ORDO MISSÆ. STAŁE CZĘŚCI MSZY ŚWIĘTEJ według nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego

Transkrypt

1 ORDO MISSÆ STAŁE CZĘŚCI MSZY ŚWIĘTEJ według nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego

2 ORDO MISSÆ STAŁE CZĘŚCI MSZY ŚWIĘTEJ według nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego mszalik dla użytku wiernych GORZÓW WLKP. A.D. MMXIII

3 Wprowadzenie M sza Wszechczasów jest oficjalnie dziś określana nadzwyczajną formą rytu rzymskiego. Tak określił ją papież Benedykt XVI w dokumencie motu proprio Summorum Pontificum z 2007 roku. W tym to dokumencie Benedykt XVI przywrócił tę Mszę do łask. Natomiast dziś powszechnie używaną liturgię, zreformowaną w imię II Soboru Watykańskiego, papież nazwał formą zwyczajną. Została ona wprowadzona w 1970 roku. Są to więc dwie formy jednego rytu rzymskiego. Podchodząc do Mszy Wszechczasów warto najpierw wspomnieć, że ukształtowała ona wielu świętych na przestrzeni wieków Kościoła. Jej źródła sięgają III wieku. Ostatecznie została ona skodyfikowana po Soborze Trydenckim przez św. Piusa V bullą Quo Primum Tempore w 1570 r. W tej bulli papież napisał, że ma ona być odprawiana teraz i po wsze czasy, stąd nazwa Msza Wszechczasów. Dziś popularnie tę formę rytu określa się Mszą Trydencką. To określenie nie jest jednak do końca precyzyjne ze względu na jej pochodzenie z pierwszych wieków. Pewien kapłan nawrócony z anglikanizmu powiedział, że ta Msza to najpiękniejsza rzecz po tej stronie nieba. Niewątpliwie można mu przyznać rację, jednak człowiek który pierwszy raz w niej uczestniczy może czuć się nieco zagubiony. Uczestnictwo w niej jest sprawą indywidualnej pobożności i wymaga wewnętrznego zaangażowania oraz zapoznania się z jej kształtem. Wielu z czasem odkryło w niej skarb, który wpłynął na pogłębienie ich duchowości. Tradycja wypracowała trzy metody przeżywania tej Mszy u wiernych. Najbardziej znanym jest śledzenie tekstów odmawianych przez kapłana i duchowe łączenie się z nimi tzn. czynienie własną modlitwą słów wypowiadanych przez celebransa. Ku temu ma służyć ten mszalik. Dwie pozostałe formy to rozważanie Mszy świętej jako męki Chrystusa, a także jako Jego życia. Niektórzy dołączają do rozważania różaniec, choć nie może on przesłonić istoty Mszy świętej i przeżywania Przeistoczenia. Powstały liczne dzieła o przeżywaniu tej Mszy, np. Wykład o Mszy św. autorstwa o. Marcina z Kochem OSFC, czy Msza święta. Jej znaczenie, korzyści, obrzędy i sposoby słuchania ks. Feliksa Cozela T.J. Msza Wszechczasów zbudowana jest z dwóch części Mszy Katechumenów i Mszy Wiernych. Rozdziela je kazanie, które formalnie nie jest częścią Mszy. Większość tekstów odmawianych jest w języku łacińskim. W języku narodowym odczytywane jest jedynie czytanie, Ewangelia, kazanie, modlitwy końcowe(w Mszy cichej) oraz śpiewane są niektóre pieśni. Łacina jako język wyraża powszechność Kościoła, jego jedność, niezmienność dogmatów, gdyż jest to już martwy nie podlegający zmianą język. Łacina zawiera w sobie również element misteryjności. Różnice pomiędzy nową Mszą a starą są znaczne i nie sposób wszystkich tu opisać. Charakterystyczne dla Mszy Trydenckiej jest

4 ustawienie księdza tyłem do ludu. To określenie jest niezbyt precyzyjne, gdyż sugeruje jakoby to lud był wymiernikiem w tej sprawie. Znacznie lepsze byłoby określenie przodem do tabernakulum lub przodem do krzyża. Ta Msza bowiem z istoty swojej podkreśla bezkrwawe uobecnienie Ofiary Chrystusa. Można w niej też zauważyć ogromną ilość gestów, które czyni kapłan. Tę formę rytu sprawuje się jako Mszę cichą (czytaną) oraz Mszę śpiewaną (mniej lub bardziej uroczystą). Spotkać można również Mszę czytaną z elementami śpiewu. Szczególną formą jest również Msza za zmarłych (requiem) odprawiana w czarnym kolorze. Niniejszy mszalik został opracowany, by ułatwić wiernym uczestnictwo w tej liturgii. Powstawał z myślą ujednolicenia gestów i postaw wiernych, zarówno w Mszy śpiewanej, jak i cichej. Postawy wiernych nie są bowiem ściśle określone w przepisach, a i różnią się między sobą w zależności od formy Mszy. Można spotkać więc różne zwyczaje, np. ciągła postawa klęcząca u wiernych w Mszy cichej. Warto zwrócić uwagę, że ministranci często przyjmują inną niż wierni postawę ciała. Może to wprowadzić w błąd osobę, która nie zna dobrze tej formy rytu. By więc wierny mógł bez problemu odnaleźć się w Mszy św., postawy i gesty wiernych zaznaczone zostały pogrubioną kursywą w rubrycelach. Części Mszy św. zostały zaopatrzone w zwięzły komentarz teologiczny, co ułatwi medytację nad tajemnicami Mszy św. i pozwoli odnaleźć się w akcji liturgicznej. Podobnie teksty Mszy zamieszczono obok siebie w dwóch językach. Mszalik ten nie opisuje też wszystkich gestów kapłana. By wierni łatwiej mogli włączyć się w śpiew części stałych dołączono teksty z nutami. Są to melodie Mszy VIII (de Angelis) najczęściej używane. W tym mszaliku odnaleźć można również modlitwy przed i po Mszy św. do prywatnego odmawiania. Mszalik został opracowany w oparciu o Ordo Missae. Stałe części Mszy świętej wydane przez Pallottinum w 2007r., oraz Msza święta według Mszału Rzymskiego Świętego Piusa V (Gdańsk 2012). Uczestnicząc w tej liturgii stajemy przed Majestatem Boga, którego nawet aniołowie nie są w stanie w pełni pojąć. Nie powinniśmy więc się zniechęcać, kiedy czegoś nie zrozumiemy w tej Mszy św. Najistotniejsza jest modlitwa i pogłębienie relacji z Chrystusem w tajemnicy Jego Ofiary. Św. O. Pio mawiał, że mszał jest dla kapłana, a wierny ma się łączyć z Matką Bożą pod krzyżem. Ta Msza to droga poznawania i jednoczenia się z Bogiem, do której Cię serdecznie zapraszamy. Objaśnienia Ks. Dawid Pietras Michał Zieliński Gorzów Wlkp., dn r. S. = łac. sacerdos kapłan; K. = kapłan; M. = ministrant; W. = wierni; (+) = znak krzyża

