INNOWACJA PEDAGOGICZNA BAWIĘ SIĘ I UCZĘ Z PRZYRODĄ

Transkrypt

1 INNOWACJA PEDAGOGICZNA BAWIĘ SIĘ I UCZĘ Z PRZYRODĄ Szkoła Podstawowa w Dzierzgowie Planowany termin realizacji: Autor innowacji: Sylwia Kulaszewska

2 1. Wstęp i uzasadnienie potrzeby wprowadzenia innowacji Edukacja wczesnoszkolna to pierwszy etap kształcenia szkolnego, którego zadaniem jest wszechstronny rozwój osobowości dziecka. To właśnie dziecko w wieku wczesnoszkolnym jest ciekawe świata, który je otacza. Dlatego należy już od najmłodszych lat wykorzystać tę naturalną cechę młodego człowieka, żeby nauczył się obserwować uważnie świat przyrody i podziwiać jego piękno, aby dostrzegał związki przyczynowo- skutkowe zachodzące w przyrodzie, aby zrozumiał powiązania człowieka z przyrodą i stał się odpowiedzialny za zmiany w środowisku. Okres ten cechuje szczególnie wielka plastyczność psychiki dziecka, wyrabiają się pewne nawyki, dlatego tak ważny jest bezpośredni kontakt z naturą, rzetelna wiedza o stanie naszego środowiska oraz zagrożeniach jakie niesie ze sobą współczesna cywilizacja. To przed szkołą stoi zadanie kształtowania świadomego stosunku do środowiska przyrodniczego, miłości i szacunku do różnorodnych form życia, właściwych i aktywnych postaw wobec przyrody i jej ochrony. Szkoła, w której pracuję jest usytuowana w dogodnym miejscu, które sprzyja wdrożeniu innowacji. Mieści się niedaleko lasu, w sąsiedztwie szkoły znajdują się łąki i pola uprawne oraz gospodarstwa rolnicze. Czynniki te pozwolą stworzyć dzieciom możliwość wielostronnego kształcenia, w którym przyswajaniu treści towarzyszyć będzie odkrywanie, przeżywanie, a także działanie na rzecz przyrody i najbliższego środowiska.

3 2. Opis innowacji Innowacja BAWIĘ SIĘ I UCZĘ Z PRZYRODĄ została opracowana zgodnie z obowiązująca podstawą programową i obejmuje materiał o treściach związanych z przyrodą. Przeznaczona jest dla uczniów klasy I, którzy po zajęciach oczekują w świetlicy szkolnej na rodziców lub autobusy. Udział w zajęciach jest dobrowolny. Realizowane na spotkaniach zagadnienia łączą teorię z praktyką, pozwalają bliżej poznać wybrane zjawiska przyrodnicze i dotyczą najbliższego środowiska, otoczenia dziecka. Bliższe poznawanie wybranych zjawisk przyrodniczych, obserwacje, gry i zabawy dydaktyczne, działalność plastyczna i techniczna, wykonywanie doświadczeń oraz konkretne działania w środowisku i dla środowiska sprzyjać będą łatwiejszemu przyswajaniu wiedzy, umiejętności oraz dadzą uczniom wiele satysfakcji. Wraz z uczniami zaprojektujemy i założymy szkolny ogródek kwiatowo warzywny, co stworzy warunki do wnikliwej obserwacji i doświadczeń przyrodniczych. Ogródek stworzy możliwość prowadzenia,,lekcji zielonego myślenia. Uczniowie edukacji wczesnoszkolnej będą odpowiedzialni za utworzoną rabatkę, czyli przygotowanie grządki, wysiewanie i pielęgnowanie roślin, usuwanie chwastów. Stworzę więc możliwość do poglądowego nauczania przyrody i ekologii. Dzieci będą miały bezpośredni kontakt z przyrodą. Realizując tą innowację będę starała się stosować zasadę: - słyszę, widzę, czuję - dotknę, poznam, zapamiętam. W ten sposób mam nadzieję zainteresować dzieci obserwacją otaczającego świata i zachęcać do obcowania z przyrodą. Zorganizowanie ciekawych zajęć z edukacji społeczno-przyrodniczej w edukacji wczesnoszkolnej dla uczniów przebywających w świetlicy wzbogaci także ofertę edukacyjną szkoły. Realizacja innowacji BAWIĘ SIĘ I UCZĘ Z PRZYRODĄ polegać będzie na przygotowaniu i przeprowadzeniu zajęć z uczniami klasy pierwszej raz w tygodniu w ramach godzin wynikających z Art. 42 ust. 2 pkt. 2 Karty Nauczyciela.

