Ziemia Czarnkowsko-trzcianecka wita i zaprasza!

Transkrypt

1 Ziemia Czarnkowsko-trzcianecka wita i zaprasza! Szanowny Turysto! Jeżeli drogi przywiodły Cię do naszego powiatu, to zatrzymaj się na chwilę. Znalazłeś się właśnie w doskonałym miejscu na spędzenie wolnego czasu. Pytasz, dlaczego warto właśnie tu odetchnąć i zregenerować siły? Wsłuchaj się w śpiew ptaków, szum jezior, taniec liści na wietrze, a dostrzeżesz, że ziemia Czarnkowsko-Trzcianecka jest miejscem ciekawym i niezwykłym, tak jak niezwykli są ludzie tworzący jej historię. Miejsca łączące przeszłość z teraźniejszością, otulone malowniczymi krajobrazami, lasy obfite w runo leśne, bogate w ryby łowiska, ostoje dzikiej zwierzyny, siedliska ptactwa, kuszą swoim naturalnym urokiem i sprawiają, iż niemożliwym jest nie zachować w pamięci piękna odkrytych przez siebie miejsc. Coraz bogatsza baza agroturystyczna, zapewnia ciszę i spokój wybierającym wypoczynek na łonie natury. Każdego roku, specjalnie dla Ciebie, podwyższamy standard oferowanych usług. Masz do dyspozycji kąpiele wodne, wycieczki rowerowe, przejażdżki konne, spacery, wieczorne spotkania przy ognisku, ekologicznie czystą żywność, wszystko w atmosferze gościnności i uprzejmości. Jestem przekonany, że jeśli doświadczysz tej niesamowitej rozkoszy przebywania na naszej ziemi, głęboko utrwalone w Twojej pamięci wrażenia spowodują, że będziesz wracać tu, choćby myślami, każdego dnia. Zapraszam Starosta Czarnkowsko-Trzcianecki

2 Zamek Hochbergów - obecnie internat Zespołu Szkół Leśnych w Goraju Ś l a da m i p r z e s z ło śc i KOŚCIOŁY, PAŁACE, DWORKI DROGI GOŚCIU Podczas Twojego pobytu w naszym regionie zapraszamy Cię do poznania bogatej spuścizny historycznej naszej ziemi. Pośród wąwozów, jarów, dolin i wzniesień, wiatr unosi tajemnicę przeszłości, udokumentowaną w każdym kościółku wiejskim, dworku czy pałacu. Wystarczy tylko przekroczyć próg, zapomnieć na chwilę o sprawach codziennych, a przeszłość i historia ukażą się przed Tobą bez tajemnic. Każda z gmin powiatu posiada swoją historię, tradycję i dzięki temu każda jest inna i interesująca. Ruszając śladami przeszłości w poszukiwaniu ciekawych obiektów architektonicznych takich jak: kościoły, pałace, dworki proponujemy rozpocząć wędrówkę od poznania walorów Czarnkowa siedziby powiatu. Czarnków, jest najpiękniej położonym miastem w Wielkopolsce, o ponad 800-letniej tradycji. Dzięki swojemu położeniu na skrzyżowaniu dróg na wyspie wśród rozlewisk Noteci, gród zbudowany najprawdopodobniej przez Mieszka I lub Bolesława Chrobrego, pełnił niegdyś funkcję strażnicy. Z czasem obok powstała otwarta osada targowa. W końcu XIII wieku Czarnków został nadany przez Władysława Łokietka możnemu rodowi Nałęczów, którzy od nazwy miasta przyjęli nazwisko Czarnkowskich. Był to wielkopolski ród magnacki, piastujący wiele czołowych stanowisk w ówczesnej hierarchii państwowej i kościelnej. Szukając śladów historii, musimy odnaleźć centralny punkt wypadowy miasta, którym jest plac Wolności, dawny rynek, ośrodek osady targowej. Przy placu wznosi się ratusz, siedziba Urzędu Miasta, budowla eklektyczna z połowy XIX wieku. Po lewej stronie ratusza pierzeję rynku zamyka perła architektury, kościół parafialny, dawniej kolegiacki, pw. św. Marii Magdaleny. Kościół jest najcenniejszym zabytkiem miasta, a jego początków należy szukać w I połowie XIII wieku. Obecna bryła pochodzi z lat Szczególną uwagę przykuwa barokowy ołtarz główny, rzeźby i obrazy, rokokowa ambona, chrzcielnica z XVIII wieku, ołtarze boczne, a w nich cenne obrazy malarstwa cechowego z połowy XVII wieku. Do naw przylegają kaplice zamknięte pięknymi XVII w. kratami, zdobnymi w herb Czarnkowskich Nałęcz. Bardzo cennym zabytkiem rzemiosła artystycznego jest sarkofag Adama Sędziwoja Czarnkowskiego. Wschodnią stronę rynku otwiera ulica Rybaki, przy której mieści się neogotycki budynek Starostwa Powiatowego i Urzędu Gminy (1910 rok). Ponadto plac Wielkopolski posiada interesującą zabudowę spichlerzową, o konstrukcji szachulcowej z początków XIX wieku. Ciekawym zabytkiem architektury jest również budynek browaru wzniesiony w 1871 roku, w którym tradycyjną metodą wytwarzane jest piwo Noteckie. Kroniki Janka z Czarnkowa stanowią cenne źródło wiedzy o epoce Piastów ś l a d a m i p r z e sz ł o ś c i 3

3 Czarnkowski deptak po zachodzie słońca Na południe od Czarnkowa zapraszają gminy Lubasz i Połajewo. Lubasz jest bardzo starą wsią. Dowodem wczesnego osadnictwa jest pierwsza wzmianka o miejscowości, którą wpisał pod nazwą Limioseleion na swoją mapę geograf Ptolemeusz. Prawdopodobnie to właśnie tutaj istniał punkt postojowy rzymskich kupców na szlaku bursztynowym. O dawnym rodowodzie tego miejsca świadczą liczne znaleziska archeologiczne z epoki neolitu oraz wczesnośredniowieczne grodzisko stożkowate, położone nieopodal jeziora Dużego. Dzisiaj z czasów historii zachowało się Sanktuarium Narodzenia NMP - Królowej Rodzin, miejsce licznych pielgrzymek z całego kraju. WARTO ZOBACZYĆ* Niekwestionowanymi klejnotami architektury sakralnej w naszym powiecie są: Kościół pw. Marii Magdaleny w Czarnkowie Sanktuarium Królowej Rodzin w Lubaszu Kościół pw. św. Michała Archanioła w Połajewie Kościół pw. Jana Chrzciciela w Trzciance Kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła w Wieleniu Drewniane kościoły w Chełście, Dzierżążnie Wielkim i Małym, Herburtowie, Hucie Szklanej, Nowych Dworach Wiatrak koźlak wieńczy najwyższy punkt w regionie 125,5m n.p.m. Najbardziej znaną postacią historyczną jest Janko z Czarnkowa, podkanclerzy koronny, którego kronika stanowi cenne źródło wiedzy o epoce Piastów. Poza miastem, na terenie gminy Czarnków (około 1,5 km od wsi Goraj), warto zwiedzić, przykład prawdziwej rezydencji książęcej niezwykły zespół pałacowo-parkowy z drugiej połowy XIX wieku, który znajduje się w obrębie kompleksu leśnego z dobrze zachowanym układem pierwotnym oraz starodrzewem o zwartym składzie gatunkowym. Zachowało się tutaj unikatowe skupienie rzadkich gatunków drzew, m. in. jodły jednobarwnej, żywotnika zachodniego, limby oraz grupy buków stanowiących pomniki przyrody. Znajdujący się tu neorenesansowy pałac, zbudowany w latach przez magnacką rodzinę Hochbergów, zachwyca neorokokowym wystrojem wnętrz z rzeźbioną boazerią, obrazami oraz marmurowymi kominkami z połowy XIX wieku. Wart uwagi jest dom ogrodnika oraz Masztalernia z 1912 roku. W rejestrze zabytków figuruje m.in. nieczynny cmentarz ewangelicko-augsburski z XIX wieku oraz przydrożna kaplica. Wielbicieli parków dworskich będących w gminie Czarnków, zapraszamy do Brzeźna (XIX w.), Ciszkowa (XIX w.), Kuźnicy Czarnkowskiej oraz Gębic (XVIII w.). Ten ostatni, w Gębicach, posiada dobrze zachowany starodrzew, który stanowi przykład historycznego krajobrazu wiejskiego. Ponadto znajduje się tam dwór murowany z drugiej połowy XVIII wieku, kaplica murowana pw. św. Zofii z 1785 roku oraz kościół neoromański z XIX wieku. Niedaleko Gębic, w Gębiczynie, odnaleźć można perełkę architektoniczną murowaną zagrodę, relikt XVIII- -wiecznego budownictwa olęderskiego na obrzeżach Puszczy Noteckiej. W Ciszkowie na uwagę zasługuje wpisany do rejestru zabytków zespół dworsko-parkowy z XVIII-wiecznym spichlerzem, o konstrukcji szachulcowej. Sanktuarium Maryjne w Lubaszu miejsce pielgrzymek z całego kraju 4 śladami przeszłości