5 MODLITWY PRZED MSZĄ ŚW. (do prywatnego odmawiania) Modlitwa św. Ambrożego O dobry Jezu, oto ja grzesznik, nie polegający na swoich zasługach, lecz ufając jedynie Twemu miłosierdziu i dobroci, z drżeniem i bojaźnią przystępuję do stołu Twojej Uczty Najświętszej. Albowiem moje serce i ciało, Tobie poświęcone, skalałem licznymi grzechami; nie strzegłem pilnie moich myśli i języka. Dlatego, Dobroci nieskończona i pełen potęgi Majestacie, z lękiem, ale i z ufnością uciekam się w moim ucisku do Ciebie, który jesteś źródłem litości, śpieszę do Ciebie, aby doznać uzdrowienia, i szukam Twojej opieki; a nie mogąc ostać się wobec sprawiedliwości Sędziego, wzdycham do miłosierdzia Zbawiciela.Tobie, Panie, odkrywam moje rany, przed Tobą mój wstyd wyznaję. Na widok licznych i wielkich moich grzechów ogarnia mnie trwoga, ale ufam Twojemu miłosierdziu, które nie ma granic. Wejrzyj, więc na mnie z litością, Panie Jezu Chryste, Królu wieczności, który jesteś Bogiem i Człowiekiem, ukrzyżowanym dla człowieka. Wysłuchaj mnie, bo w Tobie pokładam nadzieję; zmiłuj się nade mną, pełnym win i nędzy, bo zdrój Twojej litości nigdy nie wysycha. Bądź pozdrowiona, Ofiaro zbawienia, zawieszona na drzewie krzyża dla mnie i wszystkich ludzi. Bądź pozdrowiona, o Krwi najcenniejsza, która spływasz z ran mojego ukrzyżowanego Zbawiciela, Jezusa Chrystusa, i obmywasz grzechy całego świata. Wspomnij, o Panie, na swoje stworzenie, które Krwią swoją odkupiłeś. Żałuję, żem zgrzeszył, i pragnę naprawić zło popełnione. Ojcze litościwy, oddal, więc ode mnie wszystkie moje nieprawości i grzechy, abym cały oczyszczony mógł godnie spożywać Święte Świętych. Spraw swoją łaską, by ta Ofiara Twojego Ciała i Krwi, którą ja niegodny zamierzam przyjąć, wyjednała mi odpuszczenie grzechów. Niech ona mnie oczyści całkowicie z moich win i niechaj rozproszy wszystkie złe myśli; niech odrodzi we mnie dobre uczucia; niech mi pomoże spełniać uczynki miłe Tobie i niech się stanie dla mojej duszy bezpieczną obroną przeciw wrogim zasadzkom.

6 Modlitwa św. Tomasza z Akwinu W szechmogący, wieczny Boże, oto zbliżam się do najświętszych tajemnic Twego Syna Jednorodzonego, naszego Pana Jezusa Chrystusa. Zbliżam się do nich jak chory do lekarza życia, jak nieczysty do źródła miłosierdzia, jak ślepy do światła wiecznej jasności, jak ubogi i nędzny do Pana nieba i ziemi. Błagam Cię, abyś dzięki swej nieskończonej hojności uleczył moją słabość, obmył moje grzechy, rozświetlił moje mroki, wzbogacił moje ubóstwo i okrył nagość, abym mógł przyjąć Chleb aniołów, Króla nad królami i Pana nad panami z taka czcią i pokorą, skruchą i pobożnością, z taka czystością i wiarą, z takim zamiarem i uwagą, jak tego wymaga moje zbawienie. Spraw łaskawie, abym przyjął nie tylko znak zewnętrzny sakramentu Ciała i Krwi Pańskiej, lecz istotę i całą moc tego sakramentu. Najłaskawszy Boże, daj mi tak przyjąć Ciało Twego Syna Jednorodzonego, naszego Pana, Jezusa Chrystusa, które wziął z Maryi Dziewicy, abym mógł być wcielony w Jego Ciało mistyczne i zaliczony miedzy jego członki. Ojcze najmilszy, pozwól mi wiecznie wpatrywać się bez zasłony w oblicze umiłowanego Syna Twojego, którego teraz w czasie ziemskiej wędrówki pragnę przyjąć pod postacią Chleba. Amen.

7 MSZA KATECHUMENÓW M sza katechumenów jest pierwszą z dwóch zasadniczych części liturgii Mszy św. Nazywa się ją także Przedmszą. Mogli w niej uczestniczyć katechumeni, czyli przygotowujący się do chrztu św. Na początku liturgii kapłan ubrany w szaty odpowiedniego koloru udaje się procesyjnie z usługującymi. W Mszach uroczystych, jeśli niesiony jest krzyż, wierni czynią znak krzyża św., kiedy usługujący z krzyżem przechodzi obok nich. ASPERGES ASPERSJA (w Mszach uroczystych) Wierni wstają na dźwięk dzwonka i cały czas stoją. Kapłan ubrany w kapę kropi wodą święconą ołtarz, usługujących i lud. Wierni czynią znak krzyża św. podczas pokropienia. Jest to obrzęd upamiętniający chrzest św. Warto podkreślić, że Aspersja nie jest ściśle częścią Mszy św. Poza okresem wielkanocnym:

8 Asperges me, Domine, hyssopo et mundabor: lavabis me, et super nivem dealbabor. (Ps 50,3) Miserere mei, Deus, secundum magnam misericorddiam tuam. Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc et semper, et in saecula saeculorum. Amen. Pokrop mnie, Panie, hyzopem a stanę się czysty, obmyj mnie, a nad śnieg wybieleję. (Ps 50,3) Zmiłuj się nade mną, Boże, według wielkiego miłosierdzia Twego. Chwała Ojcu, i Synowi, i Duchowi Świętemu, jak była na początku, teraz i zawsze i na wieki wieków. Amen. W okresie wielkanocnym:

9 Vidi aquam egredientem de templo, a latere dextro, alleluia: et omnes, ad quos pervenit aqua ista, salvi facti sunt, et dicent, alleluia, alleluia. (Ps 117,1) Confitemini Domino quoniam bonus: Quoniam in saeculum misericorddia eius. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen. Widziałem wodę wychodzącą z boku prawego świątyni. Alleluja. A wszyscy, do których doszła woda owa, są zbawieni i mówić będą: Alleluja. Alleluja. (Ps 117,1) Wyznawajcie Pana, bo jest dobry, bo na wieki miłosierdzie Jego. Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu, jak była na początku i teraz i zawsze i na wieki wieków. Amen. Wierni dalej stoją. Po pokropieniu, kiedy kapłan wróci przed ołtarz: S. Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam. (T.P. alleluja) M. Et salutare tuum da nobis. (T.P. alleluia) S. Domine, exuadi orationem meam. M. Et clamor meus ad te ve- K. Okaż nam, Panie, miłosierdzie swoje. (O.W. alleluja) W. I daj nam swoje zbawienie. (O.W. alleluja) K. Panie, wysłuchaj modlitwy mojej. W. A wołanie moje niech do

10 niat. S. Domunus Vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. S. Oremus. S. Exaudi nos, Domine sancte, Pater omnipotens, aeterne Deus: et mittere digneris sanctum Angelum tuum de caelis; qui custodiat, foveat, protegat, visitet atque defendat omnes habitantes in hoc habitaculo. Per Christum Dominum nostrum. M. Amen. Ciebie przyjdzie. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim. Módlmy się. K. Wysłuchaj nas, Panie Święty, Ojcze wszechmogący, wieczny Boże. Racz posłać Anioła Swego z nieba, aby nas strzegł, wspierał, otaczał opieką, nawiedzał i bronił wszystkich przebywających w tym domu. Przez Chrystusa Pana naszego. W. Amen. Znak krzyża i Psalm wstępny z antyfoną Na dźwięk dzwonka wierni wstają. W Mszy cichej kapłan wnosi kielich, który stawia na ołtarzu, nastęnie otwiera mszał, schodzi i przyklęka lub czyni głęboki pokłon. Wierni klękają wtedy na dwa kolana. Kapłan żegna się znakiem krzyża wraz z wiernymi. Podczas Mszy kapłan wykonuje 52 razy znak krzyża, symbolizując krwawą Ofiarę Krzyża, którą Msza św. bezkrwawo odnawia. W Mszy uroczystej kapłan nie wnosi kielicha. Wierni klękają na dwa kolana, kiedy kapłan dojdzie do ołtarza. S. In nomine Patris, (+) et Filii, et Spiritus Sancti. Amen. K. W imię Ojca (+) i Syna i Ducha Świętego. Amen. Kapłan odmawia Psalm, który zaczyna się i kończy antyfoną. Psalm ten wyraża tęsknotę Dawida za Bogiem i za służbą przy Jego ołtarzu. W mszach cichych wierni mogą dołączyć się do ministranta. W Mszach śpiewanych uczestniczą poprzez śpiew. Psalm ten opuszcza się w Mszach za zmarłych oraz od Niedzieli Męki Pańskiej do Wielkiej Soboty. Odmawia się wtedy jedynie raz antyfonę Introibo. S. Introibo ad altare Dei. K. Przystąpię do ołtarza Bożego. M. Ad Deum qui laetificat iu- W. Do Boga, który jest wese-

