Dochody własne na mieszkańca w 2014 r. Zmiana proc. w stosunku do 2013 r. Warmińsko -mazurskie. Kujawsko- -pomorskie

Transkrypt

1 RANKING NAJBOGATSZE GMINY ŚREDNIE DOCHODY GMIN W POSZCZEGÓLNYCH REGIONACH Zachodniopomorskie FI" Dolnośląskie 2554,30 zł + 4,3% Wielkopolskie ODolskie Łódzkie Kujawsko- -pomorskie na mieszkańca w 2014 r. Zmiana proc. w stosunku do 2013 r. Warmińsko Mazowieckie 1913 zł + 9,3% 2027,00 zł + 22% lubelskie ZASADY RANKINGU Na podstawie danych finansowych wszystkich gmin w Polsce stworzyliśmy ranking, w którym wzięliśmy pod uwagę poziom dochodów własnych i nakładów inwestycyjnych przeliczonych na jednego mieszkańca w dwóch ostatnich latach. Ważnym kryterium było też zadłużenie. Premiowaliśmy gminy, w których wskaźnik zadłużenia zawierał się w przedziale proc. Dodatkowo sprawdziliśmy, jak samorządy radziły sobie z pozyskiwaniem środków unijnych w dwóch ostatnich latach. Każdy parametr miał określoną wagę, przy czym wyżej premiowaliśmy dokonania z roku Suma punktów wszystkich pozycji wyłoniła zwycięzcę. Łącznie do zdobycia było 100 pkt. Najszybciej rosnące gminy Polskie gminy coraz lepiej gospodarują majątkiem. Rosną ich dochody własne, sprawniej wy korzystną pieniądze z UE, mniej się zadłużąją. Takie wyniki przynosi ranking nąjbardziej efektywnie zarządzanych gmin przygotowany przez Wprost". CEZARY ADAMCZYK 50 2 sierpnia 2015 wprost

2 Do blisko 3,8 tys. zł wzrósł w ubie - głym roku przeciętny dochód przypadający polskich gmin. Oznacza to wzrost o 5,5 proc. w porównaniu z 2013 r. Jeszcze szybciej, bo o 7,7 proc., rosły dochody własne samorządów (bez dotacji 1 subwencji), co wskazuje, że coraz sprawniej gospodarują one swoimi zasobami. Z zebranych przez nas danych wynika, że przeciętnie przypadało w 2014 r. ponad 2 tys. zł. na koniec roku miały około 42-proc. udział w dochodach ogółem samorządów. Rok wcześniej ten wskaźnik nieznacznie przekraczał 40 proc. W 2014 r. samorządy zanotowały np. kilkunastoprocentowy wzrost po stronie dochodów z tytułu podatku od nieruchomości. Równie mocno rosły ich dochody majątkowe. Warto też odnotować, że już trzeci rok z rzędu spada zadłużenie samorządów. To najważniejsze wnioski, jakie nasuwają się z przygotowanego przez tygodnik Wprost" rankingu jednostek samorządu terytorialnego. Analizie poddaliśmy dane za dwa ostatnie lata dotyczące dochodów własnych JST, wydatków majątkowych, środków pochodzących z UE, a także wskaźnika zadłużenia. Wydatki samorządów wzrastały szybciej niż dochody. Wydały one o prawie 7 proc. więcej niż rok wcześniej. Najszybciej rosły w gminach miejskich i miejsko-wiejskich, najwolniej w miastach na prawach powiatu. Rok 2014 zamknął się deficytem w wysokości około 2,2 mld zł, podczas gdy samorządy planowały, że wyniesie on prawie 13 mld zł. Tb z kolei wskazuje, że włodarze gmin coraz bardziej dbają o dyscyplinę budżetów. W czerwcu resort finansów przedstawił