I SA/Kr 2128/11 Kraków, 9 lutego 2012 WYROK

Transkrypt

1 I SA/Kr 2128/11 Kraków, 9 lutego 2012 WYROK Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w składzie następującym:, Przewodniczący Sędzia: WSA Maja Chodacka, Sędzia: WSA Beata Cieloch, Sędzia: WSA Bogusław Wolas (spr.), Protokolant: Patryk Jawor, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 lutego 2012 r., sprawy ze skargi Gminy K., na indywidualną interpretację Ministra Finansów, z dnia 16 sierpnia 2011r. Nr [...], w przedmiocie podatku od towarów i usług - skargę oddala UZASADNIENIE Interpretacją indywidualną z dnia 16 sierpnia 2011 r Dyrektor Izby Skarbowej działając w imieniu Ministra Finansów uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 2 maja 2011 r uzupełnionego w dniu 27 lipca 2011 r Przedstawiono w nim następujący stan faktyczny : Wnioskodawca jest większościowym współwłaścicielem nieruchomości położonej przy M. w K.. Jednym ze współwłaścicieli była Spółka "W" Sp. z o.o. S.K.A. (udział w wysokości 1/16 części), która korzystała z przedmiotowej nieruchomości, z wyłączeniem innych uprawnionych, ponad przysługujący jej udział w prawie własności. Zgodnie bowiem z posiadanym udziałem ww. Spółka uprawniona była do korzystania z powierzchni o wielkości 94,83 m2 natomiast faktycznie zajmowała 1.291,95 m2 co prowadziło do sytuacji, w której ten współwłaściciel posiadał 1.197,12 m2 powierzchni przedmiotowej nieruchomości ponad przysługujący udział w prawie własności, z czego na Wnioskodawcę przypadało 1.122,30 m2. W związku z powyższym, po stronie Wnioskodawcy powstało roszczenie przeciwko Spółce z tytułu korzystania z nieruchomości ponad przysługujący udział. Gmina podjęła działania celem przygotowania stosownego pozwu, w ramach których to działań dokonała szacunkowego określenia kwoty roszczeń finansowych. Roszczenie obejmuje de facto kwotę pożytków, jakie Wnioskodawca mógłby uzyskać będąc w posiadaniu należnego jej udziału w prawie własności nieruchomości położonej przy M. w K. W uzupełnieniu wniosku z dnia 27 lipca 2011r. Wnioskodawca wskazał, iż pomiędzy nim a Spółką nigdy nie została zawarta jakakolwiek umowa na korzystanie przez ww. Spółkę z nieruchomości przy M., której współwłaścicielem był Wnioskodawca. Korzystanie przez Spółkę z nieruchomości w zakresie przewyższającym powierzchnię odpowiadającą ułamkowemu udziałowi (1/16) posiadanemu przez ww. Spółkę odbywało się bez zgody Wnioskodawcy. Z uwagi na brak podziału fizycznego nieruchomości przy M. w K. nie została określona część budynku będąca wyłączną własnością Wnioskodawcy.

