Ćwiczenie nr 1 Wyroby metalowe i kształtowniki - 3 -

Transkrypt

1 Katedra Konstrukcji Budowlanych Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza KONSTRUKCJE METALOWE LABORATORIUM INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ (wraz ze wzorami sprawozdań) - Rzeszów, październik 2010 r. -

2 Spis treści: Ćwiczenie nr 1 - Wyroby metalowe i kształtowniki str. 3 Ćwiczenie nr 2 - Badania niszczące połączenia śrubowego doczołowego str. 7 Ćwiczenie nr 3 - Badania niszczące połączeń spawanych str. 10 Ćwiczenie nr 4 - Badanie udarności str. 13 Ćwiczenie nr 5 - Sprężanie połączeń śrubowych str. 17 Ćwiczenie nr 6 - Pomiar grubości blach metodą ultradźwiękową str. 20 Ćwiczenie nr 7 - Próba twardości złączy spawanych łukowo str

3 Ćwiczenie nr 1 Wyroby metalowe i kształtowniki - 3 -

4 Katedra Konstrukcji Budowlanych Ćwiczenie 1: Wyroby metalowe i kształtowniki Konstrukcje metalowe - laboratorium 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie się z kształtownikami stalowymi, zasadami ich oznaczania na rysunkach, a także sposobem pomiaru ich gabarytów geometrycznych za pomocą suwmiarki. 2. Wprowadzenie Wymiary i charakterystyki geometryczne wyrobów hutniczych (pole przekroju poprzecznego, momenty bezwładności czy wskaźniki wytrzymałości) podawane w normach i katalogach (np. [1]) dotyczą wartości nominalnych. W rzeczywistości wymiary przekrojów poprzecznych takich wyrobów są obarczone odchyłkami geometrycznymi, wpływającymi na losową nośność elementu [2]. Imperfekcje geometryczne przekroju kształtowników walcowanych są głównie skutkiem zużycia walców, na których następuje kształtowanie profilów. Dopuszczalne granice odchyłek od wartości nominalnych dla wymiarów przekroju poprzecznego są podane w normach [3] i nie powinny być przekraczane. Są one elementem gwarancji jakości wyrobu hutniczego. Przykłady imperfekcji wymiarów i kształtu przekroju poprzecznego dwuteownika pokazano na rys. 1. Rys. 1. a) Odchyłki wymiarów wysokości, szerokości i grubości ścianek, b) skośność stopek, c) niesymetryczność stopek 3. Program ćwiczenia Identyfikacja zadanego kształtownika; Wykonanie pomiarów głównych wielkości charakteryzujących przekrój poprzeczny kształtownika (po kilka pomiarów tej samej wielkości); Odczytanie wymiarów nominalnych z normy przedmiotowej; Obliczenie odchyłek i porównanie z wartościami odchyłek dopuszczalnych; Stwierdzenie poprawności wykonania kształtownika

5 4. Opracowanie wyników pomiaru Wyniki pomiarów należy opracować w formie sprawozdania. Przykładowa forma sprawozdania pokazana jest na końcu instrukcji. 5. Wiadomości konieczne do rozpoczęcia ćwiczenia Rodzaje wyrobów hutniczych stosowanych w konstrukcjach stalowych Sposoby graficzne oznaczeń wyrobów. 6. Piśmiennictwo [1] Bogucki W., Żyburtowicz M. Tablice do projektowania konstrukcji metalowych. Arkady, Warszawa [2] Biegus A. Probabilistyczna analiza konstrukcji stalowych. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa-Wrocław [3] Wykaz wybranych norm z tolerancjami wymiarów wyrobów walcowanych na gorąco Lp. Nazwa kształtownika Norma dotycząca wyrobu Norma dotycząca tolerancji wykonania 1. Dwuteowniki zwykłe PN-H PN-EN Dwuteowniki równoległościenne PN-H Dwuteowniki szerokostopowe PN-H PN-EN Ceowniki zwykłe PN-EN Kątowniki równoramienne 6. Kątowniki nierównoramienne PN-EN PN-EN Rury okrągłe 8. Rury prostokątne lub kwadratowe PN-EN Pręty okrągłe pełne PN-EN Teowniki PN-EN Szyny dźwigowe (podsuwnicowe) PN-H Grodzice PN-EN PN-EN Blachy PN-EN

