Konkurs Wiedzy o Krajach Anglojęzycznych. Etap 2 Stany Zjednoczone, Kanada, Australia, Nowa Zelandia Cześć 4/4

Transkrypt

1 Konkurs Wiedzy o Krajach Anglojęzycznych Etap 2 Stany Zjednoczone, Kanada, Australia, Nowa Zelandia Cześć 4/4

2 Gimnazjum nr 1 im. Zbigniewa Gęsickiego Juno w Piastowie Organizator: Aleksandra Zabost Nauczycielka języka angielskiego

3 Cześć 4/4 NOWA ZELANDIA

4 Stolica : Wellington Ogólne Informacje Ustrój polityczny : monarchia konstytucyjna Powierzchnia: km2 Liczba ludności: Jednostka monetarna : dolar nowozelandzki (NZD) Języki urzędowe: angielski, maoryski, nowozelandzki, migowy Religie: chrześcijanie ogółem (43,5%)

5 Ogólne Informacje Jeremiah Jerry Mateparae (ur r.) nowozelandzki generał, szef sztabu generalnego Sił Zbrojnych Nowej Zelandii w latach , szef Sił Obrony od 2006 do 2011 roku. Gubernator generalny Nowej Zelandii od 2011 roku.

6 John Phillip Key (ur , w Auckland) nowozelandzki polityk, premier Nowej Zelandii od , lider Partii Narodowej od Lider opozycji w latach Ogólne Informacje

7 Herb Nowej Zelandii został nadany w 1911 roku przez króla Jerzego V, a obecna wersja pochodzi z 1956 (królowa Elżbieta II). Do 1911 Nowa Zelandia używała herbu Wielkiej Brytanii, lecz po przekształceniu w 1907 dotychczasowej kolonii w dominium postanowiono nadać mu własny herb. Ogólne Informacje

8 Ogólne Informacje Herb składa się z czwór dzielnej tarczy herbowej w 1 ćwiartce znajduje się konstelacja Krzyża Południa, w 2 złote runo - symbol hodowli zwierząt, w 3 snop zboża - symbol rolnictwa, a w 4 dwa młoty symbole kopalni i przemysłu. Ponadto na tarczy umieszczono pionowy pas z trzema statkami reprezentującymi gospodarkę morską oraz imigracyjne pochodzenie mieszkańców.

9 Ogólne Informacje Tarczę herbową podtrzymują europejska kobieta z flagą Nowej Zelandii oraz maoryski wojownik, trzymający włócznię taiaha. Ponad tarczą znajduje się korona Św. Edwarda, symbolizująca monarchię brytyjską; pod tarczą znajdują się dwa liście srebrnej paproci, będącej jednym z nieoficjalnych symboli Nowej Zelandii.

10 Ogólne Informacje Odkrywca Nowej Zelandii, żeglarz holenderski Abel Tasman (na zdjeciu), nazwał ją Staaten Landt, tzn. Ziemia Stanów, na cześć ówczesnych Stanów Generalnych. Nazwa Nieuw Zeeland Nowa Zelandia, pojawiła się 23 lata później na mapie holenderskiej z Pochodzi ona od nazwy prowincji holenderskiej Zeeland.

11 Flaga jeden z symboli państwowych Nowej Zelandii. W lewym rogu znajduje się Union Jack wskazujący na kolonialną przeszłość tego kraju, który był dawniej brytyjskim dominium. Cztery gwiazdy tworzące gwiazdozbiór Krzyża Południa, symbolizują położenie kraju na półkuli południowej. Flaga została przyjęta w 1902 roku. Ogólny wygląd flagi nawiązuje do flagi australijskiej.

12 Hymn państwowy God Defend New Zealand (Boże broń Nowej Zelandii) to hymn państwowy Nowej Zelandii na równi z hymnem królewskim God Save the Queen. Został on przyjęty w roku Słowa angielskie napisał Thomas Bracken, słowa maoryskie Thomas Henry Smith, a muzykę skomponował John Joseph Woods.

13 Ogólne Informacje Nowa Zelandia (w języku maoryskim Aotearoa Kraj Długiej Białej Chmury) państwo wyspiarskie, położone na południowo-zachodnim Pacyfiku i składające się z dwóch głównych wysp (Północnej i Południowej) oraz szeregu mniejszych wysp, w tym Wyspy Stewart i Wysp Chatham. Archipelag Nowej Zelandii jest najdalej na południe wysuniętą częścią Oceanii, na południowy wschód od Australii.