2 Wnioskodawca formalnie nie występował do Spółki z żądaniem opuszczenia tej części nieruchomości, którą Spółka zajmowała ponad przysługujący jej udział. Wnioskodawca zwracał się natomiast do Spółki o przekazanie zarządu budynkami przy M. w K. jak również o dopuszczenie Wnioskodawcy do posiadania nieruchomości poprzez wydanie Wnioskodawcy władania lokalami w ramach posiadanych udziałów. Wystąpienia w tej sprawie zostały zaprotokołowane w notatkach spisanych w dniu 16 kwietnia 2010r. oraz w dniu 23 kwietnia 2010r. podczas spotkań, które odbyły się w Wydziale Mieszkalnictwa Urzędu Miasta K. z udziałem współwłaścicieli nieruchomości przy M. (w tym przedstawiciela Spółki). Spółka korzystała z nieruchomości ponad przysługujący udział w okresie od dnia 21 kwietnia 2009r. do dnia 4 października 2010r. Wnioskodawca nie złożył w Sądzie pozwu przeciwko Spółce o wydanie rzeczy. Przed Sadem prowadzone było natomiast z wniosku Wnioskodawcy postępowanie o zniesienie współwłasności nieruchomości przy M. w K. Do chwili obecnej nie nastąpiła wypłata Wnioskodawcy roszczeń finansowych z tytułu korzystania przez Spółkę ponad przysługujący udział. Określono także szacunkową wysokość roszczenia Wnioskodawcy przeciwko Spółce z tytułu korzystania przez przedmiotową Spółkę z nieruchomości położonej przy M. w K. ponad przysługujący udział w prawie własność za okres od dnia 21 kwietnia 2009r. do dnia 4 października 2010r., które przy założeniu kwoty 41 zł 20 gr za m2 wyniosło ,00zł. W tak przedstawionym stanie faktycznym zadano pytanie, czy do kwoty roszczeń finansowych, które będą dochodzone na drodze postępowania sądowego od przedmiotowej Spółki przez Wnioskodawcę, winien być doliczony podatek od towarów i usług na zasadach określonych w ustawie z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 póz. 535 z późn. zm.)? Zdaniem Wnioskodawcy podatek ten nie powinien być doliczony, bowiem roszczenie finansowe z tytułu korzystania nieruchomości przez jednego ze współwłaścicieli ponad przysługujący mu w prawie własności udział nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Uzasadniając ten pogląd zwrócono uwagę że z ogólnych zasad VAT zawartych w art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że przedmiotowy zakres niniejszej ustawy (czyli dostawa towarów i świadczenie usług) podlega opodatkowaniu tylko wówczas gdy jest wykonywany w ramach działalności gospodarczej, odpłatnie, przez podatnika podatku od towarów i usług działającego dla tych czynności w takim właśnie charakterze. Natomiast w powyżej opisanym stanie faktycznym przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług miałaby być określona kwotowo wartość roszczenia wynikającego bezpośrednio z treści prawa własności oraz sposobu jego wykonywania, w przypadku współwłasności w częściach ułamkowych określonego w art. 206 oraz 207 Kodeksu cywilnego. Co prawda w prawie wspólnotowym pojawia się możliwość uznania przez państwa członkowskie pewnych praw na nieruchomościach, praw rzeczowych, z którymi wiąże się prawo do używania nieruchomości czy też udziałów lub innych praw o charakterze udziałowym, które dają ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności czy też posiadania nieruchomości za towary, a czynności z nimi związane za dostawę towarów, co pozwala w konsekwencji ujęcie ich w ramach obowiązku podatkowego podatkiem od towarów i usług, jednakże w opisanym stanie faktycznym mamy do czynienia nie tyle z dysponowaniem samym prawem własności (współwłasności), co z realizacją roszczeń z niego, a właściwie z jego ograniczenia, wynikających. Dlatego też roszczenie z tytułu korzystania z nieruchomości przez współwłaściciela, ponad przysługujący mu udział w

