w ramach nadzoru analitycznego, a także otrzymywanych za pośrednictwem Związku Banków Polskich, Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, oraz innych organów, działania banków w holdingach. Status prawny Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego 1. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego jest organem wykonawczym Komisji Nadzoru Bankowego (art. 29 ust. 1 ustawy o NBP). 2. Szczegółowy tryb działania Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego określa regulamin uchwalony przez Komisję Nadzoru Bankowego większością głosów w obecności wszystkich członków Komisji Nadzoru Bankowego (art. 29 ust. 2 ustawy o NBP). 3. Generalnego Inspektora Nadzoru Bankowego powołuje i odwołuje Prezes NBP w uzgodnieniu z Ministrem Finansów (art. 29 ust. 3 ustawy o NBP). 6

7 Status inspektorów nadzoru bankowego Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego 1. Inspektorzy nadzoru bankowego powinni posiadać odpowiednie wykształcenie i doświadczenie zawodowe. W szczególności inspektorem nadzoru bankowego może być ten, kto: posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich; daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków służbowych; ma nienaganną opinię i nie był karany za przestępstwo z winy umyślnej; posiada wyższe wykształcenie prawnicze, ekonomiczne lub inne wyższe o specjalności przydatnej do wykonywania nadzoru bankowego; posiada, co najmniej 3-letni staż pracy w bankowości; złożył egzamin kwalifikacyjny na stanowisko inspektora nadzoru bankowego przed komisją egzaminacyjną, powołaną przez Komisję Nadzoru Bankowego (art. 30 ust. 1 ustawy o NBP). 2. Komisja Nadzoru Bankowego określa zasady przeprowadzania egzaminów i odbywania praktyki zawodowej dla kandydatów na inspektorów nadzoru bankowego (art. 30 ust. 2 ustawy o NBP). Postępowanie licencyjne przed Komisją Nadzoru Bankowego 1. Utworzenie banku może nastąpić, jeżeli: zostało zapewnione wyposażenie banku w: a) fundusze własne, których wielkość powinna być dostosowana do rodzaju czynności bankowych przewidzianych do wykonywania i rozmiaru zamierzonej działalności, b) pomieszczenia posiadające odpowiednie urządzenia techniczne, należycie zabezpieczające przechowywane w banku wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej, założyciele oraz osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu, w tym prezesa, dają rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem, przy czym co najmniej dwie osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem oraz udowodnioną znajomość języka polskiego, przedstawiony przez założycieli plan działalności banku na okres, co najmniej trzyletni wskazuje, że działalność ta będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w banku. Komisja Nadzoru Bankowego odstąpi, w drodze decyzji wydanej na wniosek założycieli, od wymogu udowodnionej znajomości języka polskiego, jeżeli nie jest to niezbędne ze względów nadzoru ostrożnościowego, biorąc w szczególności pod uwagę poziom dopuszczalnego ryzyka lub zakres działalności banku (art. 30 ust. 1 i 1a ustawy-prawo bankowe). 2. Część kapitału założycielskiego może być wniesiona w formie wkładów niepieniężnych w postaci wyposażenia i nieruchomości, jeśli będą one bezpośrednio przydatne w prowadzeniu działalności bankowej, z tym że kapitał założycielski wnoszony w formie pieniężnej nie może być niższy od równowartości w złotych euro przeliczonej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu wydania zezwolenia na utworzenie banku, a wartość wnoszonych wkładów niepieniężnych nie może przekraczać 15% kapitału założycielskiego. Komisja Nadzoru Bankowego może w szczególnie uzasadnionych przypadkach wyrazić zgodę na przekroczenie limitu (art. 30 ust. 2 i 4 ustawy-prawo bankowe). 3. Bank w formie spółki akcyjnej i bank spółdzielczy mogą być utworzone po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego (art. 30a ustawy-prawo bankowe).. 4. Wniosek do Komisji Nadzoru Bankowego o wydanie zezwolenia na utworzenie banku powinien zawierać: 7

