Zachowania konsolidacyjne past gruntowych jako potencjalnego materia³u izolacyjnego
|
|
- Lech Komorowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zachowania konsolidacyjne past gruntowych jako potencjalnego materia³u izolacyjnego Pawe³ Dobak 1, Sebastian Kowalczyk 2 Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 9/2, 2010 Consolidation behavior of applied as an potential insulating material. Prz. Geol., 58: Abstract.Thepaperpresentstheapplication of consolidation tests for coefficient permeability evaluation in cohesive soils. The insulating property of Neogene green clays from overburden of Be³chatów lignite mine are subject to study. These soils are potentially fine material to construct barriers for insulating of contaminations. The results of paste s tests are compared with behavior of non disturbed structure. The difference of natural and artificial formed structure affect on physical properties and permeability behavior too. The continuous loading consolidation tests let to obtain effective seepage of pore water in short time but head gradient is higher P. Dobak S. Kowalczyk than in natural conditions. It caused contraction effects and may decrease the permeability, when pore water pressure is not dissipate. The consolidation stress and pore water pressure is mainly factor of tests results variability. Differences between permeability of s formed from paste and natural structure s may depend on mineral composition and compaction of paste. Consolidation tests let quickly evaluate permeability of cohesive soil with respect for the different factors considered in optional barriers designs. Keywords: The Neogene green clay, Be³chatów, permeability of cohesive soil, insulating soil barriers Rozwój geoin ynierii œrodowiska wi¹ e siê z potrzeb¹ szczególnego rozpoznania i ocen¹ barier geologicznych, jakimi w zanieczyszczonym oœrodku gruntowo-wodnym s¹ kompleksy utworów s³abo przepuszczalnych. Pocz¹tkowo zainteresowanie tymi problemami wynika³o z analiz funkcjonowania sk³adowisk odpadów w œrodowisku przyrodniczym (m.in. Dr¹gowski & Glazer, 1981). Podstaw¹ wykorzystywania gruntów ilastych w rekultywacji terenów by³o kompleksowe ich przebadanie i wybór pod k¹tem odpowiednich w³aœciwoœci geotechnicznych (Dr¹gowski i in., 1991). W ostatnich latach prowadzono badania nad w³aœciwoœciami izolacyjnymi poszczególnych formacji gruntowych (m.in. Dr¹gowski & uczak-wilamowska, 2005, 2007; Majer, 2005; Dr¹gowski & Ptaszkiewicz, 2006). Zapocz¹tkowany zosta³ tak e nowy etap waloryzacji przestrzennej obecnie jego podstaw¹ jest wyró nianie jednostek geomorfologicznych i krajobrazowych, którym przypisuje siê odpowiednie w³aœciwoœci izolacyjne oraz sorpcyjne osadów (Falkowska, 2009). Uwarunkowania badañ izolacyjnoœci Jednym z kluczowych zagadnieñ dotycz¹cych zastosowania gruntów jako barier zabezpieczaj¹cych przed migracj¹ zanieczyszczeñ jest ocena ich izolacyjnoœci. Cecha ta stanowi g³ówne kryterium we wszystkich normatywach projektowania sk³adowisk. Z regu³y przyjmuje siê, e gruntowa bariera izolacyjna powinna byæ utworzona z kilku warstw o mi¹ szoœci minimum 0,25 m ka da i wspó³czynniku filtracji k 1x10 9 m/s (Report..., 1999; Garbulewski, 2000). Wed³ug przepisów obowi¹zuj¹cych w Polsce (Rozporz¹dzenie..., 2003) wymagana wartoœæ wspó³czynnika filtracji k powinna zale eæ od rodzaju odpadów. W pod³o u odpadów obojêtnych dopuszcza siê k 1x10 7 m/s. W³aœciwe izolowanie pod³o a pod sk³adowiskami odpadów niebezpiecznych oraz odpadów tzw. innych ni niebezpieczne i obojêtne wymaga z kolei zastosowania warstwy izolacyjnej o przepuszczalnoœci 100 razy mniejszej, a wiêc takiej, której k 1x10 9 m/s. Jednoczeœnie, w celu uzyskania miarodajnej oceny tego parametru nale y przeprowadzaæ badania co najmniej dwiema metodami, w tym minimum jedn¹ polow¹. Przedstawiona w niniejszym artykule metoda badañ konsolidometrycznych nale y do grupy badañ laboratoryjnych, przy czym sam sposób wyznaczania wartoœci wspó³czynnika filtracji stanowi tzw. metodê poœredni¹ (Glazer, 1985). Zalet¹ jej zastosowania w ocenie warunków geologiczno-in ynierskich sk³adowisk jest zarówno mo liwoœæ jednoczesnego uzyskiwania charakterystyk œciœliwoœci, konsolidacji oraz warunków filtracyjnych gruntów, jak i szybka realizacja procedury laboratoryjnej w warunkach ci¹g³ego wzrostu obci¹ enia. Ocena wartoœci wspó³czynnika filtracji k gruntów zaliczanych do bardzo s³abo przepuszczalnych lub wrêcz nieprzepuszczalnych jest z³o onym zagadnieniem zarówno ze wzglêdu na nieadekwatnoœæ tradycyjnego opisu teoretycznego filtracji w oœrodkach s³aboprzepuszczalnych, jak i trudnoœci eksperymentalne. Opis teoretyczny procesu stanowi bowiem ekstrapolacjê zale noœci zaproponowanych po raz pierwszy przez Darcy ego w po³owie XIX w. Sta³a wartoœæ wspó³czynnika proporcjonalnoœci miêdzy prêdko- 1 Katedra Ochrony Œrodowiska i Zasobów Naturalnych, Wydzia³ Geologii, Uniwersytet Warszawski, al. wirki i Wigury 93, Warszawa; p.dobak@uw.edu.pl 2 Instytut Hydrogeologii i Geologii In ynierskiej, Wydzia³ Geologii, Uniwersytet Warszawski, al. wirki i Wigury 93, Warszawa; s.kowalczyk@uw.edu.pl 903
2 œci¹ v przep³ywu wody przez grunt a wymuszeniem wyra- onym poprzez spadek hydrauliczny I jest charakterystyczna dla oœrodków o nadkapilarnej wielkoœci porów (piaski i wiry) oraz w warunkach przep³ywu okreœlanych na podstawie wartoœci liczby Reynoldsa i charakterystyki re imu przep³ywu (Macioszczyk, 1973). W przypadku gruntów s³abo przepuszczalnych stanowi¹cych potencjalne bariery izolacyjne wchodzimy w obszar nieproporcjonalnych zale noœci v=f(i), zwany prelinearn¹ faz¹ filtracji. Pocz¹tek oraz kszta³t wykresu tej funkcji otrzymywany z badañ laboratoryjnych wskazuje na koniecznoœæ pokonania pocz¹tkowego oporu w celu zainicjowania przep³ywu. Ten warunek wyra a siê poprzez wprowadzenie pojêcia granicznej wartoœci gradientu hydraulicznego I 0, od której zaczyna siê proces filtracji. Pogl¹dy na temat tej wartoœci s¹ bardzo zró nicowane. Obserwacje przes¹czania w gruntach twardoplastycznych i pó³zwartych wskazywa³y, e filtracja uruchamiana mo e byæ dopiero przy wartoœci I 0 wynosz¹cej ok. 10 (Roza, 1950). Wi³un (1987) podaje, e w skonsolidowanych glinach pylastych zwiêz³ych wartoœci I 0 s¹ mniejsze od 5. Zastosowanie wzorów podanych przez Bondarenkê (1973) i Kovacs a (1981) wskazuje, e w gruntach o wspó³czynniku filtracji rzêdu 10 7 m/s mo na siê spodziewaæ uruchomienia procesu filtracji gdy wartoœæ I 0 wynosi 0,5 1. Dla i³ów, gdzie przyjmujemy wartoœæ k rzêdu 10 9 m/s, pocz¹tkowy gradient hydrauliczny I 0 wzrastaæ powinien do poprzednio cytowanych wartoœci rzêdu Takie oszacowania wydaj¹ siê byæ jednak nieadekwatne w odniesieniu do gruntów o przemodelowanej strukturze i w pe³ni nasyconych wod¹. Ossowski (1985) badaj¹c pasty kaolinowe stwierdzi³, e dla oœrodka spoistego dwufazowego, w którym powietrze nie ma wp³ywu na warunki filtracji, zale noœæ pomiêdzy prêdkoœci¹ a spadkiem hydraulicznym ma charakter liniowy, nawet przy znikomo ma³ych wartoœciach I 0 w przedziale 0 0,1. Bariery izolacyjne sztucznie uformowane z materia³u gruntowego wykazuj¹, przynajmniej na etapie ich formowania, cechy past i wobec tego trzeba siê liczyæ z