3 prawie własności, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Uznając powyższe stanowisko za nieprawidłowe organ przywołał treść art. 5 ust 1, art. 7 ust 1 oraz art. 8 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podkreślając, że z przepisów tych wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu, w tym także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Przy czym świadczenie usług, co do zasady podlega opodatkowaniu wówczas gdy ma charakter odpłatny, a więc wtedy gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie. Przytoczono także treść art. 29 ust. l ustawy o VAT definiujący obrót jako podstawę opodatkowania. W dalszej kolejności omówiono przepisy art. 224 i 225 kc zwracając uwagę, że wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy posiada cechy odszkodowania i w tym kontekście zwrócono uwagę na treść art. 471 kc. Przenosząc te rozważania na objęte zaskarżoną interpretacją zagadnienie zwrócono uwagę, że o tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. l pkt l ustawy o podatku od towarów i usług, decyduje istnienie zgody (umowy) na użytkowanie przez np. nierzetelnego posiadacza, bądź czynienie jakichkolwiek kroków przez uprawniony podmiot celem odzyskania tejże nieruchomości, w przypadku braku takiej zgody (umowy). W przypadku wystąpienia przeciwko podmiotowi korzystającemu z określonej rzeczy bez tytułu prawnego np. z powództwem sądowym lub też czynienie jakichkolwiek kroków celem wyegzekwowania tejże nieruchomości od bezprawnego użytkowania ( posiadacza ) mających na celu odzyskanie przedmiotu nie można powiedzieć, że pomiędzy stronami zdarzenia istnieje określony stosunek prawny o charakterze umownym- jawny czy też dorozumiany- skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika natomiast, że wnioskodawca zgadzał się z korzystaniem z nieruchomości będącej własnością Wnioskodawcy przez Spółkę ponad przysługujący jej w prawie własności udział. Mimo, iż nie nastąpiło to na podstawie jakiegokolwiek tytułu prawnego (np. umowa dzierżawy, najmu, użyczenia), w oparciu o który strony mogłyby określić wzajemne obowiązki tj. zakres świadczonych usług oraz wysokość wynagrodzenia z tego tytułu, jednakże wnioskodawca tolerował fakt zajmowania przez Spółkę nieruchomości stanowiącej własność Gminy. To, iż wnioskodawca dwukrotnie (16 i 23 kwietnia 2011r.) spotykał się z przedstawicielami Spółki nie oznacza, iż kroki jakie podejmował uznać należy za wystarczające dla stwierdzenia braku zgody wnioskodawcy na postępowanie spółki. Skoro bowiem wnioskodawca był właścicielem lokali zajmowanych bezprawnie przez Spółkę, to proszenie współwłaściciela o dopuszczenie go do władania lokalami w ramach posiadanych przez niego udziałów w tych lokalach nie stanowi radykalnych działań celem odzyskania tychże nieruchomości. W związku z tym uznano, że pomiędzy stronami istniał określony stosunek prawny o charakterze umownym - dorozumiany - skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń. Wolą wnioskodawcy jako właściciela nieruchomości, bezumownie zajmowanej przez spółkę, było udostępnienie jej tej nieruchomości, wprawdzie nie jawne, na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy cywilnoprawnej, lecz właśnie dorozumiane, polegające na tolerowaniu zaistniałej sytuacji.

4 Dlatego też zastosować należy przepis art. 8 ust. l pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. l pkt l, rozumieć należy tolerowanie zaistniałej sytuacji. Tym samym, w okolicznościach przedmiotowej sprawy, bezumowna czynność, dokonywana za dorozumianą zgodą wnioskodawcy, stanowi transakcję opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, a zapłata z tego tytułu stanowi należność za jej wykonanie. Skutkiem powyższego mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem VAT zdefiniowaną w art. 5 ust. l pkt l powyższej ustawy. W skardze wniesiono o uchylenie zaskarżonej interpretacji z uwagi na naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na jej wydanie. W uzasadnieniu skargi zwrócono uwagę, że organ bezpodstawnie uznał, że w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym zaistniał stosunek prawny pomiędzy współwłaścicielami nieruchomości jawny czy też dorozumiany, skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń, co w konsekwencji spowodowało powstanie obowiązku podatkowego. Wnioskodawca nie zawarł jednak z drugim współwłaścicielem żadnej umowy o korzystanie z przedmiotowej nieruchomości i również w sposób dorozumiany nie zgodził się na korzystanie przez niego z nieruchomości z pominięciem pozostałych współwłaścicieli. Wręcz przeciwnie Gmina K. wzywała spółkę do dopuszczenia do posiadania nieruchomości przez wydanie lokali w ramach posiadanych udziałów. Przyznano przy tym, że umowa, rozumiana jako zgodne porozumienie stron ustalające ich wzajemne prawa i obowiązki może być zawarta także w sposób dorozumiany, poprzez wykonywanie określonych czynności, którym druga strona się nie sprzeciwia. Jednakże dla oceny czy pomiędzy stronami zaistniał dorozumiany stosunek prawny należy odpowiedzieć na pytanie, czy do wyrażenia sprzeciwu wobec czynności dokonywanych przez współwłaściciela konieczne jest wystąpienie z odpowiednim pozwem do sądu. Skarżący uznał, że nie, gdyż preferowanym sposobem rozstrzygania sporów jest podejmowanie prób ugodowych, co było przez wnioskodawcę realizowane. Dlatego też nie można twierdzić że Gmina tolerowała zaistniałą sytuację i wyrażała dorozumianą zgodę na korzystanie przez drugiego współwłaściciela z przedmiotowej nieruchomości ponad przysługujący mu udział. Ponadto podniesiono zarzut błędnej subsumcji przedstawionego we wniosku stanu faktycznego do przepisów kodeksu cywilnego. W interpretacji oparto się bowiem na art. 224 i 225 kc pominięto natomiast art. 206 i następne tej ustawy. Art kodeksu cywilnego ma zastosowanie w przypadku posiadania samoistnego, które nie może się odbywać na podstawie umowy łączącej posiadacza z właścicielem. Stan ten pozostaje w sprzeczności z wyrażonym w zaskarżonej interpretacji poglądem według którego między współwłaścicielami powstał stosunek prawny o charakterze umownym- dorozumiany skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń. Dlatego też nie można w takim przypadku stosować przepisów dotyczących posiadania samoistnego, gdyż relacje pomiędzy współwłaścicielami można by zakwalifikować jedynie jako posiadanie zależne. Zarzucono również, że spółka była w złej wierze bowiem miała świadomość w jakiej części jest właścicielem nieruchomości, a w jakiej ją faktycznie użytkuje. Natomiast art. 206 kc uprawnia każdego ze współwłaścicieli do posiadania rzeczy wspólnej i korzystania z niej w takim zakresie w jakim daje się to pogodzić z ze współposiadaniem i korzystaniem przez innych współwłaścicieli, a więc niekoniecznie w proporcji do posiadanego udziału. Naruszenie tych zasad korzystania z nieruchomości określa się jako nieuprawnione korzystanie z rzeczy. Dopiero wtedy, gdy występuje taka sytuacja porównanie udziałów we współwłasności przysługujących poszczególnym

5 współwłaścicielom, oraz zakresu posiadania daje możliwość ustalenia czy posiadanie jest nieuprawnione i w jakim zakresie. Zarzucono również naruszenie art. 14c 1 i 2 Ordynacji podatkowej poprzez brak wyczerpującego uzasadnienia prawnego zaskarżonej interpretacji, organ pominął bowiem zupełnie kwestię odpłatnego charakteru usługi, która przy spełnieniu innych jeszcze przesłanek, podlegałaby opodatkowaniu podatkiem VAT, koncentrując się jedynie na kwestii kwalifikowania działań wnioskodawcy pod kątem spełnienia przesłanki z art. 8 ust 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Podkreślono, iż zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, treść interpretacji powinna być tak sformułowania, aby podatnik uzyskał informację co do trafności swojego stanowiska. Powinna zatem wyjaśniać w sposób wyczerpujący i rzetelny jakie przepisy znajdują zastosowania w danej sprawie. Natomiast niewyczerpujące uzasadnienie interpretacji