Licencjonowanie w środowiskach wirtualnych

Transkrypt

1 Licencjonowanie w środowiskach wirtualnych Podstawy zasady Licencje wymagane są dla maksymalnej liczby instancji uruchomionych na serwerze w dowolnym czasie Tworzenie i przechowywanie dowolnej liczby instancji serwera nie wymaga dodatkowych licencji Można przenosić uruchomione instancje pomiędzy licencjonowanymi serwerami bez dodatkowych licencji. Nie można jednak przekraczać maksymalnej liczby instancji, na którą licencjonowany jest każdy serwer z osobna. Licencjonowanie Windows Server w środowiskach wirtualnych 1

2 Uwagi wstępne Przed przeczytaniem niniejszego dokumentu rekomendowane jest zapoznanie się z ogólnymi warunkami licencjonowania systemu Windows Server. Uwaga: licencjonowanie Windows Server w scenariuszach wirtualizacyjnych jest identyczne, bez względu na stosowany wirtualizator (VMware vsphere, Microsoft Hyper-V, Citrix XenServer lub inny). Przedstawione warunki licencjonowania środowisk wirtualnych dotyczą, oprócz systemu Windows Server, także oprogramowania System Center 2012 oraz pakietów: Core Infrastructure Suites (CIS) Enrollment for Core Infrastructure (ECI dla minimum 25 hostów) Terminologia i zasady szczegółowe VOSE (virtual operating system environment) środowisko wirtualnego systemu operacyjnego, jest terminem licencyjnym Windows Server odnoszącym się do maszyn wirtualnych (VM). CPU (central processing unit) procesor fizyczny, może składać się z wielu rdzeni Kupując licencje Windows Server na potrzeby wirtualizacji, przypisuje się je sprzętu (serwera), nie do maszyn wirtualnych. Z posiadanej i przypisanej do serwera sprzętowego licencji (hosta) wynikają prawa do uruchamiania na nim określonej liczby maszyn wirtualnych, w zależności od edycji systemu Windows Server. Licencje OEM przypisywane są do sprzętu tylko raz, na cały okres jego eksploatacji. W licencjonowaniu grupowym przypisanie można zmieniać, lecz nie częściej, niż co 90 dni. Wcześniejsze, niż po upływie 90 dni, przypisanie licencji do innego hosta może nastąpić jedynie w przypadku trwałej awarii sprzętu powodującej wycofanie licencjonowanego urządzenia z użycia Przypisanie licencji nie jest wykonywane na poziomie interfejsów administracyjnych systemu Windows Server, lecz powinno odbywać się w prowadzonym do tego celu arkuszu kalkulacyjnym lub narzędziu raportowym, systematycznie aktualizowanym. Z prowadzonej dokumentacji powinno wynikać, do którego serwera fizycznego przypisana jest konkretna licencja. Ze względu na brak możliwości zmiany przypisania częściej, niż co 90 dni, licencje nie powinny być grupowane w pule, lecz inwentaryzowane oddzielnie. W przypadku stosowania rozwiązań HA (klastrowanie), Live Migration / vmotion, DRS/Dynamic Optimization/PRO, wymagane jest posiadanie odpowiednich praw wirtualizacyjnych dla wszystkich maszyn wirtualnych, które potencjalnie mogą zostać uruchomione w tym samym czasie na danym hoście, nawet wówczas, gdy takie uruchomienie jest krótkotrwałe. Nie jest możliwe rozdzielanie na różne hosty tej samej licencji ani praw wirtualizacyjnych z niej wynikających Licencjonowanie Windows Server w środowiskach wirtualnych 2