propozycję dywersyfikacji źródeł dochodów poprzez przyznanie samorządom udziału w VAT. Jeśli propozycja ministra Mateusza Szczurka znajdzie zwolenników w Sejmie, wpłynie to na większą stabilizację dochodów JST. Ma ona też na celu zmniejszenie wpływu cykli gospodarczych na dochody samorządów. Dodatkowo ujednoliceniu miałyby ulec kryteria identyfikacji gmin najbogatszych i najbiedniejszych, z uwzględnieniem potencjału dochodowego i zróżnicowanych potrzeb wydatkowych. Efektem tych zmian może być poprawa bilansów samorządów. KURORTY W CZOŁÓWCE Największe i szybko rozwijające się gminy to przede wszystkim miejscowości turystyczne. W rankingu wśród gmin miejskich i miej - sko-wiejskich zwyciężył Dziwnów w woj. zachodniopomorskim. Zanotował ponad 40-proc. wzrost dochodów, które według stanu na koniec 2014 r. przekroczyły 6,3 tys. zł. Mocno też inwestuje. W budżecie na ten rok zaplanowano prawie dwukrotny wzrost takich nakładów. Może się także pochwalić największymi środkami z UE w przeliczeniu oraz bezpiecznym poziomem zadłużenia. Zobowiązania gminy to ok. 30 proc. dochodów. Dla porównania w prawie dwukrotnie większym pod względem dochodów Rewalu wskaźnik zadłużenia przekracza 260 proc. Z kolei Krynica Morska zamieszkana przez 1400 osób może pochwalić się najwyższym dochodem własnym przypadającym na jednego mieszkańca wśród gmin miejskich i miejsko-wiejskich. W 2014 r. wskaźnik ten wzrósł o prawie jedną piątą - do 18,7 tys. zł. Poważnym źródłem dochodów tyły zaległe podatki od nieruchomości, a właściwie za grunty leżące pod Zalewem Wiślanym. W ostatnich latach Skarb Państwa w transzach wypłacił gminie ok. 50 min zł. Ostatnia rata wpłynęła w ubiegłym roku. Dla Krynicy, której roczny budżet wynosi nieco ponad 30 min zł, to poważny zastrzyk kapitału. Dzięki niemu przeprowadziła wiele inwestycji, pomógł też w pozyskaniu środków unijnych. Wysoko znalazł się Kalisz Pomorski w woj. zachodniopomorskim. Charakteryzuje się dużą stabilnością dochodów, wydatków czy absorpcji pieniędzy unijnych w ostatnich dwóch latach. Bogactwo zawdzięcza głównie wpływom z podatków i opłat lokalnych, które stanowią ok. 57 proc. jego dochodów. Dla porównania: średnia krajowa nie przekracza 20 proc. Ich płatnikiem jest głównie wojsko. W gminie znajduje się bowiem poligon. Dobrze wypada też Karpacz na Dolnym Śląsku. Tfen górski kurort może pochwalić się kflkunastoprocentowym wzrostem dochodów. T\r również głównym źródłem są podatki i opłaty lokalne (ok. 48 proc.). WIEŚ SIĘ MODERNIZUJE Na korzyść gmin turystycznych przemawia relatywnie mała liczba ludności, co sprawia, że pieniądze - pozostawione głównie przez turystów - w przeliczeniu na jednego mieszkańca windują je na czołowe pozycje. Ale w pierwszej setce najlepszych gmin miejskich i miejsko- -wiejskich najwięcej jest gmin z Mazowsza. Głównie tych sąsiadujących z Warszawą. Wśród gmin wiejskich liderzy są już