Plan wykładu BAZY DANYCH II WYKŁAD 6. Co to są wyjątki? Co to są wyjątki?

Transkrypt

1 Plan wykładu Wyjątki Deklarowanie, zgłaszanie, obsługa wyjątków Przekazywanie wyjątków Funkcje Procedury BAZY DANYCH II WYKŁAD 6 dr inż. Agnieszka Bołtuć Co to są wyjątki? Co to są wyjątki? Wyjątki są zaprojektowane w celu obsługi błędów, Gdy nastąpi błąd zgłaszany jest wyjątek, Wyjątki obsługują jeden rodzaj błędów tzw. błędy czasu wykonania zgłaszane przez silnik wykonawczy PL/SQL, v_last_name employees.last_name%type; SELECT last_name INTO v_last_name FROM employees WHERE salary>3000; DBMS_OUTPUT.PUT_LINE(v_last_name); 1

2 Deklarowanie wyjątków Deklaracja wyjątków sekcja deklaracji, Zgłaszanie wyjątków sekcja wykonawcza, Obsługiwanie wyjątków sekcja wyjątków, Wyróżniamy dwa typy wyjątków: Zdefiniowane przez użytkownika, Wbudowane. Wyjątki zdefiniowane przez użytkownika Wyjątki zdefiniowane przez użytkownika deklarowane są w sekcji deklaracyjnej, Są to błędy określone przez programistę, nie muszą wynikać z błędu Oracle, identyfikator ; Wyjątki wbudowane Wyjątki wbudowane Odpowiadają najczęściej spotykanym błędom, Ich identyfikatory zdefiniowane są w pakiecie STANDARD, Są dostępne w programach bez konieczności deklaracji, ORA-0001 DUP_VAL_ON_INDEX naruszenie ograniczenia niepowtarzalności, ORA CURSOR_ALREADY_OPEN próba otwarcia otwartego kursora, ORA INVALID_CURSOR niedozwolona operacja na kursorze, ORA-1403 NO_DATA_FOUND brak żądanych danych, ORA-1422 TOO_MANY_ROWS SELECT INTO zwrócił więcej niż jeden wiersz, 2

3 Wyjątki wbudowane ORA-6531 COLLECTION_IS_NULL próba zastosowania metod na pustej kolekcji, ORA-1476 ZERO_DIVIDE dzielenie przez zero, ORA-6500 STORAGE_ERROR w PL/SQL zabrakło pamięci, ORA-1012 NOT_LOGGED_ON błąd połączenia z Oracle, etc. Zgłaszanie wyjątków Wyjątki zdefiniowane przez użytkownika muszą być zgłoszone jawnie, RAISE identyfikator; Wyjątki wbudowane zgłaszane są automatycznie w momencie wystąpienia powiązanego błędu, mogą być też zgłoszone jawnie przez RAISE, Po zgłoszeniu wyjątku sterowanie jest przekazywane do sekcji wyjątków lub bloku zewnętrznego, Obsługa wyjątków Sekcja wyjątków Po zgłoszeniu wyjątku (RAISE lub automatycznie) sterowanie przekazywane jest do sekcji wyjątków, Sekcja ta zawiera bloki obsługi wyjątków, Jest to kod wykonywany w razie wystąpienia błędu powiązanego z danym wyjątkiem i zgłoszenia tego wyjątku, [...] WHEN nazwa_wyjątku THEN instrukcje; WHEN nazwa_wyjątku THEN instrukcje; [WHEN OTHERS THEN instrukcje;] 3

4 Obsługa wyjątków przykład 1 Obsługa wyjątków przykład 2 v_last_name employees.last_name%type; SELECT last_name INTO v_last_name FROM employees WHERE salary>3000; DBMS_OUTPUT.PUT_LINE(v_last_name); WHEN TOO_MANY_ROWS THEN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Select zwrócił więcej niż jeden wiersz. Użyj kursora ); e_powtorka ; v_pensja NUMBER; SELECT salary INTO v_pensja FROM employees WHERE employee_id=100; IF (v_pensja<500) THEN RAISE e_powtorka; END IF; WHEN e_powtorka THEN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Błąd użytkownika ); Obsługa wyjątków Wyjątek jest obsługiwany przez najwyżej jeden blok obsługi wyjątków w sekcji wyjątków, Sekcja wyjątków może zawierać bloki obsługi wyjątków nie zgłaszanych w sekcji wykonawczej, Nie każdy zgłoszony wyjątek musi mieć blok obsługi, Obsługa wyjątków Dopuszczalna konstrukcja WHEN NO_DATA_FOUND OR TOO_MANY_ROWS THEN. Niedopuszczalna konstrukcja WHEN NO_DATA_FOUND AND TOO_MANY_ROWS THEN. 4

