Warszawa, dnia 27 lutego 2014 r. Poz UCHWAŁA NR XLI RADY MIEJSKIEJ W PRUSZKOWIE. z dnia 30 stycznia 2014 r.

Transkrypt

1 DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 27 lutego 2014 r. Poz UCHWAŁA NR XLI RADY MIEJSKIEJ W PRUSZKOWIE z dnia 30 stycznia 2014 r. w sprawie przyjęcia Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Miasta Pruszkowa Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz.13, Nr 228 poz. 368), uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Miasta Pruszkowa, który stanowi załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Pruszkowa. 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego Przewodniczący Rady Miejskiej Henryk Wacławek

2 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 2 Poz Zamawiający:, ul. J.I.Kraszewskiego 14/ Pruszków PLAN ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO MIASTA PRUSZKÓW Pruszków, styczeń 2014 r

3 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 2 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 3 Poz SPIS TREŚCI: CZĘŚĆ TEKSTOWA PLANU TRANSPORTOWEGO WSTĘP OBSZAR OBJĘTY PLANEM SIEĆ KOMUNIKACYJNA CHARAKTERYSTYKA SIECI KOMUNIKACYJNEJ Sieć drogowa Transport zbiorowy CHARAKTERYSTYKA, OCENA i PROGNOZY POTRZEB PRZEWOZOWYCH Charakterystyka społeczno - gospodarcza Wskaźnik motoryzacji Struktura przestrzenna miasta oraz główne źródła i cele podróży Ocena dostępności publicznego transportu zbiorowego Badania przewozów Prognozy zapotrzebowania na przewozy PRZEWIDYWANE FINANSOWANIE USŁUG PRZEWOZOWYCH Wstęp Formy finansowania Źródła finansowania Przewidywane finansowanie usług przewidzianych w Planie transportowym PREFERENCJE DOTYCZĄCE WYBORU RODZAJÓW ŚRODKÓW TRANSPORTU ZASADY ORGANIZACJI RYNKU PRZEWOZÓW POŻĄDANY STANDARD USŁUG PRZEWOZOWYCH KONCEPCJA DOSTĘPNOŚCI SYSTEMU TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH I O OGRANICZONEJ ZDOLNOŚCI RUCHOWEJ PRZEWIDYWANY SPOSÓB ORGANIZOWANIA SYSTEMU INFORMACJI DLA PASAŻERÓW KIERUNKI ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO CZĘŚĆ GRAFICZNA PLANU TRANSPORTOWEGO...77

4 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 3 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 4 Poz SPIS RYSUNKÓW: Rys. 1. Powiązania Pruszkowa z układem dróg zewnętrznych Rys. 2. Układ drogowy Pruszkowa oraz struktura funkcjonalna miasta Rys. 3. Zasięg dojść pieszych do stacji kolejowej i przystanków WKD na terenie miasta Pruszków Rys. 4. Zasięg dojazdu rowerem do stacji PKP Pruszków 3,2km (do 15 minut) Rys. 5. Mapa rejonu stacji kolejowej PKP w Pruszków Rys. 6. Mapa okolicy przystanku kolejowego Pruszków WKD Rys. 7. Mapa okolicy przystanku kolejowego WKD: Tworki Rys. 8. Mapa okolicy przystanku kolejowego WKD: Malichy Rys. 9. Przebieg miejskich linii autobusowych w Pruszkowie Rys. 10. Przebieg linii podmiejskich w Pruszkowie Rys. 11. Lokalizacja przystanków autobusowych na obszarze miasta Pruszków Rys. 12. Trasy linii autobusowych i kolei wraz z przystankami na tle źródeł i celów podróży Rys. 13. Podział miasta na obszary Rys. 14 Rejony głównych źródeł i celów podróży w Pruszkowie Rys. 15. Sposób dotarcia do stacji PKP, w zależności od miejsca zamieszkania w Pruszkowie Rys. 16. Sposób kontynuowania podróży przez pasażerów wysiadających na stacji PKP Pruszków Rys. 17. Lokalizacja przekrojów badania liczby pasażerów komunikacji autobusowej Rys. 18. Model podstawowej sieci transportowej Pruszkowa, stan istniejący Rys. 19. Układ rejonów komunikacyjnych w Pruszkowie Rys. 20. Liczba mieszkańców i zatrudnionych w rejonach komunikacyjnych Pruszkowa stan istniejący Rys. 21. Zapotrzebowanie na przewozy pasażerskie w stanie istniejącym - przewozy osób w godzinie szczytu porannego na podstawie modelu podróży Rys. 22. Prognozowany przyrost liczby mieszkańców Pruszkowa wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa Rys. 23. Prognozowany przyrost liczby mieszkańców Pruszkowa - umiarkowany wariant rozwoju Pruszkowa Rys. 24. Prawdopodobieństwo wykonania podróży pieszych w Pruszkowie w zależności od deklarowanej długości podróży (odległości pomiędzy żródłami i celami podróży) Rys. 25. Prognoza zapotrzebowania na przewozy pasażerskie na linii kolejowej i WKD (osoby w godzinie szczytu) - wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa Rys. 26. Prognoza zapotrzebowania na przewozy pasażerskie na linii kolejowej i WKD (osoby w godzinie szczytu) wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa Rys. 27. Prognoza zapotrzebowania na przewozy transportem zbiorowym do stacji PKP i przystanków WKD (osoby w godzinie szczytu) - wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa Rys. 28. Prognoza zapotrzebowania na przewozy pasażerskie transportem zbiorowym do stacji PKP i przystanków WKD (osoby w godzinie szczytu) wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa Rys. 29. Prognoza zapotrzebowania na przewozy transportem zbiorowym w ruchu wewnątrz Pruszkowa (międzydzielnicowe) (osoby w godzinie szczytu) - wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa Rys. 30. Prognoza zapotrzebowania na podróże transportem zbiorowym w ruchu wewnątrz Pruszkowa (międzydzielnicowe) (osoby w godzinie szczytu) - wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa Rys. 31. Prognoza zapotrzebowania na przewozy na najbardziej obciążonych kierunkach podróży wewnątrz Pruszkowa (powyżej 50 podróży w godzinie szczytu) - wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa Rys. 32. Prognoza zapotrzebowania na przewozy na najbardziej obciążonych kierunkach podróży wewnątrz Pruszkowa (powyżej 50 podróży w godzinie szczytu) wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa... 58

5 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 4 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 5 Poz SPIS TABEL: Tabl. 1. Drogi na terenie Pruszkowa wg. kategorii (źródło: Strategia Rozwoju Pruszkowa do 2020)... 9 Tabl. 2. Przystanki autobusowe na terenie miasta Pruszków ogólna charakterystyka Tabl. 3. Główne źródła i cele podróży Tabl. 4. Lokalizacja podstawowych obiektów użyteczności publicznej Pruszkowa Tabl. 5. Liczba mieszkańców i zatrudnionych w podziale na rejony komunikacyjne stan z roku Tabl. 6. Porównanie wyników badań przewozów pasażerskich z wynikami rozkładu ruchu pasażerskiego Tabl. 7. Prognoza liczby mieszkańców w podziale na rejony komunikacyjne Tabl. 8. Założenia dot. zintegrowanego systemu informacji pasażerskiej w Pruszkowie

6 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 5 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 6 Poz CZĘŚĆ TEKSTOWA PLANU TRANSPORTOWEGO

7 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 6 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 7 Poz WSTĘP Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków (Plan transportowy) określa obszar, na którym będą wykonywane przewozy pasażerskie w publicznym transporcie zbiorowym, zawiera ocenę i prognozy potrzeb przewozowych z preferencjami dot. wyboru środków transportu w perspektywie do roku 2030, przewidywane formy finansowania i organizacji rynku przewozów oraz pożądany standard usług przewozowych i sposób organizacji systemu informacji pasażerskiej. Plan transportowy został opracowany w formie tekstowej i graficznej. Uwzględnia przepisy zawarte w Ustawie z dnia 16 grudnia 2010 roku o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011r. Nr 5 poz. 13 z późn. zm.) oraz wytyczne Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 roku w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2011r. Nr 117 poz. 684). Plan transportowy Pruszkowa bazuje na istniejącej infrastrukturze transportowej oraz założeniach uchwalonych dokumentów strategicznych miasta, województwa mazowieckiego i rządu. Uwzględnia: Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym, opracowany przez Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym). Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do roku 2013 z perspektywą do roku 2015 przyjęty uchwałą Rady Ministrów z dnia 7 listopada Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego. Strategię Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku. W okresie przygotowywania projektu Planu transportowego dla Pruszkowa nie został ogłoszony plan transportowy opracowany przez Marszałka Województwa Mazowieckiego. 2 OBSZAR OBJĘTY PLANEM Pruszków jest największym miastem tzw. pasma pruszkowsko-grodziskiego w aglomeracji warszawskiej. Jego powierzchnia wynosi 19,19 km 2.. Pruszków jest położony ok. 15 km od ścisłego centrum Warszawy, pomiędzy korytarzami dróg krajowych szybkiego ruchu A2 i S8. Autostrada A2 (Warszawa Poznań Berlin) przebiega przez północne tereny miasta, a jej połączenie z miastem zapewnia węzeł Pruszków. Ponadto przez miasto przebiega magistralna linia kolejowa nr 1 Warszawa Katowice, a w jego południowej części także linia lekkiej kolei WKD (Warszawa Grodzisk Mazowiecki). Plan transportowy obejmuje swoim zasięgiem Puszków w jego granicach administracyjnych.

8 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 7 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 8 Poz SIEĆ KOMUNIKACYJNA Plan transportowy określa sieć komunikacyjną, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej. Sieć ta zawiera się w obszarze objętym Planem. Plan transportowy zakłada, że przewozy będą wykonywane na liniach komunikacji autobusowej, z wykorzystaniem układu drogowego miasta Pruszkowa. Linie komunikacji autobusowej będą zapewniać obsługę podróży wewnątrz obszaru objętego planem na kierunkach międzydzielnicowych oraz na dojazdach do zintegrowanych węzłów przesiadkowych zapewniających przesiadki na transport szynowy, tj.: kolej (wykorzystanie linii kolejowej nr 1 Warszawa Centralna Katowice oraz nr 447 Warszawa Zachodnia Grodzisk Mazowiecki), na których będą realizowane przewozy o charakterze regionalnym i aglomeracyjnym przez przewoźników kolejowych (Koleje Mazowieckie, linia KM1 na trasie Warszawa Wschodnia - Pruszków - Grodzisk Mazowiecki - Żyrardów Skierniewice) oraz Szybka Kolej Miejska, linia S1 o trasie Pruszków Warszawa Śródmieście Otwock) i w przypadku których zakłada się, że organizatorem transportu będzie Marszałek Województwa Mazowieckiego (KM) i M.st. Warszawa (SKM) lekka kolej WKD, z wykorzystaniem linii kolejowej nr 47: Warszawa Śródmieście WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska, w przypadku której zakłada się, że organizatorem transportu będzie Marszałek Województwa Mazowieckiego. 4 CHARAKTERYSTYKA SIECI KOMUNIKACYJNEJ Sieć komunikacyjną, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej tworzy układ drogowy miasta z powiązaniami do dróg o zasięgu ponadlokalnym, tj. autostrady A2 (z przebiegiem przez północne tereny miasta) i drogi wojewódzkiej nr 719. Ponadto ze względu na zasięg powiązań główne osie komunikacyjne miasta stanowią (wraz z węzłami przesiadkowymi z systemu komunikacji autobusowej na transport szynowy): trasa kolejowa zarządzana przez PKP PLK S.A. (z liniami nr 1 do Katowic i nr 447 do Grodziska Mazowieckiego) i linia lekkiej kolei WKD. 4.1 Sieć drogowa Sieć drogową Pruszkowa tworzy układ dróg wewnątrz miasta, oraz następujące drogi o znaczeniu podstawowym: Autostrada A2 (Warszawa Poznań Berlin) z węzłem Pruszków, który poprzez DW nr 718, zapewnia powiązanie z wewnętrznym układem drogowym miasta. Drogi wojewódzkie: - nr 701: Józefów Pruszków (Żbików) Ożarów, zapewniająca połączenie z innymi miejscowościami zlokalizowanymi w bezpośredniej bliskości Pruszkowa, w kierunku północno-zachodnim; na terenie miasta droga ta przebiega ulicami: Ożarowską, Żbikowską i Domaniewską, - nr 718: Pruszków Borzęcin, przebiegająca w osi północ-południe i zapewniająca połączenie miasta z autostradą A2 poprzez węzeł Pruszków, zlokalizowany w północnej części miasta oraz z drogą krajową nr 2; na terenie miasta droga ta przebiega ulicami: 3 Maja i Poznańską,

9 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 8 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 9 Poz nr 719: Warszawa Pruszków Żyrardów, przebiegająca w osi północny wschód południowy zachód, zapewniająca bezpośrednie połączenie drogowe z Warszawą (Al. Jerozolimskie); droga ta zapewnia również połączenie miasta z drogą krajową nr 8 (poprzez ciąg DW ); na terenie miasta droga ta przebiega ulicami: Grodziską, Al. Wojska Polskiego, Al. Jerozolimskimi, - nr 760, łącząca stację kolejową Pruszków z drogą wojewódzką 718 (ulica Waryńskiego). W bliskim sąsiedztwie Pruszkowa przebiegają również drogi krajowe pełniące funkcje ważnych korytarzy transportowych o znaczeniu państwowym: - nr 2: Warszawa Poznań, - nr 8: Warszawa Wrocław, - nr 7: Warszawa Kraków. Podstawowy układ powiązań Pruszkowa z układem dróg zewnętrznych, wraz z przedstawieniem przebiegu autostrady, dróg krajowych i wojewódzkich (bez DW 760) przedstawiono na rys. 1. Rys. 1. Powiązania Pruszkowa z układem dróg zewnętrznych. Na terenie Pruszkowa zarządzającym ruchem jest Starosta Powiatu Pruszkowskiego. Zarządcą dróg gminnych na terenie miasta jest Prezydent Pruszkowa. Drogi powiatowe, są w Zarządzie Powiatu Pruszkowskiego, a wojewódzkie w zarządzie Marszałka Województwa (Mazowieckiego Zarządu Dróg Wojewódzkich, MZDW). Główna sieć drogowa miasta (z wyłączeniem autostrady), tj. drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne, posiadają nawierzchnie utwardzone. Część dróg gminnych posiada nawierzchnie nieutwardzone. Schemat układu drogowego miasta przedstawiono na rys. 2. Natomiast w tabl. 1 podział dróg wg. kategorii.

10 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 9 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 10 Poz Tabl. 1. Drogi na terenie Pruszkowa wg. kategorii (źródło: Strategia Rozwoju Pruszkowa do 2020) Kategoria drogi Długość (km) w tym utwardzone (km) Drogi wojewódzkie 11,6 11,6 Drogi powiatowe 22,5 21,1 Drogi gminne 115,0 46,2 RAZEM 149,1 78,9 Rys. 2. Układ drogowy Pruszkowa oraz struktura funkcjonalna miasta.

11 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 10 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 11 Poz Transport zbiorowy System transportu zbiorowego w Pruszkowie składa się z dwóch podsystemów: komunikacji szynowej (kolej i WKD) oraz komunikacji autobusowej. Kolej Centralną część Pruszkowa przecinają tory kolejowe linii nr 1 z Warszawy Centralnej do Katowic (międzynarodowy korytarz transportowy E65) oraz linii nr 447 z Warszawy Zachodniej do Grodziska Mazowieckiego. Obie linie kolejowe to pierwszorzędne linie dwutorowe zelektryfikowane, które biegną w stosunku do siebie równolegle i prowadzą zarówno ruch pasażerski jak i towarowy. Obsługę z wykorzystaniem linii kolejowej nr 1 prowadzą następujący przewoźnicy pasażerscy: PKP Intercity S. A, Koleje Mazowieckie Sp. z o.o., natomiast z linii nr 447 korzystają: Koleje Mazowieckie Sp. z o.o. i Szybka Kolej Miejska Sp. z o.o. Przepustowość obu linii jest wysoka. Na odcinku Warszawa Włochy Grodzisk Mazowiecki możliwe jest poruszanie się pociągów w tym samym kierunku w odstępie 3 minut. Jednak o przepustowości całego odcinka decydują wąskie gardła na trasie, a takim jest szlak Warszawa Zachodnia Warszawa Włochy gdzie niższa prędkość szlakowa (60 km/h) determinuje przepustowość z odstępem co 5 minut w jednym kierunku (288 pociągów na dobę w jednym kierunku ruchu). Na terenie miasta znajduje się stacja kolejowa Pruszków PKP, stanowiąca ważny lokalny węzeł komunikacyjny. Przez Pruszków przebiega również linia Warszawskiej Kolei Dojazdowej numer 47, z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego z trzema przystankami osobowymi: Pruszków WKD, Tworki WKD i Malichy WKD. Linia kolejowa WKD jest połączona z linią kolejową nr 1 łącznikiem o znaczeniu technicznym (od stacji WKD Komorów do rejonu stacji PKP Pruszków linia kolejowa nr 512). Linia WKD jest autonomicznym systemem pasażerskiego transportu kolejowego różniącym się od systemu zarządzanego przez PKP PLK S.A.: systemem zasilania sieci trakcyjnej, skrajnią taboru kolejowego i uproszczonym regulaminem prowadzenia ruchu pociągów. Pomimo tego samego rozstawu szyn, wspomniana inna skrajnia wymaga zastosowania specjalnego typu taboru kolejowego, zaprojektowanego dla potrzeb WKD. Linia 47 jest w większości linią dwutorową. Tylko szlak Podkowa Leśna Główna Grodzisk Mazowiecki Radońska oraz Podkowa Leśna Główna Milanówek Grudów są szlakami jednotorowymi. Przepustowość linii nr 47 na odcinku dwutorowym jest bardzo wysoka, gdyż umożliwia ruch pociągów w tym samym kierunku co najmniej w odstępie 7 minut, co daje 205 pociągów na dobę w jednym kierunku. Odcinki jednotorowe Podkowa Leśna Główna Grodzisk Mazowiecki Radońska oraz Podkowa Leśna Główna Milanówek Grudów mają niższą przepustowość związaną z prowadzeniem ruchu dwukierunkowego po jednym torze. Obsługę ruchu pasażerskiego związanego z Pruszkowem zapewniają dwaj operatorzy: Koleje Mazowieckie (KM, linia KM1 o trasie Warszawa Wschodnia - Pruszków - Grodzisk Mazowiecki - Żyrardów Skierniewice) oraz Szybka Kolej Miejska (SKM, linia S1 o trasie Pruszków Warszawa Śródmieście Otwock). Pociągi Kolei Mazowieckich umożliwiają dojazd do Skierniewic, Żyrardowa, Grodziska Mazowieckiego oraz do Warszawy, a także do innych miejscowości położonych na wschód od Warszawy. Natomiast pociągi SKM (linii S1) kursują pomiędzy Pruszkowem a Otwockiem. Stacja Pruszków PKP jest zlokalizowana w centralnej części Pruszkowa i swym zasięgiem (piesze dojście do stacji) obejmuje centralną część miejscowości. Na rys. 3 przedstawiono strefę dojścia do

12 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 11 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 12 Poz stacji kolejowej Pruszków PKP o promieniu 1km, czyli dojście w czasie ok. 15 minut. Przyjmując, że akceptowalny czas dojścia do stacji kolei miejskiej wynosi ok. 15 minut, większość miasta i duża część mieszkańców mieszka (znajduje się) poza optymalną strefą dojścia pieszego do kolejowego węzła przesiadkowego. Z kolei obszar rowerowego dojazdu na stację, wyznaczony w promieniu 15 minut (ok. 3,2km) obejmuje praktycznie całe miasto (rys. 4). Rys. 3. Zasięg dojść pieszych do stacji kolejowej i przystanków WKD na terenie miasta Pruszków.

