Ocena oddziaływania na środowisko w procesie inwestycyjnym

Transkrypt

1 Ocena oddziaływania na środowisko w procesie inwestycyjnym Opracowane na zlecenie Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A. 1

2 Spis treści Co to jest ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ)? 3 Jak przeprowadzana jest OOŚ? 3 Jaki jest zakres OOŚ? 3 Gdzie sprawdzić czy planowane do realizacji przedsięwzięcie wymaga przeprowadzenia OOŚ? 4 Dla jakich rodzajów przedsięwzięć musi być przeprowadzona OOŚ? 4 Jakie przedsięwzięcia mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (tzw. grupa I) a jakie tylko potencjalnie (tzw. grupa II)? 4 Co bada organ stwierdzający konieczność przeprowadzenia OOŚ dla przedsięwzięć z grupy II? 5 Jak wszcząć postępowanie OOŚ? 5 Do kogo złożyć wniosek w sprawie OOŚ? 5 Kto wydaje decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach? 5 Co powinien zawierać wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach? 6 Jakie załączniki należy dołączyć do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach? 6 Co to jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko? 7 Co powinien zrobić Inwestor w przypadku gdy planuje realizację przedsięwzięcia z grupy I i nie zna właściwego zakresu raportu? 8 Co to jest karta informacyjna przedsięwzięcia? 8 Jak długo trwa procedura oceny oddziaływania na środowisko? 9 Na czym polega udział społeczeństwa w procesie podejmowania decyzji dla przedsięwzięć dla których przeprowadza się OOŚ? 9 Co to jest decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzja środowiskowa)? 10 Co zawiera decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach? 10 Jaki jest okres ważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach? 11 Czy decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach może zostać przeniesiona na inną osobę? 11 Kiedy wymagana jest powtórna ocena oddziaływania na środowisko procedura uzupełniająca? 11 Kiedy decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach może przewidywać ponową ocenę? 12 Do kogo i jakie dokumenty musi załączyć Inwestor w przypadku konieczności dokonania ponownej oceny, która wynika z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach? 12 Kiedy Inwestor powinien złożyć wniosek o przeprowadzenie ponownej OOŚ? 12 Do kogo i jakie dokumenty musi załączyć Inwestor w przypadku stwierdzenia przez organ potrzeby przeprowadzenia ponownej OOŚ? 12 Kiedy organ stwierdzi potrzebę przeprowadzenia ponownej OOŚ? 12 Do kogo i jakie dokumenty musi załączyć Inwestor w przypadku stwierdzenia przez organ potrzeby przeprowadzenia ponownej OOŚ? 13 Co to jest postępowanie transgraniczne i kiedy się je przeprowadza? 13 2

3 Co to jest ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ)? (1) Ocena oddziaływania na środowisko (environmental impact assessment) dalej: OOŚ, jest jednym z podstawowych instrumentów zarządzania i prawnej ochrony środowiska, która musi być przedmiotem analizy każdego Inwestora zamierzającego zrealizować przedsięwzięcie inwestycyjne na terytorium RP, w celu potwierdzenia albo wyeliminowania konieczności przeprowadzania OOŚ dla realizowanego projektu. (2) Podstawową rolą przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko jest uzyskanie informacji o planowanym przedsięwzięciu w zakresie jego ingerencji w środowisko oraz korzyści wynikających z realizacji przedsięwzięcia, które rekompensować powinny straty wynikające z tej ingerencji. (3) Celem OOŚ jest przewidywanie potencjalnych zagrożeń środowiskowych na etapie planowania inwestycji oraz skali tych zagrożeń, a w ich wyniku przeciwdziałanie tym zagrożeniom lub ich ograniczanie oraz minimalizowanie negatywnych skutków realizacji planowanej inwestycji. (4) OOŚ obejmuje w szczególności: weryfikację raportu o oddziaływaniu na środowisko, uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień oraz zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu administracyjnym. Jak przeprowadzana jest OOŚ? Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadza się w ramach: (1) postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach prowadzonego przez organ właściwy w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (patrz pytanie: Kto wydaje decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach?); (2) postępowania w sprawie wydania decyzji inwestycyjnych, tj.: (i) decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych oraz decyzji o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części; (ii) decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej; (iii) decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego; (iv) decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych; jeżeli: konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko została stwierdzona przez organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (dotyczy przedsięwzięć grupy II), oraz w przypadku przeprowadzenia ponownej oceny na wniosek Inwestora albo w przypadku, gdy organ właściwy w sprawie stwierdził, że we wniosku o wydanie decyzji zostały dokonane zmiany w stosunku do wymagań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jaki jest zakres OOŚ? W ramach OOŚ określa się, analizuje oraz ocenia: (1) wpływ (bezpośredni i pośredni) przedsięwzięcia na środowisko, w tym na: (i) stan powietrza, wód oraz gruntów (środowisko naturalne), (ii) stan przyrody fauny i flory (środowisko przyrodnicze), (iii) zdrowie i warunki życia ludzi, dobra materialne, zabytki kultury (środowisko społeczne) oraz (iv) wzajemne powiązania pomiędzy nimi, jak i na (v) dostępność do złóż kopalin; (2) możliwości i sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania na środowisko; (3) niezbędny zakres monitoringu, który w przypadku przedsięwzięć bardziej uciążliwych umożliwi określenie rzeczywistych (nie tylko planowanych) oddziaływań na środowisko już w trakcie realizacji, a co z tym związane pozwoli na ewentualną zmianę przyjętych środków łagodzących negatywne oddziaływania na środowisko. 3

4 Gdzie sprawdzić czy planowane do realizacji przedsięwzięcie wymaga przeprowadzenia OOŚ? (1) Podstawowym aktem prawnym regulującym OOŚ w prawie polskim jest ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227) ustawa OOŚ. (2) W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) wskazane zostały: (i) rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (grupa I); (ii) rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (grupa II); (iii) przypadki, w których zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako przedsięwzięcia z grupy I albo II. Dla jakich rodzajów przedsięwzięć musi być przeprowadzona OOŚ? (1) Ocena oddziaływania na środowisko może być niezbędna dla przedsięwzięcia inwestycyjnego, które polega na: (i) budowaniu; (ii) przebudowaniu; (iii) rozbudowywaniu; (2) Ocena oddziaływania na środowisko przeprowadzana jest ZAWSZE w przypadku, gdy planowane przedsięwzięcie w związku z jego charakterem należy do grupy przedsięwzięć: (i) mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (grupa I); (ii) mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (grupa II), ale tylko wtedy, gdy taką konieczność stwierdzi organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. (3) O tym, do której kategorii ma zostać zakwalifikowane dane przedsięwzięcie decyduje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397). Jakie przedsięwzięcia mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (tzw. grupa I) a jakie tylko potencjalnie (tzw. grupa II)? Przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (grupa I) wskazane zostały w 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) i zalicza się do nich m.in.: (1) instalacje do wyrobów substancji chemicznych lub farmaceutycznych przy zastosowaniu procesów chemicznych i biologicznych; (2) jednostki energetyczne i energocieplne, w tym elektrownie konwencjonalne, jądrowe, elektrociepłownie, instalacje wytwarzania energii z energii wiatru, instalacje przesyłu energii; (3) niektóre instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne; (4) instalacje do pierwotnego i wtórnego wytopu surówki żelaza, stali surowej, odlewania stali, produkcji metali nieżelaznych, obróbki i wytopu metali żelaznych; (5) instalacje do wytwarzania papieru lub tektury, masy włóknistej z drewna; (6) wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego i innych kopalin; (7) wszelkie instalacje służące do przesyłu ropy naftowej i gazu ziemnego i ich obróbki; (8) linie kolejowe, lotniska, autostrady i drogi ekspresowe, porty wodne i drogi wodne śródlądowe; (9) zapory wodne, urządzenia służące ochronie wód, urządzenia do poboru i przesyłu wody; (10) wszelkie instalacje do składowania, unieszkodliwiania, odzysku i przetwarzania odpadów w tym miejsca demontażu pojazdów; Przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (grupa II) wskazane zostały w 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397). 4

