Opis potrzeb i wymagań Zamawiającego ujęty został w następujących rozdziałach:

Transkrypt

1 OPIS POTRZEB I WYMAGAŃ ZAMAWIAJĄCEGO w dialogu konkurencyjnym, którego przedmiotem jest: Przygotowanie ram do projektowania i wdrażania rozwiązań Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) opartych na Europejskiej Ramowej Architekturze ITS FRAME dla Beneficjentów pomocy finansowej UE Opis potrzeb i wymagań Zamawiającego ujęty został w następujących rozdziałach: I. Cel projektu II. Kontekst projektu III. Przygotowanie i opracowanie podręczników IV. Warsztaty - Grupy tematyczne V. Organizacja warsztatów I. Cel projektu Celami niniejszego projektu są: zapoznanie Beneficjentów z możliwościami wykorzystania Europejskiej Ramowej Architektury ITS FRAME jako bazy do projektowania i implementowania inteligentnych systemów transportowych (ITS), podniesienie skuteczności wykorzystania środków Unii Europejskiej (UE), wsparcie merytoryczne Beneficjentów pomocy finansowej UE oraz zapewnienie kompatybilności projektów ITS realizowanych przez Beneficjentów. Podstawowym instrumentem realizacji projektu są podręczniki dla Beneficjentów wdrażających systemy ITS. W założeniach podręczniki określą ramy i katalog rozwiązań wspierających implementację projektów ITS, co zagwarantuje z jednej strony możliwość współpracy systemów ITS, a z drugiej zgodność z obowiązującymi przepisami prawa oraz opracowanymi standardami technicznymi w tym zakresie. Zamawiający przewiduje, iż w ramach realizacji projektu ostateczna wersja podręczników zostanie opracowana w oparciu o materiał zgromadzony w wyniku przeprowadzonych przez Wykonawcę warsztatów tematycznych. Dyskusja prowadzona podczas warsztatów umożliwi odniesienie istniejących już światowych standardów w obszarze ITS do doświadczeń w realizacji projektów ITS w Polsce. Warsztaty tematyczne powinny jednocześnie pełnić funkcję wsparcia merytorycznego dla Beneficjentów, którzy poprzez włączenie w proces tworzenia podręczników, w większym stopniu będą z nich umieli korzystać w przyszłości. Mając na uwadze powyższe, Zamawiający zakłada, że podręczniki powstaną w oparciu o wiedzę i doświadczenie Wykonawcy wzbogacone o wnioski z przeprowadzonych warsztatów. Niemniej jednak, z uwagi na szczególnie złożony charakter zamówienia, Zamawiający dopuszcza zmianę zaproponowanej koncepcji realizacji projektu jako wynik dyskusji prowadzonych w trakcie dialogu konkurencyjnego z Wykonawcami. 1

2 Zamawiający przyjmuje, iż projekt zostanie zrealizowany w terminie 10 miesięcy od dnia podpisania umowy, z uwzględnieniem przygotowania materiałów merytorycznych wprowadzających w tematykę warsztatów, przeprowadzenia warsztatów i opracowania podręczników. II. Kontekst projektu Zamawiający odwołuje się do Europejskiej Ramowej Architektury ITS FRAME jako, że wpisuje się ona w politykę Unii Europejskiej dążącą do zapewnienia interoperacyjności usług świadczonych na terenie państw Unii Europejskiej (Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w kierunku interoperacyjności europejskich usług użyteczności publicznej, KOM(2010) 744) oraz tworzenia otwartych systemów (Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie zapobiegania uzależnieniu od jednego dostawcy: tworzenie otwartych systemów ICT poprzez lepsze wykorzystanie norm w zamówieniach, KOM(2013) 455). Metoda FRAME stanowi uporządkowane podejście do planowania aplikacji ITS i pomaga zapewnić zgodność różnych rozwiązań umożliwia współpracę różnych podsystemów, jak na przykład systemu zarządzania ruchem z systemem priorytetu dla komunikacji publicznej, czy systemu zarządzania komunikacją publiczną z systemem dynamicznej informacji pasażerskiej. Możliwość integrowania systemów ITS znacznie zwiększa ich potencjał. Kluczowe jest także to, że architektura FRAME jest aprobowana przez Komisję Europejską, co daje szansę na interoperacyjność różnych systemów w Europie. Dodatkową korzyścią wykorzystania metody FRAME jest przeciwdziałanie ograniczeniu konkurencji na rynku dostawców systemu ITS poprzez zwiększenie liczby potencjalnych wykonawców oraz ograniczenie tworzenia monopolu. Ponadto wykorzystanie FRAME skraca czas opracowania architektury ITS, ponieważ dostarcza uporządkowanych aspiracji interesariuszy, logicznych powiązań pomiędzy funkcjami niezbędnymi do zaspokojenia potrzeb użytkowników oraz wytyczne niezbędne do implementacji podsystemów, wymagań komunikacyjnych (standardów), analiz organizacyjnych, analiz kosztów korzyści, planowania wydatków oraz strategii migracji w przypadku systemów już istniejących. Architektura FRAME to także metodologia tworzenia interoperacyjnych systemów ITS, która może być wykorzystana w procesie implementacji pojedynczych, miejskich usług ITS. Architektura FRAME obecnie dostępna jest w czwartej wersji i zawiera następujące obszary funkcjonalne: płatności elektroniczne, bezpieczeństwo, zarządzanie ruchem, zarządzanie transportem publicznym, wspomaganie kierowcy, informację dla podróżnych, egzekwowanie prawa, zarządzanie flotą, systemy współpracujące (wymiana informacji pomiędzy pojazdami oraz pojazdami a infrastrukturą). Europejska Architektura ITS jest przeznaczona dla systemów ITS, które będą działały na obszarze państw członkowskich Unii Europejskiej stanowiąc podstawę dla architektur średniego poziomu, określając dla nich wymagania, które spełniają niezbędne potrzeby użytkowników (wg FRAME). Europejska Architektura ITS wspomaga pracę krajowych, regionalnych i lokalnych władz, a także wykonawców systemów w planowaniu, wdrożeniu, zarządzaniu i utrzymaniu systemów ITS w sposób spójny, efektywny kosztowo i rozszerzalny. W Architekturze FRAME zarówno potrzeby użytkowników, jak i funkcjonalny punkt widzenia 2

