Prawo karne procesowe Kazusy dla aplikantów

Transkrypt

1

2

3 Prawo karne procesowe Kazusy dla aplikantów Joanna Mierzwińska-Lorencka Hanna Kuczyńska APLIKACJE PRAWNICZE WARSZAWA 2015

4 Stan prawny na 1 września 2015 r. Wydawca Monika Pawłowska Redaktor prowadzący Agnieszka Dymkowska Opracowanie redakcyjne Robert Stępień Łamanie Marpres Zdjęcie na okładce istock/bbourdages Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ Więcej na POLSKA IZBA KSIĄŻKI Copyright by Wolters Kluwer SA, 2015 ISBN: Wydane przez: Wolters Kluwer SA Dział Praw Autorskich Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

5 Spis treści Wykaz skrótów... 7 Przedmowa... 9 Dział I. Przepisy wstępne Dział II. Sąd Dział III. Strony Dział IV. Czynności procesowe Dział V. Dowody Dział VI. Środki przymusu Dział VII. Postępowanie przygotowawcze Dział VIII. Postępowanie przed sądem I instancji Dział IX. Postępowanie odwoławcze Dział X. Postępowania szczególne Dział XI. Nadzwyczajne środki zaskarżenia Dział XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia Dział XIII. Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych Dział XIV. Koszty procesu Wykaz orzecznictwa Bibliografia

6

7 Wykaz skrótów Akty prawne Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych Konwencja wolności, sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. Praw Człowieka (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) k.k.s. ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 186 z późn. zm.) k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 101 z późn. zm.) k.p.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) k.p.k. z 1969 r. ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 13, poz. 96 z późn. zm.) m.p.p.p.o. Międzynarodowy Pakt Praw Politycznych i Obywatelskich otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167) p.u.s.p. ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 133 z późn. zm.) regulamin rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 wrześprokuratorski nia 2014 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. U. z 2014 r. poz z późn. zm.) 7

8 Wykaz skrótów Periodyki, publikatory urzędowe, zbiory orzecznictwa Apel.-W-wa Apelacja. Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego KZS Krakowskie Zeszyty Sądowe OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSAW Orzecznictwo Apelacji Wrocławskiej OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa OSNPG Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Wydawnictwo Prokuratury Generalnej OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy. Seria A Prok. i Pr. Prokuratura i Prawo PS Przegląd Sądowy Inne ETPC SA SN TK Europejski Trybunał Praw Człowieka Sąd Apelacyjny Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny

9 Przedmowa Prezentowany Czytelnikom zbiór kazusów z prawa karnego procesowego zawiera omówienie najistotniejszych zagadnień związanych z przebiegiem postępowania przygotowawczego, postępowania przed sądami I i II instancji, postępowań nadzwyczajnych i szczególnych, a także postępowania w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych na gruncie znowelizowanych przepisów kodeksu postępowania karnego, które weszły w życie z dniem 1 lipca 2015 r. W zbiorze uwzględniono zarówno dotychczas obowiązujące przepisy, jak i wiele nowych regulacji wprowadzonych ustawami z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.) oraz z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 396). Niniejsze opracowanie jest skierowane przede wszystkim do aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury oraz aplikantów korporacji prawniczych przygotowujących się do egzaminów końcowych, doktorantów, a także studentów wyższych lat studiów prawniczych. Autorki mają nadzieję, że zbiór będzie także źródłem wiedzy dla prawników praktyków. Istotnym walorem publikacji jest wykorzystanie i przedstawienie prawdziwych stanów faktycznych, opartych na orzeczeniach Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych, uwzględniających jednocześnie wspomniane zmiany. Kazusy charakteryzują się różnym stopniem trudności, przy czym w większości poziom ten odpowiada 9

10 Przedmowa wymaganiom stawianym w trakcie egzaminów sędziowskich czy adwokackich. Prezentowane w kazusach stany faktyczne zawierają rozwiązania, które znajdują oparcie w bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego, sądów apelacyjnych, poglądach doktryny, a także orzecznictwie organów międzynarodowych. Autorki pragną podkreślić, że zaprezentowane przy poszczególnych kazusach rozwiązania nie powinny być traktowane w sposób arbitralny. Wiele proponowanych rozstrzygnięć może stanowić inspirację do poszukiwania własnego stanowiska. Praktyka stosowania prawa dowodzi bowiem, że nie każde rozstrzygnięcie zgadza się z poglądami doktryny czy wypracowanym orzecznictwem. Warszawa, październik 2015 r. Hanna Kuczyńska Joanna Mierzwińska-Lorencka

11 Dział I Przepisy wstępne Kazus 1 Kazimierz B. nie był lubianym sąsiadem. Gdy tylko po godz ktoś słuchał głośno muzyki albo w inny sposób naruszał ciszę nocą, od razu dzwonił po straż miejską. Gdy przyjeżdżał patrol straży, Kazimierz B. wskazywał winnego i składał obszerne zeznania. Pewnego dnia, kiedy rano szedł do samochodu stojącego na parkingu przed blokiem, okazało się, że samochód jest cały porysowany, ma wgnieciony błotnik i wybite boczne okno. Kazimierz B. natychmiast udał się na komisariat policji i złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Ponieważ, jak został pouczony, przestępstwo określone w art k.k. ścigane jest na wniosek, złożył stosowny wniosek na mocy art k.k., domagając się ścigania nieznanych mu sprawców zniszczenia mienia. Podczas okazania przedstawiono mu Dominika D. Kazimierz B. wskazał, że go zna, ale jednocześnie nie rozpoznał w nim osoby, która była sprawcą zniszczenia samochodu. Ostatecznie w sprawie wniesiono akt oskarżenia przeciwko trzem sprawcom, między innymi Dominikowi D. W czasie rozprawy obrońca oskarżonego Dominika D. podniósł, że został naruszony art. 12 k.p.k., ponieważ pokrzywdzony złożył wniosek o ściganie nieznanych mu sprawców zniszczenia mienia, a zatem nie dotyczył on Dominika D., skoro podczas późniejszego okazania rozpoznał go jako osobę, którą zna z widzenia, a jednocześnie nie rozpoznał go jako kogoś, kto uczestniczył w zdarzeniu. Pytanie Czy obrońca oskarżonego miał rację? 11

