ST ROBOTY KAMIENIARSKIE (CPV ) PROJEKTU BUDOWY KOLUMBARIÓW "Q" NA CMENTARZU WOJSKOWYM W WARSZAWIE

Transkrypt

1 ST ROBOTY KAMIENIARSKIE (CPV ) PROJEKTU BUDOWY KOLUMBARIÓW "Q" NA CMENTARZU WOJSKOWYM W WARSZAWIE 1. WSTĘP Przedmiot Specyfikacji Technicznej Zakres stosowania ST Zakres robót objęty ST Określenia podstawowe Ogólne wymagania dotyczące robót MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące materiałów Zgodność z dokumentacją techniczną Podłoże Materiały Płyty chodnikowe kamienne SPRZĘT Ogólne wymagania dotyczące sprzętu TRANSPORT Ogólne wymagania dotyczące transportu WYKONANIE ROBÓT Ogólne zasady wykonywania robót Podział kamieniarskich robót okładzinowych Prawidłowość wykonania okładziny KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT Ogólne zasady kontroli jakości robót Badania przed przystąpieniem do robót Badania przeprowadzane na budowie Warunki przystąpienia do badań Opis badań Ocena wyników badań OBMIAR ROBÓT Ogólne zasady obmiaru robót Jednostka obmiarowa ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu ROZLICZENIE ROBÓT Cena jednostki obmiarowej PRZEPISY ZWIĄZANE ST / 1

2 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem robót kamieniarskich Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna zawiera informacje oraz wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót, które zostaną zrealizowane w ramach zadania PRZY ULICY POWĄZKOWSKIEJ 43/45 - w zakresie wykonania robót kamieniarskich Zakres robót objęty ST Ustalenia zawarte w niniejszej Specyfikacji dotyczącą montażu, tj. osadzania elementów okładziny kamiennej, montażu płyt zamykających poszczególne nisze oraz badania przy odbiorze, stanowiące podstawę do oceny i odbioru tych robót kamieniarskich pod względem jakości użytych materiałów i prawidłowości technicznego wykonania robót Określenia podstawowe Okładzina kamienna Warstwa o funkcji ochronnej i dekoracyjnej nie wchodząca w skład ustroju nośnego budowli, utworzona przez osadzenie na zewnątrz budowli odpowiednio obrobionych elementów z kamienia naturalnego na prefabrykatach :ścianie i dachu oraz w dolnej partii cokołowej na żelbecie Płyta kamienna zamykająca. Płyta kamienna granitowa zamykająca poszczególne nisze Elementy mocujące. Elementy mocujące płyty kamienne zamykającą do konstrukcji budowli Licowanie zespół czynności przy osadzaniu elementów okładziny kamiennej, w skład których wchodzą: a. roboty przygotowawcze (np. przygotowanie podłoża, dobór i dopasowanie elementów), b. właściwe osadzanie elementów okładziny z ewentualnym użyciem elementów kotwiących, c. roboty wykończeniowe (np. spoinowanie, czyszczenie okładziny) Elementy kotwiące kształtki metalowe stosowane przy osadzaniu elementów okładziny kamiennej Trzpienie proste odcinki prętów metalowych o określonym przekroju i długości, przeznaczone do łączenia elementów okładziny ustawianych jeden nad drugim lub położonych obok siebie Klamry odpowiednio ukształtowane odcinki prętów lub blach (płaskowników) o określonych wymiarach, przeznaczone do łączenia elementów kamiennych ustawionych lub ułożonych obok siebie Kotwie elementy odpowiednio ukształtowane z jednego odcinka lub z trwale zespolonych odcinków prętów lub blach metalowych o określonym kształcie i wymiarach, służące do przytwierdzania elementu kamiennego do podłoża albo do równoczesnego połączenia z podłożem dwóch sąsiednich elementów okładziny Teowniki ze stali nierdzewnej elementy kształtowniki ze stali nierdzewnej wg.dokumentacji projektowej pod oparcie płyt kamiennych nad kanałami wodnymi Zalewka warstwa zaprawy budowlanej wypełniająca przestrzeń między okładziną a podłożem mająca na celu trwałe połączenie ich ze sobą oraz utrzymanie prawidłowego położenia elementów okładziny kamiennej Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST Wymagania ogólne", pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów podano w ST Wymagania ogólne", pkt Zgodność z dokumentacją techniczną. Okładzina kamienna powinna być wykonana zgodnie z dokumentacją techniczną projektowo-kosztorysową, uwzględniającą wymagania odpowiednich norm i określającą rodzaj, typ i odmianę osadzania oraz ewentualne specjalne wymagania techniczne i dekoracyjne (np. kolorystyczne, fakturowe). Dopuszcza się tylko takie odstępstwa od dokumentacji technicznej, które nie naruszają postanowień norm, a są uzasadnione technicznie i uzgodnione z autorem projektu oraz są udokumentowane zapisem dokonanym w dzienniku ST / 2