4 *CZY WIESZ, ŻE Klasycystyczny pałac w Sławnie Jest to jednonawowa, późnobarokowa świątynia z dwiema czworobocznymi wieżami w fasadzie zachodniej, rokokowym wyposażeniem wnętrza oraz bogatą dekoracją stiukową. W ołtarzu głównym znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej Śnieżnej z ok r. Przed fasadą zachodnią zachowała się okazała architektoniczna brama neobarokowa z 1900 r. Do zespołu kościoła należy również dzwonnica, w formie czworobocznej wieży, wzniesiona w Będąc w Lubaszu warto zobaczyć pałac zlokalizowany na obszarze rozległego parku krajobrazowego przylegającego do jeziora. Obiekt powstał w połowie XVIII wieku, jednak nie zachował swego pierwotnego wyglądu. Podziwiać możemy bryłę z 1911 roku, której jednolity wygląd utrzymany jest w formie neoklasycystycznej. Jego ozdobą jest podcień z pierwszej połowy XIX wieku z dziewięcioma kolumnami toskańskimi, trójkątnym frontonem na osi, a od strony ogrodu czterokolumnowy portyk. Zwiedzając zabytki w tym regionie, nie należy zapominać o klasycystycznych pałacach w Sławnie i Bzowie, które wybudowane zostały w stylu renesansowej rezydencji, tak popularnej wśród ówczesnego wielkopolskiego ziemiaństwa. Dopełnieniem części rezydencjonalnych są otaczające je parki krajobrazowe. Wśród licznie zachowanego starodrzewu w Bzowie, na Przemierzając te strony natrafisz na nieczęsto spotykane wspaniałe przykłady drewnianej architektury sakralnej? Poczuj unikalny klimat kościołów: pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Chełście wzniesionego w 1765 r.; o konstrukcji szkieletowej, z dachem naczółkowym, stropem belkowym i ołtarzem z obrazem Matki Boskiej Rokitniańskiej, złożonym z elementów pochodzących z XVIII, XIX i XX w. wewnątrz; pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dzierżążnie Małym - ufundowanego na początku XVII w. przez Stanisława Górkę i pochodzącą z tego okresu wieżą; z dobudowaną w 1867 r. szachulcową absydą; konstrukcji zrębowej od zewnątrz nieoszalowanego z niewielkim prezbiterium konstrukcji szkieletowej, wypełnionej cegłami; dachem dwuspadowym pokrytym blachą z naczółkiem nad nawą o stropie belkowym; pw. Matki Boskiej Różańcowej w Dzierżążnie Wielkim wybudowanego około 1595 r., z fundacji Piotra Czarnkowskiego; konstrukcji szkieletowej, polami wypełnionymi cegłą i otynkowanymi; murowaną zakrystią po południowej stronie i niewielką kruchtą od północy, a także niesymetrycznie ustawioną wieżą konstrukcji słupowej (z dzwonem z 1608 r.) od strony zachodniej; dachem pokrytym dachówkami, z hełmem wieży krytym gontami; stropem belkowym wewnątrz oraz ołtarzem zmontowanym współcześnie z wykorzystaniem starszych elementów, m.in. wczesnobarokowych uszaków; amboną z I poł. XVII w., prospektem organowym i instrumentem z II poł. XIX w., pw. Matki Boskiej Siewnej w Herburtowie pobudowanego przez Johanna Schönecka z Górnicy w 1782 r.; konstrukcji zrębowej, wzmocnionej od zewnątrz konstrukcją szkieletową (bez wypełnienia), na której spoczywa ciężar dachu, krytego gontami; szczytem oszalowanym pionowymi deskami; stropem belkowym; ścianami wewnętrznymi obitymi boazerią i późnobarokowym ołtarzem oraz amboną w środku; pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Hucie Szklanej którego historia zaczyna się w 1774 r.; o konstrukcji szkieletowej, na planie prostokąta z dostawioną od północnego zachodu przybudówką, mieszczącą m.in. zakrystię i dachem krytym dachówkami; pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Nowych Dworach wzniesionego w 1792 r. (przy nim drewniana dzwonnica z 1826 r.) pod kierunkiem znanego w regionie cieśli Johanna Schönecka z Górnicy; konstrukcji zrębowej, wzmocnionej od zewnątrz konstrukcją szkieletową o niewypełnionych polach; z oszalowaną wieżą konstrukcji słupowej od zachodu, belkowym stropem wewnętrznym i barokowym ołtarzem głównym z początku XVIII w. ze sceną Ukrzyżowania na tle miasta, sceną Ostatniej Wieczerzy w predelli, a także trzema malowidłami na szkle z 1615 r. uwagę zasługuje dąb Mikołaj, w Sławnie natomiast podziwiać możemy pomniki przyrody takie jak: dęby, kasztanowce, jesiony, platany, wiązy i modrzewie liczące ok lat. Wzbogacenie krajobrazu stanowi cenny zabytek architektury technicznej wiatrak z połowy XIX wieku. Opuszczając wschodnią cześć powiatu, udajemy się do Połajewa. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie miejscowości to wykopaliska z epoki kamienia i młodszej epoki brązu (kultura łużycka). Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z przełomu XI/XII wieku. Według źródeł historycznych już w XII w. istniał tu kościół pw. św. Michała i Matki Boskiej. W XIV wieku Połajewo należało do rodziny Nałęczów Obrzyckich, od 1448 r. przejął je Jan Czarnkowski, podkomorzy poznański. W posiadaniu Czarnkowskich dobra połajewskie znajdują się do 1695 r. Wówczas nowym właścicielem zostaje Atanazy Miączyński, który funduje obecny kościół, budowany staraniem ks. Jana Sawickiego w latach oraz majątek Jakubowo dla utrzymania proboszcza i kościoła. W 1778 r. Kajetan i Józef Miączyńscy sprzedają Połajewszczyznę Adamowi Ponińskiemu, podczaszemu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ostatnim właścicielem majątku był Henryk Sulima. Najcenniejszym zabytkiem w Połajewie jest kościół pw. św. Michała Archanioła z lat Podziwiać w nim można wczesnobarokowe rzeźby św. Barbary i św. Katarzyny, w nowym ołtarzu bocznym znajduje się niewielki i cenny tryptyk renesansowy z 1572 r. pt. Pokłon pasterzy, pędzla Mateusza Kossiora z Poznania. Przy świątyni znajdują się dwie kaplice z 1907 r. wpisane do rejestru zabytków, lipy o obwodzie 550 i 330 cm oraz plebania z pierwszej połowy XIX w., przebudowana w 1868 r. Ciekawym obiektem architektury sakralnej jest odnowiony kościół parafialny pw. św. Andrzeja w Boruszynie z 1822 r. oraz kościół filialny pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Tarnówku wraz z plebanią z roku Poza tym, nie można pominąć parku Krajobrazowego w Połajewie (początek XVIII w.), o interesującym drzewostanie z licznymi pomnikami przyrody, m.in. lipą wielkolistną o obwodzie 730 cm, dworku z parkiem w Boruszynie, cennym pod względem przyrodniczo-kulturowym, a także dworkiem w Krosinie wybudowanym w XIX wieku. Ciekawy przykład zabudowy szachulcowej z przełomu XVIII i XIX w., stanowią drewniane domy w Boruszynie. Kościół pw. św. Michała Archanioła w Połajewie Mała sarenka współczesny symbol Trzcianki, w tle kościół pw. św. Jana Chrzciciela 6 śladami przeszłości śladami przeszłości 7