11 ventutem meam. lem moim od młodości. Psalm 42 S. Iudica me Deus, et discerne causam meam de gente non sancta: ab homine iniquo et doloso erue me. M. Quia tu es Deus fortitudo mea: quare me repulisti, et quare tristis incedo, dum affligit me inimicus? S. Emitte lucem tuam, et veritatem tuam: ipsa me deduxerunt, et adduxerunt in montem sanctum tuum, et in tabernacula tua. M. Et introibo ad altare Dei: ad Deum qui laetificat iuventutem meam. S. Confitebor tibi in cithara Deus, Deus meus: quare tristis es anima mea, et quare conturbas me? M. Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi: salutare vultus mei, et Deus meus. S. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. M. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen. K. Bądź mi sędzią, o Boże i rozsądź sprawę moją z narodem bezbożnym; wybaw mnie od człowieka niedobrego i fałszywego. W. Wszak Ty jesteś, o Boże mocą moją; czemu mnie odrzucasz i czemu smutny chodzę, gdy nieprzyjaciel mnie nęka? K. Ześlij światłość Swoją i prawdę Swoją; one mnie poprowadzą i przywiodą na góre święta Twoją, aż do przybytków Twoich. W. I przystąpię do ołtarza Bożego, do Boga, który jest weselem moim od młodości. K. Chwalić Cię będę przy dźwiękach cytry, Boże, Boże mój; czemuś smutna, duszo moja, i czemu mnie trwożysz? W. Ufaj Bogu, albowiem jeszcze uwielbiać Go będę, jako Zbawcę i Boga mego. K. Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu. W. Jak była na początku, teraz i zawsze i na wieki wieków. Amen.

12 S. Introibo ad altare Dei. K. Przystąpię do ołtarza Bożego. M. Ad Deum qui laetificat iuventutem meam. W. Do Boga, który jest weselem moim od młodości. Confiteor - Spowiedź powszechna Wobec Boga i Kościoła (Świętych) oskarżamy się publicznie o winy nasze, abyśmy tym głębszą w sobie obudzili skruchę. Akt ten gładzi grzechy lekkie, jeśli jesteśmy w stanie łaski uświęcającej. W Mszy cichej wierni żegnają się wraz z kapłanem, a w Mszy śpiewanej mogą to uczynić. S. Adiutorium nostrum (+) in K. Wspomożenie nasze (+) w nomine Domini. Imieniu Pana. M. Qui fecit caelum et terram. W. Który stworzył niebo i ziemię. Kapłan głęboko pochylony odmawia spowiedź ogólną. S. Confiteor Deo omnipotenti, beatae Mariae semper Virgini, beato Michaeli Archangelo, beato Ioanni Baptistae, sanctis Apostolis Petro et Paulo, omnibus Sanctis et vobis fratres, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, et opere: (percuit a pectus ter) mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatam Mariam semper Virginem, beatum Michaelem Archangelum, beatum Ioannem Baptistam, sanctos Apostolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et vos fratres, orare pro me ad Dominum Deum no- K. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i wam, bracia, że bardzo zgrzeszyłem, myślą, mową i uczynkiem: Ksiądz uderza się trzykroć w piersi moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, wszy-

13 strum. stkich Świętych, i was, bracia, abyście się za mnie modlili do Pana Boga naszego. Ministrant prosi za kapłanem: M. Misereatur tui omnipotens Deus, et dimissis peccatis tuis, perducat te ad vitam aeternam. S. Amen. M. Niech się zmiłuje nad tobą Bóg wszechmogący, a odpuściwszy ci grzechy twoje, niech cię doprowadzi do żywota wiecznego. K. Amen. Ministrant w imieniu ludu odmawia wyznanie grzechów. Wierni pochylają się. W Mszach cichych dołączają się do ministranta. W Mszy śpiewanej mogą odmawiać te modlitwy po cichu. Tu kapłan pełni rolę sędziego. M. Confiteor Deo omnipotenti, beatae Mariae semper Virgini, beato Michaeli Archangelo, beato Ioanni Baptistae, sanctis Apostolis Petro et Paulo, omnibus Sanctis et tibi, Pater, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, et opere: M. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i tobie, Ojcze, żem zgrzeszył bardzo myślą, mową i uczynkiem: Uderzyć się trzykroć w piersi mówiąc: mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatam Mariam semper virginem, beatum Michaelem archangelum, beatum Ioannem Baptistam, sanctos Apostolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et te, Pater, orare pro me ad Dominum Deum nostrum. moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, wszystkich Świętych, i ciebie, Ojcze, o modlitwę do Pana Boga naszego.

14 Kapłan wstawia się za ogółem wiernych: S. Misereatur vestri omnipotens Deus, et dimissis peccatis vestris, perducat vos ad vitam aeternam. M. Amen. K. Niech się zmiłuje nad wami Bóg wszechmogący, a odpuściwszy wam grzechy, niech was doprowadzi do żywota wiecznego. W. Amen. Wierni prostują się. W Mszy cichej wierni żegnają się wraz z kapłanem, a w Mszy śpiewanej mogą to uczynić. S. Indulgentiam, (+) absolutionem et remissionem peccatorum nostrorum, tribuat nobis omnipotens et misericors Dominus. M. Amen. K. Pan wszechmogący i miłosierny niechaj nam udzieli przebaczenia, (+) rozgrzeszenia i odpuszczenia grzechów naszych. W. Amen. W Mszach cichych wierni dołączają się do ministranta. W Mszy śpiewanej mogą odmawiać te modlitwy po cichu. Lekko pochylony kapłan mówi dalej: S. Deus, tu conversus vivificabis nos. K. O Boże, tchnij w nas życie nowe. M. Et plebs tua laetabitur in te. W. A lud Twój rozraduje się w Tobie. S. Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam. K. Okaż nam, Panie, miłosierdzie Twoje. M. Et salutare tuum da nobis. W. I daj nam zbawienie Twoje. S. Domine, exaudi orationem meam. M. Et clamor meus ad te veniat. K. Panie, wysłuchaj modlitwy mojej. W. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie. S. Dominus vobiscum. K. Pan z wami.

