RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" Kraków Kuratorium Oświaty w Krakowie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 2/25

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Bożena Puchała, Jacek Urban. Badaniem objęto 36 uczniów (ankieta, wywiady grupowe w tym kl I-III -9 i IV-VI 6), 26 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 15 nauczycieli (ankieta i wywiady grupowe w tym nauczycieli uczących w jednym oddziale). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem szkoły, grupowy z przedstawicielem organu prowadzącego i partnerów szkoły (4), z pracownikiem niepedagogicznym, a także obserwacje lekcji i rozmowy z dziećmi oraz nauczycielami po obserwacji zajęć i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się; Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej; Respektowane są normy społeczne. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 3/25

4 Obraz szkoły Szkoła w Rajsku (malowniczej, południowej części Krakowa) ma długą historię - istnieje bowiem od 1921 roku. Przechodziła różne koleje losu, a gdy Wydział Edukacji Urzędu Miasta Krakowa podjął decyzję o jej likwidacji, rodzice postanowili temu zapobiec. Zawiązano Stowarzyszenie Rajska Szkoła, które podjęło w 2005 roku kroki zmierzające do utworzenia placówki edukacyjnej w miejsce likwidowanej Szkoły Podstawowej nr 136. Stowarzyszenie stało się od 1 września 2006 roku organem prowadzącym dla szkoły podstawowej, a potem także gimnazjum. Dla najmłodszych dzieci zorganizowany został oddział przedszkolny. Swoją działalność placówka rozpoczęła 1 września 2006 r. "przejmując" 58 uczniów z byłej Szkoły Podstawowej nr 136. Rozpoczęto pracę mając siedemdziesięciu kilku uczniów. Z roku na rok ich liczba się zwiększa, a od września 2013 roku w samej Szkole Podstawowej uczy się 99 uczniów. Jest to Szkoła mała, kameralna. Zgodnie z zapisem w Statucie Szkoły liczebność w klasach nie przekracza 18 osób. Na każdym poziomie nauczania funkcjonuje jeden oddział klasowy. Szkoła oferuje zainteresowanym zajęcia popołudniowe w np.: kółku teatralnym, plastycznym, komputerowym oraz zajęcia sportowe. Atutem Szkoły jest fakt, że posiada własne środki transportu - dzięki temu pomaga w dowozie dzieci do i ze Szkoły. Procesy edukacyjne są zorganizowane z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów, niemniej jednak uczniowie mają niewielki wpływ na tematy zajęć a nauczyciele nie ze wszystkimi uczniami rozmawiają o trudnościach w nauce i ich postępach. Procesy te są zorganizowane w sposób umożliwiający powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie w kształtowaniu kompetencji kluczowych ale Szkoła nie prowadzi działań o charakterze nowatorskim. W Szkole po pierwszym etapie edukacyjnym przeprowadzane są analizy wyników Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów (OBUT). Nauczanie jest spójne z zalecanymi metodami i sposobami realizacji podstawy programowej. Obserwuje się wzrost efektów kształcenia (obecnie 7 stanin w dziewięciostopniowej skali). Uczniowie uczestnicząc w licznych konkursach odnoszą sukcesy, między innymi, w konkursie ekologicznym i plastycznym, a także w konkursach szkolnych: na dekorację klas, piknikowym, piosenki bajkowej. Uczniowie czują się w Szkole bezpiecznie, zarówno na lekcjach, przerwach, jak i w tak zwanej sieci. Relacje pomiędzy przedstawicielami podmiotów tworzących społeczność szkolną, w tym pomiędzy uczniami i nauczycielami, oparte są na poszanowaniu. Według ankietowanych rodziców i uczniów czują się oni równie i dobrze traktowani przez nauczycieli. Nie mniej jednak rodzice nie mieli wpływu na kształt Programu Wychowawczego Szkoły. Ankietowani uczniowie wskazują również na to, że mają niewielki wpływ na zasady zachowania obowiązujące w Szkole. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 4/25

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" Szkoła podstawowa Kraków Numer 113 TUCHOWSKA Kod pocztowy Urząd pocztowy KRAKÓW Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 99 Oddziały 7 Nauczyciele pełnozatrudnieni publiczna Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 6.60 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki MAŁOPOLSKIE Kraków Kraków gmina miejska Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 5/25

6 Poziom spełniania wymagań państwa Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału (D) C Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się (D) Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się (D) Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania (D) Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach (D) Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój (D) Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej (B) Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój. (B) Uczniowie uczą się od siebie nawzajem (B) W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów (B) Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) B Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Respektowane są normy społeczne C Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne (D) Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego (D) Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu (D) W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb (B) W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice (B) Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 6/25