3 Licencja Windows Server 2012 Datacenter pozwala na uruchamianie nielimitowanej liczby VOSE na maksymalnie 2-procesorowym hoście a Licencja Windows Server 2012 Standard 2 VOSE na maksymalnie 2-procesorowym hoście. W wersji Windows Server 2008R2 było to odpowiednio: edycja Datacenter nielimitowana liczba VOSE, Standard 1 VOSE, Enterprise 4 VOSE; Nabywając licencje Windows Server 2012 można używać wersji (oraz edycji) niższych (np. 2008R2), obowiązują wówczas zasady licencjonowania wersji 2012 (przykładowo licencja Windows Server 2012 Standard przypisana do danego hosta pozwala na używanie na nim 2 VOSE Windows Server 2008R2 Standard). Można przypisywać więcej niż 1 licencję Windows Server do danego hosta (np. przypisanie 2 licencji Windows Server 2012 Standard do danego hosta pozwoli na uruchamianie 4 VOSE) PODSUMOWANIE: licencjonowany jest zawsze host na maksymalną liczbę VOSE (VM ów), które mogą być jednocześnie na nim uruchomione, bez względu na rodzaj stosowanego wirtualizatora (VMware, Microsoft, Citrix, czy inny). Przykłady: 1 host, 1 CPU, 2 maszyny wirtualne Pojedynczy host z 1 CPU. Na hoście będą działać 2 VM y. Do hosta należy przypisać pojedynczą licencję Windows Server 2012 Standard. Licencja pokrywa do 2 CPU (host ma tylko 1) i zapewnia prawa wirtualizacyjne dla 2 VOSE. W tym przykładzie możliwe jest działanie Windows Server 2012 Standard (lub wersji poprzednich) na 2 VM ach na tym hoście. 1 host, 2 CPU, 4 maszyny wirtualne Edycja Standard pokrywa 2 VOSE, lecz klient potrzebuje 4 VM y z Windows Server 2008R2. Pojedyncza licencja Windows Server 2012 Standard nie będzie wystarczająca, ale przypisanie do hosta 2 takich licencji zapewnia prawa wirtualizacyjne do uruchamiania 4 VM ów (2 * 2 VOSE) Licencjonowanie Windows Server w środowiskach wirtualnych 3

4 1 host, 2 CPU, 10 maszyn wirtualnych Możliwe jest zastosowanie opcjonalnie obu edycji Windows Server 2012: Standard (5 licencji) lub Datacenter (1 licencja) 5 licencji Windows Server 2012 Standard pozwoli uruchomić odpowiednią liczbę VM ów (5 * 2 VOSE = 10 VOSE). Koszt licencji (cennik Open NL, sugerowana cena dla klienta końcowego) to 5 * = licencja edycji Windows Server 2012 Datacenter daje nieograniczona prawa wirtualizacyjne na hoście i pokrywa do 2 jego procesorów. Takie rozwiązanie będzie kosztowało 1 * Decyzja: jeśli nie jest przewidywane przekroczenie liczby 10 VOSE na hoście, 5 licencji Standard będzie optymalnym finansowo wyborem. Jeśli jednak spodziewany jest w przyszłości wzrost liczby maszyn wirtualnych, wówczas dodatkowy koszt 450 za 1 licencję Datacenter wart jest poniesienia w zamian za elastyczność edycji Datacenter i brak konieczności kontrolowania liczby VM ów na hoście. 10 VOSE jest liczbą graniczną, której przekroczenie na hoście 1- lub 2-procesorowym sugeruje rozważenie edycji Datacenter, która jest tańsza dla liczby 11 lub więcej VOSE. 1 host, 4 CPU, 4 maszyny wirtualne Jest to konfiguracja rzadko spotykana, lecz dobrze obrazująca przykład wyliczenia. Windows Server 2012 Standard/Datacenter pokrywają 2 CPU. W tym przypadku host wyposażony jest w 4 CPU, co wymaga zastosowania 2 licencji Standard, co zapewni również prawo do uruchomienia 4 VM ów. Zakładając, że na tym 4-CPU hoście będzie działało 300 VM ów, wystarczą 2 licencje Datacenter, które pokryją po 2 procesory każda oraz nielimitowaną liczbę maszyn wirtualnych. Licencjonowanie Windows Server w środowiskach wirtualnych 4