6 Jan Kowalski, III BD, grupa L Ćwiczenie 1: Wyroby metalowe i kształtowniki 1. Kształtownik IPE Wymiary rzeczywiste (pomierzone) h : 201,3; 200,9; 201,8 h = 201,3 mm b : 99,5; 99,5; 98,6 b = 99,2 mm t : 5,8; 5,9; 5,8 t = 5,8 mm w sr sr w sr t : 8,5; 8,6; 8,6 t = 8,6 mm f f sr 3. Wymiary nominalne według katalogu producenta h = 200 mm b = 100 mm t = 5,6 mm w t = 8,5 mm f 4. Dopuszczalne odchyłki według PN-EN h = +4/-2 mm hsr - h = 201, = 1,3 mm < 4 mm b = +4/-1 mm bsr - b = 99, = -0.8 mm; 0.8mm < 1. 0 mm t w = ± 0.7 mm tw sr - tw = 5,8 5,6 = 0.2 mm < 0.7 mm t = +2/-1 mm t f sr - t f = 8,6 8,5 = 0,1 mm < 2.0 mm f 5. Wniosek Rozpatrywany kształtownik spełnia wymagania normy PN-EN Dwuteowniki I i H ze stali konstrukcyjnej - Dopuszczalne odchyłki wymiarowe i odchyłki kształtu

7 Ćwiczenie nr 2 Badania niszczące połączenia śrubowego doczołowego - 7 -

8 Katedra Konstrukcji Budowlanych Ćwiczenie 2: Badania niszczące połączenia śrubowego doczołowego Konstrukcje metalowe - laboratorium 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie się z mechanizmem zniszczenia połączenia śrubowego doczołowego. 2. Wprowadzenie Jedną z bardziej istotnych części podstawowych wyróżnianych podczas analizy obliczeniowej w połączeniach śrubowych doczołowych jest zastępczy króciec teowy. Umożliwia on efektywne określanie nośności takich połączeń przy rozmaitej ich konfiguracji geometrycznej i w różnych typach węzłów. Sposób jego wyróżnienia w węźle pokazano na rys. 1. Rys. 1. Króciec teowy; a) układ geometryczny i wymiary, b) sposób jego wyróżnienia w węźle Norma PN-EN [1] wyróżnia trzy możliwe modele zniszczenia tej części podstawowej. Model 1 (rys. 2a) polega na powstaniu czterech przegubów plastycznych (linii załomów), z których dwa pierwsze powstają w linii śrub, a dwa pozostałe przy linii styku stopek ze środnikiem. Model 3 (rys. 2c) odpowiada zniszczeniu rozciąganych śrub. W modelu 2 następuje równoczesne zniszczenie rozciąganych śrub, wraz z uplastycznieniem się zginanych stopek (rys. 2b), w których powstają dwa przeguby plastyczne. Rys. 2. Modele zniszczenia króćca teowego przy wymuszeniu monotonicznym - 8 -

9 Celem ćwiczenia jest wykonanie badań niszczących połączenia śrubowego doczołowego, o kształcie króćca teowego, określenie zależności siła przemieszczenie, identyfikacja formy zniszczenia oraz porównanie nośności określonej podczas badań z nośnością określoną według PN-EN /Tablica Program ćwiczenia Inwentaryzacja geometryczna elementu próbnego przeznaczonego do badań; Inwentaryzacja śrub użytych w połączeniu (średnica, klasa właściwości mechanicznych); Wykonanie połączenia śrubowego; Badania niszczące połączenia, obserwacja sposobu zniszczenia, rejestracja zależności siła-wydłużenie. 4. Opracowanie wyników pomiaru Wyniki pomiarów należy opracować w formie sprawozdania. W sprawozdaniu należy zamieścić: Rysunek próbki przeznaczonej do badań z podaniem wymiarów uzyskanych z inwentaryzacji geometrycznej; Opis zaobserwowanego sposobu zniszczenia próbki; Wykres zależności siła wydłużenie zarejestrowanej podczas badań; Wyznaczenie nośności doświadczalnej próbki F e (maksymalna wartość siły zarejestrowana podczas badań); Wyznaczenie charakterystycznej wartości nośności próbki F, według zasad T Rk zawartych w PN-EN /Tablica 6.2 (przy założeniu wartości współczynników częściowych γ ; γ 0 ); Porównanie nośności doświadczalnej F,. T Rk Wnioski. M 0 = 0 M 2 = 5. Wiadomości konieczne do rozpoczęcia ćwiczenia Zasady wykonywania połączeń śrubowych zwykłych; Zasady wymiarowania połączeń śrubowych. 6. Piśmiennictwo: F z obliczoną nośnością charakterystyczną [1] PN-EN : Eurokod 3 - Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 1-8: Projektowanie węzłów. e - 9 -

