Załącznik nr 1 Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Łaziska Górne na lata Diagnoza społeczno gospodarcza. gminy miejskiej.

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Łaziska Górne na lata Diagnoza społeczno gospodarcza gminy miejskiej Łaziska Górne

2 Spis treści Spis treści... 1 Wstęp Położenie Łazisk Górnych Struktura terytorialna miasta Demografia Liczba ludności Ruch naturalny i migracyjny Struktura ludności ze względu na wiek Stan i struktura ludności na tle jednostek porównywanych Struktura ludności ze względu na wykształcenie Sfera społeczna Edukacja i opieka Opieka żłobkowa Wychowanie przedszkolne Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne Szkolnictwo ponadgimnazjalne i specjalne Ocena oświaty i innych działań edukacyjno - wychowawczych przez mieszkańców wyniki badania jakości życia Pomoc społeczna i ochrona zdrowia Pomoc społeczna Ochrona zdrowia Ocena lokalnej polityki społecznej przez mieszkańców wyniki badań jakości życia Bezpieczeństwo publiczne Liczba przestępstw Interwencje Ochotniczej Straży Pożarnej w Łaziskach Górnych Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców wyniki badań jakości życia Kultura, sport i rekreacja Miejski Dom Kultury w Łaziskach Górnych Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Łaziskach Górnych Muzeum Energetyki Zabytki Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Łaziskach Górnych Tereny rekreacyjne Ocena obszaru kultura, sport i rekreacja wyniki badania jakości życia Działalność organizacji pozarządowych i aktywność społeczna mieszkańców Udział mieszkańców Łazisk Górnych w wyborach Zaangażowanie mieszkańców w życie miasta wyniki badań jakości życia Gospodarka Aktywność gospodarcza w Łaziskach Górnych Najwięksi pracodawcy Liczba osób pracujących Bezrobocie Udział osób bezrobotnych w liczbie mieszkańców w wieku produkcyjnym

3 Struktura bezrobocia ze względu na płeć Struktura bezrobocia ze względu na wiek Struktura bezrobocia ze względu na wykształcenie Struktura bezrobocia ze względu na okres pozostawania bez zatrudnienia Struktura bezrobocia ze względu na staż pracy Budżet miasta Ocena rozwoju przedsiębiorczości oraz preferencje budżetowe mieszkańców badania jakości życia Infrastruktura techniczna i komunalna Drogi i komunikacja publiczna Infrastruktura mieszkaniowa Gospodarka wodno kanalizacyjna Gazownictwo, energetyka i ciepłownictwo Sieć gazowa Sieć energetyczna Ciepłownictwo Gospodarka odpadami Stan środowiska naturalnego Ukształtowanie terenu i zasoby geologiczne Tereny zielone Wody powierzchniowe Powietrze atmosferyczne Rozwój miasta Pozyskane środki zewnętrzne, w tym z UE Współpraca z innymi JST Podsumowanie Spis tabel Spis wykresów Spis fotografii Spis map

4 Wstęp Niniejszy dokument został opracowany w celu przybliżenia sytuacji społeczno gospodarczej gminy miejskiej Łaziska Górne. Diagnoza została przeprowadzona w celu uzyskania informacji na temat zasobów miasta, a także potrzeb i problemów, które widoczne są w różnych obszarach jego funkcjonowania. Dokument ten został opracowany na wstępnym etapie opracowywania Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Łaziska Górne na lata i stanowił jedno z istotnych źródeł informacji na temat stanu jego rozwoju. Informacje zawarte w diagnozie mogą stać się pomocne w analizie mocnych i słabych stron miasta, a w dalszej kolejności w wytyczaniu celów strategicznych jego rozwoju. Wskazane jest, by diagnoza w trakcie realizacji strategii stała się źródłem informacji na temat wartości wyjściowych obranych wskaźników osiągania celów strategicznych. Diagnoza została opracowana na podstawie danych zastanych pozyskanych z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, a także danych pozyskanych z Urzędu Miejskiego w Łaziskach Górnych, miejskich jednostek organizacyjnych oraz instytucji powiatowych. Aby zaobserwować zachodzące na przestrzeni lat w Łaziskach Górnych trendy zmian analizie poddane zostały dane z ostatnich 5 lat, a w przypadku danych demograficznych, z 10 ostatnich lat. Analiza wybranych obszarów nie obejmuje roku 2014, co spowodowane jest brakiem zasilenia danych w Banku Danych Lokalnych za ten rok w okresie przygotowywania niniejszej diagnozy. Diagnoza zawarta jest w 7 rozdziałach odpowiadających poszczególnym obszarom tematycznym funkcjonowania miasta. Analiza danych zastanych przedstawiona w tych rozdziałach uzupełniona została wnioskami opracowanymi na podstawie realizowanych w 2015 roku badań jakości życia w mieście. Diagnoza została przygotowana przez zespół konsultantów Ośrodka Kształcenia Samorządu Terytorialnego im. Waleriana Pańki Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej. Projekt diagnozy został poddany konsultacjom. 3

5 1. Położenie Łazisk Górnych Miasto Łaziska Górne położone jest w centralnej części województwa śląskiego w powiecie mikołowskim. Sąsiaduje z trzema spośród pięciu gmin powiatu mikołowskiego: gminą miejską Mikołów, gminą miejską Orzesze oraz gminą wiejską Wyry. Według Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego Śląsk Łaziska Górne wchodzą w skład Metropolii Górnośląskiej, która stanowi centrum centralnego obszaru funkcjonalnego. Jest to subregion o największej powierzchni, największej liczbie ludności, charakteryzujący się dużym potencjałem gospodarczym, wysoką atrakcyjnością inwestycyjną, kapitałem ludzkim zbudowanym na wiedzy i kwalifikacjach technicznych oraz dobrze skomunikowanym układem dróg i siecią kolejową. Położenie Łazisk Górnych wpływa na funkcjonalne powiązania miasta z większymi miastami Metropolii Górnośląskiej, które dla mieszkańców Łazisk Górnych mogą stanowić atrakcyjny rynek pracy, czy zaplecze społeczno kulturalne Struktura terytorialna miasta Powierzchnia gminy miejskiej Łaziska Górne wynosi 20 km 2, co stanowi 0,16% województwa śląskiego oraz 8,6% powiatu mikołowskiego. Jest jedną z mniejszych gmin w powiecie, mniejszą powierzchnię zajmuje jedynie gmina Ornontowice. Tabela 1. Powierzchnia Łaziska Górnych na tle jednostek porównywanych Jednostka Powierzchnia w km 2 Województwo śląskie Powiat mikołowski 233 Łaziska Górne 20 Mikołów 79 Orzesze 84 Gmina Ornontowice 15 Gmina Wyry 35 Źródło danych: Banka danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Na terenie dzisiejszego miasta dawniej znajdowały się trzy odrębne wsie: Łaziska Górne, Łaziska Średnie i Łaziska Dolne. Dziś miasto składa się z pięciu historycznych dzielnic różniących się od siebie funkcjonalnością: Łaziska Górne centrum, Łaziska Średnie, Łaziska Dolne, Brada oraz Kopanina. Dzielnice te nie są ustanowione prawnie. 4

