POSTĘPOWANIE W STOSUNKU DO OSÓB NADUŻYWAJĄCYCH ALKOHOLU

Transkrypt

1 Qui rogat non errat kto pyta nie błądzi POSTĘPOWANIE W STOSUNKU DO OSÓB NADUŻYWAJĄCYCH ALKOHOLU Rzeszów

2 Podkarpacki Ośrodek Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ul. Fredry 4/ Rzeszów tel/fax (0-17) Broszura opracowana przez Dorotę Wolak Broszura sfinansowana przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności w ramach programu Obywatel i Prawo IV 2

3 Leczenie odwykowe osób uzależnionych od alkoholu prowadzą stacjonarne i niestacjonarne zakłady lecznictwa odwykowego oraz inne zakłady opieki zdrowotnej. Skutki, jakie wywołuje uzależnienie od alkoholu należy rozpatrywać jednocześnie z możliwościami odwrócenia tychże skutków i radzenia sobie z problemem uzależnienia od alkoholu zwłaszcza na płaszczyźnie rodzinnej i z uwzględnieniem faktu, że niejednokrotnie osoba uzależniona nie radzi sobie z problemem i potrzebuje pomocy z zewnątrz choć sama takiej potrzeby nie widzi. Z pomocą rodzinom osoby uzależnionej w takiej sytuacji przychodzi w pewnym zakresie ustawodawca w ustawie z dnia 26 października 2008r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U ) przewidując pewne możliwości i środki prawne, z jakich może skorzystać osoba uzależniona i jej rodzina dobrowolnie, ale także środki prawne, z jakich można wobec osoby uzależnionej wbrew jej woli. Co do zasady jednak poddanie się leczeniu odwykowemu jest dobrowolne, zaś wyjątki od tej zasady określa wyżej wymieniona ustawa. Od osób uzależnionych od alkoholu nie pobiera się opłat za świadczenia w zakresie leczenia odwykowego udzielane w zakładach opieki zdrowotnej, przy czym zorganizowanie na terenie województwa całodobowych zakładów lecznictwa odwykowego oraz wojewódzkiego ośrodka terapii uzależnienia i współuzależnienia należy do kompetencji zarządu województwa, natomiast zorganizowanie na obszarze powiatu 3

4 innych niż wymienione wyżej zakłady lecznictwa odwykowego należy do kompetencji starosty. ZAKŁADY LECZNICTWA ODWYKOWEGO Zakłady lecznictwa odwykowego realizują programy psychoterapii uzależnień i współuzależnień oraz udzielają indywidualnych świadczeń zapobiegawczo-leczniczych i rehabilitacyjnych osobom uzależnionym od alkoholu i członkom ich rodzin. Indywidualne świadczenia zapobiegawczo-lecznicze obejmują: 6 1) działania diagnostyczne w zakresie uzależnienia lub współuzależnienia oraz związanych z tym szkód zdrowotnych, 2) postępowanie medyczne ukierunkowane na leczenie szkód zdrowotnych, a w szczególności: a) leczenie alkoholowych zespołów abstynencyjnych, b) oddziaływania farmakologiczne wspomagające psychoterapię uzależnień. Przez psychoterapię uzależnień rozumie się indywidualne i grupowe oddziaływania psychologiczne ukierunkowane na zmianę patologicznych mechanizmów uzależnień oraz uczenie umiejętności potrzebnych do utrzymywania abstynencji, natomiast psychoterapia współuzależnień obejmuje oddziaływania psychologiczne ukierunkowane na usunięcie lub złagodzenie zaburzeń funkcjonowania 4

5 u członka rodziny, powstałych wskutek przewlekłego stresu związanego z życiem w rodzinie z osobą uzależnioną od alkoholu. Świadczenia rehabilitacyjne obejmują oddziaływania psychospołeczne i pomocnicze medyczne, ukierunkowane na przywrócenie zdolności funkcjonowania społecznego osobie uzależnionej. Pacjenci wymagający specjalistycznego leczenia innego niż odwykowe leczeni są w zakładach opieki zdrowotnej, które mają odpowiednie warunki do diagnostyki i terapii. Zakładami lecznictwa odwykowego są: 1) wojewódzki ośrodek terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia, 2) przychodnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia, 3) poradnia dla osób z problemami alkoholowymi, 4) oddział leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych, 5) całodobowy oddział terapii uzależnienia od alkoholu, 6) dzienny oddział terapii uzależnienia od alkoholu, 7) ośrodek terapii uzależnień od alkoholu. Do zadań wojewódzkiego ośrodka terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia należy w szczególności: 1) wykonywanie zadań przychodni terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia dla ludności określonego terenu, 2) udzielanie konsultacji specjalistycznych dla zakładów lecznictwa 5

