PRZEDMIOTOWE SYSTEMY OCENIANIA W PUBLICZNYM GIMNAZJUM NR 21 W ŁODZI

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 PRZEDMIOTOWE SYSTEMY OCENIANIA W PUBLICZNYM GIMNAZJUM NR 21 W ŁODZI BIOLOGIA Przedmiotowy system oceniania z biologii w gimnazjum opracowany został w oparciu o: - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w szkołach oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych - podstawę programową z biologii dla gimnazjum - program nauczania,,bliżej biologii dla klas I-ych wyd. WSiP oraz program nauczania biologii,,puls życia dla klas II i III-ich wyd. Nowa Era - Wewnątrzszkolny System Oceniania Przedmiotem oceny są: 1. Wiadomości 2. Umiejętności 3. Postawa ucznia uzyskiwane poprzez: 1

2 1. Obserwację pracy uczniów 2. Kontrolę umiejętności praktycznych kontrolę ustną 3. Kontrolę pisemną Metody oceniania osiągnięć ucznia Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o: wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania; sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów; warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych. Oceny bieżące są wystawiane systematycznie w ciągu całego okresu nauki. Oceny śródroczne i roczne są obliczane ze średniej ważonej w oparciu o co najmniej cztery oceny bieżące przy dwóch i więcej godzinach lekcyjnych tygodniowo z danego przedmiotu i co najmniej trzy oceny przy jednej godzinie tygodniowo. Postępy i osiągnięcia ucznia (ocena semestralna i roczna) w nauce są oceniane według skali: Ocena Średnia 6 powyżej 5,50 5 4,65 5,49 4 3,60 4,64 3 2,60 3, ,50 2, ,00 1,49 Ocenie podlegają 1. Prace klasowe kończące każdy dział nauczania (wag. 4): 2

3 sprawdzanie opanowania wiedzy teoretycznej sprawdzanie umiejętności stosowania poznanej wiedzy w sytuacjach typowych sprawdzanie umiejętności stosowania poznanej wiedzy w sytuacjach problemowych rozwiązywanie zadań testowych 2. Krótkie sprawdziany kartkówki (wag.2): kartkówki obejmujące swym zakresem dwie ostatnie lekcje (niezapowiedziane) lub 3 ostatnie lekcje (zapowiedziane) 3. Wypowiedzi ustne (wag.2): odpowiedzi 4. Prace domowe (wag. 1): zadania domowe obserwacyjne zadania domowe polegające na napisaniu krótkiej informacji na zadany temat 5. Aktywność na lekcji (wag. 1): wypowiedzi w czasie lekcji wyciąganie wniosków z przeprowadzanych doświadczeń rozwiązywanie zadań umiejętność pracy w grupie 6. Prace doświadczalne (wag.1): wykonywanie doświadczeń na lekcji pod kierunkiem nauczyciela wykonywanie doświadczeń w grupach uczniowskich 7. Udział w konkursach biologicznych - szkolnych i pozaszkolnych: konkursy międzyszkolne 3

4 konkursy wewnątrzszkolne 8. Zeszyt przedmiotowy (wag. 1): kompletność zeszytu przejrzystość notatek systematyczność zapisów walory estetyczne 9. Przygotowywanie innych prac, np. referatów, projektów, prezentacji itp. (wag. 1 Zasady oceniania Zasady organizacji procesu sprawdzania osiągnięć i postępów uczniów: a. prace klasowe, sprawdziany, testy kompetencji są zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem z wpisem w dzienniku elektronicznym; b. jednego dnia może odbyć się jeden sprawdzian lub jeden test kompetencji; c. tygodniowo mogą odbyć się maksymalnie 3 sprawdziany, natomiast, gdy przełożony na prośbę uczniów sprawdzian w danym tygodniu będzie czwartym sprawdzianem lub drugim w danym dniu to wówczas uczniowie są zobowiązani do napisania go; d. każda praca klasowa poprzedzona będzie lekcją powtórzeniową; e. kartkówka (obejmująca wiadomości z dwóch ostatnich lekcji) może być przeprowadzona bez zapowiedzi, natomiast kartkówka (obejmująca wiadomości z 3 ostatnich tematów) będzie zapowiedziana; f. termin oceny prac pisemnych z zajęć edukacyjnych wynosi: 1 tydzień w przypadku kartkówek, prac domowych, natomiast do dwóch tygodni w przypadku sprawdzianów, testów kompetencji i testów badających osiągnięcia edukacyjne; g. uczeń może być w ciągu semestru dwukrotnie nieprzygotowany do lekcji (dwie godziny w tygodniu) lub jeden raz nieprzygotowany (jedna godzina w tygodniu), co obejmuje: brak pracy domowej, brak obowiązkowych pomocy dydaktycznych, niezdolność do odpowiedzi, pod warunkiem zgłoszenia 4