5 Co bada organ stwierdzający konieczność przeprowadzenia OOŚ dla przedsięwzięć z grupy II? Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko w przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (tzw. grupa II) stwierdza organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przy czym pod uwagę bierze on przede wszystkim: (1) rodzaj i charakter przedsięwzięcia (jego skalę, powiązanie z innymi przedsięwzięciami realizowanymi lub planowanymi na danym terenie, wykorzystanie surowców naturalnych, emisje i występowanie innych uciążliwości oraz ryzyka awarii); (2) usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, w szczególności przy istniejącym użytkowaniu terenu, zdolności samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz uwarunkowań miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; (3) rodzaj i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do powyższych uwarunkowań, wynikających z zasięgu oddziaływania, transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególne elementy przyrodnicze, wielkość i złożoność oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej oraz prawdopodobieństwo, czas trwania, częstotliwość i odwracalność oddziaływania. Jak wszcząć postępowanie OOŚ? (1) Postępowanie w sprawie OOŚ wszczyna, co do zasady wniosek Inwestora planującego realizację przedsięwzięcia, którego realizacja wymaga takiej oceny. Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z załącznikami przygotowany przez Inwestora składa się do właściwego organu (patrz pytanie: Kto wydaje decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach?). (2) Postępowanie w sprawie OOŚ może zostać również wszczęte wskutek złożenia wniosku o wydanie decyzji inwestycyjnych (patrz pytanie: Jak przeprowadzana jest OOŚ?) Do kogo złożyć wniosek w sprawie OOŚ? (patrz pytanie: Kto wydaje decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach?) Kto wydaje decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach? Organem właściwym rzeczowo do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest: (1) wójt, burmistrz, prezydent miasta z wyjątkiem, gdy organem właściwym jest: (2) regionalny dyrektor ochrony środowiska w przypadku: (i) będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko: dróg, linii kolejowych, napowietrznych linii elektroenergetycznych, instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu, sztucznych zbiorników wodnych, obiektów jądrowych, składowisk odpadów promieniotwórczych; (ii) przedsięwzięć realizowanych na terenach zamkniętych; (iii) przedsięwzięć realizowanych na obszarach morskich; (iv) zmiany lasu, niestanowiącego własności Skarbu Państwa, na użytek rolny; (v) przedsięwzięć polegających na realizacji inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego; (vi) inwestycji w zakresie terminalu; (vii) inwestycji związanych z regionalnymi sieciami szerokopasmowymi; (viii) przedsięwzięć polegających na zmianie lub rozbudowie przedsięwzięć wymienionych powyżej; (ix) przedsięwzięć polegających na realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych; (3) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska w przypadku inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej i inwestycji; (4) starosta w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów; (5) dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny; Właściwość miejscowa (1) organem właściwym miejscowo jest organ właściwy dla miejsca realizacji inwestycji; 5

6 (2) w przypadku inwestycji realizowanych na obszarach morskich lub częściowo na tych obszarach, organem właściwym jest regionalny dyrektor ochrony środowiska właściwy dla obszaru morskiego wzdłuż wybrzeża na terenie danego województwa; (3) jeżeli inwestycja wykracza poza jedną gminę lub województwo organem właściwym jest odpowiednio wójt, burmistrz, prezydent albo regionalny dyrektor ochrony środowiska, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część terenu, na którym ma być realizowane to przedsięwzięcie. Co powinien zawierać wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach? Wniosek powinien być sporządzony zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego (kpa) i określać: (1) imię, nazwisko (nazwę) oraz adres Inwestora; (2) informacje dotyczące planowanego przedsięwzięcia i rodzaju decyzji wymaganej do jego realizacji uzyskiwanej po decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach; (3) podpis Inwestora; (4) załączniki wskazane w ustawie OOŚ (patrz pytanie: Jakie załączniki należy dołączyć do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach?) UWAGA: na stronach internetowych większości gmin znajdują się gotowe wzory wniosków do pobrania. Jakie załączniki należy dołączyć do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach? (1) załącznikami do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (grupa I) są: załączniki dokumentacyjne: (i) raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko albo (ii) kartę informacyjną przedsięwzięcia wraz z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko tylko w przypadku gdy Inwestor składa wniosek o ustalenie zakresu