Sonatas for violin and piano

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Sonatas for violin and piano"

Transkrypt

1

2 Sonatas for violin and piano

3

4 MIECZYSŁAW WEINBERG ( ) IV Sonata na skrzypce i fortepian op. 39 (1947) [19 46] Sonata No. 4 for violin and piano Op. 39 [1] Adagio [2] Allegro ma non troppo 6 19 [3] Adagio primo 3 01 Sonatina na skrzypce i fortepian op. 46 (1949) [16 06] Sonatina for violin and piano Op. 46 [4] Allegretto 5 06 [5] Lento Allegro Tempo primo 6 13 [6] Allegro moderato Lento 4 46 V Sonata na skrzypce i fortepian op. 53 (1953) [26 53] Sonata No. 5 for violin and piano Op. 53 [7] Andante con moto 5 30 [8] Allegro molto 6 50 [9] Allegro moderato 6 00 [10] Allegro Andante Allegretto Andante 8 32 MARIA SŁAWEK skrzypce / violin PIOTR RÓŻAŃSKI fortepian / piano TT: 63 00

5 2 MIECZYSŁAW WEINBERG Chociaż większość swojego życia Mieczysław Weinberg spędził w Związku Radzieckim i został niejako zawłaszczony przez tamtejsze środowisko muzyczne, to sam siebie zawsze uważał za Polaka. Urodził się w Warszawie w 1919 roku. Jego rodzina przybyła do Polski z terenów dzisiejszej Mołdawii i bardzo szybko zadomowiła się w mieście, którego populację w trzeciej części stanowili wówczas Żydzi. Mieczysław Weinberg odebrał staranne wykształcenie muzyczne i niewiele brakowało, aby rozpoczął błyskotliwą karierę pianistyczną. Słynny pianista Józef Hoffmann chciał pomóc mu w wyjeździe na studia do renomowanej szkoły Curtis Institute of Music w Filadelfii. Plany te pokrzyżował jednak wybuch II wojny światowej. Przyszłemu kompozytorowi udało się uciec z Polski do ZSRR, tym samym uniknąć śmierci w obozie koncentracyjnym, ale znalazł się nagle bez rodziny i przyjaciół, bez dachu nad głową i środków do życia. Nie wiadomo, kiedy dokładnie i w jaki sposób Mieczysław Weinberg dowiedział się o śmierci rodziców i siostry, zabitych w obozie w Trawnikach. Pewne jest jednak to, że Holokaust pozostawił w nim wielką ranę nie tylko dlatego, że w okrutny sposób stracił wszystkich swoich bliskich, lecz także dlatego, że nie mógł pogodzić się z przypadkowością własnego losu. Do końca życia musiał mierzyć się z pytaniem, dlaczego to właśnie jemu udało się przeżyć i w jaki sposób może to usprawiedliwić. W ZSRR Weinberg najpierw studiował kompozycję w Konserwatorium w Mińsku (u Wasilija Zołotariowa), następnie pracował w teatrze w Taszkiencie, a wreszcie dzięki Dymitrowi Szostakowiczowi, któremu pokazana została jedna z jego partytur, przeniósł się i zamieszkał na stałe w Moskwie. Przyjaźń z Szostakowiczem wywarła duży wpływ na twórczość kompozytora, a niewykluczone, że inspiracje kulturą żydowską w dziełach Szostakowicza miały źródło właśnie w tej relacji. Lata 40. nie były dla Weinberga łatwe. W 1946 roku dotknęła go (chociaż nie w tak wielkim stopniu jak Szostakowicza) nagonka sekretarza Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej (bolszewików) [KC WKP(b)], Andrieja Żdanowa, człowieka bezwględnego i zaślepionego ideologią stalinowską. Żdanow postanowił

6 Although Mieczysław Weinberg spent most of his life in the Soviet Union and was somewhat appropriated by the local music community, he considered himself a Pole. He was born in Warsaw in His family came to Poland from the territory of the present-day Moldova and settled down in the city, whose population, at that time, was one-third Jewish. Mieczysław Weinberg received good musical education and embarked on a brilliant career as a pianist. Famous pianist Józef Hoffmann offered to help him enter the prestigious Curtis Institute of Music in Philadelphia, but their plans were foiled by the outbreak of the World War II. The future composer fled Poland and found refuge in the USSR. Although he managed to avoid death in a concentration camp, he suddenly found himself with no family or friends, no shelter or resources. It is unclear when or how Mieczysław Weinberg found the truth about the death of his parents and sister who were murdered in the Trawniki concentration camp. It is known that the Holocaust hurt Weinberg in a myriad of ways not only because it cruelly robbed him of his family, but also because it made him struggle with the randomness of his fate until the end of his life. Until his last days he dealt with the questions of why it was he who survived and how to justify it. While in the USSR, Weinberg first studied composition in the Conservatory of Minsk (under the guidance of Vasily Zolotarev), then he worked in a theater in Tashkent, and finally thanks to Dmitri Shostakovich, who was shown one of Weinberg s scores he moved to Moscow where he settled for good. Weinberg s friendship with Shostakovich had an enormous influence on the composer s work and it is quite possible that Shostakovich s kinship with the Jewish culture had their origins in this relationship. The 1940s were not an easy time for Weinberg. In 1946 he was hit (although not as hard as Shostakovich) by the so-called Zhdanov Doctrine, developed by the Central Committee Secretary Andrey Zhdanov a ruthless man blinded by the Stalinist ideology. Zhdanov was adamant to cleanse art of any Western 3 MIECZYSŁAW WEINBERG

7 4 MIECZYSŁAW WEINBERG zlikwidować jakiekolwiek wpływy kultury zachodniej oraz całkowicie podporządkować sztukę propagandzie, nakazując, by dzieła literackie, wizualne i muzyczne były proste, radosne, zrozumiałe dla każdego, nawet najbardziej prymitywnego odbiorcy; ponadto miały gloryfikować nową politykę partii oraz Wielkiego Wodza Stalina. Podczas odbywających się w październiku 1946 roku obrad Związku Kompozytorów Radzieckich Mieczysław Weinberg został skrytykowany za nadmierną troskę o formę kosztem idei melodycznych. Z pokorą przyjął nowe rezolucje i wkrótce skomponował m.in. suitę orkiestrową Odświętne obrazy, dedykując ją 30. rocznicy rewolucji październikowej. W 1948 roku ogłoszono kolejne rezolucje partyjne, ściśle określające warunki tworzenia nowej muzyki i potępiające wszelkie dążenia formalistyczne (pojęciem formalizm określano w rzeczywistości każdy przejaw oryginalności twórczej). Zgodnie z odgórnym poleceniem kompozytorzy musieli donosić na swoich własnych kolegów po fachu, mnożyły się oskarżenia, intrygi i kłamstwa. W 1953 roku rozpoczęła się jedna z największych prowokacji politycznych w ZSRR o charakterze anty - semickim. Głównym jej celem było wprowadzenie powszechnego terroru i kolejnych czystek (podobnych do czystek stalinowskich przeprowadzonych w latach ). Już w 1948 roku Stalin zorganizował nagonkę na część środowisk żydowskich po hasłem: walki z kosmopolityzmem oraz wpływami zachodnimi. Obawiał się skutków powstania państwa Izrael, organizował więc akcje propagandowe, aby zachęcać do walki z syjonizmem. To właśnie w tym czasie z rozkazu Stalina w zainscenizowanym wypadku samochodowym zginął Solomon Michoels, teść Weinberga, zasłużony artysta, aktor, reżyser i działacz Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego. W styczniu 1953 roku partyjna gazeta Prawda podała informację o domniemanym spisku lekarzy, którego celem miało być pozbawienie życia, w wyniku niewłaściwego leczenia, głównych przywódców ZSRR. Długą listę podejrzanych otwierał profesor Miron Wowsi kuzyn Solomona Michoelsa, rodzina żony Weinberga żyła zatem w nieustannym strachu i oczekiwaniu na rychłe aresztowanie. On sam w tym czasie nie przestawał pisać. Powstały wtedy m.in. kantata

8 influences and restrain it to fit propaganda purposes, ordering that the literary, visual and musical works be simple, joyful and understandable to any, even the most primitive recipient; it was to glorify the new policy of the Party and the Great Leader Stalin. In 1946, at the October congress of the USSR Union of Composers, Mieczysław Weinberg was criticized for an excessive concern for form at the expense of melodic ideas. The composer humbly acknowledged the new resolutions and soon he composed the orchestral suite Festive Scenes, dedicating it to the 30 th anniversary of the October Revolution. In 1948, further Party resolutions were announced, strictly regulating the conditions of creating new music and condemning any formalistic endeavors (the term formalism was in fact applied to describe any expression of artistic uniqueness). Composers were instructed to denounce their colleagues, spread accusations, intrigue and lies. The year 1953 saw the beginning of one of the biggest political anti-semitic provocations in the history of the USSR. Its main aim was to impose a climate of widespread terror and subsequent purges (similar to Stalinist purges from ). Already in 1948 Stalin organized a hate campaign aimed at Jewish environments under the guise of combating cosmopolitanism and Western influences. The dictator afraid of the consequences of the creation of the state of Israel organized propaganda campaigns to encourage fight against Zionism. It was around that time when Weinberg s father-in-law Solomon Michoels an acclaimed artist, actor, director and active member of the Jewish Anti-Fascist Committee died in a car accident orchestrated by Stalin. In January 1953 the Soviet political newspaper Pravda informed the public about the supposed doctors plot, announcing that numerous physicians planned to kill the most prominent Soviet leaders by misdiagnosing them and applying wrong treatment. Since Solomon s Michoels cousin Miron Wowsi was on the long list of suspects, Weinberg s wife s family lived in permanent fear, awaiting arrests. The composer never ceased working. It was at that time when he wrote the cantata In the Homeland where a choir sings patriotic poems written by Soviet children, and a version of Rapsody on Moldavian Themes for violin and orchestra. On February 6 th, 1953, during the first 5 MIECZYSŁAW WEINBERG

