Ceny paliw i energii

Transkrypt

1 Znajomość cen mediów i energii jest niezbędna dla dokonania analiz efektywności i opłacalności realizacji inwestycji mających na celu zmiany techniki produkcji, a w tym technologii efektywnego i racjonalnego użytkowania energii oraz ograniczania jej zużycia Ceny paliw i energii Cena może (ale nie musi) być tym samym co koszt. Zwykle cena jest wyższa od kosztu, ale może być inaczej). Potocznie utożsamia się znaczenie ceny i taryfy; każda taryfa jest ceną ale nie każda cena wynika z taryfy Taryfa jest urzędowym zestawieniem stawek opłat za dostarczane medium (jest zatem sposobem na zapewnienie stabilnej ceny i systematycznego przychodu dostawcy)

2 TARYFA Koszty eksploatacyjne Amortyzacja Oprocentowanie kapitału na odtworzenie majątku na potrzeby rozwoju Zysk Inflacja Premia za ryzyko dla inwestora prywatnego Głównym surowcem energetycznym jest ropa naftowa i jej cena w dużym stopniu współdecyduje o cenach innych paliw. Cena ropy naftowej ustalana jest w dolarach za baryłkę; do 1970 roku sięgała 5 USD, a w późniejszym okresie wzrosła do 40 USD i zależnie od sytuacji gospodarczej zmieniała się o USD. Przewidywania pozwalają stwierdzić, że może ona w niedługiej przyszłości wzrosnąć do znacznie ponad 100 USD

3 Ceny węgla kamiennego kształtowały się przez szereg lat na poziomie USD/tonę i charakteryzowała je duża stabilność względem cen innych paliw i nośników energii Ceny węgla kupowanego przez indywidualnych użytkowników sięgnęła w 2007 roku ponad 100 USD/tonę, a w połowie 2008 przekroczyła 200 USD/tonę. Obecnie w kraju węgiel energetyczny może być nabyty za około 800 zł/tonę, a rzadko kupowany miał energetyczny jest tańszy o około 30 % Zmiany cen węgla energetycznego (1), węgla kamiennego klasy I orzech (2) i koksu opałowego klasy I orzech (3)

4 Pewną alternatywą dla węgla kamiennego i brunatnego mogą być paliwa uzyskiwane z biomasy zaliczane też do paliw stałych. Paliwami tymi są drewno i słoma wykorzystywane w postaci drewna kawałkowego, trocin, brykietów, wiór, zrębek gałęziowych, sieczki słomianej, słomy belowanej i prasowanej. Stosowana jest uprawa też specjalnych roślin energetycznych (bogatych w ligninę i celulozę); rośliny uprawne roczne (np. zboża, konopie, kukurydza, rzepak, słonecznik, trzcina), rośliny drzewiaste szybkiej rotacji (np. topola, osika, wierzba), trwałe i szybko rosnące rośliny wieloletnie. Ich ceny wahają się w granicach zł/tonę, a wyższe ceny dotyczą tzw. pelletów, co wynika z ich produkcji i zawartości drewna ( zł/tona) Zmiany cen jednostkowych gazu ziemnego są silnie skorelowane z cenami ropy naftowej. Jednak są to jedynie ceny gazu, a opłaty za zużycie gazu, nazywane taryfami, zawierają ceny abonamentu, stałe i zmienne opłaty przesyłowe i podatki

5 Zmiany średnich cen gazu: 1 budynki mieszkalne, 2 średnie zakłady, 3 duże zakłady Ceny i stawki opłat zestawione są w taryfie, a odbiorcy są kwalifikowani do kilku grup taryfowych w zależności od umownej ilości kupowanego gazu i jego rodzaju. Uwzględnienie grupy taryfowej, abonamentu i opłat przesyłowych powoduje, że opłaty za gaz dla indywidualnych odbiorców mogą być wyższe od zestawionych na rysunku o około 30 40% Korzystający z gazu ziemnego wysoko-metanowego E (GZ-50) należą do grupy W-1 gdy zużycie gazu sięga 300 m 3 /rok, W-2 gdy jest większe niż 300 m 3 /rok, ale mniejsze niż 1200 m 3 /rok, W-3 gdy jest większe niż 1200 m 3 /rok, ale mniejsze niż 8000 m 3 /rok lub W-4 gdy jest większe niż 8000 m 3 /rok. Wyższe grupy taryfowe dotyczą odbiorców dużych zużywających gaz do celów grzewczych i głównie technologicznych

