Tom II z III, księża parafii

Transkrypt

1 Historia Grabowca. 1 Historia Grabowca Monografia rzymskokatolickiej parafii św. Mikołaja w Grabowcu Renata Kulik, Henryk Kulik Tom II z III, księża parafii

2 2 Historia Grabowca. 1. Wstęp Jest to projekt służący do zapamiętania zdarzeń i ludzi związanych z Grabowcem. Służy także do pewnego usystematyzowania wiedzy o parafii Grabowiec. W przedstawionej wersji opracowanie jest bogatsze fragmentami, które zostały już w dużym stopniu ukończone. Część historii nie została jeszcze opisana ale zapewne będzie opisana. 2. Wykaz proboszczów, administratorów, komendariuszy, parafii rzymskokatolickiej świętego Mikołaja w Grabowcu 2.1. Alfabetyczny wykaz proboszczów, administratorów, komendariuszy, Tabela 1 Alfabetyczny wykaz proboszczów, administratorów, komendariuszy, Nazwisko i imię/imiona Okres pracy w Grabowcu Miejsce pochówku Balaziusz Wojciech (Batazy, Batuda Albert) Bielawski Paweł 1653 Bojarczuk Wojciech Borsukiewicz Andrzej -29 września Zwierzyniec, cm. Branik Roman -29 czerwca września Budzyński Stanisław Michał Bychawski Piotr Szczebrzeszyn, cm. Czarnecki Józef ; formalnie był proboszczem aż do dnia Las nieledewski? śmierci Dolecki Edward Wilkołaz, cm. Drozdowski Michał 1770 Dudziński Wincenty Grabowiec, cm. Dziewulski Władysław Szczebrzeszyn, cm. Filipowicz Jan Garbowski Paweł 1715 Garlicki Tomasz Jabłoński Jan Jakub Jan Kamiński Feliks Kiliński Julian, Kilis Ignacy Kobylański Franciszek Komorowski Antoni, czerwiec Lubartów, cm.

3 Historia Grabowca. 3 Nazwisko i imię/imiona Okres pracy w Grabowcu Miejsce pochówku Kucharski Adam Kwiatkowski Antoni (wikariusz, administrator tym.) przed listopadem Łapkiewicz Wincenty Łoza Józef Jan 1773-przed 1786 Malicki Kazimierz ( ) ok Malinowski Bronisław zastępował ks. proboszcza Feliksa Kamińskiego Małdrzykowski Marcin Mateusz Mikoliński 1783 Milewski Antoni Mleczek Józef Modrzejewski Jan Opole Lubelskie, cm. Moruński Wojciech Grzegorz Myszkowski Piotr Piotr Niekrasowicz Nucia Franciszek (administrator), (proboszcz) Offinowski Grzegorz 1741 (co najmniej?) Orłowski Stanisław , zapewne do oraz Modliborzyce, cm Ostrowski Jan 1528 Piotrowski Jan Piotrowski Stanisław Piwowski (Pniowski) Eliasz Raczkowski Piotr Roszkowski Jakub Retke Stanisław przed czerwcem 1892 Rodyszewski Stanisław Rudkowski Łukasz 1688 Rudziński Antoni Sawecki Stefan , (miał do pomocy administratora)

4 4 Historia Grabowca. Nazwisko i imię/imiona Okres pracy w Grabowcu Miejsce pochówku Skierski Wojciech Sołomoński Bartłomiej 1620 Sutkowski Stanisław Szulc Michał Troszczyński (Trószczyński) Feliks Markuszów Uchański Jakub Walentyn Wielgosz Ludwik Dachau Winiarski Bonawentura 1655 Wołkowicz Jan Zaborowski Augustyn 1696 Zamojski Erazm 1622 Ziemocki Jakub 1573 Żółkiewski Zygmunt Żyrzyński Mikołaj Chronologiczny wykaz proboszczów, administratorów, komendariuszy, Tabela 2 Chronologiczny wykaz proboszczów, administratorów, komendariuszy, L.p. Imię/imiona i nazwisko Okres pracy w Grabowcu 1 Jan Jakub Walentyn Mateusz Stanisław Piotrowski Jan Ostrowski Jan Piotrowski (do wyjaśnienia) 8 Jakub Uchański Jakub Ziemocki Marcin Małdrzykowski Stanisław Sutkowski Piotr Myszkowski Bartłomiej Sołomoński Erazm Zamojski Stanisław Rodyszewski Wojciech Balazius (Albert Batazy, Batuda) Jakub Roszkowski Piotr Niekrasowicz

5 Historia Grabowca. 5 L.p. Imię/imiona i nazwisko Okres pracy w Grabowcu 19 Adam Kucharski Paweł Bielawski (Bieleński?) Bonawentura Winiarski Eliasz Piwowski (Pniowski) Łukasz Rudkowski Piotr Raczkowski Augustyn Zaborowski Paweł Garbowski Jan Jabłoński Mikołaj Żyrzyński Wojciech Skierski Grzegorz Offinowski Antoni Milewski Michał Drozdowski Michał Szulc (?) 34 Józef Jan Łoza 1773-przed Mikoliński Jan Wołkowicz Jan Filipowicz Wojciech Grzegorz Moruński Kazimierz Malicki ( ) Franciszek Kobylański Wincenty Dudziński Tomasz Garlicki Piotr Bychawski Feliks Troszczyński (Trószczyński) Józef Mleczek Roman Branik wrzesień Antoni Kwiatkowski przed listopadem Feliks Kamiński ok Bronisław Malinowski zastępował ks. proboszcza Feliksa Kamińskiego 50 Stanisław Retke przed czerwcem Antoni Komorowski, czerwiec Antoni Rudziński Julian Kiliński Andrzej Borsukiewicz -29 września Ludwik Wielgosz

6 6 Historia Grabowca. L.p. Imię/imiona i nazwisko Okres pracy w Grabowcu 56 Wojciech Bojarczuk Józef Czarnecki , formalnie był proboszczem aż do dnia śmierci 58 Stanisław Orłowski , zapewne do oraz Władysław Dziewulski Stanisław Orłowski Wincenty Łapkiewicz (bernardyn, proboszcz parafii Zawalów - był 62 Laurenty Maluga administratorem parafii Grabowiec, w której się ukrywał) 63 Jan Modrzejewski Edward Dolecki Ignacy Kilis , 66 Stefan Sawecki (miał do pomocy administratora) 67 Franciszek Nucia (administrator), (proboszcz) 68 Stanisław Michał Budzyński Zygmunt Żółkiewski Proboszczowie, administratorzy, komendariusze Księża w Królestwie Polskim po kasacji kościoła unickiego byli karani za posługę wiernym tego kościoła. Do 1905 roku władze rządowe królestwa karali kapłanów prawie wyłącznie w drodze administracyjnej, natomiast od wydania przez cesarza ukazu tolerancyjnego wiele spraw musiało przechodzić procedurę sądową 1. Ks. Marian Kaczmara w swojej pracy magisterskiej wymienia ks. Jana Łużeckiego jako proboszcza parafii rzymskokatolickiej w Grabowcu (co najmniej 1742). Ksiądz ten był jednak proboszczem parafii greckokatolickiej w Grabowcu Balazius Wojciech (Batazy, Batuda Albert), komendariusz Komendariusz parafii Grabowiec 2 ( ). Został instytuowany komendariuszem parafii z prezenty kapituły katedralnej Bielawski Paweł Proboszcz parafii Grabowiec 4 (1653) Bojarczuk Wojciech, Kubicki 1/2, s Kaczmara, s. 79; Szady In, s Kaczmara, s. 79; Szady In, s Kaczmara, s. 79.