6 odwykowego, 3) koordynacja pracy zakładów lecznictwa odwykowego na terenie województwa, 4) działalność metodyczno-organizacyjna w zakresie zbierania i pracowywania danych statystycznych dotyczących rozpowszechnienia uzależnienia od alkoholu i związanych z nim problemów oraz lecznictwa odwykowego na terenie województwa, a także ocena tych danych, 5) inicjowanie i prowadzenie działań podnoszących kwalifikacje zawodowe pracowników merytorycznych zatrudnionych w lecznictwie odwykowym oraz osób współdziałających z zakładami lecznictwa odwykowego w realizacji zadań programowych, w tym organizowanie staży i szkoleń. Do zadań kierownika wojewódzkiego ośrodka terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia należy między innymi współpraca z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz ze specjalistą krajowym w dziedzinie terapii uzależnień. Przychodnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia realizuje: 1) programy psychoterapii dla osób uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych, 2) pełny zakres indywidualnych świadczeń zapobiegawczo-leczniczych, 3) świadczenia rehabilitacyjne. 6

7 W skład przychodni wchodzą poradnia dla osób z problemami alkoholowymi orz poradnia dla osób współuzależnionych. Poradnię dla osób z problemami alkoholowymi tworzy się w miastach powyżej mieszkańców, a ponadto dla mieszkańców terenu, na którym czas dojazdu do poradni publicznym środkiem transportu przekracza 1 godzinę. Do zadań poradni dla osób z problemami alkoholowymi należy w szczególności: 1) realizacja programów psychoterapii uzależnienia od alkoholu, 2) udzielanie indywidualnych świadczeń zapobiegawczo-leczniczych osobom uzależnionym od alkoholu. 3) prowadzenie działań konsultacyjno-edukacyjnych dla członków rodzin osób uzależnionych. 4) wspieranie działań placówek podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji oraz udzielanie w razie potrzeby konsultacji lekarzom, 5) współpraca z placówkami zajmującymi się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz z grupami samopomocowymi. Do zadań oddziału leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych należy udzielanie indywidualnych świadczeń zapobiegawczo-leczniczych dla osób uzależnionych od alkoholu, a ponadto prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych mających na celu motywowanie pacjentów do podjęcia psychoterapii uzależnienia. 7

8 Do zadań całodobowego oddziału terapii uzależnienia od alkoholu należą: 1) realizacja programów psychoterapii uzależnienia od alkoholu, 2) udzielanie indywidualnych świadczeń zapobiegawczo-leczniczych osobom uzależnionym od alkoholu, 3) prowadzenie działań konsultacyjno-edukacyjnych dla członków rodzin osób uzależnionych, 4) przygotowanie pacjenta kończącego podstawowy program terapeutyczny do kontynuowania terapii w programie ambulatoryjnym. Oddziały terapii uzależnienia od alkoholu we współdziałaniu z poradniami dla osób z problemami alkoholowymi mogą realizować programy terapeutyczne dla osób współuzależnionych. Dzienny oddział terapii uzależnienia od alkoholu realizuje zadania całodobowego oddziału terapii uzależnienia od alkoholu dla osób uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych, które nie wymagają całodobowej hospitalizacji. Warunki udzielania świadczeń zdrowotnych przez zakłady lecznictwa odwykowego są opracowywane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w porozumieniu z Instytutem Psychiatrii i Neurologii. 8