indywidualnej stanowi naruszenie przepisów Ordynacji podatkowej i uprawnia sąd administracyjny do jej uchylenia. W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie i podtrzymano dotychczasowe stanowisko w sprawie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył co następuje: Skarga jest uzasadniona. W omawianej sprawie przedmiotem sporu jest kwalifikacja prawna ( z punktu widzenia norm zawartych w ustawie o podatku od towar i usług ) świadczenia, które będzie zasądzone ewentualnie na rzecz wnioskodawcy ( będącego współwłaścicielem nieruchomości ) z tytułu korzystania przez drugiego ze współwłaścicieli z nieruchomości wspólnej ponad przysługujący mu udział. Istotne znaczenie ma zatem ustalenie jaki charakter będzie miało świadczenie dochodzone na drodze sądowej przez wnioskodawcę. Zasady rozliczania się współwłaścicieli reguluje art. 207 kc zgodnie z którym pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów. W takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Wyrażona w tym przepisie zasada partycypacji przez współwłaścicieli w stosunku do wielkości przysługujących im udziałów dotyczy, po pierwsze, pożytków rzeczy wspólnej, oraz po drugie, innych przychodów z rzeczy wspólnej. Przez pożytki podlegające normie art. 207 k.c. należy rozumieć pożytki naturalne oraz cywilne, o których mowa w art. 53 k.c. Zgodnie z art k.c., pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody (np. przychówek zwierząt, zboże) i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy (np. piasek, glina). W myśl zaś art k.c., pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego (np. czynsz najmu, czynsz dzierżawy). Użyte w art. 207 k.c. pojęcia pożytków i innych przychodów z rzeczy wspólnej nie obejmuje natomiast swymi zakresem korzyści osiąganych przez współwłaścicieli z tytułu posiadania lokalu we wspólnej nieruchomości. Zasady korzystania z rzeczy wspólnej reguluje art. 206 kc zgodnie z którym jeżeli sposób posiadania rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli nie jest określony umową współwłaścicieli ani orzeczeniem sądu, każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się to pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

6 A zatem sam ten przepis nie może uzasadniać możliwości żądania przez współwłaściciela od innych współwłaścicieli wynagrodzenia z tytułu posiadania przez nich wspólnej rzeczy "ponad udział", ponieważ, jak jednoznacznie wynika z jego brzmienia, nie uprawnia on współwłaścicieli do korzystania z rzeczy wspólnej w granicach udziału (zob. uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1963 r., III CO 33/62, OSNC 1964, nr 2, poz. 22, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1973 r., III CRN 247/73, OSNC 1974, nr 151, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2007 r., III CZP 94/07, OSNC - ZD 2008, nr D, poz. 96). Współwłaściciel, który pozbawia innego współwłaściciela posiadania rzeczy w sposób przewidziany w art. 206 k.c., narusza jednak jego uprawnienie wynikające ze współwłasności, która jest postacią własności i tym samym podlega ochronie na podstawie art. 222 i nast. k.c. W konsekwencji współwłaściciel, którego uprawnienie wynikające ze współwłasności zostało w ten sposób naruszone przez innego współwłaściciela, może m.in. dochodzić od niego w postępowaniu o zniesienie współwłasności roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy na zasadach określonych w art k.c. w związku z art. 618 k.p.c. lub na zasadach określonych w art k.c. w związku z art. 225 k.c. i art. 618 k.p.c. (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2008 r., III CZP 3/08, OSNC 2009, nr 4, poz. 53). W omawianej sprawie jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku Gmina K. nie zamierza dochodzić od spółki "W" spółki z o o SKA pożytków faktycznie uzyskanych ze wspólnej nieruchomości, ale wylicza swoje roszczenie w oparciu o kwotę pożytków