7 Historia Grabowca. 7 Zdjęcie 1 Rok 1932 (około). Ksiądz Wojciech Bojarczuk, zdjęcie z Kroniki parafii św. Mikołaja w Grabowcu, tom I, rękopis, ( , z krótkim opisem wcześniejszych lat). Urodził się 22 lutego 1874 roku, wyświęcony 1899 roku 5. Wikariusz parafii: św. Michała Archanioła Wojsławice ( ), Tarnogóra ( ), Wilków (wówczas dekanat nowo-aleksandryjski, ) 6. Proboszcz parafii Łosice ( ). Administrator parafii Moniatycze ( ). Proboszcz parafii Łukowa ( ), Goraj (wówczas dekanat szczebrzeszyński, ), Grabowiec ( ), Zakrzówek (pow. janowski; dekanat kraśnicki; ) 7. W parafii Moniatycze m.in. wybudował plebanię, współorganizował polskie szkolnictwo 8. W Grabowcu zjednał sobie wiernych poprzez życzliwość i próby uniezależniania parafii od rodzin ziemiańskich 9. Został nazwany apostołem sadu i pszczółek ze względu na zamiłowanie do sadownictwa i pszczół. W wolnych chwilach dbał o ogród, o pszczoły a także o hodowlę gołębi. Bardzo lubił gołębie, które siadały mu na rękach 10. W Konstantynówce (Czartoria) wybudował kaplicę 11. Dzięki jego inicjatywie parafianie kupili dzwon, który bardzo uroczyście został sprowadzony i umieszczony w dzwonnicy. Ponadto wybudowano ołtarz w bocznej kaplicy w miejsce spalonego, oraz pomalowano elewację kościoła 12. Zorganizował na wysokim poziomie pracę organizacji kościelnych (tercjarstwa, kółek różańcowych, bractw i organizacji młodzieżowych) 13. Otrzymał tytuł kanonika honorowego (w 1938 roku) 14. Zmarł 22 stycznia 1961 roku Borsukiewicz Andrzej, Kaczmara, s. 81; Spis DL 1915, s. 34; Spis DL 1931, s Kaczmara, s. 81; Spis DL 1931, s. 60; Spis DL 1906, s Kaczmara, s. 81; Spis DL 1915, s. 34; Schematyzm 1925, s. 128; Spis DL 1929, s. 58; Spis DL 1938, s. 70; Spis DL 1966, s. 21; Akt urodzenia z dnia wystawiony przez ks. Wojciecha Bojarczuka proboszcza parafii Zakrzówek. 8 Kalisz JS, s Kaczmara, s KP T1, s KP T1, s KP T1, s KP T1, s Spis DL 1938, s Spis DL 1966, s. 215.

8 8 Historia Grabowca. Urodził się 19 stycznia 1880 roku, wyświęcony w 1903 roku 16. Wikariusz parafii Sobieszyn (dekanat garwoliński, ) 17. Proboszcz parafii Uchanie 18 (-1918-), Grabowiec 19 ( ), św. Jana Nepomucena w Zwierzyńcu 20 ( ). Zmarł 23 maja 1939 roku w Zwierzyńcu Branik 22 Roman, Urodził się 27 lutego 1840 roku, wyświęcony w 1863 roku 23. Proboszcz parafii Wola Gułowska 24 ( ), Grabowiec 25 ( wrzesień 1878-). Administrator parafii Wyszków 26 (dek. węgrowski, -przed grudniem1889), Kłoczew 27 (dek. garwoliński, przed grudniem ). Na mocy decyzji generała-gubernatora warszawskiego z dnia 17/29 stycznia 1878 roku ksiądz zapłacił 50 rubli kary za to, że wydał ze swego kościoła krzyż, chorągwie i inne emblematy religijne nielegalnie udającym się parafianom na odpust w sąsiedztwie. Natomiast 5/17 września 1878 roku generał-gubernator warszawski skazał księdza na 25 rubli grzywny oraz zażądał usunięcia księdza z probostwa w Grabowcu za to, że z ambony zachęcał parafian żeby nie wydawali władzy rządowej kapłanów, którzy pracowali z unitami i aby pogardzali szpiegami. Gubernator chciał przesunięcia księdza do innej diecezji, gdzie nie było unitów, za wyjątkiem Sejn. Na prośbę biskupa gubernator zamienił ostatni punkt swej decyzji i zgodził się na to, że biskup udzieli księdzu nagany i umieści go na parafii w powiecie puławskim lub garwolińskim 28. Z winy władz carskich ksiądz pozostawał przez pewien okres bez przydzielenia obowiązków; w związku z tym był pozbawiony utrzymania i zamieszkania. Mieszkał zapewne u krewnych bądź u obcych 29. Będąc proboszczem parafii Kłoczew (powiat Garwolin, gubernia siedlecka) otrzymał 14 listopada 1894 roku oficjalną naganę za to, że nie odprawił galowego nabożeństwa za zdrowie cesarzowej 30. Członek rzeczywisty Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności ( ) 31. Pod koniec 1913 roku ks. będąc administratorem parafii Kłoczew wstąpił do Zakonu Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie 32. Konfrater. Zmarł 31 stycznia 1921 roku. Pochowany w krypcie jasnogórskiej Kaczmara, s. 81; Spis DL 1931, s. 88; Schematyzm 1925, s Spis DL 1906, s KPZA 1918, Nr 5-6, s Schematyzm 1925, s. 125; IWL 1925, s. 103; AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn. Rep.60/IVb/57, k. 179; AAL AKDL, Akta (drugiego) Kościoła w Grabowcu, sygn. 61/IVb/26, k Spis DL 1931, s. 88; Spis DL 1938, s Kaczmara, s Bronik wg - Kaczmara, s. 80, Branik wg - KP T1, s. 5 oraz Kubicki 1/2, s Kaczmara, s. 80; Klasztor OO. Paulinów Jasna Góra (v ) 24 Parafia Wola Gułowska (v ). 25 Kubicki 1/2, s. 35; Akt zapowiedzi sporządzony roku przez ks. Romana Branika; W latach wg-kaczmara, s GW 1889, Nr 334, s Kubicki 1/2, s. 472; Spis DL 1906, s. 77; GW 1889, Nr 334, s. 1; GłL 1913, Nr 33, s Kubicki 1/2, s Kubicki 1/2, s Kubicki 1/2, s Rocznik LTD 1906, s. 3; Rocznik LTD 1904, s. 103; Rocznik LTD 1905, s GłL 1913, Nr 33, s Klasztor OO. Paulinów Jasna Góra (v ).