5 Blok OTHERS Blok OTHERS Blok wywoływany dla wszystkich zgłoszonych wyjątków nie obsłużonych przez żadną inną klauzulę WHEN, Powinien być to ostatni blok, Przechwytuje wyjątki wbudowane oraz zdefiniowane przez użytkownika, Dobrze jest zamieścić taki blok obsługi w najbardziej zewnętrznym bloku. e_powtorka ; v_pensja NUMBER; SELECT salary INTO v_pensja FROM employees WHERE employee_id=100; IF (v_pensja<500) THEN RAISE e_powtorka; END IF; WHEN e_powtorka THEN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Błąd użytkownika ); WHEN OTHERS THEN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Wystapił błąd ); Analiza błędów Analiza błędów - SQLCODE PL/SQL udostępnia dwie funkcje mające na celu przekazanie informacji o błędach: SQLCODE Zwraca kod błędu w przypadku wyjątków wbudowanych, zaś w przypadku zdefiniowanych przez użytkownika 1, SQLERRM Zwraca komunikat tekstowy związany z danym błędem, w przypadku wyjątków zdefiniowanych przez użytkownika komunikat User-defined Exception Wartość SQLCODE Opis 0 Nie napotkano wyjątku 1 Wyjątek zdefiniowany przez użytkownika +100 NO_DATA_FOUND liczba ujemna Numery innych błędów 5

6 Analiza błędów EXEPTION_INIT v_error_code NUMBER; lub log_table.code%type v_error_message VARCHAR2(255); lub log_table.message%type RAISE e_powtorka; WHEN... WHEN OTHERS THEN v_error_code:=sqlcode; v_error_message:=sqlerrm; INSERT INTO log_table (code,message,info) VALUES (v_error_code, v_error_message, błąd ); Dyrektywa służąca do powiązania wyjątku z wybranym błędem Oracle, Pozwala to na specyficzną obsługę takiego wyjątku, a nie w klauzuli OTHERS, PRAGMA _INIT(nazwa_wyjątku, numer_błędu_oracle); EXEPTION_INIT RAISE_APPLICATION_ERROR e_wstawianie ; PRAGMA _INIT(e_wstawianie,-1400); INSERT INTO employees (salary) VALUES (NULL); WHEN e_wstawianie THEN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Błąd wstawiania ); Funkcja pozwalająca na utworzenie własnych komunikatów o błędach, bardziej odpowiednich i szczegółowych niż w standardowych wyjątkach, RAISE_APPLICATION_ERROR(numer_błędu, Komunikat_o_błędzie [, {TRUE FALSE}]); 6

7 RAISE_APPLICATION_ERROR numer błędu wartość z przedziału do komunikat_o_błędzie tekst powiązany z błędem, maksymalnie 512 znaków, TRUE FALSE jeśli wartość jest równa TRUE nowy błąd zostanie dodany do listy już zgłoszonych, jeśli FALSE to nowy błąd zastąpi bieżącą listę błędów. Raisew części wykonawczej SELECT count(*) INTO v_licznik FROM employees WHERE employee_id=30; IF v_licznik=0 THEN RAISE_APPLICATION_ERROR (-20001, Pracownik nie istnieje ); END IF; Raisew części wyjątków Przekazywanie wyjątków WHEN NO_DATA_FOUND THEN RAISE_APPLICATION_ERROR( , Pracownik nie istnieje ); Wyjątki mogą być zgłaszane w sekcji deklaracyjnej, wykonawczej lub wyjątków, Mechanizm odpowiedzialny za odpowiednią obsługę takich wyjątków nazywamy przekazywaniem wyjątków, 7