12 Prawo karne procesowe. Kazusy Obrońca oskarżonego nie miał racji. Przestępstwo zniszczenia mienia jest w istocie przestępstwem ściganym bezwzględnie na wniosek pokrzywdzonego. W takim przypadku wola tego pokrzywdzonego, jako uprawnionego do złożenia wniosku o ściganie, jest ograniczona jedynie do podjęcia decyzji co do żądania ścigania sprawców czynu, który go dotknął, a nie do decydowania o tym, które z osób współuczestniczących w tym czynie mogą, a które nie mogą być ścigane. Prawo nie nakłada na pokrzywdzonego obowiązku imiennego wskazania sprawców. Ściganie wszystkich osób współuczestniczących w przestępstwie, po złożeniu wniosku, następuje już z urzędu, czyli niezależnie od woli pokrzywdzonego. Zgodnie z art k.p.k. pokrzywdzony może jedynie wyłączyć spod ścigania osoby dlań najbliższe (w rozumieniu art k.k.), gdyby na skutek złożenia wniosku bez wskazywania jakiegokolwiek sprawcy lub co do niektórych tylko imiennie określonych osób okazało się, że wśród ustalonych przez organ domniemanych sprawców znajduje się osoba dla niego najbliższa. W innym przypadku nie jest możliwe skuteczne ograniczenie ścigania tylko do niektórych sprawców przestępstwa wnioskowego. Nie ma przy tym znaczenia, czy wnioskodawca zna czy też nie zna danej osoby, której ścigania sobie nie życzy. Zob. postanowienie SN z dnia 25 kwietnia 2013 r., III KK 121/12, OSNKW 2013, nr 8, poz. 72; wyrok SN z dnia 21 listopada 1977 r., I KR 185/77, OSNKW 1978, nr 2 3, poz

13 Kazus 2 Wyrokiem z dnia 16 lipca 2015 r. 1 Sąd Rejonowy w P. uniewinnił oskarżonego Jana D. od popełnienia zarzucanych mu trzech czynów z art k.k. Apelację na niekorzyść oskarżonego wniósł prokurator. Zaskarżając wyrok w całości, zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego, a także błąd w ustaleniach faktycznych, i wniósł o uchylenie wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2015 r. zaskarżony wyrok uchylił i w zakresie czynu z pkt I aktu oskarżenia na podstawie art pkt 6 k.p.k. postępowanie karne wobec oskarżonego umorzył, natomiast w zakresie dwóch pozostałych czynów przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Kasację od tego wyroku w części dotyczącej umorzenia postępowania karnego wnieśli obrońcy Jana D. Zarzucili wyrokowi rażące naruszenie przepisów art pkt 9 k.p.k. w zw. z art pkt 9 k.p.k. w zw. z art k.p.k. w zw. z art k.p.k., mające istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, gdyż stanowiące 1 Konieczność umiejscowienia wszystkich sytuacji procesowych w okresie lipiec wrzesień 2015 r. a zarazem potrzeba zachowania pewnej spójności tekstu spowodowały, że pomimo licznych przepisów dotyczących stosowania prawa intertemporalnego przewidzianych przez ustawę z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.), zgodnie z którymi m.in. sprawy, w których wniesiono akty oskarżenia przed dniem 1 lipca 2015 r. generalnie toczą się według dotychczasowych przepisów (z pewnymi wyjątkami), musiałyśmy przyjąć założenie, że wszystkie omawiane sprawy toczą się już w całości zgodnie z nowym stanem prawnym, obowiązującym po dniu 1 lipca 2015 r. (chyba, że kazus wyraźnie wprowadza inne daty). 13

14 Prawo karne procesowe. Kazusy tzw. bezwzględny powód odwoławczy, wskutek orzekania przez sąd odwoławczy pomimo braku skargi apelacyjnej uprawnionego skarżącego, albowiem oskarżyciel publiczny który sporządził i wniósł apelację w dniu 14 sierpnia 2015 r. od wyroku z 16 lipca 2015 r. Sądu Rejonowego w P. II Wydział Karny, tj. prokurator A.W. był zobowiązany do powstrzymania się od udziału w sprawie i wykonywania w niej czynności procesowych, skoro oskarżony Jan D. złożył w dniu 1 lipca 2015 r. wniosek o jego wyłączenie od udziału w niniejszej sprawie, który nie został w ogóle rozpoznany. Pytania 1. Czy argumentacja obrońców była słuszna? 2. Czy sąd odwoławczy powinien był odmówić przyjęcia apelacji prokuratora A.W.? 3. Czy w sytuacji, gdy taką apelację przyjął, postępowanie rzeczywiście toczyło się bez skargi uprawnionego oskarżyciela? W istocie, zgodnie z art pkt 9 k.p.k. brak skargi uprawnionego oskarżyciela musi prowadzić do umorzenia postępowania karnego. Jednak w niniejszej sprawie nie mieliśmy do czynienia z brakiem skargi. Obrońcy oskarżonego nie mieli racji. Przemawiają za tym dwie przesłanki. 14 Po pierwsze, prokurator wnoszący apelację był osobą uprawnioną do dokonania tej czynności. Nie doszło do wyłączenia go ze sprawy. Nawet jeśli został złożony taki wniosek, to bez formalnej decyzji nie można mówić o wyłączeniu. Prokurator nie był zatem zobowiązany do powstrzymania się od udziału w sprawie. Natomiast sąd odwoławczy nie powinien odmawiać przyjęcia takiej skargi. Co więcej, wniosek o wyłączenie prokuratora został złożony w czasie postępowania pierwszoinstancyjnego. Dlatego też brak jego rozpoznania powinien zostać podniesiony nie w kasacji, lecz w czasie rozprawy apelacyjnej, a nawet w czasie postępowania przed sądem I instancji. Zgodnie z treścią art k.p.k. skarżący może bowiem wskazać w apelacji nowe fakty jedynie wówczas, gdy nie mógł ich powołać w postępowaniu przed sądem I instancji. Tymczasem już wtedy