9 Historia Grabowca Budzyński Stanisław Michał Zdjęcie 2 Ksiądz Stanisław Michał Budzyński. Urodził się 4 września 1949 roku w Szczebrzeszynie 34. Ukończył Szkołę Podstawową w Wywłoczce i Liceum Ogólnokształcące w Biłgoraju (1967). W latach uczęszczał do Wyższego Seminarium Duchownego w Lublinie. Kursowym kolegą ks. Stanisława był ks. Janusz Nagórny. W 1973 roku uzyskał tytuł magistra teologii na Wydziale Teologii KUL. Święcenia kapłańskie otrzymał 28 sierpnia 1973 roku 35. Pracował jako wikariusz w Borowie, Józefowie, Janowie Lubelskim. Był kapelanem w Zespole Opieki Zdrowotnej w Janowie Lubelskim ( ). W 1988 roku został proboszczem parafii Świętego Stanisława Biskupa w Górecku Kościelnym, a od 4 czerwca 1995 roku w Grabowcu 36. Następnie od 19 lipca 2009 roku został proboszczem parafii św. Jerzego w Biłgoraju. Pełnił funkcję dziekana dekanatu grabowieckiego ( ). Był katechetą w Liceum Ogólnokształcącym w Grabowcu ( ). Następnie uczył religii w Szkole Podstawowej Zespołu Szkół w Grabowcu ( , ). Otrzymał m.in. nagrodę Dyrektora Zespołu Szkół im. Henryka Sienkiewicza w Grabowcu (2002). Został finalistą (wśród 12 finalistów na 1000 zgłoszeń) konkursu Proboszcz Roku Jest kapelanem chorych i członkiem rady duszpasterskiej kurii diecezji zamojskolubaczowskiej (co najmniej w latach ). Kanonik honorowy Kapituły Katedralnej w Zamościu (odzn. 1991) września 2009 roku został mianowany kierownikiem duchowym Legionu Maryi Kurii Matki Bożej Częstochowskiej w Biłgoraju Bychawski Piotr, Urodził się w 1807 roku. Syn Jakuba i Franciszki 39. Wyświęcony w 1832 roku Schematyzm DZL 1995, s Schematyzm DZL 1995, s M.in. Schematyzm DZL 1995, s Schematyzm DZL 1995, s , 94; Schematyzm DZL 1999, s. 116; Diecezja Zamojsko-Lubaczowska (v ); Schematyzm DZL 1999, s Diecezja Zamojsko-Lubaczowska (v ). 39 APZ APRSzczebrzeszyn, sygn. 88/635/0/-/3, k. 216/ Kaczmara, s. 80; Kubicki 3/2, s. 157.

10 10 Historia Grabowca. Proboszcz parafii Dubienka 41 (-1839-marzec 1841-), Trzeszczany 42 (maj 1841-sierpień ). Proboszcz parafii Grabowiec 43 ( ; przy czym do 21 marca 1868 roku sprawował obowiązki proboszcza, tj. do czasu przejęcia obowiązków przez administratora ks. Feliksa Troszczyńskiego). Pieczęć 1 Rok 1858, 16 maja. Odcisk pieczęci urzędowej Urzędnika Stanu Cywilnego R.K. Parafii Grabowiec oraz podpis proboszcza parafii Grabowiec ks. Piotra Bychawskiego 9ze zbiorów Ryszarda Karczmarczuka). Administrator parafii Hrubieszów 44 ( ok ), Wilkołaz 45 (1871-), Szczebrzeszyn 46 (ok ). W marcu 1841 roku (ponownie w sierpniu 1848 roku) został uznany, przez rząd, za kwalifikowanego do posiadania beneficjum 47. Parafię Grabowiec przejął protokólarnie 19 listopada 1849 roku. W Grabowcu m.in. odbudował w 1854 roku kościół po pożarze 48. Członek Rady Opiekuńczej Powiatu Hrubieszowskiego ( ) 49. Kanonik honorowy Katedry Augustowskiej (nominacja przed 1846). Wicedziekan dekanatu hrubieszowskiego (-1845-). Dziekan hrubieszowski ( wrzesień 1870-) września 1856 roku koncelebrował mszę św. w czasie odpustu w parafii Narodzenia NMP w Zamościu (kolegiaty) sierpnia 1866 roku wojenny generał gubernator lubelski zwrócił się do administratora diecezji lubelskiej ks. Kazimierza Sosnowskiego z prośbą o wskazanie 41 Spis DL 1840, s. 80; AAL AKGDL, sygn. 60/IVb/57, k. 92; PamRM 1841, T. 1, z. 1, s Spis DL 1846, s. 14; AAL AKGDL, sygn. 60/IVb/57, k. 92; PamRM 1841, T. 1, z. 3, s. 279; PamRM 1848, T.15, z.10, s Kaczmara, s. 80; Spis DL 1856; Spis DL 1865, s. 11; AAL AKGDL, sygn. 60/IVb/57, k ; PamRM 1850, T.18, z.2, s. 168; APRG, Księga urodzeń, , k. 417/ Spis DL 1870, s. 26; AAL AKGDL, sygn. 60/IVb/57, k. 92; APL APRHrub, sygn. 35/1829/0/2.2/58, k. 88/13; APL APRHrub, sygn. 35/1829/0/2.4/61, k AAL AKGDL, sygn. 60/IVb/57, k APL APRSzczebrzeszyn, sygn. 35/1930/0/2.4/130, k. 236; APZ APRSzczebrzeszyn, sygn. 88/635/0/-/3, k. 216/ PamRM 1841, T. 1, z. 1, s. 96; PamRM 1848, T.15, z.10, s KP T1, s Rocznik KP 1858, s. 241; Rocznik KP 1866, s Spis DL 1846, s. 14; Spis DL 1856; Spis DL 1865, s. 11; Spis DL 1870, s. 26; Kubicki 3/2, s. 157; Archiwum Diecezjalne w Zamościu, Księga urodzeń kościoła filialnego w Komarowie parafii Łabunie 1866, podsumowanie; Archiwum Diecezjalne w Zamościu, Księga urodzeń kościoła filialnego w Komarowie parafii Łabunie 1867, podsumowanie; APL APRWoż, sygn. 35/1961/0/2.4/61, k. 84; APRG, Księga urodzeń, , k. 84; APL AKFKomPRŁ, sygn. 35/1864/0/2.2/4, k. 76; APL APRHrub, sygn. 35/1829/0/2.4/48, k KW 1856, Nr 279, s

11 Historia Grabowca. sposobu ukarania ks. Piotra Bychawskiego, za to, że udzielił sakramentu małżeństwa poddanemu austriackiemu Kazimierzowi Langemu i pannie Mariannie Świrskiej (zapewne córce właściciela Gdeszyna) w cerkwi unickiej w Gdeszynie (filii parafii Peresołowice) 52. Zmarł 14 kwietnia 1877 roku w Szczebrzeszynie Czarnecki Józef, Zdjęcie 3 Rok 1933 (około). Ksiądz Józef Czarnecki, zdjęcie z Kroniki parafii św. Mikołaja w Grabowcu, tom I, rękopis, ( , z krótkim opisem wcześniejszych lat). Urodził się 14 marca 1890 roku we wsi Trzeciaków (parafia Mełgiew) 54. Syn Stanisława i Anny z domu Sztorc 55. Ukończył 4 klasy szkoły powszechnej w Chełmie. W latach studiował filozofię i teologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie. Alumn II roku kursu filozoficznego Seminarium Duchownego w Lublinie ( ) 56. Święcenia kapłańskie przyjął 14 czerwca 1920 roku. Po święceniach był wikariuszem parafii Bełżyce w dekanacie bełżyckim (-1925-) 57. Od 30 stycznia 1928 roku do 1933 roku pełnił funkcję proboszcza parafii św. Katarzyny w Czernięcinie 58. Z polecenia ordynariusza lubelskiego w 1929 roku rozpoczął budowę kościoła w Gilowie (gmina Goraj Lubelski), który został ukończony w 1932 roku 59. Następnie został proboszczem parafii Grabowiec ( ; formalnie był proboszczem aż do dnia śmierci). W Grabowcu wybudował dom parafialny ludowy, w którym utworzył sklep spółdzielczy. Przyczynił się do wybudowania głównego ołtarza i do przebudowy prezbiterium. W 1938 roku organizował spotkania w domu parafialnym, po których prawosławni mieszkańcy parafii Grabowiec składali rzymskokatolickie wyznanie wiary Kubicki 3/2, s APZ APRSzczebrzeszyn, sygn. 88/635/0/-/3, k. 216/ Spis DL 1931, s. 94; Spis DL 1915, s Leszczyński Mariusz (biskup), Kapłani zamęczeni w latach na Ziemi Zamojsko-Lubaczowskiej. Ks. Józef Czarnecki ( ), tygodnik Niedziela (edycja zamojska), Nr 23/ Spis DL 1915, s Schematyzm 1925, s Leszczyński Mariusz (biskup), Kapłani zamęczeni w latach na Ziemi Zamojsko-Lubaczowskiej. Ks. Józef Czarnecki ( ), tygodnik Niedziela (edycja zamojska), Nr 23/2003; Spis DL 1931, s Archidiecezja Lubelska (v ); Maleszyk Andrzej (ksiądz), Mała parafia wielkich ludzi, Niedziela (edycja lubelska), 2002, Nr KP T1, s. 9.

