Szkolna lista tematów na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego rok szkolny 2014/2015 LITERATURA

Transkrypt

1 Opracowała Dorota Chojnacka Szkolna lista tematów na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego rok szkolny 2014/2015 LITERATURA 1. Biblijny topos człowieka-wędrowca i jego kontynuacje w literaturze późniejszych epok. Omów zagadnienie, przywołując odpowiednie przykłady. 2. Przedstaw różne sposoby nawiązania do Biblii w wybranych przez siebie tekstach 3. Historia jako czynnik determinujący ludzki los. Omów problem, odwołując się do wybranych dzieł literatury XIX i XX wieku. 4. Funkcje motywu winy i kary w literaturze różnych epok. Przedstaw temat, odwołując się 5. Literackie apele, przesłania i testamenty. Zaprezentuj te sposoby dialogu twórcy z czytelnikami, odwołując się 6. Groteska jako metoda kreowania rzeczywistości. Omów problem, na przykładzie wybranych utworów 7. Autobiografia jako tworzywo literackie w prozie XX wieku. Omów to zjawisko na wybranych przykładach (np. Brunona Schulza, Witolda Gombrowicza, Tadeusza Borowskiego, Gustawa Herlinga- Grudzińskiego). 8. Tradycja barokowa oraz estetyka brzydoty i ich funkcje w twórczości Stanisława Grochowiaka- zaprezentuj temat w oparciu o wybrane teksty. 9. Satyryczne widzenie świata w literaturze i jego funkcje. Przedstaw problem, odwołując się 10. Różne sposoby ujęcia problemu władzy w literaturze. Omów zagadnienie 11. Portrety Żydów w polskiej literaturze. Omów problem, odwołując się 12. Źródła tragizmu bohaterów Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów. 13. Przedstaw różne obrazy i znaczenia domu w wybranych tekstach 14. Wieś jako temat literacki w twórczości pisarzy różnych epok. Przedstaw problem, odwołując się 15. Moralne konsekwencje II wojny światowej. Zaprezentuj je, odwołując się do wybranych tekstów. 16. Różne spojrzenia na obyczaje szlacheckie w twórczości wybranych pisarzy. Przedstaw je, wykorzystując wybrane utwory. 17. Piękno rodzimego krajobrazu w literaturze polskiej. Scharakteryzuj jego cechy i określ funkcje w wybranych utworach. 18. Dramat pokolenia Kolumbów wyrażony w literaturze. Określ jego istotę, analizując wybrane utwory. 19. Omów na wybranych przykładach wpływ wzorca średniowiecznego rycerza na kreacje bohaterów innych epok. 20. Człowiek w sytuacji zagrożenia. Przedstaw różne zachowania bohaterów literackich na podstawie utworów literatury współczesnej. 21. Moralny wymiar przeżycia wojennego w poezji Baczyńskiego i Różewicza. Porównaj postawy obu pisarzy, odwołując się

2 22. Wybór jako nieodzowny element w życiu człowieka. Przedstaw wybranych bohaterów, którzy musieli dokonać trudnego wyboru. 23. Funkcje motywu tańca w tekstach Przedstaw je, odwołując się 24. Poezja Zbigniewa Herberta wobec najważniejszych zjawisk i problemów współczesności. Omów zagadnienie, odwołując się 25. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze omów sposoby ich przedstawiania i funkcje, odnosząc się 26. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok. 27. Niezawinione cierpienie i różne sposoby jego uzasadnienia. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów 28. Inspiracje romantyczne w literaturze późniejszych epok. Omów problem, odwołując się 29. Sceny śmierci w literaturze. Porównaj i omów ich funkcję w wybranych dziełach. 30. Literackie portrety kobiet. Przedstaw je, odnosząc się do wybranych tekstów 31. Żołnierz, powstaniec, konspirator jako bohaterowie literatury polskiej. Omów problem, odnosząc się 32. Mity polskiego romantyzmu i ich odzwierciedlenie w literaturze późniejszych epok. Przedstaw problem, odwołując się 33. Konflikt pokoleń zapisany w literaturze. Omów 34. Literackie realizacje motywu sporu, waśni, kłótni. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych tekstów 35. Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej. Przedstaw problem, odwołując się 36. Refleksje o tolerancji. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych utworów 37. Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Scharakteryzuj postawy, odwołując się do wybranych przykładów z literatury. 38. Kreacja Boga w poezji ks. J. Twardowskiego i innych twórców współczesnych. Omów temat odwołując się do wybranych tekstów poetyckich. 39. Paulo Coelho współczesny pisarz poszukujący sensu ludzkiej egzystencji. Przedstaw temat odwołując się do wybranych utworów autora. 40. Joanna Chmielewska i Agatha Christie- dokonaj porównania i oceny twórczości tych dwu autorek powieści kryminalnych. 41. Arkadia, raj, wyspy szczęśliwe krainy szczęścia w utworach literackich różnych epok. Przedstaw, odwołując się 42. Bohaterowie literaccy w poszukiwaniu trwałych wartości. Zinterpretuj temat, odwołując się do wybranych przykładów 43. Honor jako najważniejsza wartość w życiu bohaterów literackich- omów problem odwołując się do tekstów literackich z różnych epok. 44. Literackie portrety ludzi młodych. Scharakteryzuj sposoby ich kreacji, odwołując się do wybranych postaci z literatury polskiej i obcej. 45. Doświadczenie bezsensu i absurdu istnienia w literaturze XIX i XX wieku. Omów na wybranych przykładach, analizując przyczyny omawianych zjawisk. 46. Scharakteryzuj przyczyny psychicznych zmagań i walki człowieka z samym sobą w wybranych utworach 47. Trudne doświadczenie utraty ziemi rodzinnej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów

3 48. Motyw złej miłości w twórczości Wiliama Szekspira. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów 49. Problem walki o wolność narodu w literaturze XIX i XX wieku- przedstaw na wybranych przykładach 50. Ludzie godni i nikczemni w literaturze. Scharakteryzuj postawy, odwołując się 51. Motyw snu w literaturze. Na wybranych przykładach zanalizuj jego różnorodne ujęcia. 52. Odwieczne marzenia ludzi zawarte w utopiach. Zanalizuj wybrane przykłady utopii literackich 53. Przedstaw obrazy literackich małżeństw, odwołując się do wybranych tekstów. 54. Omów funkcjonowanie mitów w literaturze różnych epok (np. mit ikaryjski, o Syzyfie, prometejski). 55. Literackie podróże do piekieł. Omów przyczyny i skutki wypraw, przywołując wybrane teksty literackie. 56. Motto, cytat, ostatnia scena, tytuł jako klucz do interpretacji dzieła. Omów 57. Kreacje ludzi szczęśliwych w literaturze polskiej i/lub obcej. Rozwiń temat, odwołując się 58. Góra miejsce szczególne. Przedstaw funkcje tego motywu w Biblii i innych wybranych utworach 59. Rola świata nadprzyrodzonego w dramatach różnych epok. Omów na wybranych 60. Różnorodne ujęcia motywu rodziny w literaturze. Analizując problem, odwołaj się 61. Hiob naszych czasów. Analizując wybrane utwory, przedstaw tematykę cierpienia w polskiej literaturze powojennej. 62. Literatura staropolska źródłem wiedzy o człowieku, społeczeństwie i ojczyźnie. Uzasadnij pogląd, odwołując się do wybranych dzieł. 63. Bohaterowie romantyczni i modernistyczni ludzie wewnętrznie wolni czy niewolnicy idei? Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów 64. Wykaż, w oparciu o wybrany materiał literacki, że wojna wyzwala w człowieku najgorsze i najlepsze instynkty 65. Jak, gdzie i co jadają bohaterowie literaccy? Przedstaw motyw sztuki kulinarnej w tekstach literackich różnych epok. 66. Motywy biblijne w poezji polskiej od Kochanowskiego do Miłosza. Przedstaw temat, odwołując się 67. Wpływ pieniędzy na życie bohaterów Zanalizuj problem na wybranych 68. Samotność przeznaczenie czy wybór, cierpienie czy szczęście? Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów 69. Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 70. Dziecko w literaturze. Przeanalizuj funkcje, jakie pełni motyw dziecka w wybranych utworach literackich różnych epok. 71. Dziecko i jego dorastanie w niełatwej rzeczywistości dorosłych. Omów na wybranych przykładach literackich z XIX i XX wieku. 72. Wierność i zdrada. Rozwiń problem, przywołując sylwetki bohaterów literackich o różnych systemach wartości. 73. Mity i legendy jako tworzywo literatury fantasy. Przedstaw zagadnienie odwołując się