15 Dział I. Przepisy wstępne obrońcy oskarżonego wiedzieli, że wniosek ten nie został rozpoznany. Odpowiednie zastosowanie ten przepis znajdzie do zarzutów kasacyjnych art. 518 w zw. z art k.p.k. Po drugie, nie doszło w sprawie do naruszenia wskazanych przez obrońcę w kasacji przepisów. Sąd Najwyższy uznaje, że podstawa umorzenia postępowania określona w art pkt 9 k.p.k. co do zasady nie może odnosić się do skarg etapowych, a więc i do apelacji. W przypadku gdy apelację sporządza osoba nieuprawniona, zastosowanie powinien znaleźć przepis art k.p.k. Mówi on o tym, że w razie wniesienia środka odwoławczego przez osobę nieuprawnioną prezes sądu I instancji odmawia przyjęcia takiego środka odwoławczego. Oznacza to, iż nie ma jakichkolwiek podstaw procesowych do wywodzenia, że taka sytuacja stanowi o braku skargi (etapowej) uprawnionego oskarżyciela i powinna prowadzić do umorzenia postępowania karnego w zakresie postępowania odwoławczego. Z pewnością w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia przepisu art pkt 9 k.p.k. w zw. z art pkt 9 k.p.k. W danej sprawie kasację należało oddalić, jako oczywiście bezzasadną, w trybie art k.p.k. Zob. postanowienia SN: z dnia 16 grudnia 2014 r., II KK 301/14, LEX nr , i z dnia 5 maja 2006 r., V KK 385/05, OSNKW 2006, nr 7 8, poz

16 Kazus 3 Postanowieniem z dnia 21 maja 2015 r. dla małoletniego pokrzywdzonego Tomasza D. ustanowiono kuratora w osobie Damiana H. dla potrzeb postępowania karnego. Kurator ten nie był zawiadamiany o terminach rozpraw odbywających się przed sądem I instancji, w szczególności nie otrzymał pouczenia informującego o uprawnieniach pokrzywdzonego, w tym o prawie małoletniego przystąpienia do sprawy w charakterze oskarżyciela posiłkowego. W konsekwencji na rozprawie w dniu 16 lipca 2015 r., na której doszło do otwarcia przewodu sądowego w sprawie, oświadczenie w trybie art k.p.k. o zamiarze działania w charakterze oskarżyciela posiłkowego w imieniu małoletniego nie zostało złożone. Zarządzeniem z dnia 8 sierpnia 2015 r. przewodniczący IV Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w S. odmówił przyjęcia apelacji pełnomocnika złożonej w imieniu Tomasza D. od wyroku tego sądu z dnia 23 lipca 2015 r., jako złożonej przez osobę nieuprawnioną. Ponieważ małoletni nie uzyskał w tej sprawie statusu oskarżyciela posiłkowego, zdaniem przewodniczącego IV Wydziału Karnego Sądu Rejonowego nigdy nie uzyskał statusu strony postępowania toczącego się przed sądem I instancji, co wykluczało możliwość przyznania mu takiego statusu na etapie składania apelacji. 16 Na powyższe zarządzenie zażalenie wniósł pełnomocnik występujący w imieniu Tomasza D., zarzucając temu zarządzeniu naruszenie przepisów postępowania, w szczególności art k.p.k. w związku z art k.p.k., przez uznanie, że pokrzywdzony Tomasz D. nie uzyskał w toku postępowania statusu oskarżyciela posiłkowe-

17 Dział I. Przepisy wstępne go i w konsekwencji nie jest uprawniony do wniesienia kasacji, podczas gdy taka sytuacja procesowa pokrzywdzonego jest konsekwencją wielu uchybień procesowych sądu orzekającego w sprawie w I instancji, w szczególności niepouczenia kuratora o prawie do przystąpienia w imieniu małoletniego pokrzywdzonego do sprawy w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Formułując te zarzuty, pełnomocnik pokrzywdzonego wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania prezesowi Sądu Rejonowego w S. Pytania 1. Czy sąd powinien przyjąć apelację? 2. Czy w tej sprawie pokrzywdzony może jeszcze uzyskać status oskarżyciela posiłkowego? Zastosowanie w tej sprawie znajdzie art k.p.k., zgodnie z którym, jeżeli organ prowadzący postępowanie jest obowiązany pouczyć uczestników postępowania o ciążących obowiązkach i o przysługujących im uprawnieniach, brak takiego pouczenia lub mylne pouczenie nie może wywoływać ujemnych skutków procesowych dla uczestnika postępowania lub innej osoby, której to dotyczy. O prawie do złożenia oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego należy bowiem pouczyć pokrzywdzonego. Zgodnie z art k.p.k. ma to obowiązek uczynić oskarżyciel publiczny w momencie, gdy zawiadamia go o przesłaniu aktu oskarżenia do sądu. Nie ulega wątpliwości, że dla pokrzywdzonego Tomasza D. ujemnym skutkiem procesowym braku właściwego pouczenia jest nieuzyskanie statusu strony. W niniejszej sprawie niezłożenie takiego oświadczenia wynikało z faktu niepouczenia kuratora małoletniego pokrzywdzonego o możliwości złożenia oświadczenia o wzięciu przez niego udziału w sprawie jako oskarżyciela posiłkowego. W danej sprawie, mimo że dla małoletniego pokrzywdzonego ustanowiono kuratora dla ochrony jego interesów w postępowaniu karnym, kurator ten nie został zawiadomiony o terminie pierwszej rozprawy, na której mógłby, w imieniu pokrzywdzonego, złożyć ewentualnie oświadczenie 17

