NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Transkrypt

1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY (SOO) 1. IDENTYFIKACJA OBSZARU 1.1 TYP 1.2 KOD OBSZARU 1.3 DATA OPRACOWANIA 1.4 DATA AKTUALIZACJI B PLH POWIĄZANIA Z INNYMI OBSZARAMI NATURA INSTYTUCJA LUB OSOBA ZBIERAJĄCA INFORMACJE Agnieszka Piernik, Pracownia Modelowania Procesów Ekologicznych UMK 1.7 NAZWA OBSZARU CIECHOCINEK 1.8 WSKAZANIE I ZAKLASYFIKOWANIE OBSZARU DATA ZAPROPONOWANIA JAKO OZW DATA ZAKLASYFIKOWANIA JAKO OSO DATA ZATWIERDZENIA JAKO OZW DATA ZATWIERDZENIA JAKO SOO

2 2. POŁOŻENIE OBSZARU 2.1 POŁOŻENIE CENTRALNEGO PUNKTU OBSZARU DŁUGOŚĆ GEOGRAFICZNA SZEROKOŚĆ GEOGRAFICZNA E N POWIERZCHNIA (ha) 2.3 DŁUGOŚĆ OBSZARU (km) 13, WYSOKOŚĆ (m n.p.m) MINIMALNA MAKSYMALNA ŚREDNIA REGION ADMINISTRACYJNY (NUTS) KOD NAZWA REGIONU % PL022 Toruńsko-włocławski REGION BIOGEOGRAFICZNY Kontynentalny 2

3 3. INFORMACJA PRZYRODNICZA 3.1. TYPY SIEDLISK ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA TERENIE OBSZARU NATURA 2000 ORAZ OCENA ZNACZENIA OBSZARU DLA TYCH SIEDLISK 3.1.a Typy siedlisk wymienione w Załączniku I Kod Nazwa siedliska % pokrycia Stopień reprez. Względna pow. Stan zach. Ocena ogólna 1310 Śródlądowe błotniste solniska z solirodkiem (Salicornion 10,00 C A C A ramosissimae) 1340 Śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (Glauco- 20,00 B B B B Puccinietalia część - zbiorowiska śródlądowe) 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) 30,00 D 3.1.b Pozostałe typy siedlisk Kod % Pokrycia 3.2 Gatunki, których dotyczy Artykuł 4 Dyrektywy Rady 79/409/EWG i gatunki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz ocena znaczenia obszaru dla tych gatunków 3.2.a Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG 3.2.b Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG 3.2.c Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 3.2.d Płazy i gady wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 3.2.e Ryby wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 3

4 3.2.f Bezkręgowce wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 3.2.g Rośliny wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG St zach. Izolacja Ogólnie 3.3 Inne ważne gatunki zwierząt i roślin PTAKI SSAKI PŁAZY I GADY RYBY BEZKRĘGOWCE ROŚLINY Aster tripolium Atriplex prostrata Carex distans Glaux maritima Lotus tenuis Puccinellia distans Salicornia europaea Spergularia sp. Trifolium fragiferum Triglochin maritima 4