5 Z Boruszyna docieramy do Tarnówka, skąd Transwielkopolską Trasą Rowerową udajemy się na teren miasta i gminy Trzcianka. Historia Trzcianki sięga XIII wieku, kiedy to przy trakcie handlowym z Poznania do Kołobrzegu miejscu, w którym krzyżowały się drogi lokalne (stąd jej pierwotna nazwa Rozdróżka) powstała pierwsza osada. Prawa miejskie, wzorowane na Magdeburgu, nadał Trzciance 3 marca 1731 roku król Polski August II Sas. Herbem miasta staje się Ciołek, na tarczy zwieńczony złotą koroną. Mimo, że gmina może pochwalić się głównie walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi, to nie można pominąć kilku interesujących wytworów pracy rąk ludzkich. Z uwagi na włókienniczą historię miasta warto zwiedzić przebudowane lamusy tkackie przy ul. Mochnackiego domy z przełomu XVIII/XIX wieku, dawną rytualną łaźnię żydowską z przełomu XVIII/XIX wieku przy ul. Wita Stwosza 6, neogotycki budynek poczty z 1893 r., okazały budynek Urzędu Miejskiego zaadaptowany w 1854 r. na ratusz, murowaną kapliczkę tzw. Bożą Mękę z 1811 r., domy kalenicowe z pierwszej połowy XIX wieku. Proponujemy udać się też do neobarokowego, trójnawowego, bazylikowego kościoła pw. św. Jana Chrzciciela z lat Jego ołtarz główny, z mieszczącym się w nim neobarokowym obrazem św. Jana Chrzciciela, pochodzi z pierwszej połowy XVIII wieku, zaś rokokowe dwa ołtarze boczne z końca XVIII wieku. Interesującymi świątyniami na terenie gminy, w których warto zatrzymać się, odpocząć i wyciszyć są: neogotycki kościół pw. Matki Boskiej w Łomnicy z 1831 r., kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Siedlisku ( ), kościół pw. Wszystkich Świętych w Białej, wzniesiony w latach z zachowanymi elementami barokowego wystroju wraz z przykościelną kapliczką oraz kościół w Rychliku ( ). Do wypoczynku zaprasza również XIX-wieczny dworek i zabytkowy park w Smolarni z okazałym drzewostanem i najstarszym w okolicy, ponad 500-letnim dębem Wojtkiem o obwodzie 7,5 metra, rosnącym nad rzeką Bukówką. Z Trzcianki kierujemy się na zachód do Wielenia. Jest to stary gród nadnotecki. Pierwszy raz wspomina o nim w kronikach Jan Długosz, który wymienia Wieleń opisując wyprawy Bolesława Krzywoustego nad Noteć. W okresie panowania Kazimierza Wielkiego, Wieleń zyskał na znaczeniu i to właśnie w tym okresie został wybudowany zamek, jedno z ogniw obronnego łańcucha osłaniającego Wielkopolskę przed najazdami z północy. Najcenniejszym zabytkiem Wielenia, wpisanym do rejestru zabytków jest wczesnobarokowy kościół pw. NMP i św. Michała Archanioła z polichromowanym wnętrzem w stylu regencji z 1615 roku. Ołtarz główny pochodzi z 1637 r., natomiast powstanie rzeźbionej ambony ustalono na 1640 r. Wyjątkowym obiektem jest pałac Sapiehów, którego budowę rozpoczął Piotr Sapieha w 1749 roku. Na zespół pałacowy składają się: murowany pałac, brama, oficyna, wozownia, kaplica-mauzoleum, mur kamienny i mur ogrodnika. W pobliżu znajduje się park. Będąc w mieście, proponujemy udać się do Strzelnicy dawnej siedziby Bractwa Kurkowego, którego tradycje sięgają 1645 roku. Niedawno odrestaurowana jest siedzibą Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury. Poza Wieleniem warto zobaczyć neoklasycystyczny zespół dworski w Dębogórze (XVIII/XIX w.). Otoczony parkiem jest jednym z najstarszych przykładów architektury rezydencjonalnej pogranicza wielkopolsko-pomorskiego. Drugim, równie pięknym obiektem, jest drewniany dwór z parkiem w Gniewomierzu. Niedaleko położone Potrzebowice, podobnie zapra- Centrum Trzcianki Kościół pw. MB Siewnej w Herburtowie

6 Kościół pw. M. B. Wniebowziętej w Piłce Dom Pomocy Społecznej w Wieleniu Urząd Gminy w Drawsku szają do parku. Jego ozdobą jest dworek myśliwski z XVIII wieku. Idąc szlakiem budowli sakralnych, oprócz kościoła w Wieleniu, nie powinno się zapomnieć o XVIII-wiecznym drewnianym kościele filialnym Matki Boskiej Siewnej w Herburtowie, o konstrukcji zrębowej, ujętej w konstrukcję szkieletową z bali drewnianych, pokryty gontem. Warte odwiedzin są również kościoły w Dzierżążnie Małym i Wielkim. W pierwszym mamy okazję podziwiać jeden z cenniejszych zabytków tej ziemi, kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1595 roku. W drugim natomiast swoim wyglądem zachwyca kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej (1595 r.). Posiada on konstrukcję szkieletową wypełnioną cegłą (mur pruski) z wieżą. Ołtarz i ambona pochodzą z XVII wieku. Poza tym nie powinno się pominąć kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Nowych Dworach, drewnianej świątyni z 1791 roku, ze stojącą obok dzwonnicą z 1826 roku. Wieża kościoła i trzy witraże okienne pochodzą z 1615 roku. Drawsko i okolice to kolejny etap naszej wędrówki. Ziemie gminy od najdawniejszych czasów porastała puszcza, która jeszcze na pocz. XIX w. stanowiła olbrzymi obszar pełen trzęsawisk i bagien. Jedynie brzegi Noteci były bezleśne i nieco bardziej nadające się do uprawy. Pierwsze wzmianki o Drawsku pochodzą z XIII w. Jednym z pierwszych źródeł historycznych, potwierdzającym istnienie wsi, jest dokument z 1298 r., w którym Władysław Łokietek nadał ziemie wieleńskie kasztelanowi Wincentemu z Nałęczów. W ciągu wieków właściciele dóbr nieustannie się zmieniali. Należeli do nich Nałęczowie, Górkowie, Czarnkowscy, Grudzińscy, Opalińscy i Sapiehowie. Legenda głosi, że Książę Sapieha sprowadził do swoich dóbr Mazurów, którzy do początku XX wieku zachowali wyraźną różnicę strojów, obrzędów i mowy. Pozostałością po dawnych czasach są tu dwa budynki: Urzędu Gminy (przełom XIX i XX w.) i szkoły (pocz. XX w.), wyróżniające się spośród otaczających je parterowych obiektów. Gmach Urzędu Gminy, to typ okazałego pałacu miejskiego, zaprojektowanego na rzucie prostokąta. 13-osiową elewację frontową, z dużymi prostokątnymi oknami, zdobią neoklasycystyczne detale architektoniczne. Dwukondygnacyjną bryłę wieńczy wysoki dach naczółkowy, dwa trójkondygnacyjne ryzality dachy namiotowe z okazałymi lukarnami. Około kilometra na zachód od wsi znajduje się jedyny w gminie kompleks dworsko-parkowy. Zabytkiem jest także kościół pw. Serca Jezusowego z 1901 roku oraz znajdująca się przy nim dzwonnica. Miłośnikom sztuki sakralnej proponujemy odwiedzić kościoły: pw. MB Częstochowskiej z XVIII wieku w Chełście, pw. Niepokalanego Serca Maryi (1909 r.) w Kwiejcach, pw. MB Wniebowziętej (z 1869 r.) w Piłce oraz pw. Świętego Ignacego (z roku 1909) w Pęckowie. Przykłady XVIII-wiecznego budownictwa można oglądać we wsiach Marylin, Kamiennik, Moczydła oraz Chełst. Warto udać się też na cmentarz ewangelicki z XIX wieku w Kawczynie. Z Drawska przenosimy się do Krzyża Wlkp. Swoją nazwę, jak i rozwój, zawdzięcza on przebiegającym tu szlakom kolejowym. Początki dzisiejszego Krzyża Wielkopolskiego sięgają 1701 roku. Wówczas dzięki rodowi Sapiehów osadnictwo nowożytne przybrało na sile. W XIX wieku Niemcy wybudowali tu dwie ważne linie: z Poznania do Szczecina (1848 r.) i z Berlina do Bydgoszczy (1851 r.). Jednym z najstarszych i najważniejszych zabytkowych obiektów architektonicznych miasta jest dworzec kolejowy, który powstał w końcu XIX wieku. Taki charakter mają również: kościół pw. św. Antoniego z 1882 roku, budynek poczty z początków XX wieku niewielki pałac miejski z dekoracyjnym opracowaniem elewacji, budynek rzeźni z 1901 roku reprezentujący modną w owym czasie dla obiektów przemysłowych, neogotycką architekturę zamkową. Na terenie gminy ciekawym zabytkiem jest kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej z 1774 roku w Hucie Szklanej. Wyjątkowo cennym świadectwem XVIII-wiecznej zabudowy są chałupy w Żelichowie, budynki w mieszanej o konstrukcji zrębowo-szkieletowej, ustawione szczytowo względem drogi, z wysokimi dwuspadzistymi dachami. 10 śladami przeszłości śladami przeszłości 11