3 2.3. Podłoże pod okładzinę kamienną powinno mieć charakter sztywnej i trwałej konstrukcji, o powierzchni zabezpieczającej dostateczną przyczepność zalewki. Podłoże z betonu lub żelbetu powinno być nieotynkowane. W celu zwiększenia przyczepności zaprawy wiążącej elementy z podłożem betonowym lub żelbetowym wskazane jest nakucie co najmniej 50% całej powierzchni podłoża po uprzednim sprawdzeniu, czy nie zostanie osłabiona konstrukcja. Dopuszczalne odchyłki od prostoliniowości krawędzi i równości powierzchni podłoża nie powinny przekroczyć wartości podanych w tabl. 1. Tablica 1 Wielkość dopuszczalnych odchyłek dla podłoża Rodzaje wad powierzchni podłoża Pod okładziny pionowe Przy osadzeniu bezpośrednim Przy osadzeniu pośrednim Pod okładziny poziome układane podwieszane Odchylenie krawędzi od linii prostej w mm/m ± 4 ± 6 ± 4 ± 8 Odchylenie powierzchni podłoża od płaszczyzny mierzone w mm na odcinku o długości równej a) 1m ± 5 ± 7 ± 2 ± 10 b) 1 kondygnacji ± 8 ± c) całej wysokości elementów budowli ± 20 ± d) długości lub szerokości elementu budowli - - ± 15 ± 30 Wgłębienia lub wypukłości (mm) ± 15 ± 30 ± 15 ± Materiały Elementy kamienne. Wymiary kamiennych elementów okładziny oraz cechy fizyczne i wytrzymałościowe materiału kamiennego wymagane w zależności od rodzaju okładziny oraz typu i odmiany osadzania powinny być określone w dokumentacji technicznej z uwzględnieniem wymagań odpowiednich norm przedmiotowych. Kamień naturalny przeznaczony do stosowania w budownictwie powinien spełniać wymagania fizyczno-mechaniczne zawarte w PN-84/B Przedmiotem PN-88/B jest podział, pojęcia podstawowe, nazwy i określenia z zakresu budownictwa z kamienia naturalnego. Niżej podano jakimi normami przedmiotowymi są objęte poszczególne wyroby kamienne: Każdy element okładziny kamiennej dostarczony na budowę powinien być oznaczony numerem według wykazu elementów kamiennych (specyfikacji) opracowanego na podstawie dokumentacji rysunkowej, a powierzchnie licowe elementu powinny mieć nadaną fakturę określoną w projekcie i odpowiadającą jednej z faktur wg BN-84/ Specyfikacja kamiennych kształtek budowlanych wg PN-B-11207:1996 Cechy fizyczne w zależności od klasy cecha Klasa kształtki I II III IV V Gęstość objętościowa, g/cm 3 >2,6 2,2-2,6 1,9-2,2 1,6-1,9 <1,,6 Wytrzymałość na ściskanie w stanie mokrym, MPa > Nasiąkliwość nie większa niż, % 0,5 0, Mrozoodporność, cykle Specyfikacja kamiennych płyt do okładzin pionowych wg PN-B-11203:1997 Grupy Pz płyty okładzinowe zewnętrzne, Pw - wewnętrzne Rodzaje płyty: G granitowe, S sjenitowi, M marmurowe, P- piaskowcowe, T trawertytowe, D dolomitowe, Wz z wapienia zbitego, W z wapienia lekkiego Odmiany łupkowata, grotowana, płomieniowa, piłowana, piaskowana, szlifowana, polerowana, gruszkowana Typy 1 płyty o krawędziach prostokątnych, 2 - profilowanych Odchyłki wymiarowe długość i szerokość po obróbce udarowej +2 mm, po obróbce ściernej +1 mm Odchyłki grubości: dla płyt G, S, M, T, Wz + 2 mm, dla płyt P, D + 3 mm, dla płyt W + 5 mm Cechy fizyczne płyt do okładzin zewnętrznych w zależności od klasy cecha Rodzaj materiału G S T P D W Wytrzymałość na ściskanie w stanie mokrym, MPa Nasiąkliwość nie większa niż, % 0,5 Mrozoodporność, cykle 25 Cechy fizyczne płyt do okładzin wewnętrznych w zależności od klasy cecha Klasa kształtki G S M P T D Wz Wytrzymałość na ściskanie w stanie mokrym, MPa Nasiąkliwość nie większa niż, % 0,5 0,5 1,0 10,0 0,6 2,0 2,0 Płyty kamienne powinny odpowiadać wymaganiom Bloki, formatki, płyty surowe PN-B-11200:1996, Płyty posadzkowe zewnętrzne - PN-B-11202:1996, Płyty do okładzin pionowych zewnętrzne i wewnętrzne - PN-B-11203:1997, Płyty cokołowe zewnętrzne - PN-B-11204:1996, ST / 3

4 Trzpienie, klamry i kotwie Powinny być wykonane zgodnie z BN-70/ Przeginanie elementów kotwiących po ich ocynkowaniu lub po innym zabezpieczeniu jest niedopuszczalne. Kształt i wymiary elementów kotwiących typowych w zależności od typu i odmiany osadzania oraz od rodzaju kamienia i grubości okładziny kamiennej powinny odpowiadać wymaganiom wg BN-70/ Elementy kotwiące dla okładziny podwieszonej (kotwie, wieszaki itp.) powinny być zaprojektowane indywidualnie w zależności od wielkości i ciężaru (masy) elementów okładziny Zaprawy i kity. Do osadzania okładziny kamiennej powinny być stosowane zaprawy cementowo-wapienne wg PN-65/B cementowe - wg PN-65/B gipsowe i gipsowo-wapienne - wg PN-75/B-14505, albo też kity na żywicach syntetycznych. Dobór rodzaju, marki i konsystencji zaprawy do zamocowania kotwi w podłożu oraz w elementach kamiennych, a także do wykonywania zalewki lub podkładu, w zależności od typu osadzania i miejsca zastosowania elementów oraz rodzaju użytego materiału kamiennego podano w tabl. 2. Tablica 2 Rodzaj, marka