5 4.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU 4. OPIS OBSZARU Klasy siedlisk % pokrycia grunty orne 74,00 % zieleń miejska 16,00 % złożone systemy upraw i działek 10,00 % Suma pokrycia siedlisk 100,00 % OPIS OBSZARU Obszar obejmuje rezerwat halofitów Ciechocinek w Ciechocinku na Kujawach. Rezerwat o pow. 1,88 ha położony jest w kompleksie łąk nadwiślańskich i pól uprawnych. Powstał w roku Siedliska słone występują w części rezerwatu. Na terenie rezerwatu halofitów najwyższe zasolenie notowane jest w obrębie szerokiego, stosunkowo płytkiego rowu odprowadzającego słone wody burzowe spod tężni, a w okresie działania basenu kąpielowego solnkę z basenu. Zasolenie, mierzone jako przewodnictwo (EC) świeżej gleby (mierzone w nasyconym wyciągu glebowym ECe) osiąga nawet 38 ds/m w płatach soliroda zielnego i astra solnego, co oznacza wg skali Jacksona gleby silnie zasolone. W obrębie łąki jest o wiele mniejsze ok. 2 ds/m. W przeszłości łąki w dolinie Wisły (w tym rezerwat) zasilane były przez słone wody gruntowe, kontaktujące się ze słonymi źródłami, towarzyszącymi cechsztyńskim pokładom soli kamiennej. Na skutek melioracji doliny, głównie w latach 50-tych i 60-tych poziom wód obniżył się o ponad 1 m. Doprowadziło to do niemal całkowitego zaniku solnisk, które obecnie istnieją dzięki funkcjonowaniu uzdrowiska. Inne cechy obszaru: W obrębie obszaru zlokalizowane są tężnie unikalne w Europie drewniane konstrukcje z XIX wieku, wybudowane w celu zagęszczania solanki w procesie produkcji soli. Trzy tężnie mają razem ok. 2 km długości i ok. 15 m wysokości. Konstrukcja tężni jest drewniana. Podstawę stanowią bale dębowe, szkielet zbudowany jest z sosny, a cała budowla wypełniona gałęziami tarniny (Prunus padus). Solanka ze źródła Grzybek pompowana jest na szczyt tężni, następnie przez specjalne otwory spada w dół przez gałęzie tarniny i zagęszczona na skutek działania słońca i wiatru zbierana jest w specjalnych zbiornikach. Z tężni nr I zagęszczona solanka kierowana jest na tężnię nr II, gdzie podlega dalszemu zagęszczaniu, a stamtąd na tężnię nr III. Stężenie solanki zmienia się w ten sposób z kilku do ok 25%. Z tężni nr III solanka odprowadzana jest rurociągiem do warzelni soli, która działa do dziś. Po wybudowaniu tężni, ok. roku 1850 odkryto leczniczy wpływ solanki na organizm człowieka i w związku z tym rozwinęło się uzdrowisko. Obecnie trawniki pod tężniami są ostoją rzadkich gatunków słonorośli w Polsce, szczególnie astra solnego i soliroda zielnego, które na stanowiskach śródlądowych w strefie oddziaływania naturalnych solanek poza Ciechocinkiem nie występują. 4.2 WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Jest to jedyne stanowisko śródlądowe w Polsce soliroda zielnego (Salicornia europaea) i astra solnego (Aster tripolium), zasilane naturalną solnaką. Płaty soliroda tworzą siedlisko, określane jako błotniste solniska z solirodem (Salicornion ramossissimae, kod 1310). Obok nich, na mikrowyniesieniach tworzą się płaty astra solnego (Aster tripolium) z udziałem świbki morskiej (Triglochin maritimum), reprezentujące słone łąki ze świbką morską i mlecznikiem nadmorskim (Triglochino-glaucetum maritimae, kod *1340-2). Poza tym, dość licznie występują fragmenty murawy z mannicą odstającą i muchotrzewem solniskowym (Puccinellio-Spergularietum salinae, kod *1340-1). Słonoroślom towarzyszy specyficzna, typowa dla tych siedlisk fauna bezkręgowców. 4.3 ZAGROŻENIA Obecnie możliwe jest jedynie odtworzenie siedliska, które niegdyś występowało w okolicach Ciechocinka naturalnie. Dalsze pogłębianie rowów na terenie rezerwatu może doprowadzić do całkowitego zaniku słonorośli w jego obrębie. Szansą na odtworzenie siedliska jest wybudowanie 5

6 zastawki na głównym rowie odprowadzającym wody burzowe spod tężni i prowokowanie podtapiania łąki wodami słonymi. Szansą na przywrócenie stanu pierwotnego siedliska jest ponowne uruchomienie basenu solankowego i wykorzystanie spuszczanej okresowo z basenu solanki do zalewania łąki, jak to próbowano czynić w latach 60-tych i 70-tych XX w. Próby tamte nie powiodły się ze względu na brak porozumienia z władzami uzdrowiska i generalnie niską w owym czasie świadomość ekologiczną. Projekt ten nie miał również odrębnego finansowania. 4.4 STATUS OCHRONY Obszar Chronionego Krajobrazu Niziny Ciechocińskiej (1991), rezerwat halofitów Ciechocinek (1963). 4.5 STRUKTURA WŁASNOŚCI Teren rezerwatu jest własnością miasta, tereny otaczające należą do rolników indywidualnych. 4.6 DOKUMENTACJA ŹRÓDŁA DANYCH.. Dokumentacja projektowanego rezerwatu przyrody "Cztery Jeziora". Park Krajobrazowy Dolina Słupi. msc; Wojewódzki Konserwator Przyrody w Szczecinie Mapy tematyczne programu ochrony obszaru Natura 2000 Ujście Warty Duriasz J Niepublikowane materiały własne Duriasz J Mchy higrofilnych zbiorowisk leśnych Puszczy Boreckiej. Msr pracy doktorskiej UWM, Olsztyn. Dziuba S Badania faunistyczno-ekologiczne nad roztoczami (Acarina-Mesostigmata) gleby łąk zasolonych Uniw. Mikołaja Kopernika, Prace habil. Toruń 115 Endler Z Rośliny interesujące i chronione w projektowanym Boreckim Parku Krajobrazowym. Acta Academiae Agriculturae ac Technnicae Olstenesis No 54. Endler Z., Pietraszewski W Charakterystyka fitosocjologiczna projekto-wanego rezerwatu,,las Klonowo-Lipowy" w Puszczy Boreckiej. Acta Acade-miae Agriculturae ac Technnicae Olstenensis. No 51. Jermaczek A., Stańko R Inwentaryzacja ekosystemów mokradłowych Nadleśnictwa Płytnica. Maszynopis, Klub Przyrodników. Łochyński M Preferencje wyboru kryjówek użytkowanych przez letnie zgrupowania borowca wielkiego Nyctalus noctula (Schreber, 1774) na terenie lasów Wiel-kopolski. Praca magisterska w UAM Poznań (maszynopis). Łochyński M Chiropterofauna Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajo-brazowego. Biuletyn Parków Krajobrazowych. Poznań Nienartowicz A., Piernik A Błotnioste solniska z solirodem (Salicornion ramossissimae). W: Herbich J. (red) Siedliska morskie i przybrzeżne, nadmorskie i śródlądowe solniska i wydmy. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 podręcznik metbezkregowiec.zalacznikii GÎJij Nienartowicz A., Piernik A Śródladowe łąki, pastwiska i szuwary (Glauco-Puccinellietalia, część zbiorowiska śródlądowe). W: Herbich J. (red) Siedliska morskie i przybzeżne, nadmorskie i 6