7 Budynek Poczty Polskiej w Krzyżu Wlkp. na przyrodniczym szlaku przez puszczę i dolinę Turysto! Zatrzymaj się na chwilę, odetchnij, rozejrzyj się, masz w czym wybierać. To wyjątkowy, porośnięty lasami, otoczony zielonymi wzgórzami i dolinami, pośród których wiją się bystre strumyki, wtapiają się malownicze jeziora, powiat czarnkowsko-trzcianecki. Puszcza Notecka, Morena Czarnkowska, Dolina Noteci, czy Puszcza Drawska zapraszają Cię do wypoczynku. Długość Noteci, siódmej pod względem wielkości rzeki w Polsce, sięga rzędu 388 km. Płynie ona centralnie wzdłuż powiatu, dzieląc go na dwie, niemalże równe, części: południową i północną. Przeprawy przez rzekę ułatwiają trzy mosty w: Czarnkowie, Drawsku i Wieleniu, dwie przeprawy promowe w Ciszkowie i Walkowicach oraz 11 śluz w: Nowych Walkowicach, Romanowie, Lipicy, Pianówce, Mikołajewie, Rosku, Wrzeszczynie, Wieleniu, Drawsku i Krzyżu Wlkp. Przez Puszczę i Dolinę Noteci DolinA Noteci Noteć to główna rzeka regionu, wijąca się szeroką doliną w królestwie łąk i dzikiej przyrody. Dolina ta, zwana Doliną Noteci, to niegdyś pasmo rozlewisk i trzęsawisk powstałe w wyniku wyżłobienia obniżenia terenu wodami topniejącego lodowca. Stopniowo obszar Osoby chcące poznać bogatą przeszłość naszego regionu zapraszamy do Muzeum Ziemi Czarnkowskiej w Czarnkowie oraz Muzeum Ziemi Nadnoteckiej w Trzciance, które w swoich zbiorach posiadają interesujące eksponaty archeologiczne, etnograficzne i historyczne związane z regionem. Zapraszamy! Rzeka Noteć WARTO ZOBACZYĆ Ratusz, siedzibę Urzędu Miasta Czarnkowa Budynek Starostwa Powiatowego i Urzędu Gminy w Czarnkowie Budynek Urzędu Gminy w Drawsku Zespół pałacowo-parkowy z drugiej połowy XIX w Goraju Zespoły pałacowo-parkowe w Lubaszu, Bzowie i Sławnie Murowaną zagrodę, relikt XVIII-wiecznego budownictwa w Gębiczynie XIX-wieczny dworek wraz z zabytkowym parkiem w Smolarni Odrestaurowany plac Pocztowy z kompleksem parkowo-rekreacyjnym w Trzciance Dworzec kolejowy z końca XIX wieku w Krzyżu Wlkp. Przykłady XVIII-wiecznego budownictwa we wsiach Marylin, Kamiennik, Moczydła, Żelichowo Wiatrak z połowy XIX w. w Dębem - cenny zabytek architektury technicznej Liczne pomniki przyrody w Gębiczynie, Smolarni, Gębicach, Goraju, Połajewie, Wieleniu 12 śladami przeszłości

8 Gęsi zbożowe Żuraw Kulik wielki WARTO WIEDZIEĆ Wilcze Błoto jest rezerwatem przyrody (powierzchnia 2,76 ha) z naturalnie wykształconym bezodpływowym zagłębieniem, wypełnionym wodą i otoczonym wzniesieniami wydmowymi porośniętym borem sosnowym, w którym występują torfowce, rosiczki, turzyca bagienna oraz modrzewnica zwyczajna. został przekształcony w rozległe łąki i pastwiska. W procesie przemian, zaniechano gospodarki rolnej i tereny te wracają do swojego pierwotnego wyglądu. Krajobraz roztaczający się wokół Doliny Noteci jest nieprzeciętny. Charakteryzuje się dużą różnorodnością świata roślinnego i zwierzęcego. Jest miejscem rangi europejskiej, o strategicznym znaczeniu dla ptactwa wodnobłotnego oraz stanowi ważną trasę migracji ptaków przelatujących tędy z lęgowisk położonych we wschodniej Europie, Skandynawii i Syberii, na zimowiska leżące w zachodniej Europie i północnej Afryce. Szczególnie licznie gromadzą się tutaj nasi skrzydlaci przyjaciele w marcu i kwietniu, w czasie wylewów rzeki. Dolina Noteci to dom dla licznej populacji bobrów i wydr, można spotkać tu także sarny, lisy, zające, jenoty i dziki. Z uwagi na fakt skupiania rzadkich, ginących w skali Europy roślin i zwierząt, Dolina Środkowej Noteci, wraz z Nadnoteckimi Łęgami, włączona została do systemu Natura Nadnoteckie Łęgi Bez wątpienia najciekawszy pod względem przyrodniczym odcinek Doliny Noteci. Stwierdzono tutaj występowanie ok. 230 gatunków ptaków, z których ponad 10 wpisanych jest do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Najbardziej charakterystycznym ptakiem jest kulik wielki. Bogactwo runa leśnego Puszczy Noteckiej Puszcza Notecka Puszcza Notecka, drugi w Polsce pod względem wielkości kompleks leśny, zajmuje powierzchnię około ha. Na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego rozpościera się na całej jego południowej części. Największe jej połacie występują na obszarze gmin Drawsko i Wieleń, mniejsze w Połajewie i Lubaszu. Najciekawsze oraz najbardziej wartościowe pod względem przyrodniczym są oczywiście miejsca objęte ochroną. Od 2004 roku istnieje Leśny Kompleks Promocyjny Puszcza Notecka, w skład którego wchodzą m.in. sektory Nadleśnictwa Krucz i Potrzebowice. Celem LKP jest stworzenie miejsc, na których gospodarowanie godzi się z celami aktywnej ochrony ekosystemów, propaguje się przyjazne środowisku technologie oraz promuje badania naukowe. Teren Puszczy Noteckiej jest niezwykły falisty i pagórkowaty, z dużą różnorodnością zbiorowisk roślinnych począwszy od łęgów, grądów przez dąbrowy, po bory sosnowe obfitujące w grzyby i jagody. Niezwykle cennym i atrakcyjnym jest tu rezerwat Wilcze Błoto. WARTO WIEDZIEĆ Dużą, a niedocenianą wartość przyrodniczą, mają parki krajobrazowe. W powiecie szczególnie polecamy park w Wieleniu, przy pałacu Sapiehów oraz w Lubaszu i Połajewie. Ponadto bardzo wartościowe okazy drzew pomników przyrody znajdują się m.in. w Smolarni, Gębiczynie i Gębicach. Mieszkaniec rezerwatu Wilcze Błoto Dolinę Noteci otacza swoim zielonym płaszczem, niezwykłej urody, Puszcza Notecka. WARTO WIEDZIEĆ Natura 2000 i powiat czarnkowsko-trzcianecki System Natura 2000 tereny najistotniejsze dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin i zwierząt, czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy. Na terenie powiatu obejmuje on: obszary specjalnej ochrony ptaków OSO, do których zalicza się Nadnoteckie Łęgi, specjalne obszary ochrony siedlisk SOO, do których należą: Dolina Noteci, Uroczyska Puszczy Drawskiej, Torfowisko Rzepińskie. 14 na przyrodniczym szlaku