8 określenie nazwy i siedziby banku, określenie czynności bankowych, do których wykonywania bank ma być upoważniony, oraz dane o przedmiocie i zakresie zamierzonej działalności, dane dotyczące: założycieli i osób przewidzianych do objęcia w banku stanowisk członków zarządu, kapitału założycielskiego. Do wniosku załącza się: projekt statutu banku, program działalności i plan finansowy banku na okres co najmniej trzyletni, dokumenty dotyczące założycieli i ich sytuacji finansowej, wymagane przez Komisję Nadzoru Bankowego, opinię właściwych władz nadzorczych kraju siedziby wnioskodawcy, jeżeli założycielem jest bank zagraniczny (art. 31 ust. 1-3 ustawy-prawo bankowe). 5. Jeżeli z wnioskiem o wydanie zezwolenia na utworzenie banku występuje więcej niż 10 założycieli, są oni obowiązani ustanowić 1-3 pełnomocników, którzy będą ich reprezentować wobec Komisji Nadzoru Bankowego w okresie poprzedzającym wydanie zezwolenia na utworzenie banku. Pełnomocnictwo powinno być sporządzone w formie aktu notarialnego (art. 31 ust. 4 ustawy-prawo bankowe). 6. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego bada, czy składane do Komisji Nadzoru Bankowego wnioski o wydanie zezwolenia lub wyrażenie zgody oraz zawiadomienia o zamiarze prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zawiadomienia o zamiarze prowadzenia działalności przez banki krajowe na terytorium państwa goszczącego lub zawiadomienia o zamiarze wykonywania na terytorium państwa goszczącego przez instytucję finansową mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej czynności bankowych zawierają informacje niezbędne do ich przyjęcia i rozpatrzenia, a w szczególności czy spełniają wymogi określone w przepisach ustawy - Prawo bankowe oraz innych przepisach ( 2 ust. 1 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 7. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego bada również, czy do wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku spółdzielczego, nie spełniającego wymogów w zakresie posiadania kapitału o równowartości w złotych euro, przeliczonych według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu wydania zezwolenia na utworzenie banku, dołączona jest deklaracja właściwego banku zrzeszającego, w którym bank ten będzie zrzeszony, stwierdzająca zamiar przyjęcia banku do zrzeszenia ( 2 ust. 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 8. W zakresie niezbędnym do wydania przez Komisję Nadzoru Bankowego zezwoleń na utworzenie banku, Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego dokonuje oceny sytuacji prawnej i finansowej założycieli banku, na podstawie dokumentów i informacji, o których mowa w uchwale Nr 1/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 10 stycznia 2002 r. w sprawie wykazu dokumentów zataczanych do wniosków do Komisji Nadzoru Bankowego w sprawach o wydanie zezwolenia na utworzenie banku, o wyrażenie zgody na powołanie członków zarządu banku oraz do informacji o składzie zarządu przedstawianej Komisji Nadzoru Bankowego przez radę nadzorczą banku ( 3 ust. 1 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 9. W przypadku gdy fakt pozostawania założyciela w stosunku zależności od określonego podmiotu wpłynąć może na ustalenie, czy założyciel daje rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem, Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego ocenia, na podstawie dokumentów i informacji, które wymagane są w przypadku wnioskodawcy, sytuację prawną i finansową również podmiotu dominującego ( 3 ust. 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 8

9 10. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego bada, czy projektowany statut odpowiada warunkom określonym w ustawie - Prawo bankowe, w szczególności czy jednoznacznie określone zostały czynności bankowe oraz inne rodzaje działalności bankowej, a także czy projektowany statut nie spowoduje skutków w postaci naruszenia przepisów prawa, interesów klientów albo nie gwarantowania bezpieczeństwa gromadzonych w banku środków lub gdy przepisy prawa obowiązujące w miejscu siedziby lub zamieszkania założyciela lub jego powiązania z innymi podmiotami mogłyby uniemożliwić skuteczne sprawowanie nadzoru nad bankiem ( 4 ust. 1 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 11. W zakresie niezbędnym do wydania przez Komisję Nadzoru Bankowego zezwolenia na zmianę statutu Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego analizuje uzyskane od wnioskodawcy: aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, aktualny statut banku, poświadczony zgodnie z postanowieniami odrębnych przepisów, dokument stwierdzający treść projektowanych zmian w statucie banku wraz z uzasadnieniem tych zmian, informację o sposobie opłacenia akcji, a jeżeli wniesiony ma być wkład niepieniężny - również informację o rodzaju i wartości tego wkładu oraz dane umożliwiające stwierdzenie, że spełnia on wymogi formalne związane z wymogami kapitałowymi wymagane przy utworzeniu banku, a ponadto informację, czy w wyniku objęcia przez akcjonariuszy akcji nowej emisji nie zostały przekroczone granice wykonywania prawa głosu na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy - jeżeli zmiana statutu dotyczy wysokości kapitału akcyjnego ( 4 ust. 