4 3. Zasady funkcjonowania innowacji Cel innowacji: Popularyzacja wiedzy z edukacji przyrodniczej w klasach I III. Cele szczegółowe: 1. W zakresie wiadomości i umiejętności: 2. Rozszerzenie treści materiału programowego z edukacji przyrodniczej i ekologicznej dostosowanej do wieku i możliwości dziecka 3. Rozbudzenie wrażliwości i potrzeby kontaktu z przyrodą, 4. Rozwijanie umiejętności obserwowania środowiska oraz gromadzenia informacji o nim, 5. Budzenie zainteresowań zjawiskami przyrodniczymi (dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych), 6. Rozwijanie umiejętności dochodzenia do wiedzy drogą obserwacji, doświadczeń, wnioskowania, uogólniania, 7. Wyrabianie szacunku dla przyrody i jej piękna, 8. Wdrażanie do nabywania umiejętności planowania i przeprowadzania prostych doświadczeń przyrodniczych, 9. Wdrażanie do twórczego myślenia, 10. Wykorzystanie naturalnej ciekawości świata dzieci dla rozwijania trwałych zainteresowań przyrodniczych, 11. Projektowanie i przeprowadzanie różnych doświadczeń przyrodniczych W zakresie postaw: 1. Wyrabianie umiejętności współdziałania w grupie,

5 2. Rozwijanie odpowiedzialności za pracę własną i całej grupy, 3. Edukacyjne spędzanie wolnego czasu wg zasady,,przyjemne z pożytecznym" 4. Rozwijanie postaw samodzielności i kreatywności, 5. Rozwijanie aktywnych form wypoczynku Metody i formy pracy: Metody pracy: 1. Podające: pogadanki, wyjaśnienia, objaśnienia, odczyt, opis. 2. Praktyczne: ćwiczenia, pokaz, obserwacja, doświadczenie. 3. Badawcze. 4. Poszukujące. 5. Aktywizujące: burza mózgów, drama. Formy pracy: 1. Wycieczki i zajęcia terenowe. 2. Zajęcia z zastosowaniem aktywnych metod pracy. 3. Gry i zabawy o tematyce przyrodniczej i ekologicznej. 4. Aktywny udział w przedstawieniach i inscenizacjach. 5. Wykonywanie albumów tematycznych związanych z poszczególnymi treściami. 6. Zajęcia prowadzone przez zaproszonych gości. 7. Konkursy i zabawy o tematyce przyrodniczej. Dla szkoły: Spodziewane efekty:

6 1. wzbogacenie oferty edukacyjnej szkoły, 2. uatrakcyjnienie zajęć pozalekcyjnych, 3. budowanie pozytywnego wizerunku szkoły wśród dzieci i rodziców, jako placówki dbającej o twórczy rozwój swoich wychowanków, 4. podniesienie jakości pracy szkoły, Dla uczniów: 1. wzrost zainteresowania wiedzą przyrodniczą, 2. zrozumienie potrzeby dbania o przyrodę i najbliższe środowisko, 3. odpowiedzialność za stan środowiska, 4. podejmowanie pozytywnych działań wobec przyrody, 5. umiejętność zaplanowania i przeprowadzenia obserwacji i prostych doświadczeń, 6. umiejętność współpracy w grupie, 7. rozwój twórczego myślenia i kreatywności, 8. satysfakcja z odniesionych sukcesów, 9. odpowiedzialność za pracę własną i grupy,