4 74. Kreacja bohatera w literaturze fantasy. Omów zagadnienia w oparciu o wybrane utwory literackie. 75. Cierpienie jako nieodłączny element ludzkiej egzystencji. Przedstaw zagadnienie na dowolnie wybranych tekstach 76. Jak młodzi ludzie postrzegają otaczającą ich rzeczywistość? Odwołując się do wybranych tekstów literackich, przedstaw ich poglądy na życie. 77. Literackie portrety zakochanych. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady z różnych epok. 78. Literackie fascynacje, czyli lektury, które chciałbyś ocalić od zapomnienia. Rozważ problem, odwołując się 79. Motywy antyczne i ich funkcje w twórczości Zbigniewa Herberta. zaprezentuj je na wybranych przykładach 80. Kontrowersyjne decyzje literackich bohaterów. Omów problem na wybranych 81. Literatura faktu. Dokonaj analizy i interpretacji tego zjawiska kulturowego XX wieku ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Sen jako metafora- rozwiń i omów temat w oparciu o wybrane teksty kultury. 2. Inspiracje muzyczne w tekstach kultury. Zaprezentuj, odwołując się do wybranych 3. Wizje końca świata w literaturze i malarstwie XX wieku. Określ ich istotę i funkcje, odwołując się do wybranych dzieł. 4. Kicz w literaturze i sztuce. Przedstaw problem 5. Matka cierpiąca jako motyw w różnych dziedzinach sztuki. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych dzieł. 6. Filmowe adaptacje dzieł literackich jako przykład interpretacji tekstu pierwowzoru. Omów problem na wybranych przykładach i dokonaj ich oceny. 7. Porównaj sposoby ukazywania miasta jako przestrzeni życiowej w wybranych dziełach literackich, malarskich lub filmowych. 8. Zanalizuj sposoby przedstawiania powstań narodowych w literaturze i malarstwie na podstawie wybranych 9. Przedstaw różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach (malarstwie, filmie). 10. Różne sposoby tworzenia nastroju grozy w literaturze i sztuce. Przedstaw je, odwołując się do wybranych dzieł literackich i plastycznych. 11. Literatura i film grozy. Dokonaj porównania, wykorzystując wybrane przykłady. 12. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne). 13. Dzieła plastyczne jako inspiracje dla literatury. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 14. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw je, odwołując się 15. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i innych tekstach kultury. Rozwiń temat, odnosząc się 16. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Przedstaw temat 17. Portret szlachcica Sarmaty w malarstwie i literaturze. Rozwiń problem, odwołując się

5 18. Porównaj obraz wojny w filmach i w literaturze, odwołując się do wybranych 19. Literackie i malarskie lub filmowe sposoby heroizacji śmierci bohatera. Omów problem 20. Porównaj sposoby przejawiania się konwencji klasycyzmu w utworach literackich i w malarstwie epok odrodzenia i oświecenia. 21. W oparciu o wybrane przykłady z literatury i filmu przedstaw wpływ totalitaryzmu na jednostkę i społeczeństwo. 22. Porównaj literackie i malarskie wizje powstania styczniowego w twórczości Artura Grottgera i w wybranych utworach prozatorskich pozytywizmu i Młodej Polski. 23. Impresjonizm w literaturze i malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Określ jego cechy oraz funkcje w wybranych utworach malarskich i 24. Anioły i diabły. Omów sposoby ich przedstawiania, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 25. Przedstaw mitologiczne inspiracje w malarstwie i filmie, odnosząc się do wybranych 26. Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze i sztuce polskiej. Rozwiń temat 27. Analizując wybrane przykłady, przedstaw symbolikę kolorów w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 28. Przedstaw na wybranych przykładach funkcjonowanie motywu arkadyjskiego w literaturze i malarstwie. 29. Człowiek wśród przedmiotów. Omów realne i metaforyczne funkcjonowanie przedmiotów w wybranych dziełach literackich oraz malarskich. 30. Fryzura i strój jako komunikat kulturowy. Omów zjawisko na wybranych przykładach z literatury, sztuki i filmu. 31. Komiks jako synteza sztuk. Omów to zjawisko kultury współczesnej na wybranych 32. Wizerunki świętych w utworach literackich, malarstwie i rzeźbie. Omów zagadnienie 33. Sposoby kreowania pejzażu w literaturze, malarstwie i/lub filmie. Scharakteryzuj 34. Fascynacja górami w sztuce. Omów zjawisko na przykładach z literatury, filmu, malarstwa. 35. Topos ogrodu w literaturze i sztukach plastycznych. Zbadaj sposób jego przedstawienia, odwołując się do 36. Literacka i filmowa wizja PRL-u. Omów zagadnienie, przywołując przykłady wybranych utworów literackich i filmowych. 37. Stanisław Wyspiański malarz, dramaturg, poeta... Zaprezentuj sylwetkę twórczą artysty, przywołując jego dzieła literackie i plastyczne. 38. Motyw Ikara jako źródło inspiracji w literaturze i malarstwie. Zaprezentuj temat w oparciu o wybrane przykłady. 39. Motyw stworzenia świata i człowieka. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury, malarstwa lub filmu. 40. Średniowieczne motywy w literaturze i sztuce. Omów 41. Na wybranych przykładach z różnych epok przedstaw motyw śmierci występujący w malarstwie i literaturze. 42. Obraz Marii Magdaleny. Omów funkcjonowanie motywu biblijnego w literaturze, malarstwie lub rzeźbie.

