Celem powołania podzespołu jest zwiększenie skuteczności wdrażania programów ochrony powietrza. Zespół pracuje w pięciu sekcjach.

Transkrypt

1

2

3 1 sierpnia 2013 r. w Krakowie z inicjatywy WIOŚ w Krakowie, Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego i WFOŚiGW w Krakowie, powołano zespół ds. Lokalnych programów ochrony powietrza. Współpracę zadeklarowało 60 gmin i 19 starostw powiatowych. Celem powołania podzespołu jest zwiększenie skuteczności wdrażania programów ochrony powietrza. Zespół pracuje w pięciu sekcjach. Jego priorytetowe zadania to: stworzenie w województwie małopolskim mechanizmu finansowego zwiększającego skuteczność wdrażania gminnych programów ograniczania niskiej emisji, stworzenie gminnych programów ograniczenia niskiej emisji, których podstawą będzie inwentaryzacja źródeł niskiej emisji oraz funkcjonowanie lokalnej energetyki cieplnej; uzyskanie dla mieszkańców, za pośrednictwem gmin środków na wymianę uciążliwych dla środowiska systemów grzewczych; kształtowanie pozytywnej świadomości społecznej promowanie dobrych praktyk, z uwzględnieniem efektów finansowych Inspektorat uruchomił sieć dodatkowych (okresowych) pomiarów zanieczyszczenia powietrza zaplanowanych na lata w 24 miastach województwa małopolskiego jako narzędzia zwiększającego skuteczność wdrażania Programu Ochrony Powietrza.

4 Sekcja I Sekcja II Sekcja III Sekcja IV Aglomeracja Krakowska Niepołomice Proszowice Skawina Miechów Krzeszowice Słomniki Wieliczka Myślenice Sułkowice Chrzanów Trzebinia Oświęcim Zator Kęty Olkusz Wolbrom Brzeszcze Kęty Wadowice Andrychów Kalwaria Zebrzydowska Powiat suski koordynowany przez Starostwo Sucha Beskidzka Maków Podhalański Jordanów Zawoja Zembrzyce Nowy Targ Rabka Zakopane Bukowina Tatrzańska Szczawnica Zorganizowano: 23 duże spotkania i konferencje, 46 konsultacji w gminach i starostwach, 6 pokazów nowoczesnych kotłów na paliwa stałe, 2 szkolenia w/s składania wniosków na dofinansowywanie wymiany kotłów na paliwa stałe. Nowy Sącz Gorlice - Szymbark Krynica Piwniczna Muszyna Limanowa Mszana Dolna Sekcja V Tarnów Tuchów Dąbrowa Tarnowska Brzesko Bochnia Wojnicz

5 Miechów Oświęcim Dąbrowa Tarnowska Rabka Zdrój Nowy Targ Brzesko Słomniki Bukowno Kęty Szczawnica Limanowa Myślenice Rok 2014 Pomiary okresowe Rok 2014 Rok 2015 W 2015 roku zamknięto stacje w Wadowicach oraz Proszowicach

6 Typ stacji Ilość stacji Rok Stacje manualne 4 Stacje automatyczne rok Stacje mobilne 6 Stacje manualne 4 Stacje automatyczne 14 Stacje mobilne 6 Stacje pomiarowe Gminy Kraków 2016 rok Stacje manualne 2 Stacje mobilne 1 Liczba wykonanych oznaczeń w ramach monitoringu jakości powietrza w 2014 roku 39 tysięcy

7 Gorlice Olkusz Tarnów Trzebinia Niepołomice Bochnia Zakopane Skawina Tuchów Wadowice Nowy Sącz Sucha Beskidzka Kraków, stacja tła miesjkiego Kraków, stacja przemysłowa Proszowice Kraków, stacja komunikacyjna [µg/m 3 ] poziom dopuszczalny (40 µg/m 3 )

8 [µg/m 3 ] poziom dopuszczalny (40 µg/m 3 ) Brzesko Dąbrowa Tarnowska Rabka Miechów Oświęcim Nowy Targ * minimalne pokrycie roku pomiarami wynosi 14%

9 Tarnów Gorlice Olkusz Trzebinia Bochnia Niepołomice Zakopane Tuchów Skawina Wadowice Sucha Beskidzka Nowy Sącz Kraków, stacja tła miesjkiego Kraków, stacja przemysłowa Proszowice Kraków, stacja komunikacyjna poziom dopuszczalny (35) 20 0