raportu; Raport albo kartę składa się w trzech egzemplarzach wraz z ich zapisem w formie elektronicznej na informatycznych nośnikach danych; załączniki kartograficzne: (i) (ii) (iii) (iv) poświadczoną przez właściwy organ (Powiatowy Urząd Geodezji i Kartografii) kopię mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie (3 egzemplarze); mapę sytuacyjno wysokościową sporządzoną w skali umożliwiającej szczegółowe przedstawienie przebiegu granic terenu, którego dotyczy wniosek, oraz obejmującą obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie zamiast kopii mapy ewidencyjnej w przypadku gdy przedsięwzięcie wymaga decyzji dotyczącej kopalin, prowadzonych w granicach przestrzeni niestanowiącej części składowej nieruchomości gruntowej (3 egzemplarze); wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony, albo informację o jego braku dla przedsięwzięć, dla których organem prowadzącym postępowanie jest odpowiednio regionalny dyrektor ochrony środowiska albo Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (przedsięwzięcia, których realizacja nie wymaga tego załącznika, jako wyjątki, wskazane są w ustawie OOŚ); wypis z rejestru gruntów obejmujący przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmujący obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie w przypadku gdy liczba stron w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przekracza 20 wypis przedkłada się wraz z raportem (przedsięwzięcia, których realizacja nie wymaga tego załącznika, jako wyjątki, wskazane są w ustawie OOŚ). 6

7 UWAGA: w przypadku gdy przedsięwzięcie może transgranicznie oddziaływać na środowisko, Inwestor zamiast raportu o oddziaływaniu na środowisko obowiązkowo musi złożyć wniosek o ustalenie zakresu raportu. załączniki formalne dowód uiszczenia opłaty skarbowej za wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a w przypadku działania przez pełnomocnika również za złożenie dokumentu potwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa. (2) załącznikami do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (grupa II) są: załączniki dokumentacyjne: (i) kartę informacyjną przedsięwzięcia; (ii) raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko tylko w przypadku nałożenia przez organ obowiązku jego sporządzenia; Kartę lub raport składa się w trzech egzemplarzach wraz z ich zapisem w formie elektronicznej na informatycznych nośnikach danych; załączniki kartograficzne: (i) załączniki wskazane od (i) (iii) dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko; (ii) wypis z rejestru gruntów obejmujący przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmujący obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie w przypadku gdy liczba stron w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przekracza 20 i są to przedsięwzięcia wobec których: stwierdzono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wypis przedkłada się wraz z raportem; nie stwierdzono obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wypis przedkłada się w terminie 14 dni od dnia, w którym postanowienie stało się ostateczne; (przedsięwzięcia, których realizacja nie wymaga tego załącznika, jako wyjątki, wskazane są w ustawie OOŚ). załączniki formalne dowód uiszczenia opłaty skarbowej za wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a w przypadku działania przez pełnomocnika również za złożenie dokumentu potwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa. Co to jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko? Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest jednym z podstawowych dokumentów OOŚ. Zawarte są tu wszystkie informacje zgromadzone podczas prowadzonej przez Inwestora oceny, dotyczące przewidywanych oddziaływań, jakie może spowodować budowa, eksploatacja i likwidacja realizowana w ramach przedsięwzięcia. Elementy raportu określa art. 66 ustawy OOŚ i są nimi, w szczególności: (1) opis planowanego przedsięwzięcia charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania oraz główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, jak również przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia; (2) opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko; (3) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych; (4) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia; (5) opis analizowanych wariantów wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; 7