i konsystencja zaprawy 1) Lp Rodzaj osadzenia Ustawianie elementów okładziny pionowej Ustawianie elementów okładziny pionowej Podwieszanie elementów Miejsce zastosowania i rodzaj podłoża Okładzina zewnętrzna bez względu na rodzaj podłoża Okładzina wewnętrzna na podłożu betonowym lub żelbetowym Okładzina wewnętrzna na podłożu ceglanym Podokienniki i nakrywy zewnętrzne bez względu na rodzaj podłoża Okładziny stopni schodowych, stopnice i podstopnie, nakrywy balustrad, podokienniki wewnętrzne, lady itp. Bez względu na miejsce zastosowania Rodzaj materiału kamiennego wg PN-84/B Skały magmowe Skały osadowe i przeobrażone Bez wględu na rodzaj materiału Skały magmowe Do zamocowania elementów kotwiących 2) W podłożu Cementowa marki 80 lub 50 plastyczna Cementowa marki 30 plastyczna Gipsowa marki 30 plastyczna W elementach kamiennych Do zalewki lub podkładu cementowo-wapienna 1:0, 3:4 marki 50 półciekła Ciekła lub półciekła cementowa marki 80 lub 50 gipsowa lub gipsowo-wapienna marki 30 półciekła Ciekła lub półciekła cementowo-wapienna 1:0, 3:4 marki 50 lub 1:1:6 marki 30 Jak w Lp. 1 półciekła gęstoplastyczna Skały osadowe i przeobrażone cementowa marki 50 lub 30 Bez wględu na rodzaj materiału Bez wględu na rodzaj materiału Jak w Lp. 2 lub 3 plastyczna cementowo-wapienna 1:1:6 marki 30 gipsowa marki 30 lub gipsowo-wapienna marki 30 półciekła Cementowa marki 100 lub 80 półciekła gęstoplastyczna 1) skład objętościowy zapraw cementowych i cementowo-wapiennych został podany dla cementu marki 250 wg PN-80/B i PN-80/B ) Jeżeli zamiast zaprawy mają być użyte kity na żywicach syntetycznych, to ich wytrzymałość nie powinna być mniejsza niż wytrzymałość (marka) zaprawy padanej w tabl. 2 Do spoinowania okładziny ze skał magmowych należy stosować zaprawę cementowo-wapienną, a z innych materiałów - cementową lub gipsowo-wapienną. Do zapraw przeznaczonych do spoinowania okładziny dopuszcza się stosowanie cementu białego oraz dodatków barwiących w postaci pigmentów lub kolorowych mączek kamiennych. Do wypełniania szczelin dylatacyjnych powinien być w zależności od wymagań projektu technicznego stosowany kit asfaltowy uszczelniający wg PN-74/B lub kit budowlany trwale plastyczny wg BN-85/ Płyty chodnikowe kamienne Rodzaje materiału kamiennego do wytwarzania płyt Płyty chodnikowe kamienne wykonywane z granitu ustalonych w Dokumentacji projektowej. W zależności od sposobu obróbki powierzchni licowej (wierzchniej) faktura płyt może być: łupana, piłowana lub groszkowana. Płyty powinny odpowiadać wymaganiom BN-86/ Cechy fizykomechaniczne płyt chodnikowych kamiennych podaje tablica 3. Dopuszczalne wady płyt chodnikowych kamiennych podaje tablica 4. ST / 4

5 Tablica 3. Cechy fizykomechaniczne płyt chodnikowych kamiennych wg BN-86/ Lp. l Cechy Płyty kamienne z granitu sjenitu piaskowca Wytrzymałość na ściskanie w stanie nasycenia wodą, MPa, nie mniej niż Wytrzymałość na ściskanie po badaniu mrozoodporności, MPa, nie mniej niż Ścieralność na tarczy Boehmego w stanie nasycenia wodą, cm, nie więcej niż 0,75 0,75 1,0 Nasiąkliwość wodą, %, nie więcej niż 0,5 0,5 5,0 5 Odporność na zamrażanie, w cyklach, nie więcej niż Odporność na niszczące działanie atmosfery przemysłowej w 6 3 od 10 do 200 od 0,5 do10 środowisku o zawartości S02, wmg/m Tablica 4. Dopuszczalne wady płyt chodnikowych kamiennych wg BN-86/ Faktura płyty Lp. Nazwa wady łupana piłowana groszkowana l Skrzywienie wichrowatość powierzchni licowej, mm 3 1, Odchyłki kątowe powierzchni bocznych (stykowych), mm/m ±3 ±2 ±2 3 Dopuszczalne zmiany materiałowe wg BN- 84/ [5] p. 3.1 jak III III III dla gatunków bloków z płyt surowych 4 Występowanie rdzawych plam dopuszcza się na powierzchni do 20% powierzchni płyty 5 Szczerby na krawędziach ograniczających powierzchnię licową - liczba na każde 100 cm długości krawędzi płyty z: a) granitu i sjenitu 4 b) piaskowca - długość, mm, dla płyty z: 5 a) granitu i sjenitu 6 b) piaskowca 8 - głębokość, mm, dla płyty z: a) granitu i sjenitu 3 b) piaskowca Składowanie płyt Płyty kamienne powinny być składowane na podłożu wyrównanym i odwodnionym. Płyty powinny być posegregowane według rodzajów, odmian, typów i wymiarów. Płyty prostokątne powinny być ustawione na jednym z dłuższych boków, powierzchniami obrobionymi do siebie. Płyty należy ustawiać na podkładkach drewnianych i zabezpieczyć krawędzie przed uszkodzeniem przekładkami Piasek Piasek na podsypkę i do wypełnienia spoin powinien odpowiadać wymaganiom PN-B Piasek do zaprawy cementowopiaskowej powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-06711, Cement Cement do zaprawy cementowo-piaskowej