5 nauczycielowi faktu nieprzygotowania na początku lekcji; zgłoszenie nieprzygotowania nie ma zastosowania w odniesieniu do zapowiedzianych kartkówek, sprawdzianów i innych prac klasowych; nieprzygotowanie ucznia zaznacza się w dzienniku lekcyjnym symbolem np. ; nieprzygotowanie uczeń zgłasza w trakcie czytania listy obecności; h. uczeń nieobecny na zajęciach edukacyjnych z powodu choroby (dłużej niż tydzień czasu) powinien uzupełnić zaległości w ciągu dwóch dni po powrocie do szkoły; w tym czasie uczeń może być nieprzygotowany do zajęć edukacyjnych na pierwszej lekcji (po uprzednim poinformowaniu nauczyciela o zaistniałej sytuacji w trakcie sprawdzania przez niego listy obecności); i. uczeń nie może poprawiać ocen z kartkówek, czyli prac zastępujących odpowiedź ustną; j. uczeń może poprawić tylko ocenę niedostateczną z testu zawierającego tylko zadania zamknięte j. uczeń może poprawić jednorazowo każdą ocenę uzyskaną ze sprawdzianu (w terminie do dwóch tygodni od dnia zapisu jego oceny w dzienniku) podczas zajęć dodatkowych, po uprzednim ustaleniu terminu z nauczycielem; Uczeń, który przystąpi do poprawy sprawdzianu i napisze go na: - wyższą ocenę niż uzyskał ze sprawdzianu, wówczas nauczyciel zmienia wagę oceny ze sprawdzianu z 4 na 2, wpisując ocenę z poprawy z wagą 4. - taką samą lub niższą ocenę, wówczas nauczyciel wpisuje ocenę z poprawy z wagą 0 lub z adnotacją nie licz do średniej. k. każdy uczeń ma obowiązek napisania zaległej pracy klasowej, sprawdzianu, kartkówki; w sytuacji, kiedy został poinformowany o jej terminie, ale nie był obecny w dniu jej przeprowadzenia (uczeń otrzymuje wpis 0 w oceny cząstkowe, co traktuje się jako informację o zaległości ucznia). Termin pisania zaległej pracy jest zapisany w komentarzu wystawionej oceny,,0. Jeśli uczeń nie wywiąże się z obowiązku, o którym mowa w pkt. k, automatycznie 0 zamienia się w ocenę niedostateczną z zakresu pracy klasowej, sprawdzianu, którą uczeń może poprawić, a która jest traktowana jako pierwsza ocena z tej pracy; l. przy pisaniu sprawdzianu lub pracy klasowej w drugim terminie oraz przy ich poprawianiu kryteria ocen nie zmieniają się; ł. uczeń, który zgłosił nieprzygotowanie do lekcji, a jednocześnie podjął próbę napisania kartkówki (na tej lekcji) otrzymuje z tej pracy ocenę; m. uczeń i jego rodzic/opiekun ma prawo do wglądu w prace pisemne dziecka, które zostają na terenie szkoły; Ocenianie prac kontrolnych odbywa się z wykorzystaniem skali procentowej: 5

6 - ocena bardzo dobra % wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dobra 75-89% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dostateczna 50-74% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dopuszczająca 30-49% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena niedostateczna 0-29% wartości punktów możliwych do uzyskania Wymagania ogólne na poszczególne stopnie szkolne: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: a) opanował wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające ponad program nauczania, będące efektem samodzielnej pracy, b) prezentuje swoje wiadomości posługuje się terminologią biologiczną c) potrafi stosować zdobyte wiadomości w sytuacjach nietypowych d) formułuje problemy i rozwiązuje je w sposób twórczy e) dokonuje analizy lub syntezy zjawisk i procesów biologicznych f) wykorzystuje wiedzę zdobytą na innych przedmiotach g) potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji h) bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym i) wykonuje twórcze prace, pomoce naukowe i potrafi je prezentować na terenie szkoły i poza nią j) w pracach pisemnych osiąga 100% punktów możliwych do zdobycia i w pełni odpowiada na dodatkowe pytania k) bierze udział w konkursach biologicznych Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: a) opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania b) wykazuje szczególne zainteresowanie biologią c) potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów w nowych sytuacjach. d) bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji e) potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzić doświadczenie i hodowle przyrodnicze f) sprawnie posługuje się mikroskopem, lupą oraz sprzętem laboratoryjnym g) potrafi samodzielnie wykonać preparaty mikroskopowe i je opisać h) prezentuje swoją wiedzę posługując się poprawnie terminologią biologiczną 6

7 i) aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym j) w pisemnych sprawdzianach wiedzy osiąga od 90% do 100% możliwych do zdobycia. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: a) opanował wiadomości i umiejętności bardziej złożone i mniej przystępne, przydatne i użyteczne w szkolnej i pozaszkolnej działalności b) potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów typowych, w przypadku trudniejszych korzysta z pomocy nauczyciela c) posługuje się mikroskopem i zna sprzęt laboratoryjny d) wykonuje proste preparaty mikroskopowe e) udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania f) jest aktywny na lekcji g) w pracach pisemnych osiąga od 75% do 89% punktów Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: a) opanowała wiadomości i umiejętności przystępne, niezbyt złożone, najważniejsze w nauczaniu biologii oraz takie, które można wykorzystać w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych b) z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności c) z pomocą nauczyciela korzysta z takich źródeł wiedzy jak: słowniki, encyklopedie, tablice, wykresy, itp. d) wykazuje się aktywnością na lekcji w stopniu zadowalającym e) w przypadku prac pisemnych osiąga od 50% do 74% punktów Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: a) ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia b) wykonuje proste zadania i polecenia o bardzo małym stopniu trudności pod kierunkiem nauczyciela c) z pomocą nauczyciela wykonuje proste doświadczenia biologiczne d) wiadomości przekazuje w sposób nieporadny, nie używając terminologii biologicznej e) jest mało aktywny na lekcji f) w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 30% do 49% punktów Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: a) nie opanował wiadomości i umiejętności określonych podstawami programowymi, koniecznymi do dalszego kształcenia b) nie potrafi posługiwać się przyrządami biologicznymi c) wykazuje się brakiem systematyczności w przyswajaniu wiedzy i wykonywania prac domowych d) nie podejmuje próby rozwiązania zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela 7

8 e) wykazuje bierną postawę na lekcji f) w przypadku prac pisemnych osiąga od 0% do 29% punktów Ocena uczniów z zaleceniami PPP nauczyciel obniża wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe i choroby uniemożliwiające sprostanie wymaganiom programowym, potwierdzone orzeczeniem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej lub opinią lekarza specjalisty; w ocenianiu uczniów z dysfunkcjami uwzględnione zostają zalecenia poradni: wydłużenie czasu wykonywania ćwiczeń praktycznych, możliwość rozbicia ćwiczeń złożonych na prostsze i ocenienie ich wykonania etapami, konieczność odczytania poleceń otrzymywanych przez innych uczniów w formie pisemnej, branie pod uwagę poprawności merytorycznej wykonanego ćwiczenia, a nie jego walorów estetycznych, możliwość (za zgodą ucznia) zamiany pracy pisemnej na odpowiedź ustną (praca klasowa lub sprawdzian), podczas odpowiedzi ustnych zadawanie większej ilości prostych pytań zamiast jednego złożonego, obniżenie wymagań dotyczących estetyki zeszytu przedmiotowego, możliwość udzielenia pomocy w przygotowaniu pracy dodatkowej. Każda ocena jest dla ucznia i jego rodzica jawna. Przedmiotowy system oceniania jest omówiony z uczniami i umieszczony w dostępnym miejscu w pracowni przedmiotowej. CHEMIA 8