5 Host z 320 procesorami logicznymi (10 szesnastordzeniowych procesorów z technologią Hyperthreading) Wirtualizator Windows Server 2012 Hyper-V może obsłużyć 320 procesorów logicznych na hoście. Może to być 10 CPU typu Intel po 16 rdzeni każdy, z technologią Hyperthreading. Na potrzeby licencjonowania nie jest istotne liczenie rdzeni procesorowych ani procesorów logicznych. Wymagane jest kontrolowanie liczby CPU/procesorów fizycznych/gniazd procesorowych (w zależności od terminologii). W omawianym przypadku hosta 10-procesorowego wymagane będzie 5 licencji WS2012 Standard lub Datacenter w zależności od wymaganej liczby VOSE. Klastry Błędne stosowanie zasad licencyjnych dotyczy przede wszystkim klastrów. Pamiętać należy, że licencje przypisywane są do hostów, nie do VOSE i nie mogą przemieszczać się po hostach tak jak na poziomie technicznym mogą migrować VM y. Przepisanie licencji do innego hosta nie jest możliwe, gdy jest to licencja OEM, a licencje nabyte w pozostałych modelach zakupowych mogą być przypisywane do innych maszyn nie częściej, niż co 90 dni. Maszyny wirtualne mogą być przenoszone z jednego hosta na drugi, musi jednak zostać spełniony warunek: do drugiego hosta przypisane są odpowiednie licencje gwarantujące wystarczające prawa wirtualizacyjne (liczbę możliwych instancji VOSE). Innymi słowy prawa do uruchamiania określonej liczby maszyn wirtualnych wynikające z licencji nie mogą być grupowane w łączną pulę w ramach klastra, a w konsekwencji VM y dowolnie dystrybuowane na hostach. Każdy host powinien być licencjonowany osobno. Stosowanie mechanizmów automatyzujących przenoszenie maszyn wirtualnych pomiędzy hostami klastra nie zwalnia użytkownika od konieczności przypisania do hosta odpowiedniej liczby licencji. Prawidłowym podejściem jest przypisanie do każdego hosta w klastrze takiej liczby licencji, aby pokrywały one prawa wirtualizacyjne dla maksymalnej liczby maszyn wirtualnych, które mogą zostać uruchomione na danym hoście (zwymiarowanie do maksymalnego możliwego użycia). W praktyce oznacza to, że w przypadku środowisk wirtualnych o większej skali, najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem będzie stosowanie licencji Datacenter, które dodatkowo zwalniają z konieczności kontrolowania maksymalnej liczby VOSE na każdym z hoście. Licencjonowanie Windows Server w środowiskach wirtualnych 5