9 Fragment Puszczy Drawskiej Szwajcaria Czarnkowska Szwajcaria Czarnkowska jest niewątpliwie również perełką przyrodniczą powiatu. Na tle płaskiego krajobrazu górują strome wzgórza morenowe, co powoduje, że czujemy się, jak w górach. Są to wyjątkowo pięknie ukształtowane polodowcowe wzniesienia części Doliny Noteci, zaliczane do najładniejszych w Wielkopolsce. Szczęście miał Czarnków, iż powstał w otoczeniu tak niepowtarzalnej przyrody. W granicach miasta, znajdują się dwa wzniesienia nazywane Górą Krzyżową i Górą Żydowską doskonałe punkty widokowe. Warto wiedzieć, iż na Górze Krzyżowej została udostępniona luneta, umożliwiająca bezpłatną obserwację panoramy miejskiej okolicy. Mimo, że teren nie jest duży, to pod względem krajobrazowym i przyrodniczym wyjątkowo cenny. Szwajcaria Czarnkowska, zwana także Moreną Czarnkowską, rozciąga się wzdłuż Noteci od Czarnkowa przez Pianówkę, Górę do Ciszkowa. Na południe zaś sięga po Goraj-Zamek zahaczając o Dębe. Naturalne, wolne od gospodarki człowieka zakątki, niepowtarzalne formy krajobrazu, dodają niezwykłego uroku temu miejscu. Dominuje tutaj drzewostan liściasty, w którym spotykamy starodrzew bukowy i dębowy. Faunę reprezentują setki gatunków owadów, płazów, gadów i ssaków. Morena Czarnkowska nazywana jest także Szwajcarią Czarnkowską Puszcza Drawska Puszcza Drawska rozpościera się między jeziorem Lubie, a ujściem Drawy do Noteci w gminie Krzyż Wlkp. W zlewni królowej puszczy rzeki Drawy, wśród niepowtarzalnych krajobrazów sandrowych, południowych skłonów Pojezierza Pomorskiego, utworzony został Drawieński Park Narodowy. Na terenie powiatu znajduje się jego niewielki, południowy fragment. Roztacza jednak przed turystą niezapomniane widoki, które można podziwiać płynąc kajakiem. Kilkakrotnie rzeką Drawą, której nurt jest bardzo zróżnicowany, czasami spokojny i łagodny, a miejscami bystry i rwący, płynął papież Jan Paweł II. Od tego czasu szlak stanowi trasę spływów pod nazwą Śladami Papieża. Ponadto, do szczególnie cennego fragmentu puszczy zaliczane są torfowiska w Przesiekach oraz widłakowy bór w leśnictwie Żelichowo. Tereny puszczy zaliczone zostały do strefy obszaru chronionego krajobrazu Natura 2000 pod nazwą Puszcza nad Drawą. Panująca tu cisza i spokój, to nieocenione walory naszego regionu, docenione już przez odwiedzających nas gości zarówno z kraju, jak i zagranicy. Na wszystkich gości czeka dobra baza wypoczynkowa, ciekawe szlaki piesze, konne czy rowerowe. n a p r z y r o d n i cz y m sz l a ku 1 7

10 Bogactwo lasów i jezior Przyroda powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego tworzy wspaniałe miejsca dla jej miłośników oraz osób lubiących aktywny wypoczynek. Pośród lasów, w rynnie jeziornej, znajduje się Trzcianka, miasto zapraszające wielbicieli sportów wodnych, którzy chcą doskonalić swoje umiejętności. W tej okolicy największymi jeziorami są: J. Straduńskie, J. Sarcz i J. Logo. Bogate zaplecze rekreacyjno-sportowe znakomicie nadaje się do organizowania obozów sportowych i kondycyjnych. Kajakarstwo, żeglarstwo, windsurfing, wędkowanie, turystyka piesza i rowerowa z wszystkiego można tutaj skorzystać. warto wiedzieć W gminie Czarnków znajduje się przyrodniczy unikat regionu Źródliska Flinty. Jest to rezerwat o powierzchni 45 ha, obejmujący jezioro Niewiemko, bagniste, podtopione łąki oraz lasy. Można spotkać tam: turzycę prosowatą, turzycę błotną, szuwar wielopałkowy, miejsca gniazdowania ptaków oraz ostoje wilka i bobra. Południowa część powiatu, to dominacja pól uprawnych i żyznych gleb. Okolica nie obfituje w jeziora, za wyjątkiem Lubasza, położonego nad J. Dużym, miejscem wypoczynku lokalnej społeczności oraz gości Gminnego Ośrodka Wypoczynku. STREFA TURYSTY SZLAKI TURYSTYCZNE Podróżniku, z nami nie zabłądzisz! Zwiedzanie malowniczych terenów ułatwiają oznakowane szlaki turystyczne. Masz do wyboru: rower, kajak, lub wycieczkę w siodle. Wytrwałym piechurom polecamy trasy turystyczne, szlaki nordic-walking oraz ścieżki przyrodniczo dydaktyczne. Szlaki turystyczne z wyznaczonym śladem gps, dostępne są do pobrania ze strony lub Szlaki rowerowe Euro-Route R1. Stare Bielice - Krzyż Wlkp. - Lubcz Mały - Wieleń - Folsztyn - Nowe Dwory - Jędrzejewo - Gajewo - Runowo - Siedlisko - Trzcianka - Łomnica Kępa. Długość trasy 71 km. Transwielkopolska Trasa Rowerowa Poznań - Okonek (TTR-N). Na terenie Powiatu trasa przebiega przez następujące miejscowości: Tarnówko - Młynkowo - Prusinowo - Lubasz Goraj Zamek-Dębe - Czarnków - Kuźnica Czarnkowska - Radlinek - Radolin - Trzcianka - Łomnica Kępa. Długość trasy 58,7 km (ślad gps na odcinku Lubasz Kępa, dł. 46 km). Kąpielisko nad j. Sarcz Z nami nie zabłądzisz posiadamy znakomicie oznakowane szlaki turystyczne