bardziej zróżnicowaniregionalnie.w ścisłej czołówce znalazły się Rząśnia w woj. łódzkim, która żyje głównie z podatków płaconych przez Kopalnię Węgla Brunatnego Bełchatów'! Tb trzecia pod względem wpływów z podatków i opłat gmina w Polsce. W 2014 r. zwiększyły się one o prawie 40 proc. W efekcie dochody własne przekroczyły 7,3 tys. zł. Przekłada się to na większe wydatki inwestycyjne. W 2014 r. wzrosły one o ponad 80 proc. Z kolei gmina Ożarowice w woj. śląskim, na terenie której znajduje się port lotniczy Katowice-Pyrzowice, wysoką pozycję wrankingu zawdzięcza w dużym stopniu pozyskiwaniu środków z UE i, co za tym idzie, inwestycjom. W czołówce są też gminy chętnie odwiedzane przez turystów: Narewka z Podlasia i Mielno w woj. zachodniopomorskim. Choć w gminach wiejskich poziom docho - dów własnych w porównaniu z miastami, gminami miejskimi i miejsko- -wiejskimi jest najniższy (średnio ok zł), to rośnie on najszybciej. Na wsiach widać też największą dynamikę pozyskiwania pieniędzy z UE oraz wydatków inwestycyjnych. Th grupa jest także najmniej zadłużona. Przeciętny wskaźnik zobowiązań do dochodów to około 28 proc, podczas gdy średnia dla wszystkich gmin jest o 10 pkt proc. wyższa. DUŻE DYSPROPORCJE W DOCHODACH Porównując zamożność prawie 2,5 tys. gmin w Polsce, widać ogromne dysproporcje. Od lat najbogatszy jest pięciotysięczny Kleszczów w woj. łódzkim, gdzie podatki płaci m.in. kopalnia Bełchatów" Średni dochód własny przekracza tu 47 tys. zł. Druga Krynica Morska ma już tylko 18,7 tys. zł, a trzeci Rewal 11,6 tys. zł. Z drugiej strony jest Aleksandrów w woj. lubelskim, gdzie średni dochód własny to ok. 460 zł. Rozwarstwienie dochodów widać też w poszczególnych regionach, choć te najsłabsze próbują nadrabiać dystans, co odbywa się przy sporym udziale środków unijnych. Przykładem może być Podlasie, gdzie wzrost dochodów (o 22 proc. w stosunku do 2013 r.) był najwyższy, a udział środków z UE w dochodach przekroczył 8 proc. Między innymi dzięki temu Podlasie awansowało na szóstą pozycję wśród najbogatszych regionów, podczas gdy jeszcze w 2013 r. znajdowało się w dole stawki. W ścisłej czołówce nie zaszły większe zmiany. Najbogatsze gminy mamy w województwach dolnośląskim, śląskim i pomorskim, gdzie średni dochód własny na mieszkańca to 2,3-2,5 tys. zł. Z kolei tzw. ściana wschodnia (woj. lubelskie i podkarpackie) to najbiedniejsze regiony w Polsce. Tu dochody nie przekraczają 1,5 tys. zł. Warto jednak zwrócić uwagę, że w tych województwach gminy, podobnie jak na Podlasiu, były mocno wspierane pieniędzmi unijnymi. ZA TYDZIEŃ GMINY NAJBARDZIEJ PRZYJAZNE MIESZKAŃCOM WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE 51