9 Metody oceniania osiągnięć ucznia Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o: wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania; sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów; warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych. Oceny bieżące są wystawiane systematycznie w ciągu całego okresu nauki. Oceny śródroczne i roczne są obliczane ze średniej ważonej w oparciu o co najmniej cztery oceny bieżące przy dwóch i więcej godzinach lekcyjnych tygodniowo z danego przedmiotu i co najmniej trzy oceny przy jednej godzinie tygodniowo. Postępy i osiągnięcia ucznia (ocena semestralna i roczna) w nauce są oceniane według skali: Ocena Średnia 6 powyżej 5,50 5 4,65 5,49 4 3,60 4,64 3 2,60 3, ,50 2, ,00 1,49 Ocenie podlegają 1. Prace klasowe kończące każdy dział nauczania (wag. 4): sprawdzanie opanowania wiedzy teoretycznej 9

10 sprawdzanie umiejętności stosowania poznanej wiedzy w sytuacjach typowych sprawdzanie umiejętności stosowania poznanej wiedzy w sytuacjach problemowych rozwiązywanie zadań testowych 2. Testy (wag.2) 3. Krótkie sprawdziany kartkówki (wag.2): kartkówki obejmujące swym zakresem ostatnią lekcję (niezapowiedziane) lub do 3 ostatnich lekcji (zapowiedziane) kartkówki sprawdzające zadania domowe 4. Wypowiedzi ustne (wag.2): odpowiedzi 5. Prace domowe (wag. 1): zadania domowe obserwacyjne zadania domowe obliczeniowe zadania domowe polegające na napisaniu krótkiej informacji na zadany temat pomoc innym uczniom w nauce 6. Aktywność na lekcji (wag. 1): wypowiedzi w czasie lekcji wyciąganie wniosków z przeprowadzanych doświadczeń rozwiązywanie zadań umiejętność pracy w grupie 7. Prace doświadczalne (wag.1): wykonywanie doświadczeń na lekcji pod kierunkiem nauczyciela 10

11 wykonywanie doświadczeń w grupach uczniowskich 8. Udział w konkursach chemicznych - szkolnych i pozaszkolnych: konkursy międzyszkolne konkursy wewnątrzszkolne 9. Zeszyt przedmiotowy (wag. 1): kompletność zeszytu przejrzystość notatek systematyczność zapisów walory estetyczne 10. Przygotowywanie innych prac, np. referatów, projektów itp. (wag. 1) 11. Regulamin (wag. 1) Zasady oceniania Zasady organizacji procesu sprawdzania osiągnięć i postępów uczniów: a. prace klasowe, sprawdziany, testy kompetencji są zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem z wpisem w dzienniku elektronicznym; b. jednego dnia może odbyć się jeden sprawdzian lub jeden test kompetencji; c. tygodniowo mogą odbyć się maksymalnie 3 sprawdziany, natomiast, gdy przełożony na prośbę uczniów sprawdzian w danym tygodniu będzie czwartym sprawdzianem lub drugim w danym dniu to wówczas uczniowie są zobowiązani do napisania go; d. każda praca klasowa poprzedzona będzie lekcją powtórzeniową; e. kartkówka (obejmująca wiadomości z ostatniej lekcji) może być przeprowadzona bez zapowiedzi, natomiast kartkówka (obejmująca wiadomości do 3 ostatnich tematów) będzie zapowiedziana; 11

12 f. termin oceny prac pisemnych z zajęć edukacyjnych wynosi: 1 tydzień w przypadku kartkówek, prac domowych, natomiast do 2 tygodni w przypadku sprawdzianów, testów kompetencji i testów badających osiągnięcia edukacyjne; g. uczeń może być w ciągu semestru dwukrotnie nieprzygotowany do lekcji (dwie godziny w tygodniu) lub jeden raz nieprzygotowany (jedna godzina w tygodniu), co obejmuje: brak pracy domowej, brak obowiązkowych pomocy dydaktycznych, niezdolność do odpowiedzi, pod warunkiem zgłoszenia nauczycielowi faktu nieprzygotowania na początku lekcji; zgłoszenie nieprzygotowania nie ma zastosowania w odniesieniu do zapowiedzianych kartkówek, sprawdzianów i innych prac klasowych; nieprzygotowanie ucznia zaznacza się w dzienniku lekcyjnym symbolem np. ; nieprzygotowanie uczeń zgłasza najpóźniej w trakcie czytania listy obecności; h. uczeń nieobecny na zajęciach edukacyjnych z powodu choroby (dłużej niż tydzień czasu) powinien uzupełnić zaległości w ciągu dwóch dni po powrocie do szkoły; w tym czasie uczeń może być nieprzygotowany do zajęć edukacyjnych na pierwszej lekcji (po uprzednim poinformowaniu nauczyciela o zaistniałej sytuacji najpóźniej w trakcie sprawdzania przez niego listy obecności); i. uczeń nie może poprawiać ocen z kartkówek, czyli prac zastępujących odpowiedź ustną; j. uczeń może poprawić jednorazowo każdą ocenę uzyskaną ze sprawdzianu (w terminie do dwóch tygodni od dnia zapisu jego oceny w dzienniku) podczas zajęć wyrównawczych, po uprzednim ustaleniu terminu z nauczycielem; Uczeń, który przystąpi do poprawy sprawdzianu i napisze go na: - wyższą ocenę niż uzyskał ze sprawdzianu, wówczas nauczyciel zmienia wagę oceny ze sprawdzianu z 4 na 2, wpisując ocenę z poprawy z wagą 4. - taką samą lub niższą ocenę, wówczas nauczyciel wpisuje ocenę z poprawy z wagą 0 lub z adnotacją nie licz do średniej. k. każdy uczeń ma obowiązek napisania zaległej pracy klasowej, sprawdzianu, kartkówki; w sytuacji, kiedy został poinformowany o jej terminie, ale nie był obecny w dniu jej przeprowadzenia (uczeń otrzymuje wpis 0 w oceny cząstkowe, co traktuje się jako informację o zaległości ucznia), jest zobowiązany do uzgodnienia z nauczycielem terminu pisania zaległej pracy w terminie do jednego tygodnia po powrocie do szkoły. Jeśli uczeń nie wywiąże się z obowiązku, o którym mowa w pkt. k, automatycznie 0 zamienia się w ocenę niedostateczną z zakresu pracy klasowej, sprawdzianu, którą uczeń może poprawić, a która jest traktowana jako pierwsza ocena z tej pracy; l. przy pisaniu sprawdzianu lub pracy klasowej w drugim terminie oraz przy ich poprawianiu kryteria ocen nie zmieniają się; 12