niemal natychmiastowym uruchomieniem filtracji. W procesie przygotowywania sztucznie formowanej gruntowej warstwy izolacyjnej nastêpuje bowiem zniszczenie nabytych w toku d³ugiej historii geologicznej wiêzi strukturalnych, wynikaj¹cych z tzw. starzenia, a tak e prekonsolidacji osadu. Skutkuje to zmian¹ warunków przes¹czania siê wody i p³ynnych zanieczyszczeñ w przestrzeni porowej. Oœrodek taki z uwagi na jego celowo kierunkowane przekszta³cenia strukturalne traktowany jest jako antropogeniczny. Badania konsolidacyjne W okreœlaniu wspó³czynnika filtracji gruntów s³abo przepuszczalnych badania konsolidacyjne stanowi¹ jedn¹ z metod poœrednich opartych o za³o enia teorii Terzaghiego. Prawid³owa interpretacja wyników wymaga uwzglêdnienia ograniczeñ teoretyczno-modelowych oraz oszacowania warunków wymuszaj¹cych proces filtracji. Liczne analizy reologiczno-filtracyjnych czynników procesu konsolidacji wskazuj¹, e miarodajne wyniki mo na uzyskiwaæ wy³¹cznie w badaniach, w których monitorowane s¹ zmiany ciœnienia porowego podczas konsolidacji. Wczeœniej zak³adano, e istnieje podobieñstwo przebiegu odkszta³cania osiowego próbki gruntu i rozpraszania ciœnienia porowego, jednak w œwietle przeprowadzonych badañ porównawczych (Paj¹k & Dobak, 2008) nie znajduje to potwierdzenia. Interpretacja parametrów filtracyjnych dokonywana wy³¹cznie na podstawie krzywej odkszta³cenia prowadzi do bardzo du ych b³êdów, le ¹cych z regu³y po stronie niebezpiecznej. Efekty reologiczne zaznaczaj¹ce siê silnie, szczególnie w zaawansowanej fazie procesu, skutkuj¹ wyznaczaniem bardzo ma³ych, b³êdnych wartoœci wspó³czynnika konsolidacji, a w konsekwencji tak e zani- onego o kilka rzêdów wartoœci wspó³czynnika filtracji. Rekomendowanymi metodami powinny byæ wy³¹cznie badania konsolidometryczne z pomiarem ciœnienia porowego, prowadzone w warunkach obci¹ eñ skokowych (IL incremental loading) oraz ci¹gle wzrastaj¹cych ( continuous loading). W przypadku badañ uzyskuje siê z regu³y doœæ wysokie wartoœci ciœnienia porowego, co jest korzystne, gdy intensyfikuje tok badania procesu filtracji; z drugiej strony otrzymane wartoœci znacznie przekraczaj¹ warunki brzegowe wymuszeñ (spadków hydraulicznych), jakie wystêpuj¹ na sk³adowiskach odpadów. Niemniej jednak, poznanie zale noœci konsolidacyjno-filtracyjnych w szerokim przedziale naprê eñ i spadków hydraulicznych pozwala lepiej okreœliæ charakter procesu filtracji. Przedmiotem analiz i porównañ przedstawionych w niniejszym artykule s¹ badania neogeñskich i³ów zielonych wystêpuj¹cych w nadk³adzie KWB Be³chatów (Kowalczyk, 2007). Stanowiæ one mog¹ potencjalny materia³ do formowania barier izolacyjnych, mo liwy do pozyskania przy selektywnym zbieraniu nadk³adu z³o a. Grunty poddane analizom pochodzi³y z 2 miejsc opróbowania (oznaczonych odpowiednio jako oraz I), zlokalizowanych w odleg³oœci ok m od siebie w obrêbie rowu Kleszczowa. Zmiennoœæ badanych i³ów wyra a siê przede wszystkim w sk³adzie granulometrycznym, co rzutuje na granice stanu oraz parametry fizyczne (tab. 1). Na podstawie wyników badañ sk³adu mineralnego stwierdzono, e we frakcji ilastej dominuj¹ minera³y z grupy smektytów dioktaedrycznych oraz kaolinit. W próbkach z rejonu wystêpowa³ ponadto illit. Jak wynika z parametrów przytoczonych w tabeli 1, grunty pobrane z rejonu I wyró nia³y siê znacznie wiêksz¹ zawartoœci¹ frakcji ilastej. Znajduje to odzwierciedlenie w wy - szych wartoœciach granic Atterberga oraz wysokiej wilgotnoœci i odpowiednio wiêkszej porowatoœci sporz¹dzonych past gruntowych. Uformowanie past gruntowych w warunkach swobodnego dostêpu fazy ciek³ej do rozdrobnionego materia³u, pozbawionego sedymentacyjno-diagenetycznych makroskopowych wiêzi strukturalnych, spowodowa³o znacz¹ce zwiêkszenie porowatoœci oraz obni enie gêstoœci objêtoœciowej, a jednoczeœnie utworzenie quasi-dwufazowego oœrodka szkielet woda lepiej odpowiadaj¹cego teoretycznemu opisowi procesu konsolidacji filtracyjnej. Badania w³aœciwoœci konsolidacyjno-filtracyjnych prowadzone by³y w konsolidometrze wysokociœnieniowym do wartoœci naprê enia 2 MPa na 24 próbkach i³ów zielonych o nienaruszonej strukturze (NNS) oraz na 8 próbkach past gruntowych. Zastosowanie prasy MTS w celu przekazywania obci¹ eñ umo liwi³o prowadzenie badañ typu L 904
3 Tab. 1. Podstawowe cechy fizyczne gruntów z lokalizacji i I Table 1. Basic physical properties of soil from localization and I gêstoœæ w³aœciwa density of solid particles granica plastycznoœci plastic limit granica p³ynnoœci liquid limit wskaÿnik plastycznoœci plasticity index zawartoœæ frakcji grain-size fraction frakcja piaskowa sand fraction frakcja py³owa silt fraction frakcja i³owa clay fraction Lokalizacja próbek w polu Be³chatów Localization of s in open pit Be³chatów I s Mg/m 3 2,61 2,68 2,80 2,82 w p [%] 18,7 20,9 36,4 38,0 w L [%] *55,1 62,5 **46,5 *106,6 110,6 **105,4 I p [%] 34,2 43,8 70,2 72,6 f p [%] f [%] f i [%] *aparat Casagrande'a, **penetrometr ELE *Casagrande apparatus, **ELE penetrometer gêstoœæ objêtoœciowa bulk density of soil gêstoœæ objêtoœciowa szkieletu gruntowego density of dry soil wilgotnoœæ naturalna natural moisture content porowatoœæ porosity wskaÿnik porowatoœci void ratio Próbki NNS Undisturbed (NNS) I Mg/m 3 1,83 2,19 1,84 1,93 d Mg/m 3 1,34 1,92 1,41 1,47 w n [%] 13,3 36,6 28,9 35,0 n [ ] 0,35 0,43 0,48 0,50 e [ ] 0,53 0,76 0,92 gêstoœæ objêtoœciowa bulk density of soil gêstoœæ objêtoœciowa szkieletu gruntowego density of dry soil wilgotnoœæ moisture content porowatoœæ porosity wskaÿnik porowatoœci void ratio Pasta gruntowa Soil paste I Mg/m 3 1,65 1,89 1,46 1,48 d Mg/m 3 1,10 1,26 0,75 0,76 w [%] 49,3 50,9 90,8 97,6 n [ ] 0,52 0,58 0,73 0,73 e [ ] 1,10 1,41 2,70 2,75 905
4 (constat rate of loading), ze zró nicowanymi dla kolejnych badañ prêdkoœciami (od do kn/min). Okreœlanie parametrów konsolidacyjno-filtracyjnych Podstawowym wskaÿnikiem przebiegu procesu filtracji w konsolidowanym gruncie jest dystrybucja ciœnienia porowego (tab. 2). Porównanie ciœnieñ generowanych na skutek obci¹ eñ konsolidacyjnych rzêdu kpa a wiêc odpowiadaj¹cego warunkom, jakie mog¹ wystêpowaæ pod wysokimi sk³adowiskami wskazuje, e w gruntach o nienaruszonej strukturze ciœnienia porowe s¹ bardziej zmienne i reprezentuj¹ szersze przedzia³y. Maksymalne wartoœci tych ciœnieñ (w omawianych warunkach) s¹ natomiast zbli- one do siebie g³ówn¹ rolê odgrywa wiêc stopieñ wilgotnoœci oœrodka, a czynniki strukturalne maj¹ znaczenie drugorzêdne. Warto tak e zwróciæ uwagê na bardzo wysokie wartoœci spadków hydraulicznych. To dziêki nim mo liwe jest przeprowadzenie badañ i uzyskiwanie wyników w doœæ szybkim czasie. Spadki hydrauliczne mierzone w warunkach polowych s¹ mniejsze w warstwach o znacznej mi¹ - szoœci. Implikacje teoretyczne wskazuj¹ na wzajemne zwi¹zki miêdzy prêdkoœci¹ obci¹ enia a d³ugoœci¹ drogi drena u, które powinny byæ uwzglêdniane w dobieraniu optymalnego programu badañ laboratoryjnych (Dobak, 2003). Dla oceny warunków konsolidacji kluczowym zagadnieniem jest charakterystyka parametru C =u b / w prze- Tab. 2. Dystrybucja ciœnienia porowego w toku badañ Table 2. Distribution of pore water pressure in tests ciœnienie porowe przy naprê eniu 250 kpa