Widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum

Transkrypt

1 16. Widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum To bylina z rodziny widłakowatych Lycopodiaceae, rosnąca w cienistych, mszystych borach świerkowych i jodłowych. Na terenie gminy Zawadzkie gatunek ten występuje nielicznie w borze sosnowym na południe od Zawadzkiego i Żędowic. Widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum 17. Wroniec widlasty Huperzia selago To bylina z rodziny widłakowatych Lycopodiaceae, rosnąca w cienistych borach świerkowych i jodłowych, osiągająca do 15 cm wysokości. Liście odstające, równowąsko lancetowate, w 8 rzędach, ciemnozielone. Zarodniki dojrzewają od lipca do października. Wroniec widlasty rośnie najczęściej na zboczach i skałach w górach a także na niżu w wilgotnych borach. W województwie opolskim gatunek ten występuje obecnie na jedynym, nielicznym stanowisku na zrębie na północny wschód od Zawadzkiego. 178

2 Wroniec widlasty Huperzia selago 18. Bagno zwyczajne Ledum palustre To zimozielony krzew, aromatycznie pachnący z rodziny wrzosowatych Ericaceae. Bagno zwyczajne jest częstym składnikiem borów bagiennych i torfowisk wysokich, szczególnie w pasie pojezierzy północnej Polski. Na pozostałych obszarach staje się rośliną coraz rzadszą. W granicach gminy Zawadzkie gatunek ten występuje miejscami licznie w wilgotnych borach sosnowych w południowej i północnej jej części. 179

3 Bagno zwyczajne Ledum palustre 19. Bobrek trólistkowy Menyanthes trifoliata Jest to bylina reprezentująca rodzinę bobrkowatych Menyanthaceae, o długim, pełzającym, członowatym kłączu. Licie o długich ogonkach są u podstawy pochwiasto rozszerzone, a blaszka trójlistkowa przypomina z wyglądu koniczynę. Gęsty, groniasty kwiatostan składa się z 5-łatkowych, gwiazdkowatych, różowobiałych kwiatów, z wyraźnymi, soczystymi, białymi włoskami. Jest to gatunek dość rzadki, występujący na bagnach, torfowiskach, zalewanych łąkach i w rowach. Najczęściej wchodzi w skład fitocenoz zespołu Cicuto-Caricetum pseudocyperi, a wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem charakterystycznym klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae i związku Caricion lasiocarpae, obejmującego dystroficznomezotroficzne zbiorowiska wąskolistnych turzyc, tworzące bardzo kwaśne torfowiska przejściowe. W województwie opolskim bobrek trójlistkowy występuje rzadko na wilgotnych łąkach, podtorfieniach i torfowiskach w rozproszeniu na terenie całego regionu. Do dzisiaj zachowane stanowiska zlokalizowane są w środkowo-wschodniej części regionu w Lasach Stobrawsko-Turawskich, okolicy Nowej Kuźni i Gogolina. Na terenie gminy Zawadzkie bobrek trójlistkowy występuje miejscami dosyć licznie na wschód od Zawadzkiego, między Zawadzkiem a Żędowicami, w Żędowicach, na północny wschód od Żędowic oraz na północny wschód od Kielczy. 180

4 Bobrek trólistkowy Menyanthes trifoliata 20. Centuria pospolita Centaurium erythraea To drobna, roczna roślina lecznicza z rodziny goryczkowatych Gentianaceae. Występuje na całym obszarze kraju, ale rzadko, jest bowiem nadmiernie eksploatowana przez zbieraczy ziół. Rośnie w widnych zaroślach, na brzegach lasów, na suchych zboczach, słonecznych łąkach, pastwiskach, zrębach. Na terenie gminy Zawadzkie stwierdzono nieliczne występowanie tego gatunku na drodze oddziałowej na północ od Żędowic oraz w zaroślach nad Małą Panwią na północ od Kielczy. 181

5 Centuria pospolita Centaurium erythraea 21. Goździk kartuzek Dianthus cartusianorum Jest to naga bylina do 60 cm wysokości, zwieńczona okazałym kwiatostanem złożonym z kilku efektownych, różowych lub czerwonych kwiatów o średnicy ok. 2 cm. Liście równowąskie, do 6 mm szerokości. Kwitnie od czerwca do września. Goździk kartuzek rośnie w suchych murawach, przydrożach i widnych borach sosnowych. Na terenie gminy Zawadzkie występuje nielicznie na wydmie na południe od Żędowic. 182