jakie mogła by uzyskać będąc w posiadaniu należnego jej udziału w prawie własności opisanej we wniosku nieruchomości. Podstawą prawną roszczenia będą zatem przepisy art. 224 i 225 kc Zarzut błędnego zastosowania przepisów kodeksu cywilnego jest zatem nieuzasadniony, z samej już bowiem treści wniosku, a w szczególności ze sposobu wyliczenia świadczenia, jakie ma być dochodzone przed sądem wynika, że podstawą roszczenia nie są przepisy art. 206 i 207 kc, ale art. 224 kc. Wnioskodawca stwierdził bowiem wyraźnie, że roszczenie obejmuje de facto kwotę pożytków, jakie mógłby uzyskać będąc w posiadaniu należnego mu udziału w prawie własności nieruchomości. Z uwagi na specyficzny charakter postępowania dotyczącego wydawania indywidualnych interpretacji istotne znaczenie ma stan faktyczny opisany we wniosku o jej udzielenie. Do jego wyczerpującego przedstawienia obliguje zresztą wnioskodawcę art. 14 b 3 Ordynacji podatkowej. Ta część wniosku zakreśla ramy, w jakich porusza się organ podatkowy dokonując wykładni prawa podatkowego. Ocena prawna dotyczyć może bowiem jednak jedynie stanu faktycznego oraz stanowiska, które zostało przedstawione w złożonym wniosku. W przeciwieństwie do postępowania podatkowego wszczętego w oparciu o przepisy uregulowane w art i nast. Ordynacji podatkowej, w przypadku wniosku o wydanie tzw. wiążącej interpretacji organ podatkowy nie może prowadzić postępowania dowodowego w celu ustalenia stanu faktycznego poddanego ocenie prawnej. Pogląd ten jest akcentowany w orzecznictwie sądów administracyjnych, w którym podkreśla się, że "w postępowaniu w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji nie może toczyć się spór o stan faktyczny. Nie może też być prowadzone postępowanie dowodowe zmierzające do zbierania materiałów dowodowych w sposób odpowiadający dyspozycji art. 187 w zw. z art. 122 OP" (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 26 lutego 2008 r., sygn. akt III SA/WA 20/08, publ. M.Podat. 2008/8/47). "Specyfika postępowania w sprawie wydania pisemnej interpretacji polega między innymi na tym, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w ramach stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz

7 wyrażonej przez niego oceny prawnej (stanowisko podatnika). (...) Dlatego też organ podatkowy nie przeprowadza w tego rodzaju sprawach postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku" (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 lutego 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 3151/08, LEX nr Z tego też względu, wiążące dla organu podatkowego w omawianej sprawie były tylko przedstawione we wniosku okoliczności faktyczne dotyczące sposobu wyliczenia dochodzonego w przyszłości świadczenia, a nie ich ocena prawna dokonana przez samego podatnika. Prawidłowo organ podatkowy dokonał również oceny tego stanu faktycznego w świetle obowiązujących przepisów podatkowych. Zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa bowiem art. 5 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług zgodnie z którym opodatkowaniu podlegają: 1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; 2) eksport towarów; 3) import towarów; 4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju; 5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. W myśl art. 8 ust. 1 ustawy VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Pod użytym w art. 8 ust. 1 pkt. 2) pojęciem "tolerowania czynności lub sytuacji" ustawa VAT rozumie takie świadczenie, którego istotą jest zaniechanie polegające na nieczynieniu bądź na znoszeniu określonej sytuacji. W związku z tym kwestia podlegania odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy podatkowi od towarów i usług zależy w każdym przypadku od konkretnych okoliczności sprawy (tak J.Zubrzycki, Leksykon VAT. Tom I. 2006, Wrocław 2006, s.53). W tym zakresie niezbędne staje się ustalenie czy między stronami