13 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 12 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 13 Poz Rys. 4. Zasięg dojazdu rowerem do stacji PKP Pruszków 3,2km (do 15 minut). W okresie doby, pociągi pomiędzy Pruszkowem a Warszawą kursują w przedziale czasu pomiędzy ok a Liczba odjazdów do Warszawy w porannym szczycie komunikacyjnym wynosi średnio 4 pociągi KM i 3 pociągi SKM na godzinę, co daje częstotliwość średnio ok. 10 minut. Poza szczytem pociągi KM i SKM kursują średnio co 30 min. 1 Czas dojazdu do stacji Warszawa Śródmieście wynosi ok. 25 minut. W pociągach Kolei Mazowieckich honorowane są wybrane bilety okresowe Zarządu Transportu Miejskiego (ZTM) w Warszawie. Dlatego w przejazdach regularnych pasażer z Pruszkowa w kierunku Warszawy może wybrać przejazd pociągiem dowolnego przewoźnika na podstawie tego samego biletu. Obserwacje napełnień pociągów w godzinach szczytu wskazują na zbyt małą częstotliwość połączeń i niewystarczającą ofertę w zakresie podaży miejsc (długość składów). Przy czym problem braku podaży miejsc w komunikacji kolejowej występuje przede wszystkim na stacjach położonych za Pruszkowem 1 Dane mogą obecnie ulegać zmianie w związku z prowadzonymi pracami inwestycyjnymi na linii kolejowej

14 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 13 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 14 Poz (Piastów, Warszawa Ursus). Sytuacja pruszkowian jest o tyle lepsza, że składy SKM zaczynają tu swój bieg. Przy stacji kolejowej Pruszków PKP zatrzymują się zarówno autobusy linii miejskich jak i autobusy podmiejskie (trasy obsługiwane na zlecenie innych gmin lub linie prywatne). Pasażerów bezpośrednio do dworca, po południowej stronie linii kolejowej (przystanek Sienkiewicza/PKP) dowożą autobusy dwóch linii miejskich (linii nr 1 i 2) oraz 5 linii podmiejskich. Przystanek po północnej stronie stacji (Waryńskiego przy PKP), jest obsługiwany autobusami dwóch linii miejskich (linie 3 i 4) oraz autobusami 3 linii podmiejskich. Dojście do stacji z tego przystanku jest jednak zdecydowanie mniej wygodne (odległość dojścia pomiędzy przystankiem a kładką wynosi ok. 200 m) i wymaga przekroczenia kolei z wykorzystaniem kładki nad torami. Na stacji PKP Pruszków peron usytuowany jest wyspowo, co wiąże się z barierami (schody), jakie muszą pokonać pasażerowie. Od strony północnej pasażerowie mają do dyspozycji tylko wysoką kładkę, natomiast od strony centrum miasta jest też przejście podziemne. W związku z brakiem wind lub pochylni, dostęp do kolei dla osób niepełnosprawnych, z ograniczoną mobilnością, czy matek z wózkami jest utrudniony 2. W otoczeniu stacji znajdują się parkingi działające w systemie Parkuj i Jedź (P+R) oferujące 200 miejsc postojowych oraz zadaszony parking dla rowerów o pojemności 30 miejsc. W związku z tym, że popyt na miejsca parkingowe, działające w systemie P+R jest większy niż oferta, samochody są pozostawiane na ulicach w rejonie dworca, w tym w szczególności na ulicach: Sienkiewicza, Kościuszki oraz Ołówkowej. Mapę okolic stacji kolejowej PKP przedstawiono na rys Stan ten w najbliższej przyszłości ulegnie zmianie, w związku z prowadzoną przez zarządcę kolei modernizacją linii kolejowej. Modernizacja przyniesie m.in. poprawę dostępności stacji kolejowej, w tym dojść do peronów.

15 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 14 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 15 Poz Rys. 5. Mapa rejonu stacji kolejowej PKP w Pruszków.

16 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 15 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 16 Poz Warszawska Kolej Dojazdowa Warszawska Kolej Dojazdowa (WKD) prowadzi ruch pasażerski na trasie ze stacji Warszawa Śródmieście WKD przez Pruszków do Grodziska Mazowieckiego oraz do Milanówka. Na terenie Pruszkowa znajdują się przystanki osobowe: Malichy, Tworki oraz Pruszków WKD położone w południowo-wschodniej części miasta. Dodatkowo część Pruszkowa jest obsługiwana przez stację Komorów położoną na terenie gminy Michałowice. Pociągi WKD kursują w okresie pomiędzy ok a ok W godzinach szczytu odjeżdżają regularnie z częstotliwością, co 10, 15 minut. W okresie największego szczytu w kierunku Warszawy (ok. godziny 7) częstotliwość jest zwiększona do 7-8 minut. Taka regularność pozwala pasażerom na przewidywalność godziny odjazdu pociągu bez znajomości rozkładu jazdy. Poza szczytem pociągi WKD kursują co 30 min. Czas dojazdu z Pruszkowa do stacji Warszawa Śródmieście wynosi 27 min. Strefy dojścia pieszego (do 15 minut, tj. ok. 1km) do stacji WKD przedstawiono na rys. 3. Do tej pory nie doszło do integracji taryfowej WKD i ZTM Warszawa na odcinku podwarszawskim. Warszawska Karta Miejska obejmuje odcinek od stacji Warszawa Śródmieście do stacji Opacz. Stację Pruszków WKD obsługuje miejska linia autobusowa nr 2 oraz linia autobusowa podmiejska relacji Pruszków WKD - Domaniew Pruszków WKD. Stacje Tworki i Malichy nie są obsługiwane komunikacją autobusową. W otoczeniu stacji Pruszków WKD znajdują się trzy parkingi miejskie, na których może zaparkować 165 samochodów oraz jeden parking zarządzany przez WKD o pojemności 85 miejsc. Obok stacji Tworki na placu przy stacji dostępnych jest około 20 miejsc postojowych. Stacja Malichy dysponuje parkingiem o pojemności 40 miejsc postojowych. Na stacjach WKD nie ma wyznaczonych parkingów rowerowych (w sąsiedztwie Pruszków WKD) dostępny niewielki stojak rowerowy. Pasażerowie mają dużo lepszą dostępność do peronów WKD, niż w przypadku stacji PKP. Na wszystkich przystankach perony są usytuowane na zewnątrz torów, a przekroczenia linii są zorganizowane w poziomie terenu. Dojścia do platform wyposażone są w pochylnie.

17 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 16 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 17 Poz Rys. 6. Mapa okolicy przystanku kolejowego Pruszków WKD Rys. 7. Mapa okolicy przystanku kolejowego WKD: Tworki.

18 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 17 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 18 Poz Rys. 8. Mapa okolicy przystanku kolejowego WKD: Malichy. Lokalizacja na terenie miasta 4 przystanków komunikacji szynowej sprawia, że ogólną dostępność do transportu szynowego należy ocenić, jako bardzo dobrą, przy czym poza strefami dojścia do węzłów komunikacji szynowej znajduje się znaczna część osiedla Staszica i Prusa oraz praktycznie cała północna część miasta - Żbików, Bąki i Gąsin. Komunikacja autobusowa Sieć miejskiej komunikacji autobusowej w Pruszkowie składa się z 4 linii autobusowych. Linie są organizowane przez Miasto Pruszków. Ich przebieg jest następujący: Linia 1 Os. Staszica PKP, o przebiegu: Os. Staszica - Wojska Polskiego Plantowa Powstańców Chopina Kościuszki - Sienkiewicza - PKP Stalowa Plantowa - Wojska Polskiego. Linia ta obsługiwana jest przez przewoźnika Europa Express City Sp. z o.o. W dniu powszednim autobusy kursują w okresie pomiędzy ok a ok z częstotliwością, w zależności od okresu dnia ok min. Linia 2 Pruszków Komorów, o przebiegu: Os. Staszica - Wojska Polskiego Plantowa Powstańców Staszica - Sienkiewicza (PKP) Kościuszki - B. Prusa - Armii Krajowej Lipowa - Kraszewskiego (WKD) Ireny - Tadeusza, (Komorów) - Al. Starych Lip SUW - pętla przy cmentarzu. Linia obsługiwana jest przez Przewoźnika PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Autobusy kursują w okresie pomiędzy ok a 19.00, z częstotliwością, w zależności od pory dnia 30, 45 lub 60 minut. Linia 3 Pruszków Piastów, o przebiegu: Inżynierska (pętla) Waryńskiego POW - 3-go Maja Długa Zdziarska Korczaka - (Piastów) - M. Dąbrowskiej - Traugutta (rondo) i powrót: Broniewskiego Długa - 3-go Maja - Łączniczek AK Waryńskiego - Inżynierska. Linia obsługiwana jest przez przewoźnika Europa Express City Sp. z o.o.. Autobusy kursują w okresie pomiędzy ok , z częstotliwością, w zależności od pory dnia 30 lub 60 minut.

19 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 18 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 19 Poz Linia 4 Pruszków Gąsin, o przebiegu: Inżynierska (pętla) Waryńskiego Promyka Robotnicza Błońska Traktowa Przejazdowa Promyka Waryńskiego - Inżynierska. Obsługiwana jest przez Przewoźnika PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Autobusy kursują w okresie pomiędzy ok a 20.00, z częstotliwością, w zależności od pory dnia 30 lub 60 minut. Linie autobusowe zapewniają przede wszystkim dojazdy do stacji kolejowej PKP Pruszków, w tym linie 1 i 2 z obszarów położonych po południowej stronie linii kolejowej, natomiast linie 3 i 4 z obszarów miasta położonych na północ od linii kolejowej. Autobusy linii 1 i 2 zatrzymują się bezpośrednio przed budynkiem stacji kolejowej. Natomiast autobusy linii 3 i 4 mają przystanek po północnej stronie kolei, a dojście do stacji kolejowej wymaga przejścia ok. 200m i następnie przekroczenia linii kolejowej z wykorzystaniem kładki. Przebieg linii przedstawiono na rys. 9. Godziny funkcjonowania komunikacji miejskiej są krótsze niż godziny funkcjonowania kolei (pociągi zarówno KM, SKM jak i WKD kursują w okresie od ok do ok ). Tylko linia autobusowa nr 1 funkcjonuje do godz Pozostałe linie kończą okres funkcjonowania ok Pasażerowie korzystający z długookresowych biletów ważnych w drugiej strefie ZTM są upoważnieni do bezpłatnego przejazdu autobusami wszystkich w/w linii autobusowych. Dzięki temu miejska komunikacja w Pruszkowie jest włączona w sieć komunikacji aglomeracyjnej. W przewozach osób na liniach komunikacyjnych w granicach administracyjnych Pruszkowa stosuje się bilety jednorazowego przejazdu (cena biletu normalnego - 3,00 zł, cena biletu ulgowego - 1,50 zł) i bilety miesięczne (cena biletu normalnego - 90,00 zł, cena biletu ulgowego - 45,00 zł).

20 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 19 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 20 Poz Rys. 9. Przebieg miejskich linii autobusowych w Pruszkowie (opracowano na podstawie: Sieć komunikacji autobusowej uzupełniają linie podmiejskie, które funkcjonują na zlecenie innych gmin lub są liniami prywatnymi, w tym: I. Domaniew-Brwinów-Pruszków (Domaniewska Żbikowska Przejściowa Promyka Waryńskiego Batalionów Chłopskich Poznańska Prusa Kościuszki Sienkiewicza Staszica Akacjowa Pułku Piechoty Legii Akademickiej) Domaniew. Linia funkcjonuje na zlecenie gminy Brwinów i jest obsługiwana przez przewoźnika PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Na terenie Pruszkowa autobusy zatrzymują się na 7 przystankach (w każdym z kierunków). W dni robocze kursują w okresie pomiędzy ok a ok Na całej trasie dziennie wykonywanych jest 13 kursów, z częstotliwością od ok. 60 minut w godzinach porannych i popołudniowych do ponad 2 godzin w międzyszczycie. Autobusy zatrzymują się na przystankach przy stacji PKP Pruszków, zarówno po północnej jak i południowej stronie.

21 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 20 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 21 Poz II. Jaktorów Grodzisk Mazowiecki Pruszków (al. Wojska Polskiego Plantowa Powstańców al. Wojska Polskiego al. Niepodległości Prusa Bohaterów Warszawy Partyzantów Al. Jerozolimskie) - Warszawa. Jest to linia prywatna obsługiwana przez PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Na terenie Pruszkowa autobusy zatrzymują się na 9 przystankach, w kierunku Warszawy i na 8 przystankach, w kierunku z Warszawy. W dni robocze wykonywanych jest 19 kursów dziennie, w okresie pomiędzy ok W godzinach szczytu porannych i popołudniowych z częstotliwością minut, a poza szczytami minut. III. Pruszków Kraszewskiego WKD (Kraszewskiego Prusa POW - Łączniczek AK Waryńskiego Promyka Robotnicza Groblowa Promyka) - Domaniew Pruszków (Domaniewska Poznańska - 3 Maja Łączniczek AK Prusa Armii Krajowej - Pruszków Kraszewskiego WKD). Jest to linia prywatna obsługiwana przez przewoźnika PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Autobusy zatrzymują się na 16 przystankach na terenie Pruszkowa (w jednym kierunku). W dni robocze wykonywanych jest 13 kursów, w okresie pomiędzy z częstotliwością minut. Autobusy zatrzymują się na przystanku w rejonie stacji WKD Pruszków, jednak ze względu na ich częstotliwość funkcje dowozowe są mniej istotne. IV. Pruszków (Sienkiewicza Staszica Powstańców Plantowa al. Wojska Polskiego) Nadarzyn - Walendów. Linia funkcjonuje na zlecenie gminy Nadarzyn i obsługiwana jest przez przewoźnika PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Na terenie Pruszkowa, autobusy zatrzymują się na dwóch przystankach: PKP Pruszków i Osiedle Staszica Lidl. W dni robocze wykonywanych jest 10 kursów, w każdym kierunku, w okresie pomiędzy 6.00 a 19.00, z częstotliwością od godziny do dwóch godzin. Autobusy zatrzymują się na przystanku przy stacji PKP Pruszków (po południowej stronie kolei). V. PKP Pruszków (Sienkiewicza Staszica Powstańców Plantowa al. Wojska Polskiego) Nadarzyn MAXIMUS. Linia funkcjonuje na zlecenie gminy Nadarzyn i obsługiwana jest przez przewoźnika PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Na terenie Pruszkowa, autobusy zatrzymują się na dwóch przystankach: PKP Pruszków i Osiedle Staszica Lidl. W dni robocze wykonywanych jest 10 kursów, w każdym kierunku, w okresie pomiędzy ok a 19.00, z częstotliwością od godziny do dwóch godzin. Autobusy zatrzymują się na przystanku przy stacji PKP Pruszków (po południowej stronie kolei). VI. Pruszków (Promyka Waryńskiego Poznańska Prusa Kościuszki Staszica Gomulińskiego) Brwinów. Linia funkcjonuje na zlecenie gminy Brwinów i obsługiwana jest przez przewoźnika PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Na terenie Pruszkowa autobusy zatrzymują się na 7 przystankach (w każdym z kierunków). W dni robocze wykonywane są 2 kursy w godzinach porannych i 5 w godzinach popołudniowych. Autobusy zatrzymują się na przystankach przy stacji PKP Pruszków po północnej i południowej stronie kolei. VII. Pruszków PKP (Sienkiewicza Staszica Powstańców Plantowa al. Wojska Polskiego al. Niepodległości Prusa Poznańska POW 3 Maja Domaniewska) Stachów Józefów. Jest to linia prywatna obsługiwana przez Przewoźnika PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Na terenie Pruszkowa autobusy zatrzymują się na 13 przystankach w każdym z kierunków. W dni robocze wykonywanych jest 7 kursów w każdym kierunku (4 w godzinach porannych i 3 w godzinach popołudniowych). Autobusy zatrzymują się na przystanku przy stacji PKP (po południowej stronie kolei). VIII. Pruszków Oś. Staszica (Plantowa Powstańców Staszica Sienkiewicza Kościuszki Prusa Poznańska POW 3 Maja Żbikowska Ożarowska) Ożarów Mazowiecki. Jest to linia prywatna obsługiwana przez PKS Grodzisk Mazowiecki Sp. z o.o. Na terenie Pruszkowa autobusy zatrzymują się na 13 przystankach w każdym kierunku. W dni robocze, w okresie pomiędzy ok a ok wykonywanych jest 20 kursów w każdym kierunku, z częstotliwością, w zależności od pory dnia od 30 do 90 minut. Autobusy zatrzymują się na przystanku przy stacji PKP (po południowej stronie kolei).

22 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 21 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 22 Poz Przebieg linii przedstawiono na rys. 10. Zdecydowana większość autobusów ww. linii korzysta z przystanków przy stacji PKP Pruszków. Biorąc pod uwagę poszczególne linie ich znaczenie w dowozie mieszkańców Pruszkowa do kolei ma jednak niewielkie znaczenie, ze względu na częstotliwość (najczęściej jeden autobus na godzinę) oraz inną taryfę biletową w stosunku do linii miejskich oraz przewoźników kolejowych. Ponadto rozkłady jazdy poszczególnych linii nie są ze sobą skoordynowane i są nieregularne. Ich funkcja dowozowa (do stacji kolejowej i centrum Pruszkowa) jest bardziej istotna dla mieszkańców okolicznych miejscowości. Komunikacja podmiejska umożliwia mieszkańcom Pruszkowa dojazd do okolicznych miejscowości, m.in. Brwinowa, Domaniewa, Józefowa, Ożarowa, Piastowa, Warszawy, Komorowa, Reguł przez Komorów, Pęcic, Pęcic Małych, Suchego Lasu, Nadarzyna, Walendowa, Jaktorowa przez Grodzisk Mazowiecki. Na terenie Pruszkowa funkcjonują również linie, które realizują przewozy pracownicze w Pruszkowie oraz linie realizujące przewozy do centrów handlowych (Tesco Połczyńska, CH Janki, Maximus). Połączenie z Warszawą zapewnia nocna linia ZTM, numer N85, której przebieg jest następujący: Pruszków (Os. Staszica al. Wojska Polskiego Plantowa Powstańców al. Wojska Polskiego Bohaterów Warszawy Partyzantów Al. Jerozolimskie) Piastów (al. Tysiąclecia Warszawska) Warszawa (Warszawska Orląt Lwowskich Keniga Warszawska Jagiełły Cierlicka Kościuszki Spisaka Regulska Płużaka Dzieci Warszawy Ryżowa Chrobrego Popularna Al. Jerozolimskie Grzymały Sokołowskiego Kopińska Grójecka pl. Zawiszy Al. Jerozolimskie E. Plater pl. Grzybowski Królewska Marszałkowska). Autobusy kursują w okresie od godz , z częstotliwością co 60 minut, w kierunku Warszawy, a w kierunku Pruszkowa pomiędzy a 2.44 z częstotliwością również co godzinę. Na terenie Pruszkowa funkcjonują 52 zespoły przystanków autobusowych. Ich lokalizację przedstawiono na rys. 11, a ogólny opis w tabl. 2 (numery przystanków w tabeli odpowiadają numerom przystanków przedstawionych na mapie). Nazwy przystanków miejskich zostały wyróżnione i są zgodne z wykazem zamieszczonym na stronie internetowej miasta. Pozostałe nazwy przystanków funkcjonują w rozkładach jazdy przewoźników linii podmiejskich. Estetyka, wyposażenie i oznakowanie poszczególnych przystanków są bardzo zróżnicowane. Na terenie miasta znajdują się przystanki wyposażone, w nowe wiaty i rozkłady jazdy, przystanki ze starymi zniszczonymi wiatami oraz oznakowane jedynie za pomocą znaku D-15. Znaczna część przystanków nie posiada rozkładów jazdy oraz nie ma nazw. Osoby, na co dzień nie korzystające z komunikacji autobusowej w Pruszkowie, mają utrudniony dostęp do informacji, w jakie miejsce Pruszkowa mogą z danego przystanku dojechać, ze względu na brak map ze schematem komunikacji. Ponadto część przystanków nie posiada rozkładów jazdy, lub jest tylko informacja o miejscowości docelowej i ewentualnie wskazanie, czy dany autobus zatrzymuje się przy stacji PKP. Informacje przekazywane pasażerom często nie są ze sobą spójne. Te same przystanki, na poszczególnych liniach posiadają różne nazwy, nawet u tego samego przewoźnika. Ułatwieniem jest możliwość korzystania z informacji zamieszczonych na stronach internetowych (rozkłady jazdy).

