Klimat. Energia NEUF VI Krzysztof Żmijewski prof. PW Społeczna Rada Konsultacyjna Energetyki Instytut E. Kwiatkowskiego

Transkrypt

1 Klimat Polska Europa Energia Krzysztof Żmijewski prof. PW Społeczna Rada Konsultacyjna Energetyki Instytut E. Kwiatkowskiego NEUF VI 2008

2 Żeby tak nie było I wnet nowe przysłowie Polak sobie kupi odwaga, to wiedza o tym, czego się bać trzeba, a czego nie 2/50

3 Skrót kierowniczy (1) Klimat-Energia Decyzja KE w sprawie systemu ETS Deficyt uprawnień w latach kosztować będzie konsumentów ok. 400 mln /rok System handlu emisjami w latach kosztować będzie konsumentów ok. 7,8-24,4 mld /rok, tę astronomiczną kwotę trzeba będzie przenieść w cenie energii Powyższe oznacza wzrost cen hurtowych, tylko z tego powodu, o /MWh, czyli o 97,5-310%. Trudno sobie wyobrazić konsekwencje takiego szoku cenowego. 3/50

4 Skrót kierowniczy (2) Klimat-Energia Dlaczego takie konsekwencje? Polska energetyka jest w 93% oparta na węglu i dlatego na wyprodukowanie 1 MWh potrzebujemy średnio 1tCO 2. Europa-25 jest nawęglona w 30% a na wyprodukowanie 1 MWh potrzebuje tylko 0,41 tco 2, czyli 2,4 razy mniej. Odbiorcy przedsiębiorstw z EU-15 są znacznie bogatsi od nas. Gospodarka EU-15 jest znacznie mniej energointensywna, tzn. że na wyprodukowanie 1 mln potrzebuje 166 toe a my aż 444 toe. To oznacza, że polskie koszty energetyczne są wyższe niż EU-15,nawet przy trochę niższych cenach! Powyższe przesłanki powodują, że będzie nam bardzo trudno konkurować w trakcie aukcji 4/50

5 Skrót kierowniczy (3) Klimat-Energia Kierunki rozwiązań Działania zewnętrzne modyfikacja rozwiązań Komisji Podstawową wadą jest paneuropejskość aukcji co oznacza konieczność walki biednych z bogatymi i nawęglonych czarnych z niskowęglowymi białymi takie rozwiązanie jest sprzeczne z ideą Unii. Trzeba budować alianse i szukać sojuszników. Rozwiązaniem są aukcje krajowe zamknięte lub ringi węglowe jako kompromis. Np. waga ciężka, średnia i musza Działania wewnętrzne uruchomienie wszystkich mechanizmów redukcji emisji To oznacza rozwój efektywności energetycznej i nisko lub zero emisyjnego wytwarzania. 5/50

6 Scenariusz 2x2%+2X4% Klimat-Energia EE OZE CCSready EJ deficyt 6/50

7 Nowy paradygmat elektroenergetyki Dramatyczna zmiana proporcji: Koszty paliwa 2,9-4,3 bln /a Koszty restytucji mocy 3,11 bln /a Dostępność do uprawnień emisyjnych staje się ważniejsza i droższa ( /MWh) niż dostępność do paliw (20-30 /MWh). Koszty praw do emisji 5,7-18,3 bln /a Koszt zmienny dominuje nad stałym a koszt produktu nad kosztem usługi. 7/50

8 Koszty paliwa 2,9 bln /a Wariant optymistyczny 1 Koszty restytucji mocy 3,11 bln /a Koszty praw do emisji 5,7 bln /a 22% 20% 38% 20% Paliwo Stałe Emisje Restytucja mocy Koszty stałe 2,9 bln /a 8/50

9 Wariant optymistyczny 2 Koszty paliwa 2,9 bln /a 22% 20% 38% 20% Paliwo Stałe Emisje Restytucja mocy Koszty restytucji mocy 3,11 bln /a Koszty praw do emisji 5,7 bln /a Cena hurtowa: 104 /MWh Koszty stałe 2,9 bln /a 9/50

10 Koszty paliwa 2,9 bln /a Wariant realistyczny 1 Koszty restytucji mocy 3,11 bln /a Koszty praw do emisji 18,3 bln /a 12% 11%11% 66% Paliwo Stałe Emisje Restytucja mocy Koszty stałe 2,9 bln /a 10/50