11 Po obu stronach Noteci Krzyż Wlkp. - Drawsko - Pęckowo - Piłka - Marylin - Miały - Potrzebowice - Wieleń - Mniszki - Huta Szklana - Krzyż Wlkp. Długość trasy 53 km. Śladami Sapiehów Krzyż Wlkp. - Lubcz Wielki - Herburtowo - Marianowo - Wieleń - Kuźniczka - Kocień Wielki - Dzierżążno Wielkie - Gieczynek - Dębogóra - Wizany - Huta Szklana - Brzegi - Krzyż Wlkp. Długość trasy 53 km. Trzcianka - Wołowe Lasy - Trzebin - Człopa - Tuczno - Strzaliny - Gostomia - Róża Wielka - Trzcianka. Długość trasy 82 km. Szlak Sześciu Jezior Szlak jest pętlą, biegnącą przez najatrakcyjniejsze miejsca puszczy Drawskiej Krzyż Wlkp. Łokacz Wielki dalej szlak biegnie wzdłuż Drawy, Zwierzyniec Leśniczówka Dębina Pilsko Stare Osieczno ścieżka przyrodniczo historyczna im. Hansa Paasche k. Zacisza, Przesieki Pestkownica Żelichowo Kuźnica Żelichowska Rzeczyn j. Królewskie Łokacz Mały Krzyż Wlkp. Długość szlaku około 51 km (ślad gps 40km - nie obejmuje odcinka Przesieki Pestkownica). Trzcianka Biała - Radolin - Radolinek - Kuźnica Czarnkowska - Bukowiec - Jędrzejewo - Średnica - Górnica - Rychlik - Smolarnia - Straduń - Trzcianka. Długość trasy 56 km. Pozostałe szlaki rowerowe (łącznikowe): Długość szlaku: około 7 km. Przebieg: Leśniczówka Dębina droga krajowa nr. 123 Szlak łączy szlak czerwony i zielony. Łącznik ten pozwala przemieścić się z zachodniej części pętli zielonej na wschodnią, łącząc się też ze szlakiem łącznikowym czerwonym i istniejącym szlakiem czerwonym koło leśniczówki Kuźnica. Zyskujemy dzięki temu możliwość skrócenia wycieczki w połowie pętli zielonej lub w połowie Gminy. Długość szlaku: około 3 km. Łączy Żelichowo z niebieskim szlakiem rowerowym koło Gieczynka, pozwalającym dojechać do Dzierżążna Wielkiego i dalej. Szlak wykorzystuje malowniczą drogę po której kiedyś szedł szlak pieszy niebieski. Długość szlaku: około 13 km. Przebieg: Żelichowo Zacisze Pilsko Długość szlaku: około 6 km. Jest łącznikiem między północną częścią pętli zielonej przy Przysiece, a częścią środkową tego szlaku. Dodatkowo przecina szlak żółty i czarny dając rowerzyście możliwość dowolnego modyfikowania wycieczki. Szlaki piesze Czarnków Goraj Zamek. Długość trasy 9 km. Stobno PKP - Łomnica - Jezioro Sarcz - Jezioro Długie - Straduń Smolarnia. Długość trasy 26 km. Niekursko - Jezioro Sarcz - Trzcianka - Teresin - Radolin - Radolinek - Kuźnica-Czarnkowska - Czarnków - Goraj Zamek - Lubasz - Stajkowo - Klempicz. Długość trasy 61 km. Miały - Marylin - Kobusz - Bucharzewo - Sieraków. Długość trasy 27 km. Ścieżka edukacyjna: Romanowo Dolne Śluzo Walkowice Prom na Noteci Romanowo Górne Romanowo Dolne. Długość trasy 23 km (+9 km powrót). Pozostałe szlaki piesze Wokół Jeziora Sarcz. Długość trasy 5,2 km. Trzcianka - Biała. Długość trasy 8,6 km. Stare Osieczno Drawieński Park Narodowy. Długość ok. 1,9 km. Stare Osieczno Drawieński Park Narodowy. Długość ok. 3,3 km. Żelichowo Człopa. Długość ok. 5 km. Kuźnica Żelichowska Żelichowo. Szlak w formie pętli. Długość ok. 18 km. WIELKOPOLSKIE CENTRUM NORDIC-WALKING Z KWIATKA NA KWIATEK Przykład oznakowania szlaku turystycznego Z kwiatka na kwiatek to zespół przepięknych tras do uprawiania nordic walking, skupionych wokół Dębogóry, Kocienia Wielkiego i Dzierżążna Wielkiego. Krótkie (ok. 5 km), średnie (ok. 10 km) i dla wytrwałych (ok. 15 km), ułożone w pętelki wokół poszczególnych obiektów, tworzą mapę o długości niemal 170 km. Wiodą głównie lasami, zahaczają o pola, łąki, biegną w pobliżu jezior. Wyznaczone są w taki sposób, by nie pominąć żadnego miejsca wartego zobaczenia, po drodze napotkamy więc wielkopolskie Karpaty, Tańczący Las czy przecudną Dolinę 12 Źródeł. Dokładny opis tras jest dostępny na 20 szlaki turystyczne szlaki turystyczne 2 1