23 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 22 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 23 Poz Najlepiej oznakowane i wyposażone są przystanki, na których zatrzymują się autobusy linii miejskich. Rozkłady jazdy są umieszczone na każdym przystanku. Informacje na temat przebiegu poszczególnych linii miejskich, lokalizacji przystanków oraz rozkłady jazdy dostępne są na stronie internetowej miasta. Rys. 10. Przebieg linii podmiejskich w Pruszkowie (opracowane na podstawie:

24 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 23 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 24 Poz Rys. 11. Lokalizacja przystanków autobusowych na obszarze miasta Pruszków (opracowane na podstawie: oraz

25 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 24 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 25 Poz Nr Tabl. 2. Przystanki autobusowe na terenie miasta Pruszków ogólna charakterystyka. Nazwa przystanku Linie korzystające z przystanku 1 Kraszewskiego / WKD Linia miejska nr 2 Linia podmiejska III Pętla w rejonie przystanku Pruszków WKD 2 Krajowej / B. Prusa Linia miejska nr 2 Dwustronny, na al. Armii Krajowej, na odcinku pomiędzy Berenia - Bolesława Prusa 01 Linia podmiejska III Prusa 3 POW / DULAG Linia miejska nr 3 Jednostronny, na ulicy jednokierunkowej P.O.W. (tworzy zespół POW DULAG 01 Linia podmiejska III przystankowy z przystankiem nr 4) PRUSZKÓW UL. POW Linie podmiejskie VI, VIII 4 Łączniczek AK / rondo Linia miejska nr 3 Jednostronny, na ulicy jednokierunkowej Ul. Łączniczek AK R o n d o 0 1 Linia podmiejska III (tworzy zespół przystankowy z przystankiem nr 3) Waryńskiego / przy PKP Linia miejska nr 3 i 4 Dwustronny, na ul. Waryńskiego, pomiędzy ul. Elektryczną i ul. Waryńskiego, Elektrownia Linie podmiejskie I, III Promyka Promyka / szkoła Linia miejska 4 Szkoła 02 Linia podmiejska III, Dwustronny, ul. Promyka, w rejonie ul. Pływackiej ul. Promyka I Linie podmiejskie I, VI Robotnicza / Wierzbowa Linia miejska 4 Dwustronny, na ul. Robotniczej, w rejonie skrzyżowania z ul. Wierzbowa 01 Linia podmiejska III Wierzbową 8 Groblowa / Przejazdowa Linia miejska 4 Jednostronny, na ul. Groblowej, w rejonie skrzyżowania z ul. Przejazdowa 01 Linia podmiejska III Przejazdową, 9 Przejazdowa 03 Linia podmiejska III Dwustronny na ul. Promyka, w rejonie skrzyżowania z ul. Przejazdową 10 ul. Domaniewska (Cmentarz) Linia podmiejska III Żbików Cmentarz Linie podmiejskie I i VI Dwustronny na DW 701, ul. Domaniewska, na północ od ronda ul. Poznańska Linia podmiejska III 11 ŻBIKÓW RONDO Linia podmiejska VI Dwustronny, na DW 718, pomiędzy 3 Maja a Żbikowską Rondo Linia podmiejska VIII 12 Kościół 05 Linie podmiejskie III, VIII PRZEDSZKOLE Linia podmiejska VI Dwustronny, na ul. 3 Maja, ok. 100m na wschód od kościoła 3-go Maja / Mostowa Linia miejska 3 13 Mostowa 03 Linia podmiejska III UL. PILNIKOWA Linia podmiejska VI Dwustronny, na ul. 3 Maja, pomiędzy ul. Mostową i Pilnikową ul. 3-go Maja przy Mostowej Linia podmiejska VIII 3-go Maja / Pańska Linia miejska Łąkowa 01 UL. PAŃSKA ul.3-go Maja przy Pańskiej USC 04 ZURT Kościuszki 01 ul. Bolesława Prusa przy parku ZURT Linia podmiejska III Linia podmiejska VI Linia podmiejska VIII Linia podmiejska III Linie podmiejskie I i VI Linia podmiejska II Linia podmiejska VIII 16 ul. Działkowa Linia podmiejska I Staszica/Skarbowy Linia miejska 2 ul. Staszica Linie podmiejskie I, VI, VII, VIII Sienkiewicza / PKP Linia miejska 1 i 2 Dw. PKP Linie podmiejskie I, IV, V, VI, VII ul. Sienkiewicza PKP (V Linia podmiejska VIII Opis Dwustronny, na ul. 3 Maja, na odcinku pomiędzy Łąkową a Pańską Dwustronny, na ul. Prusa, w rejonie ul. Kościuszki (po północnej stronie) Jednostronny, w kierunku południowym (tworzy zespół przystankowy z przystankiem nr 19) Dwustronny, na ul. Staszica, przy Urzędzie Skarbowym Przystanek dwustronny na ul. Sienkiewicza, przy stacji PKP 19 Akacjowa Linia podmiejska I Jednostronny i tworzy zespół przystankowy z przystankiem nr Oś. Staszica Linia podmiejska II Dwustronny, na al. Wojska Polskiego, po północnej stronie Osiedle Staszica Lidl Linie podmiejskie IV, V skrzyżowania z ul. Działkową (w rejonie jest stacja benzynowa i Lidl) Plantowa / SP 2 Linie miejskie 1 i 2 ul. Plantowa Linie podmiejskie II, VII, Dwustronny, na ul. Plantowej, na północ od ul. Jasnej,

26 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 25 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 26 Poz Nr 22 Nazwa przystanku Linie korzystające z przystanku VIII Powstańców / Ołówkowa Linia miejska 1 Herbapol Linia podmiejska II 23 Herbapol Linia podmiejska II 24 ul. Wojska Polskiego Linie podmiejskie II, VII 25 Bohaterów W-wy (Lidl) Linia podmiejska II Opis Dwustronny, na ul. Powstańców, w rejonie ul. Ołówkowej. Dwustronny, na ul. Powstańców, w rejonie skrzyżowania z al. Wojska Polskiego (na wlocie i wylocie ul. Powstańców), Dwustronny, na al. Wojska Polskiego, na wylotach ze skrzyżowania z ul. Powstańców Dwustronny, na ul. Bohaterów Warszawy, po południowej stronie ul. Topolowej 26 Partyzantów Linia podmiejska II Dwustronny, na ul. Partyzantów, pomiędzy ul. Szpitalną a Zacisze 27 Tworki Linia podmiejska II Dwustronny, na DW 719 Al. Jerozolimskie, pomiędzy ul. Główną i Miejską 28 Powstańców/Pułaskiego Linia miejska 2 UL.POWSTAŃCÓW r. PUŁASKIEGO Linia podmiejska VII Dwustronny, na ul. Powstańców, przy skrzyżowaniu z ul. Pułaskiego. Powstańców przy Pułaskiego Linia podmiejska VIII 29 B. Prusa /Armii Krajowej Linia miejska 2 Dwustronny, na ul. Prusa, pomiędzy al. Armii Krajowej a KORNER Linia podmiejska VI Kościelną. 30 ul. 3-go Maja przy Długiej Linia podmiejska VIII Dwustronny, na ul. 3-Maja, w rejonie ul. Długiej 31 ul. Duchnicka Linia podmiejska VIII Dwustronny, na ul. Żbikowskiej, w rejonie ul. Duchnickiej 32 os. Staszica/Wojska Polskiego Linie miejskie 1 i 2 Jednostronny przystanek, na którym kończy i zaczynają bieg linie Pruszków Oś. Staszica Linie podmiejskie II i VII miejskie 1 i Chopina / Kubusia Puchatka Linia miejska 1 Jednostronny, w kierunku północnym (PKP), na ul. Chopina 34 Chopina / Pałacyk SOKOŁA Linia miejska 1 Jednostronny, w kierunku północnym (PKP), w rejonie skrzyżowania ul. Chopina z Kościuszki 35 Stalowa / Mokra Linia miejska 1 Jednostronny, w kierunku Os. Staszica, na ul. Stalowej 36 Stalowa / Powstańców Linia miejska 1 Jednostronny, w kierunku Os. Staszica, na ul. Stalowej 37 Armii Krajowej / Szpital Linia miejska 2 Dwustronny na al. Armii Krajowej, w rejonie szpitala powiatowego 38 Ireny / Armii Krajowej Linia miejska 2 Dwustronny na ul. Ireny, po południowej skrzyżowania z al. Armii Krajowej 39 Ireny 45 Linia miejska 2 Dwustronny na ul. Ireny, w rejonie skrzyżowania z ul. Ryszarda 40 Tadeusza / sklep Linia miejska 2 Dwustronny, w rejonie skrzyżowania ul. Tadeusza i Waldemara 41 Inżynierska Linie miejskie 3 i go Maja / Granitowa Linia miejska 3 43 Długa / Mostowa Linia miejska 3 Dwustronny 44 Długa / Wesoła Linia miejska 3 Dwustronny Przystanek jednostronny, stanowiący przystanek początkowy i jednocześnie końcowy Dwustronny, w kierunku Inżynierskiej na ul. 3 Maja, a w drugim kierunku na Długiej 45 Zdziarska / Miodowa Linia miejska 3 Jednostronny, w kierunku Piastowa 46 Zdziarska / Zbigniewa Linia miejska 3 Jednostronny, w kierunku Piastowa 47 Korczaka / Nałkowskiej Linia miejska 3 Jednostronny, w kierunku Piastowa 48 Broniewskiego / Studzienna Linia miejska 3 Jednostronny, w kierunku Inżynierskiej 49 Długa /Kolejowa Linia miejska 3 Jednostronny, w kierunku Inżynierskiej 50 Przejazdowa / Traktowa Linia miejska 4 Jednostronny 51 Promyka / Przejazdowa Linia miejska 4 Jednostronny 52 Promyka / Wiśniowa Linia miejska 4 Jednostronny

27 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 26 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 27 Poz Na liniach miejskich (zgodnie z wymaganiami przetargu na obsługę linii, od 1 stycznia 2013 do 31 grudnia 2016), na trasy mogą wyjeżdżać autobusy nie starsze niż z 2003 roku, dwudrzwiowe, niskowejściowe, oznaczone czytelnymi tablicami kierunkowymi z herbem miasta. Linię numer 1 obsługują autobusy 80-miejscowe, a pozostałe linie autobusy 30-miejscowe. Podsumowując analizę systemu komunikacji autobusowej, należy stwierdzić, że układ linii jest autobusowych wraz z linią WKD zapewniają połączenie głównych źródeł i celów podróży na terenie Pruszkowa. Rozmieszczenie przystanków autobusowych jest zadawalające. W przypadku większości obszarów dostępność do przystanków jest dobra. Na rysunku poniżej przedstawiono przebieg linii autobusowych oraz WKD wraz z zaznaczonymi przystankami na tle głównych źródeł i celów podróży (stacje kolejowe: Pruszków PKP, Pruszków WKD, Tworki i Malichy są zarówno celem jak i źródłem podróży). Należy jednak dodać, że sprawna komunikacja autobusowa na obszarze miasta wymaga skoordynowania rozkładów poszczególnych linii, jednoznacznego oznakowania (także przystanków) oraz zapewnienia dobrej informacji pasażerskiej. Cele podróży Źródła podróży Rys. 12. Trasy linii autobusowych i kolei wraz z przystankami na tle źródeł i celów podróży.

28 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 27 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 28 Poz CHARAKTERYSTYKA, OCENA i PROGNOZY POTRZEB PRZEWOZOWYCH 5.1 Charakterystyka społeczno - gospodarcza Sfera gospodarcza Korzystne położenie miasta, m.in. bliskość tras międzynarodowych i krajowych, międzynarodowego Lotniska Chopina, kolejowego terminalu kontenerowego, są czynnikami dynamizującymi jego rozwój. Pruszków jest przede wszystkim ośrodkiem mieszkaniowym i przemysłowo-usługowym, a także ośrodkiem sportu i rekreacji. W roku 2012 w Pruszkowie zarejestrowanych było podmiotów gospodarczych i ich liczba rośnie. W ostatnich pięciu latach wzrost ten wyniósł prawie 10%. W województwie mazowieckim w tym samym czasie nastąpił wzrost na poziomie 8%. Udział podmiotów prywatnych w gospodarce miasta wynosi 99% wszystkich podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON. Dominującą rolę (ok. 80% sektora prywatnego) odgrywają osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Spółki handlowe, mające duże znaczenie dla gospodarki miasta, stanowią ok. 10% podmiotów prywatnych. Systematycznie rośnie także liczba podmiotów gospodarczych zatrudniających powyżej 10 osób. W Pruszkowie jest takich podmiotów 323, w tym: 62 zatrudniające powyżej 50 osób, 6 zatrudniających powyżej 250 osób i jeden zatrudniający powyżej >1000 osób. W Pruszkowie występuje różnorodny przemysł, m.in. zakłady farmaceutyczne (Herbapol) i kosmetyczne, a także centra logistyczne (np. Millennium Logistic Park) i jeden z największych w Polsce kolejowych terminali kontenerowych. Rozwija się także budownictwo (powstają nowe osiedla mieszkaniowe), handel i usługi. Wśród dużych zakładów należy wymienić: Daewoo Electronics Manufacturing Poland, Mitsui, Nice, Gorenje, Electrolux, Lek, TRW Automotive. Na terenie gminy znajduje się 9 dużych obiektów handlowych (m.in. Dragon, Lidl, Alma i Carrefour Express). Na terenie powiatu działalność prowadzi także IKEA, Man, DAF, 3M, Iveco i wiele innych. W mieście siedziby mają 24 banki. Pruszków jest ośrodkiem sportu i rekreacji południowo-zachodniej części aglomeracji warszawskiej. Infrastruktura obejmuje: halę sportową "Znicz", Stadion piłkarski, Olimpijski Tor Kolarski " BGŻ Arena", Aqua Park "Kapry", cztery parki (w tym park Potulickich z unikatowym układem przestrzennym), zaplecze naukowo-dydaktyczne w postaci: 18 przedszkoli, 8 szkół podstawowych, 7 gimnazjów, 7 szkół średnich, Wyższej Szkoły Kultury Fizycznej i Turystyki i 1 szkoły policealnej. Na terenie miasta znajdują się 3 szpitale. Sfera społeczna Według danych GUS, Pruszków zamieszkuje mieszkańców 3, przy czym na pobyt stały zameldowanych jest osób 4. Wśród nich 18% stanowi ludność w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej), 63% w wieku produkcyjnym oraz 19% w wieku poprodukcyjnym. W roku 2012 był dodani przyrost naturalny (171 osób). W ostatnich czterech latach ( ) odnotowano 3% wzrost liczby ludności Pruszkowa (na pobyt stały). Gęstość zaludnienia obszaru objętego planem transportowym wynosi osób/km². 3 Według danych GUS, stan na , według faktycznego miejsca zamieszkania 4 Według danych z Urzędu Miasta Pruszków, stan na październik 2013 r.

29 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 28 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 29 Poz Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego (rok 2002) w Pruszkowie udział osób niepełnosprawnych (osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat więcej) jest na poziomie 10% ludności miasta (ok. 5,8 tys. osób). W planach rozwoju miasta jako cele strategiczne wymieniane są działania na rzecz wyrównywania szans osobom niepełnosprawnym m.in. poprzez usuwanie barier architektonicznych i komunikacyjnych. Stopa bezrobocia (procent bezrobotnych w grupie ludności w wieku produkcyjnym) w Pruszkowie w roku 2010 wyniosła 4,6%. Jest to wartość dość niska odnosząc ją do danych dla całego powiatu pruszkowskiego (6,8%), województwa mazowieckiego (9,7%), czy całego kraju (12,4%). 5.2 Wskaźnik motoryzacji Według danych Starostwa Pruszkowskiego (Wydział Komunikacji) w Pruszkowie jest zarejestrowanych tys. samochodów (stan na dzień ). Oznacza to wskaźnik motoryzacji, który wynosi ok. 540 sam/1000 mieszkańców (odnosząc dane do osób zameldowanych wskaźnik ten jest jeszcze wyższy- 566 sam./1000 mieszkańców). Wysoki wskaźnik motoryzacji oznacza dużą dostępność samochodów, co z punktu widzenia zarządzania systemem transportowym jest niekorzystne. Stan taki zwiększa bowiem wymagania w stosunku do organizacji transportu zbiorowego i jego konkurencyjności na etapie podejmowania decyzji o odbywaniu podróży. 5.3 Struktura przestrzenna miasta oraz główne źródła i cele podróży Powierzchnia Pruszkowa wynosi 19,19 km 2. Największą część zajmują tereny mieszkaniowe - 50%, tereny przemysłowe 15% oraz tereny rolne i niefunkcjonalne 29,1%. Tereny zabudowy biurowej stanowią tylko 0,1%, zabudowy handlowej - 3,8%, a parków 2,0%. Rozwój przestrzenny miasta nie jest jednolity i jest związany przede wszystkim z głównym układem komunikacyjnym miasta. Można wyróżnić kilka charakterystycznych obszarów (rys. 13): 1. Żbików i Bąki położone na północ od linii kolejowej i na zachód od drogi nr 718. Północną część zajmują głównie tereny rolne i nieliczna zabudowa jednorodzinna. Natomiast południowa część zabudowana jest głównie domami jednorodzinnymi, a częściowo także kamienicami (w okolicy ul. 3 Maja i ul. Narodowej). W ostatnich latach w tym obszarze powstały nowe osiedla wielorodzinne m.in. w okolicach ul. Granicznej i ul. Korczaka. Znajduje się tu również duży obszar poprzemysłowy tworzący obecnie centrum logistyczne. 2. Gąsin położony na zachód od drogi nr 718 oraz na północ od linii kolejowej. Północno-zachodnia część przeznaczona jest głównie na potrzeby zakładów przemysłowych oraz magazynów w tym także obiektów komunalnych jak wysypisko śmieci i baza MZO. W części południowo-wschodniej znajduje się osiedle domów jednorodzinnych. 3. Osiedle Staszica i osiedle Prusa położone są w południowo zachodniej części miasta, pomiędzy ul. Powstańców, al. Wojska Polskiego, ul. Plantową i ul. Brzozową. Jest to największy zespół osiedli wielorodzinnych w Pruszkowie, posiadający jednocześnie największy współczynnik gęstości zaludnienia na terenie gminy.

30 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 29 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 30 Poz Okolice południowej strony stacji kolejowej PKP i ul. Ołówkowej jest to obszar zabudowany kamienicami i częściowo budownictwem jednorodzinnym. Na terenie dawnej Fabryki Ołówków, w ostatnich latach, powstały osiedla wielorodzinne. 5. Centrum miasta obszar wokół al. Wojska Polskiego oraz ul. Armii Krajowej składa się głównie z budynków wielorodzinnych. 6. Malichy i Tworki osiedla zabudowy jednorodzinnej. 7. Obszar ograniczony ul. Komorowską, ul. Ceramiczną, ul. Żwirową, torami kolejki WKD dość zróżnicowany z zabudową jednorodzinną, przemysłową oraz wielorodzinną. 8. Ostoja osiedle o intensywnej zabudowie szeregowej i jednorodzinnej. Rys. 13. Podział miasta na obszary. Linia kolejowa wpływa na spójność funkcjonowania i jednorodność przestrzenną miasta. Obecnie linię kolejową można przekroczyć jedynie w dwóch miejscach. Wiaduktem w ciągu drogi wojewódzkiej nr 718 i przejazdem w poziomie terenu w ciągu ul. Błońskiej i ul. Działkowej przy zachodniej granicy miasta. Nad torami kolejowymi przeprowadzone są dwie kładki dla pieszych: jedna z nich znajduje się

31 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 30 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 31 Poz na przedłużeniu ul. Majowej i ul. 3 Maja, a druga bezpośrednio przy stacji kolejowej. Liczba przekroczeń kolei jest niewystarczająca z punktu widzenia prawidłowego funkcjonowania systemu transportowego. Linia WKD praktycznie nie ogranicza spójności komunikacyjnej miasta. Podczas szczytu porannego głównymi miejscami rozpoczynania podróży są miejsca zamieszkania, a w przypadku osób dojeżdżających do Pruszkowa dworzec kolejowy. Na terenie miasta można wyróżnić 6 obszarów z zabudową typowo mieszkaniową. Z punktu widzenia motywacji celem podróży kończonych w Pruszkowie jest zazwyczaj praca, szkoła lub węzeł komunikacyjny - dworzec kolejowy. W związku z tym do głównych generatorów ruchu na terenie miasta należą lokalne ośrodki oświatowe, zdrowotne oraz produkcyjno-usługowe. Koncentracja miejsc pracy występuje w centrum miasta oraz w zachodniej części dzielnicy Gąsin. Pruszków jako miasto powiatowe posiada również siedziby urzędów i instytucji (np. Urząd Miejski, Starostwo Powiatowe, Komenda Powiatowa Policji, Straż Miejska, Komenda Powiatowa Straży Pożarnej, Sąd Rejonowy, Prokuratura Rejonowa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Urząd Skarbowy, Powiatowy Urząd Pracy, Mazowiecka Spółka Gazownictwa, PGE Dystrybucja), które także stanowią cele podróży. Stacje i przystanki transportu szynowego stanowią zarówno źródła jak i cele odbywanych podróży (także podróży z przesiadkami). Główne źródła i cele podróży przedstawiono w tabl. 3 oraz na rys. 14. Tabl. 3. Główne źródła i cele podróży. Źródło Cel Źródło i cel zabudowa jednorodzinna I Gąsin (cz. mieszkaniowa) II Żbików i Bąki III Tworki IV Malichy V a i b Ostoja osiedla po obu stronach linii kolejowej WKD zabudowa wielorodzinna VI os. Staszica i os. B. Prusa miejsca pracy 1. Gąsin (cz. przemysłowa) 2. centrum 3. obszar dawnych ZNTK szkoły 4. wyższe 5. średnie 6. urzędy i instytucje dworce A Pruszków PKP B Pruszków WKD C Tworki WKD D Malichy WKD

32 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 31 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 32 Poz II 3 III 1 I 5 6 A C IV D 4, B 4 VI Vb Va Rys. 14 Rejony głównych źródeł i celów podróży w Pruszkowie. W tabl. 4 przedstawiono lokalizację podstawowych obiektów użyteczności publicznej Pruszkowa. Tabl. 4. Lokalizacja podstawowych obiektów użyteczności publicznej Pruszkowa. L.p. Nazwa obiektu użyteczności publicznej Adres Położenie w obszarze (wg mapy na rys. 13 ) 1 Urząd Miejski w Pruszkowie ul. Kraszewskiego 14/ Starostwo Powiatu Pruszkowskiego ul. Drzymały Komenda Powiatowa Policji w Pruszkowie ul. Kraszewskiego Straż Miejska w Pruszkowie ul. Kraszewskiego 14/ Państwowa Straż Pożarna, Komenda Powiatowa ul. Staszica Sąd Rejonowy w Pruszkowie ul. Kraszewskiego Prokuratura Rejonowa w Pruszkowie ul. Stalowa Zakład Ubezpieczeń Społecznych ul. Ołówkowa Urząd Skarbowy ul. Staszica Powiatowy Urząd Pracy ul. Drzymały Urząd Stanu Cywilnego Plac Jana Pawła II nr Szpital, Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej W Pruszkowie al. Armii Krajowej 2/ Szpital Kolejowy Im. Dr Med. Włodzimierza Roeflera W Pruszkowie. Samodzielny Publiczny Zakład ul. Warsztatowa 1 1 Opieki Zdrowotnej 14 Szpital, Wojewódzki Samodzielny Psychiatryczny ul. Partyzantów 2/4 6