8 (6) określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko; (7) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w tym na: ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimatu i krajobrazu, dóbr materialnych, zabytków i krajobrazu kulturowego, objętych istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, wzajemne oddziaływanie między tymi elementami, opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko, średnio i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z: (i) istnienia przedsięwzięcia, (ii) wykorzystywania zasobów środowiska, (iii) emisji; (8) analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem; (9) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania; (10) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport; (11) jeżeli raport dotyczy przedsięwzięcia mogącego oddziaływać na środowisko w sposób transgraniczny należy podać negatywne skutki odczuwalne poza granicami RP. Raport powinien zawierać wskazywane zagadnienia w formie graficznej i kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Powinno się w nim znaleźć również streszczenie w języku niespecjalistycznym wszystkich informacji zawartych w raporcie. Ponadto, należy wskazać nazwisko osoby lub osób sporządzających raport oraz źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu. Co powinien zrobić Inwestor w przypadku gdy planuje realizację przedsięwzięcia z grupy I i nie zna właściwego zakresu raportu? W takim przypadku Inwestor składając wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zamiast raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, powinien załączyć (1) kartę informacyjną przedsięwzięcia wraz z (2) wnioskiem o ustalenie zakresu raportu (patrz pytanie: Co to jest karta informacyjna przedsięwzięcia?). UWAGA: ustalenie zakresu raportu jest obowiązkowe, w przypadku gdy przedsięwzięcie może transgranicznie oddziaływać na środowisko. Co to jest karta informacyjna przedsięwzięcia? Karta informacyjna przedsięwzięcia jest dokumentem zawierającym podstawowe informacje o planowanym przedsięwzięciu, umożliwiające właściwym organom podjęcie decyzji o (i) potrzebie lub (ii) rezygnacji z przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko dla danego przedsięwzięcia. Karta jest załącznikiem do wniosku Inwestora o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla planowanych inwestycji: (1) mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (grupa II) stanowi podstawowy załącznik; (2) mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (grupa I) w przypadku wystąpienia przez Inwestora z wnioskiem o zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Elementy karty: (1) rodzaj, skala i usytuowanie przedsięwzięcia; (2) powierzchnia zajmowanej nieruchomości, a także obiektu budowlanego oraz dotychczasowy sposób ich wykorzystywania i pokrycia nieruchomości szatą roślinną; (3) rodzaj technologii; (4) ewentualne warianty przedsięwzięcia; (5) przewidywana ilość wykorzystywanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii; 8

9 (6) rozwiązania chroniące środowisko; (7) rodzaje i przewidywane ilości wprowadzanych do środowiska substancji lub energii przy zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko; (8) możliwe transgraniczne oddziaływanie na środowisko. Jak długo trwa procedura oceny oddziaływania na środowisko? Ocena oddziaływania na środowisko powinna być zakończona w terminach określonych w art. 35 kpa, tzn. w terminie 1 miesiąca od dnia wszczęcia postępowania, a w sprawach szczególnie skomplikowanych w terminie 2 miesięcy Terminy te są terminami dla organu, do którego nie wlicza się: terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony (Inwestora) albo okresów spóźnień z przyczyn niezależnych od organu. Czas trwania procedury OOŚ uzależniony jest zatem od: (1) kompletności wniosku o uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku ewentualnej potrzeby uzupełnienia dokumentów formalnych wniosku, procedura wydłuży się o czas potrzebny Inwestorowi na niezbędne uzupełnienie; (2) terminu wydania opinii albo przeprowadzenia uzgodnień z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska oraz opinii Organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej (ustawa zakreśla termin 14 dni w przypadku oceny potrzeby przeprowadzania OOŚ i ustalania zakresu raportu oraz termin 30 dni w przypadku uzgodnienia i oceny sporządzonych już raportów); (3) czasu udziału społeczeństwa w procesie podejmowania decyzji dla przedsięwzięć, dla których przeprowadza się OOŚ (ustawa zakreśla termin 21 dni na składanie uwag i wniosków); Wydłużenie okresu procedury OOŚ może spowodować: (1) konieczność uzupełnień braków formalnych wniosku Inwestora; (2) konieczność przeprowadzenia inwentaryzacji gatunków dla przedsięwzięć, które tego wymagają, bowiem niezbędny do przygotowania raportu o oddziaływaniu na środowisko może być cykl badań, których czas i zakres zależy od wielkości