6 Diagnoza społeczno gospodarcza gminy miejskiej Łaziska Górne Mapa 1. Mapa miasta Łaziska Górne Źródło : Urząd Miejski w Łaziskach Górnych Fotografia 1. Widok na Łaziska Górne Źródło : Urząd Miejski w Łaziskach Górnych 5

7 2. Demografia Zachodzące w kraju zmiany w strukturze demograficznej przejawiające się przede wszystkim spadkiem liczby ludności oraz rosnącym odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym widoczne są również w Łaziskach Górnych. Zmiana struktury ludności generuje nowe potrzeby i problemy, a więc wymaga od samorządu lokalnego podejmowania nowych i intensyfikowania dotychczasowych działań w różnych obszarach jego funkcjonowania Liczba ludności Według danych z ewidencji prowadzonej przez Wydział Spraw Obywatelskich Urzędu Miejskiego w Łaziskach Górnych na początku kwietnia 2015 roku ( ) Łaziska Górne zamieszkiwało mieszkańców stałych, z czego 51,8% stanowiły kobiety. W ciągu analizowanej dekady widoczny jest trend spadkowy liczby ludności miasta, jedynie w roku 2009 oraz w latach zanotowano nieznaczny wzrost ludności. W 2015 roku liczba ludności w stosunku do roku 2005 była niższa o 580 osób, czyli o 2,67%. Udział kobiet i mężczyzn na przestrzeni analizowanych lat nie ulegał zmianie, kobiety stanowiły niemal 52% ogółu mieszkańców, mężczyźni nieco ponad 48% całej ludności miasta. Mimo, że spadek liczby ludności miasta odnotowany w latach nie jest wysoki, utrzymujący się trend spadkowy pozwala wnioskować, że w kolejnych latach liczba ludności może przyjmować coraz mniejsze wartości. Tabela 2. Liczba mieszkańców stałych Łazisk Górnych w latach Ludność ogółem Kobiety Udział % kobiet 51,8% 51,8% 51,8% 51,8% 51,7% 51,7% 51,7% 51,8% 51,7% 51,8% 51,8% Mężczyźni Udział % mężczyzn 48,2% 48,2% 48,2% 48,2% 48,3% 48,3% 48,3% 48,2% 48,3% 48,2% 48,2% Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach Górnych, Wydział Spraw Obywatelskich Wykres 1. Liczba mieszkańców stałych Łazisk Górnych w latach Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach Górnych, Wydział Spraw Obywatelskich 6

8 2.2. Ruch naturalny i migracyjny Aby zbadać determinanty ubytku ludności miasta warto przyjrzeć się ruchom ludnościowym, a więc przeanalizować wartości przyrostu naturalnego oraz salda migracji w latach W latach liczba urodzeń przewyższała liczbę zgonów, a więc przyrost naturalny w Łaziskach Górnych był dodatni. Największą wartość osiągnął w 2009 roku, wówczas też odnotowano największą w analizowanym okresie liczbę urodzeń. Od 2009 roku różnica między liczbą zgonów, a liczbą urodzeń przyjmowała coraz mniejsze wartości. W roku 2014 zanotowano ubytek naturalny na poziomie 16. Liczba zgonów w tym roku była najwyższa w analizowanych latach, a liczba urodzeń w 2014 roku była niższa niż w latach Tabela 3. Przyrost naturalny w Łaziskach Górnych w latach zgony urodzenia przyrost naturalny Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach Górnych, Wydział Spraw Obywatelskich Trend zmniejszających się wartości przyrostu naturalnego widoczny od 2010 roku mógł w pewnym stopniu wpłynąć na zmniejszenie się liczby ludności Łazisk Górnych, ale dodatnie wartości przyrostu naturalnego utrzymujące się do 2013 roku pozwalają wnioskować, że zmiany w liczbie ludności miasta determinuje również inny czynnik. W analizowanym okresie każdego roku liczba wymeldowań z Łazisk Górnych znacząco przewyższała liczbę zameldowań. Saldo migracji w latach było ujemne, najwyższą wartość osiągnęło w 2010 roku (-154), a w roku 2014 wyniosło -97. Tabela 4. Saldo migracji w Łaziskach Górnych w latach zameldowania wymeldowania saldo migracji Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach Górnych, Wydział Spraw Obywatelskich Można więc stwierdzić, że zmniejszająca się liczba ludności miasta jest wypadkową ujemnego salda migracji oraz zmniejszającego się przyrostu naturalnego, który widoczny jest również w skali województwa, zwłaszcza na terenach miejskich. Zmniejszająca się liczba urodzeń wynika ze zmian społeczno kulturowych widocznych zwłaszcza w społecznościach miejskich. Przesunięciu w górę uległ wiek prokreacyjny, decyzję o posiadaniu potomstwa poprzedza szereg działań mających podnieść status życiowy młodych ludzi. Postępują procesy atomizacji rodziny, coraz częściej wybieranym modelem rodziny jest model 2+1, a więc rodzice i jedno dziecko. Trudność łączenia ról rodzicielskich i aktywności zawodowej, szczególnie w przypadku matek, również wpływa na odraczanie w czasie decyzji o pierwszym lub kolejnym dziecku, a nawet na rezygnację z posiadania potomstwa. Procesy migracyjne dotyczą przede wszystkim ludzi młodych i mają przyczyny ekonomiczne. W poszukiwaniu lepszych warunków zatrudnienia mieszkańcy mniejszych miast migrują do większych 7

9 ośrodków miejskich w kraju i za granicą. Wpływa to na ubytek liczby ludności oraz zmniejszanie liczby urodzeń, ponieważ migrują najczęściej ludzie będący w wieku prokreacyjnym. Wykres 2. Przyrost naturalny i saldo migracji w Łaziskach Górnych w latach przyrost naturalny saldo migracji Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach Górnych, Wydział Spraw Obywatelskich 2.3. Struktura ludności ze względu na wiek Ruchy naturalne oraz migracyjne w Łaziskach Górnych wpłynęły na strukturę ludności ze względu na wiek. Od 2005 roku spada liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym (do 18 roku życia), z przerwą w latach , kiedy to nastąpił nieznaczny wzrost liczby osób w tej kategorii wiekowej. W 2005 roku osoby w wieku przedprodukcyjnym stanowiły 20,1% ogółu populacji Łazisk Górnych, w 2015 udział tej grupy wynosi 17,9%. W analizowanych latach zmniejszyła się również liczba osób w wieku produkcyjnym (18 65 dla mężczyzn i dla kobiet 1 ), trend spadkowy uwidocznił się w roku W ciągu analizowanych lat udział mieszkańców w wieku produkcyjnym w ogólnej liczbie ludności miasta spadł z 66,7% do 65,7%. Wzrasta liczba osób w wieku poprodukcyjnym, co związane jest z rosnącą przeciętną długością życia oraz wejściem w wiek emerytalny osób z roczników wyżu demograficznego ( ). W 2005 roku udział osób będących w wieku poprodukcyjnym wynosiła 13,2%, w 2015 roku osoby te stanowią już 16,4% wszystkich stałych mieszkańców Łazisk Górnych. 1 Kategorie te różnią się od definiowanych przez GUS, gdzie wiek produkcyjny dla mężczyzn to 18 64, a dla kobiet 18 59, wynika to ze sposobu agregacji danych stosowanych w Urzędzie Miejskim w Łaziskach Górnych, który nie pozwala na wygenerowanie danych dla kategorii wiekowych zbieżnych z definicją GUS. 8