6 Goździk kartuzek Dianthus cartusianorum 22. Goździk kropkowany Dianthus deltoides To delikatna bylina wysokości do 30 cm reprezentująca rodzinę goździkowatych Caryophyllaceae. Licie szarawozielone o szorstkim brzegu. Kwiaty pojedyncze lub po trzy zebrane w wiechowate kwiatostany, różowe z białawymi kropkami na płatkach. Kwitnie od czerwca do wrzenia. Goździk kropkowany rośnie na suchych łąkach, murawach, przydrożach, zaroślach, najczęściej na piaszczystych glebach. Jest to gatunek charakterystyczny dla związku napiaskowych muraw Vicio lathyroidis-potentillion i zespołu niskiej murawy psammofilnej Diantho-Armerietum (Matuszkiewicz 2001). W województwie opolskim goździk kropkowany jest uważany za gatunek dość częsty, a w miejscach piaszczystych pospolity. Występuje stosunkowo często na nieużytkach i suchych pastwiskach na terenie całej gminy Zawadzkie, np. w okolicach Kielczy i Żędowic. 183

7 Goździk kropkowany Dianthus deltoides 23. Kalina koralowa Viburnum opulus Jest to krzew z rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae, dochodzący do 3 m wysokości. Rośnie na obszarze całego kraju, głównie w wilgotnych lasach olszowych i łęgowych, nad rzekami i rowami. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem charakterystycznym związku Pruno-Rubion fruticosi, w skład którego wchodzą zbiorowiska otulinowe o subatlantyckośrodkowoeuropejskim typie zasięgu. W województwie opolskim kalinę koralową spotykamy stosunkowo często na skrajach lasów i zarośli liściastych na obszarze całego województwa. Kalina koralowa stanowi składnik zadrzewień i okrajków leśnych na całym obszarze gminy. 184

8 Kalina koralowa Viburnum opulus 24. Konwalia majowa Convallaria majalis To gatunek z rodziny liliowatych Liliaceae. Konwalia majowa występuje na terenie całego kraju, w lasach liściastych, mieszanych i zaroślach. Jak podaje Oberdorfer (1994) jest to gatunek charakterystyczny dla klasy Querco-Fagetea. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem wyróżniającym zespół subkontynentalnego boru świeżego Peucedano-Pinetum, zespół świetlistej dąbrowy Potentillo albae-quercetum petraeae oraz zbiorowisko ciepłolubnych buczyn "storczykowych " regionu sudeckiego Fagus sylvatica-hypericum maculatum. Konwalia majowa występuje w województwie opolskim pospolicie w różnego rodzaju suchych i świeżych lasach liściastych, a także w zadrzewieniach i lasach mieszanych. Konwalia majowa występuje dosyć pospolicie w lasach liściastych i mieszanych na całym obszarze gminy Zawadzkie. 185

9 Konwalia majowa Convallaria majalis 25. Kopytnik pospolity Asarum europaeum To niska, płożąca się bylina z rodziny kokornakowatych Aristilochiaceae, rosnąca głównie w żyznych i umiarkowanie wilgotnych lasach liciastych i w zarolach. Wg Matuszkiewicza (2001) gatunek ten jest charakterystyczny dla rzędu Fagetalia sylvaticae, obejmującego mezo- i eutroficzne lasy liściaste zachodniej, środkowej i częściowo wschodniej Europy. W województwie opolskim kopytnik pospolity występuje stosunkowo często w lasach liściastych, szczególnie na południu regionu. Jego stanowiska są z reguły obfite. Na terenie gminy Zawadzkie kopytnik pospolity występuje dosyć rzadko w lasach liściastych w dolinie Małej Panwi. 186

10 Kopytnik pospolity Asarum europaeum 26. Kruszyna zwyczajna Frangula alnus To krzew lub niskie drzewo dorastające do 3-4 m wysokości, reprezentujące rodzinę szakłakowatych Rhamnaceae. Stanowi on składnik podszytu naszych lasów, zwłaszcza wilgotnych olsów i łęgów. Spotkać ją można również na torfowiskach, mokrych łąkach, zaroślach łozowych, skrajach lasów. Wg Oberdorfera (1994) jest gatunkiem charakterystycznym dla rzędu Alnetalia, a wg Matuszkiewicza (2001) - wyróżniającym zespół zarośli kruszyn i jeżyn Frangulo-Rubetum plicati. W województwie opolskim kruszyna pospolita jest gatunkiem częstym w różnego rodzaju lasach liściastych i mieszanych na terenie całego regionu. Kruszyna pospolita występuje pospolicie w wilgotnych lasach i zaroślach na obszarze całej gminy. 187

11 Kruszyna zwyczajna Frangula alnus 27. Naparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora To okazała roślina osiągająca do 130 cm wysokości, reprezentująca rodzinę trędownikowatych Scrophulariaceae. Jej licie są gładkie i zazwyczaj nagie. Kwiatostan dekoracyjny składający się z kilkudziesięciu szeroko-dzwonkowatych, żółtych, brunatno żyłkowanych kwiatów. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Naparstnica zwyczajna rośnie w widnych lasach i ich skrajach, zaroślach i porębach. W województwie opolskim naparstnica zwyczajna notowana była stosunkowo często na całym obszarze województwa. Obecnie jej stanowiska ograniczone są do kwaśnych dąbrów, lasów liściastych i borów mieszanych południowej (Góry Opawskie) i środkowo-wschodniej części regionu (lasy Stobrawsko-Turawskie). Na terenie gminy Zawadzkie naparstnica zwyczajna występuje nielicznie w zaroślach na zachód od Zawadzkiego. 188