7 4. Ewaluacja: Zadaniem ewaluacji jest rozszerzenie i modyfikacja materiału dotyczącego edukacji przyrodniczej. Dostosowanie do warunków szkoły i uczniów, dla których jest ona przeznaczona. Cel ewaluacji 1. Zweryfikowanie oferty zajęć pod kątem oczekiwań uczniów i rodziców. 2. Zweryfikowanie zakresu treści przyrodniczych w klasie I. 3. Zweryfikowanie trafności doboru multimediów. Odbiorca ewaluacji 1. Nauczyciel prowadzący zajęcia. Czas realizacji: 1. Po każdym semestrze Wykonawca ewaluacji: 1. Nauczyciel prowadzący zajęcia. Przedmiot ewaluacji: 1. Oferta dydaktyczna realizowanych zajęć. 2. Identyfikacja oczekiwań uczniów i rodziców odnośnie innowacji. 3. Sposób prowadzenia zajęć. Zasady innowacji: 1. Użyteczność (czy program przyczynił się do zaspokojenia potrzeb), 2. Trafność (czy odpowiada potrzebom beneficjentów), 3. Adekwatność, odpowiedniość (do jakiego stopnia cele programu są odpowiednie do zmieniających się potrzeb i priorytetów), 4. Efektywność (jakie efekty przyniosły zaplanowane działania w ramach innowacji),

8 5. Skuteczność (do jakiego stopnia program przyczynił się do osiągnięcia jego szczegółowych i ogólnych celów), 6. Wykonalność (czy zamierzone cele są możliwe do zrealizowania), 7. Rzetelność i poprawność badawcza (czy przestrzegane są standardy etyczne i badawcze, uwzględniające dobro osób, których dotyczą wyniki badań i osób zaangażowanych w ewaluację), 8. Interaktywność (czy uczestniczą w dialogu realizatorzy, odbiorcy innowacji, instytucje wspierające), 9. Dynamiczność (czy na bieżąco wprowadzane są zmiany, wdrażane wnioski ewaluacji), 10. Jawność (czy wyniki ewaluacji są udostępnione Radzie Pedagogicznej, rodzicom, organowi prowadzącemu), 11. Trwałość (jakie są szanse, że efekty innowacji będą widoczne, będą trwały po zakończeniu realizacji programu). Kluczowe pytania: 1. Czy zmieniła się wrażliwość i zainteresowanie uczniów na otaczające nas środowisko? 2. Czy uczniowie umiejętnie współdziałają w grupie podczas zajęć terenowych i klasowych? 3. Czy potrafią dokonać analizy wytworów swoich prac? 4. Czy uczniowie potrafią wykorzystać zabrane przez siebie naturalne eksponaty przyrodnicze? 5. Jakie było zainteresowanie zajęciami ze strony rodziców i uczniów? 6. Czy pogłębione informacje przyrodnicze wpłynęły na rozwój zainteresowań dzieci? Metody badawcze:

9 1. ankieta wśród uczniów, 2. ankieta wśród rodziców, 3. obserwacja, 4. testy umiejętności Ramy czasowe ewaluacji: 1. I semestr luty zebranie informacji od uczniów, rodziców, przeanalizowanie dokumentów i prac koniec lutego raport ewaluacyjny. 2. II semestr czerwiec zebranie informacji od uczniów i rodziców, przeanalizowanie dokumentów i prac koniec czerwca raport ewaluacyjny Określenie formatu raportu: 1. Raport zostanie sporządzony w formie prezentacji w programie Power Point. PUBLIKACJA INNOWACJI Innowacja zostanie opublikowana na stronie internetowej szkoły pod adresem TEMATYKA ZAJĘĆ W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 TREŚCI NAUCZANIA PROCEDURY OSIĄGNIĘĆ CELÓW PRZEWIDZIANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA WRZESIEŃ 1) Czym i w jaki sposób będziemy zajmować się na zajęciach? - zapoznanie z formą proponowanych zajęć; - opracowanie regulaminu - uczeń czuje się odpowiedzialny za podjęte zadania;