3 RANKING NAJBOGATSZE GMINY RANKING GMIN MIEJSKICH I MIEJSKO-WIEJSKICH 1. DZIWNÓW zachodniopomorskie 97,2 6363,2 33. KLECZEW wielkopolskie 58,1 3659,6 HHRHLpomorskie 87, ,4 MORSKA LIDZBARK ,8 2243,5 KALISZ WARMIŃSKI 3. POMORSKI zachodniopomorskie 82,8 4105,5 ĄBKI mazowieckie 2663,2 37. MYŚLENICE małopolskie mazowieckie 55,2 2984,6 podkarpackie 54,5 1896,0 7. ŚW E z R D A R D 0f- doinośląskie 75,7 4362,3 39. STALOWA WOLA śląskie NSTANCIN 46. SKAWINA małopolskie 53,0 13. POLKOWICE dolnośląskie 67,0 7844,8 47. MIĘDZYZDROJE zachodniopomorskie 52,1 4797,3 15. BŁONIE mazowieckie 65,2 2818,2 49. LUBAWA 51,3 2594,0,6. KORNiK 17. STEPNICA zachodniopomorskie 63,9 GO ta ta i co < pomorskie 50,8 2215,4 18. JÓZEFÓW mazowieckie 19. BRWINÓW mazowieckie 63,4 2554' SWARZĘDZ wielkopolskie 49,4 2415,9 20. GLINOJECK mazowieckie 1790,0 MARGONIN wielkopolskie 21. CIECHOCINEK kujawsko-pomorskie 62,3 2774' GŁOGÓW dolnośląskie 49,2 2554,2 zachodniopomorskie , 4 56 OŻARÓW 4008,7 23. DARŁOWO zachodniopomorskie ,0 2010,3 MHMHMH H M kujawsko-pomorskie 62,0 3118,9 KUJAWSKI HRH^^IHHHMHHHMMHHHhHHBMHMIB TBIlBBRi ALEKSANDRÓW ŁÓDZKI łódzkie 61,3 2687,9 27. LIMANOWA małopolskie 59,8 2454,9 29. PRUSZCZ GDAŃSKI pomorskie 58,9 2445,5 57. KOŁOBRZEG zachodniopomorskie 47,5 2765,7 59. BIERUŃ śląskie 46,7 2739,2 BOLESŁAWIEC dolnośląskie H H H H H HHHHHHHHHHIHHI 61. SOŚNICOWICE śląskie 46,5 1745,4 MIĘDZYBÓRZ dolnośląskie 1742,8 63. GOGOLIN opolskie 45,8 3104,9 64. ŚWIECIE kujawsko-pomorskie 44,1 2332,9 65. POLICE zachodniopomorskie 43,8 2788,6 31. POLANICA- -ZDRÓJ dolnośląskie 58,4 2530,1 66. MILANÓWEK mazowieckie 43,3 2674,2 STRYKÓW łódzkie 58,3 3173,7 67. ŁEBA pomorskie 42,8 3915, sierpnia 2015 wprost

4 RANKING GMIN WIEJSKICH 68. WOJKOWICE śląskie 42,7 2119,6 69. PUŁAWY lubelskie 42,6 2435,1 71. CIESZYN śląskie 41,8 2314,2 73. RESKO zachodniopomorskie 41,3 1968,8 GRODZISK MAZOWIECKI mazowieckie 40,1 2412,0 76. BUKOWNO małopolskie 40,0 2475,4 77. RADZIONKÓW śląskie 39,9 1976,2 1. RZĄŚNIA łódzkie 92,2 7350,9 OŻAROWICE śląskie 86,6 3. NAREWKA podlaskie 80,1 3556,8 MIELNO zachodniopomorskie 78,2 5922,0 5. POSTOMINO zachodniopomorskie 76,5 3286,1 KLESZCZÓW łódzkie 73,9 7 SULMIERZYCE łódzkie 73,7 3659,4 JERZMANOWA dolnośląskie 73,5 9. PSZCZEW lubuskie 73,0 3221,8 MIELNIK podlaskie 70,5 11. RUDNA dolnośląskie 68,2 4812,6 79. ŻUKOWO pomorskie 38,6 1808,5 80. USTROŃ śląskie 38,4 2679,0 81. KAMIEŃSK łódzkie 38,1 2375,8 83. KARGOWA lubuskie 36,9 1496,8 SOLINA podkarpackie 13. MIERZĘCICE śląskie 67,1 1723,6 KOSAKOWO pomorskie 67,0 15. ŁYSOMICE kujawsko-pomorskie 66,5 2895,6 ORLA podlaskie 65,2 17. SZTUTOWO pomorskie 64,9 1771,0 85. OŻARÓW świętokrzyskie 36,2 2498,1 87. ŻARÓW dolnośląskie 35,7 2203,6 pomorskie 64,9 19. TERESIN mazowieckie 64,9 2977,4 WIELKA WIEŚ małopolskie 64,8 21. JAWORZE śląskie 64,7 1972,7 89. BOCHNIA małopolskie 35,3 2174,3 91. ZAKOPANE małopolskie 35,2 2928,8 SOKOŁÓW a PODLASKI mazowieckie 30,6 2200,2 95. DROHICZYN podlaskie 29,9 1548,4 97. STRZEGOM dolnośląskie 25,8 2016,2 98- WIELKOPOLSKA 99. LUBACZÓW podkarpackie 24,5 1605,7 O z o CD CO m Źródło: MF, GUS, obliczenia