9 Całodobowymi zakładami lecznictwa odwykowego są oddziały leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych oraz całodobowe ośrodki terapii uzależnienia od alkoholu. Przyjmowanie i wypisywanie pacjenta z całodobowego zakładu lecznictwa odwykowego odbywa się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 23 listopada 1995 r. regulującym szczegółowy sposób działania szpitala psychiatrycznego w sprawach przyjmowania oraz wypisywania ze szpitala psychiatrycznego (Dz. U. Nr 150, poz. 736) lub na podstawie orzeczenia sądowego dla osób zobowiązanych do leczenia. Jeżeli osoba zobowiązana do leczenia w całodobowym zakładzie lecznictwa odwykowego opuszcza zakład przed zakończeniem leczenia, kierownik dokonuje wypisu i zawiadamia o tym niezwłocznie sąd, który postanowił o obowiązku leczenia. Do zadań placówek udzielających świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej (przychodni, ośrodków zdrowia i poradni) należą w szczególności: 1) wczesne rozpoznawanie ryzykownego i szkodliwego picia alkoholu przez osoby nieuzależnione i wynikających z tego szkód zdrowotnych oraz podejmowanie interwencji w celu ograniczenia picia alkoholu przez tych pacjentów, 2) stosowanie procedur przesiewowych służących wczesnemu wykrywaniu uzależnienia od alkoholu i kierowanie osób z podejrzeniem uzależnienia do konsultacji w poradniach lub przychodniach lecznictwa odwykowego, 9

10 3) leczenie osób doznających szkód zdrowotnych z powodu picia alkoholu oraz udzielanie podstawowych świadczeń leczniczych osobom uzależnionym od alkoholu i współuzależnionym. W realizacji powyższych zadań placówki podstawowej opieki zdrowotnej współdziałają z poradniami dla osób z problemami alkoholowymi oraz z przychodniami terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia, a także z punktami konsultacyjno-informacyjnymi tworzonymi przez organy samorządu terytorialnego oraz organizacje społeczne. Pracownicy zakładów lecznictwa odwykowego obowiązani są do doskonalenia zawodowego i dokształcania w zakresie udzielania świadczeń leczniczych osobom uzależnionym i współuzależnionym. Osoby prowadzące terapię uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia powinny posiadać kwalifikacje zawodowe uzyskane w specjalistycznych programach szkoleniowych w zakresie terapii uzależnień, potwierdzone certyfikatem specjalisty psychoterapii uzależnień lub instruktora terapii uzależnień. Ustawa gwarantuje członkom rodziny osoby uzależnionej od alkoholu, dotkniętym następstwami nadużywania alkoholu przez osobę uzależnioną uzyskanie w publicznych zakładach opieki zdrowotnej świadczeń zdrowotnych w zakresie terapii i rehabilitacji współuzależnienia oraz profilaktyki. Za świadczenia te od wymienionych osób nie pobiera się opłat. Podobnie dzieci osób uzależnionych od alkoholu, dotknięte następstwami nadużywania alkoholu przez rodziców, uzyskują bezpłatnie pomoc psychologiczną 10

11 i socjoterapeutyczną w publicznych zakładach opieki zdrowotnej i publicznych poradniach specjalistycznych oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych. Pomoc niesiona dzieciom przez osoby lub instytucje może być udzielona wbrew woli rodziców lub opiekunów będących w stanie nietrzeźwym. PRZYMUSOWE LECZENIE ODWYKOWE Zobowiązanie do leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego ustawodawca uzależnia od wystąpienia jednej z 4 przesłanek: 1.spowodowanie rozkład życia rodzinnego, 2.demoralizacja małoletnich, 3.uchylanie się od pracy albo 4.systematyczne zakłócanie spokoju lub porządku publicznego, przy czym muszą być one następstwem nadużywania alkoholu. O takim obowiązku orzeka postanowieniem sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, w postępowaniu nieprocesowym. Sąd wszczyna postępowanie na wniosek prokuratora lub gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Do wniosku dołącza się zebraną dokumentację wraz z opinią biegłego, jeżeli badanie przez biegłego zostało przeprowadzone. 11