14 Ogólne Informacje W skład Nowej Zelandii (a dokładnie w skład Commonwealth realm Nowej Zelandii) wchodzą również Wyspy Cooka i Niue, które są samorządne oraz Tokelau i Dependencja Rossa.

15 Podział administracyjny Nowa Zelandia podzielona jest na 16 regionów oraz miasta i okręgi (Wyspa Północna 9 regionów, Wyspa Południowa 7 regionów), jeden okręg wydzielony, jedno terytorium autonomiczne oraz terytoria stowarzyszone.

16 Geografia Powierzchnia wysp jest mocno zróżnicowana. Na Wyspie Południowej znajdują się Alpy Południowe, z najwyższym szczytem Górą Cooka (3754 m n.p.m.) i największym lodowcem Tasmana o długości ok. 29 km. Na Wyspie Północnej istnieje szereg pasm górskich ciągnących się równolegle do równin u wybrzeży. W centralnej części wyspy mieści się kilka stożków wulkanicznych (3 czynne), gejzery i wiele gorących źródeł.

17 Flora i fauna Naturalną szatą roślinną kraju są wiecznie zielone lasy podzwrotnikowe pokrywające większą część powierzchni kraju. 9/10 gatunków drzew ma charakter endemiczny (unikatowy dla danego miejsca albo regionu), np. sosna kauri (na lewo), buk południowy (na prawo).

18 Flora i fauna Ze zwierząt występują: 2 gatunki nietoperzy, ok. 30 gatunków gadów, w tym endemiczny tuatara (hatteria) (na zdjęciu), ptaki nielotne: takahe, papuga kakapo i kiwi oraz papuga kea, żyjąca w pokrytych śniegiem Alpach Południowych.

19 takahe (od góry) kakapo, kiwi, kea Flora i fauna

20 Flora i fauna glow worms (świetliki), delfin Hektora, lwy morskie Hooker'a, weta duże owady,

21 Flora i fauna Poza nietoperzami nie ma naturalnie występujących ssaków. Duże zagrożenie dla gatunków endemicznych stanowią zwierzęta sprowadzone przez osadników, m.in.: koty, psy, szczury, króliki. Klimat podzwrotnikowy morski, opady równomier nie rozmieszczone w ciągu roku.

22 Mieszkańcy i obyczaje Maorysi nazywają Nową Zelandię Krajem Wielkich Białych Chmur, a przybyli do niego tysiąc lat temu z wysp polinezyjskich. W XVII wieku dotarł do niej podróżnik Abel Tasman (odkrywca Nowej Zelandii), który przekonawszy się o wrogości tubylców, odpłynął. Nie zrezygnował z podboju Cook pod koniec XVIII wieku i Wyspa Północna, a za nią Południowa stały się jeszcze jedną kolonią brytyjską. Maorysi wciąż próbowali przegonić najeźdźców i jak mogli uprzykrzali im pobyt wśród Białych Chmur.

23 Mieszkańcy i obyczaje Ostatecznie w 840 roku zgodzili się na traktat pokojowy. Dzień jego podpisania 6 lutego uznaje się za początek Nowej Zelandii i obchodzi jako święto. Maorysi zdecydowali się jeszcze na dwie zbrojne konfrontacje, ale krwawo przegrali. W pełni niepodległym krajem Nowa Zelandia stała się dopiero w 1947 roku. Królową Brytyjską dalej reprezentuje tam Generalny Gubernator.

24 Mieszkańcy i obyczaje Maorysi zajmowali się uprawą roślin, hodowlą i rybołówstwem, praktykowali też kanibalizm; zasłynęli z wojowniczości i uzdolnień artystycznych w zakresie rzeźby, budownictwa i bardzo rozpowszechnionego tatuażu; po podboju przez Brytyjczyków (pocz. XIX w.) zaczęli przyjmować kulturę europejską.

25 Mieszkańcy i obyczaje Rząd Nowej Zelandii przeznacza wiele pieniędzy na kształcenie Maorysów i przeciwdziałanie ich marginalizacji. Ci często traktują pomoc jako należne im zadośćuczynienie. Język maoryski jest obok angielskiego oficjalnym językiem państwowym, jednak w praktyce używa się głównie angielskiego.