18 Prawo karne procesowe. Kazusy o wzięciu przez niego udziału w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Nie ulega także wątpliwości, że z uwagi na niezłożenie stosownego oświadczenia przed wszczęciem przewodu sądowego przed sądem I instancji Tomasz D. nie uzyskał statusu oskarżyciela posiłkowego, a tym samym uprawnień strony postępowania. Czy jednak jest możliwe dopuszczenie pokrzywdzonego do udziału w postępowaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego w późniejszej fazie postępowania? Po pierwsze, ponieważ niezłożenie stosownego oświadczenia wynikało z braku pouczenia, należy uznać, że małoletni może zostać oskarżycielem posiłkowym na tym etapie postępowania. W konsekwencji uzyskania tego statusu reprezentujący go kurator Damian H. może wnieść apelację od wyroku Sądu Rejonowego w S. Sąd powinien taką apelację przyjąć jako pochodzącą od podmiotu uprawnionego do jej składania. Po drugie, z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika jednak, że przyznanie w późniejszej fazie pokrzywdzonemu statusu oskarżyciela posiłkowego nie oznacza, że w sposób automatyczny retroaktywnie przywraca się temu pokrzywdzonemu możliwość podjęcia czynności procesowych, które można było podjąć we wcześniejszych fazach postępowania, a których termin dokonania już upłynął. Uprawnienia te aktualizują się jedynie na przyszłość. Oznacza to, że nie jest możliwe przywrócenie terminu do wykonania danej czynności, jeżeli termin miał charakter zawity, a dana czynność była zarezerwowana dla stron postępowania. Z wnioskiem o przywrócenie terminu do wykonania danej czynności może wystąpić wyłącznie strona postępowania, która ten status miała w chwili, gdy biegł termin zawity do wykonania danej czynności. Dopuszczenie pokrzywdzonego do postępowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego nie tworzy bowiem fikcji posiadania uprawnień związanych ze statusem strony także przed momentem takiego dopuszczenia. Zob. postanowienie SN z dnia 25 czerwca 2013 r., V KZ 43/13, LEX nr ; wyrok TK z dnia 25 września 2012 r., SK 28/10, OTK-A 2012, nr 6, poz

19 Kazus 4 Postanowieniem z dnia 15 lipca 2015 r. Sąd Rejonowy w S. podjął zawieszone postępowanie w sprawie Ryszarda J. oskarżonego z art k.k. Na postanowienie to w ustawowym terminie złożył zażalenie obrońca oskarżonego i, powołując się na dołączone do zażalenia dokumenty lekarskie, dowodził, że stan zdrowia oskarżonego nie pozwala mu na udział w rozprawie. Przewodniczący wydziału na mocy art k.p.k. odmówił przyjęcia zażalenia, wyrażając w uzasadnieniu zarządzenia pogląd, że na postanowienie o podjęciu postępowania nie przysługuje zażalenie, co wynika wprost z treści art k.p.k., zgodnie z którym przysługuje ono na postanowienie co do zawieszenia postępowania. Pytania 1. Jak powinien postąpić obrońca oskarżonego, który nie podziela poglądu przewodniczącego? 2. Jakie będzie rozstrzygnięcie składu odwoławczego? Decyzja przewodniczącego wydziału była niesłuszna. Ustawa przewiduje, że na postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania służy zażalenie (art k.p.k.). Sfromułowanie to należy rozumieć w ten sposób, że służy ono nie tylko na postanowienie o zawieszeniu, lecz także na odmowę zawieszenia i na podjęcie zawieszonego postępowania. 19