12 Ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne Szlaki wodne Przygoda na Drawie Zapraszamy również zimą Przykład oznakowania szlaku turystycznego Ścieżka dydaktyczna Leśnik gospodarzem lasu w Nadleśnictwie Sarbia (3,5 km) Ścieżka przyrodniczo-leśna Nad Bukówką w Nadleśnictwie Trzcianka (w pobliżu Smolarni) Ścieżka przyrodniczo-leśna w Nadleśnictwie Krucz (piesza ok. 5 km, piesza lub rowerowa ok. 12 km oraz rowerowa ok. 20 km) Ścieżka przyrodniczo-edukacyjna Dziewanna w Nadleśnictwie Potrzebowice (1,8 km) Ścieżka przyrodniczo-edukacyjna Rajczywiec w Nadleśnictwie Potrzebowice (5,5 km) Ścieżka historyczno-przyrodnicza: Zacisze im. Hansa Paasche w Nadleśnictwie Krzyż Wlkp. Szlaki konne Szlaki konne w Puszczy Drawskiej Długość: około 18 km. Pętla przebiegająca przez Żelichowo, obok jeziora Perlistego, przecinająca szlak rowerowy żółty i zielony, dalej przebiega nieopodal Pestkownicy, jeziora Twardowskiego, Polnego i wraca do Żelichowa. Długość: około 10 km. Pętla przebiegająca przez Kuźnicę Żelichowską, przy jeziorze Duży Radzyń, następnie obok jeziora Jelenia Krew, Mały Radzyń oraz Średni Radzyń. Przy jeziorze Mały Radzyń szlak styka się ze szlakiem konnym niebieskim oraz na krótkim odcinku przebiega razem ze szlakiem żółtym. Długość: około 8 km. Pętla biegnąca przy jeziorze Królewskim, przez Rzeczyn, obok ścieżki dydaktycznej przy Leśniczówce Rzeczyn i przez Stefanowo. Długość: około 20 km. Najdłuższy ze szlaków konnych w okolicy Krzyża Wlkp. Łokacz Wielki Hanasówka Żelichowo Gieczynek. Rzeką Drawą Rzeka Drawa roztacza przed kajakarzem niezapomniane widoki, sprawiając że czujemy się jak w przyrodniczej świątyni. Drawa wymaga umiejętności od kajakarzy, bowiem jej nurt jest bardzo zróżnicowany, miejscami łagodny i spokojny aby na kolejnym odcinku być zdradliwym i rwącym. O atrakcyjności Drawy decyduje nie tylko szybkość rzeki, ale przede wszystkim piękne krajobrazy i przyroda. Płynąc Drawą zaobserwować można całą gamę różnorodnych systemów: bagienne, łąkowe, jeziorne, rzeczne, leśne, rolne. Zainteresowanych nauką pływania kajakiem górskim zapraszamy na bystrze okolicy Łokacza Wielkiego jedno z ciekawszych miejsc w północno-zachodniej Polsce. Rzeka kończy swój bieg wpływając do Noteci na wysokości 30 m n.p.m. Średni spadek Drawy wynosi 0,6%. Z nurtem rzeki Miały Rzeką Notecią Noteć, jedyne wodne połączenie dwóch największych rzek w Polsce Odry i Wisły tworzy doskonałe warunki do turystyki wodniackiej. Płynąc łodzią lub kajakiem możemy podziwiać okolice łąk nadnoteckich, wysokie niemal klifowe brzegi w okolicach Czarnkowa. Dużą atrakcją jest pokonywanie licznych śluz, które funkcjonują do dnia dzisiejszego. Od 2011 r. w Czarnkowie (Marina Czarnków) i Drawsku Yndzel zostały otwarte dwie przystanie wodne nowoczesne obiekty turystyczne dysponujące zapleczem usługowym o jakim marzy każdy wodniak. Rzeką Miałą Rzeka Miała największa z rzek przecinających Puszczę Notecką, pod względem krajobrazowym stanowi jedną z najpiękniejszych tras naszego regionu. W górnym biegu łączy ze sobą 9 bardzo malowniczych, rynnowych jezior. Słaby prąd rzeki na krótkich odcinkach pomiędzy jeziorami umożliwia zwiedzenie górnej części szlaku w obu kierunkach jednak należy również pamiętać, że Miała jest szlakiem miejscami nieco trudnym i dość uciążliwym z powodu progów wodnych, i niskich kładek. Dla kajakarzy rzeka dostępna jest od wsi Hamrzysko. Rzeką Bukówką Rzeka Bukówka to prawy dopływ Noteci, przepływający przez teren Puszczy Nadnoteckiej. Bukówka jest rzeką wymagającą dlatego też amatorom turystyki wodniackiej proponujemy spływy na odcinku Kuźniczka Herburtowo. Będąc w tej okolicy zachęcamy do wizyty w Smolarni i spaceru po ścieżce dydaktycznej Nad Bukówką. warto wiedzieć Rzeka Noteć jest elementem szlaku wodnego Wielka Pętla Wielkopolski, który prowadzi przez województwa: wielkopolskie, lubuskie, i kujawsko-pomorskie. Wielka Pętla łączy drogi wodne Polski z siecią dróg wodnych Europy Zachodniej poprzez Odrę i Szprewę oraz z Europą Wschodnią poprzez Wisłę, Narew i Niemen. Północna część Pętli należy do Międzynarodowej Drogi Wodnej E70 prowadzącej z Antwerpii do Kłajpedy. 22 szlaki turystyczne szlaki turystyczne 2 3

13 STREFA TURYSTY sport i rekreacjia Marina w Czarnkowie Czarnkowska Marina jest doskonałym miejscem do organizacji turystyki aktywnej. Jest to nowoczesny obiekt turystyczny, o jakim marzy wodniak chcący dobrze odpocząć. W swojej ofercie posiada: bezpieczne, strzeżone i monitorowane obiekty przystani, kompleksowe usługi dla turystów (pole namiotowe, grill, slipowanie, zaplecze sanitarnebezpłatnie do końca lipca 2016 r.), możliwość wypożyczenia rowerów, kajaków i łodzi. kapitanat: tel , Kompleks basenów w Czarnkowie Kompleks basenów z podgrzewaną, krystalicznie czystą wodą w Czarnkowie zapewnia stałą opiekę ratowników WOPR, trawiastą plażę, przebieralnie, toalety, natryski. Podczas pobytu korzystać można z: boiska do siatkówki plażowej, koszykówki, tenisa stołowego (stół ogrodowy), szachów (stół ogrodowy), ogródka Jordanowskiego, rampy wrotkarskiej. Czynna jest także wypożyczalnia sprzętu wodnego. Wymiary basenów: niecka główna 50 m x 20 m, głębokość: 1,20 1,80 m; niecka mała 20 m x 10 m, głębokość 0,40 1,20 m. Marina Yndzel w Drawsku Marina Yndzel w Drawsku to kolejny punkt postojowy na trasie szlaku noteckiego z kompleksową bazą postojową dla tych, którzy chcą zatrzymać się na dłużej. Przystań z nowoczesną i innowacyjną infrastrukturą wspaniale nadaje się do organizacji turystyki aktywnej. Budynek przystani oferuje miejsca noclegowe, część świetlicową z telewizorem, kominkiem oraz w pełni wyposażonym zapleczem kuchennym. Do dyspozycji turysty są także: zaplecze sanitarne i energetyczne wraz z punktami medialnymi na pomostach, grill, pole biwakowe, boiska sportowe, dwie plaże, zew. i wew. slip, wypożyczalnia kajaków oraz łodzi. Kompleks sportowo-rekreacyjny nad jeziorem Sarcz Kompleks sportowo-rekreacyjny nad jeziorem sarcz obejmuje swoją powierzchnią ok 20 ha. To m.in.: hotel z parkingami, zespół domków kempingowych, stadion lekkoatletyczny z pełnowymiarowym boiskiem do piłki nożnej, boiska do koszykówki, siatkówki, i siatkówki plażowej, siłownia, strzeżona plaża z wypożyczalnią sprzętu wodnego, korty tenisowe, przystań żeglarska. Kontakt: hotel@trzcianka.pl Kontakt: Bosman: tel Park Grzybowy w Piłce Jedyna taka atrakcja w Polsce. Edukacja przyrodnicza połączona z doskonałą zabawą i prawdziwym odpoczynkiem. Na obszarze około 1 ha, wzdłuż ścieżek rozmieszczono modele grzybów osiągających wielkość paru metrów oraz naturalnych rozmiarów kopie zwierząt leśnych, opatrzone stosownymi opisami, pełnymi ciekawostek, które w atrakcyjny sposób pokazują różnorodność i bogactwo okolicznych lasów. Park jest idealnym miejscem dla rodzinnych wypadów na łono natury a to za sprawą placu zabaw dla najmłodszych, ławek i altanek. Ośrodek wypoczynkowy w Lubaszu Na terenie ośrodka są do dyspozycji domki letniskowe (możliwość wynajmu indywidualnego, organizacja obozów z wyżywieniem), pole namiotowe, korty tenisowe, boiska do gry w siatkówkę i koszykówkę oraz piłkę nożną, skatepark. Ponadto w Lubaszu można udać się na ściankę wspinaczkową do Hali Widowiskowo-Sportowej. 24 sport i REKREACJA sport i REKREACJA 2 5