13 ł. uczeń, który zgłosił nieprzygotowanie do lekcji, a jednocześnie podjął próbę napisania kartkówki (na tej lekcji) otrzymuje z tej pracy ocenę; m. uczeń i jego rodzic/opiekun ma prawo do wglądu w prace pisemne dziecka, które zostają na terenie szkoły; uczeń w czasie lekcji lub przerwy, a rodzic w czasie konsultacji lub wywiadówek; n. uczeń przyłapany na ściąganiu podczas sprawdzianu, testu czy kartkówki otrzymuje ocenę niedostateczną (w przypadku sprawdzianu wagi 4, a w przypadku testu lub kartkówki wagi 2), której nie może poprawiać; o. każdy uczeń ma obowiązek przestrzegać postanowienia regulaminu pracowni chemicznej, z którymi został zaznajomiony na pierwszej lekcji w danym roku szkolnym; brak przestrzegania postanowień regulaminu wiąże się z naruszeniem zasad bezpieczeństwa i jest jednoznaczne z uzyskaniem przez ucznia oceny niedostatecznej (w kategorii REGULAMIN waga 1); Ocenianie prac kontrolnych odbywa się z wykorzystaniem skali procentowej: - ocena bardzo dobra % wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dobra 75-89% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dostateczna 50-74% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dopuszczająca 30-49% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena niedostateczna 0-29% wartości punktów możliwych do uzyskania Na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę. Uzasadnienie oceny może mieć charakter ustny lub pisemny, o ile wniosek dotyczy oceny śródrocznej lub rocznej. Pisemne uzasadnienie oceny formułuje się na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) złożony do dyrektora szkoły w terminie 7 dni od daty poinformowania rodziców (prawnych opiekunów) o ustalonej ocenie. Nauczyciel jest zobowiązany przygotować pisemne uzasadnienie oceny i złożyć je w sekretariacie szkoły w terminie 14 dni od daty złożenia wniosku przez rodziców (prawnych opiekunów). 13

14 Ocena uczniów z zaleceniami PPP nauczyciel obniża wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe i choroby uniemożliwiające sprostanie wymaganiom programowym, potwierdzone orzeczeniem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej lub opinią lekarza specjalisty; w ocenianiu uczniów z dysfunkcjami uwzględnione zostają zalecenia poradni: wydłużenie czasu wykonywania ćwiczeń praktycznych, możliwość rozbicia ćwiczeń złożonych na prostsze i ocenienie ich wykonania etapami, konieczność odczytania poleceń otrzymywanych przez innych uczniów w formie pisemnej, branie pod uwagę poprawności merytorycznej wykonanego ćwiczenia, a nie jego walorów estetycznych, możliwość (za zgodą ucznia) zamiany pracy pisemnej na odpowiedź ustną (praca klasowa lub sprawdzian), podczas odpowiedzi ustnych zadawanie większej ilości prostych pytań zamiast jednego złożonego, obniżenie wymagań dotyczących estetyki zeszytu przedmiotowego, możliwość udzielenia pomocy w przygotowaniu pracy dodatkowej. CHEMIA Metody oceniania osiągnięć ucznia Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o: 14

15 wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania; sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów; warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych. Oceny bieżące są wystawiane systematycznie w ciągu całego okresu nauki. Oceny śródroczne i roczne są obliczane ze średniej ważonej w oparciu o co najmniej cztery oceny bieżące przy dwóch i więcej godzinach lekcyjnych tygodniowo z danego przedmiotu i co najmniej trzy oceny przy jednej godzinie tygodniowo. Postępy i osiągnięcia ucznia (ocena semestralna i roczna) w nauce są oceniane według skali: Ocena Średnia 6 powyżej 5,50 5 4,65 5,49 4 3,60 4,64 3 2,60 3, ,50 2, ,00 1,49 Ocenie podlegają 1. Prace klasowe kończące każdy dział nauczania (wag. 4): sprawdzanie opanowania wiedzy teoretycznej sprawdzanie umiejętności stosowania poznanej wiedzy w sytuacjach typowych sprawdzanie umiejętności stosowania poznanej wiedzy w sytuacjach problemowych 15

16 rozwiązywanie zadań testowych 2. Testy (wag.2) 3. Krótkie sprawdziany kartkówki (wag.2): kartkówki obejmujące swym zakresem ostatnią lekcję (niezapowiedziane) lub do 3 ostatnich lekcji (zapowiedziane) kartkówki sprawdzające zadania domowe 4. Wypowiedzi ustne (wag.2): odpowiedzi 5. Prace domowe (wag. 1): zadania domowe obserwacyjne zadania domowe obliczeniowe zadania domowe polegające na napisaniu krótkiej informacji na zadany temat pomoc innym uczniom w nauce 6. Aktywność na lekcji (wag. 1): wypowiedzi w czasie lekcji wyciąganie wniosków z przeprowadzanych doświadczeń rozwiązywanie zadań umiejętność pracy w grupie 7. Prace doświadczalne (wag.1): wykonywanie doświadczeń na lekcji pod kierunkiem nauczyciela wykonywanie doświadczeń w grupach uczniowskich 8. Udział w konkursach chemicznych - szkolnych i pozaszkolnych: 16