8 wykonawczej Jeśli w bloku w którym zgłoszono wyjątek jest blok jego obsługi to program wykonuje go i przekazuje sterowanie do bloku zewnętrznego, Jeśli nie ma bloku obsługi wyjątku, program przekazuje go zgłaszając w bloku zewnętrznym; jeśli brak bloku zewnętrznego to wyjątek jest przekazywany do środowiska wywołującego. wykonawczej NR1 ; RAISE NR1; WHEN NR1 THEN SYTUACJA 1 wykonawczej wykonawczej NR1 ; NR2 ; RAISE NR2; WHEN NR1 THEN WHEN NR2 THEN END: SYTUACJA 2 NR1 ; NR2 ; NR3 ; RAISE NR3; WHEN NR1 THEN WHEN NR2 THEN END: SYTUACJA 3 8

9 deklaracji deklaracji Zgłoszenie wyjątku w sekcji deklaracji spowoduje natychmiastowe przekazanie go do bloku zewnętrznego, Nawet jeśli bieżący blok zawiera blok OTHERS nie zostanie on wykonany, v_liczba NUMBER(3):= XYZ ; WHEN OTHERS THEN SYTUACJA 1 nieudane działanie, brak obsługi deklaracji wyjątków v_liczba NUMBER(3):= XYZ ; WHEN OTHERS THEN WHEN OTHERS THEN END: SYTUACJA 2 Wyjątki zgłoszone w sekcji obsługi są bezpośrednio przekazywane do bloku zewnętrznego, Zgłoszenie wyjątków w tej sekcji odbywa się za pomocą RAISE lub pośrednio, w wyniku wystąpienia błędu. 9

10 wyjątków wyjątków NR1 ; NR2 ; RAISE NR1; WHEN NR1 THEN RAISE NR2; WHEN NR2 THEN SYTUACJA 1 nieudane działanie, brak obsługi NR1 ; NR2 ; RAISE NR1; WHEN NR1 THEN RAISE NR2; WHEN NR2 THEN WHEN NR2 THEN SYTUACJA 2 Funkcje i procedury Różnice pomiędzy blokami nazwanymi i anonimowymi tzw. bloki nazwane, podprogramy, mają strukturę podobną do bloków anonimowych: Opcjonalna sekcję deklaracyjną, bez słowa, występuje po słowie IS lub AS, Obowiązkową sekcję wykonawczą, zawartą pomiędzy słowami i Opcjonalną sekcję wyjątków. Bloki anonimowe nienazwane kompilowane każdorazowo nie przechowywane w bazie danych nie mogą mieć żadnych parametrów nie zwracają wartości nie mogą być używane przez inne aplikacje Bloki nazwane nazwane kompilowane tylko raz przechowywane w bazie danych mogą mieć parametry funkcje muszą zwrócić wartość mogą być używane przez inne programy 10

11 Tworzenie procedur Tworzenie procedur CREATE [OR REPLACE] PROCEDURE nazwa [(argument1 [tryb1] typ_danych1, argument2 [tryb2] typ_danych2, )] IS AS [część_deklaracyjna] ciało_procedury; [ ] Nazwa dowolna nazwa procedury, Parametry lista parametrów, ich tryb i typ danych, liczba parametrów jest dowolna, Tryb parametrów IN OUT IN OUT Typ_danych dowolny typ Oracle, bez jawnego określenia rozmiaru danych, można używać %TYPE Tryb parametrów IN wartość argumentu jest przekazywana do procedury w momencie jej wywołania, takie argumenty są traktowane jak tylko do odczytu i nie można ich zmieniać, po zakończeniu działania wartość argumentów nie zmienia się, tryb domyślny, OUT ignorowana jest wartość jaką ma argument w momencie wywołania procedury, parametr ma wartość NULL, można go używać do odczytu i zapisu, po zakończeniu działania procedury wartość parametru jest przypisywana do argumentu, Tryb parametrów IN OUT połączenie trybów IN i OUT, wartość argumentu przekazywana jest do procedury w momencie jej wywołania, parametr działa jak zainicjowana zmienna, można do niego zapisywać i odczytywać z niego, po zakończeniu działania procedury wartość parametru jest przypisywana do argumentu, 11