33 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 32 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 33 Poz L.p. Nazwa obiektu użyteczności publicznej Adres Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej Im. Prof. Jana Mazurkiewicza Położenie w obszarze (wg mapy na rys. 13 ) 15 Miejski Ośrodek kultury ul. Miry Zimińskiej-Sygietyńskiej Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki ul. Kościuszki Liceum Ogólnokształcące im. Tomasza Zana ul. Daszyńskiego Zespół Szkół Nr 1 ul. Promyka 24/ Zespół Szkół Ogólnokształcących i Sportowych ul. Gomulińskiego Medyczne Studium Zawodowe ul. Partyzantów 2/ Społeczne L.O. Nr 23 ul. POW nr Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki im. Haliny Konopackiej ul. Andrzeja Miejski Zakład Oczyszczania w Pruszkowie Sp. z o.o. ul. Stefana Bryły Stacja kolejowa PKP Pruszków Sienkiewicza Przystanek kolejowy WKD Pruszków w rejonie skrzyżowania ul. Kraszewskiego/Ewy 5 26 Przystanek kolejowy WKD Tworki w rejonie skrzyżowania Kręta/Asnyka 6 27 Przystanek kolejowy WKD Malichy w rejonie skrzyżowania Dolna/Błękitna Ocena dostępności publicznego transportu zbiorowego Ocena odnosi się do zagadnienia podróży osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej w zakresie dostępności do przystanków komunikacji autobusowej, stacji i przystanków transportu szynowego i środków transportu. Komunikacja autobusowa przystanki Rozmieszczenie przystanków autobusowych na terenie miasta jest zadowalające, a dostępność w przypadku większości obszarów jest dobra. Problemem są natomiast: warunki dojścia do przystanków (szerokości chodników, jakość chodników, przejścia przez jezdnię, blokowanie tras przejść), wyposażenie przystanków i rozmieszczenie poszczególnych elementów infrastruktury przystankowej. Nie obowiązuje jednolity standard organizacji i wyposażenia przystanków autobusowych oraz systemowych rozwiązań dot. informacji pasażerskiej, także audiowizualnej. Wyposażenie przystanków i rozlokowanie poszczególnych urządzeń przystankowych jest zróżnicowane. Brak standaryzacji utrudnia korzystanie z infrastruktury zwłaszcza osobom niepełnosprawnym. Dostępność dla tej grupy użytkowników pogarsza także brak rozwiązań o charakterze szczególnym, ułatwiającym dojście do przystanków (np. ścieżki prowadzące) i oczekiwanie na środki transportu. Komunikacja autobusowa tabor Linie komunikacji miejskiej w Pruszkowie obsługuje tabor z wejściami z obniżoną podłogą. W przypadku komunikacji podmiejskiej tabor niskopodłogowy jest stosowany tylko na części kursów.

34 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 33 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 34 Poz Kolej Stacja kolejowa w Pruszkowie posiada peron wyspowy. Dojście do peronu wymaga pokonania barier (schodów). Od strony północnej pasażerowie mają do dyspozycji tylko wysoko usytuowaną kładkę, natomiast od strony centrum miasta funkcjonuje także przejście podziemne. Stacja nie posiada wind i pochylni, w związku z czym osoby niepełnosprawne, z ograniczoną mobilnością, oraz matki z wózkami mają utrudniony samodzielny dostęp do kolei. Brak jest również specjalnego oznakowania dla osób niewidomych i słabo widzących oraz nowoczesnego systemu informacji pasażerskiej, w tym także audiowizualnej. Stan infrastruktury kolejowej ulegnie poprawie w wyniku prowadzonych inwestycji modernizacyjnych. W odniesieniu do taboru: Koleje Mazowieckie wykorzystują głównie elektryczne zespoły trakcyjne serii EN57, które nie są dostosowane do przewozu osób niepełnosprawnych. SKM Warszawa wykorzystuje elektryczne zespoły trakcyjne serii 14WE, 19WE, 27WE ELF i 35WE. Wszystkie te pojazdy są dostosowane do obsługi podróżnych o ograniczonej mobilności, gdyż przy wejściach posiadają podłogę obniżoną do poziomu peronu wysokiego (jaki jest na stacji PKP Pruszków), windy lub podesty dla niepełnosprawnych oraz miejsca przeznaczone do przewozu wózków inwalidzkich. Dodatkowo wszystkie pociągi są wyposażone w klimatyzację, monitoring, biletomaty wewnętrzne i zewnętrzne wyświetlacze elektroniczne, zapowiedź głosową oraz przycisk otwierania drzwi przez pasażera. Pociągi dostosowane do przewozu osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej i oznakowane na rozkładach jazdy dostępnych na stronach internetowych. WKD Przystanki kolejowe WKD posiadają perony usytuowane na zewnątrz torów, a przekroczenia linii są zorganizowane w poziomie terenu. Dojścia do platform wyposażone są w pochylnie. Dla grupy osób niewidomych i słabo widzących krawędzie platform przystankowych wyposażone są w pasy bezpieczeństwa, o odmiennej fakturze i kolorystyce. Brak jest natomiast nowoczesnego systemu informacji pasażerskiej. Tabor WKD stanowią elektryczne zespoły trakcyjne typu EN 94, EN95 i EN97. Nowsze typy (EN95 i EN97) są dostosowane do niskich peronów. Pojazdy te są również dostosowane do potrzeb osób o ograniczonej mobilności (wyznaczone miejsca dla wózków inwalidzkich). W tym celu w przy drzwiach są zainstalowane pomosty ułatwiające wsiadanie osobom niepełnosprawnym. Tabor starszego typu (EN 94) nie jest dostosowany do przewozu osób o ograniczonej mobilności. Analiza rozkładów jazdy wskazuje, że w ciągu dnia ok. 10% kursów wykonywanych jest składami niskopodłogowymi. Informacje o dostosowaniu pociągów do przewozu osób niepełnosprawnych są podane w rozkładach jazdy dostępnych na stronach internetowych. Dodatkowo na stronie internetowej przewoźnika podany jest numer telefonu, pod którym można uzyskać informacje o dostępności do pociągów WKD oraz zgłosić podróż osoby niepełnosprawnej. 5.5 Badania przewozów Badania przewozów pasażerskich w Pruszkowie przeprowadzono w roku 2011 ( Badania ruchu związanego z transportem zbiorowym na terenie Gminy, Miasta Pruszków, czerwiec 2011) i w roku 2012 ( Opracowanie określające docelowy i komplementarny system transportu zbiorowego (zwłaszcza

35 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 34 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 35 Poz kolejowego) w zachodniej części aglomeracji warszawskiej, badania uzupełniające z okresu styczeńluty 2012). Na podstawie powyższych badań można stwierdzić, że: 1. Ze stacji i przystanków komunikacji szynowej na terenie Pruszkowa (Pruszków PKP, Pruszków WKD, Tworki, Malichy), w okresie szczytu porannego tj korzysta łącznie ok osób wsiadajacych do pociagów i ok osób wysiadajacych. W przypadku poszczególnych stacji są to wielkości na poziomie: PKP Pruszków: 2600 wsiadających i 900 wysiadających, Pruszków WKD: 1000 wsiadających i 300 wysiadających, Tworki WKD: 200 wsiadających i 200 wysiadających, Malichy WKD: 250 wsiadających i 60 wysiadających. 2. System transportu szynowego (kolej i WKD) są wykorzystywane głównie do odbywania podróży o zasięgu aglomeracyjnym, a także częściowo do odbywania podróży wewnątrz miasta. 3. Zdecydowana większość wsiadających pasażerów podróżuje w kierunku wschodnim, tj. w kierunku Warszawy. Na poszczególnych stacjach są to wielkości na poziomie: PKP Pruszków - 91%, WKD Pruszków 91%, Tworki (WKD) 77% oraz Malichy (WKD) 77%. 4. Wśród pasażerów podróżujących w kierunku wschodnim głównym celem podróży jest Warszawa, przy czym w przypadku: PKP Pruszków jest to 98% pasażerów (najczęstszym celem podróży są przystanki: Śródmieście 49%, Zachodnia 15%, Ochota 13%, Powiśle, Ursus i Włochy po ok. 5%), WKD Pruszków jest to 91% pasażerów (najczęstszym celem podróży są przystanki: Śródmieście 40%, Ochota 17%, Raków 16% i Zachodnia 10%), Tworki (WKD) jest to 83% pasażerów (najczęstszym celem podróży są przystanki: Śródmieście 55%, Ochota 14% i Raków 7%), Malichy (WKD) jest to 100% pasażerów (najczęstszym celem podróży są przystanki: Śródmieście 49%, Ochota 23% i Zachodnia 12%). 5. W przypadku pozostałych pasażerów podróżujących w kierunku wschodnim: ze stacji PKP do sąsiedniego Piastowa dojeżdża 1% pasażerów oraz do Malich i Otwocka po ok. 0,5%, ze stacji WKD Pruszków dojeżdża do: Malich (w Pruszkowie) 1,5%, Michałowic - 2%, Opaczy - 2%, Reguł - 2% i Tworek - 1,5% (w Pruszkowie), ze stacji Tworki WKD dojeżdża do: Malich (w Pruszkowie) - 2%, Michałowic - 7%, Opaczy 7%. 6. Pasażerowie podróżujący w kierunku zachodnim ze stacji i przystanków transportu szynowego na terenie Pruszkowa głównie dojeżdżają do: w przypadku PKP Pruszków - blisko jedna trzecia osób udaje się do Żyrardowa (29%). Pozostali jako stację docelową wybierają: Skierniewice (17%), Radziwiłłów (14%), Grodzisk Mazowiecki (14%), Brwinów (12%) i Milanówek (12%), Jaktorów (2%), w przypadku stacji WKD, głównymi celami podróży dla pasażerów wsiadających:

36 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 35 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 36 Poz na stacji WKD Malichy są: Pruszków WKD (42%), Komorów (21%), Podkowa Leśna (12%), Grodzisk Mazowiecki (9%), Tworki (7%), Kanie i Polesie (po 2%), Otrębusy (5%), na stacji WKD Tworki są: Pruszków (40%), Komorów (16%), Nowa Wieś (20%), Podkowa Leśna (8%), Grodzisk Mazowiecki (8%), Kanie i Otrębusy (po 4%), na stacji Pruszków WKD są: Komorów (19%), Otrębusy (19%), Grodzisk Mazowiecki (24%), Nowa Wieś i Polesie (po 5%), Kanie (6%), Podkowa Leśna (18%), Milanówek i Brzózki (po 2%). 7. Wśród wysiadających na stacjach kolejowych na terenie Pruszkowa, łącznie ok. 45% osób przyjeżdża z kierunku zachodniego (od Grodziska Mazowieckiego) i ok. 55% z kierunku wschodniego (od Warszawy). W odniesiniu do kierunku ze wschodu do Pruszkowa głównie dojeżdżają pasażerowie z Warszawy (PKP i WKD), Piastowa (PKP), Michałowic (WKD) i Reguł (WKD). Natomiast z kierunku zachodniego: Brwinów (PKP), Milanówek (PKP), Grodzisk Mazowiecki (PKP i WKD), Komorów (WKD), Nowa Wieś (WKD), Kazimierówka (WKD), Kanie (WKD), Otrębusy (WKD), Polesie (WKD). 8. Wśród osób korzystających ze stacji i przystanków transportu szynowego w Pruszkowie dominują mieszkańcy miasta. W przypadku stacji PKP Pruszków i WKD Pruszków jest to 95% uzytkowników. Natomiast jeśli chodzi o dwie stacje WKD (Tworki i Malichy) jest to aż 99% uzytkowników. 9. Najwięcej osób dociera na stacje i przystanki pieszo. Dotyczy to zarówno stacji PKP jak i przystanków WKD. W następnej koleności wybierany jest samochód oraz autobus (w przypadku stacji PKP). Dojazdy rowerami mają zdecydowanie mnijesze znaczenie. W odniesieniu do poszczególnych stacji, szacunki odnośnie sposobu docierania do stacji przedstawiają się następująco (na podstawie badania wykonanego w okresie styczeń-luty 2012): PKP Pruszków WKD Pruszków Tworki Malichy Pieszo 68% 88% 85% 93% Samochód (jako kierowca) 11,6% 4,5% 2% 3% Samochód ( jako pasażer) 9,6% 5,3% 10% 3% Autobus 10% 1,1% 0% 0% Rower 0,5% 0,3% 1% 1% Kolej 0,3% 0,8% 2% 0% 10. Wśród mieszkańców Pruszkowa, zależność wyboru sposobu dotarcia do stacji/przystanku, zależy od miejsca zamieszkania i odległości od węzła komunikacyjnego. Dla stacji kolejowej PKP zależność tę przedstawiono na rys. 15. Podróże piesze najczęściej wybierają mieszkańcy Centrum i Os. B. Prusa. Około połowy osób dochodzi pieszo również z Os. Staszica, Gąsina i Żbikowa, a najmniej z Bąków, gdzie najczęściej wybierany jest autobus. Samochodami najwięcej mieszkańców dojeżdża z Gąsina oraz Bąków, z pozostałych dzielnic jest to ok. 20%, z wyłączeniem obszaru centrum.

37 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 36 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 37 Poz % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 8% 4% 9% 20% 33% 20% 9% 38% 54% 23% 18% 76% 82% 53% 49% 33% 57% 13% Gąsin Żbików Bąki Os. Staszica Os. B. Prusa Centrum autobus samochód pieszo Rys. 15. Sposób dotarcia do stacji PKP, w zależności od miejsca zamieszkania w Pruszkowie. 11. Większość pasażerów wysiadających na stacjach i przystankch transportu szynowego w Pruszkowie kontynuuje podróż pieszo. Pozostali wybierają przede wszystkim autobus. W odniesieniu do poszczególnych stacji i przystanków, oszacowanie odnośnie kontynuowania podróży na terenie Pruszkowa, przedstawiono poniżej (na podstawie badania wykonanego w okresie styczeń-luty 2012): PKP Pruszków WKD Pruszków Tworki Malichy Pieszo 62% 75% 72% 85% Samochód 6% 0% 7% 0% (jako kierowca lub jako pasażer) (podwiezienie) (podwiezienie) Autobus 32% 25% 21% 15% Rower 0% 0% 0% 0% Sposób kontynuowania podróży pasażerów wysiadających na stacji PKP Pruszków przestawiono na poniższym rysunku. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 13% 14% 9% 33% 25% 70% 75% 57% 91% 67% 63% 30% 25% 29% Gąsin Żbików Bąki Os. Staszica Os. B. Prusa Centrum podwożenie bus pieszo Rys. 16. Sposób kontynuowania podróży przez pasażerów wysiadających na stacji PKP Pruszków.

38 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 37 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 38 Poz Szacuje się, że do stacji i przystanków kolejowych dojeżdża samochodami i kontynuuje dalej podróż pociągiem (w systemie P+R): ok. 300 kierowców samochodów w przypadku stacji PKP Pruszków, ok. 50 kierowców samochodów w przypadku przystanku WKD Pruszków. Na pozostałych przystankach WKD (Tworki i Malichy) parkowanie w systemie P+R jest niewielkie (do 10 pojazdów). Biorąc pod uwagę oferowaną podaż miejsc na parkingach, w rejonie stacji kolejowych wynoszącą: 200 miejsc przy stacji Pruszków PKP, 250 miejsc przy przystanku Pruszków WKD, 20 miejsc przy przystanku Tworki WKD, 40 miejsc przy przystanku Malichy WKD, to jest ona wykorzystana: w ok. 150% przy stacji Pruszków PKP; samochody nie mieszczące się na parkingach są często pozostawiane w miejscach do tego celu nieprzeznaczonych, z ignorowaniem przepisów ruchu drogowego. Miejsca parkingowe, które mogą być wykorzystane w systemie P+R są także zajmowane przez samochody parkujące w bezpośrednim sąsiedztwie dworca w związku ze zlokalizowanymi w ich otoczeniu punktami usługowymi, w ok. 20% przy przystankach WKD. W badanich zaobserwowano, że na parkingu P+R Pruszków obsługiwanym przez WKD (85 miejsc) zainteresowanie systemem jest niewielkie. Parking służy głównie mieszkańcom okolicznych zabudowań jako parking strzeżony. Podsumowując, przystanki WKD zlokalizowane w gminie Pruszków zapewniają zaplecze parkingowe dla podróży z przesiadkami w sposób wystarczający. Większe (i częściowo niezaspokojone) zapotrzebowanie na system Parkuj i Jedź występuje w rejonie stacji PKP. Część z miejsc parkingowych do ew. wykorzystania przez odbywających podróże z przesiadkami jest zajmowana przez samochody parkujące w związku z okolicznymi punktami usługowo-handlowymi. 13. Parkowanie rowerów w rejonach stacji i przystanków (system B+R) jest słabo zorganizowane: - Przy stacji kolejowej PKP funkcjonuje zadaszony parking dla rowerów o pojemności 30 miejsc. Popyt, mierzony w styczniu, przekroczył podaż miejsc i wyniósł ok. 50 rowerów zaparkowanych m.in. wzdłuż ogrodzenia stacji kolejowej. Potwierdza to duże zainteresowanie tym sposobem podróżowania mimo niekorzystnych warunków atmosferycznych i trudnościami z pozostawieniem roweru w sposób komfortowy. Korzystaniu rowerów sprzyja zasięg powiązań, dający możliwość dogodnego dojazdu do stacji kolejowej z każdego miejsca w Mieście w ciągu akceptowalnych 15 minut jazdy. W sezonie wzmożonego ruchu rowerowego zapotrzebowanie na parkowanie rowerów jest znacznie większe. W badaniu parkowania, które przeprowadzono w październiku 2013 r., przy sprzyjających warunkach atmosferycznych, po południowej stronie kolei stwierdzono zaparkowanych 85 rowerów, a po stronie północnej 30 rowerów. Oferowana podaż miejsc parkingowych dla rowerów jest zdecydowanie za mała. - Przy przystanku Pruszków WKD parkowanie rowerów jest słabo zorganizowane. Rowery można zostawić na parkingu zarządzanym przez WKD, przy czym możliwość ta nie jest wykorzystywana. W badaniu przeprowadzonym w październiku 2013 r., przy sprzyjających warunkach pogodowych stwierdzono zapotrzebowanie na miejsca parkingowe na

39 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 38 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 39 Poz poziomie co najmniej 20 rowerów (rowery zaparkowane w bezpośredniej bliskości platform przystankowych, przy pętli autobusowej). - Przystanki (Tworki, Malichy) nie posiadają zorganizowanych stojaków rowerowych. W Malichach w październiku 2013 odnotowano zapotrzebowanie na 7 miejsc dla rowerów (zaparkowanych przy stacji kolejowej). W Tworkach nie odnotowano zaparkowanych rowerów. Należy oczekiwać, że w okresach największego ruchu rowerowego (okres wiosenny, lato i wczesna jesień) zapotrzebowanie na miejsca parkingowe dla rowerów jest jeszcze większe. Fot. 1. Miejsce zostawiania rowerów przy przystanku WKD Pruszków (w bliskim sąsiedztwie platform przystankowych). Fot. 2. Parking dla rowerów przy stacji PKP Pruszków. Fot. 3. Miejsce pozostawiania rowerów, nie mieszczących się na parkingu rowerowym przy stacji PKP Pruszków (strona południowa stacji). Fot. 4. Miejsce pozostawiania rowerów przy stacji PKP Pruszków (strona północna stacji) 14. Wielkość potoków pasażerskich w komunikacji autobusowej (lokalizacja przekrojów pokazana wg rys. 17): na trasach na granicy miasta, w okresie szczytu porannego, tj. w okresie pomiędzy 6.30 a 8.30 jest na poziomie: - na al. Wojska Polskiego (przekrój 1) ok. 200 pasażerów, z czego 60% podróży w kierunku Pruszkowa,

40 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 39 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 40 Poz w Al. Jerozolimskich (przekrój 2) ok. 200 pasażerów, z czego ponad połowa podróży w kierunku Pruszkowa, - na ul. Poznańskiej (przekrój 3) ok. 150 pasażerów, z równomierną strukturą kierunkową ruchu. na ważniejszych trasach wewnątrz miasta, w okresie szczytu porannego ( ) oraz popołudniowego ( ), jest na poziomie: pasażerów (rano) i 150 pasażerów (popołudniu) - przy osiedlu Staszica (na ul. Plantowej, przekrój A); podczas szczytu porannego zdecydowana większość podróży w kierunku stacji PKP (ok. 65%); natomiast w szczycie popołudniowym w kierunku przeciwnym (ok. 65%); pasażerów (rano i po południu), w centrum miasta na ul. Prusa (przekrój B); w okresie porannym większość podróży w kierunku wschodnim tj. do Warszawy, lub Ożarowa (85%); pasażerów (rano i po południu), po północnej stronie torów PKP na ul. Poznańskiej (przekrój C); rano większość podróży w kierunku północnym (ok. 65%); a po południu w kierunku południowym (ok. 60%). na odcinkach w rejonie stacji i przystanków kolejowych, jest na poziomie: - na przystankach w pobliżu stacji PKP Pruszków ok. 550 osób wsiadających i ok. 100 osób wysiadających, - na przystanku przy WKD Pruszków, ok. 40 osób wysiadających i ok. 20 osób wsiadających. Rys. 17. Lokalizacja przekrojów badania liczby pasażerów komunikacji autobusowej.