i rodzaju przedsięwzięcia; (3) realizacja przedsięwzięcia, które może oddziaływać transgranicznie. UWAGA: dobrze przygotowana karta informacyjna przedsięwzięcia dla II grupy może doprowadzić do braku konieczności przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko, czym skraca się okres postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej. Skrócenie okresu postępowania może przynieść również podjęcie konsultacji społecznych jeszcze na etapie planowania przedsięwzięcia (szczególnie zalecane w przypadku przedsięwzięć tzw. trudnych do społecznego zaakceptowania). Na czym polega udział społeczeństwa w procesie podejmowania decyzji dla przedsięwzięć dla których przeprowadza się OOŚ? (1) Udział społeczeństwa w postępowaniu, w ramach którego przeprowadza się ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, zapewnia się przed wydaniem decyzji środowiskowej. (2) Udział społeczeństwa w postępowaniu OOŚ jest jednym z ważniejszych etapów tego postępowania i stanowi on obowiązek organu właściwego w sprawie wydania decyzji środowiskowej. (3) Udział społeczeństwa w toku postępowania (konsultacje społeczne) zapewnia się, w szczególności, poprzez: (i) podanie do publicznej wiadomości informacji o: przystąpieniu do przeprowadzania OOŚ, wszczęciu postępowania, przedmiocie decyzji, która ma być wydana, organie właściwym do wydania decyzji oraz właściwych organach do wydawania opinii i dokonania uzgodnień, możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy, 9

10 możliwości składania uwag i wniosków, oraz o sposobie i miejscu ich składania, a także o organie właściwym do ich rozpatrzenia, terminie i miejscu rozprawy administracyjnej (jeżeli ma być przeprowadzona), postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli jest prowadzone; (ii) zapewnienie prawa do zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy, do której zalicza się wniosek o wydanie decyzji wraz z wymaganymi załącznikami i stanowiska innych organów, jeżeli stanowiska te są dostępne w terminie składania uwag i wniosków; (iii) zapewnienie prawa do składania uwag i wniosków w terminie 21 dni od ogłoszenia (w formie pisemnej, ustnie do protokołu, za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym); (iv) zapewnienie prawa do udziału w rozprawie administracyjnej, jeżeli ma być ona przeprowadzona; (4) Prawo do składania wniosków i uwag w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa przysługuje każdemu. (5) Wyjątkowe uprawnienia w postępowaniu wymagającym zapewnienia udziału społeczeństwa przysługują organizacjom ekologicznym, które: (i) powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestnictwa w postępowaniu na (ii) prawach strony, ale również wtedy gdy nie biorą udziału w postępowaniu administracyjnym, ale jest to uzasadnione celami statutowymi tych organizacji (wówczas służy im prawo do wniesienia odwołania od decyzji oraz skargi do sądu administracyjnego). UWAGA: podjęcie wcześniejszej inicjatywy konsultacji społecznych, których celem jest wyjaśnienie wątpliwości towarzyszących planowanemu przedsięwzięciu, powinno doprowadzić do zakończenia konsultacji w ustawowym terminie 21 dni, a tym samym powinno doprowadzić do skrócenia terminu postępowania. Co to jest decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzja środowiskowa)? (1) Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest to decyzja administracyjna, która określa środowiskowe warunki, przy spełnieniu których, planowana realizacja przedsięwzięcia może być przeprowadzona; (2) Zasadą jest, że dla jednego przedsięwzięcia wydawana jest jedna decyzja środowiskowa, również wtedy gdy dla danego przedsięwzięcia wymagane jest uzyskanie większej liczby decyzji inwestycyjnych (budowlanych) lub uzyskiwane są odrębne decyzje dla poszczególnych etapów jego realizacji. Wyjątki dotyczą obszaru Natura 2000; (3) Uzyskanie takiej decyzji wymagane jest dla planowanych (i) przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz dla (ii) przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko; (4) Decyzja ta nie zawsze poprzedzona jest przeprowadzaną wcześniej OOŚ. Jeżeli nie przeprowadzano OOŚ (w przypadku przedsięwzięć grupy II), organ w decyzji musi stwierdzić brak potrzeby jej przeprowadzania; (5) Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wiąże organ wydający decyzje inwestycyjne, których wydanie musi poprzedzać wydanie decyzji środowiskowej (katalog takich decyzji inwestycyjnych zawiera art. 72 ustawy OOŚ); Co zawiera decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach? W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, wydawanej po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, właściwy organ m.in.: (1) określa: (i) (ii) rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia, warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich, 10