10 poziom dopuszczalny (35) Brzesko Miechów Dąbrowa Tarnowska Rabka Oświęcim Nowy Targ * minimalne pokrycie roku pomiarami wynosi 14%

11 Trzebinia Tarnów Bochnia Zakopane Kraków, stacja tła miejskiego Kraków, stacja Przemysłowa Nowy Sącz Kraków, stacja Komunikacyjna [µg/m 3 ] poziom dopuszczalny (25 µg/m 3 )

12 Gorlice Tarnów Trzebinia Bochnia Kraków, stacja tła miejskiego Niepołomice Tuchów Kraków, stacja przemysłowa Wadowice Proszowice Zakopane Nowy Sącz Sucha Beskidzka Brzesko Dąbrowa Tarnowska Oświęcim Rabka Miechów Nowy Targ 2,7 3,5 3,5 4,4 5,0 6,1 7,0 7,2 7,4 7,6 7,7 7,2 [ng/m 3 ] 8,1 8,9 9,0 8,9 10,2 10,8 15,2 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 poziom dopuszczalny (1 ng/m 3 ) pomiary okresowe

13 Gorlice Tarnów Bochnia Trzebinia Zakopane Wadowice Olkusz Kraków, stacja tła miesjkiego Sucha Beskidzka** Nowy Sącz Niepołomice* Skawina Kraków, stacja przemysłowa Kraków, stacja komunikacyjna [µg/m 3 ] poziom dopuszczalny (40 µg/m 3 ) w związku z niepełną serią danych za 2011 rok użyto wyników z *2010 lub **2012 roku

14 Niepołomice* Sucha Beskidzka** Bochnia Gorlice Tuchów Tarnów Wadowice Trzebinia Zakopane Olkusz Nowy Sącz Kraków, stacja tła miesjkiego Proszowice Skawina Kraków, stacja przemysłowa Kraków, stacja komunikacyjna poziom dopuszczalny (35) 0 w związku z niepełną serią danych za 2011 rok użyto wyników z *2010 lub **2012 roku

15 25 25 [µg/m 3 ] poziom dopuszczalny (25 µg/m 3 ) 10 0 Kraków, stacja tła miesjkiego Kraków, stacja komunikacyjna Kraków, stacja przemysłowa Tarnów Nowy Sącz Zakopane Trzebinia

16 Szymbark Trzebinia Skawina Kraków, stacja tła miesjkiego Kraków, stacja przemysłowa Kraków, stacja komunikacyjna Nowy Sącz Olkusz Tarnów Sucha Beskidzka** Zakopane [µg/m 3 ] w związku z niepełną serią danych za 2011 rok użyto wyników z **2012 roku

17 Gorlice Trzebinia Tarnów Bochnia Kraków, stacja przemysłowa Zakopane Wadowice Kraków, stacja tła miesjkiego Proszowice Nowy Sącz Sucha Beskidzka** 3,3 2,3 3,0 4,7 4,3 5,9 5,6 6,6 6,8 6,3 8 7,7 8,6 8,7 8,7 9,4 [ng/m 3 ] 10,2 10,4 9,7 10,8 13,2 19, poziom dopuszczalny (1 ng/m 3 ) w związku z niepełną serią danych za 2011 rok użyto wyników z **2012 roku

18 [µg/m 3 ] pomiary stacjonarne pomiary mobilne Trzebinia Olkusz Bukowno Kęty poziom dopuszczalny (50 µg/m 3 ) styczeń/luty marzec kwiecień/maj maj/czerwiec

19 [µg/m 3 ] pomiary stacjonarne pomiary mobilne Nowy Sącz Zakopane Limanowa Szczawnica poziom dopuszczalny (50 µg/m 3 ) styczeń/luty luty/marzec kwiecień/maj maj/czerwiec

20 [µg/m 3 ] pomiary stacjonarne pomiary mobilne Skawina Kraków, Stacja tła ul. miejskiego Bujaka Myślenice Słomniki poziom dopuszczalny (50 µg/m 3 ) styczeń luty/marzec kwiecień maj

21 [µg/m 3 ] pomiary stacjonarne pomiary mobilne Olkusz Trzebinia Bukowno Kęty styczeń/luty marzec/kwiecień kwiecień/maj maj/czerwiec

22 [µg/m 3 ] pomiary stacjonarne pomiary mobilne Nowy Sącz Zakopane Szczawnica Limanowa styczeń/luty luty-kwiecień

23 pomiary stacjonarne pomiary mobilne Kraków, stacja tła miejskiego Skawina Myślenice Słomniki styczeń luty/marzec kwiecień maj czerwiec

