Sprawozdanie z I Transdyscyplinarnej Konferencji Naukowej nt. Pokona kryzys y bezpieczniej, Siedlce, 22 wrze nia 2009 roku

Transkrypt

1 DOCTRINA Nr 6 Studia Spo eczno-polityczne 2009 Agnieszka Filipek Akademia Podlaska Siedlce Sprawozdanie z I Transdyscyplinarnej Konferencji Naukowej nt. Pokona kryzys y bezpieczniej, Siedlce, 22 wrze nia 2009 roku Problematyka bezpiecze stwa staje si zagadnieniem wa nym z punktu wiedzenia wielu dziedzin i dyscyplin wiedzy. Przedmiotem konferencji by a analiza wp ywu kryzysu ekonomicznego pierwszej dekady trzeciego milenium na bezpiecze stwo osób i struktur organizacyjnych w ka dej znacz cej sferze ycia wspó czesnego cz owieka. Fakt ten mo na interpretowa jako symboliczne ukazanie wielu wzajemnych powi za, relacji, wp ywów w wiecie zagadnie bezpiecze stwa, które si wzajemnie uzupe niaj, tworz c pe ni bezpiecze stwa. Konferencja zosta a zorganizowana przez Transdyscyplinarny Zespó Badania Problematyki Bezpiecze stwa, który funkcjonuje przy Akademii Podlaskiej od stycznia 2009 roku, a we wrze niu tego roku, zgodnie z zarz dzeniem rektora Akademii Podlaskiej, zosta przemianowany na Transdyscyplinarne Centrum Badania Problemów Bezpiecze stwa im. prof. K. Bogda skiego. Patronat honorowy nad konferencj obj JM Rektor Akademii Podlaskiej prof. dr hab. Antonii Jówko. Celem konferencji: próba naukowej refleksji przedstawicieli ró nych dyscyplin naukowych i praktyków na temat wp ywu kryzysu ekonomicznego na zasadnicze sfery ycia i aktywno ci cz owieka (grup spo ecznych) oraz na ró ne sfery bezpiecze stwa (ekologicznego i zdrowotnego, ekonomicznego i politycznego, spo ecznego, publicznego i militarnego); wypracowanie wniosków dla dydaktyki, bada i praktyki radzenia sobie z ró nymi aspektami kryzysu. Udzia w Konferencji by bezp atny. 22 wrze nia 2009 roku w Pa acu Ogi skich, w Sali Senatu Akademii Podlaskiej w Siedlcach, wokó rozwa a nad problematyk konferencji nt. Pokona kryzys y bezpieczniej zgromadzi o si 46 osób. Konferencj otworzy rektor ds. nauki, prof. dr hab. Kazimierz Jankowski, który powita wszystkich zgromadzonych i wprowadzi w problematyk rozwa a. Nast pnie g os zabra przewodnicz cy Komitetu Naukowego Konferencji prof. dr hab. Marian Cie lar-