6 Grupa taryfowa Pobór gazu, m 3 /h Cena, zł/m 3 Abonament, zł/miesiąc godzinowy pobór gazu 25 m 3 /h Opłata za usługi dystrybucji, zł/miesiąc stała zmienna ,00 1,40 0,2600 0, ,00 3,15 0, ,5253 6,30 11,50 0, ,80 50,50 0,2389 godzinowy pobór gazu 25 m 3 /h ,00 0,0189 0, ,00 0,0350 0, , ,00 0,0347 0,0976 Uwaga: do podanych kwot należy doliczyć podatek VAT Budynki mieszkalne zużywające gaz do ogrzewania należą najczęściej do grupy W-3, a przy niewielkim zapotrzebowaniu na ciepło do grupy W-2 Znacznie bardziej jak ceny gazu uzależnione od ropy naftowej ceny olejów, a w tym oleju opałowego. Wśród olejów opałowych wymienić należy lekki (gęstość 0,82 0,85 g/cm 3, średni (0,85-0,89 g/cm 3 i ciężki olej opałowy (> 0,89 g/cm 3 ). Olej opałowy lekki stosowany jest głównie w kotłowniach przydomowych oraz w małych i średnich firmach i instytucjach. Olej opałowy średni i ciężki stosowane są w instalacjach przemysłowych, w dużych zakładach produkcyjnych, przetwórczych, elektrociepłowniach, itp. Średnia cena lekkiego oleju opałowego wykorzystywanego do ogrzewania budynków mieszkalnych waha się w granicach 2,8 3,5 zł/dm 3 i ma tendencje rosnące

7 W przypadku mediów i energii dostarczanych do odbiorców z rozbudowanych systemów sieciowych obowiązują nie ceny lecz taryfy. Dotyczy to także energii elektrycznej oraz ciepła dostarczanego za pośrednictwem sieci ciepłowniczej, czyli tzw. ciepła sieciowego zużywanego na cele ogrzewania i ciepłej wody użytkowej Ceny energii elektrycznej są wypadkową wpływu wielu czynników ekonomicznych i prawnych. W dużym uproszczeniu jej końcowa cena dla użytkowników budynków mieszkalnych składa się z dwóch części. Pierwsza, stanowiąca mniej więcej połowę ceny całkowitej, to koszt samej energii, reszta opłata za jej dostarczenie. Ceny te zależą od rejonu i tzw. grupy energetycznej, dnia, godziny, trudno jest więc wskazać jedną cenę dla całego kraju) Znaczna część rynku jest regulowana przez długoterminowe kontrakty ustalające ceny na stosunkowo wysokim poziomie

8 1 grupa taryfowa C, 2 grupa taryfowa gospodarstw rolnych, 3 grupa taryfowa dla mieszkań, 4 - grupa taryfowa B, 5 grupa taryfowa A Obliczenie kosztów pobieranej energii elektrycznej nie jest proste. Zmienną część należności należy obliczyć sumując cenę energii elektrycznej, stawkę systemową (jakościową) i składnik zmienny stawki sieciowej (zł/kwh), a otrzymany wynik pomnożyć przez wskazania liczników. Stała część należności to suma stawki opłaty abonamentowej, składnika stałego stawki sieciowej i stawki opłaty przejściowej (zł/miesiąc); sumę tą mnoży się przez liczbę miesięcy między kolejnymi odczytami licznika. Na koniec należy dodać część zmienną i stałą, co daje kwotę do zapłaty za okres między odczytami licznika, którą powiększają podatki

9

10 Podobnie obowiązek mają przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją ciepła; są to średnie wskaźnikowe stawki opłat za usługi przesyłowe (zł/gj), przy czym taryfy zatwierdzone w okresie styczeń wrzesień zawierają stawki opłat stałych (zł/mw) i stawki opłat zmiennych za usługi przesyłowe (zł/gj) oraz stawki opłat abonamentowych (wyrażone w złotych za punkt pomiarowy), zaś taryfy zatwierdzone w okresie październik grudzień nie zawierają stawek opłat abonamentowych W związku z tym średnia wskaźnikowa stawka opłaty za usługi przesyłowe stanowi: dla taryf zatwierdzonych w okresie styczeń wrzesień, iloraz sumy opłat stałych i zmiennych za usługi przesyłowe oraz opłat abonamentowych i sumy ilości ciepła sprzedanego odbiorcom (przyłączonym do sieci ciepłowniczych) w roku kalendarzowym poprzedzającym pierwszy rok stosowania taryfy, a dla taryf zatwierdzonych w okresie październik grudzień, iloraz sumy opłat stałych i zmiennych za usługi przesyłowe oraz planowanej wielkości sprzedaży ciepła (z sieci ciepłowniczych) dla pierwszego roku stosowania taryfy