17 konkursy międzyszkolne konkursy wewnątrzszkolne 9. Zeszyt przedmiotowy (wag. 1): kompletność zeszytu przejrzystość notatek systematyczność zapisów walory estetyczne 10. Przygotowywanie innych prac, np. referatów, projektów itp. (wag. 1) 11. Regulamin (wag. 1) Zasady oceniania Zasady organizacji procesu sprawdzania osiągnięć i postępów uczniów: a. prace klasowe, sprawdziany, testy kompetencji są zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem z wpisem w dzienniku elektronicznym; b. jednego dnia może odbyć się jeden sprawdzian lub jeden test kompetencji; c. tygodniowo mogą odbyć się maksymalnie 3 sprawdziany, natomiast, gdy przełożony na prośbę uczniów sprawdzian w danym tygodniu będzie czwartym sprawdzianem lub drugim w danym dniu to wówczas uczniowie są zobowiązani do napisania go; d. każda praca klasowa poprzedzona będzie lekcją powtórzeniową; e. kartkówka (obejmująca wiadomości z ostatniej lekcji) może być przeprowadzona bez zapowiedzi, natomiast kartkówka (obejmująca wiadomości do 3 ostatnich tematów) będzie zapowiedziana; f. termin oceny prac pisemnych z zajęć edukacyjnych wynosi: 1 tydzień w przypadku kartkówek, prac domowych, natomiast do 2 tygodni w przypadku sprawdzianów, testów kompetencji i testów badających osiągnięcia edukacyjne; 17

18 g. uczeń może być w ciągu semestru dwukrotnie nieprzygotowany do lekcji (dwie godziny w tygodniu) lub jeden raz nieprzygotowany (jedna godzina w tygodniu), co obejmuje: brak pracy domowej, brak obowiązkowych pomocy dydaktycznych, niezdolność do odpowiedzi, pod warunkiem zgłoszenia nauczycielowi faktu nieprzygotowania na początku lekcji; zgłoszenie nieprzygotowania nie ma zastosowania w odniesieniu do zapowiedzianych kartkówek, sprawdzianów i innych prac klasowych; nieprzygotowanie ucznia zaznacza się w dzienniku lekcyjnym symbolem np. ; nieprzygotowanie uczeń zgłasza najpóźniej w trakcie czytania listy obecności; h. uczeń nieobecny na zajęciach edukacyjnych z powodu choroby (dłużej niż tydzień czasu) powinien uzupełnić zaległości w ciągu dwóch dni po powrocie do szkoły; w tym czasie uczeń może być nieprzygotowany do zajęć edukacyjnych na pierwszej lekcji (po uprzednim poinformowaniu nauczyciela o zaistniałej sytuacji najpóźniej w trakcie sprawdzania przez niego listy obecności); i. uczeń nie może poprawiać ocen z kartkówek, czyli prac zastępujących odpowiedź ustną; j. uczeń może poprawić jednorazowo każdą ocenę uzyskaną ze sprawdzianu (w terminie do dwóch tygodni od dnia zapisu jego oceny w dzienniku) podczas zajęć wyrównawczych, po uprzednim ustaleniu terminu z nauczycielem; Uczeń, który przystąpi do poprawy sprawdzianu i napisze go na: - wyższą ocenę niż uzyskał ze sprawdzianu, wówczas nauczyciel zmienia wagę oceny ze sprawdzianu z 4 na 2, wpisując ocenę z poprawy z wagą 4. - taką samą lub niższą ocenę, wówczas nauczyciel wpisuje ocenę z poprawy z wagą 0 lub z adnotacją nie licz do średniej. k. każdy uczeń ma obowiązek napisania zaległej pracy klasowej, sprawdzianu, kartkówki; w sytuacji, kiedy został poinformowany o jej terminie, ale nie był obecny w dniu jej przeprowadzenia (uczeń otrzymuje wpis 0 w oceny cząstkowe, co traktuje się jako informację o zaległości ucznia), jest zobowiązany do uzgodnienia z nauczycielem terminu pisania zaległej pracy w terminie do jednego tygodnia po powrocie do szkoły. Jeśli uczeń nie wywiąże się z obowiązku, o którym mowa w pkt. k, automatycznie 0 zamienia się w ocenę niedostateczną z zakresu pracy klasowej, sprawdzianu, którą uczeń może poprawić, a która jest traktowana jako pierwsza ocena z tej pracy; l. przy pisaniu sprawdzianu lub pracy klasowej w drugim terminie oraz przy ich poprawianiu kryteria ocen nie zmieniają się; ł. uczeń, który zgłosił nieprzygotowanie do lekcji, a jednocześnie podjął próbę napisania kartkówki (na tej lekcji) otrzymuje z tej pracy ocenę; m. uczeń i jego rodzic/opiekun ma prawo do wglądu w prace pisemne dziecka, które zostają na terenie szkoły; uczeń w czasie lekcji lub przerwy, 18

19 a rodzic w czasie konsultacji lub wywiadówek; n. uczeń przyłapany na ściąganiu podczas sprawdzianu, testu czy kartkówki otrzymuje ocenę niedostateczną (w przypadku sprawdzianu wagi 4, a w przypadku testu lub kartkówki wagi 2), której nie może poprawiać; o. każdy uczeń ma obowiązek przestrzegać postanowienia regulaminu pracowni chemicznej, z którymi został zaznajomiony na pierwszej lekcji w danym roku szkolnym; brak przestrzegania postanowień regulaminu wiąże się z naruszeniem zasad bezpieczeństwa i jest jednoznaczne z uzyskaniem przez ucznia oceny niedostatecznej (w kategorii REGULAMIN waga 1); Ocenianie prac kontrolnych odbywa się z wykorzystaniem skali procentowej: - ocena bardzo dobra % wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dobra 75-89% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dostateczna 50-74% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena dopuszczająca 30-49% wartości punktów możliwych do uzyskania - ocena niedostateczna 0-29% wartości punktów możliwych do uzyskania Na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę. Uzasadnienie oceny może mieć charakter ustny lub pisemny, o ile wniosek dotyczy oceny śródrocznej lub rocznej. Pisemne uzasadnienie oceny formułuje się na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) złożony do dyrektora szkoły w terminie 7 dni od daty poinformowania rodziców (prawnych opiekunów) o ustalonej ocenie. Nauczyciel jest zobowiązany przygotować pisemne uzasadnienie oceny i złożyć je w sekretariacie szkoły w terminie 14 dni od daty złożenia wniosku przez rodziców (prawnych opiekunów). Ocena uczniów z zaleceniami PPP 19