15 M. Et cum spiritu tuo. W. I z duchem twoim. S. Oremus. K. Módlmy się. Modlitwy kapłana przy podejściu do ołtarza Poniższe modlitwy pokazują, że duszę kapłana przenika poczucie świętości Boga. Relikwie w ołtarzu przypominają, że w pierwszych wiekach sprawowano Msze przy grobach męczenników, łącząc w ten sposób ich ofiarę z Ofiarą Zbawiciela. Wierni wstają, kiedy kapłan wchodzi po stopniach do ołtarza. W Mszach śpiewanych rozpoczyna się śpiew Kyrie. Kapłan modli się cicho: S. Aufer a nobis, quaesumus, Domine, iniquitates nostras: ut ad Sancta sanctorum puris mereamur mentibus introire. Per Christum, Dominum nostrum. Amen. K. Zgładź nieprawości nasze, prosimy Cię, Panie, abyśmy do przybytku najświętszego z czystym sercem mogli przystąpić. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen. Całując ołtarz, który symbolizuje Chrystusa jako kamień węgielny (Dz 4,11), i w którym są zawarte relikwie świętych: S. Oramus te, Domine, per merita Sanctorum tuorum quorum reliquiae hic sunt, et omnium Sanctorum: ut indulgere digneris omnia peccata mea. Amen. K. Prosimy Cię, Panie, racz dla zasług Świętych Twoich, których szczątki (relikwie) tu się znajdują, oraz wszystkich Świętych, odpuścić wszystkie grzechy moje. Amen. Okadzenie (w Mszach uroczystych) Kapłan błogosławi kadzidło i mówi: S. Ab illo benedicaris in cuius honore cremaberis. Amen. K. Niechaj cię Ten błogosławi, na którego cześć spalać się będziesz. Amen. Kadzidło, które spala się i dym unoszący się w górę są symbolem naszych modlitw i ofiar. Przypominają również dymy kadzideł wznoszące się przy konsekracji tego ołtarza. Kapłan okadza krzyż

16 i ołtarz, następnie usługujący okadza celebransa jako przedstawiciela Chrystusa. Introit (Antyfona na wejście) Jest to pozostałość po psalmie, który kiedyś wykonywano podczas procesji do ołtarza. Kapłan przechodzi na prawą stronę ołtarza i żegnając się odczytuje Introit przypadający na dany dzień. W Mszy cichej wierni czynią znak krzyża wraz z kapłanem (poza Mszą za zmarłych). W Mszach śpiewanych kapłan czyta Introit po cichu po okadzeniu ołtarza, następnie odmawia Kyrie z ministrantami. Chór wykonuje wtedy śpiew Kyrie. Kyrie - błagalne wołanie Jest to pozostałość po odmawianej pierwotnie w języku greckim litanii. Składa się ona z trzykrotnego wezwania o pomoc do każdej z Trzech Osób Trójcy Przenajświętszej. W mszach cichych ministrant wraz z ludem odmawia na przemian z kapłanem. Wierni stoją. S. Kyrie eleison. M. Kyrie eleison. S. Kyrie eleison. M. Christe eleison. S. Christe eleison. M. Christe eleison. S. Kyrie eleison. M. Kyrie eleison. S. Kyrie eleison. K. Panie, zmiłuj sie. W. Panie, zmiłuj się. K. Panie, zmiłuj sie. W. Chryste, zmiłuj sie. K. Chryste, zmiłuj sie. W. Chryste, zmiłuj sie. K. Panie, zmiłuj sie. W. Panie zmiłuj sie. K. Panie, zmiłuj sie. MISSA VIII De Angelis

17 Gloria - Chwała Trójcy Przenajświętszej Gloria jest to starożytna pieśń chwalebna i dziękczynna za wszystkie dary, których udziela nam Trójca Przenajświętsza. Hymn ten śpiewa się lub recytuje w bardziej podniosłych liturgiach. Jeśli kapłan usiądzie w trakcie śpiewanego Gloria, wierni również siadają. S. Gloria in excelsis Deo. K. Chwała na wysokości Bogu. M. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. * Laudamus te. * Benedecicimus te. * Adoramus te. * Glorificamus te.* Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, Rex caelestis, * Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite, Iesu Christe. * Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris. * Qui tollis peccata mundi, * miserere nobis. * Qui tollis peccata mundi, * suscipe deprecationem nostram. * Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. * Quoniam tu solus Sanctus. * Tu solus Dominus.* Tu solus Altissimus, Iesu Christe. Cum Sancto Spiritu (+) in gloria Dei Patris. Amen. W. A na ziemi pokój ludziom dobrej woli. * Chwalimy Cię. * Błogosławimy Cię. * Wielbimy Cię. * Wysławiamy Cię. * Dzięki Ci składamy, bo wielka jest chwała Twoja. Panie Boże, Królu Niebios, * Boże, Ojcze wszechmogący Panie Synu Jednorodzony, Jezu Chryste. * Panie Boże, Baranku Boży * Który gładzisz grzechy świata, * przyjm błagania nasze. * Który siedzisz po prawicy Ojca, zmiłuj się nad nami. * Albowiem tylko Tyś sam jeden święty * Tylko Tyś jest Panem. * Tylko Tyś najwyższy, Jezu Chryste. wierni wykonują znak krzyża na słowa: Z Duchem Świętym w chwale Boga Ojca. Amen.

18 MISSA VIII - De Angelis

19 Kolekta - Modlitwa Kościelna Kapłan całuje ołtarz, następnie pozdrawia wiernych wzywając ich do modlitwy: S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. S. Oremus. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim. K. Módlmy się. Kapłan wraca do mszału, aby odczytać uroczystą modlitwę Kościoła, zwaną również Kolektą, czyli modlitwą zgromadzenia. W naszym imieniu prosi kapłan Boga, by wejrzał na potrzeby swojego ludu, użyczył mu łaski i szczęśliwie doprowadził do życia wiecznego. Kolekta podsumowuje tematykę celebracji. Do głównej Kolekty dochodzą często dodatkowe. Pierwsza i ostatnia kończą się słowami: S. Per omnia saecula saeculorum. M. Amen. K. Przez wszystkie wieki wieków. W. Amen. Wierni siadają. Lekcja czytanie Bóg odpowiada na nasze modlitwy, pouczając nas słowem natchnionym o sobie i o naszych względem Niego obowiązkach. Pierwsze czytanie jest wyjęte z Pism Starego Testamentu, lub z listów i Dziejów Apostolskich. Lekcja może być zaśpiewana. W Summorum pontificum Benedykt XVI dozwolił na odczytywanie czytania i Ewangelii w języku narodowym. Po skończonym czytaniu odpowiada się: M. Deo gratias. W. Bogu niech będą dzięki. Graduał i Alleluja (względnie Traktus, Sekwencja) śpiew międzylekcyjny Podczas Alleluja wierni nie wstają. Chór śpiewa (względnie kapłan czyta) tekst śpiewu miedzylekcyjnego zwanego Graduałem. Tekst ów jest przeważnie wyjęty z Psałterza, streszcza pobożne uczucia, jakie nam czytanie Pisma Świętego nasunęło. Alleluja - słowo hebrajskie, oznaczające "śpiewajcie Panu" - jest okrzykiem radości płynącej z serca Kościoła św. na skutek dobrodziejstw Bożych. W dni postne Alleluja zastąpione jest przez Traktus - czyli Psalm. W niektóre

20 uroczystości śpiewa się również utwór rytmiczny zwany Sekwencją, np. Dies Irae, Stabat Mater, Veni Creator i inne. Przygotowanie do Ewangelii Kapłan głęboko pochylony przed środkiem ołtarza modli się (Iz 6): S. Munda cor meum, ac labia mea, omnipotens Deus, qui labia Isaiae Prophetae calculo mundasti ignito: ita me tua grata miseratione dignare mundare, ut sanctum Evangelium tuum digne valeam nuntiare. Per Christum Dominum nostrum. Amen. S. Jube, domne (Domine) benedicere. Dominus sit in corde meo (tuo) et in labiis meis (tuis): ut digne et competenter annuntiem (annunties) Evangelium suum (: in nomine Patris, et Filii, + et Spiritus Sancti). Amen. K. Oczyść serce moje i wargi moje, wszechmogący Boże, któryś wargi Izajasza proroka rozżarzonym węglem oczyścił. I mnie też przez łaskawe miłosierdzie swoje racz tak oczyścić, iżbym mógł godnie opowiadać świętą Ewangelię Twoją. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen. K. Racz, Panie, pobłogosławić. Pan niech będzie w sercu moim (twoim) i na ustach moich (twoich), abym (byś) godnie i umiejętnie głosił Ewangelię Jego. (W imię Ojca i Syna + i Ducha Świętego.) Amen. Ewangelia Kapłan (diakon) przechodzi na stronę Ewangelii i czyta (względnie śpiewa) tekst Ewangelii. Trzykrotny znak krzyża oznacza: na czole że naukę tę wysoko cenimy; na ustach że odważnie będziemy ją głosili; na sercu że będziemy jej wierni. Ewangelia jest odczytywana w stronę północy, ponieważ u początków tej liturgii żyły tam plemiona pogańskie. Taki kierunek symbolizuje misyjną naturę Kościoła. Można okadzić Ewangelię. Wierni wstają na słowa: Dominus vobiscum. S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim.