10 Wykres 3. Zmiany liczby ludności Łazisk Górnych w poszczególnych kategoriach wiekowych w latach (mieszkańcy stali) wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach Górnych, Wydział Spraw Obywatelskich Tabela 5. Liczba ludności w podziale na kategorie wiekowe oraz udział tych grup w ogólnej liczbie ludności Łazisk Górnych (mieszkańcy stali) Liczb osób/udział w ogólnej liczbie ludności wiek przedprodukcyjny (0 17) wiek produkcyjny (M: 18 65, K: 18 60) wiek poprodukcyjny (M:. 65, K: 60) ,1% 19,5% 18,9% 18,2% 18,2% 17,9% 17,9% 17,9% 17,8% 17,9% 17,9% ,7% 67,0% 67,2% 67,4% 67,3% 67,2% 66,8% 66,5% 66,3% 65,8% 65,7% ,2% 13,6% 14,0% 14,4% 14,6% 14,9% 15,2% 15,6% 15,9% 16,3% 16,4% Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach Górnych, Wydział Spraw Obywatelskich 2.4. Stan i struktura ludności na tle jednostek porównywanych Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w latach liczba ludności w Polsce wzrosła o 0,84%. W tym samym okresie o 2,13% zmniejszyła się liczba mieszkańców województwa śląskiego. W Banku Danych Lokalnych (BDL) odnotowano natomiast wzrost liczby mieszkańców powiatu mikołowskiego (o 5,8%). Porównując liczbę ludności wszystkich gmin powiatu mikołowskiego na podstawie danych BDL 2 możemy stwierdzić, że najliczniejszym miastem jest Mikołów, a najmniej osób zamieszkuje gminę Ornontowice. Łaziska Górne są według danych Głównego Urzędu Statystycznego drugą pod względem liczby ludności gminą powiatu mikołowskiego. We wszystkich gminach w analizowanych latach liczba ludności wzrosła. Najmniejszy wzrost o 2,14% odno- 2 Liczba ludności Łazisk Górnych różni się w stosunku do danych pochodzących z ewidencji miejskiej ze względu na różnice w stosowanej przez GUS metodologii kalkulacji liczby mieszkańców 9

11 towano w Łaziskach, największy o 23,07% w gminie Wyry. Łaziska Górne to jedyna gmina powiatu mikołowskiego, w której w ostatnich analizowanych latach nastąpił (wg danych GUS) spadek ludności, o 48 osób. Tabela 6. Zmiany liczby ludności w jednostkach porównywanych w latach Jednostka Zmiana liczby ludności ( ) w % Polska ,84% województwo śląskie powiat mikołowski ,13% ,78% Łaziska Górne ,14% Mikołów ,93% Orzesze ,48% gmina Ornontowice ,64% gmina Wyry ,07% Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Wykres 4. Liczba ludności w poszczególnych gminach powiatu mikołowskiego w latach na podstawie danych GUS Łaziska Górne Mikołów Orzesze gmina Ornontowice gmina Wyry Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Analizie poddano również zmiany liczby ludności w 5 miastach województwa śląskiego, porównywalnych do Łazisk Górnych pod względem liczby ludności, powierzchni oraz usytuowania względem miast powiatowych. Na tle analizowanych miast Łaziska Górne wyróżniają się najwyższą liczbą ludności. W Łaziskach Górnych odnotowano w 2014 roku większą liczbę ludności niż w 2005 roku, podobnie jak w Pawłowicach i Radlinie. W Pawłowicach w odróżnieniu od pozostałych dwóch miast, w których zaobserwowano przyrost ludności w ciągu analizowanej dekady, przyrost ten jest w miarę 10

12 stały, odnotowywany co roku, natomiast w Radlinie widać wahania liczby ludności w górę i w dół, w Łaziskach Górnych zaś od 2013 roku widać nieznaczny spadek ludności. W pozostałych miastach, Bieruniu, Pyskowicach i Rydułtowach w 2014 roku widoczny jest ubytek ludności w stosunku do roku 2005, największy w Pyskowicach, w których trend spadkowy widoczny jest od 2010 roku. Na tle analizowanych miast Łaziska Górne wypadają więc korzystnie ze względu na obserwowany wzrost liczby ludności w latach Jednak spadek ludności odnotowany w 2013 i 2014 roku może zapowiadać początek procesu zmniejszania się liczby ludności miasta. Tabela 7. Zmiany liczby ludności w latach w Łaziskach Górnych oraz w porównywalnych pod względem liczby ludności miastach śląskich Jednostka Zmiana liczby ludności ( ) w % Łaziska Górne ,14% Bieruń ,02% Pawłowice ,35% Pyskowice ,14% Radlin ,10% Rydułtowy ,81% Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Wykres 5. Zmiany liczby ludności w latach w Łaziskach Górnych oraz w porównywalnych pod względem liczby ludności miastach śląskich Łaziska Górne Bieruń Pawłowice Pyskowice Radlin Rydułtowy Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Według danych Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego przyrost naturalny ludności w Łaziskach Górnych od 2005 do 2013 roku był dodatni i w 2013 roku wyniósł 1,8. W roku 2014 zanotowano ubytek ludności na 1000 osób na poziomie 0,2. Już od 2009 roku widoczny był spadek wartości wskaźnika, z lekkim wahnięciem w górę w roku. W porównaniu do innych analizowanych jednostek wartości wskaźnika zanotowane w Łaziskach Górnych były w latach wyższe od wartości osiąganych w kraju i województwie, a zbliżone do wartości cechujących powiat mikołow- 11