10 Ćwiczenie nr 3 Badania niszczące połączeń spawanych

11 Katedra Konstrukcji Budowlanych Ćwiczenie 3: Badania niszczące połączeń spawanych Konstrukcje metalowe - laboratorium 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie z różnymi typami spoin oraz z mechanizmami zniszczenia połączeń spawanych poddanych statycznej próbie rozciągania. Dodatkowym celem jest zapoznanie się ze sposobami przeprowadzania takich badań. 2. Wprowadzenie Rozkład naprężeń w spoinie czołowej o pełnym przetopie przyjmuje się identyczny jak w łączonych częściach. Wobec tego, że przy spawaniu większości stali stosowanych w budownictwie stosuje się takie materiały dodatkowe (elektrody), które zapewniają powstanie stopiwa o właściwościach wytrzymałościowych nieco większych niż ma materiał rodzimy, zwykle zniszczenie takich połączeń, przy działaniu obciążenia monotonicznego, następuje obok spoiny, w materiale rodzimym. Zniszczenie w obszarze spoiny może nastąpić tylko wówczas, gdy istniejące niezgodności spawalnicze (np. pęcherze, braki przetopu, wtrącenia czy podtopienia) zmniejszają znacząco pole przekroju spoiny. Jednakże istnienie niezgodności o tak dużym stopniu nasilenia jest niedopuszczalne z punktu zasad wykonywania i odbioru konstrukcji stalowych [1]. Stąd zapisy w normie PN-EN [2] stanowiące, że nośność obliczeniową spoiny czołowej o pełnym przetopie przyjmuje się równą nośności słabszej z łączonych części, czyli że sprawdzanie obliczeniowe takich spoin jest zbędne Spoiny pachwinowe niszczą się najczęściej w przekroju krytycznym, który wyznacza wysokość trójkąta, wpisanego w obrys przekroju poprzecznego spoiny (rys. 1a). Rys. 2. Spoiny pachwinowe; a) grubość obliczeniowa, b) zależność siła-wydłużenie połączeń ze spoinami poprzecznymi i podłużnymi Z uwagi na odmienne mechanizmy deformacji spoin pachwinowych poprzecznych i podłużnych (orientacja do kierunku działania siły) różnią się one zarówno wytrzymałością, sztywnością i zdolnością do odkształceń, rys. 1b [2], [3]

12 3. Program ćwiczenia Wykonanie inwentaryzacji geometrycznej próbek; Przeprowadzenie statycznej próby rozciągania dla próbki niespawanej nr 1 (w celu określenia parametrów mechanicznych materiału rodzimego); Wykonanie badań niszczące próbki nr 2 (ze spoiną czołową); Wykonanie badań niszczących próbek nr 3 i 4 (ze spoinami pachwinowymi poprzecznymi i podłużnymi). 4. Opracowanie wyników pomiaru Wyniki pomiarów należy opracować w formie sprawozdania. W sprawozdaniu należy zamieścić: Rysunki próbek przeznaczonych do badań, z podaniem wymiarów uzyskanych z inwentaryzacji geometrycznej, z szczególnym uwzględnieniem wymiarów przekroju poprzecznego spoin pachwinowych. Opis zaobserwowanego sposobu zniszczenia poszczególnych próbek. Nośność doświadczalną próbek F, (maksymalna wartość siły zarejestrowana e i podczas badań), w przypadku próbki nr 1 także wartość siły powodującej uplastycznienie przekroju F pl, 1. Wykresy zależności siła wydłużenie zarejestrowanych podczas badań. Wyznaczenie właściwości mechanicznych materiału rodzimego (na podstawie badań próbki nr 1). Wyznaczenie charakterystycznej wartości nośności próbek ze spoinami pachwinowymi według zasad zawartych w PN-EN /(4.1). Porównanie nośności doświadczalnych F, z obliczoną nośnością charakterystyczną F,. T Rk Wnioski. 5. Wiadomości konieczne do rozpoczęcia ćwiczenia Zasady obliczania nośności połączeń spawanych; Sposoby graficzne oznaczeń połączeń spawanych. 6. Piśmiennictwo [1] PN-EN Wykonanie konstrukcji stalowych i aluminiowych. Część 2: Wymagania techniczne dotyczące konstrukcji stalowych. [2] PN-EN : Eurokod 3 - Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 1-8: Projektowanie węzłów. [3] Augustyn J. Połączenia spawane i zgrzewane. Arkady, Warszawa. e i