powinien być cementem portlandzkim klasy 32,5" i odpowiadać wymaganiom PN-B [3]. Przechowywanie cementu powinno być zgodne z BN-88/ Woda Woda powinna być odmiany l" i odpowiadać wymaganiom PN-B SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST Wymagania ogólne". Wykonawca przystępujący do wykonania chodnika z płyt kamiennych powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - betoniarek do wytwarzania zapraw, - wibratorów płytowych, ubijaków ręcznych lub mechanicznych, 4. TRANSPORT Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST Wymagania ogólne" Płyty mogą być przewożone dowolnymi środkami transportowymi. Płyty powinny być zabezpieczone przed przemieszczeniem się i uszkodzeniami w czasie transportu. ST / 5

6 5. WYKONANIE ROBÓT Ogólne zasady wykonywania robót Ogólne zasady wykonywania robót podano w ST Wymagania ogólne", pkt Podział kamieniarskich robót okładzinowych Rodzaj okładzin. Okładziny zewnętrzne (wystawione na bezpośrednie działanie czynników atmosferycznych) Typy osadzania. Elementy okładziny sa zakotwione bezpośrednio do tego podłoża, Odmiany osadzania. W zależności od sposobu przytwierdzenia elementów okładziny rozróżnia się cztery odmian osadzania: a. osadzanie na pełną zalewkę, b. osadzanie punktowe na tzw. poduszki (placki), 5.3. Prawidłowość wykonania okładziny Warunki ogólne. Do osadzania okładziny zewnętrznej należy przystępować po ukończeniu robót związanych z podbudowami oraz po wykonaniu i fundamentów i złożeniu budowli kolumbariów z prefabrykatów Warunki atmosferyczne. Kamieniarskie roboty okładzinowe powinny być wykonywane w temperaturze otoczenia nie niższej niż +5 C. Przy temperaturze zewnętrznej poniżej 0 C osadzanie elementów powinno być prowadzone temperaturze cieplakach o temperaturze wnętrza nie niższej niż +5 C, a elementy kamienne powinny być wolne od śniegu i lodu oraz powinny być przed użyciem przechowywane w cieplakach co najmniej przez 24 h. Dodawanie do zapraw chlorku wapnia, szkła wodnego lub innych domieszek powodujących wykwity jest niedopuszczalne Przygotowanie podłoża. Przed przystąpieniem do osadzania elementów kamiennych należy sprawdzić prawidłowość powierzchni podłoża oraz wyznaczyć i wykuć w podłożu gniazda na kotwie w miejscach określonych dokumentacją techniczną. W przypadku podwieszania okładziny pasa dolnego zamocowanie kotwi w podłożu scianie murowanej zaleca się wykonać w trakcie wykonywania podłoża. Bezpośrednio przed osadzeniem elementów należy podłoże oczyścić z resztek zaprawy, z tłustych plam, brudu, pyłu, itp.. a następnie zmyć dokładnie czystą wodą Dobór i przygotowanie elementów kamiennych. Jakość elementów kamiennych dostarczonych na budowę powinna być sprawdzona przed ich użyciem do montażu. Cechy zewnętrzne elementów powinny być sprawdzone na zgodność z wymaganiami norm przedmiotowych. W przypadku osadzania elementów kamiennych nieznormalizowanych, sprawdzenie ich cech zewnętrznych należy przeprowadzić wg BN-84/ , przy czym dopuszczalne odchyłki i uszkodzenia obrobionych powierzchni nie powinny przekraczać wielkości ustalonych w BN- 86/ i BN-84/ Ponieważ okładzina kamienna jednocześnie spełnia wymagania dekoracyjne, elementy okładziny powinny być dobrane pod względem barwy, odcieni i naturalnych rysunków (użylenia) kamienia oraz dopasowane w trakcie próbnego ułożenia na sucho. Wszystkie elementy okładziny kamiennej powinny mieć wywiercone lub wykute gniazda na elementy kotwiące, przy czym w zależności od wymiarów i ciężaru elementu kamiennego liczba punktów zakotwienia powinna wynosić 2-6. Przekrój gniazda w okładzinie powinien być dwukrotnie większy od przekroju elementu kotwiącego. Głębokość gniazd w zależności od rodzaju kamienia (skały), z którego są wykonane elementy okładziny, a także od grubości elementu powinna wynosić: mm - w elementach ze skał magmowych i przeobrażonych oraz z wapieni zbitych (twardych) i dolomitów, W przypadku płyt okładzinowych piłowanych, tj. o fakturze piłowanej, przeznaczonych do osadzania na pełną zalewkę, należy ich tylne powierzchnie odpowiednio ponacinać (nakuć) dla zwiększenia przyczepności zaprawy. Gniazda oraz powierzchnie tylne i boczne elementów okładziny powinny być oczyszczone a przy zalewkach mokrych także zwilżone wodą. Przy zastosowaniu żywić epoksydowych do osadzania okładziny elementów nie należy moczyć Osadzanie elementów okładziny pionowej Zakotwienie elementów powinno zabezpieczać trwałość ich połączenia z podłożem bez uwzględniania przyczepności zaprawy stanowiącej zalewkę. Przy osadzaniu bezpośrednim kształt oraz wymiary elementów kotwiących powinny być dostosowane do grubości elementów okładziny zgodnie z ustaleniami niniejszej ST, zaś głębokość osadzania elementu kotwiącego w kamieniu lub podłoża podano w tabl. 3. Tablica 3 Lp. Grubość elementów okładziny, mm Rodzaj elementu kotwiącego Elementy kotwiące Przekrój, mm Głębokośc osadzania w każdym łączonym elemencie, mm W kamieniu W podłożu Trzpienie x ST / 6