12 Procedura - przykład Procedura tryb IN CREATE OR REPLACE PROCEDURE płaca IS v_id_dep employees.department_id%type; v_podwyzka NUMBER :=10; UPDATE employees SET salary=salary*(1+v_podwyzka/100) WHERE department_id=v_id_dep; CREATE OR REPLACE PROCEDURE aktualizacja (v_id IN employees.employee_id%type) IS UPDATE employees SET hire_date=sysdate WHERE employee_id=v_id; Procedura tryb OUT Procedura tryb IN OUT CREATE OR REPLACE PROCEDURE wyswietl (v_id IN employees.employee_id%type, v_nazw OUT employees.last_name%type) IS SELECT last_name INTO v_nazw FROM employees WHERE employee_id=v_id; / SET SERVEROUTPUT ON; v_name employees.last_name%type; wyswietl(105,v_name); DBMS_OUTPUT.PUT_LINE(v_name); / CREATE OR REPLACE PROCEDURE form_nip (v_tekst IN OUT VARCHAR2) IS v_tekst:=substr(v_tekst,1,3) - SUBSTR(v_tekst,4,2) - SUBSTR(v_tekst,6,2) - SUBSTR(v_tekst, 8); / v_tekst -> v_tekst ->

13 Procedura - przechowywanie Procedura - wywołanie Procedura jest przechowywana w tabeli user_objects, można obejrzeć jej zawartość za pomocą zapytania SELECT object_name, object_type FROM user_objects; Kod źródłowy procedury można znaleźć w tabeli user_source, można go obejrzeć za pomocą zapytania SELECT * FROM user_source WHERE name= nazwa_procedury ; Wywołanie procedury może odbywać się np. w części wykonawczej bloku anonimowego lub innego programu PL/SQL, bądź z narzędzia SQL*Plus nazwa_procedury; EXECUTE nazwa_procedury; Usunięcie procedury DROP PROCEDURE nazwa_procedury; Funkcje CREATE [OR REPLACE] FUNCTION nazwa [(argument1 [tryb1] typ_danych1, argument2 [tryb2] typ_danych2, )] RETURN typ_danych IS AS [część_deklaracyjna] ciało_funkcji; [ ] Funkcje Nazwa nazwa funkcji, Parametry lista parametrów z trybem i typem danych, liczba parametrów dowolna, Tryb tryb parametru, Typ_danych typy dostępne w PL/SQL, bez rozmiaru danych, można używać %TYPE, RETURN typ_danych typ danych wartości zwracanej przez funkcję, Ciało_funkcji w ciele funkcji musi wystąpić wyrażenie RETURN zwracające wartość funkcji do środowiska zewnętrznego, 13

14 Funkcje - przykład Funkcje wywołanie i inne CREATE FUNCTION sprawdz RETURN Boolean IS v_id employees.employee_id%type; v_zarobki employees.salary%type; v_zarobki_avg employees.salary%type; v_dep employees.department_id%type: v_id:=105; v_dep:=100; SELECT salary INTO v_zarobki FROM employees WHERE employee_id=v_id; SELECT avg(salary) INTO v_zarobki_avg FROM employees GROUP BY department_id HAVING department_id=v_dep; IF v_zarobki>v_zarobki_avg THEN RETURN TRUE; ELSE RETURN FALSE; END IF; Wywołanie funkcji IF (sprawdz) THEN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Większe zarobki pracownika niż średnia w departamencie 100 ); ELSE DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Mniejsze zarobki pracownika niż średnia w departamencie 100 ); END IF; Usuwanie funkcji DROP FUNCTION sprawdz; Sprawdzenie argumentów i typu zwracanego funkcji DESCRIBE sprawdz; Funkcja z parametrami - przykład Funkcje z parametrami - wywołanie CREATE FUNCTION sprawdz (v_id employees.employee_id%type) RETURN Boolean IS v_zarobki employees.salary%type; v_zarobki_avg employees.salary%type; v_dep employees.department_id%type: v_dep:=100; SELECT salary INTO v_zarobki FROM employees WHERE employee_id=v_id; SELECT avg(salary) INTO v_zarobki_avg FROM employees GROUP BY department_id HAVING department_id=v_dep; IF v_zarobki>v_zarobki_avg THEN RETURN TRUE; ELSE RETURN FALSE; END IF; IF (sprawdz(105)) THEN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Większe zarobki pracownika niż średnia w departamencie 100 ); ELSE DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( Mniejsze zarobki pracownika niż średnia w departamencie 100 ); END IF; 14