11 (iii) wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w dokumentacji wymaganej do wydania decyzji inwestycyjnych, (iv) wymogi w zakresie przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych, w odniesieniu do przedsięwzięć zaliczanych do zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii, (v) wymogi w zakresie ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko w odniesieniu do przedsięwzięć, dla których przeprowadzono postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko; (2) w przypadku gdy z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika potrzeba: (i) wykonania kompensacji przyrodniczej stwierdza konieczność wykonania tej kompensacji, (ii) zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko nakłada obowiązek tych działań; (3) może nałożyć obowiązek przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo przeprowadzenia postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji inwestycyjnych; (4) może nałożyć na wnioskodawcę obowiązek przedstawienia analizy porealizacyjnej, określając jej zakres i termin przedstawienia. W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, wydawanej bez przeprowadzania oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, właściwy organ m.in. stwierdza brak potrzeby przeprowadzania OOŚ. Jaki jest okres ważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach? (1) wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach ważna jest 4 lata od dnia, w którym stała się ostateczna; (2) termin ważności może zostać przedłużony do 6 lat w przypadku gdy realizacja planowanego przedsięwzięcia przebiega etapowo oraz zmieniły nie się warunki określone w decyzji środowiskowej; (3) przedłużenia dokonuje organ, który wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, tylko w terminie jej ważności (tj. przed upływem pierwszych 4 lat). Przedłużenie następuje postanowieniem, na które przysługuje zażalenie. (4) wyjątek przedłużenia ważności decyzji do lat 10 dotyczy inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszącej. Czy decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach może zostać przeniesiona na inną osobę? (1) Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach może zostać przeniesiona na inny podmiot, jeżeli: Inwestor, na rzecz którego wydana została ta decyzja wyrazi zgodę na przeniesienie; inny podmiot, na rzecz którego nastąpić ma przeniesienie przyjmuje warunki zawarte w tej decyzji. (2) Przeniesienia dokonuje organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach a stronami postepowania są podmioty, między którymi ma być dokonane przeniesienie. Kiedy wymagana jest powtórna ocena oddziaływania na środowisko procedura uzupełniająca? Powtórna ocena oddziaływania na środowisko wykonywana jest, co do zasady w sytuacji, gdy nie jest możliwym wykonanie tej oceny na wcześniejszym etapie inwestycyjnym i przeprowadzana jest w przypadku gdy: (1) wynika to z wydanej poprzednio decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach; (2) wniosek w tej sprawie złoży sam Inwestor planujący podjęcie realizacji przedsięwzięcia; (3) organ właściwy do wydania (i) decyzji o pozwoleniu na budowę lub (ii) decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej lub (iii) decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego lub (iv) decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych stwierdzi, że we wniosku o wydanie decyzji inwestycyjnej dokonano zmian w stosunku do wymagań określonych decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach. UWAGA: Istnieje możliwość przeprowadzenia OOŚ na tym etapie dla inwestycji z grupy II, dla których wcześniej nie było wymagane przeprowadzenie procesu oceny. Patrz również Jak przeprowadzana jest OOŚ? 11

12 Kiedy decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach może przewidywać ponową ocenę? Istnieje kilka sytuacji, które mogą doprowadzić do wykonania ponownej oceny w skutek nałożenia takiego obowiązku na Inwestora w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Taka sytuacja ma miejsce m.in. gdy: (1) właściwy w sprawie organ nie jest w stanie na etapie wydawania pierwotnej decyzji określić wpływu inwestycji na środowisko, między innymi z uwagi na zbyt małą wiedzę o planowanej inwestycji, co oznacza, że inwestycja jest dopiero na etapie planowania a inwestor nie ma jeszcze pełnej wiedzy o skali oraz zakresie przedsięwzięcia; (2) właściwy w sprawie organ posiada wiedzę o planowanych już innych inwestycjach na danym terenie, które sumarycznie mogą