11 Wariant realistyczny 2 Koszty paliwa 2,9 bln /a 12% 11%11% 66% Paliwo Stałe Emisje Restytucja mocy Koszty restytucji mocy 3,11 bln /a Koszty praw do emisji 18,3 bln /a Koszty stałe 2,9 bln /a Cena hurtowa: 189 /MWh 11/50

12 Klimat-Energia Nawęglenie energetyk europejskich 12/50 Estonia Poland Greece Czech Republic Germany Denm ark Bulgaria Rom ania Slovenia United Kingdom Portugal Ireland Spain Finland Hungary Netherlands Slovakia Italy Austria Belgium France Sw eden Cyprus Latvia Lithuania Luxem bourg Malta źródło: Eurostat 2005 EU-25 średnie 30% Other fuels Mix paliwowy (%) Renewables Nuclear Natural Gas Oil Coal or Lignite

13 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 Klimat-Energia Uśredniona emisja specyficzna tco 2 /MWh (2004) 13/50 Estonia Polska Bułgaria Grecja Czechy Irlandia Dania Malta Cypr Niemcy Holandia W.Brytania Portugalia Słowenia Rum unia Włochy Hiszpania Wegry Finlandia Luksemburg Belgia Słowacja Austria Łotwa Litwa Francja Szwecja EU-27 EU-15 EU-12 t CO 2 /MWh

14 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 Klimat-Energia Uśredniona emisja specyficzna tco 2 /MWh (2005) 14/50 Cyprus Malta Ireland Denmark Germany Romania Bulgaria Netherlands Portugal United Kingdom Italy Hungary Spain Slovenia Luxembourg Finland Slovakia Belgium Austria Latvia Lithuania France Sweden średnia EU-15 średnia EU-12 średnia EU-27 t CO2/MWh Estonia* Poland Greece Czech Republic

15 Dodatkowy koszt /MWh Wpływ na ceny hurtowe Klimat-Energia 15/50 Łotwa Litwa Francja Szwecja EU-27 EU-15 EU-12 Irlandia Dania Malta Cypr Niemcy Holandia W.Brytania Portugalia Słowenia Rumunia Włochy Hiszpania Wegry Finlandia Luksemburg Belgia Słowacja Austria 39 /tco2 100 /CO2 Estonia Polska Bułgaria Grecja Czechy

16 Kwota Pamiętać należy, że w skali Unii mowa jest o kwotach rzędu mld /rok podlegających nieokreślonemu dotąd systemowi redystrybucji. Jego sprecyzowanie jest absolutnie niezbędne. 16/50

17 Propozycja podziału na ringi wg nawęglenia energetyk Waga czarna Niemcy 0,54 Finlandia 0,34 Estonia 0,95 Holandia 0,53 Luxemburg 0,34 Polska 0,94 W. Brytania 0,52 Belgia 0,24 Bułgaria 0,76 Portugalia 0,51 Słowacja 0,24 Grecja 0,74 Słowenia 0,51 Austria 0,22 Czechy 0,62 Rumunia 0,49 Waga c. szara Włochy 0,45 Waga biała Irlandia 0,59 Łotwa 0,14 Dania 0,59 Waga j. szara Litwa 0.07 Malta 0,55 Hiszpania 0,42 Francja 0.07 Cypr 0,55 Węgry 0,41 Szwecja 0.02 źródło: Eurostat 17/50

18 mln t CO 2 ΣCO = EU-15 ΣCO = EU-10 Klimat-Energia ΣCO 2 EU-27 =2 080 Rok % to: ΣCO 2 EU-27 = 1643 Rok 2020 Komu zabraknie? 18/50

19 przydział eu-27 mln t CO 2 Klimat-Energia potrzeby EU Komu zabraknie? 19/50

20 Czy nic nie robiliśmy? SO 2, NO x, Ash (kg / MWh) Unit emissions from Polish power sector NO x emisje zredukowane o 46% Pyły emisje zredukowane o 94% To wszystko nazywa się nic? SO 2 emisje zredukowane o 62% CO 2 emisje zredukowane 16% CO 2 (t / MWh) 1,3 1,2 1, ,9 20/50