13 Ćwiczenie nr 4 Badanie udarności

14 Katedra Konstrukcji Budowlanych Ćwiczenie 4: Badanie udarności Konstrukcje metalowe - laboratorium 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się ze sposobem badania odporności na pękanie konstrukcyjnych. 2. Wprowadzenie W celu zapewnienia bezpieczeństwa stal w okresie użytkowania konstrukcji powinna zachowywać nie tylko odpowiednią wytrzymałość (związaną z gatunkiem stali), ale i również posiadać odpowiednią odporność na pękanie przy określonej temperaturze i wielkości wad. Uproszczoną metodą oceny odporności na pękanie stosowaną w stalowych konstrukcjach budowlanych jest próba udarności (pracy łamania), stanowiąca podstawę podziału stali na odmiany jakościowe. Dla większości konstrukcji budowlanych próba ta jest najczęściej stosowanym miernikiem oceny przydatności stali, z punktu widzenia trwałości i zabezpieczenia przed nagłym (kruchym) zniszczeniem. Badanie udarności (pracy łamania) przeprowadza się w młocie wahadłowym (rys. 1a), na znormalizowanych próbkach (rys 1b). Próbki te na jednej ze ścianek mają wycięty karb o głębokości 2 mm w kształcie litery V lub U (rys 1c). Próba polega na złamaniu takiej próbki swobodnie podpartej na jej końcach (przy uderzeniu młota od strony przeciwnej niż nacięcie karbu) i pomiarze energii zużytej na jej złamanie [1]. Rys. 1. Schemat próby udarności: a) młot wahadłowy, b) próbka do badania, c) rodzaje karbów; 1- przypora do mocowania próbek 3. Program ćwiczenia Zapoznanie się z budową i obsługą młota Charpy ego; Pomiar wymiarów próbek w miejscu karbu; Wykonanie próby udarności;

15 4. Opracowanie wyników pomiaru Wyniki pomiarów należy opracować w formie sprawozdania. W sprawozdaniu należy zamieścić rysunek badanej próbki, wyniki pomiarów cech geometrycznych i zmierzone wartości pracy łamania według tablicy: Oznaczenie próbki Wymiary próbki w miejscu karbu: Wysokość, mm Szerokość, mm Powierzchnia, 2 mm Wartości średnie: KV(T)=... J, KC =... J 2 cm Praca łamania KV(T), J Udarność KC, 2 J cm Uwagi Należy także zamieścić opis powierzchni złomu (powierzchni pęknięcia). 5. Wiadomości konieczne do rozpoczęcia ćwiczenia Gatunki stali stosowane w budownictwie; Odmiany jakościowe stali. 6. Piśmiennictwo [1] PN-EN :1994 Metale - Próba udarności sposobem Charpy ego - Metoda badania

16 Data:... Grupa:... 1)... 2)... 3)... 4)... Ćwiczenie 4: Badanie udarności Rysunek badanej próbki: Temperatura badania:... C Oznaczenie próbki Wymiary próbki w miejscu karbu: Wysokość, [ mm ] Szerokość, [ mm ] Powierzchnia przekroju poprzecznego, 2 [ mm ] Praca łamania K, [ J ] Udarność KC, 2 [ J cm ] Uwagi Wartości średnie: K=... J, KC =... J 2 cm Opis powierzchni złomu (powierzchni pęknięcia):