9 6 MIECZYSŁAW WEINBERG W ojczyźnie, w której chór śpiewał patriotyczne wiersze dzieci radzieckich, oraz wersja Rapsodii na tematy mołdawskie na skrzypce z towarzyszeniem orkiestry. Podczas prawykonania drugiego utworu 6 lutego 1953 roku w Sali Koncertowej im. Czajkowskiego partię solową grał wielki skrzypek Dawid Ojstrach. Koncert zakończył się ogromnym aplauzem, a kompozytor wraz z rodziną i przyjaciółmi wrócił do domu, by świętować swój sukces. W nocy rozległo się pukanie do drzwi, do mieszkania weszło dwóch funkcjonariuszy z nakazem rewizji mieszkania i aresztowania Mieczysława Weinberga. Kompozytor został uwięziony na Łubiance, oskarżono go o nacjonalizm żydowski, rzekomo przedstawiony w Sinfonietcie nr 1, a także o udział w przygotowaniach do utworzenia na Krymie żydowskiej republiki (jako zięć Michoelsa faktycznie uczestniczył kiedyś w dyskusjach nad tym projektem). Z dzisiejszej perspektywy postawione mu zarzuty wydają się absurdalne. Tymczasem Dymitr Szostakowicz napisał list do Ławrientija Berii, członka Biura Politycznego WKP(b), szefa NKWD, jednego z głównych wykonawców zbrodni stalinowskich, bezpośrednio odpowiedzialnego także za mord polskich oficerów w Katyniu. W liście Szostakowicz pisał między innymi o tym, że ręczy za uczciwość Weinberga, uważa go za bardzo utalentowanego i obiecującego kompozytora. Wspomniał również o jego problemach z kręgosłupem. Żona Szostakowicza poprosiła zaś Natalię Wowsi-Michoels (żonę Weinberga) o pełnomocnictwo, które, w przypadku aresztowania jej i jej siostry, pozwoliłoby Szostakowiczom zaopiekować się córką Weinbergów. Wydarzenia roku 1953 były bardzo dynamiczne 5 marca umarł Stalin, 17 marca z kamienicy, przy której mieszkali Weinbergowie, zniknęli strażnicy córek Michoelsa, od początku kwietnia zaczęto powoli zwalniać z aresztu lekarzy oskarżonych o udział w spisku, a 25 kwietnia wyszedł na wolność Mieczysław Weinberg. Podobno stało się to ponownie dzięki interwencji Szostakowicza, ale bardzo możliwe, że śmierć Stalina nie pozostała bez znaczenia. W całym Związku Radzieckim nastał czas odwilży.

10 performance of the latter piece in the Tchaikovsky Concert Hall, the solo part was performed by the great violinist David Oistrakh. The piece received an enthusiastic reception and the composer returned home with family and friends to celebrate his success. That night, two officers knocked on the door and entered the apartment with a warrant to search the house and arrest Mieczysław Weinberg. The composer was imprisoned in Lubianka, accused of Jewish nationalism supposedly portrayed in Sinfonietta No. 1, and of being a part of a plot to establish a Jewish republic in the Crimea (as Michoels son-in-law he did, indeed, participate in a discussion about the project). From today s perspective, the accusations he was faced with seem absurd. In the meantime, Dmitri Shostakovich wrote to Lavrenty Beria, member of the Politburo (Political Bureau of the Central Committee of the Communist Party of the Soviet Union), chief of the secret police apparatus (NKVD), one of the main executioners of Stalinist crimes, directly responsible for the murder of Polish officers in Katyń. In his letter Shostakovich wrote, among other things, that he vouches for Weinberg s honesty, and considers him a very talented and promising composer. He mentioned the composer s spinal problems. Shostakovich s wife asked Natalia Wowsi-Michoels (Weinberg s wife) to give her a power of attorney, which would allow the Shostakovichs to take care of the Weinbergs daughter, should they or Wowsi-Michoels sister be arrested. The events of 1953 were very dynamic. On March 5 th, Stalin died, on March 17 th men guarding Michoels daughters disappeared from the townhouse where the Weinbergs lived, in the beginning of April doctors accused of being a part of the doctors plot were released from custody, and on April 25 th Mieczysław Weinberg regained his freedom. It is said that he owed his release to Shostakovich s intervention, but it is also possible that the decision to let the composer go was affected by the death of Stalin. And thus began the period of thaw in the USSR. 7 MIECZYSŁAW WEINBERG

11 8 MIECZYSŁAW WEINBERG Lata 60. to dla Weinberga nareszcie czas spokoju i artystycznego uznania. Nawet do Polski dotarła wiadomość o tym, że po śmierci Prokofiewa to właśnie Weinberg cieszył się opinią drugiego po Szostakowiczu najwybitniejszego kompozytora w Związku Radzieckim. Jego utwory były coraz częściej wykonywane przez czołowych artystów ZSRR: obok Dawida Ojstracha i Mścisława Rostropowicza wymienić można jeszcze Leonida Kogana, Michaiła Vajmana, Daniela Szafrana czy Kwartet Borodina. W 1966 roku Weinberg, który prawie nie ruszał się z Moskwy, przyjechał po raz pierwszy od wybuchu II wojny światowej do swojego rodzinnego miasta, by wziąć udział w festiwalu Warszawska Jesień. Nie był to jednak pobyt zbyt udany. Po pierwsze, Warszawa, którą pamiętał sprzed wojny, praktycznie nie istniała, co było dla Weinberga ogromnym szokiem. Po drugie, lata 60. to okres awangardy, eksperymentów sonorystycznych i formalnych do tego nurtu muzyka Weinberga, bądź co bądź dosyć tradycyjna i posługująca się konwencjonalnymi środkami muzycznymi, raczej nie pasowała. Brak sukcesu kompozytora na warszawskim festiwalu nie może zatem dziwić. Pod koniec lat 60. powstał bodaj najważniejszy utwór Mieczysława Weinberga dwuaktowa opera Pasażerka. Kompozytor pracował nad nią dwa lata i sam uznawał za swoje największe twórcze osiągnięcie. Istotnie, nigdy dotąd nikt nie napisał opery o tematyce związanej z obozem koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau. Muzyka Weinberga wydaje się jedynym możliwym i odpowiednim sposobem opowiadania tej historii, a jej niezwykła oryginalność, przenikliwość i głęboki humanizm świadczyć mogą jedynie o najwyższej kompozytorskiej randze twórcy. W 1975 roku zmarł Dymitr Szostakowicz nie tylko jeden z najbliższych przyjaciół Weinberga, lecz także najważniejszy nauczyciel. Stopniowo odchodzili inni istotni dla Weinberga ludzie. W latach 80. kompozytor został uhonorowany kolejnymi nagrodami otrzymał tytuł Narodowego Artysty Republiki Rosyjskiej

12 The 1960s brought Weinberg the long-awaited peace and artistic acclaim. After Prokofiev s death, news about Weinberg being the most prominent Soviet composer except for Shostakovich reached as far as Poland. His pieces were increasingly popular among leading Soviet artists such as David Oistrakh, Mstislav Rostropovich, Leonid Kogan, Mikhail Vaiman, Daniil Shafran and the Borodin Quartet. In 1966 Weinberg, who almost never left Moscow, travelled to his hometown of Warsaw for the first time since the outbreak of World War II, to participate in the Warsaw Autumn International Festival of Contemporary Music. It was not, however, a successful stay. Firstly, the Warsaw he remembered from before the war, had practically disappeared, which came to Weinberg as a great shock. Secondly, the 1960s was a time of avant-garde, sonoristic and formal experiments, and Weinberg s music, which was, after all, somewhat traditional and which used conventional musical means, did not fit the mainstream. No wonder then that Weinberg s music at the Warsaw festival was not greatly appreciated. At the end of the 1960s, Mieczysław Weinberg composed probably one of his most important works a two-act opera The Passenger. The composer spent two years writing it and considered it his greatest artistic achievement. Indeed, never before had anyone written an opera devoted to a concentration camp and the mass extermination Auschwitz-Birkenau. Weinberg s music seems the only possible and befitting mode of telling the story, and its remarkable originality, incisiveness and deep humanism indicate only Weinberg s highest compositional artistry. In 1975, Dmitri Shostakovich died he was not only one of Weinberg s closest friends, but also his most significant teacher. Soon, other important people left Weinberg s life, one after the other. In the 1980s, the composer was awarded with several prizes he was granted the title of the People s Artist of Russia and received the USSR National Prize. However, he was beginning to feel lonely. With the onset of the 9 MIECZYSŁAW WEINBERG

13 10 MIECZYSŁAW WEINBERG skrzypce i fortepian oraz Nagrodę Państwową ZSRR. Coraz bardziej jednak czuł się osamotniony, a wraz z nastaniem pierestrojki jego muzyka, podobnie jak w przypadku pierwszych Warszawskich Jesieni, coraz mniej interesowała spragnioną nowości publiczność. W połowie lat 80. Weinberg zapragnął powrotu do swojego polskiego imienia (w ZSRR oficjalnie funkcjonował cały czas jako Mojsiej). Był coraz bardziej schorowany, jego utwory rzadko już gościły na estradach, a na domiar złego w roku 1992 uległ wypadkowi, który przywiązał go na stałe do łóżka. Mieczysław Weinberg zmarł 26 lutego 1996 roku. Pochowano go na cmentarzu w Domodiedowie. * * * Mieczysław Weinberg nie był eksperymentatorem nie pociągały go nowe formy, brzmienia czy zabiegi sonorystyczne. Tworzył w oparciu o system tonalny dur-moll i klasyczne formy. Jego muzyka jest jednak w pewien sposób zawiła i skomplikowana kompozytor bardzo często wprowadza elementy rozbudowanej polifonii, rzadko zdarza się, by którykolwiek z instrumentów pełnił rolę wyłącznie akompaniującą. Pod względem budowy jego utwory odbiegają od tradycyjnej formy allegra sonatowego z dwoma kontrastującymi, podlegającymi przetworzeniom tematami, dużo częściej ukształtowane są z wielu epizodów, przekształcanych niemal przez cały czas trwania utworu. Weinberg świadomie czerpał z bogactwa muzyki ludowej wszystkich tych obszarów, z którymi czuł się emocjonalnie związany. Siłą rzeczy spełniał w ten sposób także postulaty władzy, nakazujące zwrócenie się w stronę tego, co swojskie, tradycyjne, przemawiające do prostego ludu i porzucenie eksperymentów formalnych, którymi zgniły Zachód zarażał ZSRR.