7 Wnioski 1. Organizacja procesów edukacyjnych uwzględnia indywidualne możliwości i potrzeby uczniów, jednak nie ze wszystkimi nauczycielami uczniowie rozmawiają o swoich postępach i trudnościach w nauce. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób umożliwiający powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie; kształtują kompetencje kluczowe. Szkoła nie prowadzi działań o nowatorskim charakterze. 3. Prowadzone analizy osiągnięć uczniów oraz wdrożone na ich podstawie działania przyczyniły się do wzrostu efektów kształcenia widocznych, między innymi, we wzroście wyników sprawdzianu w klasie VI. 4. Uczniowie czują się w Szkole bezpiecznie. Relacje miedzy podmiotami tworzącymi społeczność szkolną oparte są na poszanowaniu oraz równym traktowaniu uczniów przez nauczycieli. Jednak uczniowie wskazują na, ich zdaniem, niewielki wpływ na to, jakie zasady zachowania obowiązują w Szkole. Rodzice nie mieli wpływu na program wychowawczy Szkoły. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 7/25

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Nauczanie w efektywnych szkołach jest celowe, ma jasno określone zadania, jest dobrze zorganizowane, przygotowane i odbywa się w odpowiednim tempie. Ilość czasu spędzanego na uczeniu się jest zaplanowana i kontrolowana, a stawiane pytania angażują uczniów. Środowisko uczenia się powinno być atrakcyjne, metody pracy nauczycieli oparte na najnowszej wiedzy pedagogicznej. Ważne jest, by zachęcać uczniów do samooceny i brania odpowiedzialności za proces uczenia się. Duży wpływ na ten proces ma informowanie uczniów o postępie, jaki się dokonuje w ich rozwoju intelektualnym, społecznym i osobistym. Poziom spełnienia wymagania: C Nauczyciele planują procesy edukacyjne uwzględniając indywidualne możliwości i potrzeby uczniów. Uczniowie zazwyczaj znają stawiane przed nimi cele i formułowane względem nich oczekiwania; nie przez wszystkich nauczycieli są informowani o swoich postępach i trudnościach. Nauczyciele wspierają ich w trudnych chwilach. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób umożliwiający powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Szkoła nie prowadzi działań o nowatorskim charakterze. Wymaganie spełnione jest na poziomie średnim. Obszar badania: Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Procesy edukacyjne są dostosowane do potrzeb uczniów, a ich organizacja sprzyja rozbudzaniu ich ciekawości poznawczej. Uczniowie współpracują z innymi podczas większości zajęć. Ich zdaniem, nauczyciele potrafią zainteresować tematem lekcji, zrozumiale tłumaczą zagadnienia, a oni sami czują się zmotywowani do nauki. Uczniom podobają się obserwowane lekcje. Niektórzy wskazują, że część obserwowanych lekcji różniła się od innych, na przykład tym, że było dużo ćwiczeń na lekcji, uczniowie pracowali w grupach, można było zadawać więcej pytań, lub, że lekcja była śmieszna, ciekawa, "były doświadczenia". Nauczyciele w większości deklarują, że obserwowane lekcje nie różnią się od innych; jeden z nauczycieli stwierdza, iż obserwowana lekcja różniła się od innych, ponieważ oparta była szczególnie na doświadczeniach, prowadzona metodą odkrywania świata zmysłów. Nauczyciele wskazują, iż wybór metod jest wynikiem dostosowania ich do celów lekcji, efektywności oraz dostosowania do potrzeb i preferencji uczniów danej klasy. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 8/25