12 Prokurator może żądać wszczęcia postępowania, jak również wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu, jeżeli wg jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. Prokurator będzie kierował taki wniosek przede wszystkim z uwagi na systematyczne zakłócanie spokoju lub porządku publicznego przez daną osobę, w związku z nadużywaniem przez nią alkoholu Wiedzę o zasadności takiego wniosku prokurator może czerpać z racji prowadzenia innych postępowań karnych, np. o znęcanie się nad członkami rodziny przez osoby dotknięte problemem uzależnienia od alkoholu. Wszczęcie postępowania przez gminną komisja rozwiązywania problemów alkoholowych może nastąpić z inicjatywy każdej osoby, która posiada wiedzę o przesłankach zastosowania przymusowego leczenia, najczęściej będzie to najbliższa rodzina osoby uzależnionej. Wniosek do komisji powinien zawierać wskazanie okoliczności uzasadniających skierowanie na przymusowe leczenie oraz dowody na ich poparcie - czyli wnioski o przesłuchanie świadków, którzy mogą potwierdzić fakt nadużywania alkoholu oraz będącą jego następstwem 1 z 4 wymienionych wyżej przesłanek skierowania na przymusowe leczenie, wskazanie na istniejącą dokumentację z ewentualnego pobytu w izbie wytrzeźwień, istniejące orzeczenia w sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia z tytułu popełnienia czynów mających związek z nadużywaniem alkoholu, wskazania protokołów z interwencji policji i wszczętych procedur niebieskiej karty, zaświadczenia z zakładu pracy osoby uzależnionej; natomiast do kompetencji komisji należy ocena czy po stronie konkretnej osoby istnieją przesłanki 12

13 zastosowania takiego środka. W sytuacji, kiedy w ocenie komisji istnieją przesłanki do zobowiązania osoby uzależnionej do poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego komisja kieruje wniosek o wszczęcie postępowania do sądu rejonowego właściwego wg miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy. Podstawowym dowodem we wskazanym wyżej postępowaniu jest dowód z opinii biegłego lekarza mającego odpowiednie kwalifikacje, także psychologa klinicznego zatrudnionego w zakładzie służby zdrowia. W razie gdy w stosunku do osoby, której postępowanie dotyczy, brak jest opinii biegłego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, sąd zarządza poddanie tej osoby odpowiednim badaniom. Sąd może, jeżeli na podstawie opinii biegłego uzna to za niezbędne, zarządzić oddanie badanej osoby pod obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy niż 2 tygodnie. W wyjątkowych wypadkach, na wniosek zakładu, sąd może termin ten przedłużyć do 6 tygodni. Przed wydaniem postanowienia sąd wysłuchuje osobę, której postępowanie dotyczy. Na postanowienie zarządzające oddanie pod obserwację do zakładu przysługuje zażalenie. W razie zarządzenia przez sąd badania przez biegłego lub oddania pod obserwację w zakładzie leczniczym osoba, której postępowanie dotyczy, obowiązana jest poddać się badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz zabiegom niezbędnym do wykonania podstawowych badań laboratoryjnych pod warunkiem, że dokonywane są przez uprawnionych do tego pracowników służby zdrowia 13

14 z zachowaniem wskazań wiedzy lekarskiej i nie zagrażają zdrowiu tej osoby. Opinia biegłego powinna zawierać: 1) imię, nazwisko i adres zamieszkania biegłego, 2) miejsce i datę sporządzenia opinii, 3) określenie organu kierującego na badanie, datę skierowania oraz sygnaturę akt sprawy, 4) miejsce i czas przeprowadzonego badania, 5) imię i nazwisko, imię ojca, datę urodzenia oraz adres zamieszkania osoby skierowanej na badanie, z podaniem dokumentu lub innych okoliczności stwierdzających jej tożsamość, 6) opis przeprowadzonego badania uwzględniający w szczególności: a)informację uzyskaną od badanego b)dokumentację z dotychczasowego leczenia, łącznie wywiadem środowiskowym c)wynik badania ogólnego d)wyniki badań psychiatrycznych i psychologicznych e)wyniki badań specjalistycznych i dodatkowych, przeprowadzonych przez inne zakłady lub innych pracowników medycznych 7. wnioski oparte na dokonanych czynnościach i spostrzeżeniach zawierające wyczerpujące wyjaśnienia w zakresie wskazanym przez organ kierujący na badania wraz z uzasadnieniem, 8. wskazanie zakładu lecznictwa odwykowego, do którego w razie stwierdzenia uzależnienia od alkoholu osoba powinna być skierowania na leczenie, 14