13 ski. W 2014 roku Łaziska Górne były jedyną gminą w powiecie mikołowskim, w której zanotowano ubytek naturalny na 1000 osób, najwyższy przyrost naturalny na 1000 ludności odnotowano w gminie Ornontowice. W gminach miejskich przyrost naturalny w analizowanych latach był zdecydowanie niższy niż w gminach wiejskich. Tabela 8. Przyrost naturalny na 1000 osób w Łaziskach Górnych i jednostkach porównywanych w latach Jednostka terytorialna przyrost naturalny na 1000 osób Polska -0,1 0,1 0,3 0,9 0,9 0,9 0,3 0,0-0,5 0,0 Województwo śląskie -1,2-0,8-0,8-0,2-0,2 0,0-0,6-1,0-1,4-1,1 Powiat mikołowski 0,3 1,2 1,8 1,8 2,3 2,6 1,8 1,2 1,5 1,0 Łaziska Górne 0,3 2,6 1,3 1,9 2,9 2,5 2,6 1,4 1,8-0,2 Mikołów -0,3 2,0 2,4 1,8 1,5 1,9 0,4 0,3 0,2 0,8 Orzesze 0,3-1,4 0,6 1,0 1,2 4,0 2,6 1,5 1,5 2,0 gmina Ornontowice 2,4 1,3 5,9 5,0 6,2 3,2 5,6 4,6 5,7 3,4 gmina Wyry 1,6-0,5 0,5 1,7 5,3 2,1 2,1 2,5 3,6 1,7 Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Porównując wartości salda migracji na 100 osób w jednostkach poddanych analizie możemy dostrzec, że Łaziska Górne są jedyną gminą powiatu mikołowskiego, która niemal co roku w analizowanym okresie odnotowywała ujemne saldo migracji, wyjątkiem były lata 2009 oraz W pozostałych gminach w analizowanych latach liczba zameldowań przewyższała liczbę wymeldowań. Najwyższe saldo migracji na 1000 osób charakteryzowało w latach gminę Wyry. Tabela 9. Saldo migracji na 1000 osób w Łaziskach Górnych i jednostkach porównywanych w latach Jednostka terytorialna saldo migracji na 1000 osób Polska -0,3-0,9-0,5-0,4 0,0-0,1-0,1-0,2-0,5 Województwo śląskie -1,9-2,6-2,1-1,5-1,0-1,1-1,2-1,3-2,0 Powiat mikołowski 2,0 2,4 5,1 2,4 4,8 4,9 4,2 4,5 4,5 Łaziska Górne -1,9-1,6-2,2-3,1 0,5-1,4 0,6 2,4-1,2 Mikołów 1,5 1,0 5,0 2,6 3,2 3,7 2,6 1,3 3,3 Orzesze 5,4 3,6 6,0 2,5 7,2 7,0 4,5 6,4 7,5 gmina Ornontowice 8,4 7,0 13,9 9,1 6,2 9,9 12,0 7,5 8,7 gmina Wyry 3,2 17,5 20,7 13,2 20,1 21,1 17,1 21,2 16,7 Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2014 roku w Łaziskach Górnych ludność w wieku przedprodukcyjnym (osoby w wieku 17 lat i młodsze) stanowiła 15,1% ogółu mieszkańców. Udział ten był najniższy wśród gmin powiatu mikołowskiego. Łaziska Górne, podobnie jak gminę Ornontowice, charakteryzował za to najwyższy udział ludności w wieku produkcyjnym (mężczyźni w wieku lata i kobiety w wieku lat) w ogólnej liczbie mieszkańców, wyniósł on 67,9%. Odsetek mieszkańców w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni w wieku 65 lat i więcej, kobiety w wieku 60 lat i więcej) 12

14 wyniósł w 2014 roku w Łaziskach Górnych 17,1%, mniej niż w kraju, województwie i powiecie, wśród gmin powiatu mikołowskiego większy odsetek osób w wieku poprodukcyjnym zanotowano w 2014 roku jedynie w Mikołowie (19,1%). Wykres 6. Struktura wieku ludności w jednostkach porównywanych w 2014 roku Polska 15,0% 66,0% 19,0% województwo śląskie 14,0% 66,0% 20,0% powiat mikołowski 15,7% 66,6% 17,6% Łaziska Gorne 15,1% 67,9% 17,1% wiek przedprodukcyjny Mikołów Orzesze 15,3% 16,2% 65,6% 66,9% 19,1% 16,9% wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny gmina Ornontowice 16,6% 67,9% 15,4% gmina Wyry 18,4% 66,5% 15,1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, główny Urząd Statystyczny Mimo różnic pomiędzy danymi agregowanymi przez Główny Urząd Statystyczny, a danymi pochodzącymi z gminnej ewidencji ludności możemy zauważyć, że w Łaziskach Górnych zaczynają wzmagać się procesy demograficzne, które obserwujemy również w skali kraju. Zmniejszający się przyrost naturalny oraz ujemne saldo migracji wpływa na zmniejszanie się liczby ludności. Na przestrzeni analizowanych lat zmianom uległa również struktura ludności ze względu na wiek. Zmniejszający się udział osób w wieku przedprodukcyjnym przy jednoczesnym wzroście udziału osób w wieku poprodukcyjnym świadczy o obecnym w mieście zjawisku starzenia się społeczności, który wymaga od samorządu ukierunkowanych działań Struktura ludności ze względu na wykształcenie O aktualnym stanie wykształcenia mieszkańców Łazisk Górnych możemy wnioskować n podstawie danych pozyskanych w 2002 roku w ramach Narodowego Spisu Powszechnego. W 2002 roku największy udział w populacji mieszkańców miasta powyżej 13 roku życia miały osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, stanowiły ponad 35,5% wszystkich mieszkańców miasta. Kolejną pod względem wielkości grupę stanowili mieszkańcy z wykształceniem średnim i policealnym (29,38%). Prawie 27% mieszkańców stanowiły osoby legitymujące się wykształceniem podstawowym. Odsetek mieszkańców Łazisk Górnych z wykształceniem wyższym wyniósł w 2002 roku 5,94%. 13

15 Wykres 7. Struktura ludności według wykształcenia w 2002 roku 2,23% 5,94% wyższe 26,90% policealne i średnie 29,38% zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone 35,55% podstawowe nieukończone i bez wykształcenia Źródło danych: Banka Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Na tle jednostek porównywanych Łaziska Górne w 2002 roku charakteryzowały się niskim udziałem mieszkańców z wykształceniem wyższym w ogóle ludności miasta oraz wysokim udziałem osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Mniej osób z wykształceniem wyższym w 2002 roku zamieszkiwało jedynie gminę Ornontowice, w tej gminie udział osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym był wyższy niż w Łaziskach Górnych. Taka struktura ludności może wiązać się z profilem gospodarki gmin, można zauważyć, że w gminach, w których mieszczą się duże zakłady przemysłowe liczba osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym była w 2002 roku wyższa (Łaziska Górne, Orzesze, gmina Ornontowice) niż w pozostałych gminach powiatu. Tabela 10. Struktura procentowa ludności według wykształcenia w jednostkach porównywanych w 2002 roku Jednostka wyższe policealne i średnie zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone podstawowe nieukończone i bez wykształcenia Polska 9,9% 31,5% 23,2% 29,8% 3,6% Województwo śląskie 8,9% 31,7% 26,8% 26,4% 2,3% Łaziska Górne 5,94% 29,38% 35,55% 26,90% 2,23% Mikołów 10,56% 34,21% 29,59% 23,95% 1,68% Orzesze 6,64% 29,93% 34,47% 26,63% 2,34% Gmina Ornontowice 5,81% 28,01% 36,96% 27,86% 1,35% Gmina Wyry 7,88% 31,15% 31,96% 27,10% 1,90% Źródło danych: Banka Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny 14