20 Prawo karne procesowe. Kazusy Obrońca oskarżonego powinien zatem złożyć zażalenie na zarządzenie przewodniczącego wydziału o odmowie przyjęcia środka odwoławczego zgodnie z art k.p.k. stanowiącym: Na zarządzenie odmawiające przyjęcia środka odwoławczego na podstawie 1 lub art przysługuje zażalenie. W opisanym przypadku przewodniczący wydziału odmówił przyjęcia zażalenia, uzasadniając to tym, że jest ono niedopuszczalne z mocy ustawy. Zażalenie podlega rozpoznaniu w trybie przepisów art k.p.k., tj. obrońca powinien je wnieść w terminie 7 dni od ogłoszenia do przewodniczącego wydziału, a ten z kolei jako organ a quo w trybie art. 463 k.p.k. może je uwzględnić. Jeśli go nie uwzględni, przekazuje zażalenie niezwłocznie wraz z aktami sprawy sądowi odwoławczemu (w tym przypadku okręgowemu). Następnie prezes sądu odwoławczego wyznacza termin posiedzenia, na którym sąd odwoławczy rozpoznaje zażalenie. W opisanej sprawie sąd odwoławczy powinien orzec postanowieniem o uchyleniu w całości zaskarżonego zarządzenia odmawiającego przyjęcia środka odwoławczego. W następstwie takiego rozstrzygnięcia to nie sprawa jest zatem przekazywana do ponownego rozpoznania, lecz tylko jej akta zwracane są sądowi niższej instancji w celu nadania stosownego biegu środkowi odwoławczemu. Inną sprawą jest to, czy merytorycznie zażalenie to zasługuje na uwzględnienie. Artykuł 22 1 k.p.k. wskazuje, że długotrwałą przeszkodą uniemożliwiającą prowadzenie postępowania jest w szczególności inna ciężka choroba. W doktrynie wskazuje się, że choroba taka uzasadnia zawieszenie postępowania jedynie wtedy, gdy jest to choroba ciężka, choć niekoniecznie obłożna, wymagająca leczenia szpitalnego, gdy wyłącza ona możliwość sprawnego pod względem intelektualnym udziału oskarżonego w czynnościach procesowych. 20

21 Kazus 5 Postanowieniem z dnia 25 lipca 2015 r. Sąd Okręgowy w C. na podstawie art pkt 11 k.p.k. umorzył postępowanie przeciwko oskarżonemu Eugeniuszowi S. o czyny stanowiące przestępstwa z art k.k. i z art k.k. W uzasadnieniu opisanego wyżej orzeczenia Sąd Okręgowy wskazał, że w sprawie zaistniała przesłanka umorzenia postępowania unormowana w art pkt 11 k.p.k., gdyż niezdolność oskarżonego do udziału w postępowania karnym ma charakter trwały przebywa bowiem w Stanach Zjednoczonych. Sąd powołał się na oświadczenie byłej żony oskarżonego, z którego wynika, iż ostatnio rozmawiała z nim dwa lata temu, wie również o tym, że poszukuje go brat mieszkający w Stanach Zjednoczonych, który widział się z nim w 2011 r. był on wówczas w bardzo złej formie psychicznej i fizycznej, wobec czego istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie żyje, zwłaszcza że był bezdomny. Oprócz tego Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Stanach Zjednoczonych poinformował, że policja także nie ma żadnych informacji o Eugeniuszu S. w swoich bazach danych. Sąd Okręgowy podkreślił również, że z przyczyn formalnych wnioskowi o ekstradycję oskarżonego skierowanemu do Ministerstwa Sprawiedliwości nie udało się nadać oficjalnego biegu. Jednocześnie Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że z dotychczasowej praktyki wynika, że strona amerykańska wykonuje przekazane jej wnioski o ekstradycję z dużym opóźnieniem, sięgającym w niektórych sprawach nawet kilku lat. Tylko w nielicznych przypadkach 21

22 Prawo karne procesowe. Kazusy okres oczekiwania na wykonanie wniosku jest krótszy niż rok i ma to miejsce z reguły wtedy, gdy osoba, o której ekstradycję się wnosi, wyraża na nią zgodę. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, iż trwała niezdolność oskarżonego do udziału w postępowaniu w niniejszej sprawie bezsporna i należycie wykazana niewątpliwie stanowi okoliczność faktyczną, która całkowicie i nieodwracalnie wyłącza ściganie. Wobec tego brak jest możliwości skutecznego prowadzenia postępowania w dalszym ciągu, zarówno aktualnie, jak i w przyszłości. Trwała niezdolność do udziału w postępowaniu w charakterze oskarżonego nie może też być podstawą zawieszenia postępowania, albowiem przyczyną zawieszenia są okoliczności o charakterze długotrwałym, a nie trwałym. Dalsze prowadzenie niniejszego postępowania w ocenie sądu I instancji jest więc bezprzedmiotowe i będzie skutkować wyłącznie generowaniem dalszych kosztów postępowania, co mówiąc wprost, jest zwykłym marnotrawieniem publicznych środków finansowych. Pytanie Czy w takiej sytuacji sąd okręgowy postąpił prawidłowo? 22 Zgodnie z art k.p.k. nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy zachodzi chociaż jedna przesłanka enumeratywnie w nim wymieniona. Przy czym katalog tych przesłanek z uwagi na treść art pkt 11 k.p.k. nie jest zamknięty. Ten ostatni punkt ujmuje zbiorczo inne okoliczności niż te wymienione w art pkt 1 10 k.p.k., które uzasadniają umorzenie postępowania. W sformułowaniu innych okoliczności wyłączających ściganie mieszczą się jednak wszystkie przeszkody natury prawnej, które uniemożliwiają wszczęcie bądź prowadzenie postępowania. Z treści tego przepisu wynika bowiem, że nie może on dotyczyć przyczyny natury faktycznej, nawet takiej o charakterze długotrwałym, ponieważ takie przyczyny nie wyłączają ścigania, lecz jedynie je utrudniają lub opóźniają. Zarówno nieobecność oskarżonego w kraju, jak i wszelkie informacje związane z jego pobytem w Stanach Zjednoczonych