pore water pressure at a stress of 250 kpa ciœnienie porowe przy naprê eniu 500 kpa pore water pressure at a stress of 500 kpa spadki hydrauliczne przy naprê eniu 250 kpa hydraulic gradient at a stress of 250 kpa spadki hydrauliczne przy naprê eniu 500 kpa hydraulic gradient at a stress of 500 kpa maksymalna wartoœæ parametru ciœnienia wody w porach maximum value of pore water pressure parameter u b kpa I [ ] undisturbed pasta gruntowa undisturbed I pasta gruntowa 2, , C max [ ] 0,96 0,83 0,94 0,08 0,95 0,88 0,94 parametr ciœnienia wody w porach parameter of pore water pressure C [-] typ rozk³adu type variability próbka III/NW-1 III/NW-1 0, stress [kpa] parametr ciœnienia wody w porach parameter of pore water pressure C [-] 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 typ rozk³adu type variability próbka III/NW III/NW 0, stress [kpa] parametr ciœnienia wody w porach parameter of pore water pressure C [-] 906 typ rozk³adu a NZ type variability próbka III/NW-10 III/NW-10 0, stress [kpa] Ryc. 1. Eksperymentalne rozk³ady parametru ciœnienia wody w porach obserwowane w badaniach Fig. 1. Experimental types of pore water pressure variability obtained in tests parametr ciœnienia wody w porach parameter of pore water pressure C [-] 0,25 typ rozk³adu b NZ type variability próbka III/NW-8 III/NW-8 0, stress [kpa]
5 biegu przeprowadzonych badañ (ryc.1). Zastosowane prêdkoœci obci¹ eñ oraz wysoki stopieñ wilgotnoœci gruntów powoduj¹, e najczêœciej uzyskuje siê rozk³ady typu NZ (nieregularny, zmienny) lub (rosn¹cy w sposób ci¹g³y), w których parametr C by³ zazwyczaj wiêkszy od wartoœci 0,24, a wiêc dystrybucja ciœnienia porowego odbywa³a siê w fazie nieustalonej. Jedynie w 3 przypadkach badañ próbek NNS uzyskano rozk³ady typu (quasi-teoretyczny z przesuniêciem maksimum) i niskie wartoœci C odpowiadaj¹ce fazie ustalonej. y konsolidacyjno-filtracyjne okreœlano na podstawie wzorów przedstawionych w tabeli 3, przy czym jako referencyjne przyjêto wspó³czynniki filtracji obliczane z podstawowych zale noœci stosowanych w interpretacjach badañ. Jednoosiowy drena wód porowych ukierunkowany jest od dolnej nieprzepuszczalnej podstawy próbki ku jej górnej powierzchni. W tych warunkach ciœnienie porowe jest najwy sze przy podstawie (u b ). Uwzglêdnienie modelu przestrzennego opisu rozpraszania ciœnienia porowego w osi pionowej nastêpuje poprzez przyjmowanie wspó³czynnika o wartoœci 2/3 przy wyznaczaniu naprê eñ efektywnych ( ). Z uwagi na fakt, e w wiêkszoœci przypadków konsolidacja przebiega³a w fazie nieustalonej, porównano wyniki wybranych badañ, zinterpretowanych tak e z zastosowaniem wspó³czynników korekcyjnych wed³ug Janbu (1981) Wartoœci wspó³czynników filtracji z uwzglêdnieniem tych poprawek by³y œrednio 1,7 1,9 razy mniejsze od otrzymanych podczas stosowania zale noœci podstawowych. Tab. 3. Wyznaczanie wspó³czynnika filtracji z badañ konsolidacyjnych Table 3. Estimation of from consolidation tests zale noœci podstawowe basic formulas zale noœci poprawkowe wg propozycji Janbu i in. (1981) corrections proposed by Janbu et al. (1981) korekta wartoœci cv (Dobak, 2008) correction of cv values (Dobak, 2008) ' efektywne effective stress M 0 modu³ œciœliwoœci moduls of one-dimensional compressibility c v wspó³czynnik konsolidacji coefficient of consolidation k stosunek przyrostu ciœnienia porowego do przyrostu naprê enia relation between increase of pore water pressure and stress k bezwymiarowy wspó³czynnik poprawkowy dla wspó³czynnika filtracji dimensionless correction coefficient of k J wed³ug formu³y Janbu coefficient of permeability estimated from Janbu formula C parametr ciœnienia wody w porach parameter of pore water pressure t (T=1)MD umowny czas konsolidacji wyznaczany z metody MD specific consolidation time estimated from MD method c vmd wspó³czynnik konsolidacji okreœlany na podstawie metodymr coefficient of consolidation estimated from MD method k MD okreœlany z uwzglêdnieniem metody MR estimated with respect of MD method Wzór Formula [kpa] ' 2 3 u b [kpa] M 0 ' H [m 2 i /s] cv 2tu [m/s] cv k M [ ] u b [ ] gdzie: where: k 0 w 2(cosh a 1) asinh a 1 a arcosh 1 [m 2 /s] k k [ ] C [s] tt 1 [m 2 /s] [m/s] J MD k ub b t T theor 2 H cvmd tt 1MD k MD w c M vmd 0 Pozosta³e oznaczenia: odkszta³cenie osiowe [ ]; w ciê ar objêtoœciowy wody [kn/m 3 ]; H d³ugoœæ drogi drena u [m]; [kpa]; t czas od pocz¹tku badania [s]; u b ciœnienie wody w porach [kpa] Other symbols: axial strain [ ]; w unit weight of water [kn/m 3 ]; H length of the drainage path [m]; stress [kpa]; t time from initial point of test [s]; u b pore water pressure [kpa] 907
6 Podstaw¹ wykorzystania kolejnej metody opartej o analizê rozk³adów dystrybucji ciœnienia porowego jest uwzglêdnienie teoretycznie wyprowadzonego zwi¹zku istniej¹cego pomiêdzy wartoœciami parametru C a bezwymiarowym wzglêdnym czasem konsolidacji T. Zwi¹zek ten zale y wy³¹cznie od programu obci¹ enia i na przyk³ad dla badañ typu L przy ró nych prêdkoœciach opisany jest jedn¹ krzyw¹ (Dobak, 1999, 2008). Stosuj¹c t¹ metodê interpretacji badañ konsolidometrycznych otrzymywano wartoœci wspó³czynnika filtracji nawet oko³o 2,5 razy mniejsze w stosunku do wyliczanych na podstawie wzorów podstawowych. Redukcja wartoœci wspó³czynnika filtracji w fazie nieustalonej zmniejsza zmiennoœæ parametrów otrzymywanych w badaniach i wydaje siê byæ teoretycznie uzasadniona. Z drugiej strony trzeba pamiêtaæ, e przyjmowanie mniejszych wartoœci wspó³czynnika filtracji prowadzi do zawy enia oceny izolacyjnoœci badanego gruntu i mo e siê wi¹zaæ z b³êdami w projektowaniu. Czynniki zmiennoœci wspó³czynnika filtracji Zmiany przepuszczalnoœci gruntu okreœlane na podstawie badañ konsolidacyjnych przejawiaj¹ siê przede wszystkim jako zmniejszanie siê wartoœci wspó³czynnika filtracji k wraz ze wzrostem naprê enia (ryc. 2). Tylko przy wzroœcie naprê eñ od 250 do 500 kpa, charakterystycznym dla obci¹ eñ jakie mog¹ wystêpowaæ pod typowymi sk³adowiskami, uzyskuje siê œrednio 3 3,5 razy mniejsze wartoœci k. W ca³ym badanym zakresie naprê eñ (do 2 MPa) otrzymujemy zmniejszenie wspó³czynnika filtracji o 3 4 rzêdy wielkoœci od 10 7 do a nawet m/s. Zakresy te obejmuj¹ praktycznie wszystkie granice wspominanych wczeœniej kryteriów izolacyjnoœci, a tak e zmiennoœæ bêd¹c¹ efektem zastosowania ró nych metod w badaniach tych samych gruntów (Kaczyñski, 2000). Dlatego ogromne znaczenie ma okreœlenie warunków brzegowych wystêpuj¹cych w pod³o u projektowanych obiektów. Przyczynê znacznej zmiennoœci k = f() = f(e) wi¹zaæ mo na zarówno z czynnikami fizyczno-mechanicznymi, jak i ze specyfik¹ badañ konsolidometrycznych. Na wyk³adnicze zmniejszanie siê przepuszczalnoœci uwarunkowane zmianami wska- Ÿnika porowatoœci e zwracali uwagê m.in. Poskitt (1969), Al-Tabbae i Wood (1987). Potêgowe opisy zmiennoœci wspó³czynnika filtracji uzyskiwane z analizowanych w niniejszym artykule badañ wskazuj¹ na podobne charakterystyki. W badaniach konsolidacji uwzglêdniæ trzeba co najmniej dwa dodatkowe specyficzne uwarunkowania. Jednym z nich s¹ zawy one wartoœci parametrów konsolidacyjno-filtracyjnych w fazie nieustalonej. Œwiadoma rezygnacja z ich korekty mo e byæ podyktowana wybieraniem (ze wzglêdów bezpieczeñstwa) raczej wy szych ni ni szych wartoœci wspó³czynnika filtracji spoœród dostêpnych opcji interpretacyjnych. Drugi aspekt to zmniejszanie siê uzyskiwanych wartoœci wspó³czynnika filtracji, które jest zwi¹zane z generowaniem w toku badañ coraz wiêkszego ciœnienia wody w porach (Nash i in., 1992). Mechanizm zjawiska mo na wyjaœniæ poprzez analogiê hydrodynamiczn¹ z d³awieniem (kontrakcj¹) przep³ywu (Dobak, 1999). Efekty doœwiadczeñ, przeanalizowane m.in. przez Kowalczyka (2007), wskazuj¹ na mo liwoœæ przejœciowego zmniejszania przepuszczalnoœci na skutek wysokich wartoœci ciœnienia porowego u b, wystêpuj¹cego w konsolidowanym oœrodku. Otrzymuje siê wówczas ni sze wartoœci wspó³czynnika filtracji ni w badaniach, podczas których ciœnienie porowe przy podobnej porowatoœci gruntu by³o mniejsze. Zjawisko d³awienia rozwija siê wraz ze zmniejszaniem porowatoœci, czego miar¹ w badaniach konsolidometrycznych jest odkszta³cenie osiowe. W analizowanych gruntach o strukturze NNS efekty d³awienia odnotowywano po przekroczeniu 3 4 % odkszta³cenia, zaœ w badaniach past gruntowych odpowiednio przy odkszta³ceniach rzêdu kilkunastu procent, co wynika z wiêkszej pocz¹tkowej porowatoœci past. Warunki takie wystêpowa³y jednak e dopiero przy naprê eniach konsolidacyjnych przekraczaj¹cych 700 kpa, a wiêc bêd¹cych poza zakresem rozpatrywanym dla pod³o y typowych sk³adowisk. Mimo to, nale y pamiêtaæ, e efekty d³awienia (kontrakcji) mog¹ byæ Ÿród³em b³êdów le ¹cych po stronie niebezpiecznej. Dlatego przy programowaniu prêdkoœci badañ konsolidacyjnych istnieje zarówno potrzeba przyjmowania odpowiednich wartoœci ciœnieñ porowych, jak i nie przekraczanie warunków, w których zaczyna ujawniaæ siê kontrakcja. Doœwiadczalnie aspekty te analizuje siê przez porównanie wyników badañ prowadzonych przy minimum dwóch prêdkoœciach obci¹ enia Istotnym czynnikiem, który rzutuje na charakter procesu filtracji, jest stan gruntu oraz jego cechy strukturalnoteksturalne. Generalnie mo na stwierdziæ, e zró nicowanie struktury oœrodka wywo³ane przez naturalne procesy sedymentacji i diagenezy odzwierciedla siê tak e w szerokim przedziale zmiennoœci wspó³czynnika filtracji (ryc. 3). Przeciêtne wartoœci wspó³czynnika zmiennoœci wyznaczanego dla wartoœci k analizowanych w kolejnych przedzia³ach naprê eñ s¹ niemal dwukrotnie wy sze w serii ( = 0,96) ni w serii I ( = 0,58) Tak wiêc wiêksza zawartoœæ frakcji i³owej z dominacj¹ smektytów ma istotny wp³yw na zmniejszenie zmiennoœci w³aœciwoœci konsolidacyjno-filtracyjnych gruntów. Mniej liczne badania prowadzone na pastach wskazuj¹, e homogenizacja w³aœciwoœci materia³u gruntowego jest efektem zniszczenia struktury, do którego dochodzi w procesie sporz¹dzania past gruntowych. Skutkuje to ujednoliceniem parametrów przepuszczalnoœci (przeciêtne wartoœci wspó³czynnika zmiennoœci dla past pochodz¹cych z obu analizowanych lokalizacji s¹ zbli one i kszta³tuj¹ siê na poziomie = 0,4). Towarzyszy temu ma³a, wynosz¹ca ok. 10 %, ró nica miedzy wartoœciami œredniej arytmetycznej i geometrycznej. Generalnie jednak szeroki przedzia³ zmiennoœci zarówno wartoœci wspó³czynnika konsolidacji, jak i filtracji, jest przes³ank¹ do stworzenia charakterystyk opartych o pojêcie œredniej geometrycznej, odpowiedniejszej dla zbiorów o rozk³adach logarytmiczno-normalnych. Porównanie wartoœci œrednich geometrycznych w funkcji naprê enia pokazuje ró ne mo liwe uwarunkowania zmian przepuszczalnoœci. Badaniach gruntów serii charakteryzuj¹cych siê nieco mniejsz¹ spoistoœci¹ wykaza³y znacz¹ce zmniejszenie przepuszczalnoœci past w stosunku do próbek o nienaruszonej strukturze. Na rycinie 4 przedstawiono charakterystyki œredniej geometrycznej uzyskane na podstawie potêgowej aproksymacji zale noœci doœwiadczalnych. War- 908
7 A stress [kpa] B stress [kpa] NNS undisturbed s NNS I undisturbed s I 0,001 0,001 próbka prêdkoœæ badania rate of loading [kn/min] typ rozk³adu type of variability próbka prêdkoœæ badania rate of loading [kn/min] typ rozk³adu type of variability II/NW-1 II/NW-2 II/NW-3 II/NW-4 II/NW-5 II/NW-6 II/NW-7 II/NW-8 II/NW II/NW-10 II/NW-11 II/NW-12 II/NW-1 II/NW-2 II/NW-3 II/NW-4 II/NW-5 II/NW-6 II/NW-7 II/NW-8 II/NW II/NW-10 II/NW-11 II/NW-12 C stress [kpa] D stress [kpa] pasta gruntowa pasta gruntowa I I 0,001 0,001 próbka prêdkoœæ badania rate of loading [kn/min] typ rozk³adu type of variability próbka prêdkoœæ badania rate of loading [kn/min] typ rozk³adu type of variability II/PW-1 II/PW-2 II/PW-3 II/PR-1 II/PR-2 0,025 0,14 II/PW-1 II/PW-2 II/PW-3 Ryc. 2. Zale noœæ miêdzy wspó³czynnikiem filtracji (k) a m ( w badaniach konsolidacji dla prób NNS (a, b) i past gruntowych (c,d) z badanych lokalizacji Fig. 2. Relation between (k) and stress () in consolidation tests (continuous loading) for undisturbed s (a, b) and (c, d) from examined localizations 909
8 pasta gruntowa przy naprê eniu 250 kpa at a stress of 250 kpa undisturbed pasta gruntowa I undisturbed I pasta gruntowa przy naprê eniu 500 kpa at a stress of 500 kpa undisturbed pasta gruntowa I undisturbed I przypadku próbek NNS, a bezwzglêdna ró nica przepuszczalnoœci wynikaj¹ca z czynników strukturalnych nie podlega³a tak wyraÿnej zmianie ze wzrostem naprê enia konsolidacyjnego. Podczas projektowania istotne jest wiêc uwzglêdnienie specyfiki zmian wskaÿników porowatoœci, wilgotnoœci i przepuszczalnoœci barier izolacyjnych formowanych z gruntów o antropogenicznie zmienionych w³aœciwoœciach. Wnioski Ryc. 3. Zmiennoœæ wartoœci wspó³czynnika filtracji k w badanych próbkach przy naprê eniu wynosz¹cym 250 i 500 kpa Fig. 3. Variability of the value of the k in examined s at a stress of 250 and 500 kpa stress [kpa] toœci okreœlonej w ten sposób przeciêtnej przepuszczalnoœci wynosz¹ ok. 2,5 x 10 9 m/s przy naprê eniach konsolidacyjnych równych 250 kpa, lecz zmniejszaj¹ siê do ok. 7 x m/s przy naprê eniach 500 kpa, co pod wzglêdem graficznym jest maskowane dziêki zastosowaniu logarytmicznej skali k. Niemniej jednak zmniejszanie siê wartoœci bezwzglêdnych przepuszczalnoœci wskazuje na rolê kompakcji i³u w kszta³towaniu w³aœciwoœci izolacyjnych bariery gruntowej. Efekty takie nie s¹ powszechne. WskaŸnikowe, prowadzone w mniejszej liczbie badania gruntów serii I charakteryzuj¹cych siê wy sz¹ spoistoœci¹ i zwiêkszon¹ porowatoœci¹ past da³y zale noœci odwrotne. Przepuszczalnoœæ past okaza³a siê nieco wiêksza ni w œrednia geometryczna dla geometric mean for NNS undisturbed NNS I undisturbed I pasta gruntowa pasta gruntowa I I Ryc. 4. Zmiany œrednich geometrycznych wspó³czynnika filtracji k w funkcji naprê enia Fig. 4. Changes of geometric mean of k in the function of stress 1. Jak wynika z przedstawionych w artykule analiz, oœrodki gruntowe wykazuj¹ antropogenicznie uwarunkowan¹ przemiennoœæ w³aœciwoœci, która dotyczy równie wysoce wra liwych wskaÿników, jakimi s¹ zachowania filtracyjno-konsolidacyjne. 2. W prognozach zachowañ filtracyjnych uwzglêdniaæ nale y zarówno sk³ad mineralny i fazowy gruntów, zmiany strukturalne zwi¹zane z formowaniem barier z gruntów o naruszonej strukturze, warunki pracy pod³o a sk³adowiska, jak i krytyczn¹ analizê mo - liwoœci oferowanych przez dostêpne metody badawcze. 3. Obecny stan wiedzy na temat uwarunkowañ konsolidacji w warunkach ci¹g³ego wzrostu naprê enia wskazuje, e metodyka badañ mo e byæ rekomendowana w celu oceny w³aœciwoœci filtracyjnych gruntów s³abo przepuszczalnych. W programowaniu, a tak e w interpretacji badañ, niezbêdne jest uwzglêdnienie analizy wartoœci oraz prêdkoœci zadawanych obci¹ eñ, dystrybucji ciœnienia porowego, wydzielenie fazy nieustalonej badania, ocena zjawiska d³awienia filtracji oraz charakteru zmiennoœci uzyskiwanych wyników. 4. Szerokie mo liwoœci programowania badañ i rejestracji zachowañ konsolidacyjno-filtracyjnych oœrodka gruntowego pozwalaj¹ na przedstawianie wielowariantowych prognoz izolacyjnoœci w nawi¹zaniu do opcji projektowych oraz kolejnych etapów budowy i eksploatacji sk³adowisk. 5. Laboratoryjne modelowanie sprzê onych ze sob¹ procesów filtracji oraz konsolidacji stanowi rozwojowy kierunek badañ geomateria³ów w ramach metod geoin ynierii œrodowiska ukierunkowanych na œwiadome i optymalne przekszta³canie œrodowiska geologicznego. 910