14 perestroika, his music became less and less captivating to the audience who craved artistic novelty, as was the case during the first editions of the Warsaw Autumn Festival. In the middle of the 1980s, Weinberg decided to return to his Polish first name (while in the USSR, he officially used the name Moisey). His health worsened, and his work was performed less and less. To make matters worse, in 1992 he was a victim of an accident which confined him to bed. Mieczysław Weinberg died February 26 th 1996 and was buried in the cemetery in Domodedovo. * * * One cannot call Mieczysław Weinberg an experimenter he was not fascinated with new forms, sounds or sonoristic operations. He based his compositions on the major-minor tonal system and classical forms. However, his music is, in its own right, intricate and complicated. The composer very often introduces elements of extensive polyphony and rarely treats any of the instruments solely as accompaniment. In terms of construction, his pieces depart from the traditional sonata-allegro form with two contrasting, developed themes that are often built from many episodes transformed for the entire duration of the piece. Weinberg consciously drew from the wealth of folk music of all of the territories that felt close to his heart. By doing so, he met with the demands of the authorities stating that art should turn toward the familiar and the traditional, and be comprehensible for the simple folk, abandoning formal experiments passed on the USSR by the rotten West. 11 MIECZYSŁAW WEINBERG violin and piano

15 12 MIECZYSŁAW WEINBERG skrzypce i fortepian Co ciekawe, bogactwo inwencji melodycznej kompozytora, jego skłonność do budowania śpiewnych, szerokich fraz, opartych często na ludowej melodyce, nie sprawia, że muzyka ta brzmi prosto i przystępnie. Przeciwnie melodie niemal nieustannie podlegają transformacjom, a upodobanie do polifonii i doskonałe opanowanie techniki kontrapunktu powodują, że kompozycje Weinberga zachwycają kunsztownością. Wszystkie trzy nagrane przez nas na niniejszej płycie utwory zostały napisane w trudnych i obfitujących w wydarzenia latach Wybraliśmy je spośród sześciu kompozycji przeznaczonych na skrzypce i fortepian i w naszym subiektywnym odczuciu najpełniej ukazują bogactwo języka muzycznego Mieczysława Weinberga. IV Sonata op. 39, dedykowana wielkiemu skrzypkowi Leonidowi Koganowi, powstała krótko po ogłoszeniu dekretu Andrieja Żdanowa, w roku W przeciwieństwie jednak do napisanych wcześniej w tym samym roku III Sonaty, Tria fortepianowego czy dwa lata późniejszej Sonatiny, IV Sonata jest o wiele mniej melodyjna i zbudowana w mniej klasyczny sposób. Nie słychać w niej żadnego echa muzyki ludowej, cechuje ją bardzo wyrazisty język muzyczny, nawiązujący w pewnym stopniu, zwłaszcza harmonicznie, do utworu Oliviera Messiaena Quatour pour le fin de temps (nie wiadomo, czy był to celowy zabieg i czy Weinberg rzeczywiście mógł poznać skomponowane w 1941 roku dzieło Messiaena). Sonata składa się z trzech części połączonych ze sobą attacca. Napisana jest jak gdyby na jednym oddechu i poza celowo rozpisanymi przez kompozytora dość długimi odcinkami solowymi (początkowy odcinek solowy fortepianu, kadencja skrzypiec pomiędzy drugą i trzecią częścią) nie ma w niej żadnych przerw. Pierwsza część rozpoczyna się długim, polifonicznym wstępem fortepianu, który przetwarza motyw wznoszącego się trójdźwięku F-dur, podejmowany później przez skrzypce. Następnie pojawia się fragment przywodzący na myśl specyficzną harmonikę Messiaena, bardzo subtelnie nawiązujący w charakterze

16 Interestingly, the richness of the composer s melodic invention, his disposition for creating full, melodious phrases often based on folk melodics, does not render his music simple and accessible. On the contrary the melodies are almost constantly developed, and Weinberg s appreciation for polyphony and his great proficiency in the technique of counterpoint render his music truly exquisite. All three pieces recorded on our record were composed in the difficult and eventful years of We chose them from among six compositions for violin and piano and it is our subjective opinion that they best reflect the richness of Weinberg s musical language. Sonata No. 4 Op. 39, dedicated to the great violinist Leonid Kogan, was written shortly after Andrey Zhdanov announced his decree in However, Sonata No. 4 is much less melodious and its construction is much less classical than Sonata No. 3 and Piano Trio, composed in the same year, or Sonatina, which was written two years later. It does not contain the reflection of folk music, and is characterized by a strong musical language, which to some extent alludes especially harmonically to Olivier Messiaen s Quatour pour le fin de temps (it is unknown if the similarity was intentional and if Weinberg, indeed, could have heard Messiaen s piece, which was composed in 1941). The Sonata is composed of three parts, played attacca. It is written as though on a single breath and except for deliberately long solo episodes (namely the first piano solo and the violin cadenza between the 2 nd and the 3 rd movement), the piece has no intermissions. The first part begins with a long, polyphonic piano prelude, which develops the motif of an ascending F major triad, taken over by the violin. Next, a fragment evocative of Messiaen s particular harmonics appears, with its character subtly reminiscent of a waltz. There is something eerie about it, something grotesque and frightening. The sonata s central part, Allegro ma non troppo, is an extremely dynamic and diabolical perpetuum mobile. After accelerating to Prestissimo, the composer introduces violin cadenza, 13 MIECZYSŁAW WEINBERG violin and piano

17 14 MIECZYSŁAW WEINBERG skrzypce i fortepian do walca. Jest w nim jednak coś upiornego, groteskowego i przerażającego. Centralna część sonaty, Allegro ma non troppo, to niezwykle dynamiczne i diaboliczne perpetuum mobile. Po przyspieszeniu do Prestissimo kompozytor wprowadza kadencję skrzypiec, która stanowi łącznik pomiędzy częścią szybką a powrotem do przetworzonego materiału z początkowego Adagio (Adagio primo). W zakończeniu utworu pojawia się bardzo charakterystyczny także dla innych utworów Weinberga urywany, lamentujący motyw, oparty na materiale tematycznym pierwszej części. Całość utworu kończy akord F-dur (prawdopodobnie efekt wymagań dekretu Andrieja Żdanowa, co do używania tonacji optymistycznych i dbania o pozytywne zakończenia ), na którego tle skrzypce grają pizzicato temat pierwszej części. Sonatina op. 46 powstała w 1949 roku i zadedykowana została przyjacielowi Weinberga kompozytorowi Borysowi Czajkowskiemu. Mimo że utwór ten wydaje się spełniać wytyczne Andrieja Żdanowa (dotyczące pisania dzieł prostych, przystępnych, inspirowanych muzyką ludową), to swojej premiery doczekał się dopiero sześć lat później 9 października 1955 roku w Wielkiej Sali Konserwatorium Moskiewskiego, w wykonaniu Leonida Kogana i Andrieja Mytnika. Sonatinę cechuje bogactwo pięknych melodii, śpiewność, szeroka fraza, ma też ilustracyjny charakter. W początkowym odcinku drugiej części odnaleźć można subtelne echa muzyki żydowskiej, a także ludowej twórczości z obszarów dawnej Besarabii (rodzina Weinberga pochodziła z terenów dzisiejszej Mołdawii). Utwór składa się z trzech części, z których druga i trzecia łączą się ze sobą attacca. Jest zbudowany prosto i czytelnie, tematy zarówno części szybkich,

18 which becomes a bridge between a fast movement and the regression to the developed material from the initial Adagio (Adagio primo). Weinberg ends the piece in a characteristic way, which can also be found in his other work, introducing a broken, lamenting motif based on the thematic material from the first movement. The sonata ends with an F major chord (probably a resonance of Andrey Zhdanov s decree which demanded that composers use optimistic keys and make sure they finish their pieces in a positive way ), which becomes a background to the violin s pizzicato theme from the first movement. Sonatina Op. 46 was created in 1949 and is dedicated to Weinberg s friend composer Boris Tchaikovsky. Although the work seems to comply with Andrey Zhdanov s demands (of creating simple, approachable pieces inspired by folk music), but it received its premiere six years later, on October 9 th 1955 in the Grand Hall of Moscow s State Conservatory, performed by Leonid Kogan and Andrei Mytnik. The Sonatina is abundant in beautiful melodies and melodiousness; it has broad phrasing and an illustrative character. In the initial segment of the second movement, one can hear subtle echoes of Jewish music, as well as folk tunes from the territories of the former Bessarabia (Weinberg s family originally came from the area of today s Moldova). The piece comprises of three movements with two of them second and third connected attacca. It is built in a simple and legible way; the themes from both fast and slow movements are constructed in a natural and intuitive way, distinctly of folk provenance. Similarly to Weinberg s other works, here, too, thematic motifs from the first movement return, and the piece ends in a major key (D major). This sudden harmonic turn seems almost artificial and does not match 15 MIECZYSŁAW WEINBERG violin and piano

19 16 MIECZYSŁAW WEINBERG skrzypce i fortepian jak i wolnych ukształtowane są w sposób naturalny i intuicyjny, wykazując silną proweniencję ludową. Podobnie jak w innych utworach Weinberga, także i tu pod koniec powracają motywy tematyczne z pierwszej części, a całość utworu kończy tonacja durowa (D-dur). Ten nagły zwrot harmoniczny wydaje się brzmieć niemal sztucznie, nie pasować do całości. Być może zatem biorąc pod uwagę rzeczywistość polityczną czasów, w których Sonatina powstawała optymistyczny pod względem tonalności finał można odczytywać zupełnie inaczej? V Sonata powstała w znamiennym roku 1953 jako op. 53. Weinberg skomponował ją niedługo po wypuszczeniu z więzienia na Łubiance i dedykował przyjacielowi Dymitrowi Szostakowiczowi. Prawykonania dokonali skrzypek Michaił Wajman oraz pianistka Marija Karandaszowa 30 grudnia 1955 roku. Pod wieloma względami Sonata ta wydaje się najlepsza i najdojrzalsza spośród wszystkich dzieł na skrzypce i fortepian Weinberga. Jest również zdecydowanie najpotężniejsza zbudowana niemal symfonicznie. Składa się z czterech części: Andante con moto, Allegro molto, Allegro moderato i Allegro. Podobnie jak w IV Sonacie partie obydwu instrumentów są jednakowo wymagające, ale tym razem to głównie w głosie fortepianu pojawiają się fragmenty solowe. Ponownie daje o sobie znać przywiązanie Weinberga do czerpania z tradycyjnej muzyki rosyjskiej, polskiej i żydowskiej oraz do klasycznych środków wykonaw czych. Ta sonata jest jednak nie tylko ze względu na swoje prawie monumentalne rozmiary dziełem, w którym chyba najlepiej słychać Weinberga-symfonika. Gęsta, wielowymiarowa faktura fortepianu, bogactwo tematyczne, liczne fragmenty przetworzeniowe, klarowna i logiczna, niemal klasyczna czteroczęściowa budowa świadczą o niezwykłym wymiarze tego dzieła. Pierwsza część ma charakter preludium zbudowanego na jednym temacie, który pokazany jest najpierw w partii fortepianu, a następnie kilkakrotnie w partii skrzypiec. Pojawia się także motyw znany z twórczości