spowodować znaczny wpływ na środowisko; (3) istnieje możliwość wpływu inwestycji na tereny prawnie chronione w szczególności tereny ochrony NATURA UWAGA: ponowna ocena może dotyczyć tylko inwestycji, których realizacja wymaga pozwolenia na budowę, zatwierdzenia projektu budowlanego oraz pozwolenia na wznowienie robót budowlanych albo zezwolenia na realizację inwestycji drogowej i zezwolenia na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego lub pozwolenia na realizację inwestycji przeciwpowodziowych. Do kogo i jakie dokumenty musi załączyć Inwestor w przypadku konieczności dokonania ponownej oceny, która wynika z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach? W takiej sytuacji Inwestor składa do organu właściwego w sprawie wydania decyzji inwestycyjnej odpowiednio starosty albo wojewody, co do zasady: (1) wniosek o wydanie decyzji inwestycyjnej, np. wniosek o pozwolenie na budowę; (2) raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko nowy raport; (3) decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Kiedy Inwestor powinien złożyć wniosek o przeprowadzenie ponownej OOŚ? To prawo Inwestora jest często wykorzystywane w przypadku ubiegania się o środki europejskie na współfinansowanie inwestycji, przy czym należy pamiętać, że Inwestor może żądać przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania inwestycji na środowisko nawet gdy pierwotnie stwierdzono, iż inwestycja nie ma znaczącego wpływu na środowisko. Do kogo i jakie dokumenty musi załączyć Inwestor w przypadku składania przez niego wniosku o ponowną OOŚ? W takiej sytuacji Inwestor składa do organu właściwego w sprawie wydania decyzji inwestycyjnej odpowiednio starosty albo wojewody: (1) wniosek o przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania na środowisko; (2) raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko nowy raport; (3) decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach; albo, w przypadku (i) braku wiedzy o zakresie raportu o oddziaływaniu lub w przypadku (ii) oddziaływania transgranicznego inwestycji: (1) wniosek o ustalenie zakresu raportu (nowego raportu) wraz z kartą informacyjną przedsięwzięcia; (2) decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach (jeżeli taka była); UWAGA: w przypadku przedsięwzięć mogących oddziaływać w sposób transgraniczny wniosek o ustalenie zakresu raportu jest obligatoryjny. Kiedy organ stwierdzi potrzebę przeprowadzenia ponownej OOŚ? Ponowna ocena oddziaływania inwestycji na środowisko może być spowodowana również stwierdzeniem przez organ odstępstw we wniosku o wydanie decyzji inwestycyjnej od wymagań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Może to nastąpić np. w przypadku, gdy Inwestor: (1) nie wykona obowiązków wskazanych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub (2) dokona zmian w projekcie. Takie odstępstwo musi stwierdzić sam organ właściwy do wydania decyzji inwestycyjnej wraz ze wskazaniem zakresu raportu oddziaływania na środowisko. 12

13 Do kogo i jakie dokumenty musi załączyć Inwestor w przypadku stwierdzenia przez organ potrzeby przeprowadzenia ponownej OOŚ? W takiej sytuacji Inwestor składa do organu właściwego w sprawie wydania decyzji inwestycyjnej odpowiednio starosty albo wojewody nowy raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko w zakresie zgodnym z postanowieniem. Co to jest postępowanie transgraniczne i kiedy się je przeprowadza? Postępowanie transgraniczne przeprowadzane jest przez organ w razie stwierdzenia możliwości znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko, pochodzącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na skutek m.in.: (1) realizacji planowanych przedsięwzięć objętych: (i) (ii) decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach; decyzjami inwestycyjnymi, jeżeli w ramach postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie była przeprowadzona ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; (2) wniosku innego państwa, na którego terytorium może oddziaływać przedsięwzięcie; Postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko przeprowadza się także w przypadku, gdy możliwe oddziaływanie pochodzące spoza granic Rzeczypospolitej Polskiej mogłoby ujawnić się na jej terytorium. W ramach tego postępowania organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej albo GDOŚ, przeprowadzają konsultacje z Państwem, na terytorium którego, może oddziaływać przedsięwzięcie. Konsultacje obejmują środki eliminowania lub ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko. Autor Agnieszka K. Zając Radca Prawny Partner ul. Wołoska 9, Budynek Platinium I Warszawa Tel: Fax: office@lawards.pl 13