7 Lp. Grubość elementów okładziny, mm Rodzaj elementu kotwiącego Klamry Elementy kotwiące Przekrój, mm 14 x x x x 30 Głębokośc osadzania w każdym łączonym elemencie, mm W kamieniu W podłożu x x x 30 6 x 30 8 x 30 8 x x x 20 9 Kotwie x x 35 6 x Przy osadzaniu pośrednim, urządzeniem kotwiącym przenoszącym ciężar elementów okładziny na konstrukcję nośną budowli powinien być ruszt wykonany z pionowych prętów okrągłych tzw. oporowych (ewentualnie powiązanych z prętami rozdzielczymi zbrojenia ). Ruszt ten wraz z zamocowanymi ślizgowo kotwiami-strzemionami przytrzymującymi elementy okładziny, powinien być przytwierdzony do podłoża za pomocą kotwi - skobli. Rozstaw prętów rusztu, ich przekrój oraz kształt i wymiary pozostałych części urządzenia kotwiącego powinny być określone w projekcie i uwzględniać wymagania podane w tabl. 4. Tablica 4 kotwie Rodzaj elementu Pręty oporowe Pręty rozdzielcze trzpienie skoble strzemiona Średnica elementu kotwiącego, mm Ustawianie elementów. W przypadku gdy płyty kamienne opierają się na elementach niżej położonego rzędu (np.schody), przenosząc na nie swój ciężar, licowanie należy wykonywać rzędami na całej szerokości. Licowanie należy rozpoczynać od dołu, od ustawienia elementów na tzw. pasie wspornikowym stanowiącym stałą podstawę przejmującą obciążenie okładziną jednej kondygnacji, tj. na odsadzce fundamentowych murów nośnych, wspornikach, itp. Elementy powinny być ustawiane pod naciągnięty, wypoziomowany sznur, który wyznacza położenie górnych krawędzi tych elementów. Osadzanie należy rozpoczynać od narożników, pilastrów, otworów itp Prawidłowość ustawienia należy sprawdzać pionem, łatą i poziomnicą. Ustawione elementy należy unieruchomić, przytwierdzając tymczasowo do podłoża za pomocą haków stalowych o średnicy 8-12 mm oraz klinów rozporowych równocześnie zakładając równocześnie w pionowych stykach elementów, jeśli to jest przewidziane projektem, trzpienie poziome zamocowując je na zaprawie zgodnie z tabl. 2. Elementy cokołów zewnętrznych wykonane ze skał osadowych należy od dołu zaizolować przez ułożenie paska papy smołowej na lepiku w miejscu zetknięcia się okładziny z fundamentem, chodnikiem itp Osadzanie na pełną zalewkę. Do wykonania zalewki należy przystąpić po ustawieniu i unieruchomieniu elementów oraz po ewentualnym uszczelnieniu styków okładzin. Przestrzeń między podłożem a tylną powierzchnią okładziny należy wypełnić zaprawą. Wypełniać należy stopniowo, warstwami o wysokości nie większej niż 25 cm, przy czym należy unikać zabrudzenia płyt zaprawą, a ewentualne zacieki niezwłocznie usunąć. Po wypełnieniu szczeliny do 1/4 lub 1/3 wysokości danego rzędu płyty, należy wykonywanie zalewki przerwać, a po stężeniu zaprawy należy usunąć tymczasowe zamocowanie i w zależności od wymagań projektu zamocować stałe elementy kotwiące oraz wypełnić zaprawą wolną przestrzeń do wysokości nie większej niż 6-8 cm poniżej górnej krawędzi licowej płyt. Po sprawdzeniu prawidłowości spoziomowania tej krawędzi i usunięciu ewentualnych nierówności należy przystąpić do ustawiania następnego rzędu okładziny z tym, że w przypadku przewidzianego projektem spoinowania okładziny, należy na wyrównanej górnej powierzchni stykowej ułożyć wąski pasek sklejki lub płyty pilśniowej twardej, który bezpośrednio przed spoinowaniem należy usunąć. Odpowiednimi wkładkami dystansowymi należy zapewnić utrzymanie jednakowej grubości spoin pionowych. Dla zabezpieczenia licowych krawędzi elementów należy przy ustawianiu kolejnego rzędu okładziny podkładać cienkie kliny drewniane. W przypadku osadzania bezpośredniego grubość zalewki odpowiadająca szerokości szczeliny między podłożem a okładziną nie powinna przekraczać 3 cm: Osadzanie punktowe. Bezpośrednio po ustawieniu elementów należy w przygotowanych gniazdach zamocować przewidziane dokumentacją elementy kotwiące, osadzając je na zaprawie wg tabl. 2 albo na kicie (np. epoksydowym). W szczelinie między okładziną a podłożem należy wokół kotwi wytworzyć krążek (poduszkę) o średnicy 5+7 cm z plastycznej zaprawy cementowej, zaczynu gipsowego z pakułami lub kitu. Sprawdzenie prawidłowości spoziomowania górnej krawędzi elementów i dalsze postępowanie - jak w ST / 7