9 Obszar badania: Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się. Ich zdaniem uczniowie potrafią uczyć się samodzielnie. Uczniowie twierdzą, że potrafią się uczyć; deklarują, że nauczyciele wyjaśniają im, jak należy się uczyć. Jednak większość wskazuje, że na mniejszości lekcji ktoś pomógł im zastanowić się, czego się nauczyli. Podczas obserwowanych lekcji nauczyciele: nie zawsze organizowali sytuacje, w których uczniowie mogli lekcję podsumować; stwarzali sytuacje, w których uczniowie mogli podejmować indywidualne decyzje dotyczące ich uczenia się, wyrażać swoje opinie, poszukiwać różnych rozwiązań. Uczniowie korzystali z możliwości wyrażenia swojego zdania na tematy poruszane podczas lekcji. Nauczyciele kształtowali u uczniów umiejętność uczenia się, np. organizując sytuacje badań, obserwacji, skłaniając do samodzielnego formułowania wniosków. Obszar badania: Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się Obserwacje lekcji wykazują, iż nauczyciele w sposób właściwy reagują na opinie, inicjatywy uczniów podczas lekcji. Akceptują je i wykorzystują do pracy na lekcji. Uczniowie mają możliwość wykorzystania popełnionych błędów do uczenia się. Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjająca uczeniu się. Rodzice wskazują, iż nauczyciele dbają o dobre relacje miedzy ich dzieckiem i innymi uczniami, szanują ich dziecko, dobrze traktują wszystkich uczniów. Informują, że ich dzieci lubią chodzić do Szkoły. Uczniowie deklarują, że odnoszą się do siebie przyjaźnie, pomagają sobie w uczeniu się oraz stwierdzają, że nauczyciele traktują równie dobrze wszystkich uczniów i wysłuchują ich, gdy mają potrzebę z nimi porozmawiać. Jednocześnie jednak wskazują, iż niektórzy uczniowie w ich Szkole są lekceważeni przez innych. Mniej niż połowa uczniów zgadza się ze stwierdzeniem, iż w dniu dzisiejszym otrzymali wskazówkę od nauczycieli, która pomogła im się uczyć. Zdaniem uczniów większość czasu na lekcjach wykorzystywana jest na uczenie się. Obserwacje lekcji wykazują, iż nauczyciele w sposób właściwy reagują na opinie, inicjatywy uczniów podczas lekcji. Akceptują je i wykorzystują do pracy na lekcji. Uczniowie mają możliwość wykorzystania popełnionych błędów do uczenia się. Nauczyciele tworzą atmosferę uczenia się, na przykład poprzez stosowanie technik badawczych, zachęcanie do prowadzenia obserwacji i formułowania wniosków. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 9/25

10 Obszar badania: Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Wiedzą, dlaczego czegoś się uczą. Na większości obserwowanych zajęć uczniowie mieli możliwość poznania celów lekcji. Na większości lekcji nauczyciele wyjaśniają, jakich działań oczekują od uczniów. Obszar badania: Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach Nauczyciele motywują uczniów i udzielają im wsparcia w sytuacjach trudnych. Zdaniem nauczycieli, dzięki informacji zwrotnej, jaką od nich otrzymują uczniowie większość z nich jest zmotywowana do pracy. Rodzice stwierdzają, że większość nauczycieli częściej chwali dzieci niż je krytykuje oraz większość wierzy w ich możliwości, a także udziela pomocy, gdy dzieci tego potrzebują. Większość uczniów deklaruje, że nauczyciele pomagają im, jeśli potrzebują wsparcia. Ich zdaniem sposób prowadzenia zajęć pomaga im uczyć się. Jednak większość ankietowanych uczniów uważa, że jedynie do połowy lub mniej niż połowy zajęć odnosi się stwierdzenie: "lubię się uczyć na tej lekcji". Obszar badania: Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój Zdecydowana większość rodziców wskazuje, że to, jak nauczyciele oceniają ich dziecko, zachęca je do uczenia się. Na lekcjach nauczyciele przestrzegają ustalonych zasad oceniania, uzasadniają stawiane stopnie. Zdaniem uczniów, są oni oceniani według jasnych zasad. Jednak nie wszyscy nauczyciele rozmawiają z uczniami o ich postępach w nauce. Mniej niż połowa nauczycieli rozmawia z uczniami na temat przyczyn ich trudności w nauce. Na obserwowanych zajęciach nauczyciele zwracają uwagę na te elementy odpowiedzi lub działania ucznia, które są prawidłowe, nieprawidłowe są korygowane; w większości sytuacji uczniowie otrzymują informację zwrotną dotyczącą efektów swojej pracy. Informacja zwrotna wspomaga uczniów w procesie uczenia się i planowaniu ich indywidualnego rozwoju. Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie, co pomaga im zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. Nabywane wiadomości i umiejętności, zdaniem uczniów, przydają się w życiu codziennym. Nauczyciele na lekcji odwołują się do wiedzy z innych przedmiotów oraz do doświadczeń pozaszkolnych: ukazują uczniom związki między tym, co dzieje się na lekcji, a sytuacją w najbliższej okolicy, wydarzeniami w Polsce lub na świecie (np. tematyka procentów ulotki z banków koszty kredytów, dbałość o środowisko - oszczędzanie wody, energii, wybór samorządu uczniowskiego jako przykład wyborów, prowadzenia kampanii wyborczej). Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 10/25