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 12. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego bada, czy załączony do wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku program działalności i plan finansowy banku zawierają: informacje dotyczące przewidywanego terytorialnego zakresu działalności, określenie kręgu klientów, którym bank zamierza świadczyć usługi, i możliwości ich pozyskania oraz ocenę konkurencyjności wobec innych banków, przewidywane bilanse i rachunki wyników, ze szczegółowym omówieniem kosztów i przychodów, podziału zysków, wskazaniem źródeł i sposobu pokrycia strat dla okresu co najmniej 3 lat, a także założenia dotyczące czynności obrotu dewizowego, jeżeli bank zamierza w tym okresie wykonywać takie czynności. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego bada, czy program działalności i plan finansowy uwzględniają wymagania dotyczące prawidłowego prowadzenia działalności bankowej, wynikające z ustawy - Prawo bankowe i innych przepisów ( 5 ust. 1 i 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 13. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego bada, czy pomieszczenia, w których prowadzona będzie działalność bankowa, posiadają odpowiednie urządzenia techniczne, należycie zabezpieczające przechowywane w banku wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej, oraz zapewniające odpowiednią obsługę klientów banku. W celu dokonania ustaleń Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego analizuje w szczególności przedstawione przez założycieli dokumenty określające sytuację prawną obiektu, sposób jego pozyskania oraz opinię podmiotu posiadającego uprawnienia, stwierdzającą możliwość wykorzystania lub zaadoptowania obiektu na cele bankowe ( 6 ust. 1 i 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 14. Komisja Nadzoru Bankowego: wzywa założycieli do uzupełnienia wniosku, jeżeli nie odpowiada on wymaganiom może zażądać uzupełniających danych lub dokumentów dotyczących w szczególności założycieli i osób przewidzianych do objęcia w banku stanowisk członków zarządu, w tym informacji o 9

10 ich sytuacji majątkowej i rodzinnej, jeżeli informacje te są niezbędne do podjęcia decyzji o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku, w terminie nieprzekraczającym 3 miesięcy od daty otrzymania wniosku lub jego uzupełnienia - wydaje decyzję w przedmiocie zezwolenia na utworzenie banku (art. 33 ust. 1 ustawy- Prawo bankowe). 15. Komisja Nadzoru Bankowego w uzasadnionych przypadkach może przedłużyć do 6 miesięcy termin wydania decyzji, w przedmiocie zezwolenia na utworzenie banku informując o tym założycieli przed upływem terminu 3 miesięcy od daty otrzymania wniosku lub jego uzupełnienia (art. 33 ust. 2 ustawy-prawo bankowe). 16. W zezwoleniu na utworzenie banku Komisja Nadzoru Bankowego określa: firmę banku, jego siedzibę, nazwy (nazwiska) założycieli i obejmowane przez nich akcje, wysokość kapitału założycielskiego, działalność, do której wykonywania bank jest upoważniony, oraz warunki, po spełnieniu których Komisja Nadzoru Bankowego zezwoli na rozpoczęcie przez bank działalności, a także zatwierdza projekt statutu banku (art. 34 ust. 1 ustawy-prawo bankowe). 17. Zmiana statutu banku wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, jeżeli dotyczy spraw dot. organów i ich kompetencji, ze szczególnym uwzględnieniem kompetencji członków zarządu, oraz zasady podejmowania decyzji, podstawowej strukturę organizacyjną banku, zasady składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych, trybu wydawania regulacji wewnętrznych oraz trybu podejmowania decyzji o zaciągnięciu zobowiązań lub rozporządzeniu aktywami, których łączna wartość w stosunku do jednego podmiotu przekracza 5 % funduszy własnych oraz uprzywilejowania lub ograniczenia akcji co do prawa głosu w banku w formie spółki akcyjnej, a w banku spółdzielczym będącym spółdzielnią osób prawnych zasady ustalania liczby głosów przysługujących członkom w sposób inny niż jeden członek - jeden głos (art. 34 ust. 2 ustawy-prawo bankowe). 18. Zezwolenie Komisji Nadzoru Bankowego na zmianę statutu może określać termin, do którego powinna być podjęta uchwała. W przypadku niepodjęcia uchwały we wskazanym terminie decyzja Komisji Nadzoru Bankowego wygasa. Przepisu art Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się. (art. 34 ust. 2a ustawy-prawo bankowe). 