20 the whole. Is it possible, then, taking into consideration the political reality of the era when Sonatina was created that the tonal optimism of the finale can be interpreted in a wholly other way? Sonata No. 5 was created in the significant year of 1953 as Op. 53. Weinberg composed it soon after he was released from the Lubianka prison and dedicated it to his friend Dmitri Shostakovich. The work received its premiere December 30 th 1955, performed by violinist Mikhail Vaiman and pianist Maria Karandashova. In many respects, the Sonata seems to be the best and the most mature work from all of Weinberg s pieces for violin and piano. It is also the grandest constructed in an almost symphonic way. It comprises in four movements: Andante con moto, Allegro molto, Allegro moderato and Allegro. Similarly to Sonata No. 4, the two instruments parts are equally demanding, however in this case it is mostly the piano that carries the solo fragments. Once again, Weinberg s attachment to drawing from the tradition of Russian, Polish and Jewish music plays a role, as well as his predilection for classical means of performance. This sonata is, however not only because of its almost monumental size a masterpiece where one can hear Weinberg the symphonist. The piano s thick, multi-faceted texture, its thematic richness, numerous transformative fragments, as well as the clear and logical almost classical four-movement construction prove the unusual dimension of this masterpiece. The first movement has the characteristics of a prelude built on one theme, first presented in the piano part, and then several times in the violin part. A motif known from the work of Dmitri Shostakovich: a -g- a -g-f-b appears. The dynamic and virtuoso second movement (C minor) has a multifaceted structure where both instruments are equally important. The third movement begins with a 17-bar theme played by the solo violin with a mute. In terms of character and mood, it brings to mind Shostakovich s Prelude in D flat major Op. 34. It has the character of a dance and refers to a mazurka, but the echo of grotesqueness 17 MIECZYSŁAW WEINBERG violin and piano

21 18 MIECZYSŁAW WEINBERG skrzypce i fortepian Szostakowicza: as-g-as-g-f-b. Dynamiczna i wirtuozowska część druga (c-moll) ma wieloplanową strukturę, obydwa instrumenty pełnią w niej równorzędne role. Część trzecia zaczyna się siedemnastotaktowym tematem granym przez skrzypce solo z użyciem tłumika. Pod względem charakteru i nastroju przywodzić może na myśl Preludium Des-dur z op. 34 Szostakowicza. Jest taneczna, nawiązuje w charakterze do mazurka, ale słychać w niej także groteskowość, prześmiewczość. Wrażenie to potęguje ostra artykulacja w obydwu instrumentach, pojawiające się nagle sforzato, duże kontrasty dynamiczne, nieregularne akcenty. Część ta przechodzi attacca w część czwartą, w której początkowy odcinek pełni funkcję wstępu główną rolę grają w nim zdecydowanie skrzypce, fortepian tworzy wyłącznie tło harmoniczne. Następnie pojawia się wiodący dla tej części temat bardzo melodyjny, z długą, potoczystą i śpiewną frazą. Przerwany zostaje jednak przez kolejny niepokojący, wprowadzający odmienny nastrój motyw, oparty na melodii tematu w trybie mollowym, który okazuje się być później także motywem czołowym fugi kulminacyjnego momentu całej części. W końcowym odcinku utworu powraca temat pierwszej części, zaprezentowany w ów charakterystyczny dla Weinberga, urywany, przypominający nierówny oddech sposób. V Sonata kończy się podobnie jak i pozostałe nagrane na tej płycie utwory w tonacji durowej (G-dur). * * *

22 and mockery can also be heard. This sensation is enhanced by the sharp articulation in both instruments, the sudden sforzato, big dynamic contrasts, irregular accents. This movement is connected attacca with the forth movement, in which the initial part serves as a prelude here, it is the violin that plays the most important part and the piano creates solely a harmonic background. Next, a main theme for this movement appears very melodious with a long, flowing and tuneful phrase. However, it is interrupted by another disturbing motif, which introduces a different mood and is based on a melody of the theme in the minor mode, which turns out to be also the main motif of the fugue the climactic moment of the whole movement. In the end section of the piece, the first part s theme returns, presented in a choppy, uneven way, typical to Weinberg irregular and uneven like a strangled gasp. Similarly to other pieces on this record, Sonata No. 5 ends in a major key (G major). * * * 19 MIECZYSŁAW WEINBERG violin and piano

23 20 MIECZYSŁAW WEINBERG skrzypce i fortepian Hołdowanie tradycji przy jednoczesnej fascynacji modernizmem tak w ogromnym skrócie można opisać styl muzyczny Mieczysława Weinberga. Być może sztuka, która próbuje sprostać wymaganiom tych dwóch, wydawałoby się przeciwstawnych tradycji artystycznych, z góry skazana jest na niezrozu - mienie i krytykę. Przez wiele lat traktowano twórczość Weinberga jako coś wtórnego, anachronicznego. Od lat 60. aż do lat 90. XX wieku muzyka klasyczna przeżywała nieprawdopodobnie gwałtowne zmiany, które wiązały się z odkrywaniem możliwości elektroniki, eksperymentami sonorystycznymi, formalnymi czy pojawieniem się performance u. Trudno dziwić się zatem, że muzyka Weinberga do tego świata zupełnie nie pasowała. Od kilku lat można zaobserwować wzmożone zainteresowanie twórczością tego wspaniałego kompozytora, coraz częściej jego dzieła goszczą na scenach filharmonicznych na całym świecie, powstaje też coraz więcej nagrań. Oddajemy w Państwa ręce naszą płytę z nadzieją, że udało się nam uchwycić i przekazać także nasz zachwyt nad wyjątkową muzyką Weinberga. Maria Sławek

24 Honor tradition and express his fascination with modernism this is how, in short, one can characterize Mieczysław Weinberg s style. It is possible that art which tries to meet the requirements of the two seemingly opposite artistic traditions, is doomed from the start to incomprehension and criticism. For many years Weinberg s art was treated as something referential and anachronistic. From the 1960s to the 1990s, classical music underwent rapid changes with regards to discovering technical possibilities in the electronic, sonoristic and formalistic experimentations, and the emergence of performance. It is, therefore, no wonder that Weinberg music did not fit the modern world in the slightest. In the recent years there have been a rise in the interest in this great composer s work his pieces are being performed on international stages and a growing number of recordings of Weinberg s music appear every year. We present to you our record, hoping that we have managed to capture our delight over Weinberg s unique music and share it with our listeners. Maria Sławek Translation: Maria Borzobohata-Sawicka 21 MIECZYSŁAW WEINBERG violin and piano

25 22 Duet Maria Sławek i Piotr Różański tworzą duet od 2007 roku. Studiowali kameralistykę w klasie Janiny Romańskiej-Werner w Akademii Muzycznej w Krakowie. Podczas kursów mistrzowskich uczyli się u takich artystów, jak Paul Badura-Skoda, Daniel Stabrawa, Marek Moś czy Dora Schwarzberg. Gościli na wielu festiwalach, m.in. Mozartiana w Gdańsku, Wawel o zmierzchu, Muzyka w Starym Krakowie czy Emanacje w Krakowie i Suchej Beskidzkiej. Na zaproszenie Fundacji Kościuszkowskiej wystąpili w 2012 roku z recitalem w Nowym Jorku. Wydana w tym samym roku debiutancka płyta duetu, z sonatami Schumanna i Prokofiewa (Grupa Twórcza Castello), zebrała bardzo pozytywne recenzje i była prezentowana także na antenie Programu 2. Polskiego Radia. W 2013 roku, wraz Polską Orkiestrą Radiową pod dyrekcją Marka Mosia, muzycy wzięli udział w prawykonaniu utworu Anny Zawadzkiej-Gołosz Spettro, którego rejestracja fonograficzna znalazła się na płycie poświęconej twórczości kompozytorki (Polskie Radio). W tym samym roku wystąpili w Atmie Muzeum Karola Szymanowskiego w Zakopanem na koncercie z okazji 131. rocznicy urodzin kompozytora.

26 Duo Maria Sławek and Piotr Różański have been performing as a duo since They studied chamber music under the guidance of Janina Romańska-Werner at the Academy of Music in Cracow. During various master classes they were tutored by artists such as Paul Badura-Skoda, Daniel Stabrawa, Marek Moś and Dora Schwarzberg. They attended many festivals, including the Mozartiana Festival in Gdańsk, the Wawel Royal Castle at Dusk Festival, the Music in Old Cracow Festival and the Emanations Festival in Cracow and in Sucha Beskidzka. In 2012 they were invited by the Kosciuszko Foundation to give a recital in New York City. The same year they released their debut album with sonatas by Schumann and Prokofiev (Grupa Twórcza Castello) which received favorable reviews and was presented on air at Polish Radio Channel 2. In 2013, accompanied by the Polish Radio Symphony Orchestra under the baton of Marek Moś, they were part of the premiere performance of Anna Zawadzka-Gołosz s piece Spettro, registered and released as part of an album dedicated to the work of the composer (Polish Radio). Also in 2013, they performed in the Karol Szymanowski Museum in the Atma Villa during a concert celebrating the composer s 131 st birthday. 23

27 24 Maria Sławek Urodziła się w 1988 roku w Gdańsku. W wieku czterech lat rozpoczęła naukę gry na skrzypcach. Ukończyła z wyróżnieniem Akademię Muzyczną w Krakowie w 2011 roku w klasie Wiesława Kwaśnego. Swoje umiejętności doskonaliła m.in. pod kierunkiem Dory Schwarzberg (studia podyplomowe), Maxima Vengerova, Ivry ego Gitlisa, Kolji Blachera i Wandy Wiłkomirskiej. Była podopieczną Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci ( ), a także stypendystką Fundacji Sapere Auso (2009) i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010, 2013). W 2007 roku otrzymała nagrodę maestro Jerzego Katlewicza przyznawaną wyróżniającym się studentom krakowskiej Akademii Muzycznej. Cztery lata później została uhonorowana Stypendium Twórczym Miasta Krakowa, stypendium Fundacji Grazella oraz nagrodą Solti Foundation. Jako solistka i kameralistka występowała w wielu miastach Polski, a także w Niemczech, Izraelu, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Brazylii, Włoszech, na Ukrainie i w USA. Stale współpracuje z takimi artystami, jak Anna Maria Staśkiewicz, Katarzyna Budnik-Gałązka, Artur Rozmysłowicz, Marcin Zdunik, Rafał Kwiatkowski, Andrzej Bauer, Ewa Pobłocka czy Katarzyna Popowa-Zydroń. fot. Natalia Szafrańska W 2015 roku, po obronie pracy doktorskiej na temat utworów na skrzypce i fortepian Mieczysława Weinberga, Maria Sławek otrzymała tytuł doktora sztuki. Obecnie pracuje jako asystent w Katedrze Skrzypiec i Altówki Akademii Muzycznej w Krakowie.