41 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 40 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 41 Poz W odniesieniu do rodzaju wykorzystywanego biletów w komunikacji autobusowej w podróżach do stacji/przystanku transportu szynowego: w przypadku PKP Pruszków, zdecydowana większość pasażerów posiada bilety okresowe 90% (84% są to bilety miejskie ZTM i 6% są to bilety PKS); w przypadku biletów jednorazowych, których łączny udział stanowi 10%, ok. 7% stanowią bilety ZTM oraz 3% bilety PKS, w przypadku WKD Pruszków wszyscy pasażerowie korzystają z biletów jednorazowych, co może oznaczać duży udział podróży sporadycznych. 16. W odniesieniu biletów wykorzystywanych w podróżach koleją: W przypadku podróży ze stacji PKP, 92% pasażerów wykorzystuje bilet okresowy ZTM, 4% bilet jednorazowy Kolei Mazowieckich i 4% bilet okresowy Kolei Mazowieckich. Widoczny jest wpływ porozumienia pomiędzy przewoźnikami - wspólny bilet ZTM-KM- WKD. Pasażerowie wybierają tzw Warszawską Kartę Miejską oferowaną przez ZTM, umożliwiającą podróżowanie dowolnym pociągiem. Udział biletów KM jest marginalny. W przypadku podróży WKD, 60% pasażerów wykorzystuje bilety okresowe, a 40% bilety jednorazowe. 17. Najczęstszą motywacją podróży osób wsiadających i wysiadających na stacjach i przystankach transportu szynowego w godzinach porannych jest praca 73% i szkoła 20%. Pozostałe motywacje to zakupy i usługi 2%, odwiedziny 1% oraz inne 4%. 18. W podróżach do Warszawy, większość pasażerów kontynuuje dalej podróż komunikacją miejską (68% osób posiadających bilety o ZTM, 69% posiadających bilety WKD oraz 58% posiadających bilety KM). Pozostali kontynuują podróż pieszo. 5.6 Prognozy zapotrzebowania na przewozy Model podróży w stanie istniejącym. Analizę zapotrzebowania na przewozy w transporcie zbiorowym przeprowadzono wykorzystując do tego celu specjalnie zbudowane dla Pruszkowa modele podróży dla stanu istniejącego oraz dla okresu prognozy. Zbudowano modele podróży, w celu ilościowego opisania związków pomiędzy popytem i podażą w transporcie zbiorowym, z uwzględnieniem czynników mających wpływ na odbywanie podróży (przewozy). Związki te wynikają z charakteru zagospodarowania przestrzennego (jego potencjału generującego i absorbującego podróże oraz ich rodzaje), rodzaju i jakości systemu transportowego (sieci transportowej i jej parametrów) oraz zachowań komunikacyjnych użytkowników (podróżujących). Zbudowane modele podróży przedstawiają numeryczne odwzorowanie rzeczywistego układu sieci transportowej Pruszkowa, z przypisanymi do tej sieci atrybutami określającymi jej cechy takie jak np. przepustowość, czy też dostępność dla użytkowników, celem oddania panujących w sieci warunków ruchu i przewozów. Założono klasyczną budowę sieci transportowej, tj. modele zbudowano w postaci grafów złożonych z odcinków i punktów węzłowych (przystanki, miejsca przesiadek), z przypisanymi parametrami ruchowymi, współrzędnymi lokalizującymi te elementy w terenie oraz z przebiegiem linii transportu zbiorowego oraz położeniem przystanków (stacji). Modele zbudowano z wykorzystaniem specjalistycznego programu Visum, niemieckiej firmy PTV. W modelach odwzorowano sieć transportu zbiorowego, na którą w Pruszkowie składają się podsystemy: komunikacji autobusowej, podsystem kolejowy oraz WKD.

42 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 41 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 42 Poz Na potrzeby przeprowadzenia analiz, dokonano podziału obszaru miasta na 11 podstawowych rejonów komunikacyjnych. Rejony te, wraz z danymi demograficznymi je opisującymi wykorzystano na etapie powstawania ruchu do obliczania wielkości ruchu generowanego (wyjazdowego) i absorbowanego (dojazdowego), a także do obliczeń rozkładu przestrzennego ruchu (kierunków podróżowania). Podział Pruszkowa na rejony komunikacyjne i założenia społeczno-demograficzne przygotowano przyjmując za podstawę Strategię Rozwoju Pruszkowa do roku Z uwagi na dostępność danych z badań ruchu umożliwiających weryfikację poprawności zbudowanego modelu podróży i jego kalibrację, rok 2012 przyjęto jako rok bazowy budowy modelu. Model sieci transportowej przedstawiono na rys. 18. Podział na rejony komunikacyjne przedstawiono na rys. 19 a dane dot. rejonów komunikacyjnych w tabl. 5. Rys. 18. Model podstawowej sieci transportowej Pruszkowa, stan istniejący.

43 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 42 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 43 Poz Rys. 19. Układ rejonów komunikacyjnych w Pruszkowie. Cechy rejonów komunikacyjnych przedstawiono poniżej: Rejon 1 ograniczony północną i wschodnią (na północ od linii kolejowej) granicą miasta, ul. Broniewskiego, ul. Długą, ul. Zachodnią, rz. Żbikówką, ul. Poznańską i ul. Domaniewską. Rejon ten obejmuje część dzielnicy Żbików i Bąki. Północną część rejonu zajmują głównie tereny rolne i nieliczna zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz tereny zielone, w tym park Mazowsze. W pozostałej części obszaru dominuje zabudowa jednorodzinna. Zabudowa wielorodzinna zlokalizowana jest w południowo-wschodnim narożniku rejonu. Rejon ten jest przewidziany do intensyfikacji zabudowy mieszkaniowej, zarówno jednorodzinnej jak i wielorodzinnej wraz z towarzyszącymi im usługami, a w północnej części obszaru (wzdłuż autostrady) przewidziane są tereny pod funkcje usługowe, handlowe, magazynowe, wytwórczości. Rejon 2 ograniczony ul. Domaniewską, ul. Bagnistą, ul. Promyka, ul. Błońską, linią kolejową oraz zachodnią granicą miasta (na północ od linii kolejowej). Obejmuje zachodnią część dzielnicy Gąsin, która jest słabo zurbanizowana. Tereny przeznaczone są głównie na potrzeby zakładów przemysłowych oraz magazynów w tym także obiektów komunalnych, takich jak wysypisko śmieci i baza MZO. Istotnymi generatorami ruchu są fabryka telewizorów Daewoo Electronics Manufacturing Poland Sp. z o.o., centrum logistyczne oraz siedziba koncernu Strabag oraz nieliczna zabudowa mieszkaniowa. W rejonie zlokalizowane są również dwa cmentarze. Rejon ten przewidziany jest głównie pod funkcje produkcji, przemysłu, składów oraz obsługi komunalnej, a także w północnej części na tereny zielone. Nie przewiduje się tu rozwoju funkcji mieszkaniowej. Rejon 3 ograniczony ul. Błońską, ul. Bagnistą, ul. Poznańską i linią kolejową. Obejmuje część dzielnicy Gąsin, gdzie występuje głównie zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz drobne usługi. W

44 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 43 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 44 Poz południowo-wschodnim narożniku rejonu są tereny przemysłowe, elektrociepłownia i zakłady energetyczne. Rejon ten przewidziany jest głównie do intensyfikacji zabudowy mieszkaniowej, w tym głównie jednorodzinnej, a w bezpośredniej bliskości kolei oraz wzdłuż głównych ciągów drogowych występować będą funkcje usługowe oraz częściowo przemysłowe. Rejon 4 ograniczony ul. P. O. W, ul. Warsztatową, ul. Długą, ul. Zachodnią, rz. Żbikówką oraz ul. Poznańską. Jest to środkowa część dzielnicy Żbików, obszar głównie mieszkaniowy z zabudową jednorodzinną i towarzyszącymi jej usługami. Obszar ten przewidziany jest pod funkcje mieszkaniowe jednorodzinne. Rejon 5 ograniczony linią kolejową, ul. Broniewskiego, ul. Warsztatową, ul. P. O. W. oraz ul. Poznańską. Jest to południowa część dzielnicy Żbików. Znajduje się tu duży obszar poprzemysłowy tworzący obecnie centrum logistyczne (Millennium Logistic Park). W tym rejonie zlokalizowany jest szpital kolejowy. Rejon 6 ograniczony linią kolejową od północy, ul. Gomulińskiego, ul. Powstańców, ul. Chopina, al. Niepodległości, al. Wojska Polskiego. Jest to obszar zabudowany kamienicami i częściowo budownictwem jednorodzinnym. Na terenie dawnej Fabryki Ołówków, w ostatnich latach, powstały osiedla wielorodzinne. Ze względu na położenie jest to obszar o wysokim potencjale jeśli chodzi o wzrost liczby mieszkańców, w zawiązku z tym przewidywana jest intensyfikacja funkcji mieszkaniowych, głównie wielorodzinnych i rozwój usług. Obecnie lokalizacje ma tu wiele szkół, urzędów i instytucji (ZUS, Urząd Skarbowy, Państwowa Straż Pożarna, Komenda Powiatowa, Prokuratura Rejonowa), ośrodek kultury, wiele punktów usługowych, banki itp. Zlokalizowany jest również główny węzeł przesiadkowy PKP Pruszków. Rejon 7 ograniczony al. Wojska Polskiego, rz. Utratą, południowo-wschodnią granicą miasta oraz al. Armii Krajowej. Jest to centrum miasta, gdzie lokalizacje mają urzędy i instytucje miejskie (sąd rejonowy, urząd miejski, komenda powiatowa policja, biblioteka, USC, urząd pracy). Występuje także budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne os. Parkowe oraz usługi (sklepy, banki, itp.). W rejonie tym zlokalizowany jest również węzeł przesiadkowy Pruszków WKD, obszary zielone (parki miejskie: Park Nowy, parki Potulickich, park Anielin) oraz miejskie obiekty sportowe i szpital powiatowy. Obszar ten przewidziany jest jako mieszkaniowy wielorodzinny i usługowy. Rejon 8 ograniczony południowo-zachodnią granicą miasta, ul. Gomulińskiego, ul. Powstańców, ul. Chopina, al. Niepodległości, al. Wojska Polskiego. W tym rejonie zlokalizowane jest os. Staszica, jeden z największych zespołów osiedli wielorodzinnych w Pruszkowie z towarzyszącymi mu usługami, gdzie obecnie występuje największa gęstość zaludnienia w mieście. Rejon 9 ograniczony al. Wojska Polskiego, al. Armii Krajowej oraz południowo wschodnią granicą miasta. Rejon obejmuje kolejny z największych zespołów wielorodzinnych w Pruszkowie os B. Prusa oraz os. Ostoja osiedle o intensywnej zabudowie szeregowej i jednorodzinnej. Południowa części rejonu jest dość zróżnicowana, występuje tu zabudowa jednorodzinna, przemysłowa oraz wielorodzinna. Zlokalizowane są także usługi. Jest to rejon o dużym potencjale jeśli chodzi o wzrost liczby ludności, w związku z przewidywaną intensyfikacją zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. Rejon 10 ograniczony linią kolejową, rz. Utratą, torami WKD, ul. Przeciętną oraz Al. Jerozolimskimi. Obszar obejmuje część dzielnicy Tworki (na północ od linii WKD), gdzie zlokalizowane są głównie osiedla zabudowy jednorodzinnej oraz towarzyszące usługi. W tym rejonie zlokalizowane są również miejskie obiekty sportowe i przystanek WKD Tworki.

45 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 44 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 45 Poz Rejon 11 ograniczony torami WKD, ul. Przeciętną, Al. Jerozolimskimi oraz północno-zachodnią granica miasta. Rejon obejmuje część dzielnicy Tworki (na południe od linii WKD) oraz Malichy. W rejonie zlokalizowany jest szpital, przystanki WKD Tworki i WKD Malichy, cmentarz i teren zielony. Dominuje zabudowa jednorodzinna, która wraz z specyficznym układem przestrzennym (linia WKD, rzeka Utrata, pola wsi Reguły) odzwierciedla idee miasta-ogrodu. Rys. 20. Liczba mieszkańców i zatrudnionych w rejonach komunikacyjnych Pruszkowa stan istniejący. Tabl. 5. Liczba mieszkańców i zatrudnionych w podziale na rejony komunikacyjne stan z roku Nr rejonu Mieszkańcy Zatrudnieni Łącznie

46 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 45 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 46 Poz Analizę zapotrzebowania na przewozy osób w Pruszkowie wykonano w sposób hierarchiczny. Oprócz modelu podróży przygotowanego dla Pruszkowa, z uwagi na zidentyfikowane silne związki ruchowe Pruszkowa i Warszawy w analizach wykorzystano także Warszawski Model Ruchu, zbudowany i skalibrowany na podstawie badań ruchu w Warszawie i w strefie gmin okołowarszawskich, w celu właściwego odwzorowania ruchu związanego z Warszawą. W przeprowadzonych analizach zapotrzebowania na przewozy zastosowano połączenie obu modeli (jeśli chodzi o sieć transportową i kierunki podróżowania) co pozwoliło na stworzenie modelu zachodniej części aglomeracji i odwzorowanie nie tylko podróży wewnątrz Pruszkowa, ale także podróży tranzytowych w stosunku do miasta oraz podróży źródłowo-docelowych związanych z Pruszkowem, w tym także związanych z Warszawą. Rozwiązanie takie umożliwiło modelowanie łańcuchów podróży z przesiadkami z autobusów na kolej i WKD. Macierze podróży (liczby podróży pomiędzy poszczególnymi parami rejonów) opracowano dla wewnętrznych podróży osób w mieście i podróży zewnętrznych (źródłowo-docelowych i tranzytowych) w stosunku do Pruszkowa wykonywanych transportem zbiorowym. Macierze podróży obliczono dla godziny szczytu porannego. Godzinę tę wybrano jako podstawową z punktu widzenia przewozów w transporcie zbiorowym oraz z uwagi na większą dostępność danych pomiarowych służących kalibracji modelu. Zastosowano klasyczną metodę budowy modelu podróży, obejmującą 4 fazy obliczeń: 1. generacja ruchu w rejonach komunikacyjnych, 2. podział zadań przewozowych, 3. rozkład przestrzenny podróży pomiędzy rejonami, w podziale jak wyżej, 4. obciążenie sieci transportowej macierzami podróży i określenie wielkości przewozów pasażerskich. Do obliczenia macierzy podróży zastosowano model grawitacyjny. W modelu tym ruch generowany w poszczególnych rejonach jest rozprowadzany pomiędzy wszystkie rejony docelowe, z uwzględnieniem: ich atrakcyjności wyrażonej liczbą podróży kończonych, oddalenia od rejonu źródłowego oraz współczynnika odwzorowującego odstępstwa od ogólnej prawidłowości, tzw. krzywej oporu. Zastosowano standardową postać modelu grawitacyjnego: T ij P A F K i n j 1 gdzie: Tij liczba podróży rozpoczynanych w rejonie i, a kończonych w rejonie j, Pi liczba podróży rozpoczynanych w rejonie i, Aj - liczba podróży kończonych w rejonie j, Fij współczynnik oporu przestrzeni (funkcja oporu), Kij współczynnik preferencji uwzględniający odchylenia od rzeczywistych wartości podróży w danej relacji. j j ij ij ij A F K ij Z funkcją oporu o postaci: F ij a t b ij e t ij

47 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 46 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 47 Poz gdzie: tij czas podróży między rejonami i oraz j, a, b, - parametry wyznaczające kształt krzywej, e podstawa logarytmu naturalnego. Rozkład przestrzenny podróży, a więc wybór miejsca docelowego podróży liczono osobno dla każdej motywacji podróży, dla rzeczywistych czasów przejazdu po trasach (liniach) transportu zbiorowego i odpowiadającym im krzywym modelu grawitacyjnego. Rys. 21. Zapotrzebowanie na przewozy pasażerskie w stanie istniejącym - przewozy osób w godzinie szczytu porannego na podstawie modelu podróży. Do weryfikacji poprawności obliczenia zapotrzebowania na przewozy pasażerskie (modelu podróży) wykorzystano dostępne dane o ruchu pasażerskim na terenie Pruszkowa, m.in. dane dot. liczby osób wsiadających i wysiadających z pociągów na linii kolejowej i WKD. Porównanie przedstawiono w tabeli poniżej.

48 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 47 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 48 Poz Tabl. 6. Porównanie wyników badań przewozów pasażerskich z wynikami rozkładu ruchu pasażerskiego. stacja Dane z pomiaru Dane z modelu podróży wsiadł wysiadł wsiadł wysiadł PKP Pruszków Pruszków WKD Tworki WKD Malichy WKD Założenia do prognoz zapotrzebowania na przewozy pasażerskie Jako horyzont czasowy analiz związanych z prognozowaniem zapotrzebowania na przewozy przyjęto okres odpowiadający docelowemu rozwojowi Pruszkowa. Dla potrzeb prognozowania ruchu przyjęto, że jest to rok Horyzont ten jest zgodny z założeniami dla planu transportowego dla Mazowsza. W przypadku ruchu wewnątrz miasta, zmiana liczby podróży będzie uzależniona przede wszystkim od rozwoju społeczno gospodarczego miasta, co będzie mieć wpływ na zmiany w liczbie i rozmieszczeniu źródeł i celów podróży oraz zmiany aktywności (ruchliwości) użytkowników systemu transportowego. W założeniach dotyczących liczby mieszkańców i liczby miejsc pracy w poszczególnych rejonach komunikacyjnych wzięto pod uwagę zakładany rozwój demograficzny miasta, okolicznych miejscowości i Warszawy. W analizach ruchu prognozowanego uwzględniono zmiany w sieci transportowej wynikające z obowiązujących dokumentów strategicznych (m.in. Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego, Strategii Rozwoju Pruszkowa do roku 2020, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszkowa) oraz wzrost liczby podróży zewnętrznych w stosunku do Pruszkowa (dojazdowych i tranzytowych) wynikający z zakładanego wzrostu potencjału obszarów położonych na zewnątrz miasta. Rozpatrzono dwa scenariusze demograficzne: scenariusz rozwoju zgodnego z założeniami Strategii Rozwoju (wariant intensywnego rozwoju), scenariusz umiarkowanego rozwoju, w przypadku którego założono wzrost liczby mieszkańców Pruszkowa w zakładanym okresie o ok. 10%. Zestawienie prognozowanej liczby mieszkańców i liczby miejsc pracy w rejonach komunikacyjnych w Pruszkowie przedstawiono w tabeli poniżej.

49 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 48 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 49 Poz Nr rejonu Liczba mieszkańców 2012 Tabl. 7. Prognoza liczby mieszkańców w podziale na rejony komunikacyjne. Liczba mieszkańców - Prognozowany Liczba mieszkańców - wariant intensywnego przyrost w wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa. rejonie rozwoju Pruszkowa Prognozowany przyrost w rejonie Łącznie Rys. 22. Prognozowany przyrost liczby mieszkańców Pruszkowa wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa.

50 udział podrózy pieszych Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 49 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 50 Poz Rys. 23. Prognozowany przyrost liczby mieszkańców Pruszkowa - umiarkowany wariant rozwoju Pruszkowa. W oszacowaniu zapotrzebowania na przewozy wewnątrz Pruszkowa, korzystając z wyników badań ankietowych użytkowników systemu transportowego opracowano krzywą zależności odbywania podróży pieszych w zależności od długości podróży. Postać krzywej przedstawiono na rys ,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% kształt wyznaczonej krzywej wyniki ankiet długość podróży (Km) Rys. 24. Prawdopodobieństwo wykonania podróży pieszych w Pruszkowie w zależności od deklarowanej długości podróży (odległości pomiędzy żródłami i celami podróży).