12 12 Historia Grabowca. W okresie wojny w kazaniach wzbudzał poczucie narodowe oraz współtworzył (przy współudziale wójta gminy Grabowiec, kierownika szkoły podstawowej i kierownika apteki) Służby Zwycięstwu Polsce w Grabowcu. Uprzedzony o aresztowaniu ukrył się we dworze w Szystowicach (w budynku późniejszej szkoły). Zdradzony przez jednego z mieszkańców Grabowca (podejrzenia padły na jednego działacza pewnej partii, który jednak w listach m.in. do księdza Saweckiego twierdził, że to nie jest prawdą) został aresztowany. Policja niemiecka powiadomiła administratora parafii księdza Stanisława Orłowskiego, że ksiądz Józef Czarnecki zginął podczas ucieczki z transportu z Szystowic do Hrubieszowa 61. Miało to miejsce prawdopodobnie 6 czerwca 62 lub 13 czerwca roku. Nie jest znane miejsce jego pochówku. Prawdopodobnie został pochowany w lesie między Trzeszczanami a Uchaniami. Według relacji brata zamordowanego kapłana, został on pochowany na terenie wojskowego magazynu paliw, przy drodze z Trzeszczan do Nieledwi 64. Na cmentarzu parafialnym został utworzony z inicjatywy proboszcza księdza Stanisława Budzyńskiego symboliczny grób (obok grobu proboszcza księdza Stefana Saweckiego). Imię i nazwisko księdza widnieje na tablicy 65 upamiętniającej parafian grabowieckich, pomordowanych w czasie II wojny światowej wmurowanej w miejscowym kościele. Ponadto imię i nazwisko księdza widnieje na tablicy pamiątkowej w Archikatedrze w Lublinie w części rozstrzelanych księży przez Niemców Dolecki Edward, Zdjęcie 4 Rok 1947 (około). Ksiądz Edward Dolecki, zdjęcie z Kroniki parafii św. Mikołaja w Grabowcu, tom I, rękopis, ( , z krótkim opisem wcześniejszych lat). 61 KP T1, s Leszczyński Mariusz (biskup), Kapłani zamęczeni w latach na Ziemi Zamojsko-Lubaczowskiej. Ks. Józef Czarnecki ( ), tygodnik Niedziela (edycja zamojska), Nr 23/ Diecezja Zamojsko-Lubaczowska (v ). 64 Leszczyński Mariusz (biskup), Kapłani zamęczeni w latach na Ziemi Zamojsko-Lubaczowskiej. Ks. Józef Czarnecki ( ), tygodnik Niedziela (edycja zamojska), Nr 23/ Poświęconej przez biskupa Stefana Wyszyńskiego. 66 Tablica pamiątkowa Ofiary hitlerowskiego okrucieństwa więzień i obozów koncentracyjnych: Lublin-Zamek, Oranienburg, Dachau, Buchenwald, Oświęcim, miasta, osady i wsie diecezji lubelskiej w latach okupacji w Archikatedrze św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty Lubinie.

13 Historia Grabowca. Urodził się 8 lipca 1905 roku w Majdanie Nepryskim (powiat krasnostawski) 67. W 1931 roku był jako akolita 68 alumnem III kursu teologicznego 69. Ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Lublinie. Wyświęcony w 1931 roku 70. Wikariusz parafii św. Mikołaja w Grabowcu 71 ( ). Z dniem 1 września 1931 roku rozpoczął pracę pedagogiczną w 7-klasowej Publicznej Szkole Powszechnej w Grabowcu, gdzie pracował do końca roku szkolnego 1932/33. Wikariusz parafii Zakrzówek (- listopad 1933-) 72. Patron Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej w Zakrzówku (- listopad 1833-) 73. Prefekt w Hrubieszowie i rektor kościoła św. Stanisława Kostki w Hrubieszowie parafia św. Mikołaja BW (wrzesień , zapewne do 1943 roku) 74. Wiceasystent oddziałów KSM w Hrubieszowie (-wrzesień 1934-) 75. W dniu 31 marca 1943 roku aresztowany przez Niemców i wywieziony do obozu na Majdanku 76. Zwolniony 18 sierpnia 1943 roku powrócił do Hrubieszowa. Uczył religii w Szkole Powszechnej Nr 1 w Hrubieszowie 77. Prefekt w średniej szkole prywatnej w Lublinie. Do Grabowca powrócił po wojnie, w 1947 roku. Proboszcz parafii św. Mikołaja w Grabowcu 78 ( ). Prefekt w Państwowej Szkole Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego w Grabowcu a po przekształceniu w Szkole Podstawowej i Liceum Ogólnokształcącym w Grabowcu ( ). Pomalował lamperie w kościele (w połowie), odnowił zakrystię, zaadaptował dom parafialny na plebanię, poprawił ogrodzenie cmentarza. Następnie w 1953 roku odmalował wewnątrz świątynię w Grabowcu 79. Zorganizował uroczystość odsłonięcia tablicy ku pamięci pomordowanych parafian w czasie II wojny światowej. Pełnił funkcję prezesa Powiatowego Komitetu Opieki Społecznej (PKOS) w Hrubieszowie (przez pewien okres w latach ), wicedziekana dekanatu hrubieszowskiego ( ) 80. Proboszcz parafii św. Bartłomieja Apostoła w Sitańcu 81 ( ). W tym okresie m.in. podejmuje starania ratowania kaplicy św. Antoniego w Udryczach 82. Z Sitańca zostaje przeniesiony do Wilkołaza. Zmarł 27 grudnia 1968 roku w Wilkołazie Drozdowski Michał Proboszcz parafii Grabowiec 84 (1770) Kaczmara, s. 84; Spis DL 1931, s Najwyższy stopień święceń niższych (przed subdiakonatem). 69 Spis DL 1931, s Kaczmara, s Kaczmara, s. 84; AAL AKDL, Akta (drugiego) Kościoła w Grabowcu, sygn. 61/IVb/26, k Kalisz NH, s. 74; OgniwoAKDL 1934, Nr 1, s OgniwoAKDL 1934, Nr 1, s Spis DL 1938, s. 32, OgniwoAKDL 1934, Nr 12, s Kalisz NH, s Kalisz JS, s Kaczmara, s. 82; AAL AKDL, Akta (drugiego) Kościoła w Grabowcu, sygn. 61/IVb/26, k KP T1, s KP T1, s. 31, 43; Informacje o zespole archiwalnym Powiatowy Komitet Opieki Społecznej w Hrubieszowie (19/0) znajdującego się w Archiwum Państwowym w Lublinie, Oddział w Chełmie. 81 Spis DL 1966, s. 204; Kaczmara, s Diecezja Zamojsko-Lubaczowska (v ). 83 Kaczmara, s Kaczmara, s. 80.