20 nauczyciel obniża wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe i choroby uniemożliwiające sprostanie wymaganiom programowym, potwierdzone orzeczeniem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej lub opinią lekarza specjalisty; w ocenianiu uczniów z dysfunkcjami uwzględnione zostają zalecenia poradni: wydłużenie czasu wykonywania ćwiczeń praktycznych, możliwość rozbicia ćwiczeń złożonych na prostsze i ocenienie ich wykonania etapami, konieczność odczytania poleceń otrzymywanych przez innych uczniów w formie pisemnej, branie pod uwagę poprawności merytorycznej wykonanego ćwiczenia, a nie jego walorów estetycznych, możliwość (za zgodą ucznia) zamiany pracy pisemnej na odpowiedź ustną (praca klasowa lub sprawdzian), podczas odpowiedzi ustnych zadawanie większej ilości prostych pytań zamiast jednego złożonego, obniżenie wymagań dotyczących estetyki zeszytu przedmiotowego, możliwość udzielenia pomocy w przygotowaniu pracy dodatkowej. Przewidywane osiągnięcia uczniów klas I (a - f) na poszczególne oceny I. Substancje i ich przemiany Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra[ ] Ocena bardzo dobra [ ] zalicza chemię do nauk przyrodniczych stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom omawia, czym się zajmuje chemia omawia sposób podziału chemii podaje zastosowania wybranych elementów sprzętu lub szkła laboratoryjnego identyfikuje substancje na podstawie podanych właściwości wyjaśnia, na czym polega destylacja wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie 20

21 nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie opisuje właściwości substancji, będących głównymi składnikami produktów, stosowanych na co dzień przeprowadza proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość odróżnia właściwości fizyczne od chemicznych dzieli substancje chemiczne na proste i złożone, na pierwiastki i związki chemiczne definiuje pojęcie mieszanina substancji opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych podaje przykłady mieszanin opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki definiuje pojęcia zjawisko fizyczne i reakcja chemiczna podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu na organiczną i nieorganiczną wyjaśnia, czym się różni ciało fizyczne od substancji opisuje właściwości substancji wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby rozdzielania mieszanin sporządza mieszaninę planuje rozdzielanie mieszanin (wymaganych) opisuje różnicę w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną definiuje stopy podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka formułuje obserwacje do doświadczenia wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboliki chemicznej rozpoznaje pierwiastki i związki podaje sposób rozdzielenia wskazanej mieszaniny wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski wskazuje w podanych przykładach reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny wyjaśnia różnicę między mieszaniną a związkiem chemicznym proponuje sposoby zabezpieczenia produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem odszukuje w układzie okresowym pierwiastków podane pierwiastki chemiczne opisuje doświadczenie wykonywane na lekcji określa, które składniki powietrza definiuje pojęcie patyna opisuje pomiar gęstości projektuje doświadczenie o podanym tytule (rysuje schemat, zapisuje obserwacje i wnioski) wykonuje doświadczenia z działu Substancje i ich przemiany przewiduje wyniki niektórych doświadczeń na podstawie posiadanej wiedzy otrzymuje tlenek węgla(iv) w reakcji węglanu wapnia z kwasem chlorowodorowym uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(iv), że tlenek węgla(iv) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru planuje sposoby postępowania umożliwiające ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami identyfikuje substancje na podstawie schematów reakcji chemicznych wykazuje zależność między 21

22 człowieka definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny i związek chemiczny podaje przykłady związków chemicznych klasyfikuje pierwiastki chemiczne na metale i niemetale podaje przykłady pierwiastków chemicznych (metali i niemetali) odróżnia metale i niemetale na podstawie ich właściwości opisuje, na czym polega rdzewienie (korozja) posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg) opisuje skład i właściwości powietrza określa, co to są stałe i zmienne składniki powietrza opisuje właściwości fizyczne, chemiczne tlenu, tlenku węgla(iv), wodoru, azotu podaje, że woda jest związkiem chemicznym wodoru i tlenu chemiczne wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem a związkiem chemicznym wymienia stałe i zmienne składniki powietrza bada skład powietrza oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu, np. w sali lekcyjnej opisuje, jak można otrzymać tlen opisuje właściwości fizyczne i chemiczne gazów szlachetnych opisuje obieg tlenu, tlenku węgla(iv) i azotu w przyrodzie wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy wymienia zastosowania tlenków wapnia, żelaza, glinu, azotu, gazów szlachetnych, tlenku węgla(iv), tlenu, wodoru podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(iv) (na przykładzie reakcji węgla z tlenem) definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna planuje doświadczenie są stałe, a które zmienne wykonuje obliczenia związane z zawartością procentową substancji występujących w powietrzu wykrywa obecność tlenku węgla(iv) opisuje właściwości tlenku węgla(ii) wyjaśnia rolę procesu fotosyntezy w naszymżyciu podaje przykłady substancji szkodliwych dla środowiska wyjaśnia, skąd się biorą kwaśne opady określa zagrożenia wynikające z efektu cieplarnianego, dziury ozonowej, kwaśnych opadów proponuje sposoby zapobiegania powiększania się dziury ozonowej i ograniczenia powstawania kwaśnych opadów zapisuje słownie przebieg różnych rodzajówreakcji chemicznych podaje przykłady różnych typów rozwojem cywilizacji a występowaniem zagrożeń, np. podaje przykłady dziedzin życia, których rozwój powoduje negatywne skutki dla środowiska przyrodniczego 22

23 tłumaczy, na czym polega zmiana stanów skupienia na przykładzie wody omawia obieg wody w przyrodzie określa znaczenie powietrza, wody, tlenu określa, jak zachowują się substancje higroskopijne opisuje, na czym polega reakcja syntezy, analizy, wymiany omawia, na czym polega utlenianie, spalanie definiuje pojęcia substrat i produkt reakcji chemicznej wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej określa typy reakcji chemicznych określa, co to są tlenki i jaki jest ich podział wymienia niektóre efekty towarzyszące reakcjom chemicznym wymienia podstawowe źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(iv) w powietrzu wydychanym z płuc wyjaśnia, co to jest efekt cieplarniany opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie wymienia właściwości wody wyjaśnia pojęcie higroskopijność zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej, kwaśnych opadów podaje sposób otrzymywania wodoru (w reakcji kwasu chlorowodorowego z metalem) - opisuje sposób identyfikowania gazów: wodoru, tlenu, tlenku węgla(iv) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza definiuje pojęcia reakcje egzo- reakcji chemicznych wykazuje obecność pary wodnej w powietrzu omawia sposoby otrzymywania wodoru podaje przykłady reakcji egzo- i endoenergetycznych 23