24 [ng/m 3 ] [ng/m 3 ] [ng/m 3 ] poziom dopuszczalny (1 ng/m 3 ) Trzebinia Bukowno Kęty styczeń/luty marzec kwiecień/maj maj Nowy Sącz Zakopane Limanowa Szczawnica styczeń/luty luty/marzec kwiecień/maj Kraków, stacja tła miejskiego Myslenice Słomniki styczeń luty/marzec kwiecień maj

25 68% ogrzewanie gazowe 23% miejska sieć ciepłownicza 5% ogrzewanie elektryczne 4% niskoemisyjne kotły na paliwa stałe 0,2% ogrzewanie olejowe Liczba inwestycji ograniczających niską emisję przeprowadzonych w latach: rok 2013 rok 2014 Zestawienie gmin, w których dokonano wymiany urządzeń grzewczych na paliwa stałe wraz z informacją o zastosowanym zastępczym źródle ciepła Źródło: Departament Środowiska Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

26 Co ma wpływ pozytywny: o We wszystkich (poza Krakowem) miejscowościach województwa małopolskiego, gdzie wykazano przekroczenia dopuszczalnych stężeń, wprowadzono dofinansowywanie osobom prywatnym ze środków WFOŚiGW, do kosztów wymiany uciążliwych urządzeń grzewczych, także tych na paliwa stałe. o o o o o Ubiegające się o tego typu dofinansowania gminy muszą przyjąć uchwałą rad gmin Program Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) oparty o inwentaryzację źródeł emisji. Muszą też opracować lokalne regulaminy rozliczania dotacji oraz zasady kontroli eksploatacji zamontowanych urządzeń. WFOŚiGW konsultuje wnioski i doradza gminom. Miejscowości liczące mniej niż 10 tysięcy mieszkańców mogą w ramach PONE uzyskać dotacje z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Wysokość sięga 50% kosztów kwalifikowanych. Istnieje możliwość zawierania umów dwuletnich, co ułatwi rozliczanie zadań. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił kolejny nabór wniosków w ramach programu priorytetowego Poprawa jakości powietrza. Część 2) KAWKA - Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii". W tym naborze, na dofinansowanie przedsięwzięć mających na celu zmniejszenie narażenia ludności na oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza w strefach, w których występują znaczące przekroczenia standardów jakości powietrza przeznaczono ponad 120 mln zł (środki do wydatkowania w latach z możliwością zawarcia umowy do końca 2016 r.). Istotną zmianą w tej edycji programu KAWKA jest wprowadzenie zmian w zasadach udzielania dofinansowania. Od tej pory o dotację mogą ubiegać się miejscowości o liczbie mieszkańców powyżej 5 tys. Dofinansowania do wymiany uciążliwych urządzeń grzewczych dokonywane poprzez gminy są zwolnione z opodatkowania. Rośnie zainteresowanie mieszkańców nowymi źródłami energii.

27 Zjawiska negatywne: o o o o o o Małe zaangażowanie znacznej części gmin w realizację lokalnych programów ograniczania niskiej emisji - duża część gmin nie uchwaliła jeszcze gminnych programów, przez co nie składa wniosków do WFOŚiGW. Inwentaryzacja źródeł emisji w wielu gminach staje się formalnym powodem odsuwania w czasie Programów Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE). Tylko niektóre gminy na podstawie uproszczonych programów składają wnioski o dofinansowania do wymiany uciążliwych urządzeń grzewczych w budynkach prywatnych. Niektóre gminy utrzymują nadal stosowaną uprzednio formę dopłat z własnego budżetu (bez dopłat z WFOŚiGW). Efekt: mała atrakcyjność dofinansowania i niepewny skutek. Gminy realizujące programy PONE zgłaszają problem, że nie mają pełnej wykładni jak weryfikować atesty dla kotłów na paliwa stałe. Brakuje jednolitej bazy danych obejmującej inwentaryzację źródeł emisji. Chodzi o opracowanie na szczeblu krajowym lub wojewódzkim jednolitego systemu gromadzenia i przetwarzania danych. Nie wyeksponowano listy skutecznych i mniej skutecznych działań, podejmowanych w celu ograniczania niskiej emisji (I grupa: sieć miejska, termomodernizacja i wymiana źródeł ciepła w budynkach prywatnych, II grupa: solary)