21 Redukcja elektrochłonności 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 Relacja energii elektrycznej do PKB* (kwh / ) Niemcy Redukcja o 0,0% p.a. Kto się leni? Czechy redukcja o 1,1% p.a. Polska Redukcja o 3,1% p.a * PKB w pieniądzu 1995, Source: Eurostat 21/50

22 Dokumentacja Dokumentacja 22/50

23 Przedsmak już jest! Margines rezerwy mocy Ryzyko deficytu mocy* (GW) 70% 60% 50% 40% 30% 27,3 26,5 26,2 25,9 27,0 26,2 26,0 25,1 28,3 26,1 Deficyt mocy 20% 10% 0% Rezerwa poniżej bezpieczeństwa To może być już w * Porównanie szczytowego zapotrzebowania i osiągalnych mocy razem z kogeneracją 23/50

24 Rynek jest czuły Średnia cena: / MWh Cena hurtowa ( / MWh) Publikacja pierwszego draftu NAP z Grudnia 2007 przydzielającego116,5 m t CO 2 dla energetyki Wzrost ceny o /MWh (koszt uprawnień CO 2 ) Średnia cena: / MWh Nov 2007 Dec 2007 Jan 2008 obciążenie szczytowe Source: Polish Power Exchange (TGE), Point Carbon obciażenie bazowe 24/50

25 Starzenie się sektora Wiek polskich elektrowni Estymacja kosztów inwestycji Above 30 years 40% 0-5 8% % % mld EUR Koszt całkowity mld Source: ARE % 0 Nowa generacja Środowisko Przesył Dystrybucja 25/50

26 Klimat-Energia Energia w Polsce nie jest tania! Source: Eurostat Ceny końcowe dla gospodarstw 1 styczeń 2007 ( /MWh) średnia /50 Romania Slovakia Poland Italy Denmark Bulgaria Portugal Hungary Holland Germany Lithuania Sweden Czech Rep. Latvia Estonia Belgium Cyprus Slovenia Ireland Spain Austria Malta UK France Finland Luxemburg Greece Polskie ceny energii są wśród najwyższych w Europie, uwzględniając PPP

27 Relacja do innych kosztów krajowych Przewidywany koszt zakupu uprawnień CO 2 przez elektroenergetykę (M ) Polskie wydatki budżet 2007 transport (640 M ) zdrowie (560 M ) badania (310 M ) za 20 / EUA za 30 / EUA *źródło: Central Statistical Office, estimations based on data of 11 months of 2007, average exchange rate: 1 = 3,78 PLN 27/50

28 Przypuszczalny koszt zeroemisyjnej energetyki węglowej 0,63% Średnia ca. 0,3% 0,37% 0,17% 0,07% Polska Niemcy Austria Francja Relatywny koszt Polski redukcji emisji CO 2 jest większy. Symulacja zakłada niski koszt uprawnienia 30 /EUA. źródło: Prof. W. Mielczarski; estimated at current fuel mix 28/50

29 Co można zrobić? 29/50

30 Kontrowersje Zdanie Unii Zdanie Polski zadanie wiodące rozdzielenie nowe moce główny miernik efektywność produkcja źródła nadziei odnawialne nuklearne główna potrzeba trwały rozwój bezpieczeństwo priorytet liberalizacja dywersyfikacja kierunek działań rozproszenie centralizacja EU PL 30/50

31 Kompromisy Zdanie Unii Zdanie Polski zadanie wiodące rozdzielenie nowe moce główny miernik efektywność produkcja źródła nadziei odnawialne? nuklearne? czysty węgiel główna potrzeba trwały rozwój bezpieczeństwo priorytet liberalizacja dywersyfikacja kierunek działań rozproszenie centralizacja EU PL 31/50

32 3x Plany Unii Wzrost efektywności 20% Wzrost OZE 20% Redukcja CO 2 20% Redukcja zużycia 13% Udział biopaliw 10% Nasze propozycje? 15 czy 18? 13 czy 15? +14 czy -21? 10? 10 32/50

33 Co może zaakceptować społeczeństwo? Klimat-Energia Możliwe reakcje Możliwy rezultat Polityka brudas płaci Zakup uprawnień CO 2 na aukcji lub na rynku I transfer kosztu na odbiorcę I nie transferowanie kosztu Dramatyczny wzrost cen Zamrożenie inwestycji Polityka ochrony klimatu Ograniczanie emisji CO 2 Przez ograniczenie produkcji Przez promocję efektywności Przez czyste technologie węglowe Black-out Znaczne rezultaty dopiero po /50