3 zawierają szereg obszarów funkcjonalnych, które z dużym prawdopodobieństwem będą implementowane w krajach Unii Europejskiej. W kontekście powyższego Zamawiający planuje udzielenie wsparcia merytorycznego Beneficjentom wdrażającym systemy ITS poprzez opracowanie podręczników opisujących Europejską Architekturę FRAME i jej zastosowanie w następujących obszarach: płatności elektroniczne, bezpieczeństwo, zarządzanie ruchem, zarządzanie transportem publicznym, systemy wspomagania kierowcy, informacja dla podróżnych, egzekwowanie prawa, zarządzanie flotą, systemy współpracujące. Podręczniki winny być zredagowane w sposób przejrzysty i czytelny, nawet dla osób, które nie posiadają wiedzy technicznej z zakresu ITS. Architektura ITS będzie bowiem wykorzystywana przez planistów transportu, inżynierów ruchu, polityków, analityków i architektów systemów, ekonomistów, co sprawia, iż sposób w jaki opisana jest architektura musi być zrozumiały dla wszystkich. Zamawiający nie wymaga, aby podręczniki zostały wydane przez profesjonalny podmiot wydawniczy. Niemniej podręczniki muszą zostać należycie opracowane nie tylko pod względem merytorycznym, ale także edytorskim. Jak już była mowa, planowane warsztaty tematyczne mają posłużyć dodatkowo jako wsparcie merytoryczne dla Beneficjentów, którzy poprzez włączenie w proces tworzenia podręczników, w większym stopniu będą z nich umieli korzystać w przyszłości. III. Przygotowanie i opracowanie podręczników Rezultatem projektu będzie opracowanie podręczników dla Beneficjentów wdrażających systemy ITS. Wykonawca, będąc autorem podręczników, uwzględni w treści podręczników wnioski z warsztatów przeprowadzonych w ramach realizacji niniejszego zamówienia. Zakres i wymagania Zamawiającego dotyczące warsztatów zostały zawarte w dalszej części niniejszego dokumentu. Zamawiający planuje opracowanie co najmniej czterech podręczników w obszarach opisanych poniżej. Przedstawiony zakres rzeczowy podręczników nie stanowi zamkniętego katalogu, a jest jedynie bazą dla Wykonawcy zamówienia. Prezentowany opis ma stanowić swoiste ramy i bazę dyskusji w toku dialogu konkurencyjnego. 1. Podręcznik dla Beneficjentów wdrażających systemy ITS opisujący metodologię opracowywania architektury ITS z uwzględnieniem zasad wymienionych w art. 43a ust. 2 ustawy o drogach publicznych oraz w oparciu o projekt Europejskiej Ramowej Architektury 3