51 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 50 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 51 Poz Prognozy zapotrzebowania na: podróże w publicznym transporcie zbiorowym na liniach transportu szynowego (kolej, WKD), podróże dojazdowe do węzłów komunikacji szynowej oraz podróże wewnątrz obszaru obowiązywania Planu (podróże międzydzielnicowe) dla wariantów analizy (intensywnego i umiarkowanego rozwoju) przedstawiono na rysunkach poniżej. Prognoza zapotrzebowania na podróże wykazuje, że w kolejnych latach będzie następował wzrost zapotrzebowania na wykorzystywanie linii kolejowej z obecnego poziomu 1750 pasażerów/godzinę (wsiadł/wysiadł) na stacji PKP Pruszków do 2000 pasażerów/godzinę w wariancie umiarkowanym (wzrost o 14%) i do 2400 pasażerów na godzinę w wariancie intensywnego rozwoju (wzrost o 35%). Tendencji wzrostowej należy także oczekiwać w przypadku linii WKD: na przystanku Pruszków WKD prognozowany wzrost zapotrzebowania z obecnego poziomu 650 pasażerów/godzinę (wsiadł/wysiadł) do 710 pasażerów/godzinę w wariancie umiarkowanym i do 850 pasażerów na godzinę w wariancie intensywnego rozwoju, na przystanku Tworki WKD prognozowany wzrost zapotrzebowania z obecnego poziomu 200 pasażerów/godzinę (wsiadł/wysiadł) do 220 pasażerów/godzinę w wariancie umiarkowanym do 240 pasażerów na godzinę w wariancie intensywnego rozwoju, na przystanku Malichy WKD prognozowany wzrost zapotrzebowania z obecnego poziomu 155 pasażerów/godzinę (wsiadł/wysiadł) do 180 pasażerów/godzinę w wariancie umiarkowanym i do 190 pasażerów na godzinę w wariancie intensywnego rozwoju. Rys. 25. Prognoza zapotrzebowania na przewozy pasażerskie na linii kolejowej i WKD (osoby w godzinie szczytu) - wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa.

52 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 51 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 52 Poz Rys. 26. Prognoza zapotrzebowania na przewozy pasażerskie na linii kolejowej i WKD (osoby w godzinie szczytu) wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa.

53 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 52 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 53 Poz Rys. 27. Prognoza zapotrzebowania na przewozy transportem zbiorowym do stacji PKP i przystanków WKD (osoby w godzinie szczytu) - wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa.

54 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 53 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 54 Poz Rys. 28. Prognoza zapotrzebowania na przewozy pasażerskie transportem zbiorowym do stacji PKP i przystanków WKD (osoby w godzinie szczytu) wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa.

55 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 54 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 55 Poz Rys. 29. Prognoza zapotrzebowania na przewozy transportem zbiorowym w ruchu wewnątrz Pruszkowa (międzydzielnicowe) (osoby w godzinie szczytu) - wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa.

56 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 55 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 56 Poz Rys. 30. Prognoza zapotrzebowania na podróże transportem zbiorowym w ruchu wewnątrz Pruszkowa (międzydzielnicowe) (osoby w godzinie szczytu) - wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa.

57 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 56 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 57 Poz Wnioski z prognoz zapotrzebowania na przewozy Docelowo w wariancie intensywnego rozwoju Pruszkowa szacuje się, że w godzinie szczytu będzie wykonywanych ok podróży z wykorzystaniem publicznego transportu zbiorowego. W wariancie umiarkowanego rozwoju będzie to odpowiednio 2100 podróży. W porównaniu do stanu istniejącego (w godzinie szczytu odbywa się 1800 takich podróży) oznacza to wzrost o ok. 52% w wariancie intensywnego rozwoju i ok. 20% w wariancie umiarkowanego rozwoju. Analizując prognozy zapotrzebowania na przewozy w transporcie zbiorowym należy podkreślić duże i rosnące znaczenie stacji kolejowej w Pruszkowie, a także przystanków WKD, jako źródeł i celów podróży. W prognozie popytu dla wariantu intensywnego rozwoju ustalono, że potencjał absorbujący podróże wykonywane transportem zbiorowym w przypadku wszystkich czterech stacji/przystanków jest na poziomie 520 podróży w godzinie szczytu porannego. W prognozie popytu dla wariantu umiarkowanego rozwoju ustalono wysokość zapotrzebowania łącznie na poziomie ok 440 podróży w godzinie szczytu porannego. Na rysunkach poniżej przedstawiono prognozę popytu na najbardziej obciążonych relacjach wewnątrz miasta. W obu wariantach prognoz dominujące są następujące kierunki podróży: z rejonu 9 - osiedla Prusa, Ostoja, do rejonu 2 - Gąsin (część przemysłowa): podróży w godzinie szczytu porannego, z rejonu 8 - osiedle Staszica, do rejonu 2 - Gąsin (część przemysłowa): podróży w godzinie szczytu porannego, z rejonu 9 - osiedla Prusa, Ostoja, do rejonu 5 - centrum logistyczne podróży w godzinie szczytu porannego, z rejonu 8 - osiedle Staszica do rejonu 5 - centrum logistyczne podróży w godzinie szczytu porannego, z rejonu 9 - osiedla Prusa, Ostoja do stacji Pruszków PKP podróży w godzinie szczytu porannego.

58 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 57 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 58 Poz Rys. 31. Prognoza zapotrzebowania na przewozy na najbardziej obciążonych kierunkach podróży wewnątrz Pruszkowa (powyżej 50 podróży w godzinie szczytu) - wariant intensywnego rozwoju Pruszkowa.

59 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 58 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 59 Poz Rys. 32. Prognoza zapotrzebowania na przewozy na najbardziej obciążonych kierunkach podróży wewnątrz Pruszkowa (powyżej 50 podróży w godzinie szczytu) wariant umiarkowanego rozwoju Pruszkowa 6 PRZEWIDYWANE FINANSOWANIE USŁUG PRZEWOZOWYCH 6.1 Wstęp Wykonywanie zadań z zakresu transportu publicznego określone jest w ustawach ustrojowych o samorządach (jednostkach samorządu terytorialnego - jst). Ustawa o samorządzie gminnym (art. 7 ust.1 pkt 4) wskazuje jednoznacznie, że lokalny transport zbiorowy jest zadaniem własnym gminy. Oznacza to, że gmina jest odpowiedzialna przed swoimi mieszkańcami za organizację i finansowanie tego transportu. Natomiast na podstawie ustawy o gospodarce komunalnej gmina ma prawo do ustalania wysokości cen i opłat za korzystanie z usług komunalnych o charakterze użyteczności publicznej, w tym lokalnego transportu zbiorowego. Przewozy ponadlokalne są zadaniami samorządów powiatowych i wojewódzkich. Mówią o tym ustawy o samorządzie powiatowym (art. 4 ust. 1 pkt 6) i o samorządzie województwa (art. 14 ust.1 pkt 10)

60 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 59 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 60 Poz odnosząc się do zadań publicznych, określonych ustawami, o charakterze ponadgminnym (wojewódzkim) w zakresie transportu zbiorowego i dróg publicznych. Obecnie finansowanie wydatków inwestycyjnych i operacyjnych w transporcie publicznym jest pokrywane z budżetów samorządowych i opłat od użytkowników. Wpływy z opłat na ogół nie wystarczają na pokrycie kosztów funkcjonowania oraz rozwoju transportu (przychody ze sprzedaży biletów pokrywają około 35%-50% kosztów funkcjonowania). Dofinansowywanie z budżetów samorządowych powstającego deficytu w pokryciu kosztów transportu publicznego ma zatem charakter dotacji do przewozów. Wydatki inwestycyjne w transporcie publicznym częściowo są także pokrywane z uzyskiwanego dofinansowania, np. ze środków Unii Europejskiej. Należy zauważyć, że inny jest zakres ustawowych uprawnień do ulgowych i bezpłatnych przejazdów w komunikacji miejskiej i w pozamiejskiej komunikacji drogowej i kolejowej. W oczywisty sposób utrudnia to wprowadzanie jednolitych systemów taryfowych na większych obszarach. Obecnie istnieje kilka tytułów zewnętrznego finansowania samorządowych zadań transportowych. Są to dotacje przedmiotowe na pokrycie strat związanych z honorowaniem ulg ustawowych (przewozy powiatowe i wojewódzkie), dotacje podmiotowe do kolei regionalnych (rekompensaty), dofinansowanie ze środków UE (na cele inwestycyjne, zakupy taboru, szkolenia, rozwój innowacyjności itp.), dotacje inwestycyjne (np. z Funduszu Kolejowego). Doświadczenie wskazuje, że różnorodność tych tytułów i związana z tym dostępność środków zaczyna mieć wpływ na poprawę jakości transportu publicznego. Szczególnie w miastach odczuwalny jest wzrost jakości dzięki dofinansowaniu inwestycji w transporcie zbiorowym, oraz zakupom taboru szynowego z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko z działania 7.3 oraz taboru szynowego i autobusowego z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. Niestety słabo odczuwalna, także na Mazowszu, jest poprawa stanu infrastruktury kolejowej, mimo dostępnych znacznych środków finansowych w Programie Infrastruktura i Środowisko. Wpływa to m.in. na niską jakość przewozów regionalnych (zwłaszcza niezawodność systemu), za organizację których odpowiada Marszałek Województwa oraz przewozów aglomeracyjnych i miejskich, świadczonych przez ZTM (z wykorzystaniem SKM). 6.2 Formy finansowania Można wyróżnić dwie podstawowe formy finansowania przewozów: bezpośrednią i mieszaną. Forma finansowania jest jednym z podstawowych elementów kształtujących system transportu zbiorowego. Sposób, w jaki jest finansowany operator transportu publicznego (np. kolejowego) - netto czy brutto, ma ogromne znaczenie zarówno dla przedsiębiorcy/operatora, jak i dla Organizatora systemu. System netto opiera się na założeniu, że operator transportu publicznego uzyskuje środki na finansowanie swojej działalności z dwóch źródeł: biletów i dotacji. Jest to system najprostszy i najbardziej rozpowszechniony. System brutto powstał wraz z utworzeniem zarządów transportu miejskiego. Opiera się na założeniu, że zarządca transportu pobiera wpływy z biletów, a operator, na podstawie umowy z organizatorem, realizuje usługi transportowe, za które dostaje zapłatę (za wykonane wozokilometry wzkm).

61 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 60 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 61 Poz Wybrany model finansowania transportu publicznego buduje cały schemat funkcjonowania transportu publicznego, obejmujący nie tylko przewozy (np. kolejowe i autobusowe), ale także strukturę taryf, rozkłady jazdy i ich integrację, schematy połączeń i ich wzajemne uzupełnianie się, plany inwestycyjne, zakup czy odnowę taboru, modernizację przystanków i dworców itp. 6.3 Źródła finansowania Źródła finansowania są określone w Ustawie o publicznym transporcie zbiorowym. Zgodnie z jej Art. 51: źródłem finansowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej mogą być (w szczególności): środki własne jednostki samorządu terytorialnego będącej organizatorem i środki z budżetu państwa. Do źródeł finansowania należą również wpływy ze sprzedaży biletów oraz wpływy z opłat dodatkowych pobieranych od pasażerów (zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe). Należy dodać, że w transporcie publicznym finansowanie może dotyczyć nie tylko przewozów o charakterze użyteczności publicznej, ale także innych elementów funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, takich jak np. zakup taboru, o ile koszty te nie mieszczą się w cenie wozokilometra oferowanej przez operatora. Ustawa nie wyłącza innych dostępnych źródeł finansowania. W praktyce źródła finansowania przewozów w publicznym transporcie zbiorowym mogą być: 1. Zewnętrzne pochodzące z: Unii Europejskiej (środki możliwe do pozyskania w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych), banków (kredyty bankowe np. EBI, EBOR), emisje obligacji, budżetu państwa (w ramach dopłat do ulg ustawowych, tzw. dotacji przedmiotowej, w ramach kontraktów wojewódzkich, dotacji celowych, Funduszu Kolejowego), budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego, lub podmiotów gospodarczych w przypadku partycypowania w finansowaniu usług przewozowych). 2. Wewnętrzne pochodzące z: budżetu jednostki samorządu terytorialnego (w tym sprzedaż biletów, jeśli jst powołała zarząd transportu), sprzedaży koncesji na usługi. 6.4 Przewidywane finansowanie usług przewidzianych w Planie transportowym Z punktu widzenia realizacji usług przewozowych zakładanych w Planie transportowym Pruszkowa podstawowymi źródłami finansowania transportu publicznego (oprócz dotacji z budżetu Pruszkowa) mogą być: wpływy z biletów i opłat za usługi przewozowe, środki z budżetu Pruszkowa i państwa (dotacje przedmiotowe) w ramach refundacji utraconych przychodów z tytułu stosowania ulg i zwolnień w opłatach. Ponadto, finansowanie przewozów może następować: ze środków budżetowych innych gmin przeznaczanych na dofinansowanie linii, dla których organizatorem jest miasto Pruszków, z opłat parkingowych,

62 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 61 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 62 Poz środków przekazywanych przez podmioty prywatne zainteresowane prowadzeniem linii komunikacyjnej i jej dofinansowaniem, środków z Unii Europejskiej oraz innych programów (np. Szwajcarskiego Programu Współpracy) na realizację projektów rozwoju i promocji transportu publicznego. Ponadto, finansowanie przewozów w transporcie szynowym (gdzie organizatorami będą Marszałek Województwa Mazowieckiego i Prezydent m.st. Warszawy) będzie pochodzić ze: środków z budżetu województwa mazowieckiego, z którego finansowane są dotacje podmiotowe do przewozów kolejowych realizowanych przez spółki: Koleje Mazowieckie oraz WKD, środków z budżetu m.st. Warszawy (współfinansowanie realizacji kursów SKM-ki). 7 PREFERENCJE DOTYCZĄCE WYBORU RODZAJÓW ŚRODKÓW TRANSPORTU Plan transportowy zakłada, że w obszarze planu będzie działać zintegrowany systemu transportu zbiorowego. Oznacza to, że oprócz miejskiej komunikacji autobusowej (której organizatorem będzie Miasto Pruszków) elementami systemu będą: kolej, WKD (lekka kolej), podmiejska komunikacja autobusowa, węzły przesiadkowe wraz z rozwiązaniami ułatwiającymi dokonywanie przesiadek (system P+R/B+R/K+R). Zakłada się, że: Kolej będzie stanowić podstawową, szynową oś systemu transportu zbiorowego wykorzystywaną w podróżach z Pruszkowa o zasięgu dalekobieżnym, regionalnym, a zwłaszcza aglomeracyjnym, w tym w podróżach związanych z Warszawą oraz sąsiednimi miejscowościami pasma. WKD będzie stanowić uzupełniającą, szynową oś systemu transportu zbiorowego wykorzystywaną w podróżach z Pruszkowa o zasięgu aglomeracyjnym, w tym zwłaszcza w podróżach związanych z Warszawą oraz sąsiednimi miejscowościami, ale także w podróżach wewnątrz Pruszkowa (z wykorzystaniem przystanków Malichy, Tworki, Pruszków WKD). Miejska komunikacja autobusowa będzie zapewniać dostęp do węzłów komunikacyjnych, umożliwiając przesiadki do transportu szynowego (Dworzec PKP Pruszków, Pruszków WKD) oraz zapewniając obsługę podróży wewnątrz miasta pomiędzy dzielnicami położonymi poza centralną częścią miasta. Komunikacja autobusowa podmiejska będzie zapewniać dostęp do węzłów przesiadkowych położonych na terenie Pruszkowa podróżującym z gmin ościennych z założeniem ograniczenia zainteresowania wykorzystywaniem samochodów. Będzie także zwiększać dostępność tych gmin z punktu widzenia podróży generowanych na terenie Pruszkowa (przez mieszkańców i zatrudnionych w Pruszkowie). Znaczenie transportu szynowego, obsługującego podstawowe korytarze transportowe w obszarze aglomeracji będzie rosła. Niezależnie dążyć się będzie do wzmacniania także roli miejskiej komunikacji autobusowej na kierunkach dowozowych do węzłów przesiadkowych oraz w obsłudze podróży międzydzielnicowych. Oferta ze strony transportu zbiorowego będzie traktowana jako narzędzie służące ograniczaniu zapotrzebowania na podróże samochodowe. Cel ten będzie osiągany poprzez

63 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 62 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 63 Poz podnoszenie jakości transportu zbiorowego i dostępności systemu dla różnych grup użytkowników. W uzasadnionych przypadkach, popartych szczegółowymi analizami korytarzy transportowych, może to oznaczać w obszarze obowiązywania Planu transportowego, rozwój siatki połączeń, i/lub zwiększanie częstotliwości kursowania. Wybór środka transportu będzie uzależniony od charakteru i rodzaju podróży (m.in. położenia źródeł i celów podróży), ale też szeregu czynników jakościowych. Ocena poszczególnych środków transportu pod kątem tych czynników i możliwości wykonania podróży będzie dokonywana każdorazowo subiektywnie przez podróżujących. Podstawowe czynniki jakościowe, jakie będą mieć wpływ na wybór środka transportu, to m.in.: niezawodność odbycia podróży (m.in. w zakładanym czasie), koszt podróży (koszt biletów, paliwa, opłat dodatkowych, np. za parkowanie), czas (całkowity czas podróży), odległość (odległości źródło-cel, dojścia do/od środka transportu), dostępność (położenie przystanków, liczba przesiadek, pora dnia i związana z tym częstotliwość kursowania), warunki atmosferyczne, bezpieczeństwo, komfort (np. możliwość zajęcia miejsca siedzącego). W zakresie preferencji dot. standardu środków transportu (w komunikacji autobusowej) organizator transportu publicznego podczas dokonywania wyboru operatora działającego na liniach o charakterze użyteczności publicznej będzie brał pod uwagę następujące elementy charakterystyczne taboru: dostosowanie do przewozu osób niepełnosprawnych, także osób o ograniczonej zdolności ruchowej, dostosowanie taboru do zidentyfikowanego zapotrzebowania na podróże (pojemność taboru), dostosowanie taboru do norm ochrony środowiska (zgodność z europejskimi normami emisji spalin EURO). 8 ZASADY ORGANIZACJI RYNKU PRZEWOZÓW Na podstawie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym organizatorem publicznego transportu zbiorowego w obszarze Planu transportowego dla miasta Pruszkowa jest gmina miejska Pruszków. Zadania organizatora publicznego transportu zbiorowego w obszarze działania planu będą następujące (Art. 15.1): podejmowanie działań zmierzających do realizacji Planu transportowego w zakresie: standardów dot. przystanków oraz dworców i korzystania z nich, funkcjonowania zintegrowanych węzłów przesiadkowych, systemu taryfowo-biletowego i sytemu informacji pasażerskiej. określanie sposobu oznakowania środków transportu wykorzystywanych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej, ustalenie stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków, zlokalizowanych na liniach komunikacyjnych na obszarze właściwości organizatora, określanie przystanków komunikacyjnych, warunków i zasad korzystania z tych obiektów,

64 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 63 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 64 Poz przygotowanie i przeprowadzanie postępowań prowadzących do zawarcia umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego oraz zawieranie umów, ustalanie opłat za przewozy, oraz innych opłat, za usługi świadczone przez operatorów, ustalanie sposobu dystrybucji biletów za usługi świadczone przez operatorów, badanie i analizowanie potrzeb przewozowych. Na podstawie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Art. 12) organizator publicznego transportu zbiorowego będzie dokonywał wyboru operatora w trybie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, albo ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi, albo art. 22.ust.1 ustawy. Oznacza, to że wybór może nastąpić zgodnie z prawem zamówień publicznych, albo w formie przydzielenia koncesji zgodnie z ustawą o koncesji na roboty budowlane lub usługi, albo w formie bezpośredniego zawarcia umowy, w przypadku gdy: średnia roczna wartość umowy nie przekroczy 1 mln. Euro, lub świadczenie nie przekroczy usług w wymiarze km rocznie (w przypadku umów z małymi operatorami dysponującymi mniej niż 23 środkami transportu wartości te mogą być podwójne), świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego będzie wykonywane przez podmiot wewnętrzny (powołany do świadczenia usług w transporcie zbiorowym), świadczenie usług będzie wykonywane w transporcie kolejowym, wystąpi zakłócenie lub ryzyko zakłócenia usług, umowa taka będzie mogła być podpisana na jeden rok, wyjątkowo na dwa lata. Plan transportowy pozostawia swobodną możliwość wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego na podstawie któregokolwiek z trybów określonych w Ustawie z dn r. o publicznym transporcie zbiorowym. Przy czym z uwagi na fakt że miasto Pruszków nie posiada i nie zamierza tworzyć własnego podmiotu przeznaczonego do świadczenia usług w transporcie zbiorowym, nie zleca usług w transporcie kolejowym, wybór operatora będzie mógł nastąpić w formie bezpośredniego zwarcia umowy z operatorem, lub w wyniku przetargu publicznego (rozwiązanie rekomendowane). Wyłanianie operatorów w drodze przetargów będzie zwiększać szansę na obniżenie kosztów, jakie trzeba będzie przeznaczać na realizację usług w publicznym transporcie zbiorowym. Wybór operatora poszczególnych linii (ew. pakietu linii) będzie działać na rzecz obniżenia kosztów obsługi tych linii. Ważne będzie utrzymywanie możliwie wysokich rentowności linii (przy założeniu minimalizacji kosztów eksploatacyjnych i maksymalizacji wpływów z biletów). W innym przypadku (gdyby linie były mało rentowne) wzrastałoby ryzyko braku zainteresowania świadczeniem usług (odstąpienie od przetargu),lub podwyższania cen za usługi z uwzględnieniem ryzyka. W przypadku identyfikowania (na podstawie okresowych badań) spadku rentowności linii dobrym rozwiązaniem może być ogłaszanie przetargów na pakiet linii (mniej i bardziej rentownych). W sytuacji gdy wybór operatorów będzie następował w drodze przetargu nieograniczonego, trybu w pełni konkurencyjnego, należy zakładać, że oferty operatorów będą zawierać w sobie, z definicji, dodatnią rentowność linii komunikacyjnych. Przy takim trybie wyłaniania operatorów określenie (przez organizatora) rzeczywistej rentowności linii będzie bardzo trudne bowiem nie należy oczekiwać, że organizator będzie dysponować pełnymi kosztami transportu wynikającymi z działalności operatora. Przy innym sposobie wyłonienia operatora (bez przetargu) badanie rentowności linii byłoby wskazane (z