11 Obszar badania: Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój. Nauczyciele w niewielkim stopniu umożliwiają uczniom wpływanie na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Informują, iż dają im czasem wybór dotyczący tematyki, metod pracy, zajęć pozalekcyjnych; rzadziej - sposobu oceniania, terminów testów, sprawdzianów. Nauczyciele podczas zebrania Rady Pedagogicznej wskazują, iż uwzględniają opinie uczniów organizując wycieczki (np. o tematyce historycznej) oraz rodzaj zajęć sportowych. Podczas obserwacji stwierdzono, iż niektórzy nauczyciele rozmawiali z uczniami, w jaki sposób będzie przebiegać lekcja; w większości stwarzali możliwość zastanowienia się, czego uczniowie nauczyli się na lekcji. Zdaniem większości ankietowanych uczniów, nie mieli oni dzisiaj wpływu na atmosferę w klasie, omawiane tematy i treści, sposób uczenia się - (rys.1w). Uczniowie deklarują, iż ich wyniki w nauce zależą głównie od ich zaangażowania. Informują w większości, iż niektórzy nauczyciele zachęcają ich do wymyślania i realizowania własnych pomysłów. Rys.1w Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 11/25

12 Obszar badania: Uczniowie uczą się od siebie nawzajem Nauczyciele prowadzą działania sprzyjające uczeniu się uczniów od siebie nawzajem. Najczęściej wskazują w badaniu ankietowym, na pracę w grupach, wyrażanie opinii przez uczniów; wykorzystują prezentacje uczniowskie, dyskusje na forum, referaty oraz ocenę koleżeńską. Uczniowie wskazują, że pracują w grupach lub parach, jednak ponad połowa (13 z 21) z nich podaje, że w dniu badania nie miała miejsca taka sytuacja; część uczniów wskazało, iż w dniu dzisiejszym nie wykonywali zadania wymyślonego przez siebie lub swoich kolegów. Nauczyciele podczas obserwowanych lekcji stwarzają możliwość wzajemnego uczenia się uczniów poprzez, na przykład: przypomnienie wiadomości i umiejętności nabytych wcześniej, przekazanie wniosków formułowanych na podstawie obserwacji, informacji o osobistych doświadczeniach dotyczących tematu lekcji. Obszar badania: W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów Szkoła nie prowadzi działań o nowatorskim charakterze. Pani Dyrektor informuje, iż nie potrafi przedstawić działań nowatorskich czy innowacyjnych. Wskazuje na imprezy: wigilię szkolną i Rajską Majówkę, które mają swoją formułę. Wigilia szkolna odbywa się w godzinach popołudniowych na sali gimnastycznej z udziałem wszystkich uczniów i ich rodziców, natomiast tradycyjna Rajska Majówka jest imprezą nie tylko plenerowo-rekreacyjną - każda ma swój temat: uczniowie przygotowują różnego rodzaju prezentacje, występy, na przykład na tematy: regiony i folklor Polski, państwa świata - ciekawostki, zwyczaje; bajki znane i mniej znane. Nauczyciele wskazują na nowe, wykorzystujące technologię informacyjną metody pracy, wykorzystanie multimedialnych środków dydaktycznych, elektroniczną komunikację z uczniami, rodzicami, z innymi nauczycielami. Wskazane przykłady nie mają jednak charakteru działań nowatorskich. Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 12/25