4 FRAME (w szczególności jej warstwy fizycznej i funkcjonalnej) wraz z tłumaczeniem na język polski proponowanego zakresu FRAME. W założeniach podręcznik ma zapewnić wsparcie Beneficjentom w tworzeniu wieloletniej strategii wdrażania systemów ITS, z możliwością wyodrębnienia pakietów wdrożeniowych uwzględniających specyfikę otoczenia danego projektu. Zamawiający planuje, że Beneficjent otrzyma praktyczne, gotowe do wykorzystania wytyczne (wykaz konkretnych zastosowań pakietów wdrożeniowych, które można wykorzystać w dokumentach opisujących przedmiot zamówienia), które ułatwią sporządzanie przedmiotu zamówienia w sposób zapewniający interoperacyjność systemu. Polityka w zakresie wdrażania zasad interoperacyjności usług jest priorytetem Unii Europejskiej Komunikat KOM(2010) 744. Zamawiający planuje, że cele Europejskiej Strategii Interoperacyjności zostaną w przedmiotowym podręczniku zaprezentowane poprzez wykorzystanie narzędzi, jakie stwarza architektura FRAME. Mając na uwadze powyższe, Zamawiający przewiduje, że w podręczniku zostaną zaprezentowane przykłady dotychczasowych europejskich standardów oraz uwzględniona zostanie aktualna sytuacja rozwoju technologii ITS w dotychczasowych polskich realizacjach (zgodnie z powszechną na rynku wiedzą) z podziałem obrazującym typowe rozwiązania miejskie jak i pozamiejskie. Podręcznik powinien zawierać zarówno opisowe elementy rozdziału w postaci tekstowej oraz graficznej (zgodnej ze standardami FRAME) jak i tabelarycznej dla zestawienia poszczególnych elementów w uporządkowanej formule standardów FRAME. Rozdziały powinny zostać uporządkowane w taki sposób aby omawiane w nich poszczególne elementy związane z opracowaniem architektury ITS, tworzyły jednolity, spójny materiał doradczy obrazujący i pozwalający na przygotowanie zarówno architektury ITS dla podstawowego poziomu złożoności (zawierającego opisy głównych modułów architektury), aż do opisów dla szczegółowych poziomów (zawierających rozbudowane funkcjonalności dla modułów i ich powiązania międzymodułowe, określone kierunki i uporządkowanie przepływów danych, określenie funkcjonalności typów danych, powiązania dla uczestników procesów w architekturze FRAME z logicznymi podziałami). 2. Podręcznik dla Beneficjentów wdrażających systemy ITS opisujący zbiór dobrych praktyk wdrożeniowych wraz ze słownikiem terminów i wytycznymi w zakresie udzielania zamówień publicznych. Podręcznik winien towarzyszyć Beneficjentowi na wszystkich etapach realizacji projektu od fazy planowania, poprzez projektowanie, wdrożenie/budowę systemu, nadzór nad realizacją, aż po zakończenie przedsięwzięcia oraz kwestie zapewnienia trwałości w rozumieniu Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 z 11 lipca 2006 r., późniejszej eksploatacji, utrzymania i ewentualnych aktualizacji/rozbudowy systemu. Podręcznik będzie także wsparciem dla Beneficjentów w wyborze formuły realizacji projektu (np. zaprojektuj i wybuduj albo projekt, budowa ; wdrożenie pod klucz albo dostarczenie funkcjonalności w postaci usługi ) oraz ustalenia sposobu realizacji, w szczególności podjęcia decyzji o źródłach finansowania projektu, co wiąże się z wyborem jednego z niżej wymienionych modeli: zamówienia publiczne, partnerstwo publiczno-prywatne, koncesja. Zamawiający zakłada, że opracowanie uwzględni modelową analizę ryzyka związaną z zarządzaniem projektem ITS, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu kształtu umowy na realizację kontraktu. W zakresie zamówień publicznych podręcznik powinien zawierać w szczególności opis 4

