Czy potrafimy żyć bez pieniędzy. Autor: Małgorzata Zagórska

Transkrypt

1 Czy potrafimy żyć bez pieniędzy Autor: Małgorzata Zagórska

2 Skrócony opis lekcji Celem głównym jest zaprezentowanie uczniom funkcji pieniądza, w gospodarce oraz dawnych i współczesnych jego form. Zajęcia mają przybliżyć proces przejścia od gospodarki barterowej do pieniężnej. Uczniowie nie tylko zapoznają się z podstawowymi pojęciami związanymi z pieniądzem, jego obecnością w gospodarce, ale będą mogli uczestniczyć w dyskusji nad rolą pieniądza. Zajęcia będą miały ( w drugiej części ) charakter debaty, w której każda ze stron musi przedstawić swe argumenty i obronić je. Wykorzystane zostało drzewo decyzyjne, które pomoże uporządkować pomysły uczniowskie i pozwoli precyzyjniej je zaprezentować. Cele lekcji zapoznanie z dziejami pieniądza, jego formami, określenie zadań funkcji pieniądza, poznanie pojęć: barter, waluta, gospodarka pieniężna, pieniądz kruszcowy, pieniądz bankowy, czek, karta kredytowa, ocena korzyści wynikających z upowszechnia się pieniądza jako środka wymiany, doskonalenie umiejętności dyskusji, analizy. Metody realizacji zajęć elementy burzy mózgów; elementy dramy; praca w grupach. Adresat uczniowie szkół gimnazjalnych. Materiały materiały źródłowe: Pieniądz kiedyś i dziś w: Kształcenie Obywatelskie w Szkole, Samorządowej, s red. A. Pacewicz, T. Metra, CEO, Warszawa 2000, karta pracy (mat. pom. nr 1), schemat drzewa decyzyjnego (mat. pom. nr 2), 2

3 zielone i niebieskie karteczki samoprzylepne. Proponowany przebieg zajęć 1. Lekcję rozpoczynamy od burzy mózgów, której celem jest podanie skojarzeń do pojęcia pieniądz. Uczniowie mają dopisać swoje hasła, które kojarzą im się z pieniądzem. Dopisują je poziomo, tak, by pojęcie główne zawierało się w skojarzeniu, np. o P ł a t y I n f l a c j a r y n E k e k o N o m i a b I l o n w a l u t Ą... D e b e t Z y s k Pomysły zapisywane są na specjalnej karcie pracy (mat. pom. nr 1). 2. Dzielimy klasę na grupy trzyosobowe, uczniowie odliczają do 3 i osoby z tymi samymi cyframi siadają wspólnie i czytają tekst Pieniądze- kiedyś i teraz (ok. 5 min.). Następnie, na podstawie tego tekstu uczniowie wymieniają przedmioty, które mają pełnić rolę pieniędzy (karta pracy ćw. 2). 3

4 3. Uczniowie prezentują swoje pomysły, a nauczyciel przypomina, że kiedyś istniała gospodarka oparta wyłącznie na wymianie dóbr i usług, czyli barter. Wspólnie określamy rolę pieniądza we współczesnej gospodarce, a uczniowie zapisują je w karcie pracy ćw. 3. Należałoby wspomnieć następujące funkcje: pieniądz jest środkiem wymiany, czyli ekwiwalentem wszystkich innych towarów, pieniądz jest środkiem płatniczym przy kupnie towaru na kredyt i realizacji umów z odroczonym terminem płatności, umożliwia przechowywanie bogactwa (ale tylko w określonym czasie i w przypadku walut, które nie tracą na wartości), wyraża wartość dobra lub usługi. W tym miejscu nauczyciel wprowadza pojęcia: pieniądz kruszcowy, bankowy, czek karta kredytowa i wspólnie z uczniami dopasowuje je do wyżej wymienionych funkcji. Uczniowie zapisują je w karcie pracy. 4. Kolejnym etapem lekcji będzie przygotowanie krótkiej rozprawy, która da nam odpowiedź na pytanie postawione w temacie. Nawiązujemy do ćw. 2, w którym mowa była o barterze, jako wymianie bezgotówkowej. Przypominamy, iż jej przeciwieństwem jest gospodarka pieniężna. Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy (losują karteczki: zielone dla zwolenników; niebieskie dla przeciwników gospodarki pieniężnej). Wyłonią się zespoły: a) entuzjastów, b) sceptyków. Otrzymują oni schemat drzewa decyzyjnego po jednym dla każdej grupy (na dole kartki znajduje się instrukcja jego wypełnienia), który pokrótce zostaje omówiony przez nauczyciela. Na wykonanie tego zadania w grupach należy przeznaczyć około 15 minut. Potem otwieramy debatę klasową z zachowaniem zasad dyskusji. Nauczyciel dba o zachowanie należytego porządku. Sytuacja wymagająca podjęcia decyzji: Czy potrzebne są nam pieniądze? Możliwe rozwiązania: pieniądze są nam potrzebne, możemy z nich zrezygnować, 4