13 Poziom spełnienia wymagania: B W Szkole realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego w oparciu o analizy wyników badania kompetencji (OBUT), sprawdzianów zewnętrznych a także monitoring ustalonych ocen i wyniki w konkursach przedmiotowych. Procesy edukacyjne są spójne z zalecanymi warunkami i sposobami jej realizacji poprzez między innymi kształtowanie u uczniów kompetencji kluczowych. Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania procesów edukacyjnych przyczyniły się do wzrostu ilości wydanych świadectw z wyróżnieniem a także efektów kształcenia oraz osiągania przez uczniów różnorodnych sukcesów. Wymaganie spełnione jest na poziomie wysokim. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego W Szkole realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Dyrektor i nauczyciele informują, że na pierwszym etapie edukacyjnym prowadzona jest obserwacja i diagnoza osiągnięć uczniów a następnie analizowana pod kątem zaspokojenia potrzeb edukacyjnych. Na podstawie tej analizy zorganizowano zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, korekcyjno-kompensacyjne i rozwijające, a także dobierano podręczniki na drugim etapie edukacyjnym. Natomiast analizy wyników sprawdzianów wewnętrznych oraz Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasisty stanowią diagnozę na wejściu w drugim etapie edukacyjnym. Wnioski z tych analiz przyczyniają się do kształtowania u uczniów umiejętności i kompetencji kluczowych np.: rozwiązywania zadań tekstowych i czytania ze zrozumieniem. Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Procesy edukacyjne są spójne z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej. Nauczyciele stwarzają uczniom możliwości kształtowania kluczowych kompetencji: komunikacji w języku ojczystym (rys 1j), czytania, uczenia się, odkrywania swoich zainteresowań, formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych, pracy zespołowej (rys 2j), myślenia naukowego. Nauczyciele wskazali, że na mniej niż połowie zajęć kształtują umiejętności posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (3j), myślenia matematycznego (4j). Deklarują, że starają się wykorzystywać różnorodne zalecane sposoby i warunki realizacji podstawy programowej z uwzględnieniem mediów edukacyjnych, zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce, mobilizowania uczniów do generowania własnych pomysłów oraz rozwiązań i uczenia się przez zabawę. Z obserwacji zajęć wynika, że nauczyciele uwzględniają zalecane sposoby i warunki realizacji podstawy programowej np. poprzez kształtowania umiejętności rozpoznawania tekstu słuchanego, rozumienia instrukcji, wykorzystania przestrzeni relaksacyjnej, prowadzenia obserwacji i prostych doświadczeń. Nauczyciele wykorzystują aktywizujące metody nauczania np. zmodyfikowaną metodę pokera twórczego a podczas prowadzenia lekcji powtórzeniowej stosują metodę uczenia się od innych, poszukiwania myślenia Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 13/25

14 przyczynowo-skutkowego oraz zasadę stopniowania trudności, a także wykorzystują własny dorobek naukowy. Rys. 1j Rys. 2j Rys. 3j Rys. 4j Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 14/25

15 Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz W Szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia uczących się, uwzględniając ich potencjał intelektualny a także formułuje i wdraża wnioski z tych analiz (rys 1o). Nauczyciele wskazują na jeszcze inne sposoby wykorzystania w swojej pracy wniosków z analizy osiągnięć uczniów m.in.: organizację zajęć wyrównujących szanse edukacyjne, dobór tematyki zajęć rozwijających, przygotowanie uczniów do konkursów, powtarzanie i utrwalanie zagadnień, z którymi uczniowie sobie nie radzą, umożliwienie uczniom poprawę ocen, wyróżnianie najciekawszych prac powstałych podczas zajęć szkolnych poprzez wywieszenie ich w korytarzu szkolnym. Nauczyciele w różny sposób monitorują osiągnięcia uczniów (rys 1w). Uczniowie wskazują, że nauczyciele upewniają się, czy właściwie zrozumieli to, o czym mówili na lekcji (rys 1j). Z obserwacji zajęć wynika, że nauczyciele monitorując nabywanie wiadomości i umiejętności uczniów sprawdzają w jaki sposób wykonują oni zadania; zadają im pytania ale także stwarzają możliwości ich zadawania. Zwracają uwagę na te elementy odpowiedzi lub działania ucznia, które były nieprawidłowe, niezwłocznie je korygują, wskazując błąd i w sposób zrozumiały go omawiając, lub odwołują się do wiedzy pozostałych uczniów. Organizują lekcje powtórzeniowe w zależności od czasu realizacji poszczególnych treści programowych, odpytują prawie wszystkich uczniów, stosują różne metody (prawda fałsz np. skreślanie zdań nie pasujących do treści opowiadania). Nauczyciele na niektórych obserwowanych lekcjach podsumowywali zajęcia lub też prosili uczniów o ich podsumowanie. Rys. 1j Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 15/25