15 9. podpis przeprowadzającego badanie. Podkreślenia wymaga, że stosowna opinia może być wydana zarówno na etapie postępowania sądowego na podstawie zarządzenia sądu jak i na etapie postępowania prowadzonego przed komisją - na podstawie skierowania komisji rozwiązywania problemów alkoholowych właściwej według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, z inicjatywy tejże osoby lub na wniosek komisji. Skierowanie to będzie miało formę uchwały komisji, która nie podlega zaskarżeniu. Zastosowanie się do tej uchwały kierującej na badania nie jest zabezpieczone sankcją, jednakże w sytuacji niezastosowania się do skierowania, komisja ma dyspozycji środek w postaci skierowania wniosku do sądu o wszczęcie postępowania w sprawie przymusowego leczenia. Przesłanki skierowania przez komisję na badanie przez biegłego to nadużywanie alkoholu, które skutkuje rozkładem życia rodzinnego, demoralizacją małoletnich, uchylaniem się od pracy albo systematycznym zakłócaniem porządku lub spokoju publicznego, natomiast celem badania jest wydanie opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazanie rodzaju zakładu leczniczego. Orzeczenie o obowiązku poddania się leczeniu zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na rozprawę lub uchylania się od zarządzonego poddania się badaniu przez biegłego albo obserwacji w zakładzie leczniczym sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie przez organ Policji. 15

16 Dodatkową orzekając o obowiązku poddania się leczeniu sąd może ustanowić na czas trwania tego obowiązku nadzór kuratora. Osoba, wobec której ustanowiony został nadzór, ma obowiązek stawiania się na wezwanie sądu lub kuratora i wykonywania ich poleceń, dotyczących takiego postępowania w okresie nadzoru, które może się przyczynić do skrócenia czasu trwania obowiązku poddania się leczeniu. Sąd wzywa osobę, w stosunku do której orzeczony został prawomocnie obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, do stawienia się dobrowolnie w oznaczonym dniu we wskazanym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu poddania się leczeniu, z zagrożeniem zastosowania przymusu w wypadku uchylania się od wykonania tego obowiązku. Osoba, w stosunku do której orzeczony został obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, związanemu z pobytem w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego, nie może opuszczać terenu tego zakładu bez zezwolenia kierownika zakładu. Sąd zarządza przymusowe doprowadzenie do zakładu leczniczego osoby uchylającej się od wykonania obowiązku stawienia się w zakładzie lecznictwa odwykowego lub też osoby, która nie opuściła zakład lecznictwa odwykowego bez zezwolenia kierownika zakładu, przez organ Policji. Co do zasady obowiązek poddania się leczeniu trwa tak długo, jak tego wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak niż 2 lata od chwili uprawomocnienia się postanowienia. Przymusowe leczenie odwykowe 16

17 zakończyć się może jednak wcześniej na skutek orzeczenia sądu. W czasie trwania obowiązku poddania się leczeniu sąd może na wniosek kuratora, po zasięgnięciu opinii zakładu leczącego, bądź na wniosek zakładu leczącego zmieniać postanowienia w zakresie rodzaju zakładu leczenia odwykowego. W czasie trwania obowiązku poddania się leczeniu także stacjonarny zakład leczący może ze względów leczniczych skierować osobę zobowiązaną do innego zakładu w celu kontynuowania leczenia odwykowego, powiadamiając o tym sąd. O ustaniu obowiązku poddania się leczeniu przed upływem okresu 2 lat od uprawomocnienia się postanowienia o nałożeniu obowiązku poddania się leczeniu decyduje sąd na wniosek osoby zobowiązanej, zakładu leczącego, kuratora, prokuratora lub z urzędu, po zasięgnięciu opinii zakładu, w którym osoba leczona przebywa. W wypadku ustania obowiązku poddania się leczeniu ponowne zastosowanie tego obowiązku wobec tej samej osoby nie może nastąpić przed upływem 3 miesięcy od jego ustania. Sąd, który nałożył na osobę uzależnioną od alkoholu obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, jeśli uzna, że na skutek takiego uzależnienia zachodzi potrzeba całkowitego ubezwłasnowolnienia tej osoby - zawiadamia o tym właściwego prokuratora. W razie orzeczenia ubezwłasnowolnienia sąd opiekuńczy, określając sposób wykonywania opieki, orzeka o umieszczeniu tej osoby w domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu, chyba że zachodzi możliwość objęcia tej osoby inną stałą opieką. 17