2 346 A. Filipek czyk, który podkre li znaczenie transdyscyplinarnych relacji w zakresie bezpiecze stwa. Po oficjalnych wyst pieniach rozpocz y si obrady plenarne, którym przewodniczy prof. dr hab. Marian Cie larczyk. W czasie sesji omawiano zarówno praktyczne aspekty dotychczasowych przejawów i przewidywanych skutków aktualnego kryzysu ekonomicznego w odniesieniu do ró nych sfer ycia i bezpiecze stwa obywateli w ma ych ojczyznach, jak i zagadnienia teoretyczne z tego zakresu. Pierwszy zabra g os praktyk wójt gminy Kotu, in. J. Ku. Stwierdzi, e braki bud etowe w gminie dawa y i ci gle daj o sobie zna z coraz wi ksz si. Praktyczne echa kryzysu ekonomicznego w naszym kraju zosta y uzupe nione wyk adem metodologa zajmuj cego si badaniem problematyki bezpiecze stwa. Prof. dr hab. Janusz Sztumski z Uniwersytetu l skiego przedstawi referat nt. Metodologiczne rozwa ania wokó problemów bezpiecze stwa i kryzysów. Profesor omówi ró ne rodzaje my lenia cz owieka na przestrzeni dziejów, np: my lenie magiczne, zdroworozs dkowe, yczeniowe, mityczne i naukowe. Podsumowuj c, stwierdzi, e dla efektywnych poznawczo bada problematyki zagro e i bezpiecze stwa, przydatna jest jedynie postawa naukowa, czyli taka, w której dominuj elementy racjonalne i merytoryczne. Dziekan Wydzia u Humanistycznego Akademii Podlaskiej, prof. dr hab Jerzy Kunikowski, rozwin my l: Bezpiecze stwo i kryzysy w yciu wspó czesnego cz owieka. Referent podkre li szczególnie wzrastaj c cz stotliwo wyst powania kryzysów w ró nych sferach ycia, ukazuj c równocze nie ró norodne ich przyczyny i skutki. Prof. dr hab. Zenon Stachowiak z Wy szej Szko y Ekonomii i Administracji im. prof. Edwarda Lipi skiego w Kielcach oraz Akademii Obrony Narodowej zaprezentowa referat nt. Kryzys gospodarczy pierwszej dekady XXI wieku jako wyzwanie, zagro enie i szansa dla bezpiecze stwa ekonomicznego. Ten znawca bezpiecze stwa ekonomicznego rozpocz wyst pienie od wyja nienia terminu kryzys, rozumianego m.in. potocznie, politologicznie, socjologicznie, medycznie i ekonomicznie. Nast pnie skupi si na problematyce bezpiecze stwa ekonomicznego i potraktowa kryzys ekonomiczny jako wyzwanie, czyli uzasadnia mo liwe jego konsekwencje w postaci pozytywów szans b d w postaci strat i niekorzy ci. Ukazywa przyczyny kryzysu w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Europie, Azji, a tak e analizowa symptomy o ywienia na poszczególnych kontynentach. We wnioskach referent podkre li, aby ekonomi ci krytycznym okiem spojrzeli na obszary w asnych docieka i zweryfikowali my lenie badawczo-edukacyjne, okre laj c wspó zale no ci mi dzy teori a metod. Stwierdzi, e warto ekonomistów musi by oceniana nie przez pryzmat zdolno ci do budowania abstrakcyjnych modeli teoretycznych i operowania nimi, ale ich weryfikowalno ci w realnym yciu gospodarczym, co wymaga tak e rozleg ej wiedzy na temat polityki, historii oraz znajomo ci lokalnego i regionalnego rynku. Ods oni prawd o potrzebie politycznej m dro ci p yn cej z wiedzy historycznej. Znacz cy wk ad do analizy aktualnej sytuacji w sferze praktycznych rozwi za ekonomicznych wnie li, w nast pnej kolejno ci, specjali ci z bran y

3 Sprawozdanie z konferencji Pokona kryzys y bezpieczniej 347 bankowej. Go mi konferencji byli przedstawiciele Allior Banku sponsora konferencji. Marcin Brendota, analityk gie dowy, omówi zasadnicze kwestie dotycz ce tematu Kryzysy finansowe a bezpiecze stwo pa stwa. Uzasadnia, e bezpiecze stwo finansowe pa stwa to równie bezpiecze stwo oszcz dno ci jego obywateli. Zwróci uwag na kilka zagro e dotycz cych bezpiecze stwa finansów ludno ci, m.in.: pog biaj ca si nierównowaga bud etowa pa stwa i to, e rosn ce potrzeby wydatkowe pa stwa przy ograniczonych mo liwo ciach wzrostu dochodów b d pokrywane rosn cym zad u eniem Skarbu Pa stwa, potrzeba pokrycia niedoborów bud etowych b dzie stanowi presj na zwi kszenie dochodów prywatyzacyjnych, a co si z tym wi e, nie do ko ca przemy lane i potrzebne prywatyzacje; potencjalna presja inflacyjna w Stanach Zjednoczonych, która w wyniku uruchomienia pot nych pakietów stymulacyjnych przekraczaj cych 1 bln dolarów ameryka skich, mo e pojawi si w ci gu najbli szych 2 3 lat, a to przy ograniczonych mo liwo ciach wzrostu gospodarczego utrudni z ni walk. Pytaniem otwartym prelegent pozostawi kwesti dotycz c przywrócenia w przysz o ci wiarygodno ci rynkom finansowym. Prof. dr hab. Ryszard Wróblewski z Wydzia u Zarz dzania Akademii Podlaskiej wyg osi referat nt. Bezpiecze stwo Polski i Unii Europejskiej w okresie sytuacji kryzysowej. Na wst pie przypomnia wspó czesne rozumienie terminu bezpiecze stwo, zaprezentowa i omówi schemat przebiegu sytuacji kryzysowej na tle procesu rozwojowego, skupiaj c si problematyce si zbrojnych. Analizowa ró ne rodzaje zagro e, zadania przywództwa strategicznego, struktury dowodzenia si zbrojnych, planowane zmiany w strukturze organizacyjnej, filary transformacji oraz finansowanie transformacji SZ w sytuacji kryzysowej i struktur wydatków MON. Zagadnienie wp ywu kryzysu ekonomicznego na militarne bezpiecze stwo Polski i Unii Europejskiej zako czy o pierwsz cz konferencji, po której uczestnicy udali si na przerw. Drug cz obrad rozpocz o wyst pienie przedstawiciela gminy Rembertów, dyrektora O rodka Pomocy Spo ecznej Dzielnicy Warszawa Rembertów, mgr Jaros awa Gnioski. W referacie nt. Praktyczne mo liwo ci zapewnienia bezpiecze stwa socjalnego na poziomie lokalnym na przyk adzie Dzielnicy Rembertów m.st. Warszawy omówi struktur organizacyjn O rodka Pomocy Spo ecznej Dzielnicy Rembertów m. st. Warszawy, wydatki bud etowe na pomoc spo eczn w latach , plan wydatków na rok 2009 oraz wydatki za o one w projekcie na rok Referent przedstawia tak e liczb osób i rodzin korzystaj cych ze wiadcze materialnych pomocy spo ecznej w Dzielnicy Rembertów od roku 2002 oraz szczegó owo opisa dzia ania podejmowane w obliczu kryzysu gospodarczego. Prelegent stwierdzi, e na podstawie przedstawionych danych nie spostrzega gwa townego wzrostu bezrobocia, nie wzrasta te liczba wiadczeniobiorców pomocy spo ecznej. Uwa a, e mo na powy sze fakty zinterpretowa stwierdzeniem, i kryzys nie dotyka spo eczno ci Rembertowa, a rodziny, które nawet odczu y ju skutki kryzysu, nie wesz y jeszcze w system pomocy spo ecznej.