65 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 64 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 65 Poz wykorzystaniem danych dot. średniej odpłatności za przejazd jednego pasażera, liczby przewożonych pasażerów w ciągu roku i kosztów operatora). Umowa (umowy) z operatorami powinna gwarantować zapewnienie standardów jakie na świadczone usługi nakłada Plan transportowy, określając wymagania stawiane operatorowi, tj., dotyczące liczby i jakości stosowanego taboru, niezawodności i punktualności świadczonych usług, praw pasażerów itd. Zakładany sposób organizacji rynku przewozów przedstawiono poniżej Zadania organizatora publicznego transportu zbiorowego w obszarze Planu transportowego Pruszkowa Zapewnienie zakładanych standardów dot. przystanków oraz węzłów przesiadkowych. Zapewnienie możliwości korzystania z przystanków i węzłów przesiadkowych. Uruchomienie i zapewnienie funkcjonowania systemu informacji pasażerskiej. Określenie sposobu oznakowania środków transportu wykorzystywanych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej. Ustalanie stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków, zlokalizowanych na liniach komunikacyjnych na obszarze właściwości organizatora. Określenie lokalizacji przystanków komunikacyjnych, oraz warunków i zasad korzystania z tych obiektów. Budowa, przebudowa, remont przystanków (których właścicielem jest gmina), wiat przystankowych lub innych obiektów służących pasażerom. Przygotowanie i przeprowadzanie postępowań prowadzących do zawarcia umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego oraz zawieranie umów z operatorami. Ustalanie opłat za przewozy, oraz innych opłat, za usługi świadczone przez operatorów. Nadzorowanie wykonywania umów przez operatorów. Badanie i analizowanie potrzeb przewozowych. Zadania operatorów na liniach publicznego transportu zbiorowego Wykonywanie przewozów na liniach zgodnie z wymaganiami umów o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Dystrybucja biletów za usługi świadczone przez operatorów w zakresie publicznego transportu zbiorowego, wg cen ustalanych przez organizatora.

66 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 65 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 66 Poz POŻĄDANY STANDARD USŁUG PRZEWOZOWYCH Jakość usług przewozowych świadczonych w zbiorowym transporcie publicznym ma podstawowe znaczenie z punktu widzenia konkurencyjności na rynku transportowym, a zwłaszcza dla uzyskania przewagi transportu zbiorowego nad indywidualnym, realizowanym samochodami osobowymi. Warunkiem zapewnienia odpowiedniej atrakcyjności usług transportu zbiorowego jest systematyczne prowadzenie badań funkcjonowania systemu oraz badań marketingowych (dot. użytkowników systemu) i na tych podstawach kształtowanie oferty przewozowej. Podstawowe znaczenie ma rozpoznanie ocen i preferencji osób systematycznie podróżujących środkami transportu zbiorowego, jak również osób podróżujących sporadycznie. W Pruszkowie badania przewozów i badania użytkowników systemu transportu zbiorowego zostały zapoczątkowane w ubiegłych latach. Powinny być kontynuowane, na odpowiedniej próbie statystycznej i z zachowaniem wymagań jej losowego doboru. Badania marketingowe w transporcie zbiorowym wskazują, że prędkość podróżowania nie jest decydującym czynnikiem świadczącym o atrakcyjności systemu z punktu widzenia użytkowników. Znacznie bardziej istotne są ceny biletów, dostępność (odległość do najbliższego przystanku), punktualność i regularność. Coraz większe znaczenie jest przypisywane bezpieczeństwu pasażerów, komunikacyjnemu i osobistemu. Standard usług przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym obejmuje następujące podstawowe aspekty: dostępność do systemu transportu zbiorowego, rozumianą jako dostępność obszarową do przystanków (gęstość rozmieszczenia przystanków i udział mieszkańców pozostających w strefie dogodnej dostępności do linii komunikacyjnej oraz dostępność czasową, z uwagi na godziny kursowania w dobie i w dni tygodnia), dostępność do systemu transportu zbiorowego, rozumianą jako eliminację barier komunikacyjnych i dostosowanie systemu do korzystania przez osoby starsze, niepełnosprawne, oraz o ograniczonej mobilności, jakość węzłów przesiadkowych, niezawodność systemu (pewność wykonania kursu, odbywanie podróży w zakładanym czasie, pewność uzyskania miejsca w pojeździe), częstotliwość kursowania, punktualność kursowania, podaż miejsc, czas jazdy, komfort przejazdu (komfort korzystania z przystanków i środków transportu), bezpieczeństwo osobiste i komunikacyjne, czasokres i ciągłość działania, dostępność biletów (łatwość zakupu biletów), dogodność systemu taryfowego (z uwzględnieniem korzystania z oferty różnych organizatorów systemu transportowego), czytelność układu linii, informację pasażerską, kartę praw pasażera. Zapewnienie pożądanego standardu usług przewozowych wymaga podejmowania skoordynowanych przedsięwzięć. W ramach Planu transportowego zakłada się:

67 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 66 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 67 Poz Utrzymanie dobrej dostępności do systemu transportu zbiorowego, rozumianej jako utrzymanie dotychczasowej odległości dojść pieszych do przystanków komunikacji autobusowej oraz stacji i przystanków transportu szynowego, co najmniej na obecnym poziomie. Zwiększenie dostępności do stacji i przystanków transportu szynowego pojazdami (samochody, rowery), poprzez modernizowanie i uzupełnienie systemów P+R, B+R i K+R w zakresie ułatwiającym parkowanie samochodów i rowerów w pobliżu stacji i przystanków oraz umożliwiającym podwożenie. W zależności od występujących potrzeb popartych analizami korytarzy transportowych i linii komunikacyjnych dopuszcza się zwiększanie dostępności poprzez rozwój siatki połączeń (linii) i lokalizacji nowych przystanków. 2. Zwiększenie stopnia integracji głównych węzłów przesiadkowych, tj. węzła związanego ze stacją PKP Pruszków oraz węzłów związanych z WKD (Malichy, Tworki, Pruszków WKD), przede wszystkim jeśli chodzi o: zwiększanie dostępności węzłów i elementów węzłów, likwidację barier komunikacyjnych utrudniających dojścia do węzłów przesiadkowych i wykonywanie przesiadek, poprawienie systemu informacji pasażerskiej, ułatwienie parkowania samochodów (P+R) i rowerów (B+R) oraz podwożenia (K+R), dbałość o koordynowanie rozkładów jazdy różnych operatorów/przewoźników (obsługujących linię kolejową, WKD oraz komunikację autobusową miejską i podmiejską), dbałość o komfort przesiadania się. 3. Zapewnienie dobrego standardu systemu, czyli: a) Niezawodności systemu rozumianej jako zapewnienie wysokiego udziału kursów zrealizowanych (w stosunku do rozkładu jazdy) oraz zapewnienie odbywania podróży w zakładanym w rozkładzie jazdy czasie (pewność osiągnięcia celu podróży). b) Dostosowania do zapotrzebowania, częstotliwości kursowania autobusów, w szczytach komunikacyjnych i poza nimi (ze stosowaniem metod optymalizacji planowania układu linii i częstotliwości kursowania). c) Wysokiego poziomu punktualności kursowania autobusów, akceptowalnego przez użytkowników jeśli chodzi o zgodność czasów rzeczywistych przyjazdów i odjazdów z przystanków w stosunku do rozkładu jazdy oraz odpowiednią podaż miejsc w pojazdach, w dostosowaniu do zapotrzebowania (wielkości potoków pasażerskich) i z założeniem długości przejazdu (standard wyposażenia w tym zapewnienie odpowiedniej ilości miejsc siedzących), z uwzględnieniem kryterium kosztów operacyjnych (oszczędności eksploatacyjne). d) Minimalizowanie czasu jazdy autobusów pomiędzy źródłami i celami podróży, głównie poprzez eliminowanie nieuzasadnionych strat czasu (tzw. wąskich gardeł ) systemu i stosowanie środków uprzywilejowania w ruchu. e) Zapewnienie komfortu przejazdu (komfortu korzystania z przystanków i środków transportu, komfortu jazdy), odpowiadającego oczekiwaniom pasażerów. Dotyczy to m.in. dbałości o niestosowanie wyeksploatowanego taboru, stosowania taboru w dobrym stanie technicznym, tzw. niskiej podłogi, czystości taboru i w taborze, wymagań stawianych kulturze osobistej osób kierujących pojazdami i kontrolerów, jakości infrastruktury drogowej na trasach obsługiwanych komunikacją autobusową (zapewnienie odpowiednich nakładów na utrzymanie infrastruktury drogowej), warunków oczekiwania na przystankach (poprawy funkcjonalności przystanków, ochrona przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, atrakcyjność wyposażenia, swoboda poruszania się po peronie, łatwość wsiadania i wysiadania), warunków jazdy (płynność ruchu, liczba zatrzymań, ostre łuki). 4. Zapewnienie bezpieczeństwa systemu, m.in. bezpieczeństwa przejazdu poprzez stosowanie: metod uprzywilejowania w ruchu ulicznym, zarządzanie ruchem oraz monitorowania przejazdów

68 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 67 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 68 Poz (monitoring w środkach transportu) oraz przystanków (zwłaszcza w peryferyjnych obszarach miasta), przeciwdziałające aktom wandalizmu. 5. Zapewnienie ciągłości działania systemu (wszystkie dni w ciągu roku) w okresach szczytów komunikacyjnych i poza nimi z wyłączeniem pory nocnej. 6. Zapewnienie łatwej dostępności biletów (łatwego zakupu biletów), sprzedawanych w formie tradycyjnej (bilety abonamentowe, kartonikowe) oraz elektronicznej (np. karty elektroniczne, bilety kupowane z wykorzystaniem telefonii komórkowej). 7. Zapewnienie czytelności i stabilności systemu, tj. czytelnego i stabilnego układu linii autobusowych i położenia węzłów przesiadkowych, ułatwiających zapamiętanie układu przez pasażerów korzystających z systemu sporadycznie. 8. Zabezpieczenie praw pasażerów, poprzez wprowadzenie karty praw pasażera, jako formy instytucjonalnego zobowiązania organizatora transportu wobec użytkownika (klienta) z czytelnym wyjaśnieniem praw pasażera. Kwestie dot. dostępności systemu dla osób starszych, niepełnosprawnych oraz o ograniczonej mobilności dotyczące systemu informacji pasażerskiej omówiono w odrębnych rozdziałach. Zapewnienie odpowiedniego standardu będzie także oznaczać konieczność wprowadzania rozwiązań usprawniających funkcjonowanie tras komunikacyjnych wykorzystywanych do prowadzenia komunikacji autobusowej, m.in. z zastosowaniem metod i środków uprzywilejowania autobusów w ruchu. Doświadczenia krajów, w których negatywne skutki wzrostu motoryzacji wystąpiły wcześniej niż w Polsce, wskazują jako szczególnie pożądane, aby priorytety w ruchu dla pojazdów komunikacji zbiorowej wprowadzane były już w początkowym okresie występowania utrudnień w funkcjonowaniu tras komunikacyjnych, a nawet z pewnym wyprzedzeniem. Łatwiejsze jest wówczas uzyskanie aprobaty społecznej dla takich rozwiązań, zanim nastąpi drastyczne pogorszenie warunków podróżowania w większych obszarach miasta. W odniesieniu do miast małych, do których zalicza się Pruszków, dotyczy to zwłaszcza obszarów centralnych miasta, rejonów węzłów komunikacyjnych oraz tras do nich prowadzących. Zapewnienie odpowiednich standardów i warunków podróży w publicznym transporcie zbiorowym w Pruszkowie będzie oznaczać stosowanie wymagań wobec operatorów/przewoźników (zapisanych w umowach o świadczenie usług) dotyczących: - punktualności przyjazdów i odjazdów z przystanków, - wykorzystywania pojazdów zgodnych rozkładem jazdy, o odpowiedniej pojemności i stopniu dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej mobilności, - oznakowania pojazdów (tablica czołowa pojazdu, tablice boczne, tablice tylne), - profesjonalnej i kulturalnej obsługi, - informowania o zmianach w rozkładach jazdy. Zapewnienie standardu będzie wymagać sprawowania przez organizatora transportu (Miasto Pruszków) funkcji kontrolującej funkcjonowanie przewozów i egzekwowanie kar (także finansowych) w przypadku stwierdzonych naruszeń. Zakłada się stosowanie następujących wymagań: w przypadku niezawodności transportu zbiorowego podstawowym wymaganiem będzie zapewnienie min. 95% kursów wykonanych zgodnie z planem,

69 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 68 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 69 Poz w przypadku oceny punktualności zadaniem będzie eliminowanie przypadków zbyt wczesnego przyjazdu (powyżej 1 minuty) lub późnego (powyżej 3 minut) odjazdu z przystanku/stacji. Dążenie do podwyższania standardu publicznego transportu zbiorowego ma przyczyniać się do: podnoszenia zaufania do transportu zbiorowego i zwiększania jego konkurencyjności w stosunku do samochodów, obniżania transportochłonności systemu transportowego, także dzięki utrzymaniu zwartości struktur przestrzennych miasta, oddziaływania proekologicznego, zmniejszającego obciążenia dla środowiska naturalnego. Osiągniecie zakładanego standardu usług wymaga stosowania skutecznego nadzoru nad operatorami. W szczególności oznacza konieczność prowadzenia stałych kontroli w zakresie wywiązywania się z umów (minimum 2 kontrole w tygodniu na każdej linii) w zakresie: - wykonania kursów, - punktualności przyjazdów i odjazdów z przystanków, - wykorzystywania pojazdów zgodnych z rozkładem jazdy, o odpowiedniej pojemności i stopniu dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej mobilności, - właściwego oznakowania pojazdów (tablica czołowa pojazdu, tablice boczne, tablice tylne). oraz zapewnienia łatwej możliwości (linia telefoniczna, strona internetowa) przekazania Organizatorowi uwag (skarg) przez użytkowników systemu (pasażerów). Ocena jakości systemu zbiorowego transportu zbiorowego wymaga także prowadzenia systematycznych badań funkcjonowania systemu oraz badań marketingowych (dot. użytkowników systemu), umożliwiając w ten sposób dostosowywanie oferty przewozowej do zmieniających się potrzeb, oraz rozpoznanie ocen i preferencji użytkowników systemu transportowego. Pod tym względem kontrola efektów uzyskiwanych w związku z realizacją Planu transportowego będzie oznaczać: a) prowadzenie, corocznych, wyrywkowych badań systemu zbiorowego transportu publicznego w zakresie: przewozów na liniach komunikacji autobusowej (potoki pasażerskie na odcinkach sieci, wsiadł/wysiadł na przystankach), przesiadek w węzłach przesiadkowych z komunikacji autobusowej na kolej i WKD, (wsiadł/wysiadł na stacji kolejowej PKP Pruszków i przystankach WKD, badań zapotrzebowania i wykorzystania parkingów P+R, B+R i K+R); b) prowadzenie co 5 lat kompleksowych badań ruchu (tzw. KBR) w formie pomiarów na liniach komunikacji autobusowej, badań funkcjonowania węzłów przesiadkowych (wsiadł/wysiadł, wykorzystanie P+R i B+R), badań ankietowych pasażerów (co najmniej w węzłach przesiadkowych) oraz badań gospodarstw domowych (badanie zachowań komunikacyjnych i badanie ocen i preferencji komunikacyjnych). Badanie i analizowanie potrzeb przewozowych wynika wprost z ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Art. 15, pkt 1.1). Wyniki badań powinny być także podstawą wnioskowania w sprawie ew. aktualizacji Planu transportowego. RODZAJ ZADANIA UTRZYMANIE DOBREJ DOSTĘPNOŚCI DO SYSTEMU TRANSPORTU ZBIOROWEGO ZAKRES Zapewnienie co najmniej dotychczasowej gęstości przystanków. Zwiększenie dostępności do stacji i przystanków transportu szynowego pojazdami (samochody, rowery), poprzez modernizowanie i uzupełnienie systemów P+R, B+R i K+R (parkowanie samochodów, rowerów, podwożenie). W zależności od występujących potrzeb popartych analizami

70 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 69 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 70 Poz ZWIĘKSZENIE STOPNIA INTEGRACJI GŁÓWNYCH WĘZŁÓW PRZESIADKOWYCH ZAPEWNIENIE DOBREGO STANDARDU SYSTEMU ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA SYSTEMU ZAPEWNIENIE CIĄGŁOŚCI DZIAŁANIA SYSTEMU ZAPEWNIENIE DOBREJ DOSTĘPNOŚCI BILETÓW korytarzy transportowych i linii komunikacyjnych zwiększanie dostępności poprzez rozwój siatki połączeń (linii) i lokalizowanie nowych przystanków. Likwidowanie barier komunikacyjnych utrudniających dojścia do węzłów przesiadkowych i wykonywanie przesiadek. Poprawienie systemu informacji pasażerskiej. Ułatwienie parkowania samochodów (P+R) i rowerów (B+R) oraz podwożenia (K+R). Działanie na rzecz koordynacji rozkładów jazdy różnych operatorów/przewoźników (obsługujących linię kolejową, WKD oraz komunikację autobusową miejską i podmiejską). Nadzór nad wykonywaniem umowy na przewozy zawartej z operatorami Zapewnienie wysokiej, dostosowanej do zapotrzebowania, częstotliwości kursowania autobusów, w szczytach komunikacyjnych i poza nimi Zapewnienie odpowiedniej podaży miejsc w pojazdach, w dostosowaniu do zapotrzebowania (wielkości potoków pasażerskich) Skracanie czasu jazdy autobusów pomiędzy źródłami i celami podróży, głównie poprzez eliminowanie nieuzasadnionych strat czasu (tzw. wąskich gardeł ) systemu i stosowanie środków uprzywilejowania w ruchu. Zapewnienie dobrej jakości taboru autobusowego, dostosowanego do potrzeb różnych grup użytkowników. Zapewnienie dobrej jakości infrastruktury drogowej na trasach obsługiwanych przez komunikację autobusową (dobre utrzymanie). Poprawa warunków oczekiwania na przystankach (poprawa funkcjonalności przystanków, ochrona przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, atrakcyjność wyposażenia, swoboda poruszania się po peronie, łatwość wsiadania i wysiadania) Stosowanie: metod uprzywilejowania w ruchu ulicznym, Wprowadzanie metod zarządzania ruchem oraz monitorowania przejazdów (monitoring w środkach transportu) oraz przystanków (zwłaszcza w peryferyjnych obszarach miasta), przeciwdziałające aktom wandalizmu. Organizowanie systemu w okresach szczytów komunikacyjnych i poza nimi z wyłączeniem pory nocnej. Stawianie wymagań (w stosunku do operatorów) zapewnienia łatwej możliwości zakupu biletów (różnorodność form zakupu, z uwzględnieniem nowoczesnych rozwiązań) Utrzymywanie czytelnego i stabilnego układu linii autobusowych i położenia węzłów przesiadkowych ZAPEWNIENIE CZYTELNOŚCI I STABILNOŚCI SYSTEMU ZAPEWNIENIE PRAW PASAŻEROM Wprowadzenie karty praw pasażera, jako formy instytucjonalnego zobowiązania organizatora transportu wobec użytkownika z czytelnym wyjaśnieniem praw pasażera.