19. Komisja Nadzoru Bankowego może być uczestnikiem w postępowaniu rejestrowym dotyczącym banku (art. 35 ustawy-prawo bankowe). 20. Bank może rozpocząć działalność po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego (art. 36 ust. 1 ustawy-prawo bankowe). 21. Z wnioskiem o wydanie zezwolenia przez Komisję Nadzoru Bankowego na rozpoczęcie przez bank działalności występuje zarząd banku (art. 36 ust. 2 ustawy-prawo bankowe). 22. Zezwolenie Komisji Nadzoru Bankowego na rozpoczęcie przez bank działalności wydaje się po stwierdzeniu, że bank: jest należycie przygotowany organizacyjnie do rozpoczęcia działalności, zgromadził w całości kapitał założycielski, dysponuje odpowiednimi warunkami do przechowywania środków pieniężnych i innych wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej, spełnia inne warunki określone w decyzji o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku (art. 36 ust. 3 ustawy-prawo bankowe) Komisja Nadzoru Bankowego odmawia wydania zezwolenia na utworzenie banku lub na zmianę jego statutu, jeżeli nie zostały spełnione wymagania obowiązujące przy tworzeniu banków lub zamierzona działalność banku naruszałaby przepisy prawa, interesy klientów albo nie gwarantowałaby bezpieczeństwa gromadzonych w banku środków lub gdy przepisy prawa obowiązujące w miejscu siedziby lub zamieszkania założyciela lub jego powiązania z innymi podmiotami mogłyby uniemożliwić skuteczne sprawowanie nadzoru nad bankiem (art. 37 ustawy-prawo bankowe). 24. Zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego na utworzenie banku lub na zmianę jego statutu, tracą moc, jeżeli w terminie roku od wydania zezwolenia na utworzenie banku nie rozpoczął on działalności (art. 38 ustawy-prawo bankowe). 10

11 25. W zakresie niezbędnym do stwierdzenia, czy spełnione zostały warunki do wydania przez Komisję Nadzoru Bankowego zezwolenia na rozpoczęcie przez bank działalności operacyjnej, Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego przeprowadza w uzgodnionym z bankiem terminie kontrolę w zakresie obejmującym w szczególności sprawdzenie: zgodności ze stanem faktycznym danych zawartych w dokumentach stanowiących podstawę zezwolenia na utworzenie banku, a zwłaszcza: a) prawidłowości dokonania wpłat kapitału założycielskiego, b) źródeł pokrycia kosztów organizacji, c) składu zarządu banku, d) składu akcjonariuszy - założycieli (księga akcji), e) stanu prawnego obiektu przeznaczonego na siedzibę banku, f) zgodności aktu notarialnego i wpisów w rejestrze handlowym z decyzją Komisji i statutem, wyposażenia banku w zestaw wewnętrznych regulaminów i instrukcji koniecznych do prowadzenia zamierzonej działalności, wyposażenia w zestaw stempli i pieczęci, wyposażenia banku w niezbędne formularze, druki oraz formularze czekowe, stopnia przygotowania (wyszkolenia) personelu, stosowanych technik księgowania, przygotowania do przekazywania wymaganej przez NBP sprawozdawczości, wyposażenia banku w sprzęt i oprogramowanie komputerowe, wyposażenia banku w inne podstawowe urządzenia biurowe (w tym połączenia telefoniczne, teleksowe i faksowe), zapewnienia warunków obsługi kasowej oraz zabezpieczenia wartości przechowywanych w banku, zabezpieczenia systemów informatycznych, właściwego oznakowania obiektu oraz dostępności i czytelności przeznaczonych dla klientów informacji ( 11 ust. 1 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 26. Z przeprowadzonej kontroli, w zakresie niezbędnym do stwierdzenia, czy spełnione zostały warunki do wydania przez Komisję Nadzoru Bankowego zezwolenia na rozpoczęcie przez bank działalności operacyjnej, sporządzany jest protokół i inna dokumentacja zawierająca w/w informacje oraz wnioski z kontroli wraz z materiałami uzasadniającymi te wnioski ( 12 ust. 1 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 27. Po zakończeniu kontroli Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego występuje do Komisji Nadzoru Bankowego o wydanie zezwolenia na rozpoczęcie przez bank działalności lub odmowę wydania zezwolenia ( 12 ust. 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru Komisja Nadzoru Bankowego a określenie terenu działania banku spółdzielczego 1. Bank spółdzielczy, za zgodą banku zrzeszającego, z którym zawarł umowę zrzeszenia, może prowadzić działalność także na terenie powiatów sąsiadujących z terenem powiatu, w którym znajduje się jego siedziba oraz z terenem powiatów, w których w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. znajdowały się jego placówki wykonujące czynności bankowe, a także na terenie powiatu sąsiadującego z województwem, w którym znajduje się jego siedziba, oraz z terenem powiatów, w których znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe. Działalność obejmująca inne powiaty niż sąsiadujące wymaga uzyskania zgody Komisji Nadzoru Bankowego (art. 5 ust. 2 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). 11