16 Od 2002 roku do 2011 roku, kiedy realizowany był kolejny Narodowy Spis Powszechny, struktura ludności według wykształcenia w kraju uległa znaczącym zmianom. Na poniższym wykresie widać wyraźnie, że do roku 2011 wzrósł znacząco udział osób z wykształceniem wyższym, spadła natomiast liczba osób z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym oraz liczba mieszkańców kraju bez wykształcenia. Zauważalny jest również spadek liczby osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Można wnioskować, że zmiany te zaszły również w strukturze ludności zamieszkującej Łaziska Górne. Ponieważ struktura ludności miasta ze względu na wykształcenie w 2002 roku nie odzwierciedlała struktury ludności kraju, możemy wnioskować, że udział osób z wykształceniem wyższym w mieście jest niższy niż na poziomie kraju, zaś odsetek osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym wyższy. Wykres 8. Struktura ludności Polski wg wykształcenia w 2002 i 2011 roku 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 16,80% 31,50% 31,40% 29,80% 23,20% 23,80% 21,50% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 9,90% 3,60% 1,40% Polska NSP 2002 Polska NSP 2011 Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny 15

17 3. Sfera społeczna 3.1. Edukacja i opieka Zasygnalizowane w poprzednim rozdziale zmiany struktury demograficznej społeczności Łazisk Górnych powinny być uwzględniane przy podejmowaniu decyzji dotyczących miejskich usług edukacyjnych i opiekuńczych skierowanych do dzieci i młodzieży. W celu zapewnienia dobrych warunków dla rozwoju rodzin, samorząd wspierać powinien rozwój placówek żłobkowych i przedszkolnych, tak by młodzi rodzice, szczególnie matki, miały możliwość łatwiejszego wejścia lub powrotu na rynek pracy. Zmniejszający się przyrost naturalny wpłynie w kolejnych latach na zmiany liczby uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjalnych, co pociągnie za sobą konieczność dostosowywania organizacji szkół do zmieniających się warunków Opieka żłobkowa Opiekę dla dzieci od ukończenia 20 tygodnia życia do lat 3 oferuje w mieście Żłobek Miejski w Łaziskach Górnych. Jest to jednostka budżetowa miasta, która rozpoczęła swoją działalność w marcu 2012 roku. Przed otwarciem placówki rodzice małych dzieci mieli możliwość korzystania z oferty żłobka znajdującego się w Mikołowie. Placówka ta zapewniała jednak miejsca dla 15 dzieci z Łazisk Górnych, żłobek miejski zaś przyjął w 2012 roku 30 dzieci. W kolejnych latach pula miejsc została rozszerzona do 33. Dzięki temu odsetek dzieci objętych opieką żłobkową w mieście wzrósł z poziomu zerowego do 4,7% w 2014 roku (według danych GUS). Liczba miejsc, które oferuje miejski żłobek nie zaspokaja jednak potrzeb młodych rodziców mieszkających w Łaziskach Górnych, o czym świadczyć mogą wyniki badań jakości życia w mieście realizowanych w Łaziskach Górnych 2015 roku (podrozdział 3.1.5). Tabela 11. Odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach w Łaziskach Górnych i jednostkach porównywanych w latach Jednostka terytorialna odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach Polska 2,6 2,6 3,0 3,8 4,8 5,9 Województwo śląskie 2,2 2,3 2,4 3,4 4,2 5,1 Powiat mikołowski 0,0 0,0 0,0 5,4 5,9 6,5 Łaziska Górne 0,0 0,0 0,0 3,6 4,4 4,7 Mikołów 0,0 0,0 0,0 11,6 12,9 14,00 Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny Wychowanie przedszkolne W Łaziskach Górnych funkcjonuje 7 placówek przedszkolnych, w tym 6 placówek publicznych i jedna prywatna. Wśród przedszkoli publicznych jedna stanowi placówkę integracyjną, przygotowaną do opieki i edukacji dzieci z niepełnosprawnościami. Ponadto w Szkołach Podstawowych działają trzy oddziały przedszkolne. Według danych na dzień 30 września 2014 roku do placówek przedszkolnych działających w mieście uczęszczało 801 dzieci. We wszystkich placówkach w sumie funkcjonowało 37 oddziałów. 16

18 Liczba dzieci uczęszczających do placówek przedszkolnych od roku szkolnego 2010/11 do 2013/14 wzrastała. W roku szkolnym 2014/15 liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli nieznacznie spadła o 28 osób, przy czym liczba dzieci uczęszczających do placówki niepublicznej wzrosła z poziomu 8 do 13 osób. Liczba oddziałów przedszkolnych (grup) wzrastała wraz z liczbą wychowanków. W roku szkolnym 2014/2015 wyniosła 37. Tabela 12. Liczba wychowanków i oddziałów w placówkach przedszkolnych w Łaziskach Górnych w latach 2010/ / / / / / /2015 Liczba wychowanków Przedszkola publiczne Przedszkola niepubliczne Oddziały przedszkolne w szkołach Liczba oddziałów (grup) Przedszkola publiczne Przedszkola niepubliczne Oddziały przedszkolne w szkołach Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach, Wydział Edukacji, Ochrony Zdrowia, Kultury i Sportu(dane za rok 2014/2015), Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych (dane za lata 2010/ /2014) Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w analizowanych latach wzrósł we wszystkich jednostkach objętych analizą porównawczą. W Łaziskach Górnych od 2009 roku wskaźnik ten podniósł się o 16,6 punktów procentowych i w roku 2013 wyniósł 84,1%. W 2013 roku odsetek dzieci w wieku 3 5 lat uczęszczających do przedszkola był w Łaziskach Górnych zaraz po Mikołowie najwyższym w powiecie mikołowskim, wyższym od wskaźników charakteryzujących kraj, województwo i powiat. Tabela 13. Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objętych wychowaniem przedszkolnym w Łaziskach Górnych i jednostkach porównywanych w latach Jednostka terytorialna odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objętych wychowaniem przedszkolnym Polska 59,7 62,6 69,2 69,7 74,1 Województwo śląskie 68,5 70,5 74,4 74,4 77,5 Powiat mikołowski 72,7 75,2 82,0 83,7 82,9 Łaziska Górne 67,5 71,4 79,1 77,7 84,1 Mikołów 76,2 80,5 87,4 91,5 86,8 Orzesze 68,6 71,9 76,6 77,7 79,1 Gmina Ornontowice 75,6 72,0 82,4 85,4 81,8 Gmina Wyry 78,3 70,5 75,2 75,8 72,3 Źródło danych: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny 17