24 i endoenergetyczne Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń: opisuje zasadę rozdziału w metodach chromatograficznych określa, na czym polegają reakcje utleniania-redukcji definiuje pojęcia utleniacz i reduktor zaznacza w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej procesy utleniania i redukcji oraz utleniacz, reduktor podaje przykłady reakcji utleniania-redukcji zachodzące w naszym otoczeniu, uzasadniając swój wybór opisuje sposób rozdzielania na składniki bardziej złożonych mieszanin z wykorzystaniem metod spoza podstawy programowej omawia dokładnie metodę skraplania powietrza i rozdzielenia go na składniki oblicza skład procentowy powietrza przelicza procenty objętościowe na masowe w różnych warunkach wykonuje obliczenia rachunkowe zadania dotyczące mieszanin II. Wewnętrzna budowa materii Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra [1] [1 + 2] [ ] [ ] Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: definiuje pojęcie materia opisuje ziarnistą budowę materii opisuje, czym różni się atom od cząsteczki definiuje pojęcia jednostka masy atomowej, masa atomowa, masa omawia poglądy na temat budowy materii wyjaśnia zjawisko dyfuzji podaje założenia teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii planuje doświadczenie potwierdzające ziarnistość budowy materii wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym na podstawie założeń teorii atomistyczno-cząsteczkowej definiuje pojęcie masa atomowa jako średnia masa atomowa danego pierwiastka chemicznego z uwzględnieniem jego składu izotopowego oblicza zawartość procentową izotopów w pierwiastku 24

25 cząsteczkowa oblicza masy cząsteczkowe budowy materii chemicznym oblicza masę cząsteczkową prostych związków chemicznych opisuje i charakteryzuje skład atomu pierwiastka chemicznego (jądro: protony i neutrony, elektrony) definiuje pojęcie elektrony walencyjne wyjaśnia, co to jest liczba atomowa, liczba masowa ustala liczbę protonów, elektronów, neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa definiuje pojęcie izotop dokonuje podziału izotopów wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy opisuje układ okresowy pierwiastków chemicznych podaje prawo okresowości podaje, kto jest twórcą układu okresowego pierwiastków chemicznych definiuje pojęcie pierwiastek chemiczny wymienia rodzaje izotopów wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy korzysta z układu okresowego pierwiastków chemicznych wykorzystuje informacje odczytane z układu okresowego pierwiastków chemicznych podaje maksymalną liczbę elektronów na poszczególnych powłokach (K, L, M) zapisuje konfiguracje elektronowe rysuje proste przykłady modeli atomów pierwiastków chemicznych zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne wymaganych cząsteczek odczytuje ze wzoru chemicznego, oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych wymienia zastosowania izotopów korzysta swobodnie z informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych oblicza maksymalną liczbę elektronów na powłokach zapisuje konfiguracje elektronowe rysuje modele atomów określa typ wiązania chemicznego w podanym związku chemicznym wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie na podstawie budowy ich atomów wyjaśnia różnice między różnymi typami wiązań chemicznych opisuje powstawanie wiązań atomowych (kowalencyjnych) dla wymaganych przykładów zapisuje elektronowo mechanizm wyjaśnia związek między podobieństwami właściwości pierwiastków chemicznych zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową ich atomów i liczbą elektronów walencyjnych uzasadnia i udowadnia doświadczalnie, że m substr = m prod rozwiązuje trudniejsze zadania wykorzystujące poznane prawa (zachowania masy, stałości składu związku chemicznego) wskazuje podstawowe różnice między wiązaniami kowalencyjnym a jonowym oraz kowalencyjnym niespolaryzowanym a kowalencyjnym spolaryzowanym opisuje zależność właściwości związku chemicznego od występującego w nim wiązania chemicznego porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, 25

26 odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach chemicznych wymienia typy wiązań chemicznych podaje definicje wiązania kowalencyjnego (atomowego), wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego, wiązania jonowego definiuje pojęcia jon, kation, anion posługuje się symbolami pierwiastków chemicznych odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne cząsteczek definiuje pojęcie wartościowość podaje wartościowość pierwiastków chemicznych w stanie wolnym odczytuje z układu okresowego maksymalną wartościowość pierwiastków chemicznych grup z jakich pierwiastków chemicznych i ilu atomów składa się cząsteczka lub kilka cząsteczek opisuje rolę elektronów walencyjnych w łączeniu się atomów opisuje sposób powstawania jonów określa rodzaj wiązania w prostych przykładach cząsteczek podaje przykłady substancji o wiązaniu kowalencyjnym (atomowym) i substancji o wiązaniu jonowym odczytuje wartościowość pierwiastków chemicznych z układu okresowego pierwiastków zapisuje wzory związków chemicznych na podstawie podanej wartościowości lub nazwy pierwiastków chemicznych podaje nazwę związku chemicznego na podstawie wzoru określa wartościowość pierwiastków w związku chemicznym powstawania jonów (wymagane przykłady) opisuje mechanizm powstawania wiązania jonowego wykorzystuje pojęcie wartościowości określa możliwe wartościowości pierwiastka chemicznego na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków nazywa związki chemiczne na podstawie wzorów i zapisuje wzory na podstawie ich nazw zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych (o większym stopniu trudności) przedstawia modelowy schemat równania reakcji chemicznej rozwiązuje zadania na podstawie prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego dokonuje prostych obliczeń stechiometrycznych temperatury topnienia i wrzenia) określa, co wpływa na aktywność chemiczną pierwiastka zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych o dużym stopniu trudności wykonuje obliczenia stechiometryczne 26