9 Literatura AL-TABBAE A. & WOOD D.M Some measurements of the pemeability of kaolin. Geotechnique, 37: BONDARENKO N.F Fizika dwi enija podzemnych wod. Gidrometeoizdat, Leningrad. DOBAK P Rola czynnika filtracyjnego w badaniach jednoosiowej konsolidacji gruntów. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków. DOBAK P Loading velocity in consolidation analysis. Geol. Quart., 47: DOBAK P Evaluation of consolidation parameters in tests. Theoretical and practical aspects. Geol. Quart., 52: DR GOWSKI A. & GLAZER Z In yniersko-geologiczne problemy œrodowiska przyrodniczego przy mokrym sk³adowaniu popio³ów. Biul. Geol. Uniwersytetu Warszawskiego, 24: DR GOWSKI A., KACZYÑSKI R., DOBAK P. & TRZCIÑSKI J Geotechniczne problemy eksploatacji i³ów poznañskich na przyk³adzie z³o a Rypinek w Kaliszu. Acta Univ. Wratisl., 1354 : DR GOWSKI A. & UCZAK-WILAMOWSKA B Uwarunkowania stosowalnoœci i³ów jako izolacyjnych barier geologicznych na przyk³adzie i³ów ze z³o a w Budach Mszczonowskich. Prz. Geol., 53: DR GOWSKI A. & UCZAK-WILAMOWSKA B Grunty spoiste surowcem do formowania mineralnych barier izolacyjnych zasady wstêpnej oceny ich przydatnoœci. Górn. Odkryw., 7: DR GOWSKI A. & ASZKIEWICZ M Wstêpna ocena i³ów warwowych okolic Warszawy jako geologicznych barier izolacyjnych. Zesz. Nauk. Polit. Bia³., 28: FALKOWSKA E Geomorfologiczne uwarunkowania wystêpowania naturalnych geologicznych barier izolacyjnych na wybranych obszarach Polski Œrodkowej. Wyd. UW, Warszawa. GARBULEWSKI K Dobór i badania gruntowych uszczelnieñ sk³adowisk odpadów komunalnych. Rozprawy naukowe i monografie. Wyd. SGGW, Warszawa. GLAZER Z Mechanika gruntów. Wyd. Geol., Warszawa. JANBU N., TOKHEIM O. & SENNESET K Consolidation tests with continuous loading. Proc. 10 th Int. Conf. on Soil Mechanics and Foundation Engineering, 1: KACZYÑSKI R. (red.) 2000 Wspó³czynnik filtracji gruntów spoistych wyznaczony ró nymi metodami. [W:] Aktualne problemy geologiczno-in ynierskich badañ pod³o a budowlanego i zagospodarowania terenu. Bogucki Wyd. Naukowe. S.C, Poznañ. KOVACS G Seepage hydraulics. Akad. Kiado, Budapest. KOWALCZYK S Zmiany w³aœciwoœci filtracyjnych w procesie konsolidacji zielonych i³ów beidelitowych z rowu Kleszczowa. Rozprawa doktorska. Wydzia³ Geologii, Uniwersytet Warszawski. MACIOSZCZYK T Zmiennoœæ parametrów nieliniowej filtracji wód podziemnych. Biul. Geol., 15: MAJER E Ocena w³aœciwoœci przes³onowych i³ów do budowy sk³adowisk odpadów. Rozprawa doktorska. Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa. NASH D.F.T., SILLS G.C. & DAVISON L.R One-demensional consolidation testing of soft clay from Bothkennar; Geotechnique, 42: OSSOWSKI J Wodoprzepuszczalnoœæ kaolinu. [W:] Aktualne Problemy Hydrogeologii: Wyd. AGH, Kraków. PAJ K R. & DOBAK P Okreœlanie parametrów filtracyjnych i³ów krakowieckich z badañ w konsolidometrze Rowe a. Geologia Kwart. AGH, 34: POSKITT T.J The consolidation of saturated clay with variable permeability and compressibility. Geotechnique, 19: Report of the ISSMFE Technical Committee TC5 on Environmental Geotechnics. Ruhr Universität, Bochum, Germany. ROZA S. A Osadki gidrotiechniczeskich sooru enij na glnach z mo³oj w³a nosti. Gidrotiechniczeskoje stroitielstwo, 9: Rozporz¹dzenie ministra œrodowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegó³owych wymagañ dotycz¹cych lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkniêcia, jakim powinny odpowiadaæ poszczególne typy sk³adowisk odpadów. (Dz. U. NR 61, poz. 549). WI UN Z Zarys geotechniki. Wyd. Komunikacji i ¹cznoœci, Warszawa. Praca wp³ynê³a do redakcji r. Po recenzji akceptowano do druku r. 911
Okreœlanie przepuszczalnoœci gruntów spoistych w badaniach konsolidacji z ci¹g³ym przyrostem obci¹ enia
Okreœlanie przepuszczalnoœci gruntów spoistych w badaniach konsolidacji z ci¹g³ym przyrostem obci¹ enia Pawe³ Dobak* Evaluation of cohesive soils permeability by continuous loading consolidation tests.
3.2 Warunki meteorologiczne
Fundacja ARMAAG Raport 1999 3.2 Warunki meteorologiczne Pomiary podstawowych elementów meteorologicznych prowadzono we wszystkich stacjach lokalnych sieci ARMAAG, równolegle z pomiarami stê eñ substancji
Ocena doœwiadczalnych rozk³adów ciœnienia porowego w badaniach konsolidometrycznych typu CL
Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 005 Ocena doœwiadczalnych rozk³adów ciœnienia porowego w badaniach konsolidometrycznych typu CL Sebastian Kowalczyk* The assessment of pore pressure experimental distributions
BIULETYN PAÑSTWOWEGO INSTYTUTU GEOLOGICZNEGO 446: 265 272, 2011 R.
BIULETYN PAÑSTWOWEGO INSTYTUTU GEOLOGICZNEGO 446: 265 272, 2011 R. OKREŒLANIE WSPÓ CZYNNIKA KONSOLIDACJI NA PODSTAWIE PRZEBIEGU JEDNOOSIOWEGO ODKSZTA CENIA GRUNTU I DYSTRYBUCJI CIŒNIENIA POROWEGO W BADANIACH
Ocena w³aœciwoœci izolacyjnych i³ów beidellitowych z KWB Be³chatów metod¹ badañ konsolidacji
Ocena w³aœciwoœci izolacyjnych i³ów beidellitowych z KWB Be³chatów metod¹ badañ konsolidacji Sebastian Kowalczyk* Evaluation of beidellite clay insulation properties from brown coal mine Be³chatów by using
1. Wstêp. 2. Metodyka i zakres badañ WP YW DODATKÓW MODYFIKUJ CYCH NA PODSTAWOWE W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z POPIO ÓW LOTNYCH Z ELEKTROWNI X
Górnictwo i Geoin ynieria Rok 29 Zeszyt 4 2005 Jan Palarski*, Franciszek Plewa*, Piotr Pierzyna* WP YW DODATKÓW MODYFIKUJ CYCH NA PODSTAWOWE W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z POPIO ÓW LOTNYCH Z ELEKTROWNI X 1. Wstêp
OKREŒLANIE PARAMETRÓW FILTRACYJNYCH I ÓW KRAKOWIECKICH Z BADAÑ W KONSOLIDOMETRZE ROWE A
677 GEOLOGIA 2008 Tom 34 Zeszyt 4 677 689 OKREŒLANIE PARAMETRÓW FILTRACYJNYCH I ÓW KRAKOWIECKICH Z BADAÑ W KONSOLIDOMETRZE ROWE A Permeability parameters of Krakowiec clays evaluated in Rowe s consolidometer
CHARAKTERYSTYKA ROZKŁADU CIŚNIENIA POROWEGO W BADANIACH KONSOLIDACJI PAST GRUNTOWYCH Z PÓŁNOCNOPOLSKICH GLIN ZWAŁOWYCH
CHARAKTERYSTYKA ROZKŁADU CIŚNIENIA POROWEGO W BADANIACH KONSOLIDACJI PAST GRUNTOWYCH Z PÓŁNOCNOPOLSKICH GLIN ZWAŁOWYCH Sebastian KOWALCZYK, Tomasz SZCZEPAŃSKI, Paweł DOBAK Wydział Geologii, Uniwersytet
POMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA.
POMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA. Do pomiaru strumienia przep³ywu w rurach metod¹ zwê kow¹ u ywa siê trzech typów zwê ek pomiarowych. S¹ to kryzy, dysze oraz zwê ki Venturiego. (rysunek
Przedmowa Czêœæ pierwsza. Podstawy frontalnych automatów komórkowych... 11
Spis treœci Przedmowa... 9 Czêœæ pierwsza. Podstawy frontalnych automatów komórkowych... 11 1. Wstêp... 13 1.1. Rys historyczny... 14 1.2. Klasyfikacja automatów... 18 1.3. Automaty komórkowe a modelowanie
Rozprawy Naukowe i Monogra e Treatises and Monographs Eugeniusz Koda
Rozprawy Naukowe i Monogra e Treatises and Monographs Eugeniusz Koda SGGW w Warszawie Katedra Geoin ynierii Stateczno rekultywowanych sk adowisk odpadów i migracja zanieczyszcze przy wykorzystaniu metody
Rys Mo liwe postacie funkcji w metodzie regula falsi
5.3. Regula falsi i metoda siecznych 73 Rys. 5.1. Mo liwe postacie funkcji w metodzie regula falsi Rys. 5.2. Przypadek f (x), f (x) > w metodzie regula falsi 74 V. Równania nieliniowe i uk³ady równañ liniowych
N O W O Œ Æ Obudowa kana³owa do filtrów absolutnych H13
N O W O Œ Æ Obudowa kana³owa do filtrów absolutnych H13 KAF Atest Higieniczny: HK/B/1121/02/2007 Obudowy kana³owe KAF przeznaczone s¹ do monta u w ci¹gach prostok¹tnych przewodów wentylacyjnych. Montuje
Ryszard Dro d ak* PRZYRZ D I METODA KACZYÑSKIEGO DO OZNACZANIA WSPÓ CZYNNIKA FILTRACJI GRUNTÓW**
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 24 ZESZYT 1 2007 Ryszard Dro d ak* PRZYRZ D I METODA KACZYÑSKIEGO DO OZNACZANIA WSPÓ CZYNNIKA FILTRACJI GRUNTÓW** 1. UWAGI WSTÊPNE W³aœciwoœci filtracyjne gruntów maj¹ podstawowe
VRRK. Regulatory przep³ywu CAV
Regulatory przep³ywu CAV VRRK SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / 1-587 Kraków tel. +48 12 680 20 80 / fax. +48 12 680 20 89 / e-mail: info@smay.eu Przeznaczenie Regulator sta³ego przep³ywu powietrza
EKONOMETRIA dr inż.. ALEKSANDRA ŁUCZAK Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Finansów w i Rachunkowości ci Zakład Metod Ilościowych Collegium Maximum,, pokój j 617 Tel. (61) 8466091 luczak@up.poznan.pl
Spis treœci. Spis treœci
Wykaz skrótów... Bibliografia... XI XVII Rozdzia³ I. Przedmiot i metoda pracy... 1 1. Swoboda umów zarys problematyki... 1 I. Pojêcie swobody umów i pogl¹dy na temat jej sk³adników... 1 II. Aksjologiczne
gdy wielomian p(x) jest podzielny bez reszty przez trójmian kwadratowy x rx q. W takim przypadku (5.10)
5.5. Wyznaczanie zer wielomianów 79 gdy wielomian p(x) jest podzielny bez reszty przez trójmian kwadratowy x rx q. W takim przypadku (5.10) gdzie stopieñ wielomianu p 1(x) jest mniejszy lub równy n, przy
SYMULACJA STOCHASTYCZNA W ZASTOSOWANIU DO IDENTYFIKACJI FUNKCJI GÊSTOŒCI PRAWDOPODOBIEÑSTWA WYDOBYCIA
Górnictwo i Geoin ynieria Rok 29 Zeszyt 4 2005 Ryszard Snopkowski* SYMULACJA STOCHASTYCZNA W ZASTOSOWANIU DO IDENTYFIKACJI FUNKCJI GÊSTOŒCI PRAWDOPODOBIEÑSTWA WYDOBYCIA 1. Wprowadzenie W monografii autora
Nawiewnik NSL 2-szczelinowy.
Nawiewniki i wywiewniki szczelinowe NSL NSL s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych, o sta³ym lub zmiennym przep³ywie powietrza. Mog¹ byæ montowane w sufitach
DWP. NOWOή: Dysza wentylacji po arowej
NOWOŒÆ: Dysza wentylacji po arowej DWP Aprobata Techniczna AT-15-550/2007 SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / 1-587 Kraków tel. +48 12 78 18 80 / fax. +48 12 78 18 88 / e-mail: info@smay.eu Przeznaczenie
1. Wstêp... 9 Literatura... 13
Spis treœci 1. Wstêp... 9 Literatura... 13 2. Potencja³ cieplny i sposoby udostêpniania ciep³a Ziemi... 15 2.1. Parametry charakterystyczne dla potencja³u cieplnego Ziemi... 15 2.2. Rozk³ad pola temperaturowego
HYDRO4Tech PROJEKTY, OPINIE, EKSPERTYZY, DOKUMENTACJE BADANIA GRUNTU, SPECJALISTYCZNE ROBOTY GEOTECHNICZNE, ODWODNIENIA
PROJEKTY, OPINIE, EKSPERTYZY, DOKUMENTACJE BADANIA GRUNTU, SPECJALISTYCZNE ROBOTY GEOTECHNICZNE, ODWODNIENIA Geotechnika ul. Balkonowa 5 lok. 6 Hydrotechnika Tel. 503 533 521 03-329 Warszawa tel. 666 712
4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA W AGLOMERACJI GDAÑSKIEJ
4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA 4.1. Ocena jakoœci powietrza w odniesieniu do norm dyspozycyjnych O jakoœci powietrza na danym obszarze decyduje œredni poziom stê eñ zanieczyszczeñ w okresie doby, sezonu, roku.
(wymiar macierzy trójk¹tnej jest równy liczbie elementów na g³ównej przek¹tnej). Z twierdzen 1 > 0. Zatem dla zale noœci
56 Za³ó my, e twierdzenie jest prawdziwe dla macierzy dodatnio okreœlonej stopnia n 1. Macierz A dodatnio okreœlon¹ stopnia n mo na zapisaæ w postaci n 1 gdzie A n 1 oznacza macierz dodatnio okreœlon¹
Akademia Górniczo-Hutnicza. im.stanisława Staszica w Krakowie. Katedra Mechaniki i Wibroakustyki
Akademia Górniczo-Hutnicza im.stanisława Staszica w Krakowie Wydział InŜynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Mechaniki i Wibroakustyki 30-059 KRAKÓW, Al.Mickiewicza 30, tel. (012) 617 30 64, fax (012)
Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym
Z PRAC INSTYTUTÓW Jadwiga Zarębska Warszawa, CODN Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2000 2001 Ö I. Powszechność nauczania języków obcych w różnych typach szkół Dane przedstawione w
2. Charakterystyka materia³ów u ytych do badañ
Górnictwo i Geoin ynieria Rok 29 Zeszyt 4 2005 Jan Palarski*, Franciszek Plewa*, Piotr Pierzyna*, Artur Zaj¹c** W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z MATERIA ÓW ODPADOWYCH Z DODATKIEM ŒRODKA WI CEGO W ASPEKCIE MO LIWOŒCI
WPŁYW METOD INTERPRETACJI BADAŃ KONSOLIDACYJNYCH TYPU IL
BIULETYN PAŃSTWOWEGO INSTYTUTU GEOLOGICZNEGO 452: 217 224, 2012 R. WPŁYW METOD INTERPRETACJI BADAŃ KONSOLIDACYJNYCH TYPU IL NA ZMIENNOŚĆ OZNACZEŃ przepuszczalności IŁÓW KRAKOWIECKICH METHODS OF IL-TESTS
POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY. PN-EN 1997-1:2008/Ap2. Dotyczy PN-EN 1997-1:2008 Eurokod 7 Projektowanie geotechniczne Część 1: Zasady ogólne
POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY ICS 91.010.30; 93.020 PN-EN 1997-1:2008/Ap2 wrzesień 2010 Dotyczy PN-EN 1997-1:2008 Eurokod 7 Projektowanie geotechniczne Część 1: Zasady ogólne Copyright by PKN, Warszawa 2010
Opinia geotechniczna, projekt geotechniczny
1.1. Opinia geotechniczna Opinia geotechniczna, projekt geotechniczny Kategori geotechniczn ustalono na podstawie Rozporz dzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia
OCZYSZCZALNIE ŒCIEKÓW
PRZYDOMOWE OCZYSZCZALNIE ŒCIEKÓW Sp. z o. o. 44-17 Rybnik, ul. Zebrzydowicka 117 tel./fax (+48) 79 55 57, 4 45 0 e-mail: biuro@prom-dragon.pl www.prom-dragon.pl I. DRENA ROZS CZAJ CY Oczyszczalnie œcieków
INSTRUKCJA OBS UGI KARI WY CZNIK P YWAKOWY
INSTRUKCJA OBS UGI KARI WY CZNIK P YWAKOWY Wydanie paÿdziernik 2004 r PRZEDSIÊBIORSTWO AUTOMATYZACJI I POMIARÓW INTROL Sp. z o.o. ul. Koœciuszki 112, 40-519 Katowice tel. 032/ 78 90 000, fax 032/ 78 90
Projektowanie procesów logistycznych w systemach wytwarzania
GABRIELA MAZUR ZYGMUNT MAZUR MAREK DUDEK Projektowanie procesów logistycznych w systemach wytwarzania 1. Wprowadzenie Badania struktury kosztów logistycznych w wielu krajach wykaza³y, e podstawowym ich
Zawory specjalne Seria 900
Zawory specjalne Prze³¹czniki ciœnieniowe Generatory impulsów Timery pneumatyczne Zawory bezpieczeñstwa dwie rêce Zawór Flip - Flop Zawór - oscylator Wzmacniacz sygna³u Progresywny zawór startowy Charakterystyka
ECO RAIN MATA NAWADNIAJ CA
ECO RAIN MATA NAWADNIAJ CA NAWADNIANIE TERENÓW ZIELONYCH Dlaczego warto nawadniaæ z mat¹ nawadniaj¹c¹ ECO Rain? Zagospodarowanie zieleni¹ wiêkszoœci torowisk jest stosunkowo podobne do umiejscowienia zielonego
NS4. Anemostaty wirowe. SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / Kraków tel / fax /
Anemostaty wirowe NS4 Atesty Higieniczne: HK/B/1121/02/2007 HK/B/1121/04/2007 NS4 s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych. Pozwalaj¹ na uzyskanie nawiewu
Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01
Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 1 Pytanie nr 1: Czy oferta powinna zawierać informację o ewentualnych podwykonawcach usług czy też obowiązek uzyskania od Państwa
WK 495 820. Rozdzielacz suwakowy sterowany elektrycznie typ WE6. NG 6 31,5 MPa 60 dm 3 /min OPIS DZIA ANIA: 04. 2001r.