19 Prognozy demograficzne wskazujące na spadek przyrostu naturalnego w przyszłych latach pozwalają przewidywać, że zapotrzebowanie na opiekę żłobkową i przedszkolną będzie w dłuższej perspektywie niższe. Z drugiej strony zapewnienie adekwatnej do potrzeb liczby miejsc w żłobkach i przedszkolach publicznych powinno być istotną częścią polityki prorodzinnej miasta i może w pewnym stopniu wpłynąć na decyzje prokreacyjne młodych mieszkańców Łazisk Górnych Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne Liczba uczniów W Łaziskach Górnych dzieci i młodzież mają możliwość kształcenia się na poziomie podstawowym i gimnazjalnym. W mieście funkcjonują 3 szkoły podstawowe, 2 gimnazja oraz zespół szkół, w skład którego wchodzi szkoła podstawowa i gimnazjum. Do 2013 roku w ramach zespołu działało również liceum profilowane, które zostało zlikwidowane ze względu na niską liczbę uczniów. Wszystkie szkoły są jednostkami organizacyjnymi miasta. Do szkół podstawowych i gimnazjalnych uczęszcza 870 uczennic i 963 uczniów, liczba oddziałów w szkołach wynosi Liczba uczniów w szkołach podstawowych w ciągu ostatnich pięciu lat zwiększyła się o 154 uczniów. Od roku szkolnego 2011/12 do roku szkolnego 2013/14 widać jednak tendencję spadkową. Wzrost liczby uczniów w ostatnim roku objętym analizą wynikać może z wejścia w życie przepisów obniżających wiek szkolny z siedmiu do sześciu lat. Rok 2014/15 był pierwszym rokiem, w którym w klasach pierwszych rozpoczęły naukę siedmiolatki i sześciolatki, wymagało to więc stworzenia dodatkowych oddziałów. W roku szkolnym 2014/15 we wszystkich szkołach podstawowych funkcjonowało 70 oddziałów, o 9 więcej niż w roku wcześniejszym, o 14 więcej niż w roku 2010/11. W przypadku liczby uczniów gimnazjów widoczny jest trend spadkowy. W roku szkolnym 2014/15 do gimnazjów uczęszczało o 135 mniej uczniów niż w roku szkolnym 2010/2011. O 4 zmalała liczba oddziałów działających w gimnazjach miejskich. Statystyki opisujące zmianę liczby uczniów i oddziałów w szkołach podstawowych i gimnazjalnych na przestrzeni lat przedstawia poniższa tabela. Tabela 14.Liczba uczniów i oddziałów w szkołach miejskich w latach szkolnych 2010/ /15 Rok szkolny 2010/ / / / /15 Szkoły podstawowe Liczba uczniów ogółem Liczba oddziałów Szkoły gimnazjalne Liczba uczniów ogółem Liczba oddziałów Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach, Wydział Edukacji, Ochrony Zdrowia, Kultury i Sportu 3 Dane na dzień

20 Biorąc pod uwagę trendy demograficzne, które wskazują na malejące wartości przyrostu naturalnego w mieście i malejącą liczbę stałych mieszkańców miasta, można przewidywać, że liczba uczniów szkół miejskich będzie w kolejnych latach ulegać zmianie. Zmiany te mogą zachodzić dwukierunkowo, co będzie wymagało zmian organizacyjnych w szkołach. W kolejnych latach może utrzymać się trend wzrostowy liczby uczniów szkół podstawowych, co związane jest z obniżeniem wieku szkolnego z siedmiu do sześciu lat, a także z wchodzeniem w wiek szkolny dzieci rodziców z roczników (tak zwane odbicie fali wyżu powojennego). Około roku 2021 liczba dzieci w wieku 6 12 lat zacznie spadać. Malejąca liczba uczniów szkół gimnazjalnych będzie utrzymywać się, by następnie wzrastać w okolicach roku 2018, gdy wspomniane dzieci rodziców z roczników wejdą w wiek gimnazjalny. W 2021 roku na zmianę tę wpłynie dodatkowo wejście w wiek gimnazjalny sześciolatków, które rozpoczęły edukację w roku szkolnym 2014/15. W dalszej perspektywie (2026) liczba uczniów gimnazjów również zacznie ulegać zmniejszeniu Liczba nauczycieli Liczba nauczycieli zatrudnionych w szkołach miejskich w latach szkolnych 2010/ /15 utrzymywała się na podobnym poziomie. W bieżącym roku szkolnym (2014/15) liczba ta była wyższa niż w roku 2010/11 o 15. W tym samym czasie liczba etatów nauczycielskich wzrosła o 5,25. Największą grupą wśród nauczycieli łaziskich szkół są nauczyciele dyplomowani, w ostatnim analizowanym roku stanowili oni 66% wszystkich zatrudnionych nauczycieli (mniej niż poprzednich latach). Udział nauczycieli mianowanych utrzymywał się na przestrzeni analizowanych lat na podobnym poziomie, w roku szkolnym 2014/15 wyniósł 16%. Nauczycieli kontraktowych w tym samym roku było 11%. Najmniej liczna grupa w miejskich szkołach to nauczyciele stażyści, którzy w ostatnim analizowanym roku stanowili 7% (więcej niż w poprzednich latach). W ostatnim roku szkolnym zatrudniony został jeden nauczyciel nie posiadający stopnia. Liczbę nauczycieli oraz etatów w podziale na posiadany stopień awansu na przestrzeni lat przedstawia poniższa tabela. Udział procentowy nauczycieli posiadających poszczególne stopnie awansu w ogólnej liczbie nauczycieli obrazuje wykres. Tabela 15. Liczba nauczycieli i etatów w podziale na posiadany stopień awansu w szkołach podstawowych i gimnazjach w Łaziskach Górnych Lata szkolne Nauczyciele ogółem Nauczyciel bez stopnia Nauczyciel stażysta Nauczyciel kontraktowy Nauczyciel mianowany Nauczyciel dyplomowany liczba etaty Liczba etaty liczba etaty liczba etaty liczba etaty liczba etaty 2010/ , , , , , / , , , , / , , , , , / , , , , , / , , , , ,29 Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach, Wydział Edukacji, Ochrony Zdrowia, Kultury i Sportu 19