28 Maria Sławek She was born in Gdańsk in 1988, where she started to play the violin at the age of just four years old. In 2011, she graduated with honors from the Academy of Music in Cracow where she studied violin with Wiesław Kwaśny. She honed her skills under the guidance of Dora Schwarzberg (postgraduate studies), Maxim Vengerov, Ivry Gitlis, Kolja Blacher and Wanda Wiłkomirska, among others. She was supported by the Polish National Children s Fund ( ), and received scholarships from the Sapere Auso Foundation (2009) and the Ministry of Culture and National Hertiage (2010, 2013). In 2007 she was awarded with a Special Prize for Young Outstanding Polish Musicians, funded by maestro Jerzy Katlewicz. Four years later she received an artistic scholarship from the City of Cracow, as well as a scholarship from the Grazella Foundation and the Solti Foundation award. As a soloist and a chamber musician, she performed in numerous cities in Poland, Germany, Israel, Great Britain, France, Belgium, Brazil, Italy, Ukraine and the United States. She collaborates regularly with artists such as Anna Maria Staśkiewicz, Katarzyna Budnik-Gałązka, Artur Rozmysłowicz, Marcin Zdunik, Rafał Kwiatkowski, Andrzej Bauer, Ewa Pobłocka and Katarzyna Popowa-Zydroń. Maria Sławek is currently working as an Assistant Professor in the Department of Violin and Viola in the Academy of Music in Cracow and gained her PhD for her thesis on Mieczysław Weinberg s works for violin and piano. 25

29 26 Piotr Różański Urodził się w 1989 roku w Krakowie. Studiował w Akademii Muzycznej w Krakowie w klasach Katarzyny Popowej-Zydroń (licencjat) oraz Ewy Bukojemskiej (magisterium). Brał udział także w licznych kursach mistrzowskich. Zdobył pierwszą nagrodę w XXXVIII Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina (Warszawa, 2006) oraz w Konkursie Pianistycznym o stypendium Fundacji Yamaha (Gdańsk, 2008). Był półfinalistą International Piano-e-Competition w Minneapolis (2009), Konkursu New Talent organizowanego w Bratysławie pod patronatem Europejskiej Unii Radiowej (jako reprezentant Polski; 2009) oraz Konkursu im. Johannesa Brahmsa w Pörtschach (2011). Artysta koncertował w Polsce, Szwajcarii, Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Występował w ramach cykli koncertowych, takich jak Winners & Masters (organizowany przez Kulturkreis Gasteig w Monachium) i Premia Filharmonii Łódzkiej im. Artura Rubisteina, oraz na wielu festiwalach, w tym na Festiwalu Chopin i jego Europa, Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach Zdroju i Wielkanocnym Festiwalu Ludwiga van Beethovena. Oprócz gry solowej zajmuje się także kameralistyką. W 2014 roku uzyskał stopień doktora sztuki. Obecnie jest asystentem w Katedrze Fortepianu Akademii Muzycznej w Krakowie oraz nauczycielem w Państwowej Ogólnokształcącej Szkole Muzycznej II stopnia im. Fryderyka Chopina w Krakowie.

30 Piotr Różański He was born in Cracow in He graduated from the Academy of Music in Cracow where he studied piano with Katarzyna Popowa-Zydroń (bachelor s degree) and Ewa Bukojemska (master s degree). He participated in numerous master classes. He won first prizes at the 38 th Polish Chopin Piano Competition in Warsaw (2006) and was awarded first prize by the Yamaha Music Foundation of Europe Scholarship in Gdańsk (2008). He was a semifinalist of the International Piano-e-Competition in Minneapolis (2009) and the New Talent Competition organized in Bratislava under the auspices of the European Radio Union (where he performed as a representative of Poland in 2009), as well as the Johannes Brahms Competition in Pörtschach (2011). The pianist gave concerts in Poland, Switzerland, Germany and the United States. He took part in concert series such as Winners & Masters (organized by the Kulturkreis Gasteig in Munich), Artur Rubinstein s Łódź Philharmonic s Premium and numerous festivals such as the Chopin and His Europe Festival, Chopin Festival in Duszniki Zdrój and Ludwig van Beethoven Easter Festival. Apart from his solo performances, he is also a devoted chamber musician. In 2014, he obtained a doctoral degree in the arts. He currently works as an Assistant Professor in the Department of Piano in the Academy of Music in Cracow and as a Professor in the Fryderyk Chopin s State Music School in Cracow. 27

31 Nagrano w Sali Koncertowej Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w dniach 20 i 21 października 2014 roku Recorded at the Concert Hall of the Penderecki European Centre for Music in Lusławice on October 20 th and 21 st 2014 Reżyseria nagrania, mastering / Recording producers, mastering: ANDRZEJ SASIN, ALEKSANDRA NAGÓRKO Montaż / Editing: ALEKSANDRA NAGÓRKO Maria Sławek gra na skrzypcach Charles'a François Ganda z atelier Nicolasa Lupota, Paryż 1817 Maria Sławek plays the violin by Charles François Gand from the Nicolas Lupot s atelier, Paris 1817 Piotr Różański gra na fortepianie koncertowym Steinway & Sons D-274, nr Piotr Różański plays the Steinway & Sons Concert Grand Piano D-274, number Redakcja / Editor: AGNIESZKA KURPISZ Tłumaczenia / Translations: MARIA BORZOBOHATA-SAWICKA Zdjęcia / Photos: ANDRZEJ SZEŁĘGA Zdjęcie Weinberga udostępnił / Photo of Weinberg provided by TOMMY PERSSON; OLGA RAKHALSKAYA Projekt graficzny / Graphic design: TADEUSZ KAZUBEK Tapeta na okładce / Pattern on the cover: ROBERT BROWN Dreamstime.com Zdjęcie w tle / Background photo: ANTONIO DE AZEVEDO NEGRÃO Dreamstime.com ACD Maria Sławek, Piotr Różański 2015 CD ACCORD cdaccord@cdaccord.com.pl Distributed by Universal Music Polska. Worldwide distribution by Naxos

32 Zrealizowano w ramach stypendium Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Patronem wydania płyty jest Patronat medialny Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kameralistów Składamy podziękowania: Panu Adamowi Balasowi, Dyrektorowi Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach, za udostępnienie Sali Koncertowej do nagrania; mojemu studentowi, Kaziowi Michalikowi, oraz Panu Januszowi Nykielowi za poratowanie mnie w dosłownie ostatnim momencie! wspaniałymi skrzypcami; naszym nauczycielom, przyjaciołom i rodzinom za inspiracje i pomoc. We would like to thank: Mister Adam Balas, Director of the Krzysztof Penderecki European Centre for Music in Lusławice, for making the Concert Hall available for recording; my student Kazio Michalik, and Mister Janusz Nykiel, who saved me at the last minute by lending me wonderful violin; our teachers, friends and families for inspiration and support.

33 ACD 217-2

34 MIECZYSŁAW WEINBERG ( ) IV Sonata na skrzypce i fortepian op. 39 (1947) [19 46] Sonata No. 4 for violin and piano Op. 39 [1] Adagio [2] Allegro ma non troppo 6 19 [3] Adagio primo 3 01 Sonatina na skrzypce i fortepian op. 46 (1949) [16 06] Sonatina for violin and piano Op. 46 [4] Allegretto 5 06 [5] Lento Allegro Tempo primo 6 13 [6] Allegro moderato Lento 4 46 V Sonata na skrzypce i fortepian op. 53 (1953) [26 53] Sonata No. 5 for violin and piano Op. 53 [7] Andante con moto 5 30 [8] Allegro molto 6 50 [9] Allegro moderato 6 00 [10] Allegro Andante Allegretto Andante 8 32 MARIA SŁAWEK skrzypce / violin PIOTR RÓŻAŃSKI fortepian / piano TT: CD ACCORD Maria Sławek, Piotr Różański l MIECZYSŁAW WEINBERG Sonatas ACD Maria Sławek, Piotr Różański 2015 CD ACCORD MADE IN POLAND ACD 217-2

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,

Bardziej szczegółowo

Maria Sławek-skrzypce Piotr Różański-fortepian

Maria Sławek-skrzypce Piotr Różański-fortepian Maria Sławek-skrzypce Piotr Różański-fortepian Maria Sławek Maria Sławek urodziła się w roku 1988 w Gdańsku i w wieku czterech lat rozpoczęła naukę gry na skrzypcach. W 2011 ukończyła z wyróżnieniem Akademię

Bardziej szczegółowo

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu IONS-14 / OPTO Meeting For Young Researchers 2013 Khet Tournament On 3-6 July 2013 at the Faculty of Physics, Astronomy and Informatics of Nicolaus Copernicus University in Torun (Poland) there were two

Bardziej szczegółowo

Test sprawdzający znajomość języka angielskiego

Test sprawdzający znajomość języka angielskiego Test sprawdzający znajomość języka angielskiego Imię i Nazwisko Kandydata/Kandydatki Proszę wstawić X w pole zgodnie z prawdą: Brak znajomości języka angielskiego Znam j. angielski (Proszę wypełnić poniższy

Bardziej szczegółowo

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Dlaczego powstało? - świat przeżywa dziś rewolucję w obszarze edukacji, - naszym celem jest promocja śląskiego jako regionu opartego na wiedzy, i najnowszych technologiach,

Bardziej szczegółowo

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition) Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000

Bardziej szczegółowo

photo graphic Jan Witkowski Project for exhibition compositions typography colors : +48 506 780 943 : janwi@janwi.com

photo graphic Jan Witkowski Project for exhibition compositions typography colors : +48 506 780 943 : janwi@janwi.com Jan Witkowski : +48 506 780 943 : janwi@janwi.com Project for exhibition photo graphic compositions typography colors Berlin London Paris Barcelona Vienna Prague Krakow Zakopane Jan Witkowski ARTIST FROM

Bardziej szczegółowo

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) J Krupski Click here if your download doesn"t start automatically Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama

Bardziej szczegółowo

ALA MA KOTA PRESCHOOL URSYNÓW WARSAW POLAND

ALA MA KOTA PRESCHOOL URSYNÓW WARSAW POLAND ALA MA KOTA PRESCHOOL URSYNÓW WARSAW POLAND Ala ma kota is a network of non-public education preschools which are entered into the register of non-public schools and institutions of the Capital City of

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 6

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 6 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 6 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to eat out jeść poza domem Czy często jadasz poza domem?