21 S. Sequentia (Initium) sancti Evangelii secundum Matthaeum (Marcum, Lucam, Ioannem). M. Gloria tibi, Domine. K. Wyjątek z (Początek) Ewangelii według św. Mateusza (Marka, Łukasza, Jana). W. Chwała Tobie, Panie. Skończywszy czytać Ewangelię kapłan całuje mszał i mówi po cichu (poza Mszami żałobnymi): S. Per evangelica dicta deleantur nostra delicta. M. Laus tibi, Christe. K. Niech słowa Ewangelii zgładzą nasze grzechy. W. Chwała Tobie Chryste. HOMILIA Wierni siadają na kazanie. Warto zaznaczyć, że nie jest ono częścią Mszy św. Może więc być wygłoszone zarówno przed jak i po Mszy św. Kapłan ściąga manipularz, a jeżeli ambona znajduje się poza prezbiterium również ornat. Credo - Wyznanie wiary Odmawia się w ważniejsze śwęta i uroczystości. Jest to nasza odpowiedź na usłyszale wcześniej Słowo Boga. Wierni wstają. Jeśli kapłan usiądzie w trakcie śpiewanego Credo, wierni również siadają. S. Credo in unum Deum: M. Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, * visibilium omnium et invisibilium. * Et in unum Dominum, Iesum Christum, Filium Dei unigenitum. * Et ex Patre natum ante omnia saecula. * Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero. * Genitum non factum, consubstantialem K. Wierzę w jednego Boga, W. Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych. I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami. Bóg z Boga, Światłość ze Światłości. Bóg prawdziwy z Boga prawdziwe-

22 Patri: per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines, et propter nostram salutem descendit de caelis. * hic genuflectitur ET INCARNA- TUS EST DE SPIRITU SAN- CTO EX MARIA VIRGINE: ET HOMO FACTUS EST. * Crucifixus etiam pro nobis: sub Pontio Pilato passus, et sepultus est. * Et resurrexit tertia die, secundum Scripturas. Et ascendit in caelum: sedet ad dexteram Patris. * Et iterum venturus est cum gloria iudicare vivos, et mortuos: cuius regni non erit finis. * Et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem: * Qui ex Patre Filioque procedit. * Qui cum Patre et Filio simul adoratur, et conglorificatur: qui locutus est per Prophetas. * Et unam, sanctam, catholicam et apostolicam Ecclesiam. * Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. * Et exspecto resurrectionem mortuorum. Et vitam (+) vnturi saeculi. Amen. go. Zrodzony a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z niebios. Na te słowa wierni przyklękają: I ZA SPRAWĄ DUCHA ŚWIĘTEGO PRZYJĄŁ CIAŁO Z MARYI DZIEWICY I STAŁ SIĘ CZŁOWIEKIEM. Ukrzyżowany również za nas, pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany. I zmartwychwstał dnia trzeciego, jak oznajmia Pismo. I wstąpił do nieba, siędzi po prawicy Ojca. I powtórnie przyjdzie w chwale sądzić żywych i umarłych, a Królestwu Jego nie będzie końca. Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca i Syna pochodzi, który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę, który mówił przez Proroków. Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół. Wyznaję jeden chrzest na odpuszczenie grzechów. I oczekuję wskrzeszenia umarłych i życia wiecznego Wierni czynią znak krzyża w przyszłym świecie. Amen.

23

24

25

26 MSZA WIERNYCH R ozpoczyna się druga część liturgii Mszy św., tzw. Msza właściwa. Niegdyś mogli w niej uczestniczyć jedynie ochrzczeni. Kościół opuszczali również pokutujący. OFFERTORIUM OFIAROWANIE W tej części liturgii oddajemy Panu Jezusowi całe nasze życie, wszystkie poczynania, troski i radości; niech On złoży te dary nasze przed Tronem Bożym w niebie. Nasze ofiary niech złączą się z Jego Ofiarą. Ofiarowując chleb i wino Kościół ma już na myśli Ofiarę Chrystusa, która niebawem dokona się na ołtarzu pod tymi postaciami. Antyfona na ofiarowanie Kapłan całuje ołtarz i pozdrawia wiernych wzywając wszystkich do modlitwy. Wiernin wstają. S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. S. Oremus. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim. K. Módlmy sie. Podczas Mszy śpiewanej chór zaczyna wykonywać antyfonę offertorium z danego dnia. We Mszach cichych kapłan sam odmawia ją na głos.

27 Ofiarowanie Chleba Kapłan odkrywa kielich, ministrant dzwoni. Wierni siadają na dźwięk dzwonka. Następnie wznosząc patenę kapłan ofiarowuje hostię. Przez całe Ofiarowanie wierni siedzą bądź klęczą. S. Suscipe, sancte Pater, omnipotens aeterne Deus, hanc immaculatam hostiam, quam ego indignus famulus tuus offero tibi Deo meo, vivo et vero, pro innumerabilibus peccatis et offensionibus et negligentiis meis, et pro omnibus circumstantibus, sed et pro omnibus fidelibus Christianis vivis atque defunctis: ut mihi, et illis proficiat ad salutem in vitam aeternam. Amen. K. Przyjmij, Ojcze święty, wszechmocny, wiekuisty Boże, tę hostię niepokalaną, którą ja niegodny sługa Twój, ofiarowuje Tobie, Bogu mojemu żywemu i prawdziwemu, za niezliczone grzechy, zniewagi i niedbalstwa moje, za wszystkich tu obecnych, a także za wszystkich wiernych Chrześcijan, żywych i umarłych, aby mnie i im posłużyła do zbawienia w życiu wiekuistym. Amen. Czyniąc pateną znak krzyża, kapłan składa hostię na ołtarzu. Przygotowanie wina i wody Kapłan wlewa do kielicha wino i kilka kropel wody, którą błogosławi (za wyjątkiem Mszy żałobnych). To połączenie wina i wody czyni na pamiątkę krwi i wody, którą spłynęła z boku Chrystusa. Woda jest też symbolem wiernych, którzy wraz z Chrystusem, głową Kościoła, są złączeni jak woda z winem i z Nim ofiarowują się Bogu Ojcu. S. Deus, qui humanae substantiae dignitatem mirabiliter condidisti, et mirabilius reformasti: da nobis per huius aquae et vini mysterium, eius divinitatis esse consortes, qui humanitatis nostrae fieri dignatus est particeps, Jesus Christus, Filius tuus, Dominus noster: Qui tecum K. Boże, któryś godność natury ludzkiej, przedziwnie stworzył i jeszcze przedziwnej naprawił, spraw przez tę tajemnicę wody i wina, abyśmy mieli uczestnictwo w Bóstwie Tego, który raczył stać się uczestnikiem człowieczeństwa naszego, Jezus Chrystus, Syn Twój, Pan nasz,