23 Dział I. Przepisy wstępne ewidentnie stanowią przeszkody natury faktycznej, a nie prawnej, których nie można zaliczyć do innych okoliczności wyłączających ściąganie w rozumieniu art pkt 11 k.p.k. Dlatego też umorzenie postępowania przez Sąd Okręgowy w C. należy ocenić jako niedopuszczalne. W niniejszej sprawie należało zastosować art k.p.k., czyli instytucję zawieszenia postępowania. Ten przepis stanowi, że jeżeli zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie postępowania, a w szczególności jeżeli nie można ująć oskarżonego albo nie może on brać udziału w postępowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby, postępowanie zawiesza się na czas trwania przeszkody. Z brzmienia tego przepisu zatem wynika, że decyzja o zawieszeniu postępowania jest uzasadniona w sytuacji zaistnienia w danej sprawie przeszkody o charakterze faktycznym i jednocześnie długotrwałym, która uniemożliwia wszczęcie bądź prowadzenie postępowania. Również zaniechanie przez sąd okręgowy procedury ekstradycyjnej wobec oskarżonego z przyczyn czysto praktycznych (choć niewątpliwie pragmatycznych) czy powoływanie się na duże opóźnienie przy realizacji wniosku o ekstradycję, sięgające w poszczególnych sprawach kilku lat, nie mogą zostać ocenione jako zgodne z prawem podstawy umorzenia wszczętego postępowania na podstawie art pkt 11 k.p.k. Taka wykładnia, choć daleka od racjonalności, pozostaje w związku i jest bezpośrednią konsekwencją obowiązującej w Polsce zasady legalizmu ścigania. Reasumując, sąd okręgowy w niniejszej sprawie procedował w sposób nieprawidłowy. Żadna z okoliczności wskazanych przez ten sąd w motywach zaskarżonego postanowienia nie daje postaw do umorzenia niniejszego postępowania na podstawie regulacji zawartej w art pkt 11 k.p.k. Zob. postanowienie SN z dnia 2 października 2007 r., II KK 177/07, LEX nr ; postanowienie SN z dnia 20 stycznia 2010 r., IV KK 329/09, LEX nr ; postanowienie SA w Katowicach z dnia 2 kwietnia 2014 r., II AKz 131/14, LEX nr

24 Dział II Sąd Kazus 1 W toku rozprawy, po wszczęciu przewodu sądowego, oskarżony zwrócił się do sądu o wyłączenie od udziału w sprawie prokuratora, podnosząc, że miał z nim zatarg na tle osobistym i w związku z tym prokurator jest do niego uprzedzony. Oskarżony wniósł także o ponowne przesłuchanie go przez sąd oraz o ponowne przesłuchanie świadków, którzy już zeznawali, z udziałem innego prokuratora. Pytania 1. Jakie decyzje i w jakiej formie powinny zostać podjęte w przedmiotowej sprawie? 2. Jak należałoby rozstrzygnąć wniosek oskarżonego o ponowne przeprowadzenie dowodów przy założeniu, że wniosek o wyłączenie prokuratora został uwzględniony? 24 Na podstawie art k.p.k. do wyłączenia prokuratora stosuje się odpowiednio przepisy o wyłączeniu sędziego (art pkt 1 4, 6 i 10 k.p.k., art k.p.k. art. 41 k.p.k., art. 42 k.p.k.). W sytuacji gdy oskarżony złożył wniosek o wyłączenie prokuratora przed rozpoczęciem przewodu sądowego, tj. przed odczytaniem aktu oskarżenia, na rozprawie, sąd w formie postanowienia odracza rozprawę i przekazuje wniosek o wyłączenie do rozpoznania przez prokuratora. Stosownie do art k.p.k. o wyłączeniu orzeka prokurator bezpośrednio przełożony. Uwzględnienie wniosku lub jego oddalenie następuje postanowieniem, które nie jest zaskarżalne.

25 Dział II. Sąd Natomiast wniosek oskarżonego złożony po rozpoczęciu przewodu sądowego powinien zostać pozostawiony bez rozpoznania, ponieważ art k.p.k. przewiduje termin na złożenie takiego wniosku, tj. do rozpoczęcia przewodu sądowego, czyli do chwili odczytania aktu oskarżenia (art k.p.k.). Rozpoznanie wniosku złożonego bez zachowania wskazanego wyżej terminu może nastąpić, jeśli oskarżony udowodni, że przyczyna wyłączenia powstała lub stała się mu wiadoma dopiero po rozpoczęciu przewodu sądowego. Zatem gdyby w niniejszej sprawie oskarżony, który złożył wniosek po rozpoczęciu przewodu sądowego, udowodnił, że przyczyna wyłączenia powstała po tej dacie lub wtedy dowiedział się o niej, to sąd powinien odroczyć lub przerwać rozprawę i przekazać wniosek do rozpoznania. Gdyby wniosek o wyłączenie został uwzględniony, to z uwagi na wniosek oskarżonego o ponowne przesłuchanie jego i świadków, którzy już zeznawali, należy te czynności w miarę możności powtórzyć. Przepis art k.p.k. stanowi bowiem, że czynności dokonane przez osobę podlegającą wyłączeniu, zanim ono nastąpiło, nie są z tej przyczyny bezskuteczne, jednakże czynność dowodową należy na żądanie strony w miarę możności powtórzyć. 25

26 Kazus 2 Aktem oskarżenia Janowi K. zarzucono popełnienie przestępstwa z art k.k. w zw. z art. 12 k.k. przy zastosowaniu art k.k., z uwagi na znaczną wartość przedmiotu czynu, wynoszącą zł. Prokurator wskazał, że sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd rejonowy. Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2009 r. Sąd Rejonowy w O. uznał Jana K. za winnego popełnienia czynu z art k.k. i wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności. Po rozpoznaniu apelacji obrońcy oskarżonego Sąd Okręgowy w W. uchylił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w O. i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w W. jako sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano, że właściwość Sądu Okręgowego w W. do rozpoznania sprawy w I instancji uzasadniona jest zmianą art pkt 2 k.p.k. dokonaną ustawą z dnia 29 marca 2007 r. (Dz. U. Nr 64, poz. 432), która weszła w życie z dniem 12 lipca 2007 r. Akta sprawy zostały przekazane sądowi I instancji w dniu 6 maja 2010 r. Postanowieniem z dnia 23 czerwca 2010 r. Sąd Okręgowy w W. stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w O. Oceń prawidłowość postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 23 czerwca 2010 r. 26 Analizując rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w W. na płaszczyźnie przepisów ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny wyko-