5 pieniądze są nam potrzebne, chcemy globalizacji (ujednolicenia dla wszystkich) waluty. Pozytywne skutki:.. Negatywne skutki:. Skutki i wartości: Co chcemy osiągnąć?. Dlaczego podejmujemy taką decyzję? 5. Prezentacja pomysłów uczniowskich i podsumowanie lekcji. 6. Praca domowa: Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij znaczenie utworzonego hasła. Czy potrzebne są nam pieniądze 5

6 Materiały pomocnicze Materiał pomocniczy nr 1: Karta pracy Dopisz swoje skojarzenia: P I E N I Ą D Z 6

7 Materiał pomocniczy nr 2 Przeczytaj tekst, a potem wykonaj poniższe polecenie: Pieniądze kiedyś i teraz W różnych okresach historycznych stosowano w handlu rozmaite formy pieniądza. Na przykład na niektórych obszarach Imperium Rzymskiego jako pieniądz wykorzystywano sól kamienną. Muszle morskie i tytoń pełniły te funkcje w Ameryce Północnej w czasach kolonialnych. Jako środek wymiany stosowano również złoto, paciorki, zboże, a nawet skóry upolowanych zwierząt (w Chorwacji do dziś jednostka walutowa nazywa się kuna ). W obozach jenieckich w czasie II wojny światowej rolę pieniądza odgrywały czasem papierosy. Wyraz płacić pochodzi od płatów lnu używanych w czasach prasłowiańskich jako środek płatniczy. Jeszcze do tej pory w niektórych rejonach Tanzanii jednostką płatniczą jest bydło. Pieniądzem może być więc każda rzecz, którą dana społeczność akceptuje jako zapłatę za zakupione dobra lub usługi. Współcześnie występują następujące rodzaje pieniądza: pełnowartościowy ( kruszcowy), papierowy ( banknoty ) i metalowy (monety), bezgotówkowy (czeki), plastikowy czyli karty kredytowe, pieniądz elektroniczny. Wymień przedmioty, które mogą pełnić rolę pieniądza, a potem odpowiedz, czy bezpośrednia wymiana dóbr (barter) zawsze jest możliwa i efektywna. Odpowiedź zapisz. 7

8 Materiał pomocniczy nr 3 Wypisz funkcje pieniądza we współczesnej gospodarce:

9 Materiał pomocniczy nr 4 Uzupełnij schemat drzewa decyzyjnego: 9

10 Materiał pomocniczy nr 5 Krzyżówka 1. Tam drukują się banknoty. 2. Papierowy pieniądz. 3. Nazwa waluty UE. 4. Jedna z najstarszych monet wybijanych w Polsce. 5. Zielony 6. Była waluta naszych zachodnich sąsiadów. 7. Nieproporcjonalnie szybki wzrost ilości pieniędzy w stosunku do ilości towarów. 8. Wymiana bezgotówkowa

11