28 vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus; per omnia saecula saeculorum. Amen. który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg: przez wszystkie wieki wieków. Amen. Ofiarowanie wina Kościół ten kielich zbawienia ofiarowuje za całą ludzkość. Na środku ołtarza kapłan podnosi kielich, a następnie czyni nim znak krzyża nad ołtarzem. S. Offerimus tibi, Domine, calicem salutaris, tuam deprecantes clementiam: ut in conspectu divinae majestatis tuae, pro nostra et totius mundi salute, cum odore suavitatis ascendat. Amen. K. Ofiarujemy Ci, Panie, kielich zbawienia, Twojej żebrząc łaskawości, aby jako wonność wdzięczną wzniósł się przed oblicze Twego Boskiego Majestatu za nasze i całego świata zbawienie. Amen. Polecenie ofiar Kapłan lekko pochylony odmawia modlitwę Azariasza w piecu gorejącym (Dn 3, 39-40). S. In spiritu humilitatis, et in animo contrito suscipiamur a te, Domine: et sic fiat sacrificium nostrum in conspectu tuo hodie, ut placeat tibi, Domine Deus. K. W duchu pokornych i w sercu skruszonych, przyjm nas, o Panie, i niech ofiara nasza tak się dziś przed obliczem Twoim dokona, aby się podobała Tobie, Panie Boże. Czyniąc znak krzyża kapłan prosi, aby Duch Święty Ofiarę pobłogosławił. Prosi, by Duch Święty zstąpił na dary ofiarne jak przy Wcieleniu. S. Veni, sanctificator omnipotens aeterne Deus, et (+) benedic hoc sacrificium, tuo sancto nomini praeparatum. K. Przyjdź, Dawco świętości, wszechmogący wiekuisty Boże, i pobłogosław (+) tę Ofiarę przygotowaną dla chwały świętego Imienia Twojego.

29 Okadzenie (tylko w Mszach uroczystych) We Mszach uroczystych kapłan okadza dary ofiarne i ołtarz. Błogosławiąc kadzidło kapłan mówi (por. Dn 3,39-40): S. Per intercessionem beati Michaelis Archangeli, stantis a dextris altaris incensi, et omnium electorum suorum, incensum istud dignetur Dominus bene (+) dicere, et in odorem suavitatis accipere. Per Christum, Dominum nostrum. Amen. K. Za przyczyną świętego Michała Archanioła, stojącego po prawej stronie ołtarza kadzenia, i wszystkich wybranych swoich, niech to kadzidło raczy Pan pobłogo (+) sławić i jako miłą woń przyjąć. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen. Okadzając dary ofiarne, mówi: S. Incensum istud a te benedictum ascendat ad te, Domine: et descendat super nos misericordia tua. K. To kadzidło, któreś pobłogosławił, niech się wzniesie ku Tobie, Panie, a na nas niech zstąpi miłosierdzie Twoje. Okadzając Krucyfiks ołtarza oraz ołtarz kapłan odmawia część Psalmu 140: S. Dirigatur, Domine, oratio mea, sicut incensum, in conspectu tuo elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum. Pone, Domine, custodiam ori meo, et ostium circimstantiae labiis meis: ut non declinet cor meum in verba malitiae, ad excusandas excusationes in peccatis. K. Niech się wzbija ku Tobie modlitwa ma, Panie, niby kadzidło, a wznoszenie rąk moich jak ofiara wieczorna. Postaw straż, Panie, przy ustach moich, i stałą wartę przy bramie mych warg. Nie skłaniaj serca mego ku złej sprawie, ku bezbożnemu popełnianiu przestępstw. Oddając kadzielnicę usługujacemu, który okadzi celebransa, duchowieństwo i wiernych, kapłan mówi: S. Accendat in nobis Dominus K. Niech Pan zapali w nas

30 ignem sui amoris, flammam aeternae caritatis. Amen. ogień swej miłości i płomień wiecznego ukochania. Amen. Wierni wstają, kiedy usługujący okadza lud. Lavabo - Umycie rąk Ministranci przynoszą utensylia do Lavabo. Kapłan po okadzeniu lub zaraz po poleceniu Ofiar przechodzi na stronę Lekcji i umywa palce rąk. Jest to przypomnienie, że należy obudzić skruchę, aby móc przystąpić do ofiary z duszą czystą. Psalm 25 S. Lavabo inter innocentes manus meas: et circumdabo altare tuum, Domine: Ut audiam vocem laudis, et enarrem universa mirabilia tua. Domine dilexi decorem domus tuae, et locum habitationis gloriae tuae. Ne perdas cum impiis, Deus, animam meam, et cum viris sanguinum vitam meam: In quorum manibus iniquitates sunt: dextera eorum repleta est muneribus. Ego autem in innocentia mea ingressus sum: redime me, et miserere mei. Pes meus stetit in directo: in ecclesiis benedicam te, Domine. Gloria Patri... K. Umywam ręce na znak niewinności: I obchodzę ołtarz Twój Panie. Ażeby śpiewać głośno chwałę Twoją, aby wysławiać wszystkie cuda Twoje. Umiłowałem Panie, piękność domu Twego, stałe mieszkanie Twego Majestatu. Nie trać mnie, Boże, razem z grzesznikami, ni życia mego z mężami krwawymi. Ich ręce bowiem splamione zbrodniami, Prawica pełna zapłaty przekupstwa. Ja zaś swe życie wiodę w uczciwości, Ratuj mnie przeto, bądź mi litościwy. Nogi moje stoją na gruncie bezpiecznym: Pragnę Cię chwalić w gronie sług Twoich, Panie. Chwała Ojcu Gloria Patri opuszcza się w okresie Męki Pańskiej i w Mszach żałobnych.

31 Polecenie ofiar Trójcy Świętej Kapłan pochylony na środku ołtarza, mówi: S. Suscipe sancta Trinitas hanc oblationem, quam tibi offerimus ob memoriam passionis, resurrectionis et ascensionis Iesu Christi, Domini nostri: et in honorem beatae Mariae semper virginis, et beati Ioannis Baptistae, et sanctorum Apostolorum Petri et Pauli, et istorum, et omnium Sanctorum: ut illis proficiat ad honorem, nobis autem ad salutem: et illi pro nobis intercedere dignentur in coelis, quorum memoriam agimus in terris. Per eumdem Christum, Dominum nostrum. Amen. K. Przyjmij, Trójco Święta, tę ofiarę, którą Ci składamy na pamiątkę Męki, Zmartwychwstania i Wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa, Pana naszego, oraz na cześć Najświętszej Maryi Zawsze Dziewicy, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, a także tych (których szczątki są w ołtarzu) i wszystkich Świętych: niech posłuży im ku chwale, nam zaś pomoże do zbawienia; niechaj ci, których ze czcią wspominamy na ziemi, raczą orędować za nami w niebie: przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. Amen. Wezwanie do modlitwy i Sekreta Orate fratres to jakby pożegnanie przed wielkimi tajemnicami, kiedy kapłan powraca do ołtarza, okręcając się przez prawe ramię, jakby zamykał drzwi i przekraczał nieodwołalnie pewnien próg. Teraz kapłan pozostaje jako pośrednik sam na sam z Bogiem, jak arcykapłan w przybytku. Kapłan całuje ołtarz i zwraca się do wiernych prosząc o szczególne skupienie i zjednoczenie w modlitwie. Wierni wstają na Orate fratres (jeśli nie było okadzenia). S. Orate, fratres: ut meum ac vestrum sacrificium acceptabile fiat apud Deum Patrem omnipotentem. K. Módlcie się, bracia, aby moją i waszą ofiarę przyjął Bóg Ojciec wszechmogący. Tylko w Mszy cichej odpowiadamy głośno z ministrantem:

32 M. Suscipiat Dominus sacrificium de manibus tuis ad laudem et gloriam nominis sui, ad utilitatem quoque nostram, totiusque Ecclesiae suae sanctae. W. Niech przyjmie Pan ofiarę z rąk twoich na cześć i chwałę Imienia swego, oraz na pożytek nasz i całego świętego Kościoła swego. Kapłan odpowiada po cichu: S. Amen. K. Amen. Po czym odmawia modlitwę (lub modlitwy) przypadającą na dany dzień, w której poleca ofiary Bogu. Jest ona zwana Sekretą prawdopodobnie dlatego, że jest odmawiana po cichu. Po ostatniej z nich kapłan mówi głośno: S. Per omnia saecula saeculorum. M. Amen. K. Przez wszystkie wieki wieków. W. Amen. Kapłan, dokonując ofiary mocą Chrystusową, zanosi do Boga modlitwę uwielbienia i dziękczynienia. Dlatego nazywamy ją eucharystyczną (eucharystein - dzięki czynić). Dwa razy jednak tę modlitwę przerywa, aby odmówic modlitwę wstawienniczą. Wierni stoją. Dialog przed Prefacją Prefacja czyli Przedśpiew S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. S. Sursum corda. M. Habemus ad Dominum. S. Gratias agamus Domino, Deo nostro. M. Dignum et iustum est. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim. K. W górę serca. W. Wznieśliśmy je ku Panu. K. Dzięki składajmy Panu Bogu naszemu. W. Godne to i sprawiedliwe. Prefacja o Trójcy Przenajświętszej Odmawiana w Niedziele Zwykle S. Vere dignum et iustum est, aequum et salutare, nos tibi semper, et ubique gratias agere: K. Prawdziwie jest to godnie i sprawiedliwie, słusznie i zbawiennie, abyśmy zawsze i wszę-

33 Domine sancte, Pater omnipotens, aeterne Deus. Qui cum unigenito Filio tuo, et Spiritu Sancto, unus es Deus, unus es Dominus: non in unius singularitate personae, sed in unius Trinitate substantiae. Quod enim de tua gloria, revelante te, credimus, hoc de Filio tuo, hoc de Spritu Sancto, sine differentia discretionis sentimus. Ut in confessione verae, sempiternaeque Deitatis, et in personis proprietas, et in essentia unitas, et in majestate adoretur aequalitas. Quam laudant Angeli, atque Archangeli, Cherubim quoque ac Seraphim: qui non cessant clamare cotidie, una voce dicentes: dzie dzięki Tobie czynili, Panie święty, Ojcze wszechmogący, wiekuisty Boże; Ty z jednorodzonym Synem Twoim i Duchem Świętym jeden jesteś Bóg, jeden Pan, nie jednością jedynej osoby, ale w trzech Osobach jednej Istoty. Co bowiem z objawienia Twego wierzymy o Twojej chwale, toż o Synu, to i o Duchu Świętym, bez żadnej różnicy utrzymujemy; tak, iż wyznając prawdziwie i wiekuiste Bóstwo, wielbimy Osób odrębność, w Istocie jedność i równość w Majestacie. Co też wychwalają Aniołowie i Archaniołowie, Cherubiny i Serafiny, którzy nie przestają wołać codziennie, mówiąc jednogłośnie: Sanctus - Święty Kapłan pochyla się i mówi, a ministrant trzykroć dzwoni. Wierni klękają na dźwięk dzwonka. S. Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis. K. Święty, Święty, Święty, Pan Bóg Zastępów. Pełne są niebiosa i ziemia chwały Twojej. Hosanna na wysokości. Wierni żegnają się na słowa: (+) Benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna in excelsis. (+) Błogosławiony, który idzie w imię Pańskie. Hosanna na wysokości.

34

35

36 KANON MSZY ŚWIĘTEJ odlitwy Kanonu, którego pochodzenie sięga pierwszych wieków Kościoła, odzwierciedlają dokładnie myśl Apostołów i Zbawiciela. Kanon z języka gr. oznacza regułę, normę. Sam M Kanon wraz z Konsekracją jest sercem Mszy św. Podczas trwania Kanonu panuje cisza, a wszyscy trwamy w postawie klęczącej. Jest to sposób wyrażenia podziwu i zachwytu nad tą niezgłębioną tajemnicą. Cisza jest też odpowiednikiem ikonostasu w liturgii wschodniej. Tworzy pewną niedostępność, przestrzeń sacrum. (Pierwsza) modlitwa wstawiennicza Kapłan ogólnie poleciwszy Ofiarę wstawia się (a) za cały Kościół wojujący (b) za biorących udział w Ofierze (c) w łączności z Kościołem tryumfującym. Kapłan rozpoczyna Kanon wznosząc, opuszczając ręce, czyniąc głęboki pokłon i błogosławiąc dary ofiarne. Te igitur - ogólne polecenie ofiar Kapłan błaga Boga, by przyjął Ofiarę swego Syna. S. Te igitur, clementissime Pater, per Iesum Christum Filium tuum Dominum nostrum, supplices rogamus ac petimus, uti accepta habeas, et benedicas haec (+) dona, haec (+) munera, haec (+) sancta sacrificia illibata. K. Ciebie wiec, najmiłościwszy Ojcze, przez Jezusa Chrystusa Syna Twojego, Pana naszego, pokornie błagamy i prosimy: przyjmij te (+) dary, te (+) daniny, te (+) święte, nieskalane ofiary. In Primis - Za Kosciół wojujący Kapłan modli się za Kościół, papieża, biskupa miejsca i innych biskupów. S. In primis, quae tibi offerimus pro Ecclesia tua sancta Catholica quam pacificare, custodire, adunare, et regere digneris toto orbe terrarum: una cum famulo tuo Papa nostro N. et K. Składamy Ci je przede wszystkim za Kościół Twój Święty, powszechny: racz Go obdarzyć pokojem, strzec, jednoczyć i rządzić Nim na całym okręgu ziemskim, wraz ze sługą Twoim

37 Antistite nostro N. et omnibus orthodoxis, atque Catholicae et Apostolicae fidei cultoribus. Papieżem naszym N., i Biskupem naszym N., i ze wszystkimi prawowiernymi powszechnej i apostolskiej wiary wyznawcami. Memento - za uczestników (wspomnienie żywych) Kapłan modli się za tymi, których chce szczególnie polecić w tej Eucharystii. Tu wspomina osoby, za które odprawia Mszę św. wg intencji, którą przyjął. S. Memento, Domine famulorum, famularumque tuarum N. N. et omnium circumstantium, quorum tibi fides cognita est, et nota devotio, pro quibus tibi offerimus: vel qui tibi offerunt hoc sacrificium laudis, pro se suisque omnibus: pro redemptione animarum suarum, pro spe salutis et incolumitatis suae: tibique reddunt vota sua aeterno Deo, vivo et vero. K. Pomnij, Panie na sługi i służebnice Twoje N.N. i na wszystkich tu obecnych, których wierność jest Ci wiadoma, a gorliwość znana, za których Tobie ofiarujemy i którzy Ci składają tę ofiarę uwielbienia za siebie samych i za wszystkich swoich, za odkupienie dusz swoich, w nadziei zbawienia i ocalenia swego, oddając dary swoje, Tobie, Bogu wiecznemu, żywemu i prawdziwemu. Communicantes - w łączności z Kościołem tryumfującym Łącząc się ze Świętymi, wspominamy Matkę Bożą, św. Józefa, Apostołów i dwunastu męczenników pierwszych wieków. Początek tej modlitwy ulega zmianie w niektóre święta. S. Communicantes, et memoriam venerantes, in primis gloriosae semper virginis Mariae, Genitricis Dei et Domini nostri Iesu Christi: sed et beati Ioseph, eiusdem virginis Sponsi et beatorum Apostolorum ac Martyrum tuorum, Petri et K. W świętym obcowaniu, ze czcią wspominamy przede wszystkim wsławioną zawsze Dziewicę Maryję, Rodzicielkę Boga, Pana naszego, Jezusa Chrystusa, a także świętych Apostołów i Męczenników Twoich: (Apostołów) Piotra i Pawła,