7 śródladowe solniska i wydmy. Poradniki ochrony siedlisk i gatbezkregowiec.zalacznikii GÎJijBSİWałyg Piernik A Inland halophilous vegetation as indicator of soil salinity. Basic Appl. Ecol Sotek Z Dynamika roślinności w rezerwacie halofilów Ciechocinek. Zesz. Nauk. Uniw. Szczecińskiego Warot L., Nienartowicz A Dynamika zbiorowisk roślinnych w rezerwacie halofilów Ciechocinek. W: Nienartowicz A., Kuntz M. (eds.) GIS i teledetekcja w badaniach struktury i funkcjonowania krajobrazu. Wyd. UMK (Toruń, 2001) Wilkoń-Michalska J Zmiany sukcesyjne w rezerwacie halofitów w Ciechocinku w latach Ochr. Przyr Wilkoń-Michalska J Tendencje rozwojowe i ochrona halofitów w Polsce. cta Univ. Lodz., Folia Sozologica Wilkoń-Michalska J Halofity Kujaw. St. Soc. Scien. Torun., sec. D. 7,1: Wilkoń-Michalska J., SzadziewskI R Beziehungen zwischen der Flora and insbesondere der Dipterenfauna der binnenlandsalzböden von Kujawy. W: R. Tüxen (red.) Vegetation und Fauna, Ber. Symp. Internat. Verein. Veget. K-de HISTORIA DATA KOD OPIS 7

8 5. STATUS OCHRONY OBSZARU ORAZ POWIĄZANIA Z OSTOJAMI CORINE BIOTOPES 5.1 DESYGNOWANIE FORMY OCHRONY NA POZIOMIE KRAJOWYM I REGIONALNYM KOD % POKRYCIA PL02 14,4 5.2 POWIĄZANIE OPISANEGO OBSZARU Z INNYMI TERENAMI a) desygnowanymi na poziomie krajowym lub regionalnym KOD FORMY OCHRONY NAZWA OBSZARU TYP RELACJI % POKRYCIA PL02 Ciechocinek = 14,4 b) desygnowanymi na poziomie międzynarodowym KOD FORMY OCHRONY NAZWA OBSZARU TYP RELACJI % POKRYCIA 5.3 POWIĄZANIA OPISANEGO OBSZARU Z OSTOJAMI CORINE BIOTOPES KOD CORINE TYP RELACJI % POKRYCIA 8

9 6. DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA NA TERENIE OBSZARU I W JEGO OTOCZENIU I INNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA TEN OBSZAR 6.1 GŁÓWNE CZYNNIKI I RODZAJE DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ PROCENT POWIERZCHNI OBSZARU IM PODLEGAJĄCY Wpływy i działalność na terenie obszaru kod Nazwa intensywność % obszaru wpływ Wpływy i działalność wokół obszaru kod Nazwa intensywność % obszaru wpływ 6.2 ZARZĄDZANIE OBSZAREM SPRAWUJĄCY NADZÓR (INSTYTUCJA LUB OSOBA) ZARZĄDZANIE OBSZAREM I PLANY 9

10 Mapy fizyczne obszaru 7. MAPY OBSZARU Numer mapy Skala Projekcja Opis Zdjęcia lotnicze obszaru Numer Obszar Temat Data 10

11 8. ZDJĘCIA OBSZARU Numer Obszar Temat Autor Data 11