4 348 A. Filipek W tej cz ci konferencji mo na by o równie us ysze wiele informacji z zakresu problematyki: Kryzys ekonomiczny pierwszej dekady XXI wieku jako wyzwanie zagro enie szansa dla bezpiecze stwa politycznego. Na ten temat wypowiada si dr S awomir Zalewski, przedstawiciel Akademii Podlaskiej. Prelegent zwróci uwag, e gdy bezpiecze stwo polityczne zaczyna si traktowa z jednej strony jako bezpiecze stwo w adzy, z drugiej za pa stwa podstawowej politycznej organizacji spo ecze stwa, to wyra nie wida, e zjawiska kryzysowe, dotykaj ce obecnie sfer finansowania rozwoju spo ecznego, musz wp ywa na rz dy pa stw narodowych. Dotychczasowa skala kryzysu finansowego wynika z charakteru powi za (wspó zale no ci) w sferze wspó czesnych stosunków ekonomicznych i politycznych. Problemem wed ug dr. Zalewskiego jest to, e globalnym powi zaniom ekonomicznym i technicznym nie towarzysz, odpowiednie do skali wyzwa, powi zania polityczne. Podobnie jak techniczne mo liwo ci porozumiewania si nie oznaczaj porozumienia mi dzy lud mi, tak i mo liwo ci ekonomiczne finansowania poprawy warunków ycia na ziemi nie oznaczaj, e wsz dzie warunki te s lepsze. Zaznacza si, zatem syndrom partykularyzacji interesów (w szczególno ci na p aszczy nie narodowej, a zatem pa stwowej) w warunkach okresowego pogorszenia gospodarczej koniunktury. Rz dy sk onne s, zatem do zachowa protekcjonistycznych, podtrzymuj cych zaufanie spo eczne w krótkiej perspektywie, w d u szej jednak os abiaj cej konkurencyjno narodowych gospodarek, czyli hamuj cych rozwój. Partykularyzacja interesów i ho duj ce jej polityczne decyzje podwa aj tak e zaufanie do politycznych instrumentów wspólnotowych by odnie wprost t tez do warunków Unii Europejskiej albo te w ogóle do instytucji ponadnarodowych. Prelegent przywo a w tym kontek cie zjawisko cofania si globalizacji. Stwierdzi jednak, e proces ten ma charakter obiektywny i nie da si go zatrzyma. Dlatego te aktualne pozostaje pytanie o przysz y model politycznej organizacji spo ecze stwa, zgodnej z poziomem jego rozwoju. Prorektor Akademii Podlaskiej, dr Ryszard Droba, omówi relacje mi dzy bezpiecze stwem prawnym a kryzysem ekonomicznym. Podkre li ogromn rol prawodawstwa Unii Europejskiej dla Polski jako pa stwa cz onkowskiego, w aspekcie podejmowania ró nego rodzaju mo liwo ci dzia a zgodnych z prawem, tak e tych dotycz cych przyznawania ró nego rodzaju pomocy. Na temat: Bezpiecze stwo ekologiczne i zdrowotne w perspektywie kryzysu ekonomicznego mówi dr Dariusz Sarza a z Uniwersytetu Warmi sko- -Mazurskiego. Celem jego wypowiedzi by o ukazanie skali i specyfiki wspó czesnych zagro e rodowiska spo eczno przyrodniczego, a zw aszcza problemu zapewnienia bezpiecze stwa ekologicznego w dobie obecnego kryzysu gospodarczego. Prelegent poruszy niezwykle wa ne zagadnienie zwi zku mi dzy ekologi a zdrowiem oraz skutków degradacji rodowiska, a tak e relacji zachodz cych pomi dzy kryzysem gospodarczym a kryzysem ekologicznym. Referent stwierdzi, e w sytuacji obecnego kryzysu gospodarczego, aktywno i zaanga owanie poszczególnych pa stw w rozwi zywanie globalnych problemów ekologicznych schodzi na plan dalszy, a priorytetowe znaczenie zaczynaj odgrywa kwestie ekonomiczne. Mocno zaakcentowa równie, e jako ro-