Bardziej szczegółowo

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in

Bardziej szczegółowo

Polska Szkoła Weekendowa, Arklow, Co. Wicklow KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM

Polska Szkoła Weekendowa, Arklow, Co. Wicklow KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM 1. Imię i nazwisko dziecka / Child's name... 2. Adres / Address... 3. Data urodzenia / Date of birth... 4. Imię i nazwisko matki /Mother's name... 5. Adres

Bardziej szczegółowo

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition)

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz

Bardziej szczegółowo

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition) Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,

Bardziej szczegółowo

Zestawienie czasów angielskich

Zestawienie czasów angielskich Zestawienie czasów angielskich Present Continuous I am, You are, She/ He/ It is, We/ You/ They are podmiot + operator + (czasownik główny + ing) + reszta I' m driving. operator + podmiot + (czasownik główny

Bardziej szczegółowo

roleplays Matura roleplays

roleplays Matura roleplays roleplays Matura roleplays Units 1-3 Student s card Wspólnie z kolegą/koleżanką macie napisać artykuł zachęcający młodzież do uprawiania wybranego przez was sportu. Poniżej podane są cztery kwestie, które

Bardziej szczegółowo

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition)

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Piotr Maluskiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Miedzy

Bardziej szczegółowo

aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department

Bardziej szczegółowo

http://wyborcza.pl/1,75475,15238384,rafal_blechacz_otrzymal_prestizowa_gilmore_artist.html#ixz z2pskwpm7j Rafał Blechacz otrzymał prestiżową Gilmore Artist Award - 300 tys. dol. Red kult, 08.01.2014, aktualizacja:

Bardziej szczegółowo

NAUCZYCIELE/TEACHERS Nauczyciele z Polskiej Szkoły Sobotniej z Liverpool:

NAUCZYCIELE/TEACHERS Nauczyciele z Polskiej Szkoły Sobotniej z Liverpool: NAUCZYCIELE/TEACHERS Nauczyciele z Polskiej Szkoły Sobotniej z Liverpool: posiadają odpowiednie kwalifikacje, przygotowanie pedagogiczne oraz doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą, stosują w swojej

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Dobry wieczór. Cieszę się, że mogę być na Festiwalu po raz drugi. [Congratulations to Gołda Tencer and the Shalom Foundation.]

Dobry wieczór. Cieszę się, że mogę być na Festiwalu po raz drugi. [Congratulations to Gołda Tencer and the Shalom Foundation.] Ambassador Feinstein s Remarks at the Singer Jewish Cultural Festival, August 28, 2011 Dobry wieczór. Cieszę się, że mogę być na Festiwalu po raz drugi. in a row.] [Good evening. It is a great pleasure

Bardziej szczegółowo

Jak zasada Pareto może pomóc Ci w nauce języków obcych?

Jak zasada Pareto może pomóc Ci w nauce języków obcych? Jak zasada Pareto może pomóc Ci w nauce języków obcych? Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Pokazuje, jak zastosowanie zasady Pareto może usprawnić Twoją naukę angielskiego. Słynna zasada Pareto mówi o

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego)

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego) 112 Informator o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku szkolnego 2014/2015 2.6.4. Część ustna. Przykładowe zestawy zadań Przykładowe pytania do rozmowy wstępnej Rozmowa wstępna (wyłącznie

Bardziej szczegółowo

DODATKOWE ĆWICZENIA EGZAMINACYJNE

DODATKOWE ĆWICZENIA EGZAMINACYJNE I.1. X Have a nice day! Y a) Good idea b) See you soon c) The same to you I.2. X: This is my new computer. Y: Wow! Can I have a look at the Internet? X: a) Thank you b) Go ahead c) Let me try I.3. X: What

Bardziej szczegółowo

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. W RAMACH POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ MIĘDZY POLSKĄ AKADEMIĄ NAUK I... UNDER THE AGREEMENT

Bardziej szczegółowo

Zajęcia z języka angielskiego TELC Gimnazjum Scenariusz lekcji Prowadzący: Jarosław Gołębiewski Temat: Czas Present Perfect - wprowadzenie

Zajęcia z języka angielskiego TELC Gimnazjum Scenariusz lekcji Prowadzący: Jarosław Gołębiewski Temat: Czas Present Perfect - wprowadzenie Zajęcia z języka angielskiego TELC Gimnazjum Scenariusz lekcji Prowadzący: Jarosław Gołębiewski Temat: Czas Present Perfect - wprowadzenie I. Cele lekcji 1) Wiadomości Uczeń: wie, że czas present perfect

Bardziej szczegółowo

Tatiana Shebanova należy do grona najwybitniejszych współczesnych pianistów. Ukończyła ze złotym medalem Konserwatorium Moskiewskie w mistrzowskiej

Tatiana Shebanova należy do grona najwybitniejszych współczesnych pianistów. Ukończyła ze złotym medalem Konserwatorium Moskiewskie w mistrzowskiej Tatiana SHEBANOVA 1 Tatiana Shebanova należy do grona najwybitniejszych współczesnych pianistów. Ukończyła ze złotym medalem Konserwatorium Moskiewskie w mistrzowskiej klasie prof. Wiktora Mierżanowa.

Bardziej szczegółowo

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL Read Online and Download Ebook ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL DOWNLOAD EBOOK : ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA Click link bellow and free register

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1: (Polish Edition)

Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1: (Polish Edition) Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1:50 000 (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1:50 000 (Polish Edition) Wybrzeze Baltyku, mapa

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to be angry with somebody gniewać się na kogoś Czy gniewasz

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 7

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 7 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 7 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to do business prowadzić interesy Prowadzę interesy w

Bardziej szczegółowo

Zakres materiału. les/vocabulary-lesson-culture.php

Zakres materiału.   les/vocabulary-lesson-culture.php Wymagania na podstawie Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej język obcy oraz częściowo na podstawie polecanego podręcznika New Matura Success Intermediate (zadania pisemne i

Bardziej szczegółowo

The Lights of Chartres Eustachy Kossakowski, 1983-1989

The Lights of Chartres Eustachy Kossakowski, 1983-1989 Eustachy Kossakowski, 1983-1989 dimensions: 40 x 29 cm technique: 12 color prints on Hahnemuhle Photo Rag 308 g/m² paper made from original Eustachy Kossakowski s negatives edition: 6 price: 12 000 PLN

Bardziej szczegółowo

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition)

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition) Katowice, plan miasta: Skala 1:20 000 = City map = Stadtplan (Polish Edition) Polskie Przedsiebiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera Click here if your download doesn"t start automatically

Bardziej szczegółowo

Odpowiedzi do zadań zamieszczonych w arkuszu egzaminu ósmoklasisty z języka angielskiego 17 KWIETNIA 2019 opracowane przez ekspertów Nowej Ery

Odpowiedzi do zadań zamieszczonych w arkuszu egzaminu ósmoklasisty z języka angielskiego 17 KWIETNIA 2019 opracowane przez ekspertów Nowej Ery Odpowiedzi do zadań zamieszczonych w arkuszu egzaminu ósmoklasisty z języka angielskiego 17 KWIETNIA 2019 opracowane przez ekspertów Nowej Ery UWAGA: W zadaniach otwartych eksperci przygotowali odpowiedzi

Bardziej szczegółowo

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Tresci zadań rozwiązanych

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 3

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 3 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 3 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to be at the airport być na lotnisku Ona jest teraz na

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK ANGIELSKI

EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK ANGIELSKI Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze

Bardziej szczegółowo

JĘZYK ANGIELSKI POZIOM ROZSZERZONY (A1)

JĘZYK ANGIELSKI POZIOM ROZSZERZONY (A1) EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM ROZSZERZONY (A1) ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA KWIECIEŃ 2013 Rozumienie ze słuchu Wymagania ogólne II. Rozumienie Uczeń rozumie

Bardziej szczegółowo

18. Przydatne zwroty podczas egzaminu ustnego. 19. Mo liwe pytania egzaminatora i przyk³adowe odpowiedzi egzaminowanego

18. Przydatne zwroty podczas egzaminu ustnego. 19. Mo liwe pytania egzaminatora i przyk³adowe odpowiedzi egzaminowanego 18. Przydatne zwroty podczas egzaminu ustnego I m sorry, could you repeat that, please? - Przepraszam, czy mo na prosiæ o powtórzenie? I m sorry, I don t understand. - Przepraszam, nie rozumiem. Did you

Bardziej szczegółowo

Vice-mayor of Zakopane Wojciech Solik. Polish Ministry of the Environment Chief Specialist for. Tatras National Park (Slovakia) Director Pawel Majko

Vice-mayor of Zakopane Wojciech Solik. Polish Ministry of the Environment Chief Specialist for. Tatras National Park (Slovakia) Director Pawel Majko April 22, 2012 Vice-mayor of Zakopane Wojciech Solik Tatrzanski Park Narodowy Director Pawel Skawinski (host) Polish Ministry of the Environment Chief Specialist for National Parks Jan Reklewski Tatras

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK ANGIELSKI

EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK ANGIELSKI Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze

Bardziej szczegółowo

Klaudiusz Baran Urodził się w Przemyślu. W 1995 roku ukończył Akademię Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie Prof. Jerzego Jurka. Jako stypendysta rządu francuskiego kontynuował studia w

Bardziej szczegółowo

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Składają się na

Bardziej szczegółowo

BSSSC Baltic Sea States Subregional Co-operation. operation good practices presentation

BSSSC Baltic Sea States Subregional Co-operation. operation good practices presentation BSSSC Baltic Sea States Subregional Co-operation operation good practices presentation Polites association was founded in 2002 in Szczecin Stowarzyszenie POLITES w Szczecinie Starszy Brat Starsza Siostra

Bardziej szczegółowo

Angielski Biznes Ciekawie

Angielski Biznes Ciekawie Angielski Biznes Ciekawie Conditional sentences (type 2) 1. Discuss these two types of mindsets. 2. Decide how each type would act. 3. How would you act? Czy nauka gramatyki języka angielskiego jest trudna?