27 Dział II. Sąd nawczy, ustawy Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 206, poz z późn. zm.) oraz art k.k., należy dojść do przekonania, że sąd ten wydał prawidłowe rozstrzygnięcie. Artykuł 10 ustawy nowelizującej z dnia 5 listopada 2009 r. stanowi, że Sprawy, w których przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy rozpoczęto rozprawę główną, toczą się do końca postępowania w danej instancji według przepisów dotychczasowych, jednakże w razie zawieszenia postępowania, odroczenia rozprawy lub ponownego rozpoznania sprawy albo po zapadnięciu prawomocnego orzeczenia postępowanie toczy się według przepisów tej ustawy. Natomiast stosownie do zmienionego notabene także ustawą z dnia 5 listopada 2009 r., która weszła w życie z dniem 8 czerwca 2010 r. przepisu art k.k. mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza zł. Treść tych przepisów przesądza wprost o właściwości sądu rejonowego do rozpoznania sprawy, gdyż czyn zarzucany Janowi K. nie stanowił już przywłaszczenia mienia znacznej wartości. Należy bowiem wskazać, że w dacie wydania przez sąd okręgowy postanowienia w przedmiocie właściwości (czyli dnia 23 czerwca 2010 r.) właściwy do rozpoznania przedmiotowej sprawy był sąd rejonowy, skoro przestępstwo nie dotyczyło już wówczas mienia znacznej wartości (tj. przekraczającej kwotę zł). Zgodnie z art. 4 k.k. w sprawie niniejszej należało zastosować ustawę nową, stosownie do której czyn zarzucony aktem oskarżenia powinien być kwalifikowany wyłącznie z art k.k. w zw. z art. 12 k.k. Podkreślić także należy, że zaproponowana przez oskarżyciela kwalifikacja prawna czynu nie wiąże sądu. O właściwości rzeczowej sądu decyduje bowiem czyn przestępny, tak jak przedstawia się on w świetle okoliczności sprawy, a nie kwalifikacja prawna przyjęta w akcie oskarżenia. Zob. wyroki SN: z dnia 1 grudnia 2010 r., III KK 224/10, LEX nr , i z dnia 26 września 2002 r., III KKN 255/00, LEX nr

28 Kazus 3 Sąd Rejonowy w K. wystąpił do Sądu Najwyższego z wnioskiem o przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu. W uzasadnieniu wniosku wskazał, że osoby oskarżone w sprawie to lekarze oraz farmaceuci, z którymi z racji świadczonych usług mają kontakty niektórzy sędziowie, a miejscowość K. charakteryzuje stosunkowa hermetyczność środowisk prawniczego i medycznego, które to środowiska są ze sobą powiązane towarzysko, względnie zawodowo. Zdaniem sądu te okoliczności analizowane łącznie mogą wywołać w odbiorze społecznym, a zwłaszcza w odbiorze społeczności lokalnej, wątpliwości co do zdolności sędziów orzekających w przedmiotowej sprawie w zakresie możliwości bezstronnego procedowania oraz wydania orzeczenia merytorycznego. Oceń zasadność wniosku. Pytania 1. Czy istnieje inna możliwość procedowania niż przekazanie sprawy innemu sądowi? Podstawę do wystąpienia Sądu Rejonowego w K. stanowił art. 37 k.p.k., który umożliwia przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości. Jednak w niniejszej sprawie brak jest podstawy z art. 37 k.p.k. Nie można bowiem zgodzić się z zapatrywaniem Sądu Rejonowego w K., że rodzaj kontaktów sędziów z osobami oskarżonymi z racji świadczonych usług 28

29 Dział II. Sąd medycznych czy też z powodu zakupu lekarstw w aptece położonej w sąsiedztwie budynku sądu mógłby w odczuciu społecznym wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziów. Charakter tych kontaktów, aczkolwiek mogący u niektórych sędziów z racji korzystania z usług medycznych u oskarżonych lekarzy powodować dyskomfort podczas orzekania, to jednak w sposób obiektywny nie podważa ich bezstronności. Wynika bowiem z naturalnych kontaktów w sprawach życia codziennego, co nie ma żadnego przełożenia na poczucie subiektywnie i obiektywnie rozumianej bezstronności sędziego. Gdyby bowiem założyć, że ten rodzaj kontaktów mógłby taki wpływ mieć, to w odczuciu społecznym może powstać efekt całkowicie przeciwny, a mianowicie osłabiający poczucie zaufania do obiektywnego rozpoznania sprawy, skoro tylko z takiej przyczyny sędziowie nie są zdolni do bezstronnego orzekania. Jednocześnie należy wskazać, że w sprawie niniejszej brak jest także przesłanek do zastosowania instytucji wyłączenia sędziego przewidzianej w art k.p.k. oraz art k.p.k. Instytucja ta dotyczy bowiem wyłączenia tego sędziego, który został wyznaczony do orzekania w sprawie w trybie art. 351 k.p.k. Nie jest natomiast znana procedurze karnej instytucja wyłączenia sędziego (sędziów) na przyszłość, czyli na wypadek, gdyby został wyznaczony do orzekania w sprawie. Zob. postanowienia SN: z dnia 28 kwietnia 2009 r., IV KO 68/09, LEX nr , i z dnia 21 czerwca 2012 r., III KO 34/12, LEX nr