16 Rys.1o Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 16/25

17 Rys.1w Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 17/25

18 Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Działania Szkoły wynikające z analizy wniosków sformułowanych na podstawie monitorowania procesów edukacyjnych przyczyniają się do odnoszenia przez uczniów różnych sukcesów. Działania te przekładają się także na wzrost wyników sprawdzianu zewnętrznego. Analiza tych wniosków wymaga zaspokojenia zindywidualizowanych potrzeb i możliwości uczniów. Przykładami wdrożonych wniosków z nadzoru pedagogicznego jest upowszechnienie organizacji zindywidualizowanego systemu oddziaływań (udział w projekcie), zapewnienie wsparcia uczniom poprzez organizacje dodatkowych zajęć, a także ćwiczeń kształtujących umiejętność uczenia się (zajęcia z pedagogiem), rozwijanie uzdolnień (organizacja dodatkowych kół przedmiotowych), zmiany sposobu przygotowania do konkursów przedmiotowych; rozwijanie umiejętności ortograficzno gramatycznych (udział w programie Ortografitti). Uczestnictwo w kołach zainteresowań, przyczyniło się do wyższych od przewidywanych ocen rocznych i znaczącego wzrostu ilości świadectw z wyróżnieniem (9 na 18 uczniów). Ponadto wdrożono działania wychowawcze np. poprzez cykl spotkań z pedagogiem szkolnym, które zdecydowanie poprawiły relacje pomiędzy uczniami w klasie. Nauczyciele wskazywali, iż uczniowie odnoszą sukcesy w konkursach np. recytatorskim (wielokrotna laureatka), plastycznym i muzycznym oraz uzyskali wyróżnienie za przygotowane jasełka. Uczniowie podawali liczne przykłady zadowolenia z powodu takich osiągnięć jak: wysokie oceny z przedmiotów; sukcesy w konkursach i zawodach sportowych oraz poszerzenie wiadomości oraz na inne np. cyt. mam miłą wychowawczynię, przyjaciółki i zdolności. Wyniki edukacyjne Szkoły wskazują na wzrost efektów kształcenia, o czym świadczy wzrost średniej ocen i liczby uczniów otrzymujących świadectwo z wyróżnieniem. Wyniki sprawdzianu zewnętrznego w ostatnich trzech latach w dziewięciostopniowej skali przedstawiają się następująco: rok szkolny 2010/ stanin; rok szkolny 2011/ stanin, rok szkolny 2012/ stanin. Wobec powyższego można stwierdzić, iż wyniki sprawdzianu zewnętrznego utrzymywały się na tym samym poziomie, a w ostatnim roku szkolnym wzrosły. Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Działania realizowane w Szkole przyczyniają się do odnoszenia sukcesów uczniów w następnym etapie edukacyjnym. Umiejętności rozwijane przez Szkołę są przydatne uczniom na rynku pracy. Za najważniejsze uznaje się: językowe, informatyczne ale także wyrabianie poczucia odpowiedzialności, umiejętności komunikacji interpersonalnej, postaw asertywnych, współdziałania w grupie, pracy zespołowej, przestrzegania norm społecznych oraz zachowania się w różnych sytuacjach życiowych. Szkoła podejmuje różnorodne działania mające na celu kształtowanie umiejętności myślenia logicznego, wykorzystania wiedzy w praktyce, pozyskiwania informacji z różnych źródeł i krytycznej ich analizy oraz szczególnie potrzebnych na rynku pracy: sporządzania różnych dokumentów, pisania podań i CV. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 18/25

19 Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Szkoły powinny kształtować postawy zgodne z wartościami i normami społeczeństwa demokratycznego. Poznawanie zasad i rozumienie ich znaczenia dla funkcjonowania społeczności szkolnej i społeczeństwa stanowi element rozwoju. Świadomość tego, jak ważne jest przestrzeganie wspólnie ustalonych reguł, decyduje o sukcesie grup. Ważnym zadaniem szkoły jest tworzenie poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, a także klimatu sprzyjającego uczeniu się. Poziom spełnienia wymagania: C Ankietowani uczniowie, podczas lekcji i przerw czują się w szkole bezpiecznie, nie doznają przemocy fizycznej, finansowej; nie ma obrażania "w sieci". Uczniowie potrafią dzielić się odpowiedzialnością. Informują, że nauczyciele zachęcają ich do wymyślania i realizowania własnych pomysłów. Uczniowie uzależniają osiąganie swoich sukcesów przede wszystkim od własnego zaangażowania i czasu poświęconego na naukę. Relacje miedzy podmiotami tworzącymi społeczność szkolną oparte są na poszanowaniu i równym traktowaniu. Według rodziców program wychowawczy nie był konsultowany z nimi. Uczniowie w większości wskazują, że nie mają wpływu na to, jakie zasady zachowania obowiązują w Szkole. Wymaganie spełnione jest na poziomie średnim. Obszar badania: Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne Wszyscy ankietowani uczniowie wskazują, że podczas lekcji czują się w Szkole bezpiecznie, i prawie wszyscy (20 z 21) - podczas przerw. Uczniowie deklarują, że w Szkole czują się bezpiecznie - nie doznają przemocy fizycznej, nie ma kradzieży; nikt ich nie zmuszania do kupowania czegoś za ich własne pieniądze. Wszyscy uczniowie czują się "w sieci" bezpiecznie - nie są obrażani przez Internet lub telefon komórkowy. Zdecydowanej większości ankietowanych uczniów nie zdarzają się sytuacje, by celowo byli wykluczani z grupy. Większość z uczniów czuje się bezpiecznie przebywając na terenie Szkoły po zajęciach lekcyjnych (rys 1j). Jeżeli chodzi o inne formy przemocy (werbalne) większość uczniów wskazuje, że: co najmniej raz robiono im dowcipy, które odbierali jako nieprzyjemne (rys 1w); część była obrażana (rys. 2w). Według nauczycieli i uczniów bezpieczeństwo w Szkole zapewniane jest poprzez: zamykanie Szkoły, dyżury nauczycieli na przerwach. Z informacji pozyskanych od organu prowadzącego wynika, iż w Szkole jest bezpiecznie, nie ma zjawisk przemocy; jeśli pojawiają się jakieś sytuacje konfliktowe, natychmiast podejmowane są działania rozwiązujące trudne sytuacje. Nauczyciele dbają o fizyczne i emocjonalne bezpieczeństwo uczniów. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 19/25