15 Notacja bazująca na pozycjach i nazwach Notacja bazująca na pozycji podajemy argumenty wywołania w kolejności takiej jak parametry podane w definicji procedury czy funkcji, Notacja bazująca na nazwie podajemy parametr formalny i argument, daje to możliwość zmiany kolejności argumentów w wywołaniu procedury czy funkcji, Notacja - przykłady CREATE OR REPLACE PROCEDURE notacja (p_p1 Varchar2, p_p2 NUMBER, p_p3 DATE) AS NULL; / v_a1 Varchar2(10); v_a2 NUMBER; v_a3 DATE; Notacja(v_a1,v_a2,v_a3); - bazująca na pozycji Notacja(p_p1=>v_a1, p_p3=>v_a3, p_p2=>v_a2); - bazująca na nazwie Notacja(v_a1, p_p3=>v_a3, p_p2=>v_a2); - mieszana Wartości domyślne parametrów Parametrom można nadawać wartości domyślne, Jeśli parametr ma wartość domyślną nie trzeba jej przekazywać ze środowiska wywołania, argument tryb typ_danych {:= DEFAULT} wartość Wartości domyślne parametrów CREATE OR REPLACE PROCEDURE domyslne (p_p1 Varchar2 := Brak, p_p2 NUMBER DEFAULT 0) AS NULL; / Domyslne; Domyslne( lancuch,p_p2=>10); Domyslne(p_p2=>200); 15

16 Przekazywanie parametrów przez referencję i wartość Parametry mogą być przekazywane przez: Referencję Program przesyła do parametru wskaźnik na argument Wartość Program kopiuje dane z argumentu do parametru formalnego Przekazywanie przez referencję jest szybsze, Domyślnie w PL/SQL: IN przez referencję, OUT, IN OUT przez wartość, Modyfikator NOCOPY Pozwala na zmianę trybu przekazywania parametru, Jeśli w instrukcji znajduje się modyfikator NOCOPY to kompilator spróbuje przekazać parametr przez referencję a nie przez wartość, nazwa_parametru [tryb] NOCOPY typ_danych CREATE OR REPLACE PROCEDURE example (p_p1 OUT NOCOPY VARCHAR2, p_p2 IN OUT NOCOPY NUMBER, p_p3 IN NOCOPY DATE) IS Wyjątki a NOCOPY W przypadku przekazywania parametru przez referencję zmiany w parametrach formalnych wpływają na argumenty, gdyż mają tą samą lokalizację, Tak więc jeśli procedura zakończy działanie bez obsługi wyjątku po modyfikacji parametru, wartość początkowa argumentu zostanie utyracona. Ignorowanie NOCOPY Gdy argument jest elementem tablicy asocjacyjnej, Jest ograniczony przez np. precyzję lub NOT NULL, Gdy argument i parametr formalny są rekordami, a ograniczenia odpowiadających sobie pól są odmienne, Przekazanie argumentu wymaga jawnego przekształcenia typu danych, 16

17 Sposoby wywoływania funkcji Funkcje w zapytaniach SQL DBMS_OUTPUT.PUT_LINE(nazwa_funkcji(10)); VARIABLE p_par NUMBER; :p_par:=nazwa_funkcji(10); v_par NUMBER; v_par:=nazwa_funkcji(10); DBMS_OUTPUT.PUT_LINE(v_par); SELECT id, nazwa_funkcji(id) FROM employees; Mogą wystąpić na liście SELECT, Jako wyrażenia warunkowe w WHERE lub HAVING, W klauzulach ORDER BY i GROUP BY, Jako wartości VALUES w klauzuli INSERT, W klauzuli SET w UPDATE. Ograniczenia funkcje w SQL Procedury i funkcje SQL Developer Funkcje muszą być składowane w bazie, Akceptują jedynie parametry typu IN o typach zgodnych z SQL a nie PL/SQL, Zwracają typ SQL a nie PL/SQL, Wywołując funkcję w zapytaniu SQL musisz być właścicielem tej funkcji lub mieć uprawnienie EXECUTE, Dopuszczalna jest tylko notacja oparta na pozycjach, a nie nazwach, 17

18 Procedury i funkcje SQL Developer WYKORZYSTANA LITERATURA J. Price, Oracle Database 11g i SQL. Programowanie. Helion, S. Urman, R. Hardman, M. McLaughlin, Oracle Database 10g. Programowanie w języku PL/SQL. Helion, azy_danych 18