Bardziej szczegółowo

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesnt start automatically Mierzeja Wislana, mapa turystyczna 1:50 000: Mikoszewo, Jantar, Stegna, Sztutowo, Katy Rybackie, Przebrno, Krynica Morska, Piaski, Frombork =... = Carte touristique (Polish Edition) MaPlan Sp. z O.O Click

Bardziej szczegółowo

for me to the learn. See you later. Wolontariusze EVS w roku 2015/2016

for me to the learn. See you later. Wolontariusze EVS w roku 2015/2016 Wolontariusze EVS w roku 2015/2016 1. Kim są? Hello, my name is Constanze and I'm 18 years old. I'm from Magdeburg, which is located in the middle of Germany. As I grew up in a family full of musicians,

Bardziej szczegółowo

2) Bisy, 15 17 drobnych znanych utworów Bach, Scarlatti, Paradisi. Daquin. Galuppi. Chopin. Chopin-Liszt, Liszt, Lutosławski Polish Radio

2) Bisy, 15 17 drobnych znanych utworów Bach, Scarlatti, Paradisi. Daquin. Galuppi. Chopin. Chopin-Liszt, Liszt, Lutosławski Polish Radio 1) Fryderyk Chopin PIANO CONCERTOS IN CHAMBER VERSION PIANO CONCERTO No.1 in E minor op.11 PIANO CONCERTO No.2 in F minor op.21 Marek Drewnowski piano/conductor The Chopin Soloists Ensemble 2) Bisy, 15

Bardziej szczegółowo

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI O tym, dlaczego warto budować pasywnie, komu budownictwo pasywne się opłaca, a kto się go boi, z architektem, Cezarym Sankowskim, rozmawia

Bardziej szczegółowo

JĘZYK ANGIELSKI KARTA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ 6., 7. i 8.

JĘZYK ANGIELSKI KARTA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ 6., 7. i 8. JĘZYK NGILSKI KRT ROZWIĄZŃ ZŃ 6., 7. i 8. UZUPŁNI UZŃ KO UZNI PSL miejsce na naklejkę UZUPŁNI ZSPÓŁ NZORUJĄY Uprawnienia ucznia do: dostosowania kryteriów oceniania nieprzenoszenia zaznaczeń na kartę Poniżej

Bardziej szczegółowo

JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY

JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze słuchu 1.1. 1.2.

Bardziej szczegółowo

Auschwitz and Birkenau Concentration Camp Records, 1940 1945 RG 15.191M

Auschwitz and Birkenau Concentration Camp Records, 1940 1945 RG 15.191M Auschwitz and Birkenau Concentration Camp Records, 1940 1945 RG 15.191M United States Holocaust Memorial Museum Archive 100 Raoul Wallenberg Place SW Washington, DC 20024 2126 Tel. (202) 479 9717 Email:

Bardziej szczegółowo

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market Sargent Opens Sonairte Farmers' Market 31 March, 2008 1V8VIZSV7EVKIRX8(1MRMWXIVSJ7XEXIEXXLI(ITEVXQIRXSJ%KVMGYPXYVI *MWLIVMIWERH*SSHTIVJSVQIHXLISJJMGMEPSTIRMRKSJXLI7SREMVXI*EVQIVW 1EVOIXMR0E]XS[R'S1IEXL

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolski Próbny Egzamin Ósmoklasisty z OPERONEM. Język angielski Kartoteka testu. Wymagania szczegółowe Uczeń: Poprawna odpowiedź 1.1.

Ogólnopolski Próbny Egzamin Ósmoklasisty z OPERONEM. Język angielski Kartoteka testu. Wymagania szczegółowe Uczeń: Poprawna odpowiedź 1.1. Język angielski Kartoteka testu Rozumienie ze słuchu 1.1. I.6) żywienie II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka 1.2. II.5)

Bardziej szczegółowo

DOI: / /32/37

DOI: / /32/37 . 2015. 4 (32) 1:18 DOI: 10.17223/1998863 /32/37 -,,. - -. :,,,,., -, -.,.-.,.,.,. -., -,.,,., -, 70 80. (.,.,. ),, -,.,, -,, (1886 1980).,.,, (.,.,..), -, -,,,, ; -, - 346, -,.. :, -, -,,,,,.,,, -,,,

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2)

Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2) Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2) Click here if your download doesn"t start automatically Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2) Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily

Bardziej szczegółowo

Effective Governance of Education at the Local Level

Effective Governance of Education at the Local Level Effective Governance of Education at the Local Level Opening presentation at joint Polish Ministry OECD conference April 16, 2012, Warsaw Mirosław Sielatycki Ministry of National Education Doskonalenie

Bardziej szczegółowo

TEORIA CZASU FUTURE SIMPLE, PRESENT SIMPLE I CONTINOUS ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PRZYSZŁOŚCI ORAZ WYRAŻEŃ BE GOING TO ORAZ BE TO DO SOMETHING

TEORIA CZASU FUTURE SIMPLE, PRESENT SIMPLE I CONTINOUS ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PRZYSZŁOŚCI ORAZ WYRAŻEŃ BE GOING TO ORAZ BE TO DO SOMETHING TEORIA CZASU FUTURE SIMPLE, PRESENT SIMPLE I CONTINOUS ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PRZYSZŁOŚCI ORAZ WYRAŻEŃ BE GOING TO ORAZ BE TO DO SOMETHING Future Simple-czas przyszły prosty Be going to- zamierzenia, plany

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ

KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ Egzamin maturalny maj 2009 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. E 1.2. A 1.3. Zdający selekcjonuje informacje (II. 1 d)

Bardziej szczegółowo

Agnieszka Rayzacher FILIP BERENDT. photography and sculpture

Agnieszka Rayzacher FILIP BERENDT. photography and sculpture /lokalna FILIP BERENDT photography and sculpture Filip Berendt studied at the Department of Graphic Art in the Academy of Fine Arts in Łódź, at the Department of Photography in the Academy of Fine Arts

Bardziej szczegółowo

Extraclass. Football Men. Season 2009/10 - Autumn round

Extraclass. Football Men. Season 2009/10 - Autumn round Extraclass Football Men Season 2009/10 - Autumn round Invitation Dear All, On the date of 29th July starts the new season of Polish Extraclass. There will be live coverage form all the matches on Canal+

Bardziej szczegółowo

I Międzynarodowy Konkurs Muzyki Kameralnej im. Ludwiga van Beethovena

I Międzynarodowy Konkurs Muzyki Kameralnej im. Ludwiga van Beethovena 07. - 13. Września 2015 Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego Lusławice Organizatorzy: Internationale Beethoven Gesellschaft z Berlina oraz Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego

Bardziej szczegółowo

X KONKURS PRZEDMIOTOWY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ZESTAWY PYTAŃ dla ucznia (część ustna).

X KONKURS PRZEDMIOTOWY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ZESTAWY PYTAŃ dla ucznia (część ustna). X KONKURS PRZEDMIOTOWY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ZESTAWY PYTAŃ dla ucznia (część ustna). Zestaw 1 Wybierz jeden temat i przygotuj się do jego prezentacji przez ok. 3min. 1. The most important

Bardziej szczegółowo

CZAS TERAŹNIEJSZY CZAS PRESENT CONTINUOUS PRESENT CONTINUOUS

CZAS TERAŹNIEJSZY CZAS PRESENT CONTINUOUS PRESENT CONTINUOUS CZAS TERAŹNIEJSZY 1 KRÓTKIE ODPOWIEDZI PRZYSŁÓWKI CZĘSTOTLIWO- ŚCI BUDOWANIE ZDAŃ PRESENT CONTINUOUS Krótkie odpowiedzi tworzy się za pomocą czasownika posiłkowego do/don t oraz does/doesn t. Do you like

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Egzamin maturalny maj 2010 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze słuchu 1.1. T 1.2. F 1.3. Zdający stwierdza, czy tekst

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo.

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 9 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to take a shower brać prysznic Zawsze rano biorę prysznic.

Bardziej szczegółowo

1. PRESENT SIMPLE CZASY TERAŹNIEJSZE. Czasu Present Simple używamy: 1.Dla wyrażenia zwyczajów, sytuacji stałych i powtarzających się:

1. PRESENT SIMPLE CZASY TERAŹNIEJSZE. Czasu Present Simple używamy: 1.Dla wyrażenia zwyczajów, sytuacji stałych i powtarzających się: CZASY TERAŹNIEJSZE 1. PRESENT SIMPLE Czasu Present Simple używamy: 1.Dla wyrażenia zwyczajów, sytuacji stałych i powtarzających się: We get up at 6 a.m. I always visit my family on Sundays. He often drinks

Bardziej szczegółowo

Kolory lata oraz Concertino Janusza Bieleckiego w Operze i Filharmonii Podlaskiej w wykonaniu Kwartetu im. Aleksandra Tansmana.