8 Osadzanie na zaprawę bez zakotwienia może być stosowane przy licowaniu powierzchni drobnymi elementami o powierzchni nie przekraczającej 0,05 m2, ze skał osadowych lub przeobrażonych. Elementy przeznaczone do osadzania powinny być przed bezpośrednim użyciem obficie zmoczone wodą. Na 2-3 h przed rozpoczęciem licowania należy podłoże dokładnie zmoczyć wodą, a następnie narzucić warstwę plastycznej zaprawy cementowej o grubości okofo 15 mm. Narzucony podkład należy ściągnąć łatą. Bezpośrednio przed przystąpieniem do osadzania okładziny, podkład należy posypać cementem. Na tak przygotowanym podłożu należy osadzać elementy okładziny wgniatając je w podkład i dociskając deszczułką lub szablonem aż do uzyskania projektowanej powierzchni lica okładziny Układanie chodnika z płyt kamiennych Należy układać na podłożu z podbódów drogowych określonych w Projekcie po wykonaniu podkładu (warstwy wyrównawczej) z zaprawy, o grubości mm. Płyty należy układać zgodnie ze wzorem podanym w dokumentacji projektowej, ST lub określonym przez Inspektora Nadzoru. Pochylenie poprzeczne nie powinno być większe od l do 2%, a w przypadkach uzasadnionych, zaakceptowanych przez Inżyniera, do 3%. Płyty przy krawężnikach ustawionych wzdłuż jezdni należy układać w taki sposób, aby ich górna krawędź znajdowała się do 2 cm powyżej górnej krawędzi krawężnika. Obrzeże może wystawać ponad poziom chodnika na wysokość od 2 do 5 cm, znajdować się na poziomie chodnika lub l do 2 cm niżej dla zapewnienia odwodnienia chodnika. Płyty na łukach o promieniu do 30 m powinny być układane w odcinkach prostych, łączących się przy użyciu trójkątów lub trapezów wykonanych z płyt odpowiednio dociętych. Płyty na łukach o promieniu ponad 30 m należy tak układać, aby spoiny rozszerzały się wachlarzowe. Płyty mogą też być przycinane. Przy urządzeniach naziemnych uzbrojenia podziemnego płyty odpowiednio docięte należy układać w jednym poziomie, regulując wysokość urządzeń naziemnych do poziomu chodnika. Płyty chodnikowe przy urządzeniach naziemnych uzbrojenia podziemnego należy zalać zaprawą cementowo-piaskową Spoiny Szerokość spoin powinna wynosić: - na odcinkach prostych do 0,8 cm, - na łukach do 3 cm. Spoiny pomiędzy płytami, po ich oczyszczeniu, powinny być zamulone piaskiem na pełną grubość płyty lub wypełnione zaprawą cementowo-piaskową Pielęgnacja chodnika Chodnik o spoinach wypełnionych piaskiem można oddać do użytku bezpośrednio po jego wykonaniu Chodnik o spoinach wypełnionych zaprawą cementowo-piaskową, po jego wykonaniu, należy pokryć warstwą wilgotnego piasku o grubości od 1,0 do 1,5 cm i utrzymywać go w stanie wilgotnym w ciągu 10 dni Spoinowanie okładziny poziomej należy wykonać zgodnie z zaprawą o konsystencji ciekłej lub półciekłej. Grubość spoin nie powinna wynosić więcej niż 2 mm. Wszelkie zacieki na powierzchni okładziny są niedopuszczalne Spoinowanie należy wykonać z Czyszczenie okładzin po osadzeniu. Po ukończeniu osadzania elementów okładziny, spoinowania i ewentualnych poprawek należy lico zewnętrzne okładziny oczyścić. Elementy polerowane powinny być tylko zmywane wodą z mydłem za pomocą miękkich szmat a elementy o innej fakturze należy czyścić twardymi szczotkami ryżowymi lub podobnymi albo za pomocą piaskowania. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST Wymagania ogólne", pkt 6. Zgodność z dokumentacją techniczną i ST sprawdza się przez porównanie wykonanych robót z dokumentacją opisową i rysunkową oraz stwierdzenie wzajemnej zgodności przez oględziny zewnętrzne, pomiary oraz konieczne próby zgodne ze wskazaniami dostawców wyposażenia Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przedstawić Inspektorowi Nadzoru do akceptacji wyniki badań materiałów przeznaczonych do budowy chodnika ielementów z płyt kamiennych: zaświadczenie producenta płyt kamiennych o wykonanych badaniach laboratoryjnych w zakresie cech zewnętrznych płyt oraz o badaniach laboratoryjnych cech fizykomechanicznych, wg punktu 2, przeprowadzone przez Wykonawcę sprawdzenie cech zewnętrznych przy każdorazowym odbiorze dostarczonej partii płyt: kształtu, wymiarów, wyglądu zewnętrznego, wad i uszkodzeń płyt wg punktu 2., badania właściwości piasku, cementu i wody określone w normach podanych wg punktu Badania przeprowadzane na budowie Rodzaje badań a. sprawdzenie zgodności z dokumentacją techniczną, b. sprawdzenie podłoży, c. sprawdzenie materiałów, d. sprawdzenie prawidłowości wykonania okładziny 6.4. Warunki przystąpienia do badań. Do odbioru całości zakończonych robót okładzinowych wykonawca obowiązany jest przedstawić dokumentację techniczną oraz: ST / 8