28 Zgodnie z art. 96a. 1. ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska; Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie przystępuje do kontrolowania wykonywanych przez gminy zadań, określonych w programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Program ten zawiera wykaz zadań dla kilkudziesięciu gmin, wyszczególniając zadania, które powinny być wykonane w latach Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w ramach nałożonych na gminy zadań, przewiduje w latach likwidację starych, niskosprawnych kotłów na paliwa stałe, ogrzewających łącznie lokale w województwie małopolskim. W przypadku niedotrzymania terminów realizacji zadań określonych w programach ochrony powietrza oraz planach działań krótkoterminowych organ za to odpowiedzialny podlega karze pieniężnej w wysokości od zł do zł. Karę pieniężną, w drodze decyzji, wymierza wojewódzki inspektor ochrony środowiska, biorąc pod uwagę ilość i wagę stwierdzonych uchybień oraz naruszonych przez organ obowiązków.

29

30 osiągnięcie dobrego stanu wód do dnia 22 grudnia 2015 roku, zapobieganie pogarszaniu się stanu wód, stopniowe redukowanie zanieczyszczenia wód substancjami niebezpiecznymi, jakość wody pobieranej do zaopatrzenia ludności powinna umożliwiać stosowanie jak najprostszych metod uzdatniania.

31

32 Stan wód wypadkowa stanu lub potencjału ekologicznego i stanu chemicznego, a decyduje o nim gorszy ze stanów. Na koniec roku 2014 stan dobry osiągnęło 29% jednolitych części wód, w stanie złym pozostawało 71%. (w województwie wydzielono 295 jcwp, spośród których monitorowano ok. 40%)

33 60% Stan/potencjał ekologiczny 50% 40% 30% 20% 10% 0% 49% Dobry 51% Poniżej dobrego Procentowy udział jcw poniżej stanu dobrego 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 29% 16% 6% klasa III klasa IV klasa V

34 Stan/potencjał ekologiczny w 2014 roku: 49% jednolitych części wód osiągnęło dobry stan wód (klasa I i II), 51% to wody poniżej stanu dobrego (klasy III, IV i V). Klasę I i II osiągnęły wody w zlewni Raby, Skawy, Dunajca oraz Soła od zbiornika Czaniec do ujścia, Poniżej stanu dobrego wystąpiły cieki płynące przez miasta i wokół nich, przez uprzemysłowiony pn-zach teren województwa.

35 Decydujące wskaźniki: stan organizmów biologicznych (fitobentos) substancje biogenne (fosforany-17 jcwp, fosfor ogólny-9 jcwp, azot Kjejdahla-14 jcwp, azot amonowy-9 jcwp) związki organiczne (BZT-5, OWO) specyficzne zanieczyszczenia (cynk i tal w rejonie eksploatacji rud cynku i ołowiu, chrom w Regulce, glin w Popradzie) podwyższona mineralizacja w Wiśle

36 100% 90% 92,5% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Dobry 7,5% Poniżej dobrego

37 Stan chemiczny określa zawartość w wodach substancji priorytetowych i innych zanieczyszczeń stanowiących zagrożenie dla środowiska wodnego. Dobry stan chemiczny osiągnęło 92,5% badanych wód, a w 7,5% stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych dla stanu dobrego. Wody poniżej stanu dobrego: Sztolnia, Baba, Dąbrówka, płynące przez teren eksploatacji rud cynkowo-ołowiowych - odbiorniki wód z odwodnienia zakładu górniczego i ścieków przemysłowych (kadm, ołów, rtęć) Macocha - odbiornik ścieków z MPOŚ w Oświęcimiu (kadm,nikiel) oraz Potok Gromiecki odbiornik wód kopalnianych (kadm, rtęć)

38 60% 50% 55% 40% 45% 30% 20% 10% 0% eutrofizacja brak eutrofizacji

39 Nadmierna ilość substancji biogennych odprowadzanych do wód jest przyczyną występowania zjawiska eutrofizacji. W 2014 roku eutrofizację spowodowaną zanieczyszczeniami ze źródeł komunalnych stwierdzono w 55% badanych wód, a 45% stanowiły wody wolne od eutrofizacji.

40 W województwie około 40 jednolitych części wód przeznaczone jest do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. W roku 2014 proste i zwykłe procesy uzdatniana można było stosować w 49% ujmowanych wód, jednak 51% nadal wymagało stosowania procesów wysokosprawnych.

41

42 60% 50% 40% 49% 51% 30% 20% 10% 0% -10% Wody wymagajace prostych i zwykłych procesów uzdatniania Wody wymagajace wysokosprawnych procesów uzdatniania

43 (źródło: WUS)

44 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Polska Woj. małopolskie

45