26 Obyczaje i tradycje Obyczaje i styl życia Nowozelandczyków bardzo zbliżony jest do europejskiego. Nadal jednak bardzo zakorzenione są dawne maoryskie wierzenia i tradycje: ratna i ringatu. Do popularnych, również współcześnie, tradycji rdzennych mieszkańców należy wykonywanie tatuaży na twarzy, nazywanych moko. Obecnie są one malowane, dawniej jednak robiono je poprzez nacinanie twarzy nożem. Tradycją jest także rzeźbienie, które uważane było za świętą sztukę i zajmować się nią mogli wyłącznie mężczyźni. Wyroby artystyczne z drewna, takie jak misternie rzeźbione bramy, drewniane, zewnętrzne części domów, a także zdobienia ich wnętrz są ważnym elementem z zachowanej tradycji przodków.

27 Obyczaje i tradycje Muzyka rdzennych mieszkańców wysp jest bardzo rytmiczna i prawie zawsze łączy się także z tańcem, którego podstawą są stylizowane ruchy rąk i nóg. Najważniejszym ośrodkiem kultury Maorysów jest Rotorua (miasto), gdzie znajduje się jedyny maoryski teatr. Atrakcją turystyczną jest także zbudowana tu oryginalna wioska, Ohinemetu. Odbywają się w niej m.in. pokazy tradycyjnego sposobu gotowania na parze, która unosi się z gorących źródeł. Głównym świętem jest Waju Tang, odbywają się wówczas rytualne tańce i procesje.

28 Obyczaje i tradycje Zatracona została niestety zdecydowana większość maoryskich pieśni, jednak zachowała się jeszcze Karanga śpiew kobiet, który był i jest rytuałem przywitania oraz Haka śpiew idących na wojnę. Z tego względu, iż jak się szacuje, około Maorysów biegle posługuje się swoim pierwotnym językiem, zyskał on status drugiego języka urzędowego. Ponadto, dwadzieścia lat temu powstał ruch na rzecz odrodzenia kultury oraz języka Maorysów, który spowodował utworzenie maoryskiego kanału telewizyjnego.

29 Obyczaje i tradycje Święta Bożego Narodzenia wypadają w Nowej Zelandii w środku lata. W związku z czym święta te wyglądają nieco inaczej niż w Polsce. Ze względu na upalną pogodę Nowozelandczycy unikają ciężkich potraw na świątecznym stole. Najbardziej popularne dania to gotowana szynka, kurczak lub indyk z rożna z ziemniakami i sałatką. Mięso najczęściej przyrządza się na ogrodowym grillu. Do tego przeważnie podawane jest nowozelandzkie wino lub piwo.

30 Ciekawostki Nowa Zelandia jest krajem, który jako pierwszy na świecie dopuścił kobiety do wyborów parlamentarnych, a miało to miejsce w 1893 roku. Nowa Zelandia może poszczycić się największą na świecie ilością pól golfowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca, czyli ponad 400 na 3,7 mln ludzi. W kraju tym mieszka 50 mln owiec, czyli na jedna osobę przypada 12,6 owcy. Źródła Waikoropupu w pobliżu Nelson zawierają najczystszą wodę źródlaną na świecie. Ich wydajność to litrów wody na dobę, natomiast jezioro Frying Pan, w pobliżu Rotorua, czyli Jezioro Patelnia, jest największym na świecie źródłem gorącej wody, które osiąga w najgłębszym punkcie 200 C.

31 Ciekawostki Nowozelandczyk Richard William Pearse dwa lata przed braćmi Wright odbył pierwszy lot samolotem. 31 marca 1902 r. na wykonanym przez siebie samolocie przeleciał 91 m nad polem w okolicach Timaru. Ciekawy jest w tym kraju także świat zwierząt. Najmniejsze na świecie delfiny Hektora oraz najrzadziej spotykane lwy morskie Hooker'a zostały znalezione tylko w wodach należących do Nowej Zelandii. Tylko tutaj żyją nielatające papugi Kakapo oraz papugi alpejskie Kea. Miejscowe gady Tautara dożywają sędziwego wieku 300 lat! Gady te pojawiły się na ziemi w erze mezozoicznej, czyli jakieś 190 mln lat temu. Tongarino National Park był drugim po Yellowstone National Park w USA utworzonym na świecie parkiem narodowym.