17 Ćwiczenie nr 5 Sprężanie połączeń śrubowych

18 Katedra Konstrukcji Budowlanych Ćwiczenie 5: Sprężanie połączeń śrubowych Konstrukcje metalowe - laboratorium 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie się z metodami sprężania połączeń śrubowych, wykonywanych przy użyciu śrub wysokiej wytrzymałości. 2. Wprowadzenie Połączenia śrubowe, w których przez odpowiednio mocne ich zakręcenie wprowadzamy siłę sprężającą łączone blachy, posiadają szereg zalet i charakteryzują się odmiennym sposobem zachowania w porównaniu do połączeń niesprężanych. W przypadku połączeń zakładkowych, oddziaływania mogą zostać przeniesione przez siły tarcia wywołane dociskiem współpracujących blach, rys. 1, a nie przez ścinanie i docisk, jak w połączeniach zwykłych. Rys. 1. Schemat pracy połączenia zakładkowego ciernego W przypadku połączeń doczołowych wstępne napięcie śrub wywołuje istotną zmianę rozkładu sił wewnętrznych w połączeniu, zwiększając sztywność i zmniejszając zakres zmienności naprężeń w śrubach. Charakterystyczną cechą takich połączeń jest przenoszenie obciążeń eksploatacyjnych kosztem zmniejszania naprężeń ściskających w styku doczołowym blach, bez istotnej zmiany naprężeń rozciągających w śrubach, rys. 2 [1]. Warunkiem niezawodności połączeń ze śrubami sprężającymi jest możliwość wprowadzenia odpowiednio dużej siły sprężającej, utrzymanie jej wartości w czasie (pomijalny wpływ pełzania) i możliwość kontroli wprowadzanej wartości siły sprężającej w czasie instalacji połączenia. Pierwsze dwa warunki są spełnione przez użycie śrub wysokiej wytrzymałości, tj. takich, w których granica wytrzymałości na rozciąganie przekracza wartość 2 R m 800 N / mm. Drugi warunek zrealizowany jest przez zastosowanie takiej technologii sprężania śrub, która efektywnie pozwala ocenić wprowadzaną wartość siły sprężającej [2]

19 Rys. 2. Schemat pracy rozciąganego połączenia doczołowego 3. Program ćwiczenia Zapoznanie się z typami kluczy dynamometrycznych; Instalacja śrub (smar, podkładki); Sprężenie połączenia. 4. Opracowanie wyników pomiaru Sprawozdanie powinno zawierać: Sprawdzenie jakości wyrobów śrubowych; Opis sprężanego połączenia (rysunek); Opis przyrządu do sprężania (klucza dynamometrycznego); Opis czynności przy sprężaniu (kolejność sprężania). 5. Wiadomości konieczne do rozpoczęcia ćwiczenia Metody sprężania śrub; Metody kontroli kluczy dynamometrycznych; Sposób odbioru połączeń sprężanych. 6. Piśmiennictwo [1] Bródka J. (red.) - Projektowanie i obliczanie połączeń i węzłów konstrukcji stalowych - Tom 1. PWT, Rzeszów [2] PN-EN Wykonanie konstrukcji stalowych i aluminiowych. Część 2: Wymagania techniczne dotyczące konstrukcji stalowych

20 Ćwiczenie nr 6 Pomiar grubości blach metodą ultradźwiękową

21 Katedra Konstrukcji Budowlanych Ćwiczenie 6: Pomiar grubości blach metodą ultradźwiękową Konstrukcje metalowe - laboratorium 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie się ze sposobem pomiaru grubości elementów stalowych przy użyciu grubościomierza ultradźwiękowego. 2. Wprowadzenie W wielu wypadkach niezbędna jest kontrola grubości elementów stalowych, do których jest możliwy dostęp tylko od strony jednej ścianki. Przede wszystkim dotyczy to konstrukcji powłokowych, takich jak zbiorniki, zasobniki, kominy, silosy i rury. Do szybkich i nieniszczących metod pomiaru w takich sytuacjach służą grubościomierze ultradźwiękowe. Najczęściej grubościomierz taki składa się z głowicy i elektronicznego układu pomiarowego zasilanego z akumulatorów, rys. 1. Wyświetlacz Układ pomiarowy Głowica Rys. 1. Grubościomierz ultradźwiękowy Wprowadzona do mierzonego materiału fala ultradźwiękowa, po odbiciu się od przeciwległej ścianki wraca do głowicy. Czas jaki upływa od momentu wysłania impulsu do powrotu echa jest proporcjonalny do grubości badanego elementu. Sygnał wejściowy i wyjściowy głowicy są przetwarzane przez układ mikroprocesorowy i po obróbce matematycznej wynik jest pokazywany na wyświetlaczu

22 Współcześnie produkowane grubościomierze ultradźwiękowe pozwalają na pomiar grubości nie tylko elementów stalowych, lecz także wykonanych z aluminium, miedzi, szkła, tworzyw sztucznych i innych materiałów. Pozwalają na zapis w pamięci wyników w seriach i ich obróbkę statystyczną. 3. Program ćwiczenia Zapoznanie się z obsługą grubościomierza ultradźwiękowego; Pomiar grubości elementów próbnych; Obróbka statystyczna pomiarów. 4. Opracowanie wyników pomiaru Sprawozdanie powinno zawierać: Opis elementu mierzonego; Wyniki pomiarów w seriach; Wyznaczenie: wartości minimalnej i maksymalnej oraz wartości średniej i odchylenia standardowego w każdej serii pomiarowej. 5. Piśmiennictwo [1] Instrukcja obsługi. Grubościomierz ultradźwiękowy MG 2000S. Zakład Aparatury Elektronicznej AZ Industry Supplier, Warszawa