34 Narodowy Program Redukcji Emisji i Restytucji Mocy 34/50

35 Narodowy program redukcji emisji Narodowy Program Efektywności Energetycznej Narodowy Program on Agroenergetyki Narodowy Program Czystego Węgla Polski rząd musi wdrożyć trzy programy zapewniające wystarczający zakres mocy w obliczu silnie limitowanych możliwości emisji 35/50

36 Klimat-Energia Takich scenariuszy przeanalizować trzeba wiele 11% 4% 28% 20% EE OZE CCSready EJ deficyt 24% 36/

37 Narodowy Program Efektywności Energetycznej 37/50

38 Ustawa o Efektywności Energetycznej Zawartość Ustawa o Efektywności Energetycznej ma być przyjęta przed wakacjami Zasady ogólne 2. Cele efektywności energetycznej 3. Rola sektora publicznego 4. Certyfikaty efektywności energetycznej 5. Audyt energetyczny 6. Dobrowolne porozumienia 7. Obowiązki przedsiębiorstw energetycznych 8. Narodowy plan efektywnosci energetycznej 9. Nadzór, monitoring i raportowanie 10. Agencja energetyczna 11. Kary finansowe 38/50

39 Cele krajowe 2% w 2010 Cele 9% w 2016 (Directive 2006/32/WE) 20% w 2020 bardzo ambitny cel EU Mechanizmy wspierajace Certyfikaty efektywności tzw. białe Dobrowolne porozumienia Inne 39/50

40 Białe certyfikaty - założenia Klimat-Energia Certyfikaty efektywności (tzw. białe certyfikaty ) wspierają inwestycje w efektywność/oszczędzanie Inwestycje zorientowane na: Poprawa efektywności wytwarzania Redukcja strat w przesyle i dystrybucji Obrót certyfikatami na Giełdzie Energii Polska jest czwartym krajem w EU który wprowadza taki system (po W. Brytanii, Francji i Włoszech) 40/50

41 Spodziewane rezultaty Mtoe -6.3 Mtoe -7.2 Mtoe -9.9 Mtoe Energia pierwotna Energia końcowa -17 M t CO 2-23 M t CO 2 Poziom redukcji emisji CO 2 Wzrost bezpieczeństwa narodowego 41/50

42 Narodowy Program Agroenergetyki 42/50

43 Polski potencjał Agroenergetyki do 2020 PJ PJ (1 109 TWh) Potencjał biomasy PJ (190 TWh) PJ ( TWh) 0 Konsumpcja energii pierwotnej 2007 Techniczny potencjał biomasy Techniczny potencjał biomasy ze wsparciem 43/50

44 Prognozowany mix paliwowy 2020 Przewidywana struktura zużycia energii pierwotnej 2020 Przewidywana struktura biomasy % 11% 22% 44% 20% 24% 9% 15% 43% Wegiel brunatny Ropa Węgiel kamienny Odnawialne Gaz ziemny Lasy i ogrody Plantacje dedykowane Trawy i słoma Inne 44/50

45 Potencjał Agroenergetyki w pakiecie 3x20 Potencjał biomasy Potrzebny areał Transport 30 TWh 0,5 M ha Elektrycznośc i kogeneracja 35 TWh Kogeneracja 50 TWh 1,3 M ha Ciepło 55 TWh 0,7 M ha Łacnie 2,5 M ha czyli 15,6% dostępnego areału w Polsce 45/50

46 Oczekiwane rezultaty Programu Agroenergetyki Klimat-Energia Uniknięte emisje Rozwój rolnictwa Uniknięte emisje (3 000 elektrowni biogazowych) Istotny wzrost przychodów na wsi -30 M t CO 2 Wzrost bezpieczeństwa narodowego 46/50

47 Narodowy Program Czystego Węgla 47/50

48 Dlaczego węgiel? Bezpieczeństwo energetyczne Wyzwanie Rozwiązanie Wykorzystanie strategicznych zasobów UE ulokowanych w Polsce Pokrycie brakujących mocy z jednoczesną realizacją zero-emisyjnego trendu w UE Uruchomienie Narodowego Planu Czystego Węgla Polskie zasoby węgla największe w UE Udokummentowa ne zasoby kopalne mld t 7,5 6,7 4,5 3,9 3,3 2,0 Polska Niemcy Czechy Grecja Wegry Bułgaria 48/50