Kolory lata oraz Concertino Janusza Bieleckiego w Operze i Filharmonii Podlaskiej w wykonaniu Kwartetu im. Aleksandra Tansmana. Najnowsze kompozycje Janusza Bieleckiego w OiFP Kolory lata oraz Concertino Janusza Bieleckiego w Operze i Filharmonii Podlaskiej w wykonaniu Kwartetu im. Aleksandra Tansmana. Dwie najnowsze kompozycje

Bardziej szczegółowo

SubVersion. Piotr Mikulski. SubVersion. P. Mikulski. Co to jest subversion? Zalety SubVersion. Wady SubVersion. Inne różnice SubVersion i CVS

SubVersion. Piotr Mikulski. SubVersion. P. Mikulski. Co to jest subversion? Zalety SubVersion. Wady SubVersion. Inne różnice SubVersion i CVS Piotr Mikulski 2006 Subversion is a free/open-source version control system. That is, Subversion manages files and directories over time. A tree of files is placed into a central repository. The repository

Bardziej szczegółowo

GIM > EuroWeek - warsztaty językowe 2017

GIM > EuroWeek - warsztaty językowe 2017 GIM > EuroWeek - warsztaty językowe 2017 Autor: Stobnicki 28.05.2017. Zmieniony 28.05.2017. Gminny Zespół Szkół w Bielanach Wrocławskich GIM EuroWeek - warsztaty językowe 2017 28 marca 2017 >>> więcej

Bardziej szczegółowo

Lesson 46 ZAIMKI. przymiotnik w funkcji dzierżawczej / zaimek dzierżawczy Liczba pojedyncza

Lesson 46 ZAIMKI. przymiotnik w funkcji dzierżawczej / zaimek dzierżawczy Liczba pojedyncza Lesson 46 ZAIMKI Wersja A Opracowanie: Łukasz Aniśkiewicz Konsultacja: Bogna Ferensztajn W przeciwieństwie do angielskich rzeczowników, które zazwyczaj nie zmieniają formy z wyjątkiem końcówki "-s" w liczbie

Bardziej szczegółowo

Formularz dla osób planujących ubiegać się o przyjęcie na studia undergraduate (I stopnia) w USA na rok akademicki

Formularz dla osób planujących ubiegać się o przyjęcie na studia undergraduate (I stopnia) w USA na rok akademicki Formularz dla osób planujących ubiegać się o przyjęcie na studia undergraduate (I stopnia) w USA na rok akademicki 2017-2018 Zanim zaczniesz wypełniać formularz, zapoznaj się z Instrukcjami! Imię i nazwisko:

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWY HARMONOGRAM SZKOLENIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO

SZCZEGÓŁOWY HARMONOGRAM SZKOLENIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO SZCZEGÓŁOWY HARMONOGRAM SZKOLENIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO Projekt: Podnoszenie kwalifikacji drogą do sukcesu Szkolenie: j. angielski, poziom A1 Termin szkolenia: 15. 12. 2014 r. 06. 05. 2015 r. Termin Egzaminu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia na egzamin - zaliczenie różnic programowych

Ćwiczenia na egzamin - zaliczenie różnic programowych Ćwiczenia na egzamin - zaliczenie różnic programowych Ex.1 Complete sentences the correct form of verb have got. Uzupełnij zdania właściwą formą czasownika have got : 1.My dad three brothers. 2. We an

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2013 JĘZYK ANGIELSKI

EGZAMIN MATURALNY 2013 JĘZYK ANGIELSKI Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2013 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2013 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze

Bardziej szczegółowo

XT001_ INTRODUCTION TO EXIT INTERVIEW PYTANIE NIE JEST ZADAWANE W POLSCE W 2006 ROKU. WCIŚNIJ Ctrl+R BY PRZEJŚĆ DALEJ. 1.

XT001_ INTRODUCTION TO EXIT INTERVIEW PYTANIE NIE JEST ZADAWANE W POLSCE W 2006 ROKU. WCIŚNIJ Ctrl+R BY PRZEJŚĆ DALEJ. 1. Share w2 Exit Questionnaire version 2.7 2006-09-29 XT001_ INTRODUCTION TO EXIT INTERVIEW 1. Kontynuuj XT006_ PROXY RESPONDENT'S SEX 1. Mężczyzna 2. Kobieta XT002_ RELATIONSHIP TO THE DECEASED IF XT002_

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJA-R1_1P-092 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY Instrukcja dla zdającego

Bardziej szczegółowo

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Tworzenie ankiety Udostępnianie Analiza (55) Wyniki

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

Revenue Maximization. Sept. 25, 2018

Revenue Maximization. Sept. 25, 2018 Revenue Maximization Sept. 25, 2018 Goal So Far: Ideal Auctions Dominant-Strategy Incentive Compatible (DSIC) b i = v i is a dominant strategy u i 0 x is welfare-maximizing x and p run in polynomial time

Bardziej szczegółowo

Polish. - lecie niepodległości. people are. Independence is important because. Klasy 7-8. Język. angielski. Draw a mind map.

Polish. - lecie niepodległości. people are. Independence is important because. Klasy 7-8. Język. angielski. Draw a mind map. 1 Draw a mind map. Polish people are Independence is important because Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 1 2 Make an Independence Day T-shirt and write on it a short motto about Poland and its regaining

Bardziej szczegółowo

Volley English! Dziś lekcja 1 Zaproszenie. Zapraszamy i my

Volley English! Dziś lekcja 1 Zaproszenie. Zapraszamy i my Volley English! Już od dziś, co miesiąc, znajdziecie w naszym serwisie nową ofertę. Zapraszamy Cię do nauki angielskiego w praktycznym wydaniu. Przygotowaliśmy dla Ciebie wyjątkowe materiały, które odnoszą

Bardziej szczegółowo

Find and underline the wrongly translated words in each English translation and then rewrite the Polish translation to match the English.

Find and underline the wrongly translated words in each English translation and then rewrite the Polish translation to match the English. Nowy egzamin GCSE TŁUMACZENIE Źródło : http://www.teachitlanguages.co.uk/resources/ks4/family-andpets/french/french-translation-family-and-relationships/26322 Spot the mistakes Find and underline the wrongly

Bardziej szczegółowo

Poland) Wydawnictwo "Gea" (Warsaw. Click here if your download doesn"t start automatically

Poland) Wydawnictwo Gea (Warsaw. Click here if your download doesnt start automatically Suwalski Park Krajobrazowy i okolice 1:50 000, mapa turystyczno-krajoznawcza =: Suwalki Landscape Park, tourist map = Suwalki Naturpark,... narodowe i krajobrazowe) (Polish Edition) Click here if your

Bardziej szczegółowo

Volley English! Tak więc zapraszamy na lekcję nr 2.

Volley English! Tak więc zapraszamy na lekcję nr 2. Volley English! Zapraszamy na drugą lekcję języka angielskiego! Pamiętasz? Zostaliśmy zaproszeni na turniej towarzyski juniorów w maju 2011 roku. Czas najwyższy odpowiedzieć na to zaproszenie i zadać Organizatorom

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 1

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 1 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 1 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to be very busy być bardzo zajętym Jestem teraz bardzo

Bardziej szczegółowo

BULLETIN 2 II TRAINING CAMP POLISH OPEN MTBO CHAMPIONSHIPS 19-22.06.2014 MICHAŁOWO 23-29.06.2014 TRAINING CAMP WORLD MTB ORIENTEERING CHAMPIONSHIPS

BULLETIN 2 II TRAINING CAMP POLISH OPEN MTBO CHAMPIONSHIPS 19-22.06.2014 MICHAŁOWO 23-29.06.2014 TRAINING CAMP WORLD MTB ORIENTEERING CHAMPIONSHIPS BULLETIN 2 II TRAINING CAMP POLISH OPEN MTBO CHAMPIONSHIPS 19-22.06.2014 MICHAŁOWO 23-29.06.2014 TRAINING CAMP WORLD MTB ORIENTEERING CHAMPIONSHIPS MASTERS WORLD MTB ORIENTEERING CHAMPIONSHIPS MTB ORIENTEERING

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT EUROPEISTYKI WYDZIAŁ PRAWA, PRAWA KANONICZNEGO I ADMINISTRACJI Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

INSTYTUT EUROPEISTYKI WYDZIAŁ PRAWA, PRAWA KANONICZNEGO I ADMINISTRACJI Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II INSTYTUT EUROPEISTYKI WYDZIAŁ PRAWA, PRAWA KANONICZNEGO I ADMINISTRACJI Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II European studies at KUL About the studies European Studies (BA) and European

Bardziej szczegółowo

KILKA WSKAZÓWEK PRZED USTNYM EGZAMINEM MATURALNYM Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO

KILKA WSKAZÓWEK PRZED USTNYM EGZAMINEM MATURALNYM Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO KILKA WSKAZÓWEK PRZED USTNYM EGZAMINEM MATURALNYM Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO Zadania egzaminacyjne Rozmowa wstępna (rozgrzewka językowa) Zadanie 1 rozmowa sterowana Zadanie 2 ilustracja + 3 pytania Zadanie

Bardziej szczegółowo

TEKST A Exhibition (adapted from Sommers, N. and McQuade, D. (eds.) Student writers at work. New York: St. Martin Press )

TEKST A Exhibition (adapted from Sommers, N. and McQuade, D. (eds.) Student writers at work. New York: St. Martin Press ) TEKST A Exhibition (adapted from Sommers, N. and McQuade, D. (eds.). 1984. Student writers at work. New York: St. Martin Press ) [dwa punkty za każdą poprawną odpowiedź = 10 p.] 1. H rozwiązanie podane

Bardziej szczegółowo

A DIFFERENT APPROACH WHERE YOU NEED TO NAVIGATE IN THE CURRENT STREAMS AND MOVEMENTS WHICH ARE EMBEDDED IN THE CULTURE AND THE SOCIETY

A DIFFERENT APPROACH WHERE YOU NEED TO NAVIGATE IN THE CURRENT STREAMS AND MOVEMENTS WHICH ARE EMBEDDED IN THE CULTURE AND THE SOCIETY A DIFFERENT APPROACH WHERE YOU NEED TO NAVIGATE IN THE CURRENT STREAMS AND MOVEMENTS WHICH ARE EMBEDDED IN THE CULTURE AND THE SOCIETY ODMIENNE PODEJŚCIE JAK NAWIGOWAĆ W OBECNYCH NURTACH I RUCHACH, KTÓRE

Bardziej szczegółowo

Please fill in the questionnaire below. Each person who was involved in (parts of) the project can respond.

Please fill in the questionnaire below. Each person who was involved in (parts of) the project can respond. Project CARETRAINING PROJECT EVALUATION QUESTIONNAIRE Projekt CARETRAINING KWESTIONARIUSZ EWALUACJI PROJEKTU Please fill in the questionnaire below. Each person who was involved in (parts of) the project

Bardziej szczegółowo

ENGLISH GRAMMAR. reported speech stylistic inversion both, either, neither have & have got

ENGLISH GRAMMAR. reported speech stylistic inversion both, either, neither have & have got ENGLISH GRAMMAR reported speech stylistic inversion both, either, neither have & have got REPORTED SPEECH, mowa zależna stosujemy, kiedy przekazujemy czyjąś wypowiedź, nie cytując jej wprost. KONSTRUKCJA:

Bardziej szczegółowo

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing

Bardziej szczegółowo

MATEUSZ SZCZYPIŃSKI EDUCATION SOLO EXHIBITIONS SELECTED GROUP EXHIBITIONS ART FAIRS ACHIEVEMENTS

MATEUSZ SZCZYPIŃSKI EDUCATION SOLO EXHIBITIONS SELECTED GROUP EXHIBITIONS ART FAIRS ACHIEVEMENTS Mateusz Szczypiński / bio MATEUSZ SZCZYPIŃSKI Born in 1984 in Piekary Śląskie, lives ans works in Cracow. Mateusz Szczypiński, author of collages and oil paintings, serves anew the patterns that have already

Bardziej szczegółowo