9 a. stwierdzenie prawidłowego wykonania robót międzyoperacyjnych (protokoły z odbiorów międzyoperacyjnych), b. protokoły badań kontrolnych lub zaświadczenia stwierdzające jakość użytych materiałów (atesty), c. zapisy w dzienniku budowy dotyczące wykonania robót Opis badań Sprawdzenie zgodności z dokumentacją techniczną Powinno być przeprowadzone przez porównanie wykonanego elementu kamiennego z projektem technicznym i opisem kosztorysowym, oraz stwierdzenie wzajemnej zgodności za pomocą oględzin zewnętrznych i pomiaru. Sprawdzenie podłoży powinno być przeprowadzone na podstawie protokołu badania międzyoperacyjnego, zawierającego stwierdzenie właściwej jakości i prawidłowego ukształtowania podłoża zgodnie z wymaganiami p-ktu 2.2 i niniejszej ST. Sprawdzenie materiałów należy w czasie odbioru okładziny przeprowadzać pośrednio na podstawie zapisów w dzienniku budowy oraz przedłożonych przez dostawcę zaświadczeń (atestów) z kontroli jakości materiałów, stwierdzających zgodność użytych elementów kamiennych i innych materiałów z wymaganiami dokumentacji technicznej oraz z właściwymi normami przedmiotowymi, a w przypadku materiałów nieznormalizowanych z wymaganiami ustalonymi świadectwem dopuszczenia do stosowania, wydanym w trybie obowiązujących przepisów. Materiały nie mające dokumentów potwierdzających ich jakość powinny być przed użyciem do robót poddane badaniom przez upoważnione laboratoria Sprawdzenie prawidłowości wykonania okładziny Sprawdzenie przygotowania elementów kamiennych, ich ustawienia lub ułożenia oraz zakotwienia, a także grubości zalewki lub podkładu należy przeprowadzać na podstawie zapisów w dzienniku budowy. Sprawdzenie grubości spoin i prawidłowości ich przebiegu. Grubość i sposób wypełnienia spoin należy sprawdzać za pomocą oględzin zewnętrznych, a w przypadkach budzących wątpliwości przez pomiar z dokładnością do 1 mm. Sprawdzenie prostoliniowości i prawidłowości układu spoin w okładzinach z elementów regularnych na zgodność z wymaganiami niniejszej ST należy przeprowadzać przez naciągnięcie cienkiego sznura lub drutu wzdłuż dwóch dowolnie wybranych spoin na całą ich długość i pomiar odchyleń z dokładnością do 1 mm. Kierunek prostopadły należy sprawdzać przez przyłożenie do tego sznura lub drutu kątownika murarskiego i pomiar odchyleń z dokładnością do 1 mm. Sprawdzenie prawidłowości powierzchni okładziny należy przeprowadzać na zgodność z wymaganiami niniejszej ST za pomocą przykładania w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach łaty kontrolnej o długości 2 m w dowolnych miejscach powierzchni i pomiaru szczelinomierzem z dokładnością do 1 mm prześwitu między tą łatą a powierzchnią okładziny. W przypadku gdy zgodnie z wymaganiami dokumentacji okładzina nie tworzy płaszczyzny, do sprawdzenia należy zamiast łaty kontrolnej użyć odpowiednich szablonów. Sprawdzenie dylatacji należy przeprowadzać za pomocą oględzin zewnętrznych i pomiaru dla stwierdzenia zgodności ich wykonania z ustaleniami projektu technicznego i wymagań niniejszej ST. Sprawdzenie oczyszczenia okładziny na zgodność z niniejszej ST należy przeprowadzać za pomocą oględzin zewnętrznych Badania w czasie robót chodnika kamiennego W czasie robót należy wykonywać następujące badania kontrolne: sprawdzenie wykonania koryta przy czym dopuszczalne tolerancje wynoszą dla: głębokości koryta - o szerokości do 3 m: ± 1 cm, - o szerokości powyżej 3 m: ± 2 cm, - szerokości koryta: ± 5 cm, sprawdzenie podsypki w zakresie grubości i wymaganych spadków poprzecznych i podłużnych i porównaniu z dokumentacją projektową, sprawdzenie warstwy odsączającej, jeśli jest przewidziana w dokumentacji projektowej, sprawdzenie ułożenia płyt, zdejmując na każde 200 m 2 chodnika 2 płyty w dowolnym miejscu, sprawdzając układ płyt i mierząc grubość podsypki; dopuszczalne odchylenia w grubości podsypki nie mogą przekraczać ± l cm, sprawdzenie prawidłowości wypełnienia spoin przez ich wydłubanie na długości 10 m, w trzech dowolnych miejscach na każde 200 m 2 chodnika i zmierzenie ich szerokości oraz wypełnienia Sprawdzenie cech geometrycznych chodnika kamiennego Sprawdzenie równości chodnika Równość nawierzchni sprawdza się co najmniej raz na każde 300 do 500 m ułożonego chodnika i w miejscach wątpliwych, jednak nie rzadziej niż co 50 m. Dopuszczalny prześwit pod łatą 4 m nie powinien przekraczać 0,8 cm Sprawdzenie profilu podłużnego Profil podłużny chodnika sprawdza się za pomocą niwelacji, nie rzadziej niż co 100 m i w punktach charakterystycznych Odchylenia od projektowanej niwelety chodnika w punktach załamania niwelety nie mogą przekraczać ± 3 cm Sprawdzenie przekroju