30 Kazus 4 Sędzia, który otrzymał do rozpoznania sprawę o występek z art k.k. polegający na fizycznym i moralnym znęcaniu się nad żoną i dziećmi, orzekając wcześniej w wydziale cywilnym, rozpoznał sprawę o rozwód, w której oskarżony był pozwanym, a jego żona powódką. Sąd cywilny udzielił rozwodu. W sprawie cywilnej sąd dokonał ustaleń dotyczących znęcania się oskarżonego nad powódką. W apelacji obrońca podniósł zarzut z art pkt 1 k.p.k., wywodząc, że w wydanym wyroku brał udział sędzia podlegający wyłączeniu z mocy prawa na podstawie art k.p.k. Oceń prawidłowość postawionego przez obrońcę zarzutu. Przewidziane w art. 40 k.p.k. sytuacje nie mogą być interpretowane rozszerzająco, dlatego wszystko, co nie mieści się w ich granicach, należy rozpatrywać jako ewentualną przyczynę wyłączenia sędziego jako iudex suspectus. Zgodnie z art k.p.k. sędzia ulega wyłączeniu, jeśli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie. 30 Przyczyna, która wystąpiła w niniejszej sprawie, jest bardzo bliska tym, które należą do katalogu z art. 40 k.p.k., wydaje się, że w szczególności do określonej w jego 1 pkt 4 5, 7 9, które należą do bezwzględnych przyczyn odwoławczych. Z wymienionymi przyczynami łączy ją to, że sędzia orzekający w sprawie karnej musiał już uprzednio dokonać oceny zachowania oskarżonego. Wprawdzie oskarżony występował jako pozwany, ale potrzeba dokonania w obu

31 Dział II. Sąd sprawach ustaleń co do przebiegu pożycia małżonków rodzi uzasadnione wątpliwości odnośnie do możliwości zachowania przez sędziego bezstronności i wewnętrznego przekonania o niewinności oskarżonego dopóty, dopóki nie zostanie mu udowodniona wina. Wyłączenie sędziego powinno było w niniejszej sprawie nastąpić na podstawie art k.p.k., a rozważania wykazujące podobieństwo podanej przyczyny do wymienionych w art. 40 k.p.k. mogą zmierzać jedynie do podkreślenia wagi istniejących wątpliwości co do bezstronności sędziego. Dlatego też w tej sprawie można mówić co najwyżej o wystąpieniu względnej przyczyny odwoławczej określonej w art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazy przepisów postępowania która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia. Inną kwestią jest to, czy powinno się uchylić wyrok, a sprawę przekazać do ponownego rozpoznania. Podniesiony w apelacji zarzut jest niezasadny, a zgodnie z art k.p.k. sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów. Zob. wyrok SN z dnia 29 kwietnia 1982 r., II KR 78/82, OSNKW 1982, nr 10 11, poz. 76; postanowienie SN z dnia 10 lipca 2001 r., II KKN 538/98, OSNKW 2001, nr 9 10, poz. 80, z aprobującą glosą K. Papke-Olszauskas, OSP 2003, z

32 Kazus 5 Po wpłynięciu aktu oskarżenia prezes sądu właściwego stwierdził, że większość osób, których wezwania na rozprawę żądał oskarżyciel w akcie oskarżenia stosownie do art k.p.k., mieszka blisko sądu w K., a z dala od sądu właściwego. Obrońca oskarżonego złożył wniosek o zwrot sprawy prokuratorowi w trybie art pkt 4 k.p.k. Z kolei prezes sądu, biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania świadków i możliwość przekazania sprawy do innego sądu, na podstawie art k.p.k. skierował sprawę na posiedzenie. Następnie sąd wystąpił do sądu nadrzędnego o przekazanie sprawy do rozpoznania sądowi w K. Pytanie Czy tok czynności był prawidłowy? Stosownie do art k.p.k. sąd bada z urzędu swą właściwość, a w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekazuje sprawę właściwemu sądowi lub innemu organowi. Obowiązek badania z urzędu swej właściwości dotyczy każdego sądu oraz właściwości rzeczowej, miejscowej i funkcjonalnej. Nie dotyczy natomiast właściwości z delegacji (art. 36 i 37 k.p.k.). 32 Właściwość delegacyjna, przewidziana w art. 36 k.p.k. jako odstępstwo od ogólnych zasad właściwości miejscowej, powinna być stosowana wtedy, gdy przemawiają za tym względy ekonomii procesowej

33 Dział II. Sąd i potrzeba efektywnego zmniejszania społecznych kosztów wymiaru sprawiedliwości. O tym, które osoby należy wezwać na rozprawę, wiadomo na podstawie listy osób, których wezwania żąda oskarżyciel, a także po rozważeniu wniosków stron lub dopuszczeniu dowodów z urzędu. Wobec tego z wnioskiem o przekazanie sprawy innemu sądowi na podstawie art. 36 k.p.k. należy występować dopiero po wniesieniu aktu oskarżenia. Dopiero zatem po rozpoznaniu wniosku obrońcy o zwrot sprawy prokuratorowi sąd może podjąć decyzję w kwestii właściwości. Na marginesie warto zauważyć, że art pkt 4 k.p.k. został skreślony i obecnie nie ma możliwości dokonania zwrotu sprawy prokuratorowi na tej podstawie. Zatem wniosek obrońcy oskarżonego będzie musiał zostać oddalony. Jest to jednak czynność konieczna, której należy dokonać przed wystąpieniem o przekazanie sprawy na podstawie art. 36 k.p.k. 33