Rozdzielacz suwakowy sterowany elektrycznie typ WE6 NG 6 1,5 MPa 60 dm /min WK 495 820 04. 2001r. Rozdzielacze umo liwiaj¹ zrealizowanie stanów start i stop oraz zmianê kierunku p³yniêcia strumienia cieczy,
Ochrona powierzchni ziemi polega na: 1. zapewnieniu jak najlepszej jej jakoœci, w szczególnoœci
ochrona powierzchni ziemi Powierzchnia ziemi - rozumie siê przez to naturalne ukszta³towanie terenu, glebê oraz znajduj¹c¹ siê pod ni¹ ziemiê do g³êbokoœci oddzia³ywania cz³owieka, z tym e pojêcie "gleba"
S T A N D A R D V. 7
S T A N D A R D V. 7 WYCENA NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH POŁOśONYCH NA ZŁOśACH KOPALIN Przy określaniu wartości nieruchomości połoŝonych na złoŝach kopali rzeczoznawca majątkowy stosuje przepisy: - ustawy
1. Wstêp Charakterystyka linii napowietrznych... 20
Spis treœci Od Autora... 11 1. Wstêp... 15 Literatura... 18 2. Charakterystyka linii napowietrznych... 20 3. Równanie stanów wisz¹cego przewodu... 29 3.1. Linia zwisania przewodu... 30 3.2. Mechanizm kszta³towania
1. Szacowanie rynkowej wartoœci nieruchomoœci jako przedmiotu prawa w³asnoœci ograniczonej u ytkowaniem wieczystym
GEODEZJA TOM Zeszyt / 005 Jan Ruchel* SZACOANIE RYNKOEJ ARTOŒCI OGRANICZONYCH PRA DO NIERUCHOMOŒCI** Szacowanie rynkowej wartoœci nieruchomoœci jako przedmiotu prawa w³asnoœci ograniczonej u ytkowaniem
Kazimierz Twardowski*, Ryszard Dro d ak** POŒREDNIE METODY OCENY W AŒCIWOŒCI FILTRACYJNYCH GRUNTÓW***
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 3/1 006 Kazimierz Twardowski*, Ryszard Dro d ak** POŒREDNIE METODY OCENY W AŒCIWOŒCI FILTRACYJNYCH GRUNTÓW*** 1. WSTÊP Okreœlanie w³aœciwoœci filtracyjnych gruntów ma coraz wiêksze
ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY
ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje
Zagro enia fizyczne. Zagro enia termiczne. wysoka temperatura ogieñ zimno
Zagro enia, przy których jest wymagane stosowanie œrodków ochrony indywidualnej (1) Zagro enia fizyczne Zagro enia fizyczne Zał. Nr 2 do rozporządzenia MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych
Stanis³aw Stryczek*, Andrzej Gonet*, Miros³aw Rzyczniak*, Lucyna Czekaj*
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 23/1 2006 Stanis³aw Stryczek*, Andrzej Gonet*, Miros³aw Rzyczniak*, Lucyna Czekaj* WP YW OBCI EÑ PIONOWYCH NA OSIADANIE MIESZANEK GRUNTOWO-GLEBOWYCH Z UDZIA EM DOMIESZEK CHEMICZNYCH
Dariusz Knez* DOBÓR DYSZ DO ZABIEGÓW INIEKCJI STRUMIENIOWEJ**
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 26 ZESZYT 1 2 2009 Dariusz Knez* DOBÓR DYSZ DO ZABIEGÓW INIEKCJI STRUMIENIOWEJ** 1. WSTÊP Metody iniekcji od lat s¹ przedmiotem badañ prowadzonych na wydziale Wiertnictwa, Nafty
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Szczegółowy opis zamówienia
ZFE-II.042.2. 24.2015 Szczegółowy opis zamówienia I. Zasady przeprowadzenia procedury zamówienia 1. Zamówienie realizowane jest na podstawie art.70 1 i 70 3 70 5 Kodeksu Cywilnego ( Dz. U. z 2014 r. poz.
Rozdzielacze pneumatyczne i rozdzielacze elektromagnetyczne Seria 800
Rozdzielacze pneumatyczne i rozdzielacze elektromagnetyczne z mi - indywidualne oraz pod bazy. (Seria 80, 8) z mi G /8" - indywidualne oraz pod bazy. (Seria 808, 88) z technopolimeru z mi G /8" - indywidualne
BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII FDM
dr in. Marek GOŒCIAÑSKI, dr in. Bart³omiej DUDZIAK Przemys³owy Instytut Maszyn Rolniczych, Poznañ e-mail: office@pimr.poznan.pl BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII
Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Jerzy Stopa*, Stanis³aw Rychlicki*, Pawe³ Wojnarowski*, Piotr Kosowski*
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 23/1 2006 Jerzy Stopa*, Stanis³aw Rychlicki*, Pawe³ Wojnarowski*, Piotr Kosowski* OCENA EFEKTYWNOŒCI ZABIEGÓW INTENSYFIKACJI WYDOBYCIA W ODWIERTACH EKSPLOATACYJNYCH 1. WPROWADZENIE
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
U S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół. Art. 1.
P r o j e k t z dnia U S T A W A o zmianie ustawy o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół. Art. 1. W ustawie z dnia 18 września 2001 r. o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół (Dz.U. Nr 122, poz.
Wp³yw czasu wygaœniêcia na w³asnoœæ opcji kupna o uwarunkowanej premii Wp³yw czasu wygaœniêcia na w³asnoœci opcji kupna o uwarunkowanej premii
Ewa Dziawgo * Ewa Dziawgo Wp³yw czasu wygaœniêcia na w³asnoœæ opcji kupna o uwarunkowanej premii Wp³yw czasu wygaœniêcia na w³asnoœci opcji kupna o uwarunkowanej premii Wstêp Rosn¹ca zmiennoœæ warunków
Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe
Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania
PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG
PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG WYPŁACALNOŚCI (MB) Próg rentowności (BP) i margines bezpieczeństwa Przychody Przychody Koszty Koszty całkowite Koszty stałe Koszty zmienne BP Q MB Produkcja gdzie: BP próg rentowności
Stanis³aw GUMU A *, Ma³gorzata PIASKOWSKA *
Stanis³aw MECHANICS GUMU A, Ma³gorzata PIASKOWSKA KSZTA TOWANIE Vol. 24 No. 4 25 SIÊ STRAT ENERGII NA SUCHYCH FILTRACH POWIETRZA... Stanis³aw GUMU A *, Ma³gorzata PIASKOWSKA * KSZTA TOWANIE SIÊ STRAT ENERGII
Janusz Kazimierz Krochmal* MO LIWOŒCI OCENY ZAILENIA OŒRODKÓW PIASZCZYSTO-ILASTYCH NA PODSTAWIE POMIARU K TA FAZOWEGO**
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 28 ZESZYT 1 2 2011 Janusz Kazimierz Krochmal* MO LIWOŒCI OCENY ZAILENIA OŒRODKÓW PIASZCZYSTO-ILASTYCH NA PODSTAWIE POMIARU K TA FAZOWEGO** 1. MATERIA BADAWCZY Próbki do badañ
NS9W. NOWOή: Anemostaty wirowe. z ruchomymi kierownicami
NOWOŒÆ: Anemostaty wirowe z ruchomymi kierownicami NS9W NS9W s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych. Ruchome kierownice pozwalaj¹ na dowolne kszta³towanie
SWG 150. Kratki t³umi¹ce. SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / Kraków tel / fax /
Kratki t³umi¹ce SWG 150 SWG s¹ czerpniami lub wyrzutniami powietrza z funkcj¹ t³umienia ha³asu. Mog¹ byæ stosowane na zakoñczeniach instalacji wentylacyjnych. Znajduj¹ równie zastosowanie jako ekrany akustyczne
Wp³yw rodzaju odpadów energetycznych na w³aœciwoœci mechaniczne mieszanin kompozytowych stosowanych w ró nych œrodowiskach górnictwa podziemnego
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 10 Zeszyt specjalny 2 2007 PL ISSN 1429-6675 Franciszek PLEWA*, Piotr PIERZYNA**, Piotr PIONTEK*** Wp³yw rodzaju odpadów energetycznych na w³aœciwoœci mechaniczne mieszanin kompozytowych
Automatyczne przetwarzanie recenzji konsumenckich dla oceny użyteczności produktów i usług
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Katedra Informatyki Ekonomicznej Streszczenie rozprawy doktorskiej Automatyczne przetwarzanie recenzji konsumenckich dla
NTDZ. Nawiewniki wirowe. z si³ownikiem termostatycznym
Nawiewniki wirowe z si³ownikiem termostatycznym NTDZ Atest Higieniczny: HK/B/1121/02/2007 Nawiewnik wirowy NTDZ z ruchomymi kierownicami ustawianymi automatycznie za pomoc¹ si³ownika termostatycznego.
PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
Stanis³aw Stryczek* STAN AKTUALNY I PRZYSZ OŒÆ METOD GEOIN YNIERYJNYCH**
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 22/1 2005 Stanis³aw Stryczek* STAN AKTUALNY I PRZYSZ OŒÆ METOD GEOIN YNIERYJNYCH** 1. WSTÊP Podczas prowadzenia prac górniczych, wiertniczych, jak równie w budownictwie hydrotechnicznym,
WYNIK D UGOTRWA EGO BADANIA WSPÓ CZYNNIKA PARCIA BOCZNEGO W O RODKU ROZDROBNIONYM METOD POMIARU OPORÓW TARCIA. 1. Wst p
Górnictwo i Geoin ynieria Rok 35 Zeszyt 2 2011 Janusz Kaczmarek* WYNIK D UGOTRWA EGO BADANIA WSPÓ CZYNNIKA PARCIA BOCZNEGO W O RODKU ROZDROBNIONYM METOD POMIARU OPORÓW TARCIA 1. Wst p Specyfika problemu
Magurski Park Narodowy
Magurski Park Narodowy Lokalizacja punktów pomiarowych i wyniki badań. Na terenie Magurskiego Parku Narodowego zlokalizowano 3 punkty pomiarowe. Pomiary prowadzono od stycznia do grudnia 2005 roku. 32.
PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP
Warszawa, dnia 04 września 2015 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP W związku z interpelacją nr 34158 posła Jana Warzechy i posła
MINERALNE BARIERY IZOLACYJNE SK ADOWISK ODPADÓW ZASADY WSTÊPNEJ OCENY PRZYDATNOŒCI GRUNTÓW SPOISTYCH NA PRZYK ADZIE POLSKI
691 GEOLOGIA 2008 Tom 34 Zeszyt 4 691 699 MINERALNE BARIERY IZOLACYJNE SK ADOWISK ODPADÓW ZASADY WSTÊPNEJ OCENY PRZYDATNOŒCI GRUNTÓW SPOISTYCH NA PRZYK ADZIE POLSKI Mineral sealing barriers of landfills
NSDZ. Nawiewniki wirowe. ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu
Nawiewniki wirowe ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu NSDZ Atesty Higieniczne: HK/B/1121/02/2007 Nawiewniki NSDZ s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych. Pozwalaj¹
Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina
Załącznik Nr 1 Do zarządzenia Nr 92/2012 Prezydenta Miasta Konina z dnia 18.10.2012 r. Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Jednostką dominującą jest Miasto Konin (Gmina Miejska
Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołł łłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej K r z y s z t o f C h m i e l o w s k i Badania skuteczności
ROZDZIA XII WP YW SYSTEMÓW WYNAGRADZANIA NA KOSZTY POZYSKANIA DREWNA
Hubert Szramka Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wy sza Szko³a Zarz¹dzania Œrodowiskiem w Tucholi ROZDZIA XII WP YW SYSTEMÓW WYNAGRADZANIA NA KOSZTY POZYSKANIA DREWNA WSTÊP Koszty pozyskania drewna stanowi¹
Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy
Agnieszka Miler Departament Rynku Pracy Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy W 2000 roku, zosta³o wprowadzone rozporz¹dzeniem Prezesa
PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V 4034-1
PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V 4034-1 DO UKŁADANIA RUROCIĄGÓW TECHNIKAMI BEZWYKOPOWYMI 1. Rodzaje konstrukcji 1.1.
TAP TAPS. T³umiki akustyczne. do prostok¹tnych przewodów wentylacyjnych
T³umiki akustyczne do prostok¹tnych przewodów wentylacyjnych TAP TAPS Atest Higieniczny: HK/B/0284/01/2015 TAP i TAPS s¹ przeznaczone do t³umienia ha³asu przenoszonego przez przewody prostok¹tne instalacji
SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA STI 01.07 ZASYPANIE WYKOPÓW WRAZ Z ZAGĘSZCZENIEM Kod według Wspólnego Słownika Zamówień
1. WSTĘ P 1.1. Przedmiot STWiOR. SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA STI 01.07 ZASYPANIE WYKOPÓW WRAZ Z ZAGĘSZCZENIEM Kod według Wspólnego Słownika Zamówień kody CPV 45213314-7, 45111200-0 Przedmiotem
Promocja i identyfikacja wizualna projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Promocja i identyfikacja wizualna projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Białystok, 19 grudzień 2012 r. Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach
Zapisy na kursy B i C
Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego Zapisy na kursy B i C rok akademicki 2016 / 2017 procedura i terminarz Gdańsk, 2016 Tok studiów w Instytucie Psychologii UG Poziomy nauczania i ścieżki specjalizacyjne
1.2. Zmiany prawne wp³ywaj¹ce na organizacjê pracy...
Zmiany do ustawy o systemie oœwiaty Konieczna nowelizacja dokumentów I. Przepisy zmieniaj¹ce organizacjê pracy szkó³ od 1 wrzeœnia 2015 r. Organizacjê pracy szkó³ w 2015/2016 roku determinowaæ bêd¹ zmiany
INSTRUKCJA MONTAśU. Tunelu rozsączającego (PP) 300 litrów
INSTRUKCJA MONTAśU Tunelu rozsączającego (PP) 300 litrów 1. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU Tunel rozsączający 300 l został specjalnie zaprojektowany do zastosowań w systemach rozsączania i częściowego retencjonowania
podstawowy (podstawowy / kierunkowy / inny HES) Obowiązkowy (obowiązkowy / nieobowiązkowy) semestr 1 semestr zimowy (semestr zimowy / letni)
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Podstawy geotechniki i geologii Nazwa modułu w języku angielskim Fundamentals
Dziennik Urzêdowy. przestrzennego wsi Damas³awek. 1) lokalizacjê tylko przedsiêwziêæ okreœlonych w niniejszej. nastêpuje:
16875 3406 UCHWA A Nr IX/49/07 RADY GMINY DAMAS AWEK w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Damas³awek Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz¹dzie
Wyniki przeszczepiania komórek hematopoetycznych od dawcy niespokrewnionego
Wyniki przeszczepiania komórek hematopoetycznych od dawcy niespokrewnionego W ramach realizacji projektu badawczego w³asnego finansowanego przez Ministerstwo Nauki igrano Szkolnictwa Wy szego (grant nr
NWC. Nawiewniki wirowe. ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu
Nawiewniki wirowe ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu NWC Atesty Higieniczne: HK/B/1121/02/2007 Nawiewniki NWC s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych. Pozwalaj¹
Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA. Dariusz Gozdowski. Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW
Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA ( 4 (wykład Dariusz Gozdowski Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW Regresja prosta liniowa Regresja prosta jest
Zapytanie ofertowe dotyczące wyboru wykonawcy (biegłego rewidenta) usługi polegającej na przeprowadzeniu kompleksowego badania sprawozdań finansowych
Zapytanie ofertowe dotyczące wyboru wykonawcy (biegłego rewidenta) usługi polegającej na przeprowadzeniu kompleksowego badania sprawozdań finansowych Data publikacji 2016-04-29 Rodzaj zamówienia Tryb zamówienia
PROGNOZA OSIADANIA PRZYPORY CHRONI CEJ STABILNOÚÃ SK ADOWISKA POPIO ÓW ELEKTROWNI POMORZANY
prof. dr hab. in. Zygmunt MEYER dr hab. in. Ryszard COUFAL, prof. PS, coufal@ps.pl dr in. Roman BEDNAREK, bednarek@ps.pl Katedra Geotechniki Wydziaù Budownictwa i Architektury Politechnika Szczeciñska
System wizyjny do wyznaczania rozp³ywnoœci lutów
AUTOMATYKA 2007 Tom 11 Zeszyt 3 Marcin B¹ka³a*, Tomasz Koszmider* System wizyjny do wyznaczania rozp³ywnoœci lutów 1. Wprowadzenie Lutownoœæ okreœla przydatnoœæ danego materia³u do lutowania i jest zwi¹zana
Decyzja o warunkach zabudowy i decyzja środowiskowa
Maciej J. Nowak Decyzja o warunkach zabudowy i decyzja środowiskowa Zasada bliskiego sąsiedztwa Obiekty wielkopowierzchniowe w planowaniu przestrzennym Decyzja wzizt a ochrona środowiska NIERUCHOMOŚCI
Ethernet VPN tp. Twój œwiat. Ca³y œwiat.
Ethernet VPN tp 19330 Twój œwiat. Ca³y œwiat. Efektywna komunikacja biznesowa pozwala na bardzo szybkie i bezpieczne po³¹czenie poszczególnych oddzia³ów firmy przez wirtualn¹ sieæ prywatn¹ (VPN) oraz zapewnia
W³adys³aw Duliñski*, Czes³awa Ewa Ropa*
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 5 ZESZYT 008 W³adys³aw Duliñski*, Czes³awa Ewa Ropa* ANALIZA I USTALENIE PARAMETRÓW EKSPLOATACYJNYCH DLA ODWIERTÓW WÓD MINERALNYCH W ZALE NOŒCI OD WIELKOŒCI WYK ADNIKA GAZOWEGO
Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.
Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.
NS8. Anemostaty wirowe. z ruchomymi kierownicami
Anemostaty wirowe z ruchomymi kierownicami NS8 NS8 s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych. Ruchome kierownice pozwalaj¹ na dowolne kszta³towanie strumienia
DDM. Al. Kazimierza Wielkiego 6E, W³oc³awek, Poland tel./fax , ,
tel./fax +48 54 21 10 05, 54 411 25 55, e-mail: office@renex.com.pl Piece rozp³ywowe - do spoiw o³owiowych i bezo³owiowych Model GF-120-HT z transporterem o szerokoœci 0,5 cm, tunelem o d³ugoœci 104 cm
Temat: Funkcje. Własności ogólne. A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1
Temat: Funkcje. Własności ogólne A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1 Kody kolorów: pojęcie zwraca uwagę * materiał nieobowiązkowy A n n a R a
ze stabilizatorem liniowym, powoduje e straty cieplne s¹ ma³e i dlatego nie jest wymagany aden radiator. DC1C
D D 9 Warszawa ul. Wolumen m. tel. ()9 email: biuro@jsel.pl www.jselektronik.pl PRZETWORNIA NAPIÊIA STA EGO D (max. A) W AŒIWOŒI Napiêcie wejœciowe do V. Typowe napiêcia wyjœciowe V, V, 7V, 9V, V,.8V,