6 Przy założeniu prawidłowego licencjonowania hostów, nie ma przeszkód aby przenosić VOSE pomiędzy hostami do których przypisane są licencje OEM jak i te pochodzące z innych programów zakupowych (Open, Volume Licensing). Dla przypomnienia, powyższe zasady są identyczne dla wszystkich wirtualizatorów (VMware, Hyper-V, Citrix i innych). 2 hosty, po 1 CPU każdy, 4 maszyny wirtualne Powszechnym błędem jest traktowanie takiej instalacji jako jednego hosta z 3 VM ami drugiego hosta z 1 VM em. Są to 2 hosty, a na każdym z nich może zostać uruchomionych do 4 maszyn wirtualnych. W poprzedniej wersji Windows Server 2008R2 zastosowano by 2 licencje Enterprise (po 1 dla każdego hosta). Edycja Enterprise nie jest już dostępna w ramach oferty Windows Server Klienci mają wybór pomiędzy WS 2012 Standard lub Datacenter w zależności od potrzeb wirtualizacyjnych. W przedstawionej sytuacji do każdego hosta powinny zostać przypisane po 2 licencje Windows Server 2012 Standard, czyli łącznie 4 licencje. 2 hosty, po 2 CPU każdy, 10 VM ów łącznie 10 maszyn wirtualnych na 2 hostach w klastrze oznacza sytuację, w której wszystkie 10 maszyn może znaleźć się na tym samym hoście. Istnieją 2 możliwości licencjonowania hostów na potrzeby uruchamiana do 10 VM ów na każdym. Można przypisać do obu hostów po 5 licencji Windows Server 2012 Standard (2 hosty * 5 licencji * 2 VM y). Łączny koszt 10 licencji wyniesie Alternatywnie można zastosować po 1 licencji Datacenter na każdym hoście, których koszt wyniesie 2 * = Wyższy o 900 łączny koszt pozwoli jednak dowolnie zwiększać liczbę maszyn wirtualnych w przyszłości przy zupełnym braku konieczności kontroli przenoszenia VM ów pomiędzy hostami. Gdyby w omawianym przykładzie łączna liczba maszyn wirtualnych była wyższa od 10 (np. 11), wymagane byłoby Licencjonowanie Windows Server w środowiskach wirtualnych 6

7 przypisanie do każdego hosta aż 6-ciu licencji Standard. Oznacza to, że zastosowanie licencji Datacenter gwarantowałoby nie tylko większą elastyczność w przyszłości, ale także byłoby tańsze. 2 hosty, po 2 CPU każdy, 20 maszyn wirtualnych w klastrze Przekraczając liczbę 10 VM ów w klastrze, wybór edycji Datacenter jest zawsze tańszy. Każdy z hostów posiada 2 CPU, więc wymaga 1 licencji Datacenter. Dla 2 hostów potrzebne będą łącznie 2 licencje. Dołączanie kolejnych serwerów fizycznych do klastra, wyposażonych w maksymalnie 2 procesory, wciąż będzie wymagało zastosowania 1 licencji Datacenter dla każdego dodatkowego hosta. Na wszystkich maszynach klastra będzie mogło działać dowolnie wiele VOSE Windows Server Wiele hostów, wiele maszyn wirtualnych, 4 CPU na host Gdy maszyn jest wiele, zawsze bardziej ekonomiczne będzie stosowanie licencji Windows Server w edycji Datacenter. Wówczas właściwą liczbę licencji będzie determinowała jedynie liczba CPU. Licencjonowanie Windows Server w środowiskach wirtualnych 7

8 W przedstawionym przypadku, wszystkie hosty mają po 4 CPU, więc będą wymagały po 2 licencje Windows Server 2012 Datacenter każdy. Próg opłacalności dla licencji Standard w zastosowaniach wirtualizacyjnych to 10 VM ów dla pojedynczej maszyny niesklastrowanej lub w obrębie wszystkich hostów klastra. Gdy maszyn wirtualnych jest 11 i więcej stosowanie licencji Datacenter jest nie tylko wygodniejsze, ale i zawsze tańsze. Live Migration poza klaster W przypadku przenoszenia maszyn wirtualnych poza klaster, co jest możliwe w Windows Server 2012, również należy zapewnić właściwe prawa wirtualizacyjne na hoście docelowym, tak aby mógł on przyjąć dodatkowe maszyny wirtualne. Hyper-V Server 2012 Hyper-V Server jest oprogramowaniem darmowym, jednak podobnie jak każdy inny alternatywny wirtualizator, nie zapewnia licencji na wirtualizowane systemy operacyjne, w szczególności Windows Server. Należy je uzyskać poprzez nabycie i przypisanie odpowiednich licencji Windows Server do hosta. Mechanizm Hyper-V jest wbudowany w Windows Server 2012, może zostać również bezpłatnie pobrany jako odrębna aplikacja ze stron Microsoft. Licencjonowanie Windows Server w środowiskach wirtualnych 8