23 Ćwiczenie nr 7 Próba twardości złączy spawanych łukowo

24 Katedra Konstrukcji Budowlanych Ćwiczenie 7: Próba twardości złączy spawanych łukowo Konstrukcje Metalowe - Laboratorium 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie się ze sposobami pomiaru twardości oraz ze zjawiskiem niejednorodności mechanicznej złączy spawanych łukowo występującym w stalach konstrukcyjnych. 2. Wprowadzenie Badania twardości mogą służyć do oceny zmian struktury materiału w obrębie złącza spawanego. Przeprowadzenie prób twardości na poprzecznych przekrojach metalowych złączy spawanych przeprowadza się zgodnie z normą [1], sposobem Vickersa, zwykle przy obciążeniach 49 N lub 98 N (HV5 lub HV10). Stosowana również bywa próba mikrotwardości [2], gdzie wykorzystywany jest sposób Vickersa przy obciążeniach od 0,98 N do 49 N (HV 0,1 do HV5). Próby takie wykonuje się w postaci rzędów odcisków lub jako pojedyncze odciski. W przypadku wykonywania rzędu odcisków, liczba odcisków, jak i odstępy między nimi powinny być wystarczające do wyznaczenia obszarów utwardzonych lub zmiękczonych. Zalecana odległość L pomiędzy środkami odcisków w strefie wpływu ciepła wynosi od 0,7 do 1,0 mm dla próby twardości według [1], lub od 0,2 do 0,7 mm w próbie według [2]. Przykład umiejscowienia odcisków w próbie twardości złącza spawanego ze spoiną czołową pokazano na rys. 1. Przykłady rozmieszczenia obszarów pomiaru twardości za pomocą pojedynczych odcisków pokazane są na rys. 2. Badanie twardości elementów o dużych wymiarach lub kształtach uniemożliwiających stosowanie twardościomierzy stacjonarnych może być przeprowadzane za pomocą twardościomierzy przenośnych, gdzie badanie wykonywane jest na zasadzie dynamicznej (uderzenia bijaka w badany materiał). Na rysunku 3 pokazano przenośny twardościomierz uniwersalny działający na opisanej wyżej zasadzie. Rys. 1. Umiejscowienie odcisków przy pomiarze w postaci rzędów odcisków (R)

25 Rys. 2. Przykłady rozmieszczenia obszarów pomiarów twardości za pomocą pojedynczych odcisków (E) Rys. 3. Twardościomierz przenośny 3. Program ćwiczenia Zapoznanie się z obsługą twardościomierza przenośnego; Pomiar twardości poszczególnych stref złącza spawanego; Analiza wyników pomiarów. 4. Opracowanie wyników pomiaru Sprawozdanie powinno zawierać następujące informacje i wyniki pomiarów: Rodzaj próby twardości; Gatunek materiału podstawowego;

26 Grubość materiału; Rodzaj złącza; Zdjęcie lub rysunek z podaniem numeracji obszarów pomiarowych; Wyniki pojedynczych pomiarów twardości w materiale podstawowym, strefie wpływu ciepła oraz w spoinie w postaci tabelarycznej oraz w postaci wykresu. 5. Piśmiennictwo [1] PN-EN Spawalnictwo - Badania niszczące metalowych złączy spawanych - Próba twardości - Próba twardości złączy spawanych łukowo. [2] PN-EN Spawalnictwo - Badania niszczące metalowych złączy spawanych - Próba twardości - Próba mikrotwardości złączy spawanych łukowo

27 Jan Kowalski, III BD, grupa L Ćwiczenie 7: Próba twardości złączy spawanych łukowo 1. Rodzaj próby twardości Próba twardości przeprowadzona została za pomocą twardościomierza przenośnego TH-170 działającego na zasadzie dynamicznej. 2. Materiał podstawowy: Stal konstrukcyjna gatunku S Wyniki pomiarów Nr pomiaru Odległość, [mm] 0 2,5 4 5,5 7 9,5 11,5 12,5 14,5 16, ,5 20,5 Twardość [HV] Nr pomiaru Odległość, [mm] 22 23,5 24, , ,5 32, Twardość [HV] Twardość [HV] Odległość [mm] 4. Podsumowanie Zauważyć można większą twardość materiału w spoinie i w strefie wpływu ciepła, w stosunku do materiału podstawowego.