5 Sprawozdanie z konferencji Pokona kryzys y bezpieczniej 349 dowiska spo eczno-przyrodniczego warunkuje nie tylko dalszy stabilny rozwój cywilizacji, lecz tak e istnienie ycia na naszej planecie. Na zako czenie g os zabra a dr Wanda Kami ska z Uniwersytetu Kardyna a Stefana Wyszy skiego w Warszawie, sekretarz Zarz du G ównego Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, która rozwin a temat Projekt kreowania my lenia problemowego w nauczaniu na temat bezpiecze stwa. Wyst pienie wyrazicielki my li wiata filozofii zawiera o w swojej tre ci w tek ogarniaj cy ca- o problematyki konferencji. Dr Kami ska,podsumowuj c konferencyjne rozwa ania, u y a dla zagadnienia bezpiecze stwa metafory ki, na któr patrz badacze zajmuj cy si ró nymi dyscyplinami naukowymi, m.in.: ekolog, zoolog, botanik, lekarz alergolog i malarz. Ka dy z nich, patrz c na to samo zjawisko z w asnej perspektywy, przez pryzmat bliskich mu metodologiczne bada, widzi w nim co innego, obserwuj c wy cznie z zawodowego punktu wiedzenia. Prelegentka stwierdzi a, e podobnie jest z bezpiecze stwem. Analizuj c t problematyk, cz sto nie bierzemy pod uwag ca o ci zjawiska, koncentruj c si tylko na tych sk adowych, które s nam bliskie i znane. Dla innego badacza mog okaza si ciekawsze lub wr cz priorytetowe zupe nie inne kwestie. Niezb dne, zatem wydaje si w najbli szej przysz o ci zbudowanie i pos ugiwanie wspóln p aszczyzn poj ciow z zakresu problematyki bezpiecze stwa. W dalszej cz ci obrad, którym przewodniczy prof. M. Cie larczyka, wolne wnioski i dyskusja przeplata y si z refleksjami i analiz problemów, b d cych konsekwencjami kryzysu ekonomicznego pierwszej dekady XXI wieku, a tak e wynikaj cych z innych przyczyn. Antoni Raczy ski, prezes Oddzia u Regionalnego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Siedlcach zabra g os na temat problematyki edukacyjnej w wietle kryzysu. Nast pnie dyskutowali i wymieniali pogl dy: prof. Stachowiak, dr Droba, dr Sarza y, dr Kami ska, prof. Kunikowski, pana W sowski i prof. Ptaszek. Na zako czenie za swoj yczliw opini na temat konferencji wyrazi prof. Antczak. Popo udniow sesj podsumowa prorektor dr Droba, który stwierdzi, e cele konferencji zosta y osi gni te, a w przysz ym roku uka e si ksi ka po wi cona analizowanej problematyce wp ywu kryzysu ekonomicznego na ró ne wymiary bezpiecze stwa osób i struktur organizacyjnych, uwzgl dniaj ca wnioski dla dydaktyki i do dalszych bada. Przewodnicz cego Komitetu Naukowego Konferencji, prof. Marian Cie larczyk podzi kowa wszystkim zebranym za uczestnictwo w sympozjum, za ciekawe wyst pienia i dyskusj, która zainspirowa a za o enia do kolejnych spotka naukowych w perspektywie transdyscyplinarnej.

6 350 A. Filipek