12 2. Zmiana statutu banku spółdzielczego będąca wynikiem dostosowania terenu działania do terenu powiatu, w którym w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. znajduje się jego siedziba oraz terenu powiatów, w których znajdowały się jego placówki wykonujące czynności bankowe, lub będąca wynikiem rozszerzenia terenu działania w związku z połączeniem się banków spółdzielczych nie wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego (art. 5 ust. 4 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). 3. Bank spółdzielczy, którego fundusze własne obniżyły się poniżej wartości euro i euro, jest obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym fakcie Komisję Nadzoru Bankowego, która w związku z tym obniżeniem może ograniczyć zakres działalności banku związany z wysokością funduszy własnych, związany z terytorialnym obszarem działania i zakresem wykonywanych czynności (art. 5a ust. 1 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). 4. W zakresie niezbędnym do wydania przez Komisję Nadzoru Bankowego zgody na prowadzenie działalności obejmującej inne powiaty niż sąsiadujące, wynikająca z ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego analizuje uzyskane od wnioskodawcy: aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, aktualny statut banku poświadczony zgodnie z postanowieniami odrębnych przepisów, opinię rady zrzeszenia, do którego należy bank, dotyczącą planowanego rozszerzenia zakresu działalności banku, plan określający strategię działania banku na rozszerzonym terenie. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego bada, czy plan określający strategię działania banku na rozszerzonym terenie, w szczególności zawiera: określenie planowanego rozwoju sieci placówek bankowych i usług świadczonych przez te placówki, z uwzględnieniem istniejących już jednostek organizacyjnych banku oraz specyfiki ich działalności, określenie przygotowania kadry banku do planowanego rozszerzenia zakresu prowadzonej działalności, określenie kręgu potencjalnych klientów banku na rozszerzonym terenie oraz możliwości i sposobów ich pozyskania, oszacowanie przewidywanych kosztów związanych z rozszerzeniem terytorialnego zakresu działalności, ocenę konkurencyjności wobec innych banków prowadzących działalność na obszarze objętym wnioskiem ( 13 ust. 1 i 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru Rola Komisji Nadzoru Bankowego w określaniu zakresu czynności bankowych wykonywanych przez banki spółdzielcze 1. Banki spółdzielcze, po uzyskaniu zgodnie z ustawą - Prawo bankowe zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, mogą wykonywać następujące czynności bankowe: przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów, prowadzenie innych rachunków bankowych, udzielanie kredytów, udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych, przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych, udzielanie pożyczek pieniężnych, udzielanie pożyczek i kredytów konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy, operacje czekowe i wekslowe, 12

13 wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu, nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych, udzielanie i potwierdzanie poręczeń, wykonywanie innych czynności bankowych w imieniu i na rzecz banku zrzeszającego (art. 6 ust. 1 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). 2. Banki spółdzielcze posiadające fundusze własne wyższe niż równowartość w złotych euro, po uzyskaniu zgodnie z ustawą - Prawo bankowe zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, mogą także wykonywać czynności polegające na rozliczaniu i umarzaniu pieniądza elektronicznego (art. 6 ust. 2 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). Rola Komisji Nadzoru Bankowego w powoływaniu rady nadzorczej Członkowie rady nadzorczej są powoływani i odwoływani przez walne zgromadzenie banku, przy czym bank zobligowany jest do poinformowania Komisji Nadzoru Bankowego o składzie rady nadzorczej oraz o zmianie jej składu niezwłocznie po jej powołaniu lub po dokonaniu zmiany jej składu (art. 22 ust. 2 i 3 ustawy Prawo bankowe). Rola Komisji Nadzoru Bankowego w powoływaniu prezesa zarządu banku spółdzielczego oraz zarządu banku zrzeszającego 1. Prezesa zarządu banku spółdzielczego powołuje i odwołuje rada nadzorcza, przy czym powołanie następuje za zgodą Komisji Nadzoru Bankowego w trybie przewidzianym w ustawie-prawo bankowe. Z wnioskiem o wyrażenie zgody występuje rada nadzorcza (art. 12 ust. 3 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). 