21 Wykres 9. Udział procentowy nauczycieli w poszczególnych kategoriach awansu zawodowego na przestrzeni lat % 70% 68% 68% 71% 71% 66% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 16% 16% 17% 17% 15% 16% 13% 11% 11% 9% 7% 3% 2% 2% 3% 0% 0% 0% 0% 0,40% 2010/ / / / /2015 Bez stopnia Stażysta Kontraktowy Mianowany Dylomowany Źródło danych: Urząd Miejski w Łaziskach, Wydział Edukacji, Ochrony Zdrowia, Kultury i Sportu Wyniki sprawdzianu po szóstej klasie i egzaminu gimnazjalnego w szkołach miejskich w Łaziskach Górnych Wyniki sprawdzianu po szóstej klasie i egzaminu gimnazjalnego w szkołach miejskich w Łaziskach Górnych Średnie wyniki sprawdzianu po szóstej klasie oraz egzaminu gimnazjalnego stanowią jeden ze wskaźników poziomu nauczania w szkołach. Monitorowanie ich w czasie w porównaniu do wyników krajowych, czy wojewódzkich może dać obraz skuteczności i efektywności działań edukacyjnych szkół zarządzanych przez miasto. Na potrzeby niniejszej diagnozy przeanalizowano średnie wyniki sprawdzianu po szóstej klasie oraz egzaminu gimnazjalisty osiągane przez uczniów i uczennice szkół w Łaziskach Górnych oraz w jednostkach porównywanych w latach Średnie wyniki sprawdzianu po szóstej klasie osiągane w latach przez uczniów i uczennice szkół podstawowych w Łaziskach Górnych były niższe niż średnie wyniki zanotowane na poziomie kraju, województwa i powiatu. Najbardziej zbliżony do średnich wyników krajowych, wojewódzkich i powiatowych zanotowano w Łaziskach Górnych w 2012 roku. W odniesieniu do gmin powiatu mikołowskiego średnie wyniki sprawdzianu po szóstej klasie osiągane w szkołach miejskich w Łaziskach Górnych, oprócz roku 2012, były najniższe. Najwyższe średnie wyniki zanotowano w analizowanych latach w Mikołowie. 20

22 Tabela 16. Średnie wyniki sprawdzianu po szóstej klasie osiągane w latach w Łaziskach i jednostkach porównywanych Jednostka terytorialna Polska 25,20 22,70 24,00 25,80 67,00% Województwo śląskie 24,96 22,56 23,55 25,44 65,80% Powiat mikołowski 25,62 22,59 23,96 26,37 66,80% Łaziska Górne 24,09 22,49 22,29 24,96 64,76% Mikołów 27,11 23,44 24,88 27,45 67,82% Orzesze 25,12 20,89 24,26 25,07 66,55% gmina Ornontowice 22,33 21,98 22,84 27,16 67,69% gmina Wyry 24,83 23,71 24,20 27,33 66,94% Źródło danych: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie, Średnie wyniki części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego osiągane przez uczniów i uczennice w gimnazjach w Łaziskach Górnych w latach były bardzo zbliżone do wyników notowanych na poziomie kraju i województwa, niższe jednak niż średnie wyniki powiatowe. Wśród gmin powiatu średnie wyniki egzaminów gimnazjalnych osiągane w gimnazjach w Łaziskach Górnych w latach były jednymi z niższych, najwyższe średnie wyniki odnotowywano w Mikołowie. W 2015 roku wyniki osiągnięte w gimnazjach łaziskich w stosunku do wyników osiąganych w innych jednostkach były lepsze niż w latach poprzednich. Wyniki były wyższe niż te odnotowane w kraju i województwie, a w przypadku języka polskiego również w powiecie. Wśród gmin powiatu w 2015 roku wyższe wyniki odnotowano jedynie w Mikołowie. Tabela 17. Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego - część humanistyczna osiągane w latach w Łaziskach i jednostkach porównywanych Jednostka miary 2011 Język polski Część humanistyczna Historia i WOS Język polski Historia i WOS Język polski Historia i WOS Język polski Polska pkt/% 25, Historia i WOS Województwo śląskie pkt/% 25,41 65,99 60,92 62,36 57,79 69,08 58,93 61,88 63,52 Powiat mikołowski pkt/% 27,45 68,68 63,37 66,15 59,88 70,97 60,87 64,86 65,88 Łaziska Górne pkt/% 25,36 65,17 59,44 64,96 57,31 67,37 59,46 65,16 65,58 Mikołów pkt/% 29,53 73,12 66,78 69,00 62,00 73,37 63,31 66,25 67,95 Orzesze pkt/% 26,99 64,60 60,95 62,44 57,77 70,22 57,34 63,39 62,82 gmina Ornontowice pkt/% 25,48 67,61 60,28 63,15 63,15 69,32 58,96 60,76 65,33 gmina Wyry pkt/% 29,04 67,18 66,21 68,94 60,71 68,84 61,27 63,70 63,82 Źródło danych: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie, Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno - przyrodniczej osiągane przez uczniów i uczennice w gimnazjach w Łaziskach Górnych były w latach na ogół niższe niż 4 Od 2015 roku wyniki sprawdzianu prezentowane są w wartościach procentowych 5 W 2012 r. zmieniona została formuła egzaminu gimnazjalnego oraz system podawania wyników, wyniki podawane są w czterech częściach, w wartościach procentowych. 21