32 Ciekawostki W Nowej Zelandii życie miastowych toczy się w znanym nam rytmie. Zresztą właśnie ten kraj jako pierwszy wprowadził ośmiogodzinny dzień pracy. W stolicy Wellington jest więcej kafejek w przeliczeniu na mieszkańca niż w Nowym Jorku. Na pewno w menu znajdziemy słynny bezowy deser Pavlowa (na zdjęciu), wymyślony w tym kraju na cześć prima baleriny Anny Pavlovej. Można też napić się piwa lub pójść na mecz rugby. Zelandczycy przodują w tej dyscyplinie sportu i to zarówno mężczyźni, jak i kobiety.

33 Ciekawostki W Nowej Zelandii kręcono plenerowe sceny Władcy Pierścieni, pewnie dlatego, że Peter Jackson, reżyser adaptacji trylogii Tolkiena, jest nowozelandczykiem.

34 Kuchnia W kraju tym można spotkać mnóstwo regionalnych przysmaków. Do jednego z nich należy kai, czyli maoryski przysmak. Składa się na tę potrawę wołowina, kurczak i oczywiście baranina z dodatkiem nieznacznej ilości warzyw. Pieczona jest w przysypanych ziemią kopczykach. Kai powinno się podawać na talerzach uplecionych z trawy i liści. Często jednak zastępowane są porcelaną wraz ze sztućcami.

35 Kultura Gwiazdą rozsławiającą Nową Zelandię na całym świecie jest z racji swego maoryskiego pochodzenia sopranistka Kiri Te Kanawa. Ponadto z Nowej Zelandii pochodzi Neil Finn, lider znanego rockowego zespołu Crowded House. Najsłynniejsza pisarka nowozelandzka to Janet Frame, bohaterka biograficznego filmu, znanego w Polsce pod tytułem: Anioł przy moim stole. W specyficzny sposób swój kraj promują dwaj komicy Jemaine Clement i Bret McKenzie, tworzący folkowo komediowe duo Flight of the Conchords. Jest to jednocześnie tytuł serialu, w którym obydwaj występują, współtworzą scenariusz i do którego piszą muzykę.

36 Kultura Przedstawia on perypetie dwóch Nowozelandczyków, którzy przybywają do Nowego Jorku, by odnieść sukces jako folkowy zespół. Okazuje się to trudnym zadaniem, zwłaszcza przy niekompetentnym menedżerze, organizującym koncerty np. w windzie. Choć sposób promocji jest raczej nietypowy (nieustające przycinki Australijczyków, wyśmiewanie nowozelandzkiego akcentu czy zwracanie się do głowy rządu per Brian, the prime minister ), niewątpliwie przyczynia się do pogłębienia powszechnej wiedzy o tym kraju, znanym do tej pory jedynie jako scenografia do ekranizacji dzieła Tolkiena pt. Władca pierścieni.

37 Wellington Stolica Nowej Zelandii zawdzięcza swoja nazwę Arthurowi Wellesleyowi, zwycięzcy bitwy pod Waterloo, pierwszemu księciu Wellington. W języku maoryskim istnieją trzy nazwy i jeszcze kolejne: Portowa Stolica oraz Wietrzne Miasto, a od czasu nakręcenia przez Petera Jacksona Władcy Pierścieni i King Konga określane jest jako Wellywood, bo w tej części świata to stolica produkcji kinowej. Wytwórnie filmowe znajdują się na przedmieściach miasta, w dzielnicy zwanej Miramar.

38 Wellington Związana z nim jest Jane Campion, nowozelandzka niezależna reżyserka i scenarzystka, twórczyni Fortepianu, który otrzymał trzy Oscary. Aktor Russell Crowe, wprawdzie tylko się tam urodził, ale pierwsze cztery lata życia, które spędził w Wellington z pewnością ukształtowały jego wrażliwość.

39 Wellington Basin Reserve to zbudowany w 1868 r. narodowy stadion do gry w krykieta. Jako, że krykiet jest sportem narodowym Nowej Zelandii, stadion ten jest najpopularniejszym miejscem rozgrywek. Stadion usytuowany jest u podnóża Góry Wiktorii, nieopodal dzielnicy biznesowej, licznych uczelni i szkół wyższych oraz muzeum National War Memorial. W 1872 r. grunt został odnowiony, a w 1873 r. odbył się pierwszy profesjonalny mecz krykieta. Zaś pierwszy mecz międzynarodowy miał miejsce 24 stycznia 1930 r. pomiędzy Nową Zelandią, a Anglią.