14 14 Historia Grabowca Dudziński Wincenty, (zdjęcie nagrobka) Urodził się w roku (inne źródło błędnie podaje ). Syn Stanisława i Karoliny z Manów Dudzińskich z Lublina 87. Wyświęcony w 1820 roku 88. Komendarz parafii Żółkiewka 89 (dekanat krasnostawski, ). Proboszcz parafii Grabowiec 90 ( ). Instalacja księdza w kościele w Grabowcu została przeprowadzona 20 stycznia 1828 roku przez ks. dziekana hrubieszowskiego Franciszka Skórskiego 91. W uroczystość poświęcenia kościoła zakonu augustianów w Krasnymstawie, 28 lipca 1842 roku, prowadził naukę w czasie nieszporów 92. Zmarł w Grabowcu, w wieku 51 lat, 20 kwietnia 1849 roku 93. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Grabowcu, przy głównej alejce. Matka: Karolina z Manów, urodzona , zmarła Pochowana na cmentarzu parafialnym w Grabowcu, we wspólnym grobowcu z synem 94. Brat: Teofil (patrz: GSB). Na nowej tablicy nagrobnej, obok bardzo nieczytelnej pierwotnej, widnieje data urodzenia: 27 grudnia 1797 oraz data śmierci: 20 kwietnia Dziewulski Władysław, Urodził się 21 czerwca 1908 roku 95. W 1931 roku był 96 jako akolita 97 alumnem II kursu teologicznego. Wyświęcony w 1932 roku. Wikariusz parafii św. Mikołaja BW w Hrubieszowie ( ) 98. Proboszcz/administrator parafii Grabowiec 99 ( ), administrator parafii św. Mikołaja Biskupa w Szczebrzeszynie 100 ( ), rektor kościoła św. Katarzyny w Szczebrzeszynie 101, kapelan szpitala w Szczebrzeszynie 102. Kanonik Kapituły Zamojskiej Spis DL 1840, s. 80; Spis DL 1846, s. 14; APRG, Księga zgonów, , k. 73/ Kaczmara, s APRG, Księga zgonów, , k. 73/ Spis DL 1846, s Rocznik 1826/27, s Spis DL 1840, s. 80; Spis DL 1846, s. 14; AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn.60/ivb/57, k. 33, 50; Kopie dokumentów ze zbiorów Andrzeja Karczmarczuka; AAL AKGDL, sygn. 60/IIa/2, k AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn. 60/IVb/57, k. 33, PamRM 1842, T. 3, z. 4, s. 375, AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn. 60/IVb/57, k Informacja z nagrobka. 95 Spis DL 1931, s Spis DL 1931, s Najwyższy stopień święceń niższych (przed subdiakonatem). 98 Spis DL 1938, s. 56; OgniwoAKDL 1935, Nr 1, s KP T1, s. 9; Kaczmara, s Spis DL 1966, s Tablica nagrobna na rzymskokatolickim (d. greckokatolickim, prawosławnym) cmentarzu w Szczebrzeszynie. 102 Tablica nagrobna na rzymskokatolickim (d. greckokatolickim, prawosławnym) cmentarzu w Szczebrzeszynie. 103 Tablica nagrobna na rzymskokatolickim (d. greckokatolickim, prawosławnym) cmentarzu w

15 Historia Grabowca. 15 Zdjęcie 5 Rok 2013, 15 maja. Nagrobek ks. Władysława Dziewulskiego. Zmarł 19 sierpnia 1980 roku. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Szczebrzeszynie Filipowicz Jan Proboszcz parafii Grabowiec 105 ( ) Garbowski Paweł Proboszcz parafii Grabowiec 106 (1715). Dziekan krasnostawski 107 (-1694-) Garlicki Tomasz, Zdjęcie 6 Rok 2014, 8 czerwca. Nagrobek ks. Tomasza Garlickiego. Urodził się w 1806 roku, wyświęcony w 1830 roku (w Lublinie) 108. Wikariusz Szczebrzeszynie. 104 Tablica nagrobna na rzymskokatolickim (d. greckokatolickim, prawosławnym) cmentarzu w Szczebrzeszynie. 105 Kaczmara, s. 80; APL APRDub, Liber natorum, baptisatorum et mortuorum villae Koniuchy, , sygn. 35/106/6/-/37, k. 7, 165; APRG, Księga urodzeń, , Majdan Tuczępski, k Kaczmara, s Kaczmara, s Spis DL 1840, s. 95; Spis DL 1856.

16 16 Historia Grabowca. kolegiaty zamojskiej 109 (-1839-czerwiec 1843-). W czerwcu 1843 roku (także w sierpniu 1848) uznany za kwalifikowanego do posiadania beneficjum 110. Administrator parafii Stary Zamość 111 ( ), Grabowiec 112 ( ), Żółkiewka 113 (-1856-), Szczebrzeszyn 114 (-1864-). Proboszcz parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Krasnobrodzie 115 ( , tj. do śmierci). Dziekan krasnostawski 116 (pierwsze półrocze 1862-). Prałat scholastyk kolegiaty zamojskiej 117. Zmarł 7 października 1878 roku. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Krasnobrodzie (na wzniesieniu) Jabłoński Jan Proboszcz parafii Grabowiec 119 ( ) Jakub Jan Proboszcz parafii Grabowiec 120 ( ). Proboszcz parafii Grabowiec ( ). Książę Ziemowit IV w dokumencie fundacyjnym parafii ustanowił w niej rektora Jana 121. W 1411 ksiądz Jan asystował biskupowi włodzimierskiemu Grzegorzowi (biskupowi diecezji włodzimierskiej) w konsekracji kościoła w Nabrożu Kamiński Feliks, Urodził się 18 maja 1839 roku, wyświęcony 22 marca 1863 roku 123. Wikariusz katedry w Lublinie 124 oraz prefekt gimnazjum żeńskiego w Lublinie (co najmniej w 1866 a następnie od 1890), proboszcz parafii Potok Górny 125 ( ), administrator parafii Grabowiec 126 ( ). Z obowiązków administratora parafii Grabowiec został usunięty 109 PamRM 1843, T.5, z.5, s. 47; Spis DL 1840, s PamRM 1843, T.5, z.5, s. 478; PamRM 1848, T.15, z.10, s Spis DL 1845, s. 24; Spis DL 1846, s. 23; PamRM 1848, T.15, z.10, s AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn. 60/IVb/57, k Spis DL Spis DL 1865, s Sanktuarium Maryjne w Krasnobrodzie (v ); PrzeK 1878, Nr 47, s. 748; Tablica nagrobna na cmentarzu w Krasnobrodzie. 116 GW 1862, Nr 210, s. 1; PamRM 1862, T.10, z.9, s PrzeK 1878, Nr 47, s. 748; Tablica nagrobna na cmentarzu w Krasnobrodzie. 118 PrzeK 1878, Nr 47, s. 748; Tablica nagrobna na cmentarzu w Krasnobrodzie. 119 Kaczmara, s Kaczmara, s Kaczmara, s Kaczmara, s Spis DL 1906, s. 16; Tablica nagrobna na rzymskokatolickim cmentarzu w Lublinie, przy ul. Lipowej. 124 Kubicki 1/2, s , Parafia Potok Górny (v ). 126 PKLG 1885, s. 132; AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn. 60/IVb/57, k ; Spis DL 1880, s. 28; GW 1888, Nr 118, s. 2; APRG, Księga zgonów, , k. 147, 370.