2. Powołanie prezesa i członków zarządu banku zrzeszającego następuje na zasadach określonych w ustawie-prawo bankowe (art. 20 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). 3. Rada nadzorcza informuje Komisję Nadzoru Bankowego o składzie zarządu oraz o zmianie jego składu niezwłocznie po jego powołaniu lub po dokonaniu zmiany jego składu. Rada nadzorcza informuje Komisję Nadzoru Bankowego także o członkach zarządu, którym w ramach podziału kompetencji podlega w szczególności zarządzanie ryzykiem kredytowym i komórka audytu wewnętrznego (art. 22a ust. 2 ustawy-prawo bankowe). 4. Powołanie dwóch członków zarządu banku zrzeszającego, w tym prezesa, następuje za zgodą Komisji Nadzoru Bankowego. Z wnioskiem o wyrażenie zgody występuje rada nadzorcza (art. 22b ust.1 ustawy-prawo bankowe). 5. Komisja Nadzoru Bankowego może zażądać informacji i dokumentów dotyczących osoby prezesa banku spółdzielczego (dwóch członków zarządu banku zrzeszającego, w tym prezesa) w zakresie niezbędnym do wyrażenia zgody (art. 22b ust. 2 ustawy-prawo bankowe). 6. Komisja Nadzoru Bankowego odmawia bezwzględnie radzie nadzorczej banku spółdzielczego (banku zrzeszającego) wyrażenia zgody na powołanie danej osoby na funkcję prezesa zarządu banku spółdzielczego (dwóch członków zarządu banku zrzeszającego, w tym prezesa), jeżeli osoby te: były karane za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe, z wyłączeniem przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego, spowodowały udokumentowane straty w miejscu pracy albo w związku z pełnieniem funkcji członka organu osoby prawnej, został wobec nich orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorcy, członka rady 13

14 nadzorczej lub komisji rewizyjnej w spółce akcyjnej, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub w spółdzielni, nie dają rękojmii ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem, nie posiadają wykształcenia i doświadczenia zawodowego niezbędnego do kierowania bankiem oraz udowodnionej znajomości języka polskiego (art. 22b ust. 3 ustawy-prawo bankowe). 7. Na wniosek rady nadzorczej banku spółdzielczego (banku zrzeszającego) Komisja Nadzoru Bankowego może odstąpić, w drodze decyzji, od wymogu udowodnionej znajomości języka polskiego, jeżeli nie jest to niezbędne ze względów nadzoru ostrożnościowego, biorąc w szczególności pod uwagę poziom dopuszczalnego ryzyka lub zakres działalności banku (art. 22b ust. 4 ustawy Prawo bankowe). 8. Fakultatywnie Komisja Nadzoru Bankowego może odmówić radzie nadzorczej banku spółdzielczego (banku zrzeszającego) wyrażenia zgody na powołanie danej osoby na funkcję prezesa zarządu banku spółdzielczego (dwóch członków zarządu banku zrzeszającego, w tym prezesa), jeżeli: jest prowadzone przeciwko nim postępowanie karne lub postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, były karane za przestępstwo inne niż za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe, z wyłączeniem przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego (art. 22b ust. 5 ustawy Prawo bankowe). 9. Decyzja Komisji Nadzoru Bankowego o wyrażaniu zgody na powołanie przez radę nadzorczą prezesa zarządu banku (dwóch członków zarządu banku zrzeszającego, w tym prezesa), może określać termin, w przeciągu którego powinno nastąpić powołanie tych osób do organy zarządzającego. W przypadku niepowołania przez radę nadzorczą w tym terminie - osoby, na której powołanie Komisja Nadzoru Bankowego wyraziła zgodę, decyzja ta z mocy prawa wygasa (art. 22b ust. 7 ustawy Prawo bankowe). 