20 Rys. 1j Rys.1w Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 20/25

21 Rys.2w Obszar badania: Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego Uczniowie potrafią dzielić się odpowiedzialnością, a w Szkole budowany jest pozytywny klimat dla ich współpracy. Większość uczniów bierze udział w różnorodnych działaniach na rzecz innych (rys. 1w). Z informacji pozyskanych od nauczycieli w wywiadzie wynika, że samorządność uczniowska to dobra szkoła współpracy. Jako przykłady wskazują: uwzględnianie propozycji uczniów dotyczących tematów lekcji wychowawczych i Pikniku Rodzinnego, wyboru lektur uzupełniających, kampanii wyborczych (wybory do samorządu klasowego), organizacji Mikołajek, dekoracji klas, wyboru repertuaru filmowego, teatralnego i wyboru najlepszej klasy. Z inicjatywy uczniów realizowany jest program Odblaskowa Szkoła, organizowana jest zbiórka surowców wtórnych (kosze w klasie - papier, szkło, plastik), a także wyjścia do stadniny koni. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 21/25

22 Rys.1w Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu Zasady postępowania i współżycia szkolnego są przestrzegane. Rodzice dobrze oceniają relacje panujące miedzy uczniami a nauczycielami, które oparte są na poszanowaniu (rys. 1j) i równym traktowaniu (rys. 2j). Uczniowie w większości wskazują, że nie mają wpływu na to, jakie zasady zachowania obowiązują w Szkole (rys 3j). Prawie wszyscy rodzicee i wszyscy nauczyciele wskazują jednak że mają oni wpływ na to, jakich zachowań oczekuje się w Szkole. Nauczyciele zaliczają do obowiązującego w Szkole katalogu zachowań: poczucie bezpieczeństwa uczniów, wzajemny szacunek, odpowiedzialność za siebie i drugiego; poszanowanie cudzej własności, sprawiedliwe traktowanie wszystkich, uczciwość, stosowanie zwrotów grzecznościowych, kulturę osobistą i przestrzeganie szkolnego prawa. Rodzice w wywiadzie deklarują, że mają wpływ na działania Szkoły np. poprzez wdrożenie działań wynikających z analizy wyników ankiet kierowanych do nich a także zaspokojenie potrzeb ich dzieci (koła zainteresowań). Rodzice wskazują pond to na potrzebę wprowadzenia j. rosyjskiego. Rodzice wyrażali opinie dotyczącą organizacji imprez i uroczystości takich jak: Piknik Rodzinny, Dzień Babci, Wigilia a także co do rozwiązania problemów wychowawczych. Według rodziców dzieci z dużymi problemami w zachowaniu przenoszone z innych szkół odnajdują się w tej Szkole, podobnie dzieci spoza rejonu - jest ich sporo, ale dobrze się asymilują, a nauczyciele potrafią współpracować z trudnymi dziećmi, są one akceptowane w klasie. Rodzice informują, że mają wpływ na zasady zachowania i wartości obowiązujące w Szkole np. poprzez dobór tematyki rozmów wychowawcy z klasą na godzinie wychowawczej i wzmocnienie dyżurów na przerwach na terenie Szkoły. Rodzice w wywiadzie uzupełnili informacje o Szkole: jest jedynym ośrodkiem kultury w tym terenie, prezentuje dobry poziom nauczania, prawie wszyscy uczniowie SP zostają w tym gimnazjum; Szkoła ma dużo chętnych do przyjęcia, w tym roku otwarto przedszkole. Według nauczycieli Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 22/25