38 Pauli, Andreae, Iacobi, Ioannis, Thomae, Iacobi, Philippi, Bartholomaei, Matthaei, Simonis et Thaddaei: Lini, Cleti, Clementis, Xysti, Cornelii, Cypriani, Laurentii, Chrysogoni, Ioannis et Pauli, Cosmae et Damiani, et omnium sanctorum tuorum: quorum meritis precibusque concedas, ut in omnibus protectionis tuae muniamur auxilio. Per eumdem Christum Dominum nostrum. Amen. Andrzeja, Jakuba Jana, Tomasza, Jakuba, Filipa, Bartłomieja, Mateusza, Szymona, i Tadeusza, (Papieży) Linusa, Kleta, Klemensa, Ksystusa, Korneliusza, (Męczenników) Cypriana, Wawrzyńca, Chryzogona, Jana i Pawła, Kosmę i Damiana, i wszystkich Świętych Twoich: racz dla ich zasług i modlitw wspierać nas w każdej potrzebie pomocą Swojej opieki. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. Amen. Hanc Igitur - prośba o przyjęcie ofiary Kapłan wyciąga dłonie nad Hostią i kielichem, tak jak niegdyś to czynił arcykapłan żydowski nad żertwą ofiarną. Ministrant dzwoni. S. Hanc igitur oblationem servitutis nostrae, sed et cunctae familiae tuae, quaesumus, Domine, ut placatus accipias: diesque nostros in tua pace disponas, atque ab aeterna damnatione nos eripi, et in electorum tuorum iubeas grege numerari. Per Christum Dominum nostrum. Amen. K. Prosimy Cię przeto, Panie, abyś tę ofiarę sług Twoich i całej rodziny Twojej miłościwie przyjął, dni życia naszego w pokoju swym ustalił i zechciał od wiecznego potępienia nas wybawić i zaliczyć w poczet wybranych Twoich. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen. Quam Oblationem - Prośba o przeistoczenie Kulminacyjnym punktem w Ofierze Mszy Świętej jest przeistoczenie chleba w Ciało, a wina w Krew Pańską. Ofiara, które się spełnia na ołtarzu, jest tą odkupieńczą Ofiarą, która się dokonała na Kalwarii. We Mszy św. Ofiara ta uobecnia się na sposób bezkrwawy, sakramentalny. Zobrazować ma to osobna konsekracja chleba, a później wina jako oddzielenie Krwi od Ciała Chrystusa. Ten sam Kapłan Chrystus i Ofiara ta sama. Tu jednak przez pośrednictwo wyświęconego kapłana,

39 który działa in prsona Christi (w osobie Chrystusa). Otwórzmy serca na łaski płynące z tej Ofiary. Wzbudźmy w sobie wiarę w obecność Chrystusa pod postaciami chleba i wina (obecne jest Jego Bóstwo, Dusza, Ciało i Krew). Mówmy po cichu, podczas podniesienia słowa św. Tomasza: Pan Bóg i Bóg mój. (7 lat odp. dla tych, co mówią codzień odp. zup. raz na tydzień pod zwykłymi warunkami. S. Pen. 26, I, 1937) S. Quam oblationem tu, Deus, in omnibus, quaesumus benedictam (+), adscriptam (+), ratam (+), rationabilem, acceptabilemque facere digneris: ut nobis Corpus (+), et Sanguis (+) fiat dilectissimi Filii tui, Domini nostri Iesu Christi. K. Wsród wszystkich ofiar, prosimy Cię, Ty Boże, racz te pobłogosławić (+), uznać (+), zatwierdzić (+), prawdziwą i miłą sobie uczynić, tak, żeby stała się dla nas Ciałem (+) i Krwią (+) najmilszego Syna Twojego, Pana naszego, Jezusa Chrystusa. Konsekracja chleba Kapłan bierze do rak Hostię S. Qui pridie quam pateretur, accepit panem in sanctas ac venerabiles manus suas: et elevatis oculis in coelum ad te Deum Patrem suum omnipotentem, tibi gratias agens, benedixit (+), fregit, deditque discipulis suis, dicens: Accipite, et manducate ex hoc omnes: K. Który w przedzień Swej Męki wziął chleb w święte i czczigodne ręce Swoje, a wzniósłszy oczy ku niebu do Ciebie, Boga, Ojca Swego wszechmogącego, Tobie czyniąc dzięki, pobłogosławił (+), połamał i rozdał uczniom Swoim, mówiąc: Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy: Kapłan pochyla się nad Hostią i wymawia dosłyszalnie słowa Chrystusa: HOC EST ENIM CORPUS MEUM TO JEST BOWIEM CIAŁO MOJE Kapłan klęka przed Najświętszym Sakramentem. Następnie podnosi Hostię Najświętszą, a wierni adorują w ciszy Ciało Pańskie. Kapłan ponownie klęka. Towarzyszy dźwięk dzwonka. Od tej pory kapłan

40 będzie trzymał aż do obmycia rąk palec wskazujący i kciuk złączone. Jest to troska o każdą kruszynkę Hostii św. Konsekracja wina Kapłan bierze do rąk Kielich. S. Simili modo postquam coenatum est, accipiens et hunc praeclarum Calicem in sanctas ac venerabiles manus suas: item tibi gratias agens, benedixit (+), deditque discipulis suis, dicens: Accipite, et bibite ex eo omnes. K. Podobnie, gdy było po wieczerzy, ujmując i ten przesławny Kielich w święte i czcigodne ręce Swoje, również dzięki Tobie czyniąc, pobłogosławił (+) i podał uczniom Swoim, mówiąc: Bierzcie i pijcie z niego wszyscy: Kapłan pochyla się nad Kielichem i wymawia dosłyszalnie słowa Chrystusa: HIC EST ENIM CALIX SANGUINIS MEI, NOVI ET AETERNI TESTAMENTI: MYSTERIUM FIDEI: QUI PRO VOBIS ET PRO MULTIS EFFUNDETUR IN REMISSIONEM PECCATORUM. Haec quotiescumque feceritis, in mei memoriam facietis. TO JEST BOWIEM KIELICH KRWI MOJEJ, NOWEGO I WIECZNEGO PRZYMIERZA: TAJEMNICA WIARY: KTÓRY ZA WAS I ZA WIELU WYLANY BĘDZIE NA ODPUSZCZENIE GRZECHÓW. To ile razy czynić będziecie, na Moją czyńcie pamiątkę. Kapłan przyklęka przed Krwią Pańską, podnosi kielich. Wierni adorują w ciszy Krew Przenajświętszą. Następnie ponownie kapłan klęka. Towarzyszy dźwięk dzwonka. Unde Et Memores - Wspomnienie Tajemnicy Odkupienia (Anamneza) Pamiątka Chrystusa, to nie tylko czcze wspomnienie, ale rzeczywiste uobecnienie całej Tajemnicy Odkupienia - co też podkreśla natychmiast kapłan w następnej modlitwie zwanej "Anamneza" czyli "wspomnienie".