18 Do stacjonarnego zakładu leczniczego i domu pomocy społecznej ma prawo wstępu o każdej porze sędzia w celu kontroli legalności skierowania i przebywania w takim zakładzie lub domu osób, na które został nałożony obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, oraz warunków, w jakich osoby te przebywają. LECZENIE ODWYKOWE NIELETNICH Osoby umieszczone w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, uzależnione od alkoholu, mają obowiązek poddania się zarządzonemu leczeniu odwykowemu. Leczenie odwykowe zarządza administracja zakładu lub schroniska w stosunku do małoletniego za zgodą przedstawiciela ustawowego, a w razie jej braku, jak również w stosunku do osoby pełnoletniej - za zezwoleniem sądu wykonującego orzeczenie, wydanym po zasięgnięciu opinii biegłego. IZBY WYTRZEŹWIEŃ Organy saorządu terytorialnego w miastach liczących ponad mieszkańców i organy powiatu mogą organizować i prowadzić izby wytrzeźwień. Osoby w stanie nietrzeźwości, które swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym lub w zakładzie pracy, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu lub zdrowiu innych osób, mogą zostać doprowadzone do izby wytrzeźwień, zakładu opieki zdrowotnej lub innej właściwej 18

19 placówki utworzonej lub wskazanej przez jednostkę samorządu terytorialnego albo do miejsca zamieszkania lub pobytu. W razie braku izby wytrzeźwień osoby takie mogą być doprowadzone do jednostki Policji. Osoby doprowadzone do izby wytrzeźwień lub jednostki Policji pozostają tam aż do wytrzeźwienia, nie dłużej niż 24 godziny. Osoby do lat 18 umieszcza się w odrębnych pomieszczeniach, oddzielnie od osób dorosłych. Osobie doprowadzonej do izby wytrzeźwień, jednostki Policji, zakładu opieki zdrowotnej lub innej właściwej placówki utworzonej lub wskazanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, przysługuje zażalenie do sądu. W zażaleniu osoba doprowadzona lub zatrzymana może domagać się zbadania zasadności i legalności doprowadzenia, jak również decyzji o zatrzymaniu oraz prawidłowości ich wykonania. Zażalenie przekazuje się sądowi rejonowemu miejsca doprowadzenia lub zatrzymania w terminie 7 dni od daty doprowadzenia bądź zatrzymania. Do rozpoznania zażalenia stosuje się przepisy Kodeksu postępowania karnego. W przypadku stwierdzenia bezzasadności lub nielegalności doprowadzenia lub zatrzymania albo poważnych nieprawidłowości związanych z ich wykonywaniem sąd rejonowy zawiadamia o tym prokuratora i organy przełożone nad organami, które dokonały doprowadzenia bądź zatrzymania. O wypadkach uzasadniających wszczęcie postępowania o zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu 19

20 odwykowemu zawiadamia się niezwłocznie właściwą gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych. O umieszczeniu w izbie wytrzeźwień zawiadamia się niezwłocznie: 1) w przypadku małoletnich - ich rodziców lub opiekunów oraz sąd opiekuńczy; 2) w przypadku innych osób - na ich żądanie, wskazane przez nie osoby. Wobec osób przyjętych do izb wytrzeźwień, które stwarzają zagrożenie dla życia lub zdrowia własnego lub innej osoby, niszczą przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu, może być zastosowany przymus bezpośredni, polegający na przytrzymywaniu lub unieruchomieniu. Przytrzymywanie jest doraźnym, krótkotrwałym unieruchomieniem osoby z użyciem siły fizycznej, unieruchomienie jest dłużej trwającym obezwładnieniem osoby z użyciem pasów, uchwytów, prześcieradeł lub kaftana bezpieczeństwa. Przymus bezpośredni może trwać tylko do czasu ustania przyczyn jego zastosowania. Za doprowadzenie i pobyt w izbie wytrzeźwień lub jednostce Policji pobierane są opłaty. 20