12 Naparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora 28. Porzeczka czarna Ribes nigrum Jest to krzew z rodziny agrestowatych Grossulariaceae, wydzielający charakterystyczną, intensywną woń. Liście porzeczki są duże, 3-5 klapowe, spodem pokryte siedzącymi, żółtymi gruczołami. Obupłciowe kwiaty, pojawiające się od kwietnia do czerwca, są dzwonkowate, zebrane w zwisłe, wielokwiatowe grona. Owocem jest czarna jagoda. Porzeczka czarna spotykana jest stosunkowo rzadko w wilgotnych lasach liściastych i zaroślach, zwłaszcza nadrzecznych. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy Alnetea glutinosae oraz dla zespołu olsu porzeczkowego Ribeso nigri-alnetum. W województwie opolskim porzeczka czarna występuje stosunkowo często w wilgotnych lasach liściastych, przede wszystkim olsach w rozproszeniu na terenie całego regionu. Na terenie gminy Zawadzkie porzeczka czarna występuje nielicznie w lesie łęgowym na południe od Zawadzkiego. 189

13 Porzeczka czarna Ribes nigrum 29. Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis To wcześnie kwitnąca, dekoracyjna bylina reprezentująca rodzinę jaskrowatych Ranunculaceae. Osiąga wysokość do 20 cm i pokryta jest miękkimi włoskami. Licie częściowo zimozielone są 3-klapowe, całobrzegie, od spodu purpurowe. Kwiaty niebieskie rozwijają się od marca do maja. Przylaszczka rośnie w lasach liściastych, przeważnie bukowych, a także zaroślach, szczególnie na podłożu wapiennym. Matuszkiewicz (2001) uznaje ją za gatunek charakterystyczny klasy mezo- i eutroficznych lasów liściastych Querco- Fagetea. W województwie opolskim przylaszczka jest gatunkiem stosunkowo częstym, szczególnie w lasach liściastych środkowej i południowej części regionu. Wyraźnie preferuje lasy bukowe na podłożu wapiennym. Przylaszczka pospolita w gminie Zawadzkie występuje dosyć pospolicie w lasach liściastych w dolinie Małej Panwi. 190

14 Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis 30. Przytulia wonna Galium odoratum To wieloletnia roślina z rodziny marzanowatych Rubiaceae, występująca dosyć licznie w lasach łęgowych i grądowych oraz w buczynach. Preferuje gleby żyzne, głębokie, gliniaste. Wg Matuszkiewicza (2001) jest to gatunek charakterystyczny dla rzędu Fagetalia sylvaticae, obejmującego mezo- i eutroficzne lasy liściaste zachodniej, środkowej i częściowo wschodniej Europy. W województwie opolskim przytulia wonna występuje stosunkowo często w lasach liściastych, w tym przede wszystkim bukowych w środkowo-wschodniej i południowej części regionu. Przytulia wonna na terenie gminy Zawadzkie występuje rzadko w lasach liściastych w dolinie Małej Panwi. 191

15 Przytulia wonna Galium odoratum Gatunki rzadkie Na terenie gminy Zawadzkie występują również gatunki rzadkie w skali województwa i regionu. Najciekawsze z nich to: 1. Borówka bagienna Vaccinium uliginosum 2. Czermień błotna Calla palustris 3. Czerniec gronkowy Actea spicata 4. Czosnek niedźwiedzi Allium ursinum 5. Dziewięciornik błotny Parnassia palustris 6. Janowiec ciernisty Genista germanica 7. Janowiec włosisty Genista pilosa 8. Jaskier wielki Ranunculus lingua 9. Kokorycz pełna Corydalis solida 10. Lepiężnik różowy Petasites hybridus 11. Łuskiewnik różowy Lathrea squamaria 12. Nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum 13. Okrężnica bagienna Hottonia palustris 14. Pajęcznica gałęzista Anthericum ramosum 15. Pływacz drobny Utricularia minor 16. Pływacz średni Utricularia intermedia 192

16 17. Ponikło skąpokwiatowe Eleocharis quinqueflora 18. Przygiełka biała Rhynchospora alba 19. Przytulia hercyńska Galium saxatile 20. Rzęśl hakowata Callitriche hamulata 21. Siedmiopalecznik błotny Comarum palustre 22. Starzec błotny Senecio congestus 23. Świbka błotna Triglochin palustre 24. Tojeść bukietowa Lysimachia thyrsiflora 25. Turzyca nibyciborowata Carex pseudocyperus 26. Turzyca nitkowata Carex lasiocarpa 27. Wierzba rokita Salix rosmarinifolia 28. Zawilec żółty Anemone ranunculoides 29. Żurawina błotna Oxycoccus palustris 193