23 w Szkole rozmawia się z uczniami o zasadach i normach społecznych. Ma to miejsce podczas godzin do dyspozycji wychowawcy, spotkań z wychowawcą i ze specjalistami. Nauczyciele podczas zebrania Rady Pedagogicznej, w świetle wyników ankiet uczniowskich (nie mają wpływu na te zasady) podkreślali, że w kl I - III ustalane są wspólnie zasady kodeksu postępowania (system kolorowych kropek za oceny zachowania), dokonywane są także modyfikacje wprowadzonego od niedawna punktowego systemu zachowania (wcześniej kontrakty). Rys. 1j Rys. 2j Rys. 3j Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 23/25

24 Obszar badania: W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb W Szkole prowadzona jest analiza działań wychowawczych. Podejmowane działania są w razie potrzeby modyfikowane. Dyrektor i nauczyciele jako przykłady tych działań wskazują głównie zagadnienia bezpieczeństwa, frekwencji, integracji uczniów z całą społecznością szkolną. Przeprowadzone analizy skuteczności dotyczyły: stosowania punktowego systemu oceniania zachowania (zmiany systemu), procedur dotyczących bezpieczeństwa, dyżurów nauczycieli na przerwach (na zewnątrz budynku), treningu umiejętności społecznych prowadzonego przez pedagoga (integracja zespołu klasowego). Respondenci informują, że modyfikacja dotyczy formuły spotkań integracyjnych, badań ankietowych kierowanych między innymi do rodziców, dotyczących stopnia zadowolenia ze Szkoły. Z inicjatywy rodziców zmodyfikowano i wypracowano formułę wigilii szkolnej i Pikniku Rodzinnego. Z analizy danych zastanych wynika, że podejmowane działania zawarte są w programie wychowawczym. Obszar badania: W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice Szkoła dostrzega pomysły i inicjatywy zgłaszane przez uczniów i rodziców. Uczniowie mają możliwość zgłaszania propozycji dotyczących zasad postępowania w Szkole, praw i obowiązków, wyrażania własnych opinii np. co do sposobu wyboru uczniów do samorządu klasowego, oceny zachowania. Dyrektor stwierdza, że uczniowie rzadko zgłaszają propozycje zmian w działaniach Szkoły. Zgłosili na przykład potrzebę zezwolenia na używania telefonów komórkowych (wyrażono zgodę na używanie podczas przerw, bez możliwości filmowania i nagrywania) i organizacji dyskotek. Uczniowie wspólnie z rodzicami zgłosili potrzebę organizacji wigilii, świątecznego wystroju klas, kiermaszy ze stroikami i wystawieniem prac plastycznych, pieczeniem ciast (dochód przeznaczany był np. na zakup pomocy do pracowni chemicznej, zakup komputerów). Rodzice, według Dyrektora, prócz standardowego zainteresowania harmonogramem imprez szkolnych i klasowych wykazują zainteresowanie innymi aspektami życia Szkoły, np: przestrzeganiem norm współżycia czy bezpieczeństwem uczniów. Inne zgłaszane przez rodziców i uczniów propozycje to: zwiększenie ilości wycieczek, wyjść do teatru, kółek zainteresowań, w tym matematycznego, przyrodniczego, artystyczno-muzycznego dla kl I - III i IV - VI; pozostawiania rzeczy uczniów w szatniach. Inicjatywy zgłaszane przez rodziców i zrealizowane: Szkoła jest zamykana, przeprowadzono zajęcia integracyjne uczniów w jednej z klas (cykl zajęć z pedagogiem na godzinach wychowawczych), organizowana jest Rajska Majówka (piknik). Forma tych imprez została wypracowana przy współpracy: rodzice - nauczyciele - dyrektor. Uczniowie, według Dyrektora Szkoły, wykazują najczęściej zainteresowanie sferą kulturalną i rozrywkową np: czy może się odbyć dyskoteka lub na jaki film i kiedy można pójść do kina, ewentualnie: czy i gdzie pojadą uczniowie na wycieczkę. Tego typu propozycje rozpatrywane są na poziomie poszczególnych klas i omawiane z rodzicami. Według opinii wyrażonej w wywiadzie przez rodziców nie konsultowali oni programu wychowawczego Szkoły (powyższy wymóg zapisany został w Statucie). Rodzice w wywiadzie zgłaszają problem zbyt wysokich norm ujętych w punktowym systemie oceny zachowania. Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 24/25

25 Raport sporządzili Bożena Puchała Jacek Urban Kurator Oświaty:... Szkoła Podstawowa "Rajska Szkoła" 25/25