istnieje jakiś jawny lub dorozumiany stosunek prawny w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne (tak. J.Zubrzycki, Leksykon..., j.w., s.54). W rozpoznawanej sprawie organy słusznie przyjęły, iż taki stosunek istnieje albowiem z przedstawionego we wniosku o interpretacje stanu faktycznego wynika, iż strona skarżąca nie podejmowała wystarczających kroków w celu odzyskania należnego jej udziału we wspólnej nieruchomości. Podkreślić bowiem należy, iż korzystanie przez drugiego ze współwłaścicieli z nieruchomości ponad przysługujący mu udział trwało od dnia 21 kwietnia 2009 r. Natomiast działania zmierzające do zmiany tego stanu zostały podjęte dopiero w dniu 16 kwietnia 2010 r. A więc po roku, w czasie którego wnioskodawca pozostawał całkowicie bierny. Ponadto podje kroki nie były zbyt radykalne. Ograniczono się bowiem jedynie rozmów w czasie dwóch spotkań współwłaścicieli nieruchomości, które odbyły się w dniach 16 kwietnia 2010 r i 23 kwietnia 2010r. Pomimo że działania te nie przyniosły skutku wnioskodawca zaniechał dalszych czynności zmierzających do dopuszczenia do współposiadania i to przez okres jednego roku. Z treści wniosku złożonego w dniu 2 maja 2011 r wynika bowiem, że rozważa dopiero możliwość wystąpienia z powództwem o zapłatę odszkodowania. W tej sytuacji samo prowadzenie postępowania sądowego w przedmiocie zniesienia współwłasności nieruchomości nie może być uznane za wystarczające. Dlatego też za prawidłowe należy uznać stanowisko organów podatkowych, że przedstawione we wniosku działania polegające na rozmowach z drugim ze współwłaścicieli, znajdujące odzwierciedlenie jedynie w sporządzanych notatkach, nie pozwalają w sposób

8 obiektywny wykluczyć, iż między stronami istniał dorozumiany stosunek prawny, obejmujący udostępnienie spornej nieruchomości, a zatem zasądzone ewentualnie odszkodowanie będzie miało charakter świadczenia wzajemnego. Innymi słowy nie wykazano, że strona skarżąca nie zgadzała się z powstałą sytuacją i podejmowała środki prawne mające na celu jej zmianę, a tym samym manifestowała brak woli utrzymania istniejącej sytuacji. Sam zamiar i prowadzone rozmowy nie jest równoznaczny z podjęciem kroków w celu odzyskania nieruchomości. Przy czym ocena tych działań dokonana przy uwzględnieniu czasu w jakim były one podejmowane nie uprawnia do twierdzenia iż wnioskodawcy chodziło jedynie o polubowne załatwienie sporu. Mając powyższe na uwadze należy uznać, że organ podatkowy prawidłowo przyjął, iż przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny wypełnia hipotezę art. 8 ust. 1 ustawy VAT i podlega opodatkowaniu na zasadach wskazanych w powyższej ustawie. Zachodzi bowiem bezpośredni związek między pobieranym wynagrodzeniem o charakterze odszkodowawczym, a rzeczywistym świadczeniem wzajemnym, tj. umożliwieniem korzystania z nieruchomości. Bezpodstawny jest także zarzut naruszenia art. 14 c 1 i 2 Ordynacji podatkowej, określającego wymogi dotyczące treści wydawanych przez organy podatkowe interpretacji indywidualnych. Zaskarżony akt spełnia bowiem wymagania określone w tym przepisie. Dyrektor Izby Skarbowej ocenił bowiem bardzo obszernie stanowisko wnioskodawcy, przedstawiając wyczerpująco argumenty prawne, wskazujące na to, iż jest ono nieprawidłowe. Odniósł się przy tym w stopniu wystarczającym do całej argumentacji zawartej we wniosku. Natomiast to, że nie podzielił poglądu strony skarżącej nie świadczy o naruszeniu wymogów formalnych dotyczących sporządzania interpretacji. Odpłatny charakter czynności wynika przy tym z samego żądania odszkodowania. Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie ma bowiem znaczenia formalny charakter czynności jaki mają one w świetle prawa cywilnego, ale ich ekonomiczny sens. Z tych też względów orzeczono jak w sentencji na podstawie wyżej powołanych przepisów oraz art. 151 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.