własne lubuskie mazowieckie 64,4 23. REWAL zachodniopomorskie 63, ,2 TARNOWO PODGÓRNE WIClKUpUloKIC 62,5 25. CISNĄ podkarpackie 62,4 3196,8 MICHAŁOWICE mazowieckie 62,2 27. NADARZYN mazowieckie 62,1 4889,3 MMI STAWIGUDA o cj co 29. WOLA UHRUSKA lubelskie 61,7 1205,1 OSIELSKO kujawsko-pomorskie 61,7 3089,8 31. ŻABIA WOLA mazowieckie 61,1 2531,7 NIEPORĘT mazowieckie 59,7 3240,0 33. USTKA pomorskie 58,5 2999,6 łódzkie 58,3 2187,7 53

5 RANKING NAJBOGATSZE GMINY KRAJOWA IZBA GOSPODARCZA guma 35. CZOSNÓW mazowieckie 57,9 3130,8 IZABELIN mazowieckie 57,5 3257,9 37. POWIDZ wielkopolskie 56,4 4294,7 KROŚNICE dolnośląskie 56,2 2560,1 39. SZCZERCÓW łódzkie 56,1 3778,0 RADWANICE dolnośląskie 54,7 2996,6 41. ZGORZELEC dolnośląskie 53,9 3049,3 SŁUPNO mazowieckie 52,8 4163,6 43. RADZIEJOWICE mazowieckie 52,7 2776,8 PRZYKONA wielkopolskie 52,7 5453,9 45. PŁUŻNICA kujawsko-pomorskie 52,2 1854,6 GROMADKA dolnośląskie 50,9 H M H H I 2233,3 47. BOBROWICE lubuskie 50,8 3430,3 DŁUGOŁĘKA dolnośląskie 50,6 2251,4 49. KĘSOWO kujawsko-pomorskie 50,2 2267,7 KOMORNIKI wielkopolskie 50,1 2704,6 51. SUWAŁKI podlaskie 50,0 2541,1 POLSKA CEREKIEW opolskie 49,9 2055,2 WIELKA 53. kujawsko-pomorskie 49,3 3080,4 NIESZAWKA MŚCIWOJÓW dolnośląskie 49,3 1447,0 55. MORAWICA świętokrzyskie 48,2 1654,4 DYGOWO zachodniopomorskie 47,6 2050,4 57. LELÓW śląskie 47,5 1437,3 69. KONOPISKA śląskie 43,1 1346,1 OLSZTYN śląskie 1840,7 71. ŁĄCK mazowieckie 41,6 1762,7 PIETROWICE 1773,3 WIELKIE 73. DOBRA SZCZECIŃSKA zachodniopomorskie 41,1 2590,5 JEŻÓW łódzkie 40,9 2352,8 75. KRZĘCIN zachodniopomorskie 40,5 1579,9 STARY DZIKÓW podkarpackie 40,0 2136,6 77. CIASNA śląskie 39,7 1649,3 LISZKI małopolskie ,9 R 79. WILKÓW opolskie 39,4 2349,2 NOWA WIEŚ kujawsko-pomorskie 39,4 1974,0 WIELKA HHMHHHMgSHHI 81. STEGNA pomorskie 38,8 2166,5 BARCIANY -mazurskle 83. STARCZA śląskie 37,8 1660,0 ZABÓR lubuskie 37,0 2046,9 85. GIETRZWAŁD 36,5 1914,6 mm JAKTORÓW mazowieckie 35,8 2669,1 87. SKĄPE lubuskie 35,2 2616,9 WIELISZEW mazowieckie 33,8 2662,1 89. CEKCYN kujawsko-pomorskie 33,5 1363,6 ŚLIWICE kujawsko-pomorskie 33,4 1566,4 X 58. DOBRZEŃ WIELKI opolskie 47,4 3657,3 91. GŁOGÓW dolnośląskie 32,9 2264,0 59. UJSOŁY śląskie 47,1 1273,9 SUSZEC śląskie 32,5 2182,4 60. JEDWABNO warmlńsko- 46,8 2278,1 61. LIPNICA pomorskie 46,7 1780,7 BEŁCHATÓW łódzkie 46,5 2196,5 63. KONARZYNY pomorskie 46,0 1763,1 PŁOSKINIA 45,4 2011,2 -mazurskle 65. DOBROSZYCE dolnośląskie 44,8 1405,4 JEŻÓW SUDECKI dolnośląskie 44,5 2086,8 67. KONDRATOWICE dolnośląskie 44,5 1783,8 BIAŁE BŁOTA kujawsko-pomorskie 44,4 2654,7 93. MEDYKA podkarpackie 32,2 2016,8 STĘŻYCA lubelskie 29,8 1333,5 95. WIĄZOWNA mazowieckie 29,6 2608,8 SŁOŃSK lubuskie 27,0 1695,5 97. OŁAWA dolnośląskie 25,2 2223,5 EŁK 22,8 1928,4 99. ŁĘKAWICA śląskie 22,1 1547,9 UŚCIE małopolskie 18,5 GORLICKIE Źródło: MF, GUS, obliczenia własne 54 2 sierpnia 2015 wprost 3( s