10 2) Nasza miejscowość i jej walory przyrodnicze. 3) Poznajemy rośliny, których uprawę rozpoczniemy. 1) Terenowa Izba Edukacji Przyrodniczo Leśnej w Dzierzgowie. 2) Sprzątamy naszą okolicę i zbieramy okazy naturalne. przyjaciela przyrody i logo zajęć; - złożenie przysięgi i podpisu Super przyjaciel przyrody. - wycieczka krajoznawczo przyrodnicza po terenie wsi oraz na pobliskie ekosystemy (las, pole, łąka); - zapoznanie z roślinnością naszych pobliskich ekosystemów; - wykonanie zdjęć z wycieczki; - wykonanie rysunku Moja najbliższa okolica. - wygospodarowanie miejsca na rabatkę warzywno kwiatową; - przygotowanie ziemi i założenie małego ogródka; - sadzenie roślin jesiennych; - pielęgnacja całego ogródka. PAŹDZIERNIK - spotkanie z leśnikiem; - pogadanka wraz z demonstracją plansz na temat ścieżki przyrodniczej; - rozpoznawanie drzew liściastych i iglastych; - wywiad z leśnikiem na temat ochrony przyrody i jej zagrożeń. - udział w akcji Sprzątanie Świata ; - zbieranie kasztanów i żołędzi, kamyków, które posłużą jako liczmany i okazy naturalne do kącika przyrodniczego; - wykonanie plakatów Jak dzieci ratują świat?. - potrafi określić, co to jest przyroda i czuje się za nią odpowiedzialny. - uczeń potrafi prezentować walory przyrodnicze swojej miejscowości; - rozpoznaje podstawowe gatunki roślin najbliższego środowiska; - potrafi przenieść na papier swoje spostrzeżenia przyrodnicze. - własnoręczne utworzenie ogródka; -uczeń wie, jak dbać o rośliny; - jest odpowiedzialny za podjęte działania; - umie współpracować w grupie. - uczeń umie wskazać wpływ człowieka na środowisko; - zna drzewa liściaste i iglaste i potrafi je rozróżnić; - potrafi przeprowadzić krótką rozmowę z leśnikiem na temat ochrony przyrody. - uczeń dostrzega zagrożenia ekologiczne w Polsce; - wystawa plakatów; - wykorzysta okazy naturalne jako liczmany na lekcji matematyki; - zna datę przebiegu akcji i

11 3) Nasz mały kącik przyrodniczy. - wygospodarowanie miejsca w klasie na kącik przyrodniczy; - przyniesienie różnych warzyw i owoców na wystawę; - wysianie do doniczek nasion warzyw i ziół, aby można je było wykorzystać do sałatek. 4) Grzybobranie. - wycieczka do lasu; - korzystanie z atlasów rozpoznawanie grzybów; - zajęcia w terenie zdobywanie sprawności najlepszego grzybiarza. 5) Znamy drzew, które rosną na terenie szkoły. 1) Czy znamy rośliny i drzewa naszej okolicy? 2) Poznajemy czasopisma ekologiczne. 3) Wycieczka do Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej. 4) Jak i czym dokarmiać ptaki zimą? - zbieranie, odrysowywanie i kolorowanie liści; - odbijanie kory na kartce papieru; - pomiar obwodu drzew; - zajęcia w terenie zdobywanie odznaki Znawca drzew ; - próba odpowiedzi na pytanie Czy drzewa muszą zrzucać liście? LISTOPAD - zbieranie i suszenie liści drzew, kwiatów, ziół i traw; - wyszukiwanie w różnych źródłach informacji o danej roślinie i jej podpisywanie. - poznawanie tytułów ekologicznych czasopism i przegląd wybranych treści; - sporządzenie krótkich notatek. - słuchanie opowieści o faunie i florze naszego regionu; - oglądanie okazów zwierząt naturalnej wielkości. - wspólne zdefiniowanie pojęcia karmnik ; - materiały do budowy karmnika; czynnie bierze w niej udział. - dziecko zna warzywa i owoce i je rozpoznaje; - wie, co potrzebne jest roślinom do prawidłowego wzrostu; - zna walory smakowe ziół; - wie jak pielęgnować warzywa i zioła. - rozpoznaje wybrane gatunki grzybów; - wie, że nie należy niszczyć żadnych grzybów i roślin. - rozpoznaje gatunki drzew po liściach; - rozumie utratę liści przez drzewa w okresie jesieni. - wykona zielnik lub album pospolitych roślin. - wymienia tytuły pism ekologicznych; - systematycznie korzysta z literatury. - Zna faunę i florę naszego regionu; - rozróżnia zwierzęta i ich głosy. - wymienia ptaki zimujące w Polsce oraz odlatujące do ciepłych krajów;