14 LEGENDA: Strefa Turysty wypoczynek na wsi Turysto! W trakcie wędrówek ugoszczą Cię hotele, pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne. Mili i serdeczni gospodarze czekają na Twój przyjazd, zapewniając szeroką gamę atrakcji oraz niesamowitych przeżyć. Chata Miłkowska Paulina Czubaszewska Miłkowo 61D, Lubasz tel milkowo@o2.pl EN Liczba miejsc: 15 BAR bar kuchnia do dyspozycji gości, kuchenny militaria/paintball sala konferencyjna plac zabaw dla dzieci Chata Miłkowska położona jest wśród pól i lasów, z dala od innych zabudowań. Ten cichy zakątek to wymarzone miejsce na odpoczynek, wypad ze znajomymi, rodzinne spotkanie, kameralne przyjęcie, imprezę integracyjną. Tutaj można zwolnić tempo i napawać się pięknem przyrody. Leśne wędrówki koją spragnione zieleni oczy i przepełniają płuca czystym powietrzem. Przyjemny szum drzew i śpiew ptaków towarzyszą naszym gościom przez cały dzień. Gospodarstwo jest laureatem IV edycji konkursu na najlepszy obiekt turystyki wiejskiej w Wielkopolsce. grill E gospodarstwo ekologiczne jazda konna, spływy kajakowe ognisko 8 zbiornik wodny (jezioro, staw) kąpielisko strzeżone boiska sportowe (siatkówka, koszykówka, korty tenisowe) gospodarskich grzybobranie organizacja imprez dostęp do internetu parking Dworek nad Drawą Elżbieta Reizig Stefanowo 1, Krzyż Wlkp. tel elzbieta-reizig@gmx.de DE Liczba miejsc: 36 Polecane przez nas obiekty noclegowe zostały skategoryzowane przez Polską Federację Turystyki Wiejskiej obiekty wiejskiej bazy noclegowej Gospodarstwa Gościnne. Rezydencja nad Jeziorem Pestkownica Pestkownica 1, Krzyż Wlkp. tel info@pestkownica.com.pl EN, DE Liczba miejsc: 60 Ośrodek położony w lesie, nad jeziorem w Puszczy Drawskiej. Idealne miejsce dla osób lubiących spokój i ciszę. Raj dla myśliwych i grzybiarzy na miejscu suszarnia opalana drewnem. Wokół liczne trasy spacerowe i rowerowe. Pasjonatów astronomii zapraszamy do nocnych obserwacji nieba przez teleskop astrologiczny lub w profesjonalnym obserwatorium astronomicznym. Ponadto oferujemy spływy kajakowe po Drawie i innych okolicznych rzekach, wycieczki bryczką, pole golfowe 50 km. Obiekt przyjazny dla rodzin z dziećmi dla małych gości przygotowano basen z podgrzewaną wodą, duży plac zabaw z olbrzymią piaskownicą wyposażoną w sprzęt dla poszukiwaczy złota, huśtawki, zjeżdżalnię, bujak i trampolinę. Na życzenie udostępniamy elektroniczne nianie, krzesełka dla dzieci, łóżeczka, wózki. Wypożyczamy rowery dziecięce i kaski. Oferujemy całodniowe wyżywienie, oparte na produktach lokalnych. BAR Dworek nad Drawą położony jest nad samą rzeką Drawą 6 km od Krzyża Wielkopolskiego. Niecałe kilkanaście km od Dworku podążając w górę rzeki można podziwiać piękną florę i faunę Drawieńskiego Parku Narodowego, w którym wylęga się ponad połowa wszystkich ptaków Polskich. Dworek nad Drawą jest certyfikowanym gospodarstwem ekologicznym. Posiadamy hodowlę bydła i wytwarzamy zdrowe, ekologiczne mięso. E Ranczo Żurawia Kuźnia Danuta Jeszke Wyzwolenia 63, Kuźnica Czarnkowska, tel. (67) , info@ranczozurawiakuznia.pl Liczba miejsc: 10 Urokliwe, położone w ekologicznie czystej okolicy ranczo turystyczne zaprasza amatorów aktywnego wypoczynku, jak również gości pragnących ciszy i spokoju oraz wysokiego standardu pobytu. W ramach oferowanych usług m.in zabezpieczamy logistycznie szkolenia i spotkania integracyjne. BAR 8 26 wypoczynek na wsi wypoczynek na wsi 2 7

15 Leśna Podkowa Piotr Podskarbi Rychlik 23, tel , Liczba miejsc: 18 DOM WŚRÓD LASÓW Jacek Piechowiak Przyłęg 5, tel. (67) DE Liczba miejsc: 20 Zapraszamy do malowniczo położonej stadniny koni oraz gospodarstwa agroturystycznego Leśna Podkowa. Piękny, rozległy teren przylegający do lasu nad rzeką Bukówką skłania do wypoczynku o każdej porze roku. Raz przyjedziesz na pewno wrócisz. 8 Dębina Tomasz Pawłowski Dębina 1A, Krzyż Wlkp. tel niko1@poczta.onet.eu Liczba miejsc: 25 Obiekt znajduje się w centrum lasów dębowych, nad rzeką Drawą. Miejsce, w którym można wypocząć w komfortowych warunkach na łonie natury. Polsko-niemiecka rodzina oferuje pokoje i miejsca campingowe w gospodarstwie położonym na styku Puszczy Noteckiej i Puszczy Nad Drawą, w samym środku lasu nad małym jeziorkiem. Dla grup lub rodzin wynajmujemy cały nasz Dom Turystyczny z pięcioma sypialniami, salą kominkową, jadalnią, kuchnią i zadaszonym tarasem. Nasz obiekt nadaje się również na spotkania biznesowe lub warsztaty. W upalne dni można się wykąpać w niedużym jeziorku koło domu, lub popływać łódką, a większe zbiorniki wodne są osiągalne rowerem leśnymi drogami bez obaw napotkania samochodów; za to łatwo tu spotkać leśne zwierzęta. Miłośnicy dłuższych etapów rowerowych mają niezliczone trasy pięknymi, zacienionymi traktami leśnymi. Nasz obiekt został nagrodzony w konkursie Wielkopolskiego Urzędu Marszałkowskiego na najlepszy obiekt agroturystyczny województwa. Osuch Urszula i Janusz Fąferek Osuch 6A, tel , Liczba miejsc: 9 Dwór Dębogóra miejsce spotkań, dwie tradycje, jedna historia Dębogóra 18, Wieleń tel. (67) , rezerwacje@debogora.pl EN, DE, RU Liczba miejsc: 20 Urokliwy dwór z XIX w. położony malowniczo na wzgórzu, otoczony zabytkowym parkiem wśród prastarych lip, kasztanowców i daglezji. Starannie odrestaurowany z widokiem na łąki i stawy (6ha do dyspozycji, dla zapalonych wędkarzy). Otoczony lasami Puszczy Drawskiej i Noteckiej, a w nim ziemiańskie klimaty szerokie dębowe schody, stare meble, skrzypiące komody, wyeksponowane portrety przodków na ścianach, a także myśliwskie nastroje, szable, trofea wraz z licznymi zachowanymi śladami, bogatej historii tych ziem. W sali Maciejówce urządzonej w klimacie starej zbrojowni organizujemy imprezy okolicznościowe, w których panują: tańce, hulanki, swawole..., okraszone swojskim jadłem, wypiekiem domowym ciast, mlekiem, serami prosto od krowy, wyborną dziczyzną przyprawianą i podawaną z warzywami z własnego ogrodu. Dla najmłodszych organizujemy: obozy językowe, zielone szkoły, a także obozy jeździeckie, pod okiem wykwalifikowanych instruktorów. Zostaliśmy wyróżnieni I miejscem za najlepszy obiekt turystyki na obszarach wiejskich w Wielkopolsce nadany przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego w 2009 r. Zapraszamy gości indywidualnych oraz grupy. E Gospodarstwo agroturystyczne Osuch położone w Dolinie Noteci, w pobliżu lasu zaprasza wszystkich gości szukających spokoju i wypoczynku na łonie natury. Miłośnicy wędkarstwa zrelaksują się przy funkcjonujących w gospodarstwie dwóch stawach rybnych, przy których odbywają się również zawody wędkarskie. 8 Nad Stawem Barbara Smug Stajkowo 87b, Lubasz tel. (67) , , stajkowo78b@o2.pl Liczba miejsc: 13 Zapraszamy do naszego Gospodarstwa Agroturystycznego w centrum małej, spokojnej i malowniczej wsi. Nasz dom znajduje się bezpośrednio przy stawie gdzie można skorzystać z łowiska ryb. Stajkowo- wieś, w której się znajdujemy mieści się na terenie Puszczy Noteckiej stąd duża ilość lasów, gdzie można zaczerpnąć świeżego powietrza oraz wybrać się na jagody czy grzyby. Znajdą Państwo u nas spokój, czyste powietrze oraz możliwość relaksu od codziennych trosk i zmagań. 28 wypoczynek na wsi wypoczynek na wsi 2 9