10. W zakresie niezbędnym do wydania przez Komisję Nadzoru Bankowego decyzji, Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego dokonuje oceny, czy kandydaci przewidziani do pełnienia w banku funkcji prezesa lub członka zarządu spełniają wymagania, tj.: niekaralności za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe, z wyłączeniem przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego, nie spowodowały udokumentowanych strat w miejscu pracy albo w związku z pełnieniem funkcji członka organu osoby prawnej, nie został wobec nich orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorcy, członka rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej w spółce akcyjnej, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub w spółdzielni, dają rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem, przy czym co najmniej dwie osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem oraz udowodnioną znajomość języka polskiego. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego analizuje przedstawione przez wnioskodawców dokumenty i informacje. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego bada, czy nie zachodzą inne okoliczności dotyczące kandydatów, przewidzianych do pełnienia w banku funkcji prezesa lub członka zarządu, które w razie zatajenia i późniejszego ujawnienia mogłyby wpłynąć negatywnie na zaufanie klientów do banku. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego ponadto bada, czy co najmniej 2 osoby przewidziane do objęcia w banku funkcji członków zarządu, w tym prezes zarządu banku, posiadają wykształcenie i doświadczenie niezbędne do kierowania danym bankiem, w szczególności, czy mają odpowiedni staż pracy w bankowości lub innych instytucjach finansowych i czy biegle władają językiem polskim i posiadają dobrą znajomość polskiego systemu bankowego ( 7 ust Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 14

15 11. W zakresie niezbędnym do wydania przez Komisję Nadzoru Bankowego decyzji wydanej na wniosek założycieli, od wymogu udowodnionej znajomości języka polskiego, jeżeli nie jest to niezbędne ze względów nadzoru ostrożnościowego, biorąc w szczególności pod uwagę poziom dopuszczalnego ryzyka lub zakres działalności banku, Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego gromadzi i analizuje dokumenty i informacje dotyczące przyjętych przez bank rozwiązań gwarantujących ostrożne i stabilne zarządzanie bankiem, pomimo braku udowodnionej znajomości języka polskiego kandydata na prezesa lub innego członka zarządu banku ( 7 ust. 4 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru 12. Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego analizuje przedstawione dokumenty i informacje o kandydatach, dotyczące: życiorysu zawodowego, ze szczególnym uwzględnieniem pracy w instytucjach finansowych, poprzez wskazanie pełnionych funkcji i związanej z nimi odpowiedzialności oraz doświadczenia w pracy w innych instytucjach, posiadanej wiedzy w zakresie rynku nieruchomości i rynku kapitałowego, ubiegania się o stanowisko w innych tworzonych lub działających instytucjach finansowych i niefinansowych ( 8 ust. 2 - Uchwały Nr 4/2002 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 6 marca 2002 r. w sprawie trybu wykonywania nadzoru Współpraca związków rewizyjnych i biegłych rewidentów z Komisją Nadzoru Bankowego 1. Banki spółdzielcze mogą tworzyć związki rewizyjne określone w ustawie - Prawo spółdzielcze. Związek rewizyjny na rzecz zrzeszonych w nim banków spółdzielczych w szczególności: przeprowadza lustracje, bada sprawozdania finansowe po spełnieniu warunków, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1994 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, prowadzi działalność szkoleniową i instruktażową. Związek rewizyjny przekazuje wnioski wynikające z przeprowadzonej lustracji, opinię i raport biegłego rewidenta bankowi zrzeszającemu (art. 15 ust. 1, 3 i 4 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). 2. Przepisy ustawy - Prawo bankowe, w zakresie zasad powoływania biegłych rewidentów, oraz w zakresie obowiązku powiadamiania Komisji Nadzoru Bankowego o stwierdzonych podczas lustracji nieprawidłowościach, stosuje się odpowiednio (art. 15 ust. 5 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). 3. Banki spółdzielcze obowiązane są przekazywać do Komisji Nadzoru Bankowego zbadane jednostkowe i skonsolidowane sprawozdanie finansowe wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta w ciągu 15 dni od dnia ich zatwierdzenia oraz z odpisem uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego (art. 134 ust. 2 ustawy- Prawo bankowe). 4. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przeprowadzonym badaniu na zlecenie banku spółdzielczego (banku zrzeszającego), Komisja Nadzoru Bankowego może zobowiązać bank spółdzielczy do zlecenia wskazanemu biegłemu rewidentowi zbadania prawidłowości i rzetelności wszystkich sprawozdań finansowych sporządzanych przez bank, kontroli ksiąg rachunkowych, analizy portfela kredytowego oraz dokonania takich czynności, jak: oceny sytuacji finansowej banków, w tym badaniu wypłacalności, jakości aktywów; płynności płatniczej, wyniku finansowego banków; badania jakości zarządzania ryzykiem prowadzonej działalności; badania zgodności udzielanych kredytów, pożyczek pieniężnych, akredytyw, gwarancji bankowych i poręczeń oraz emitowanych bankowych papierów wartościowych z obowiązującymi w tym zakresie przepisami; badania zabezpieczenia i terminowości spłaty kredytów i pożyczek pieniężnych; 15