11 Województwo Przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła Liczba przedsiębiorstw Średnioważona cena ciepła [zł/gj] Przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą w zakresie przesyłania i dystrybucji ciepła Liczba przedsiębiorstw Średnioważona stawka opłaty za usługi przesyłowe [zł/gj] Mazowieckie 32 22, ,83 Dolnośląskie 32 23, ,31 Opolskie 12 25, ,93 Kujawskopomorskie 25 25, ,72 Wielkopolskie 32 25, ,36 Pomorskie 33 24, ,11 Warmińskomazurskie 22 25, ,76 Małopolskie 13 27, ,20 Podkarpackie 18 24, ,21 Śląskie 55 21, ,86 Łódzkie 22 23, ,08 Świętokrzyskie 17 22, ,88 Zachodniopom orskie 24 26, ,51 Lubuskie 9 25,44 7 7,87 Lubelskie 16 23, ,52 Podlaskie 17 22, ,14 Ogółem kraj , ,25

12 Ceny są wprawdzie zatwierdzane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, ale mimo to w różnych regionach kraju mogą one znacznie od siebie odbiegać (2007/2009) Średnioważone ceny ciepła (bez VAT) Średnioważone stawki opłat za usługi przesyłowe (bez VAT) Średnia zmiana przychodów ze sprzedaży ciepła (opłat odbiorców)

13 Ceny ciepłej wody (tzw. użytkowej) z uwzględnieniem opłat stałych i zmiennych wahają się w granicach zł/m 3, wraz z ceną wody zimnej wynoszącą średnio 4 zł/m 3. Poza tym energia wykorzystana na cele ciepłej wody przez mieszkanie rozliczna jest za pomocą wodomierzy umieszczanych przed punktami rozbioru wody, podobnie jak zużycie wody zimnej. Odrębną ceną (5 7 zł/m 3 ) objęte jest odprowadzanie zużytej wody zimnej i ciepłej do systemu kanalizacyjnego Podział zasadniczych opłat za usługi dostawy ciepła: A producent, B dystrybutor, C podatek VAT

14 Porównanie cen ciepła z sieci ciepłowniczej dla różnych grup odbiorców (wartości średnie w kraju) Grupy odbiorców ciepło z elektrociepłowni dostarczone siecią ciepłowniczą do węzłów cieplnych stanowiących własność i eksploatowanych przez odbiorców ciepło z elektrociepłowni dostarczone siecią ciepłowniczą do węzłów cieplnych, stanowiących własność i eksploatowanych przez przedsiębiorstwo energetyczne ciepło z elektrociepłowni dostarczone siecią ciepłowniczą do grupowych węzłów cieplnych, stanowiących własność i eksploatowanych przez przedsiębiorstwo energetyczne ciepło z lokalnego źródła ciepła, dostarczone bezpośrednio do odbiorców ciepło z lokalnej ciepłowni dostarczane siecią ciepłowniczą do węzłów cieplnych stanowiących własność przedsiębiorstwa energetycznego Ceny, zł/gj 38,08 41,38 41,06 36,83 49,04

15 Koszt energii uzyskiwanej z różnych paliw bez uwzględnienia sprawności urządzeń (dane własne) 1 węgiel, 2 drewno, 3 gaz ziemny, 4 brykiety drzewne, 5 sieć ciepłownicza, 6 energia elektryczna (taryfa nocna), 7 olej opałowy lekki, 8 - energia elektryczna (dwie taryfy), 9 - energia elektryczna (taryfa dzienna), 10 gaz ciekły (propan)

16 Koszt energii uzyskiwanej z różnych paliw z uwzględnieniem sprawności urządzeń (dane własne) 1 węgiel, 2 drewno (spalane w kotle), 3 drewno (spalane w kominku), 4 gaz ziemny, 5 brykiety drzewne, 6 sieć ciepłownicza, 7 energia elektryczna z grzejnikami akumulacyjnymi (taryfa nocna), 8 olej opałowy lekki, 9 - energia elektryczna z grzejnikami akumulacyjnymi (dwie taryfy), 9 jw. lecz energia elektryczna w taryfie dziennej, 11 gaz ciekły (propan)