6 43. Metody walki z władzą komunistyczną. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory literackie i film. 44. Wpływ języka i kultury hip hopowej na kształtowanie się światopoglądu współczesnej młodzieży. Omów zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady. 45. Pojedynek jako temat literacki i filmowy. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady. 46. Wojna jako źródło nieszczęść. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich i filmowych. 47. Topos życia i wędrówki w literaturze i piosence. Omów zagadnienie na wybranym materiale. 48. Na podstawie wybranych przykładów omów sposób funkcjonowania motywów literackich w piosenkach Marka Grechuty. 49. Zbigniew Herbert i Krzysztof Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka czasów zagrożenia. Odwołując się do wybranych przykładów, wskaż podobieństwa i różnice między wizjami wyrażanymi w dziełach artystów. 50. Obraz zagubionej młodzieży w literaturze współczesnej i filmie. Omów zagadnienie, odwołując się 51. Kreacja gangstera w literaturze i filmie XX wieku. Omów 52. Detektyw jako bohater literacki i filmowy- dokonaj prezentacji i porównaj sposoby działania wybranych postaci. JĘZYK 1. Sposoby wyrażania agresji w języku współczesnych Polaków. Omów je na podstawie materiału zaczerpniętego z języka potocznego i/lub z tekstów literackich, publicystycznych. 2. Błędy frazeologiczne w wypowiedziach dziennikarskich. Scharakteryzuj je na zebranym materiale językowym. 3. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w utworach. Omów na wybranych przykładach 4. Przedstaw na wybranych przykładach pochodzenie nazw miejscowych Twojego regionu. 5. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnienie na wybranym materiale językowym. 6. Język jako środek manipulacji odbiorcą. Przedstaw problem, wykorzystując przykłady z literatury i prasy. 7. W jaki sposób w znanych Ci tekstach epoki staropolskiej realizowana jest funkcja impresywna? Przedstaw temat, odnosząc się 8. Rola neologizmów w tworzeniu literackiego obrazu świata. Rozwiń zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 9. Omów środki językowe występujące w manifestach programowych różnych pokoleń 10. Współczesna moda językowa zbadaj zjawisko na zebranym materiale językowym. 11. Omów funkcje eksperymentów językowych w poezji współczesnej. Odwołaj się 12. Język wybranej grupy zawodowej. Scharakteryzuj go na zebranym materiale językowym. 13. Jaka jest rola języka potocznego w poezji współczesnej? Przedstaw temat, odwołując się

7 14. Język prasy, radia i telewizji oraz jego wpływ na współczesne słownictwo. Omów problem, odwołując się do zebranych 15. Język i styl romansów, a wizja świata kreowanego przez popularny gatunek kultury masowej. Omów temat na podstawie zebranego materiału. 16. Na podstawie analizy wybranych tekstów, zamieszczonych w prasie codziennej, omów tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny. 17. Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Omów na podstawie wybranych 18. Język sprawozdawców sportowych. Scharakteryzuj go, odwołując się do wybranych relacji z zawodów sportowych. 19. Nowomowa czyli język propagandy. Omów zjawisko na wybranych przykładach tekstów literatury XX wieku. 20. Scharakteryzuj język prasy młodzieżowej. Dokonaj oceny jego poprawności. 21. Stylizacja biblijna i jej funkcje w utworach różnych epok. Zaprezentuj na wybranych 22. Omów frazeologizmy jako tworzywo poetyckie w wybranych utworach współczesnej liryki polskiej. 23. Wykorzystując zgromadzony materiał, oceń wpływ języków obcych na nazewnictwo handlowe, nazwy własne i reklamy, z którymi spotykamy się na ulicach. 24. Dawna i współczesna sztuka epistolarna. Dokonaj analizy porównawczej listów różnych epok. 25. Ekspansja języków obcych we współczesnej polszczyźnie. Omów problem na podstawie analizy języka internautów. 26. Porównaj żargon uczniowski w twórczości S. Żeromskiego i W. Gombrowicza z żargonem współczesnej młodzieży. 27. Na przykładzie wybranych tekstów reklamowych, omów środki językowe o funkcji perswazyjnej. 28. Na wybranych przykładach omów zjawisko stylizacji gwarowej i jej funkcje w literaturze. 29. Cechy językowe tekstów hip hopowych. Scharakteryzuj język i sposób kreowania rzeczywistości, odwołując się 30. Najpopularniejsze błędy językowe we współczesnej polszczyźnie. Określ rodzaj błędów i omów mechanizm ich powstawania. 31. Wpływy obce we współczesnym języku polskim. Omów mechanizmy najnowszych zapożyczeń i oceń ich zasadność. 32. Scharakteryzuj język wybranego pisarza, odwołując się do jego utworów. ZATWIERDZAM Zofia Falborska dyrektor szkoły