40 Wellington Basin Reserve narodowy stadion

41 Wellington The Colonial Cottage Museum przy Nairn Street (przedmieścia Wellington) jest najstarszym budynkiem w mieście. Dom wybudowano w 1858 r. według projektu William a Wallis a. Obiekt jest najlepszym przykładem czasów kolonialnych, charakteryzuje go elegancki, późno-gruziński styl; posesję otacza ogród z nasadzeniami w wiejskim stylu (głównie kwiaty, warzywa, zioła i drzewka owocowe). Spacerując po ogrodzie, można w każdej chwili zajrzeć do wnętrza domostwa i zobaczyć jak żyli pierwsi koloniści.

42 Wellington The Colonial Cottage Museum

43 Wellington Muzeum Miasta Wellington i Morza - mieści się w zabytkowym budynku Bond Store z 1892 r. zaprojektowanym przez architektów Frederick de Jersey Clere. Budynek stanowi uzupełnienie dla cennych przedmiotów muzeum. Obiekt posiada ekspozycje dotyczące kultury Wellington oraz historii morskiej.

44 Wellington Muzeum Miasta Wellington i Morza - Bond Store

45 Wellington National War Memorial to budynek upamiętniający żołnierzy poległych podczas dwóch wojen światowych oraz wojny w Wietnamie. War Memorial składa się z dwóch obiektów: The War Memorial Carillon (zbudowany w 1932 r. w stylu Art Deco) oraz Hall of Memories (ukończony w 1964 r.)

46 Wellington National War Memorial

47 Wellington W Wellington można też podziwiać budynek Opery House zbudowany na początku XX w. w stylu późno klasycystycznym, a umiejscowiony przy Manners Street, naprzeciwko Te Aro Park. Ta murowana budowla z drewnianymi podłogami ma trzy poziomy. Dysponuje ozdobną kopułą i wspaniałym wystrojem wnętrz. W ostatnich latach Opera House została odrestaurowana.

48 Wellington Opera House

49 Auckland Auckland jest największym miastem położonym na obszarach północno-zachodnich Nowej Zelandii. To piękne miasto, założone przez Brytyjczyków zamieszkuje 450-tysięczna ludność. Auckland stanowi bardzo ważne centrum naukowo-kulturalne a także gospodarcze. Miasto jest kolebką szeroko rozumianego przemysłu, najlepiej prosperują zakłady stoczniowe, chemiczne i metalowe, ale równie ważne znaczenie odgrywa przemysł samochodowy oraz przetwórstwo spożywcze.

50 Christchurch Christchurch to miasto położone w Nowej Zelandii, które wraz z 370-tysięczną populacją mieszkańców stanowi drugie co do wielkości miasto tego pięknego kraju. Ważny ośrodek gospodarczy, przemysłowy ale też naukowokulturalny Nowej Zelandii.

51 Inne ciekawostki Niełatwo być w tym kraju palaczem. Paczka papierosów kosztuje ok. 16 dolarów nowozelandzkich, czyli w przeliczeniu na polską walutę prawie 43 zł. Przewiduje się, że do roku 2020 cena ta może wzrosnąć do 25 dolarów. W czwartki w pubach i klubach znaleźć można niemal tylu gości, co w sobotę - ludzie cieszą się, że już jutro piątek! Odległość pomiędzy Australia i Nową Zelandią nie jest taka mała - wynosi ponad 2000 km, czyli niemal tyle, ile w linii prostej droga z Warszawy do Tunisu. Nowozelandzki język migowy, obok języka angielskiego i maoryskiego, należy do urzędowych. W nowozelandzkim Internecie ebay został "zniszczony" przez projekt 19-letniego studenta, autora TradeMe. Teraz to właśnie tam ludzie kupują i sprzedają przedmioty, szukają pracy, mieszkań, samochodów, oferują usługi. Chłopak jest teraz milionerem.