27 wyznacza wartościowość pierwiastków chemicznych na podstawie wzorów sumarycznych zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego na podstawie wartościowości pierwiastków chemicznych określa na podstawie wzoru liczbę pierwiastków w związku chemicznym interpretuje zapisy (odczytuje ilościowo i jakościowo proste zapisy), np. H 2, 2 H, 2 H 2 itp. ustala na podstawie wzoru sumarycznego nazwę dla prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych zapisuje wzory cząsteczek korzystając z modeli rysuje model cząsteczki wyjaśnia znaczenie współczynnika stechiometrycznego i indeksu stechiometrycznego wyjaśnia pojęcie równania reakcji chemicznej odczytuje równania reakcji chemicznych zapisuje równania reakcji chemicznych dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych ustala na podstawie nazwy wzór sumaryczny dla prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych rozróżnia podstawowe rodzaje reakcji chemicznych podaje treść prawa zachowania masy podaje treść prawa stałości składu 27

28 związku chemicznego przeprowadza proste obliczenia z wykorzystaniem prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego definiuje pojęcia równanie reakcjichemicznej, współczynnik stechiometryczny dobiera współczynniki w prostych przykładach równań reakcji chemicznych zapisuje proste przykłady równań reakcji chemicznych odczytuje proste równania reakcji chemicznych Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń: opisuje historię odkrycia budowy atomu definiuje pojęcie promieniotwórczość określa, na czym polega promieniotwórczość naturalna i sztuczna definiuje pojęcie reakcja łańcuchowa wymienia ważniejsze zagrożenia związane z promieniotwórczością wyjaśnia pojęcie okres półtrwania (okres połowicznego rozpadu) rozwiązuje zadania związane z pojęciami okres półtrwania i średnia masa atomowa charakteryzuje rodzaje promieniowania 28

29 wyjaśnia, na czym polegają przemiany α, opisuje historię przyporządkowania pierwiastków chemicznych opisuje wiązania koordynacyjne i metaliczne identyfikuje pierwiastki chemiczne na podstawie niepełnych informacji o ich położeniu w układzie okresowym pierwiastków chemicznych oraz ich właściwości dokonuje obliczeń z wykorzystaniem wiedzy o jednostce masy atomowej i cząsteczkowej dokonuje obliczeń na podstawie równania reakcji chemicznej Przewidywane osiągnięcia uczniów klas II (a - f) na poszczególne oceny III. Woda i roztwory wodne Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra [1] [1 + 2] [ ] [ ] Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie podaje, na czym polega obieg wody w przyrodzie wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia wody opisuje właściwości wody zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki wody definiuje pojęcie dipol opisuje budowę cząsteczki wody wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna wymienia właściwości wody zmieniające się pod wpływem zanieczyszczeń proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą tłumaczy, na czym polega proces mieszania, rozpuszczania określa, dla jakich substancji woda jest dobrym wyjaśnia, na czym polega tworzenie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego w cząsteczce wody wyjaśnia budowę polarną cząsteczki wody określa właściwości wody wynikające z jej budowy polarnej wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie przedstawia za pomocą modeli wymienia laboratoryjne sposoby otrzymywania wody proponuje doświadczenie udowadniające, że woda jest związkiem wodoru i tlenu opisuje wpływ izotopów wodoru i tlenu na właściwości wody określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody porównuje rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i 29

30 identyfikuje cząsteczkę wody jako dipol wyjaśnia podział substancji na dobrze i słabo rozpuszczalne oraz praktycznie nierozpuszczalne w wodzie podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się i nie rozpuszczają się w wodzie wyjaśnia pojęcia rozpuszczalnik i substancja rozpuszczana definiuje pojęcie rozpuszczalność wymienia czynniki, które wpływają na rozpuszczalność określa, co to jest wykres rozpuszczalności odczytuje z wykresu rozpuszczalności rozpuszczalność danej substancji w podanej temperaturze wymienia czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie definiuje pojęcia roztwór właściwy, koloid i zawiesina definiuje pojęcia roztwór nasycony i roztwór nienasycony rozpuszczalnikiem charakteryzuje substancje ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie planuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie porównuje rozpuszczalność różnych substancji w tej samej temperaturze oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie i tworzą koloidy lub zawiesiny wskazuje różnice między roztworem właściwym a zawiesiną opisuje różnice między proces rozpuszczania w wodzie substancji o budowie polarnej, np. chlorowodoru podaje rozmiary cząstek substancji wprowadzonych do wody i znajdujących się w roztworze właściwym, koloidzie, zawiesinie wykazuje doświadczalnie wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałej w wodzie posługuje się sprawnie wykresem rozpuszczalności dokonuje obliczeń z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności oblicza masę wody, znając masę roztworu i jego stężenie procentowe prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęcia gęstości podaje sposoby na zmniejszenie lub zwiększenie stężenia roztworu oblicza stężenie procentowe roztworu powstałego przez zagęszczenie, rozcieńczenie jonowych wykazuje doświadczalnie, czy roztwór jest nasycony, czy nienasycony rozwiązuje zadania rachunkowe na stężenie procentowe z wykorzystaniem gęstości oblicza rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej roztworu nasyconego w tej temperaturze 30

31 oraz roztwór stężony i roztwór rozcieńczony definiuje pojęcie krystalizacja podaje sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z nasyconego i odwrotnie definiuje stężenie procentowe roztworu podaje wzór opisujący stężenie procentowe prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu (proste) roztworem rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym przeprowadza krystalizację przekształca wzór na stężenie procentowe roztworu tak, aby obliczyć masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu oblicza masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu, znając stężenie procentowe roztworu wyjaśnia, jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym (np. 100 g 20- procentowego roztworu soli kuchennej) roztworu oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) wymienia czynności prowadzące do sporządzenia określonej ilości roztworu o określonym stężeniu procentowym sporządza roztwór o określonym stężeniu procentowym wyjaśnia, co to jest woda destylowana i czym się różni od wód występujących w przyrodzie Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń: określa źródła zanieczyszczeń wód naturalnych analizuje źródła zanieczyszczeń wód naturalnych i ich wpływ na środowisko przyrodnicze wymienia niektóre zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń wód omawia wpływ zanieczyszczeń wód na organizmy wymienia sposoby przeciwdziałania zanieczyszczaniu wód omawia sposoby usuwania zanieczyszczeń z wód wyjaśnia, na czym polega asocjacja cząsteczek wody 31