16 Materiał opracowany na zlecenie Redakcji BS.net. Wszystkie prawa zastrzeżone. badania przestrzegania limitów zaangażowania banku, polegającego na tym, iż suma wierzytelności banku, udzielonych przez bank zobowiązań pozabilansowych oraz posiadanych przez bank bezpośrednio lub pośrednio akcji lub udziałów w innym podmiocie, wniesionych dopłat w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub też wkładów albo sum komandytowych - w zależności od tego, która z tych kwot jest większa - w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, obciążonych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie (zaangażowanie) nie może przekroczyć limitu koncentracji zaangażowań, który wynosi: a) 20 % funduszy własnych banku - dla zaangażowania banku wobec każdego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie, gdy którykolwiek z tych podmiotów jest w stosunku do banku podmiotem dominującym lub zależnym albo jest podmiotem zależnym od podmiotu dominującego wobec banku, b) 25 % funduszy własnych banku - dla zaangażowania banku wobec każdego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie, gdy żaden z nich nie jest podmiotem powiązanym z bankiem. Suma zaangażowań banku równych lub przekraczających 10 % funduszy własnych banku (duże zaangażowanie) w stosunku do w/w podmiotów, nie może być wyższa niż limit dużych zaangażowań, który wynosi 800 % tych funduszy; badania przestrzegania limitów kredytowych banku, polegających na tym, iż udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej lub poręczenia członkowi zarządu albo członkowi rady nadzorczej banku w kwocie łącznego zobowiązania przekraczającej euro, obliczonej w złotych według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień udzielenia kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej lub poręczenia, wymaga zgody wyrażonej w uchwale zarządu oraz uchwale rady nadzorczej banku. Uchwały te zapadają bez udziału zainteresowanej osoby, w głosowaniu tajnym, większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy składu organu. Suma kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń w/w nie może przekroczyć w banku spółdzielczym - 25 % sumy funduszy podstawowych, zaś w banku zrzeszającym - 10 % sumy funduszy podstawowych; badania przestrzegania określonych przez Komisję Nadzoru Bankowego norm dopuszczalnego ryzyka w działalności banków. Jeżeli w wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono nieprawidłowości, koszty badania ponosi bank (art. 135 ust. 1 ustawy-prawo bankowe). 5. Zlecenie badania zbadania prawidłowości i rzetelności wszystkich sprawozdań finansowych sporządzanych przez bank spółdzielczy (bank zrzeszający), kontroli ksiąg rachunkowych, analizy portfela kredytowego oraz dokonania w/w czynności może zostać udzielone także bezpośrednio przez Komisję Nadzoru Bankowego. Koszty badania ponosi wówczas Narodowy Bank Polski, z zastrzeżeniem, iż jeżeli w wyniku badania zleconego przez Komisję Nadzoru Bankowego stwierdzono nieprawidłowości, koszty badania ponosi bank spółdzielczy (bank zrzeszający) (art. 135 ust. 2 i 3 ustawy-prawo bankowe). 6. Biegły rewident przeprowadzający badanie sprawozdań finansowych banku oraz badanie zlecone przez bank spółdzielczy (bank zrzeszający) na żądanie Komisji Nadzoru Bankowego jest obowiązany niezwłocznie powiadomić Komisję Nadzoru Bankowego o ujawnionych faktach wskazujących na: popełnienie przestępstwa, naruszenie przepisów regulujących działalność banku, naruszenie zasad dobrej praktyki bankowej lub inne zagrożenie interesów klientów banku, istnienie przesłanek do wyrażenia opinii negatywnej na temat sprawozdania finansowego banku lub odmowy wyrażenia tej opinii (art. 136 ust. 1 ustawy-prawo bankowe). 7. Przy wykonywaniu przez biegłych rewidentów badań i czynności przeprowadzanych na bezpośrednie żądanie Komisji Nadzoru Bankowego, stosuje się do nich odpowiednio przepisy 16