17 Historia Grabowca. przez władze rządowe i przeniesiony do Lublina, gdzie miał oczekiwać na posadę 127. Następnie został wikariuszem przy kościele św. Stanisława w Lublinie (kościół podominikański, przed listopadem ) 128. Proboszcz parafii Nawrócenia św. Pawła (św. Pawła Apostoła) w Lublinie ( ) 129. Z jego inicjatywy ogrodzono cmentarz i posadzono lipy w alejce przed cmentarzem w Grabowcu 130. Rządowa Komisja Sprawiedliwości 9/21 listopada 1866 roku doniosła namiestnikowi Królestwa Polskiego, że wydział karny sądu skazał księdza (będącego wówczas wikariuszem w Lublinie) 24 października/5 listopada 1866 roku na surową naganę, za to, że nie doniósł wyższej władzy państwowej o chrzcie w kościele katolickim dzieci żołnierza Stepanowa, wyznania prawosławnego 131. Następnie ksiądz otrzymał surową naganę od władz rządowych administracyjnych za: wyjście 11 czerwca 1884 roku, po nabożeństwie, do wsi Łysów z procesją i poświęcenie tam pól, domów i bydła zarówno katolikom jak i prawosławnym (o tym fakcie gubernator siedlecki doniósł generałowi-gubernatorowi warszawskiemu), sprawowanie religijnych obrzędów prawosławnym mieszkańcom Świdnik (gm. Miączyn, pow. hrubieszowski) i wydanie jednemu z nich metryki chrztu, której zainteresowany potrzebował do poborów (data ukarania 29 września 1884 roku, ksiądz był wówczas proboszczem parafii Grabowiec), Ponadto: w 1885 roku ksiądz był sądzony pod zarzutem udzielenia chrztu dwójce dzieci prawosławnych rodziców oraz spełniania innych podobnych nielegalnych czynności; sprawa ta 24 sierpnia 1885 roku została umorzona, 30 września 1886 roku generał-gubernator warszawski skazał księdza na zapłacenie kary 50 rubli za to, że 12 kwietnia 1886 roku święcił pokarmy wielkanocne byłym unitom, 20 stycznia 1887 roku gubernator lubelski doniósł generałowi-gubernatorowi warszawskiemu, że ksiądz proboszcz Grabowca w 1885 roku święcił niektórym unitom pokarmy wielkanocne, sprawę tą jednak generał-gubernator warszawski 7 marca 1887 roku umorzył ze względu na przedawnienie. Ksiądz proboszcz parafii Grabowiec wtedy, gdy otrzymał od rządu wykaz tzw. upornych, wezwał ich do siebie i wspólnie radzili nad sprawą ich przynależności wyznaniowej. Ten sposób postępowania wywołał wśród parafian wzburzenie. 5 stycznia 1888 roku generał-gubernator, ze względu na mieszanie się do prawosławnych, zwrócił się do władz diecezji o usunięcie księdza z parafii Grabowiec i przeniesienie do innej parafii, gdzie nie ma unitów. W 1889 roku ksiądz Kamiński wówczas rektor kościoła św. Stanisława w Lublinie uzyskał 132 paszport kuracyjny do Gleichenbergu 133 na 28 dni. Przed wyjazdem złożył, na policji pod przymusem, oświadczenie, że nie pojedzie nigdzie poza Gleichenberg. Przez swoich agentów rząd czuwał nad zastosowaniem się księdza do tego rygoru. Ksiądz mino to pojechał do Poznania. Tajni agencji przyłapali go na tym. Generał-gubernator warszawski 28 listopada 1889 roku wysłał do księdza administratora diecezji lubelskiej korespondencję: GW 1888, Nr 118, s Kubicki 1/2, s , 476; GW 1888, Nr 292, s Spis DL 1906, s. 16; KAL 1901, s. 81; KAL 1902, s. 75; KAL 1903, s. 69; KAL 1905, s. 72; KAL 1906, s. 72; KAL 1907, s KP T2, s Kubicki 1/2, s Kubicki 1/2, s Bad Gleichenberg (współcześnie Austria).

18 18 Historia Grabowca. Ksiądz Franciszek Kamiński, chociaż złożył deklarację udania się wprost do Gleichenbergu i pojechał tam istotnie, z powrotem jednak zatrzymał się w państwie niemieckim, przedłużywszy czas swego pobytu poza granicą kraju samowolnie na przeciąg 19 dni. Za to skazałem go na 50 r. kary. Ksiądz w dalszym ciągu spełniał posługę duszpasterską u byłych unitów i w związku z tym generał-gubernator warszawski 14 kwietnia 1890 roku zażądał od księdza administratora diecezji lubelskiej, aby przeniósł księdza Kamińskiego z filialnego podominikańskiego kościoła z Lublina gdzieś na wieś. Jednakże na instancję ks. administratora władze rządowe zgodziły się na to, aby ksiądz pozostał wikariuszem przy katedrze w Lublinie 134. Ksiądz był zapisany w tzw. księdze konduit duchowieństwa rzymskokatolickiego 135. Członek rzeczywisty Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności ( ) 136. Zmarł 21 lipca 1907 roku 137. Pochowany na rzymskokatolickim cmentarzu w Lublinie, przy ulicy Lipowej Kiliński Julian, Urodził się 27 grudnia 1864 roku, wyświęcony w 1889 roku 139. Wikariusz parafii Końskowola 140 (do ok. października 1893). Administrator a następnie proboszcz parafii Trzeszczany 141 (ok. listopad ), Kumów 142 (pow. chełmski, ), Wojciechów 143 (dekanat lubelski, ), Turobin 144 ( ), Grabowiec 145 ( ), Uchanie 146 ( ), Matki Bożej Częstochowskiej w Tereszpolu 147 ( ). Opiekun 7-klasowej Szkoły Powszechnej w Uchaniach (-1926-) 148. W 1926 roku złożył podpis na karcie przyjaźni o tytule: Szkolnictwo Polskie w Hołdzie Narodowi Amerykańskiemu na Pamiątkę 150 lecia Niepodległości Stanów Zjednoczonych. Szkoła w Uchaniach przygotowała taką deklarację grudnia 1903 roku generał-gubernator warszawski doniósł biskupowi, że ksiądz (wówczas proboszcz parafii Kumów) dopuścił do udziału w procesji rzymskokatolickiej 134 Kubicki 1/2, s Kubicki 1/2, s Rocznik XLVII Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności za 1898 Rok, Lublin, 1899, dział: lista członków rzeczywistych i ofiarodawców, s. 36; Rocznik LTD 1904, s. 109; Rocznik LTD 1906 (dział: Lista członków rzeczywistych i ofiarodawców Lubelskiego Towarzystwa), s. 9; Rocznik LTD 1905 (dział: Lista członków rzeczywistych i ofiarodawców Lubelskiego Towarzystwa), s Kubicki 1/2, s. 97; Tablica nagrobna na rzymskokatolickim cmentarzu w Lublinie, przy ul. Lipowej. 138 Tablica nagrobna na rzymskokatolickim cmentarzu w Lublinie, przy ul. Lipowej. 139 Spis DL 1931, s. 868; Spis DL 1906, s. 25; wg innego źródła urodził się 24 marca-kaczmara, s. 81, także w Schematyzm 1925, s GW 1893, Nr 345, s GW 1893, Nr 345, s. 3; Spis DL 1897, s. 42; APRG, Kopia decyzji biskupa Franciszka Jaczewskiego z dnia w sprawie przesunięcia miejscowości między parafiami: Grabowiec, Trzeszczany. 142 Kubicki 1/2, s Spis DL 1906, s ZLub 1913, Nr 28, s. 3; 145 ZLub 1913, Nr 28, s. 3; Spis DL 1915, s Schematyzm 1925, s Diecezja Zamojsko-Lubaczowska (v ); Spis DL 1931, s. 88; Spis DL 1938, s Polska Deklaracja o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych ( ); Szkolnictwo Polskie w Hołdzie Narodowi Amerykańskiemu na Pamiątkę 150 lecia Niepodległości Stanów Zjednoczonych (Tom: 1-13), 1926; tom 13, s Polska Deklaracja o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych ( ); Szkolnictwo Polskie w Hołdzie Narodowi Amerykańskiemu na Pamiątkę 150 lecia Niepodległości Stanów Zjednoczonych (Tom: 1-13), 1926; tom 13, s. 433.