23 Tabela 18. Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego część matematyczno - przyrodnicza osiągane w latach w Łaziskach i jednostkach porównywanych średnie wyniki krajowe. W 2014 roku i 2015 roku średnie wyniki uzyskane przez uczniów z części przyrodniczej były wyższe niż te odnotowane w kraju. Wśród gmin powiatu mikołowskiego średnie wyniki osiągane w Łaziskach Górnych w latach były jednymi z niższych. W ostatnim analizowanym roku 2015, uczniowie łaziskich gimnazjów uzyskali średnie wyniki, które uplasowały gminę na trzecim (matematyka) i drugim (przedmioty przyrodnicze) miejscu w rankingu gmin powiatu mikołowskiego. Jednostka miary 2011 Część matematyczno - przyrodnicza Matematyka Przedm. Przedm. Przedm. Matematykmatykmatyka Mate- Mate- przyrodniczrodniczrodnicze przy- przy Polska pkt/% 23, Przedm. przyrodnicze Województwo śląskie pkt/% 23,44 52,15 49,91 47,07 58, ,11 47,25 49,45 Powiat mikołowski pkt/% 24,59 49,12 51,95 49,6 61,35 48,65 54,7 50,12 51,79 Łaziska Górne pkt/% 21,93 43,91 48,8 45,87 58,27 41,81 52,14 47,35 50,38 Mikołów pkt/% 27,06 54,49 54,69 52,68 64,72 53,46 57,55 54,63 54,82 Orzesze pkt/% 23,08 46,54 50,08 47,47 59,84 47,87 52,7 46,02 49,35 gmina Ornontowice pkt/% 23,92 43,06 51,83 46,50 59,43 53,46 50,49 44,80 47,64 gmina Wyry pkt/% 24,63 48,01 51,46 53,83 60,64 46,89 53,11 48,52 49,08 Źródło danych: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie, Szkolnictwo ponadgimnazjalne i specjalne Na terenie Łazisk Górnych obok szkół zarządzanych przez miasto mają swoją siedzibę również szkoły ponadgimnazjalnew Łaziskach Górnych obok szkół podstawowych i gimnazjalnych zarządzanych przez miasto funkcjonuje Zespół Szkół Usługowych i Energetycznych. Jest to powiatowa jednostka oświatowa, w skład której wchodzi technikum, zasadnicza szkoła zawodowa oraz liceum dla dorosłych. Uczniowie technikum mogą podjąć naukę w różnych specjalizacjach: logistyka, spedycja, elektryk dla przemysłu oraz górnictwo podziemne. W trzyletniej Zasadniczej Szkole Zawodowej uczniowie mogą kształcić się w klasie wielozawodowej, klasie budowlanej wielozawodowej oraz na kierunku mechanik monter maszyn i urządzeń. Młodzi mieszkańcy Łazisk Górnych po ukończeniu szkół gimnazjalnych mogą kontynuować naukę w obrębie powiatu mikołowskiego w Zespole Szkół Technicznych w Mikołowie, Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Ornontowicach, a także dwóch liceach ogólnokształcących znajdujących się w Mikołowie. W Mikołowie funkcjonują również dwa Zespoły Szkół Specjalnych oferujące edukację na poziomie podstawowym, gimnazjalnym oraz ponadgimnazjalnym uczniom z niepełnosprawnościami. 6 Jak wyżej. 22

24 Ocena oświaty i innych działań edukacyjno - wychowawczych przez mieszkańców wyniki badania jakości życia Mieszkańcy Łazisk Górnych poproszeni zostali w ramach przeprowadzanych badań jakości życia o ocenę oświaty i innych działań edukacyjno wychowawczych realizowanych w mieście. Na podstawie badań wyciągnięto następujące wnioski dotyczące tego obszaru funkcjonowania miasta: Ocena zagadnień związanych ze stanem oświaty na terenie miasta jest generalnie pozytywna. Należy przy tym zauważyć, że znaczna część badanych nie była skłonna udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące tej sfery usług publicznych. W zakresie edukacji podstawowej i gimnazjalnej dominuje oferta szkół miejskich. W przypadku edukacji ponadgimnazjalnej przeważa oferta publicznych placówek zlokalizowanych poza terenem miasta. Jakość opieki przedszkolnej (generalnie oceniana pozytywnie) zyskiwała lepsze oceny w gospodarstwach, w których były dzieci w wieku przedszkolnym, niż wśród pozostałych respondentów. Podobnie było w przypadku ocen dostępności placów zabaw dla dzieci. Dane nie pozwalają na jednoznaczną ocenę oferty żłobkowej liczebność respondentów udzielających odpowiedzi na pytania o dostępność żłobków i jakość opieki w tych placówkach była ograniczona. Warto jednak zauważyć, że ci respondenci, którzy wypowiedzieli się na temat dostępności żłobków w większości mieli w tym względzie opinie krytyczne. Nieco lepiej oceniano jakość opieki w żłobkach. Wśród elementów potencjalnie pozytywnie oddziałujących na jakość życia w mieście wskazać należy: jakość opieki w przedszkolu lub oddziale przedszkolnym w szkole, dostępność placów zabaw dla dzieci oraz dostępność całorocznych świetlic dla dzieci i młodzieży. Wśród elementów o potencjalnie negatywnym oddziaływaniu na jakość życia znajdują się krytyczne oceny dostępności zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży oraz dostępności różnych form ciekawego spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży. 23

25 3.2. Pomoc społeczna i ochrona zdrowia Rozwój usług pomocowych oraz związanych z ochroną zdrowia i profilaktyką jest szczególnie ważny w kontekście wspominanych już zmian demograficznych, a także rosnących zagrożeń związanych z chorobami cywilizacyjnymi, czy uzależnieniami Pomoc społeczna Zadania w obszarze pomocy społecznej realizują dwie jednostki organizacyjne gminy miejskiej Łaziska Górne. Wsparciem rodzin z terenu Łazisk Górnych zajmuje się Miejski Ośrodek Wspierania Rodziny i Dziecka. Przedmiotem działania tej instytucji jest pomoc rodzinom, które z różnych względów przeżywają trudności w opiece i wychowaniu dzieci. Ośrodek kieruje swoje działania również do rodziców i opiekunów, którzy mają potrzebę najlepszego pełnienia swoich ról rodzicielskich, dążą so zrozumienia dzieci na różnych etapach ich rozwoju. Oferta dedykowana rodzinom z terenu Łazisk Górnych obejmuje poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne, grupowe formy pomocy (tj. prelekcje, szkolenia, spotkania tematyczne, warsztaty, grupy wsparcia) oraz asystę rodzinną. Ośrodek prowadzi również placówkę wsparcia dziennego, która zapewnia rodzinom pomoc w opiece i wychowaniu dziecka, poprzez organizację zajęć dla dzieci o charakterze profilaktycznym, wychowawczym, kulturalnym, rekreacyjnym i sportowym. W Łaziskach Górnych działa również Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, który w ramach swoich zadań przyznaje i wypłaca zasiłki celowe i jednorazowe. Przyznaje pomoc rzeczową, udziela schronienia, posiłku, świadczy usługi opiekuńcze nad chorymi, sprawia pogrzeby osobom samotnym, finansuje dożywianie dzieci w szkołach i przedszkolach. W ramach zadań zleconych gminie wypłaca zasiłki stałe, pielęgnacyjne, rodzinne dla kobiet z tytułu ochrony macierzyństwa. W 2014 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej przyznał świadczenia 1042 osobom oraz 601 rodzinom. Liczba osób i rodzin, które otrzymały świadczenia w 2014 roku była niższa niż w latach wcześniejszych Liczba świadczeń pieniężnych i niepieniężnych przekazywanych potrzebującym mieszkańcom Łazisk w latach była do siebie zbliżona, wyjątek stanowi rok 2012, w którym liczba osób, które otrzymały świadczenia pieniężne była znacznie wyższa. Tabela 19. Liczba osób i rodzin, którym przyznano świadczenia w latach Osoby i rodziny, którym przyznano świadczenia Liczba osób Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie Osoby i rodziny, które otrzymały świadczenia pieniężne Liczba osób Liczba rodzin brak danych brak danych Liczba osób w rodzinie brak danych brak danych Osoby i rodziny, które otrzymały świadczenia niepieniężne Liczba osób Liczba rodzin brak danych brak danych Liczba osób w rodzinie brak danych brak danych Źródło danych: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łaziskach Górnych 24