52 Inne ciekawostki Nowa Zelandia to jedno z zaledwie trzech państw, które posiada dwa oficjalne hymny narodowe. Jeden z nich to "God Save the Queen", a drugi "God Defend New Zealand". Dwa pozostałe państwa, o których mowa, to Dania i Kanada. Na polach i pastwiskach zobaczyć można krowy i konie, z których niektóre ubierane są w specjalne skórzane stroje. Wszystko dla ochrony ich przed niebezpieczeństwem jakie niosą ze sobą promienie słoneczne. Nowa Zelandia jest niemal wolna od komarów. Co prawda na południu znaleźć można imponujących rozmiarów muchy, ale poza tym nad jeziorami i w lasach jest spokój od tych małych krwiopijców. Kraj ten jest bardzo przyjazny właścicielom małych firm. Łatwo uruchomić mikroprzedsiębiorstwo i je na początku utrzymać. Często jednak zdarza się, że te z nich, które się szybko rozwijają, są sprzedawane w Australijskie ręce.

53 Inne ciekawostki Nowa Zelandia to kraj, w którym powszechnie nie lubi się marnować czasu i działać bez planu. Wypełnia się to również w sferze politycznej i gospodarczej, do czego przyczyniają się dobrze funkcjonujące stabilne systemy. Można mieć wiele zastrzeżeń co do rozwoju komunikacji mobilnej, dostępu do Internetu. Wynika to głównie z niskiej gęstości zaludnienia (obszary górskie), przez co firmy telekomunikacyjne niechętnie w nie inwestują. Ulubione dyscypliny sportu to rugby, krykiet, siatkówka, tenis i piłka nożna. Hitem jest również tzw. netball, czyli koszykówka bez tarczy. Nowozelandczycy uwielbiają kawę i wiedzą jak ją przygotowywać. W Auckland i Wellington znajduje się ogromna liczba kawiarni. W przeliczeniu na liczbę mieszkańców być może niemal najwięcej na świecie.

54 Inne ciekawostki To kraj ludzi otyłych. Znajduje się na 3. miejscu na świecie wśród narodów dotkniętych tym problemem. A jaki jest tego powód? Wielu mieszańców jest predysponowanych genetycznie do otyłości. Tabliczki z nazwali ulic znaleźć można najczęściej tylko na ich rozdrożach. Jest to szczególnie niewygodne, kiedy do czynienia mamy z wyjątkowo długą ulicą gęsto krzyżowaną przez inne drogi. Nowa Zelandia to kraj bardzo czysty pod względem zarządzania odpadami, czy to w parkach, czy to na ulicach. Silnie walczy się z wandalizmem w miastach. Zamalowanie graffiti trwa średnio kilka dni. Ponadto w centrach spotkać można osoby chodzące boso. Sztuka stoi otworem dla ludzi, a ludzie dla niej. Wizyty w muzeach są darmowe, wycieczki z przewodnikami bardzo łatwo dostępne. Goście zagraniczni w galeriach sztuki liczyć mogą na wolontariuszy, którzy odpowiedzą na pytania, doradzą, opowiedzą.

55 Inne ciekawostki Zarejestrowanie samochodu trwa ok. 5 minut. Wystarczy wypełnić formularz na poczcie. W całej historii Igrzysk Olimpijskich Nowa Zelandia może pochwalić się najlepszych współczynnikiem zdobytych medali do liczby mieszkańców. Budżet państwa znacząco zasilany jest przez studentów zagranicznych, którzy marzą o podjęciu nauki w tym wyjątkowym kraju. Poziom szkolnictwa stoi na wysokim poziome, dwa semestry na dobrej uczelni kosztują w przeliczeniu ok. 55 tys. zł. Prawdopodobnie najdłuższa nazwa geograficzna na świecie to Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanata hu - czyli jedno ze wzgórz w Nowej Zelandii o wysokości 305 metrów.

56 Inne ciekawostki

57 Inne ciekawostki W Nowej Zelandii żyje ponad 7 razy więcej owiec (ok. 31,1 mln) niż ludzi (ok. 4,4 mln). Wellington, trzecie pod względem wielkości i liczby ludności miasto w tym państwie, to najbardziej wysunięta na południe stolica na naszej planecie. Sir Edmund Hillary, urodzony w Auckland Nowozelandczyk, to pierwszy człowiek, który zdobył Mount Everest. Jego podobiznę znaleźć można na tamtejszym banknocie o nominale 5 dolarów.

58 Koniec części 4