71 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 70 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 71 Poz KONCEPCJA DOSTĘPNOŚCI SYSTEMU TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH I O OGRANICZONEJ ZDOLNOŚCI RUCHOWEJ Osoby niepełnosprawne (m.in. o ograniczonej mobilności, niedowidzące i niedosłyszące) mają znaczny udział w grupie osób korzystających z publicznego transportu zbiorowego. W ramach wyrównywania szans, realizacja Planu transportowego ma doprowadzić, do poprawy dostępu tej grupy osób do usług przewozowych. Dotyczy to zarówno dostępu do pojazdów komunikacji publicznej jak i infrastruktury (przystanki, dworce). Organizator zbiorowego transportu publicznego będzie wypełniać obowiązek zapewnienia dostępu osobom starszym i niepełnosprawnym, w tym osobom o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego. Będzie to oznaczać dostosowanie do potrzeb ww. grupy użytkowników systemu transportowego głównego węzła przesiadkowego w Pruszkowie tj.: dworca kolejowego poprzez: zapewnienie możliwie jak najkrótszych dróg przemieszczania się w obrębie węzła, wolnych od barier komunikacyjnych, zapewnienie bezpiecznych warunków przemieszczania się, z minimalizowaniem obszarów kolizji z innymi środkami transportu, utrzymywanie dojść pieszych w dobrym stanie technicznym, wprowadzenie specjalnych rozwiązań dla osób niepełnosprawnych doprowadzających do przystanków i ułatwiających ruch w ich obrębie (ścieżki prowadzące), eliminowanie przeszkód na dojściach do przystanków, wprowadzenie systemu informacji, uwzględniającego potrzeby osób niepełnosprawnych. Działania te będą stanowić uzupełnienie przedsięwzięć modernizacyjnych prowadzonych przez zarządcę infrastruktury kolejowej. W przypadku przystanków WKD: Pruszków, Malichy i Tworki poprawa dostępności będzie polegać przede wszystkim na wprowadzeniu specjalnych rozwiązań dla osób niepełnosprawnych, ułatwiających dojście do przystanków i ułatwiających ruch w ich obrębie (ścieżki prowadzące), eliminowaniu przeszkód na dojściach do przystanków, wprowadzeniu systemu informacji, uwzględniającego potrzeby osób niepełnosprawnych. Z punktu widzenia powiązań ruchu pieszego i transportu zbiorowego podstawowe znaczenie będzie mieć zapewnienie dobrze zorganizowanych dojść do przystanków transportu zbiorowego i ich właściwa organizacja. Będzie to dotyczyć: usytuowania przystanków (funkcjonalność połączeń i odległości dojść, integracja systemu), dostosowania dojść do przystanków do natężeń ruchu pieszego, dostosowania dojść do przystanków do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych (także odpowiednich powiązań tych dojść z głównymi ciągami pieszymi), m.in. poprzez likwidowanie barier komunikacyjnych (progi i uskoki w strefie dojścia do przystanków, zaparkowane blokujące samochody, inne urządzenia lub elementy infrastruktury blokujące bądź utrudniające dojście) oraz uzupełnianie infrastruktury o elementy prowadzące osoby niewidome i słabo widzące (pasy ostrzegawcze, pasy prowadzące, pola uwagi, itp.),

72 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 71 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 72 Poz minimalizowania uciążliwości i konfliktów pomiędzy pasażerami oczekującymi na przystankach a pieszymi (w sytuacji, gdy platforma przystankowa stanowi część ciągu pieszego, a przystanki są usytuowane przy prawej krawędzi jezdni), zapewnienia bezpieczeństwa na dojściach do przystanków (przejścia przez jezdnię, monitoring). Szczegóły rozwiązania przystanków będą wynikać z przepisów i wytycznych projektowania i organizacji urządzeń dla transportu zbiorowego, przy czym rozwiązania przystanków powinny uwzględniać następujące zasady: położenie przystanków możliwie blisko przejść dla pieszych, zabezpieczanie miejsc, gdzie piesi mogliby wtargnąć na jezdnię w poszukiwaniu krótszej drogi dojścia, dostosowywanie szerokości ciągów pieszych w obrębie przystanków do natężeń ruchu pieszych, dostępnego terenu i wymagań osób niepełnosprawnych oraz o ograniczonej zdolności ruchowej. W zakresie wyposażenia przystanków celem będzie wprowadzenie jednolitego standardu prowadzącego do: czytelnego oznakowania przystanku, w widocznym miejscu, np. na froncie wiaty przystankowej oraz na słupku informacyjnym, ułatwienia wsiadania i wysiadania z pojazdów (m.in. poprzez zrównanie powierzchni peronu z poziomem podłogi w środkach transportu oraz zapewnienie odpowiedniej szerokości peronu), zabezpieczenia krawędzi peronów pasami z płyt ostrzegawczych (o odmiennej fakturze i kolorze), zapewnienia dobrych warunków oczekiwania na przystanku (wiata lub zadaszenie), łatwego dostępu do informacji (zagadnienie opisane w odrębnym punkcie), jednolitego wyposażenia przystanku w urządzenia służące do obsługi pasażerów, w tym do standaryzacji rozmieszczenia takich elementów jak: śmietniki, słupki, latarnie itp., które mogłyby ograniczać możliwości przemieszczania się osób i ograniczać widoczność. W odniesieniu do pojazdów transportu zbiorowego dostępność systemu będzie realizowana przy pomocy autobusów komunikacji miejskiej: niskopodłogowych, lub z obniżoną podłogą, ew. wyposażonych w platformę dla wjazdów wózków, m.in. inwalidzkich, wyposażonych w wyraźny przedni wyświetlacz, umożliwiający zidentyfikowanie z zewnątrz numeru linii (żółte lub pomarańczowe litery powinny znajdować się na czarnym tle) oraz kierunku jazdy/kolejnego przystanku (wewnątrz pojazdu, litery pomarańczowe lub czerwone na czarnym tle, wyposażonych w szerokie drzwi (min 120 cm), posiadających stopnie i krawędzie wewnątrz pojazdu oznakowane kontrastującymi kolorami, posiadających system zapowiedzi głosowej (zapowiedzi kolejnych przystanków), posiadających kasowniki i przyciski usytuowane na odpowiedniej wysokości z punktu widzenia osób niepełnosprawnych, dostosowanych do przewozu przynajmniej jednego wózka inwalidzkiego (z pasem bezpieczeństwa). Na tabliczkach przystankowych, stronach internetowych oraz w infolinii organizatora transportu będzie udostępniona informacja o możliwościach podróżowania osób o ograniczonej mobilności, w celu zapewnienia wygodnego i wcześniejszego zaplanowania podróży. Zapewnione będą informacje o poszczególnych systemach transportu publicznego (np. dostępności do dworców kolejowych, taboru, informacje na temat tras itp.).

73 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 72 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 73 Poz PRZEWIDYWANY SPOSÓB ORGANIZOWANIA SYSTEMU INFORMACJI DLA PASAŻERÓW System informacji dla pasażerów służy poprawie jakości transportu zbiorowego, zwiększając jego dostępność oraz ułatwiając integrację poszczególnych podsystemów i dokonywanie przesiadek. Zakres i sposób przekazywania informacji pasażerskiej nie jest zdefiniowany w żadnym akcie prawnym. Komisja Europejska prowadzi konsultacje społeczne w sprawie głównych czynników umożliwiających rozwój europejskich usług w zakresie informacji pasażerskiej oraz planowania podróży, z wykorzystaniem różnych rodzajów transportu. Z punktu widzenia pasażera podstawowymi informacjami związanymi z odbywaniem podróży są: - dostępność sieci połączeń komunikacyjnych - położenie przystanków, - położenie węzłów komunikacyjnych umożliwiających przesiadki, - rozkłady jazdy linii obsługujących te połączenia (czasy odjazdu/czasy przyjazdu), - oferty taryfowo biletowa, - dostępność systemu z punktu widzenia osób niepełnosprawnych (kursy obsługiwane taborem niskopdłogowym, występowanie barier komunikacyjnych), - zmiany oferty transportu publicznego (czasowe i długookresowe), - regulamin (wyciąg) świadczonych usług (prawa i obowiązki pasażera). Z uwagi na zadania organizatora Plan transportowy Pruszkowa odnosi się do miejskiej komunikacji autobusowej oraz do organizacji węzłów przesiadkowych związanych z komunikacją kolejową (kolej i WKD). Zakłada się, że system informacji pasażerskiej będzie obejmował wszystkie etapy odbywania podróży: Etap planowania podróży - informacja przekazywana na stronie internetowej, za pośrednictwem telefonów komórkowych (rozkład jazdy, występujące opóźnienia, położenie pojazdów na liniach), poprzez lokalne media (prasa, radio i telewizja), oraz w sposób tradycyjny w postaci ulotek (np. o planowanych zmianach w funkcjonowaniu systemu), Etap oczekiwania na przystanku informacja przekazywana w formie tradycyjnej i za pomocą nowoczesnych systemów (wyświetlacze przekazujące informacje w czasie rzeczywistym), Etap przejazdu środkami transportu (informacja przekazywana w formie tradycyjnej i za pomocą nowoczesnych systemów (wyświetlacze informacja głosowa przekazujące informacje w czasie rzeczywistym, np. o najbliższym przystanku, czasie przyjazdu do punktu docelowego), Etap dokonywania przesiadki w węźle przesiadkowym (informacja przekazywana w formie tradycyjnej i za pomocą nowoczesnych systemów (wyświetlacze i informacja głosowa przekazujące informacje np. o możliwych przesiadkach w czasie rzeczywistym). Informacje będą także przekazywane w punktach informacyjnych (w urzędzie miasta, u operatora/przewoźnika) i w formie informacji telefonicznej. Wszystkie informacje przekazywane w systemie będą na bieżąco aktualizowane. Z wyprzedzeniem będzie podawana informacja o planowanych zmianach w rozkładach (np. inne czasy odjazdu, zmiana przebiegu linii), lub zawieszeniu linii. Strona organizatora transportu będzie zintegrowana ze stronami informacyjnymi operatorów przewozów. Ważnym elementem systemu informacji dla pasażera będzie wyszukiwarka połączeń, która po wprowadzeniu punktu początkowego i docelowego oraz czasu rozpoczęcia podróży (fakultatywnie), będzie przekazywać informację zwrotną o wszystkich przyjazdach i odjazdach pojazdów w łańcuchu

74 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 73 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 74 Poz podróży od wybranego źródła do celu podróży i proponować sposób wykonania podróży a także podpowiadać czas i koszt podróży. W przypadku komunikacji autobusowej system informacji pasażerskiej będzie obejmować infrastrukturę przystankową oraz pojazdy realizujące przewozy. W obu tych przypadkach system będzie cechować się jednolitym standardem technicznym, o dużej funkcjonalności z punktu widzenia użytkowników. Będzie także brany pod uwagę wpływ na jakość przestrzeni miejskiej, z dążeniem do tworzenia rozwiązań charakterystycznych dla miasta. Dotyczy to m.in. stosowanych materiałów, rozlokowania urządzeń na przystankach i w węzłach przesiadkowych oraz podstawowego wyposażenia i kolorystyki. Zakłada się, że wszystkie przystanki będą wyposażone w standardowy, ujednolicony komplet informacji pasażerskiej przekazywanej metodami tradycyjnymi. Zestaw informacji będzie obejmować: dane o trasach i rozkładach jazdy autobusów kursujących z danego przystanku, przepisy porządkowe i taryfy przewozowe, plan miasta ze szczególnym uwzględnieniem schematu sieci komunikacji miejskiej oraz podmiejskiej. Tradycyjne metody przekazywania informacji będą stanowić podstawę systemu. Dodatkowo zostanie zaplanowany i wdrożony system informowania pasażerów w czasie rzeczywistym (na bieżąco) z podawanymi informacjami o aktualnym rozkładzie jazdy (czasie przyjazdu autobusu), możliwych przesiadkach, warunkach odbywania podróży i występujących zakłóceniach w funkcjonowaniu systemu. Początkowo system obejmie najważniejsze przystanki (i węzły przesiadkowe), a docelowo większość przystanków na terenie miasta. Elementy identyfikujące dany przystanek (nazwa przystanku, numery linii go obsługujących) będą widoczne z daleka, a elementy zawierające informacje o rozkładzie jazdy, taryfach i prawach pasażera będą czytelne, aktualne i dobrze wyeksponowane. Wybrane przystanki (zwłaszcza w obrębie węzłów przesiadkowych pomiędzy komunikacją autobusową i szynową) będą wyposażone w elektroniczne panele informacyjne, informujące o możliwych przesiadkach (czas do przesiadki na dany środek transportu, miejsce przesiadki, dostępność dla niepełnosprawnych) oraz umożliwiające interaktywny dostęp pasażerów do informacji dotyczących systemu transportowego miasta, a także aglomeracji (informacje o pruszkowskiej komunikacji miejskiej, informacje ZTM w Warszawie, kolejowe, urzędu miasta Pruszkowa, itp.) ułatwiające planowanie podróży oraz zakup biletów. W pojazdach, jako podstawowa będzie przekazywana informacja co najmniej o: numerze linii, nazwach przystanków krańcowych, trasie przejazdu (przystankach pośrednich), możliwych przesiadkach, regulaminie przewozów, a zwłaszcza o prawach pasażerów, obowiązujących taryfach. W miarę możliwość informacje podstawowe będą uzupełnianie o informacje przedstawiające w czasie rzeczywistym: aktualny czas, czas przyjazdu na kolejne przystanki i końcowy przystanek linii, nazwę najbliższego przystanku (na wyświetlaczu i głosowo). System informacji pasażerskiej będzie uwzględniać potrzeby osób niepełnosprawnych (m.in. osób niewidomych, słabo widzących, o ograniczonej zdolności ruchowej. W tym między innymi:

75 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 74 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 75 Poz informację dostępną na etapie planowania podróży (np. w internecie) ułatwiającą rozpoznanie możliwości odbycia podróży przez osoby o ograniczonej zdolności ruchowej ze wskazaniem ew. barier komunikacyjnych, Informację o przystosowaniu infrastruktury dojść do przystanków, wyposażenia przystanków, wyposażenia węzłów przesiadkowych w takie elementy jak: pasy bezpieczeństwa wzdłuż krawędzi przystanku określające granice strefy niebezpiecznej podczas przyjazdu autobusów (pasy o odmiennej barwie i fakturze w stosunku do pozostałej powierzchni platformy), pasy prowadzące (doprowadzające do przejść przez jezdnie i przystanków oraz umożliwiające poruszanie się w obrębie węzła przesiadkowego), informacje zapisane w języku Braile a, zapowiedzi głosowe, wyświetlanie informacji z wykorzystaniem odpowiedniej czcionki i kolorystyki (zachowanie odpowiedniego kontrastu), oznaczenia elementów niebezpiecznych za pomocą jaskrawych kolorów. Jednym z zadań będzie zintegrowanie systemu informacji pasażerskiej dot. miejskiej komunikacji autobusowej z systemem informacji w węzłach przesiadkowych na transport szynowy. Będzie to wymagać współpracy Pruszkowa z organizatorami transportu i właścicielami infrastruktury (PKP, KM, ZTM/SKM i WKD). Celem będzie zintegrowanie elementów informacji pasażerskiej obowiązującej w poszczególnych podsystemach oraz uproszenie i ujednolicenie standardu. Dotyczyć to będzie takich aspektów jak: prowadzenie osób niepełnosprawnych w obrębie węzłów przesiadkowych, przekazywanie informacji o możliwości odbywania przesiadki pomiędzy komunikacją autobusową i szynową, przekazywanie informacji o możliwości korzystania z systemów P+R i B+R, przekazywanie informacji o możliwości korzystania z systemu K+R (chwilowego postoju w celu pozostawienia lub zabrania pasażera), przekazywanie informacji o układzie tras i rozkładach jazdy (wspólne schematy), udostępnianie wspólnych terminali informacyjnych, możliwość zakupu biletów. Ważnym zadaniem będzie także ujednolicenie sposobu przekazywania informacji i zintegrowanie informacji dot. przewozów w miejskim i podmiejskim transporcie zbiorowym. Będzie to wymagać współpracy Pruszkowa z przewoźnikami/organizatorami transportu: sąsiednie gminy, firmy prywatne, ZTM. Etap planowania podróży Informacja przekazywana w punktach informacyjnych (w urzędzie miasta, u operatora/przewoźnika) Informacja telefoniczna Informacja na stronie internetowej organizatora transportu Wyszukiwarka połączeń Tabl. 8. Założenia dot. zintegrowanego systemu informacji pasażerskiej w Pruszkowie. Etap oczekiwania na Etap przejazdu przystanku środkami transportu Standardowy, ujednolicony komplet informacji obejmujący: dane o trasach i rozkładach jazdy autobusów kursujących z danego przystanku, przepisy porządkowe i taryfy przewozowe, plan miasta ze szczególnym uwzględnieniem schematu sieci komunikacji miejskiej oraz Standardowy, podstawowy zestaw informacji obejmujący: numer linii, nazwy przystanków krańcowych, trasę przejazdu (przystanki pośrednie), możliwe przesiadki, regulamin przewozów Informacje w czasie rzeczywistym (na wyświetlaczach Etap dokonywania przesiadki Informacja o możliwości odbywania przesiadki pomiędzy komunikacją autobusową i szynową Informacja o możliwości korzystania z systemów P+R i B+R, K+R Informacja o układzie tras i rozkładach jazdy (wspólne schematy)

76 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 75 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 76 Poz podmiejskiej Informacje przekazywane w czasie rzeczywistym (na bieżąco) za pomocą tablic elektronicznych z informacjami o czasie przyjazdu autobusu, możliwych przesiadkach, warunkach odbywania podróży i występujących zakłóceniach w funkcjonowaniu systemu elektronicznych) o aktualnym czasie, czasie przyjazdu na kolejne przystanki i końcowy przystanek linii, nazwie kolejnego przystanku (na wyświetlaczu i głosowo) Udostępnianie wspólnych terminali informacyjnych (różnych organizatorów transportu) 12 KIERUNKI ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków przyjmuje, że jest uzasadnione i niezbędne zapewnienie wysokiej rangi transportu zbiorowego w systemie transportowym miasta, z uwzględnieniem ważnej roli ruchu pieszego i rowerowego. Przy deficycie przestrzeni komunikacyjnej, występującym negatywnym oddziaływaniom na środowisko i ograniczonych środkach finansowych niezbędne będzie utrzymanie konkurencyjności transportu zbiorowego w stosunku do samochodów. Będzie to oznaczać dążenie do zapewnienia dobrej obsługi miasta i dojazdów do węzłów komunikacyjnych środkami transportu zbiorowego. Zakłada się następujące kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego: 1. Utrzymanie dotychczasowej struktury gałęziowej i roli podsystemów transportowych tj. podstawowego znaczenia kolei (i WKD) w obsłudze podróży aglomeracyjnych, w tym dojazdowych do Warszawy i podstawowego znaczenia komunikacji autobusowej w obsłudze podróży międzydzielnicowych wewnątrz miasta i na trasach do węzłów przesiadkowych na transport szynowy. Oznacza to także utrzymanie roli Pruszkowa jako organizatora publicznego transportu zbiorowego na terenie gminy, przynajmniej do czasu ew. zmian w sposobie zarządzania transportem w aglomeracji (np. powołania jednego, wspólnego organizatora na terenie aglomeracji). 2. Zwiększanie stopnia integracji systemu transportu zbiorowego wewnątrz miasta i w skali aglomeracji warszawskiej poprzez zapewnienie: wspólnej informacji pasażerskiej, wspólnej oferty przewozowej, koordynacji rozkładów jazdy, wspólnego biletu na przejazdy miejskie i aglomeracyjne oraz usprawnianie węzłów przesiadkowych i powiązań z innymi podsystemami (dojazdy i przesiadki z samochodów i rowerów parkingi P+R i B+R). 3. Poprawa standardu obsługi pasażerów transportu zbiorowego i zwiększanie dostępności systemu (trasy dojść do przystanków wyposażenie przystanków, nowoczesny tabor, system informacji pasażerskiej, karta praw pasażer, itd.). Rozwiązania dla wszystkich użytkowników w tym także, osób starszych, niepełnosprawnych, z ograniczoną zdolnością poruszania się, słabowidzących i niewidomych (zapewnienie pełnego dostępu do środków transportu, infrastruktury i informacji oraz ułatwienie podróżowania). 4. Uzupełnianie układu linii komunikacji autobusowej w celu zwiększania stopnia i jakości obsługi transportem poszczególnych dzielnic miasta z uwzględnieniem kosztów operacyjnych, tj. w drodze

77 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 76 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 77 Poz optymalizacji sieci komunikacyjnej popartej analizami potencjalnych korytarzy przewozowych, oceną popytu i rentowności linii. 5. Wprowadzenie systemowego zarządzania transportem zbiorowym celem podniesienia sprawności i niezawodności systemu, skrócenia czasów przejazdu, zwiększenia bezpieczeństwa ruchu i bezpieczeństwa osobistego pasażerów oraz ograniczenia kosztów funkcjonowania (redukcja nieuzasadnionych strat czasu, płynność ruchu). 6. Ograniczanie energochłonności i emisyjności systemu transportu zbiorowego (stosowanie uprzywilejowania w ruchu, wykorzystywanie niskoemisyjnych środków transportu). 7. Zwiększenie innowacyjności systemu transportu zbiorowego (w ramach dostępu do informacji pasażerskiej, systemów biletowych, nadzoru i sterowania ruchem).

78 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego miasta Pruszków. 77 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 78 Poz CZĘŚĆ GRAFICZNA PLANU TRANSPORTOWEGO

79 Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 79 Poz. 1852