19 Historia Grabowca. panny prawosławne i że skazał księdza za to na 50 rubli kary 150. Gubernator lubelski powiadomił generała-gubernatora warszawskiego, że policja drogą śledztwa stwierdziła szkodliwą działalność księdza (wówczas proboszcza parafii Trzeszczany) na niekorzyść prawosławnych ze wsi: Nieledew i Zadubie. 29 czerwca 1901 roku generał-gubernator polecił wymierzyć księdzu naganę i ostrzec, że w przyszłości za taką działalność będzie surowo karany. 10 grudnia 1903 roku generał-gubernator warszawski na oskarżenie gubernatora lubelskiego ukarał księdza (wówczas proboszcza parafii Kumów), mimo interwencji biskupa, grzywną w wysokości 50 rubli za to, że pozwolił prawosławnym uczestniczyć w procesji kościelnej na cmentarzu 151. Ks. Julian Kiliński wyświęcił, na kościoły rzymskokatolickie, byłe cerkwie unickie w Świdnikach ( ), Gdeszynie ( ) Kilis Ignacy, Zdjęcie 7 Rok Ksiądz Ignacy Kilis (zdjęcie z kroniki parafialnej). Urodził się 31 lipca 1903 roku 153. W 1931 roku był jako akolita (najwyższy stopień święceń niższych - przed subdiakonatem) alumnem II kursu teologicznego. W tym samym czasie Edward Dolecki był na III kursie 154. Wyświęcony w 1932 roku 155. Duszpasterz parafii Zakrzówek 156 (-1934-). Proboszcz parafii św. Anny w Tuczępach 157 (kwiecień 1937-październik 1941), św. Michała Archanioła w Wojsławicach 158 (1941), Suchowoli 159 (dekanat lubartowski, do ), Grabowcu 160 ( ). Właściwie obowiązki proboszcza objął 5 października 1955 roku 161. W Tuczępach zorganizował Akcję Katolicką, ożywił Żywy Różaniec i III Zakon św. 150 Kubicki 1/2, s Kubicki 1/2, s AAL AKDL, Fundusze, budowle, cmentarze kościoła w Świdnikach, sygn. 61/IVb/112, k. 6; AAL AKDL, Akta Kościoła w Gdeszynie, sygn. 61/IVb/21a, k Spis DL 1931, s Spis DL 1931, s Spis DL 1938, s OgniwoAKDL 1934, Nr 12, s Kronika Parafii św. Anny w Tuczępach, t. 1, s. 5-6; Spis DL 1931, s Strona internetowa Archidiecezji Lubelskiej (historia parafii Wojsławice, wersja z dnia ). 159 KP T1, s Kaczmara, s KP T1, s. 113.

20 20 Historia Grabowca. Franciszka a także rozpoczął budowę nowego kościoła 162. Z jego inicjatywy 163 zakupiono dwa sztandary (do kaplicy w Czartorii), cztery sztandary do kościoła w Grabowcu, Grób Chrystusa do kościoła parafialnego, dzwony Ignacy- Mikołaj i Maria do dzwonnicy przy kościele parafialnym. Ponadto położono chodnik dookoła kościoła parafialnego, odnowiono front kościoła, otynkowano wieżyczkę i pokryto ją blachą oraz dokonano korekty organów. Wprowadził nabożeństwo Godzinę Świętą odprawiane w każdy czwartek przed pierwszym piątkiem miesiąca oraz adorację Najświętszego Sakramentu z wynagradzającą procesją Maryjną 164. Następnie został administratorem parafii św. Wawrzyńca w Karczmiskach (dekanat opolski, ) Kobylański Franciszek, Urodził się w 1782 roku, wyświęcony w 1805 roku 166. Administrator parafii Grabowiec 167 ( , był w tym czasie proboszczem parafii Trzeszczany). Proboszcz parafii Trzeszczany 168 ( ) Komorowski Antoni, Pieczęć 2 Rok 1900, 3 kwietnia. Odcisk pieczęci ks. proboszcza Antoniego Komorowskiego. Urodził się 6 grudnia 1862 roku, wyświęcony w 1886 roku 169. Syn Feliksa i Julianny z Kuligowskich 170. Zapewne herbu Drogomir. Wikariusz parafii Mełgiew 171 (do kwietnia 1889), Turobin 172 (kwiecień-przed grudniem 162 Kronika Parafii św. Anny w Tuczępach, t. 1, s KP T1, s , 125, , KP T1, s Spis DL 1966, s. 153; Historia OSP Karczmiska ( ) woj. lubelskie (maszynopis), str AAL AKGDL, sygn. 60/IIa/1, k APL APRG, Księga zgonów, , sygn. 35/1824/0/2.4/60, k. 39/24; AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn. 60/IVb/57, k. 3, 4; AAL AKGDL, 60/IIa/1, k. 1-5; AAL AKGDL, sygn. 60/IIa/2, k AAL AKGDL, sygn. 60/IVb/57, k. 3, 4; AAL AKGDL, 60/IIa/1, k. 1-5; Rocznik 1824, s. 52; AAL AKGDL, sygn. 60/IIa/2, k. 1-5; Spis DL 1840, s Spis DL 1902, s. 43; Spis DL 1906, s APRG, Księga zgonów, , k. 603/ GW 1889, Nr 116, s. 2.

21 Historia Grabowca. 1889, dekanat krasnostawski), kościoła filialnego w Nieliszu (przed grudniem 1889-przed czerwcem 1892) 173. Administrator (mianowany administratorem, możliwe, że później proboszczem) parafii Grabowiec 174 (-czerwiec ?; mianowanie przed czerwcem 1892). Z jego inicjatywy dobudowano dwie boczne kaplice do kościoła. W wyniku dobudowy kaplic kościół zyskał wygląd krzyża. Rząd carski skazał go na wygnanie za głoszenie patriotycznych kazań 175. Przed wizytą biskupa Franciszka Jaczewskiego w Hrubieszowie (która rozpoczęła się ) gubernator lubelski Eugeniusz Wasiljewicz Mienkin przybył do Hrubieszowa i zażądał od dziekana hrubieszowskiego ks. Józefa Adamczyka, aby ostrzegł proboszcza parafii Grabowiec Antoniego Komorowskiego jeżeli nie pohamuje swojej gorliwości w przyjmowaniu prawosławnych na katolicyzm, będzie surowo ukarany czerwca 1909 roku Sąd Okręgowy w Lublinie skazał księdza proboszcza parafii Grabowiec na grzywnę 100 rubli z zamianą na miesiąc aresztu i na usunięcie go z probostwa Grabowca, za przyjęcie do katolicyzmu pewnej pani i udzieleni jej ślubu z katolikiem 177. Z winy władz carskich ksiądz pozostawał przez pewien okres bez przydzielenia obowiązków w związku z tym był pozbawiony utrzymania i zamieszkania. Mieszkał zapewne u krewnych bądź obcych ludzi 178. Administrator parafii Skrzeszew 179 (przed 1914). Rezydent bez przydziału (-1914-) 180. Ksiądz uciekł (nie wiadomo kiedy) przed grożącą mu karą do Galicji skąd powrócił dopiero po ucieczce Rosjan w czasie I wojny światowej 181. Administrator parafii Łosice 182 (ok. sierpień 1914-). Proboszcz parafii św. Anny w Lubartowie ( ). Zmarł w 1919 roku 183. Pochowany na cmentarzu w Lubartowie. Siostra: Maria Komorowska (więcej patrz: Grabowiecki Słownik Biograficzny ) Kucharski Adam, komendariusz Komendariusz parafii Grabowiec 184 ( ) Kwiatkowski Antoni, (nie mylić z dziekanem ks. Antonim Kwiatkowskim) Urodził się 29 stycznia 1849 roku, wyświęcony w 1875 roku 185. Wikariusz parafii Częstoborowice 186 (-przed listopadem 1878; dekanat krasnostawski), Grabowiec 187 (przed listopadem październik 1879-). Tymczasowy administrator parafii Grabowiec 188 ( ). 172 GW 1889, Nr 116, s. 2; GW 1889, Nr 334, s GW 1889, Nr 334, s. 1; GW 1892, Nr 152, s GW 1892, Nr 152, s. 2; Spis DL 1897, s. 40; Spis DL 1902, s. 43; PKLG 1906, s. 180; Spis DL 1906, s KP T2, s Kubicki 3/2, s Kubicki 1/2, s Kubicki 1/2, s ZLub 1914, Nr 240, s Spis DL 1915, s Kubicki 3/2, s ZLub 1914, Nr 240, s Kubicki 1/2, s Kaczmara, s. 79; APL AMG, sygn. 35/32/0/-/4, k. 55, Kaczmara, s PrzeK 1878, Nr 47, s. 748; APRG, Księga urodzeń, , k. 65/ PrzeK 1878, Nr 47, s Kaczmara, s. 80; AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu

22 22 Historia Grabowca. Wikariusz parafii Czemierniki 189 (-pierwszy kwartał 1884; dekanat lubartowski). Administrator parafii Sosnowica 190 (pierwszy kwartał 1884-; dekanat włodawski), Uchanie 191 (-1896-). Zmarł 8 marca 1900 roku (ostatnia cyfra roku nie jest czytelna na tablicy nagrobnej księdza znajdującej się na cmentarzu w Uchaniach). Zdjęcie 8 Rok 2007, 20 maja. Tablica nagrobna ks. Antoniego Kwiatkowskiego Łapkiewicz Wincenty (Wojciech 192 ), Urodził się 24 kwietnia 1873 roku, wyświęcony 10 czerwca Proboszcz 194 względnie administrator 195 parafii Grabowiec ( ). Względnie chodzi o innego: urodzonego 30 marca 1902 roku, wyświęconego w 1927 roku, który był proboszczem parafii Wniebowzięcia NMP w Matczynie (dekanat bełżycki, ), św. Jakuba Większego Apostoła ( ). Dr prawa kanonicznego Łoza Józef Jan Proboszcz parafii Grabowiec 197 (1773-przed 1786). Położył nowy dach na kościele, wstawił okna. Powiększył plebanię i wybudował budynki gospodarcze w folwarku Żurawlów 198. Znał języki obce: niemiecki, francuski, włoski 199. Kanonik Katedralny Chełmski (przed 1777), Metropolitarny Lwowski (przed 1786) Malicki Kazimierz, , proboszcz parafii Grabowiec 1939, sygn. 60/IVb/57, k PrzeK 1884, Nr 16, s PrzeK 1884, Nr 16, s Spis DL 1897, s Wg - Amtliches Fernsprechbuch für den Distrikt Lublin = Urzędowa Książka Telefoniczna dla Dystryktu Lublin, Kraków-Warszawa, Kaczmara, s Kaczmara, s KP T2, s Spis DL 1938, s. 45; Spis DL 1966, s Kaczmara, s. 80; APL AMG, sygn. 35/32/0/-/11, k. 76; APL AMG, sygn. 35/32/0/-/14, k. 100, APL AMG, sygn. 35/32/0/-/14, k Kaczmara, s APL AMG, sygn. 35/32/0/-/11, k. 76; APL AMG, sygn. 35/32/0/-/14, k. 100, 101.

23 Historia Grabowca. Urodził się 25 lutego 1754 roku w Warężu, syn Pawła i Marianny (chrztu udzielił wikariusz ks. Krzysztof Habłowski; rodzice chrzestni: Tomasz Sikorski, Antonina Kopczyńska) 201. Wyświęcony 28 kwietnia 1782 roku (przez chełmskiego biskupa pomocniczego Melchiora Jana Kochnowskiego) 202. Wikariusz parafii Szczebrzeszyn. Proboszcz parafii Kryłów ( ). Administrator parafii Grabowiec ( ), proboszcz parafii Grabowiec ( ) 203. Mianowany na proboszcza Grabowca 4 lutego 1804 roku, ale parafię objął dopiero 25 listopada tego roku. Instalacji w parafii dokonał dziekan hrubieszowski ks. Przemysław Gotaszewski(?) 204. Zmarł, będąc proboszczem parafii Grabowiec, 18 lutego 1827 roku w Grabowcu (w wieku 73 lat). Pochowany, zapewne, na cmentarzu w Grabowcu 205. Siostra: Franciszka, żona Antoniego Wrońskiego (ślub , Waręż). Syn Franciszki i Antoniego: Ludwik (urodził się 26 sierpnia 1766 roku). Syn Ludwika: Wojciech (ukrywał się u ks. Kazimierza Malickiego, w Grabowcu, przed wcieleniem do armii austriackiej) Malinowski Bronisław, zastępował ks. proboszcza Feliksa Kamińskiego Zastępował ks. Feliksa Kamińskiego proboszcza parafii Grabowiec (ok ) 207. Administrator parafii Tarnogóra 208 ( ). Instalacja na kanonika Kapituły Kolegiaty Zamojskiej odbyła się 15 czerwca 1919 roku 209. Wicedziekan dekanatu biłgorajskiego (ok. marzec 1918-) Małdrzykowski Marcin Proboszcz parafii Grabowiec 210 ( ) Mateusz, Proboszcz parafii Grabowiec (do 1526). Zmarł w 1526 roku Mikoliński Proboszcz parafii Grabowiec 212 (-1783-). 201 AAL AKGDL, Visitatio Ecclesiarum Decanatus Hrubieszoviensis , sygn. 60/A/202, k. 206, 208; AGAD, Parafia Waręż, dek. Bełz, , sygn. 1/301/1413, k. 317 (źródło podał dr Tomasz Wszeborowski). 202 AAL AKGDL, Visitatio Ecclesiarum Decanatus Hrubieszoviensis , sygn. 60/A/202, k. 206, Kaczmara, s. 80; AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn. 60/IVb/57, k. 25; AAL AKGDL, Visitatio Ecclesiarum Decanatus Hrubieszoviensis , sygn. 60/A/202, k. 208; Rocznik 1824, s. 52; APL APRDub, Liber natorum, baptisatorum et mortuorum villae Koniuchy, , sygn. 35/106/6/-/37, k. 8; APRG, Księga urodzeń, , Majdan Tuczępski, k. 48, 57; APL AMG, sygn. 35/32/0/-/17, k. 8, AAL AKGDL, Visitatio Ecclesiarum Decanatus Hrubieszoviensis , sygn. 60/A/202, k AAL AKGDL, Fundusze, inwentarze, budowle kościoła parafialnego w Grabowcu , sygn. 60/IVb/57, k. 25; GW 1827, Nr 72, s. 641; APL APRG, Księga zgonów, , sygn. 35/1824/0/2.4/60, k. 41/ AGAD, Parafia Waręż, dek. Bełz, , sygn. 1/301/1411, k. 305, 306 (źródło podał dr Tomasz Wszeborowski); Informacja dr Tomasza Wszeborowskiego. 207 APRG, Księga zgonów, , k ZLub 1918, Nr 154, s KPZA 1918, Nr 5-6, s. 79; ZLub 1919, Nr 286, s Kaczmara, s Kaczmara, s. 78; Wierzbowski T4.1, Nr