poprzecznego Profil poprzeczny chodnika sprawdza się za pomocą szablonu z poziomicą, co najmniej raz na każde 300 do 500 m 2 i w miejscach wątpliwych, jednak nie rzadziej niż co 50 m. Dopuszczalne odchylenia od przyjętego profilu mogą wynosić ± 0,3% Sprawdzenie równoległości spoin Równoległość spoin sprawdza się za pomocą dwóch sznurów napiętych wzdłuż spoin i przymiaru z podziałką milimetrową. Dopuszczalne odchylenie wynosi ± l cm Ocena wyników badań. Jeżeli wszystkie badania przewidziane w niniejszej ST dadzą wynik dodatni, wykonaną okładzinę kamienną należy uznać za zgodną z wymaganiami. W przypadku gdy jakiekolwiek sprawdzenie dało wynik ujemny: należy albo całość odbieranych robót, albo tylko ich niewłaściwie wykonaną część uznać za niezgodną z wymaganiami ST. W razie uznania całości robót za niezgodne z wymaganiami, należy ustalić czy trzeba całkowicie lub częściowo odrzucić roboty, czy też po dokonaniu poprawek możliwe jest doprowadzenie ich do zgodności z wymaganiami ST a następnie przedstawienie do ponownego odbioru, którego wynik jest ostateczny. ST / 9

10 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST Wymagania ogólne", pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiaru jest 1 m 2 powierzchni wykonanych elementów kamiennych. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST Wymagania ogólne pkt. 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pkt. 6 dały wyniki pozytywne Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: przygotowanie podłoża, wykonanie podbudowy pomocniczej z gruntu stabilizowanego cementem, wykonanie podbudowy zasadniczej betonowej, wykonanie fundamentów pod schody i murki wykonanie montażu okładzin kamiennych wraz z ich poziomowaniem spoinowanie i czyszczenie okładzin i chodników kamiwnnych. 9. ROZLICZENIE ROBÓT. Ogólne wymagania dotyczące podstawy płatności w ST Wymagania ogólne" pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania elementów kamiennych obejmuje: Przygotowanie elementów wg Dokumentacji projektowej, Transport do miejsca wbudowania przygotowanie podłoża dla wbudowania elementów, wykonanie montażu i wykończenia elementów kamiennych, uporządkowanie terenu Cena wykonania 1m 2 chodnika z płyt kamiennych obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, dostarczenie materiałów na miejsce wbudowania, rozścielenie podsypki piaskowej lub cementowo-piaskowej wraz z jej przygotowaniem, ew. wykonanie warstwy odsączającej, ułożenie chodnika z płyt kamiennych, wypełnienie spoin piaskiem lub zaprawą cementowo-piaskową, pielęgnację chodnika przez posypanie piaskiem i polewanie wodą, przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. Oraz wszystkie inne roboty niewymienione, które są niezbędne do kompletnego wykonania robót objętych niniejszą ST przewidzianych w Dokumentacji projektowej. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 1) PN-B Kruszywo mineralne. Piasek do betonów i zapraw 2) PN-B Kruszywa mineralne do betonu zwykłego 3) PN-B Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 4) PN-B Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw 5) BN-84/ Materiały kamienne. Bloki, formaki i płyty surowe 6) BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie 7) BN-86/ Elementy płytowe z kamienia naturalnego. Płyty posadzkowe zewnętrzne i wewnętrzne 8) PN-84/B Kamień dla budownictwa i drogownictwa Podział i zastosowanie według własności fizycznomechanicznych 9) PN-65/B Zaprawy budowlane cementowo-wapienne 10) PN-65/B Zaprawy budowlane cementowe 11) PN-75/B Zaprawy budowlane gipsowe i gipsowo-wapienne 12) PN-80/B Cement portlandzki 13) PN-80/B Cement portlandzki z dodatkami 14) PN-81/B Cement portlandzki biały 15) PN-74/B Kit asfaltowy uszczelniający 16) BN-84/ Obróbka kamienia. Terminologia. Pojęcia podstawowe, nazwy, określenia czynności i rodzaje faktur 17) BN-86/ Elementy płytowe z kamienia naturalnego Płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych 18) BN-66/ Elementy kamienne. Płyty cokołowe zewnętrzne 19) BN-84/ Badania materiałów kamiennych. Metody pomiaru cech geometrycznych i sprawdzania właściwości fizycznych elementów i wyrobów z kamienia 20) BN-70/ Elementy kamienne. Płyty do licowania elewacji w układzie warstwowym i warstwowo-wiązanym 21) BN-85/ Kity budowlane trwale plastyczne - olejowy i polistyrenowy ST / 10

11 22) BN-70/ Roboty kamieniarskie. Elementy kotwiące do osadzania okładziny kamiennej 23) BN-67/ Posadzki kamienne wewnętrzne i zewnętrzne. Wymagania i badania techniczne przy odbiorze 24) BN-63/ Elementy kamienne Okładziny stopni schodowych (stopnice i podstopnice) ST / 11