12 1) Pomagamy ptakom przetrwać zimę. 2) Inscenizacja o tematyce przyrodniczo ekologicznej. 3) Oglądanie filmu o tematyce ekologiczno przyrodniczej. 1) Choroby spowodowane zanieczyszczeniami środowiska. 2) Człowiek jako ważny element środowiska. - rodzaje karmników; - ptaki zimujące w Polsce; - poznanie menu i smakołyków ptasich. GRUDZIEŃ - zajęcia w terenie; - rozmieszczenie karmników na gałęziach drzew; - prezentacja przygotowanych ptasich smakołyków; - obserwowanie i rozpoznawanie ptaków przy karmnikach (z użyciem lornetki). - przygotowanie scenariusza przedstawienia; - rozdzielanie ról; - wykonanie dekoracji i uczestniczenie w próbach. - film o ochronie przyrody, zagrożeniach i zanieczyszczeniach; - rozmowa kierowana o tematyce filmu. STYCZEŃ pokaz komputerowych prezentacji multimedialnych. - film pt. Rola człowieka w środowisku ; - wykonanie zdrowego posiłku. - wymienia rodzaje pokarmów dla ptaków; - wykonuje ptasi karmnik i przygotowuje smakołyki. - zna różne sposoby pomocy ptakom podczas zimy; - rozpoznaje najpospolitsze gatunki ptaków przylatujących do karmników; - systematyczne uzupełnianie karmnika. - współpracuje z kolegami przy wykonywaniu przydzielonych zadań; - wykorzystuje swoją wiedzę przy wykonywaniu pracy. - zauważa wzajemne oddziaływanie między sobą i środowiskiem; - dostrzega pozytywny i negatywny wpływ człowieka na środowisko. -uczeń umie zaplanować zdrowy styl życia; - wie, co powoduje zanieczyszczenia środowiska i jakie choroby się z tym wiążą. - uczeń umie wymienić elementy środowiska i wie jak człowiek wpływa na środowisko; - zna składniki odżywcze i jest przekonany o wpływie prawidłowego odżywiania

13 3) Zdrowy styl życia. - spotkanie i pogadanka z pielęgniarką lub dietetykiem na temat zdrowego stylu życia. 4) Konkurs rysunkowy Zdrowa żywność. - pokaz zdrowej żywności; - rozmowa na temat wyboru zdrowych produktów do jedzenia; - zorganizowanie wystawki opakowań zdrowych produktów. LUTY 1) Zapraszamy ekologa. - nawiązanie współpracy z organizacją ekologiczną i zaproszenie ekologa; - wyjaśnienie pojęć: ekologia i kultura ekologiczna; - rozmowa z ekologiem na temat różnic między ekologią a środowiskiem przyrodniczym. 2) Zgadnij kolego, co to takiego? 1) Wycieczka do Warszawy. - quiz wiedzy na temat znajomości zimowych mieszkańców lasu; - przygotowanie do zdobycia kolejnej odznaki Ekoludka. MARZEC - warsztaty przyrodnicze w Ośrodku Edukacji Muzealnej Odkrywamy tajemnice przyrody ; - film w 5D o tematyce przyrody. 2) Co to jest krajobraz? - film przyrodniczy, plansze, zdjęcia na temat różnych krajobrazów polskich. na zdrowie. - dokonuje wyboru produktów kierując się zdobytą wiedzą ekologiczną; - umie zaplanować zdrowy styl życia. - układa jadłospis zgodny z zasadami zdrowego żywienia; - wykona plakat na temat Zdrowa żywność ; - wystawa prac na terenie szkoły. - potrafi zdefiniować pojęcie: ekologia i kultura ekologiczna; - dostrzega różnicę między ekologią a środowiskiem. - wykazuje się znajomością tematy; - weryfikuje i uzupełnia swoje wiadomości i umiejętności; - zdobywa odznakę Ekoludka. - opisuje i rozróżnia rodzaje krajobrazów; - organizuje wystawę na temat Piękno polskiego krajobrazu.