49 Przełom technologiczny Technologie Potencjał 30% generacji Wysoko wydajne technologie Super/ultra krytyczne parametry pary i wychwyt CO 2 post-combustion Gazyfikacja węgla IGCC i wychwyt CO 2 pre-combustion Oxyspalanie przydatne w modernizacji (w przyszłości) Wysoki udział spalania biomasy pierwszy krok do celu zeroemisyjnego (wielopaliwowe systemy hybrydowe) 49/50

50 Podsumowanie Rezultat Narodowego Programu Czystego Węgla Potrzebne są inwestycje 33 mld aby odbudować 15 GWe do 2030, w tym 8 mld na CCS Główny wysiłek w Spodziewane rezultaty zmniejszają o M t/year CO 2 emisję z sektora (35-45 % redukcji wobec 2007) Mt CO M t CO /50

51 Cele mamy wspólne Cel 1 Redukcja emisji przez wzrost efektywności Cel 2 Redukcja emisji przez wzrost udziału OZE Cel 3 Redukcja emisji przez lepsze użytkowanie dostępnych paliw tzn. czysty węgiel 51/50

52 Spodziewane rezultaty Uniknięta emisja: ~ 130 M t CO 2 ~280 ~150 Przewidywana emisja w business as usual * Efektywność energetyczna Agroenerge tyka Czysty węgiel Emisje uniknięte dzięki Narodowym Programom Przewidywana emisja w po zrealizowaniu Programów * Assuming emissions growth rate of 2,6% p.a. (based on emissions in 2005 and 2006) 52/50

53 Primum non nocere Muir Glacier, Alaska Sierpień 1941 Sierpień 2004 NSIDC/WDC for Glaciology, Boulder, compiler. 2002, updated Online glacier photograph database. Boulder, CO: National Snow and Ice Data Center. INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU 53/50

54 Dziękuję Dziękuję Krzysztof Żmijewski prof. PW Instytut im E.Kwiatkowskiego 54/50

55 trwały rozwój Klimat-Energia Francja Słowenia Litwa Finlandia Szwecja Łotwa Austria Dania Jak nas widzą: 13 9 Luksemburg Polska Włochy Grecja Czechy Słowacja Niemcy W. Brytania EU-25 Węgry Holandia Estonia Hiszpania Portugalia Cypr Irlandia Belgia Malta

56 konkurencyjność Klimat-Energia Węgry W. Brytania Litwa Dania Luksemburg Słowenia Czechy Austria Jak nas widzą: 8 12 Estonia Finlandia Polska Hiszpania Niemcy Belgia EU-25 Portugalia Szwecja Włochy Słowacja Łotwa Holandia Irlandia Francja Grecja Cypr Malta

57 bezpieczeństwo dostaw Klimat-Energia 25 Austria Czechy Estonia W. Brytania Dania Polska Jak nas widzą: 13 Łotwa Słowacja Hiszpania Włochy Słowenia Finlandia Węgry EU-25 Litwa Grecja Niemcy Francja Holandia Szwecja Luksemburg Portugalia Belgia Irlandia Cypr Malta

58 Klimat-Energia Intensywność emisji CO 2 NL IE SE FR DK AT EU15 UK IT EU25 EU27 ES DE BE LU FI PT EL SI LV CY LT MT HU SK CZ PL RO EE BG kgco 2 /k Source Eurostat 2006

59 Emisja per capita GHG tco2/cap LV LT RO SE HU PT ML BG SK FR EU12 IT ES SL EU27 PL EU15 UK AT DK DE EL NL CY FI BE CZ EE IE LU PL 10,5 EU-27 10,5 EU-15 10,9 Source Eurostat 2006

60 Intensywność emisji CO 2 tco2/cap 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 LV FR SE LT HU PT IT ES RO AT EU15 UK SL EU27 DK EU12 MT NL IE LU PL BG DE BE SK EL FI CY CZ EE EE 9,4 CZ 8,3 CY- 7,2 FI 7,2 EL 6,2 Source Eurostat 2006

61 toe/m Klimat-Energia Intensywność energetyczna Source Eurostat 2006 DK IE UK AT IT DE EU15 FR EU25 SE LU EU27 NL ES EL BE PT MT CY FI SI LV HU PL LT CZ SK EE RO BG