14 3) Krajobraz, w którym chciałbym mieszkać. 4) Bez wody nie ma życia. - wykonanie zespołowe makiet projektów wymarzonego krajobrazu; - nauka piosenki ekologicznej o ochronie krajobrazu; - wykonanie instrumentów z surowców naturalnych. - zabawa dydaktyczna Co by było, gdyby zabrakło wody? ; - wykonanie filtrów do destylacji wody. KWIECIEŃ 1) Dobre rady Ekoludka. - opracowanie i wykonanie książeczki dla kolegów dotyczącej ochrony wód. 2) Zajęcia terenowe na ścieżce edukacyjnej Leśne przedszkole w Krajewie koło Mławy. - Zajęcia w izbie edukacyjnej; - przejście ścieżką edukacyjną; - zbieranie edukacji o bogactwie środowiska przyrodniczego, zagrożeniach formach ochrony przyrody; - odpoczynek i pieczenie kiełbasek. 3) Dzień Ziemi. - apel z okazji Dnia Ziemi; - sadzenie drzew na terenie przyszkolnym. MAJ 1) Wracamy do naszego ogródka. 2) Leśne płuca jak drzewa pomagają nam żyć? - przygotowanie ziemi do wysiewu warzyw i kwiatów; - sadzenie przygotowanych wcześniej sadzonek; - ustalenie dyżurów do systematycznej pielęgnacji ogródka. - dyskusja na podstawie opowiadania, własnych doświadczeń czym jest las (wykorzystanie środków audiowizualnych); - znaczenie lasów dla zdrowia - prezentuje swój projekt krajobrazu i motywuje jego wybór; - śpiewa piosenkę przy akompaniamencie własnych instrumentów. - dostrzega znacznie wody dla organizmów żywych; - potrafi destylować wodę. - współpracuje z kolegami przy wykonaniu zadania; - wykorzystuje swoją wiedzę. - pogłębia wiedzę o środowisku leśnym; - czynny wypoczynek na łonie natury; - zna zagrożenia i formy ochrony przyrody. - uczeń ma wyrobiony nawyk dbania o ogródek; - zna warzywa i kwiaty wysiewane na grządkach; - umie je pielęgnować. - wyjaśnia znaczenie drzew dla zdrowia człowieka i dostrzega ich ważną rolę jako producenta tlenu.

15 człowieka; - wykonanie makiety lasu. 3) Kolorowe - wykonie kolorowych prac z kompozycje z kwiatów; kwiatów. Czy kwiaty -dyskusja na temat Komu to tylko ozdoba? potrzebne są kwiaty i dlaczego? ; - tworzymy zielnik z kwiatów; - segregowanie kwiatów, nazywanie ich. 4) Łąka żyje? -zajęcia w terenie; - warsztaty ekologiczne na łące: obserwacja łąki, rozpoznawanie roślin i zwierząt łąkowych; - praca plastyczna Łąka. CZERWIEC 1) Jak zachować się w - wyszukiwanie w zespołach lesie? wierszy, zagadek i piosenek o lesie; - wspólne ułożenie regulaminu zachowania się w lesie. 2) Leśni przyjaciele. - zajęcia w lesie obserwacja przyrody - wycieczka; - wyszukiwanie żywych i martwych elementów przyrody; - poszukiwanie tropów zwierząt; - praca plastyczna. 3) Podsumowanie całorocznej pracy. - przygotowanie krótkiej inscenizacji o tematyce przyrodniczej; - wręczenie dyplomów Miłośnik przyrody i ekologii ; - przypomnienie całego roku pracy poprzez obejrzenie zgromadzonej dokumentacji. - wystawa prac; - wykonanie zielników; - zna i nazywa różne kwiaty wiosenne. - wymienia rośliny i zwierzęta zamieszkujące łąki; - dostrzega zależności między roślinami i zwierzętami łąkowymi; - wykazuje aktywność twórczą podczas prac w grupie. - potrafi stworzyć zasady właściwego zachowania się w lesie; - przestrzega tych zasad. - obserwuje przyrodnicze składniki środowiska i dzieli je na żywe i martwe; - dokumentuje swoje obserwacje w formie plastycznej. - otrzymuje dyplom Miłośnik przyrody i ekologii ; - zna zasady dbania o przyrodę; - rozumie podstawowe pojęcie ekologiczne.

16 Przedstawiony plan innowacji będzie modyfikowany w zależności od potrzeb i zainteresowań dzieci. Zajęcia mają sprawiać dzieciom radość, więc będziemy pracować i bawić się, aby połączyć przyjemne z pożytecznym.