5 wyboru trybu postępowania z uwzględnieniem podstaw i warunków jakie muszą być spełnione do zastosowania danego trybu oraz opis zalet i wad poszczególnych trybów. Opis wyboru trybu powinien uwzględniać specyfikę przedmiotu zamówienia usług inteligentnych systemów transportowych. W podręczniku powinny się znaleźć opisy przykładów poszczególnych procedur postępowań o udzielenie zamówienia publicznego mogących mieć zastosowanie w obszarze zamówień związanych z ITS. Zamawiający planuje, aby każdy z opisywanych modeli sposobu wyboru wykonawcy Wykonawca zilustrował praktycznym przykładem, z podaniem szczegółowych danych i charakterystyki projektu, przebiegu procesu wyboru wykonawcy oraz analizą prawną przypadku (z uwzględnieniem orzecznictwa). W przypadku braku praktycznych danych należy opracować autorskie rozwiązania zgodne z obowiązującymi przepisami w tym zakresie, w szczególności z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zmian.) oraz ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U r. nr 19, poz. 101 z późn. zmian.). Uwzględnienie w treści podręcznika konkretnych przykładów wzmocni osiągnięcie zakładanego celu projektu, jakim jest wsparcie merytoryczne Beneficjentów pomocy finansowej UE. 3. Rekomendacje dla Beneficjentów wdrażających systemy ITS w zakresie metodyki stosowania zasad, o których mowa w art. 43a ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 260 z późn. zmian.), przy wyborze i wdrażaniu aplikacji i usług ITS. W ustawie o drogach publicznych zapisano dwanaście zasad, które należy stosować przy wyborze i wdrażaniu aplikacji ITS i usług ITS. Określają one priorytety działań w obszarze ITS. Powołana ustawa nie określa sposobu realizacji przywołanych zasad, nie wydano także przepisów wykonawczych w tym zakresie. Wobec powyższego Beneficjenci stoją przed trudnością w stosowaniu obowiązujących już zasad. Podręcznik powinien zawierać rekomendacje w zakresie sposobu stosowania tych zasad. Wymaga to opracowania definicji zawierających elementy parametryzacji i szczegółową interpretację ogólnych zasad w odniesieniu do aktualnej sytuacji rozwoju technologii ITS w Polsce i na świecie. Opracowanie wyżej wymienionych definicji pozwoli na praktyczne stosowanie poszczególnych zasad. Parametryzacja umożliwi prowadzenie ocen efektywności danego typu rozwiązania technologii ITS lub ich powiązań. Wobec powyższego będzie możliwa ocena stopnia zastosowania poszczególnych zasad. W założeniach podręcznik powinien zawierać również pogłębioną analizę otoczenia prawnego i gospodarczego projektów ITS, ze szczególnym uwzględnieniem istniejących barier prawnych, jak i pozaprawnych (finansowo-ekonomicznych, technicznych) ograniczających efektywne wdrażanie projektów ITS, w zgodzie z zasadami określonymi w art. 43a ust. 2 ustawy o drogach publicznych. Analiza prawna winna uwzględniać zarówno polskie prawodawstwo [w szczególności: ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1182), ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 z późn. zmian.)], jak i kontekst europejski (prace prowadzone przez Komisję Europejską nad normami w zakresie ITS, decyzje KE mające wpływ na działania w obszarze ITS). 5

6 Zamawiający zakłada, że zostaną zilustrowane konkretne przykłady barier prawnych, co umożliwi Beneficjentom zgodne z obowiązującymi przepisami przestrzeganie zasad przy wyborze i wdrażaniu aplikacji i usług ITS. Przykładem ograniczeń prawnych przy stosowaniu zasady nr 6 wspieranie zgodności wstecznej mogą być wymogi ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Niezapewnienie autorskich praw majątkowych do wdrożonych rozwiązań ITS, może stanowić barierę w aktualizacji systemu albo zapewnieniu zdolności jego współpracy z nowymi aplikacjami. W przypadku zasady nr 10 zapewnianie jakości określania czasu i położenia, zgodnie z którą należy dążyć do wykorzystania infrastruktury satelitarnej dla obsługi usług związanych z określeniem czasu i położenia, nie można zapominać o ochronie danych osobowych, które mogłyby być ujawnione przy określaniu czasu i położenia konkretnych użytkowników dróg. 4. Opracowanie w zakresie sporządzania opisu przedmiotu zamówienia (w szczególności interfejsów, typów i przepływów danych w systemach ITS) w oparciu o wybór krajowych, europejskich i międzynarodowych norm, specyfikacji technicznych i aprobat technicznych stosowanych na potrzeby projektów ITS. Podręcznik winien zapewnić Beneficjentom narzędzia, których zastosowanie przy udzielaniu zamówień umożliwi tworzenie otwartych systemów ITS. Polityka tworzenia otwartych systemów jest jednym z priorytetów Unii Europejskiej (Komunikat KOM(2013) 455) i Zamawiający zakłada, że jej cele zostaną wdrożone w przedmiotowym opracowaniu. Podejmowane działania mają sprzyjać zwiększeniu liczby potencjalnych wykonawców oraz zapobiegać uzależnieniu przyszłej rozbudowy systemu lub jego aktualizacji od jednego dostawcy. Zadaniem podręcznika jest wsparcie Beneficjentów w przezwyciężaniu praktycznych trudności w korzystaniu z norm w prawidłowy sposób. Mając na uwadze powyższe, opracowanie powinno zawierać rekomendacje w zakresie wykorzystania norm i innych uznanych standardów, winno zapewniać praktyczne wskazówki, które składają się z wykazów norm zalecanych na potrzeby określonych sytuacji. IV. Warsztaty - Grupy Tematyczne Zamawiający przewiduje, iż wybrany w drodze niniejszego postępowania Wykonawca, opracowując podręczniki dla Beneficjentów wdrażających systemy ITS będzie bazował na informacjach oraz opiniach uzyskanych w trakcie zorganizowanych warsztatów. Uczestnikami tych warsztatów będą przedstawiciele różnych środowisk związanych z tworzeniem i wdrażaniem systemu ITS, tj. m.in. przedstawiciele: miast na prawach powiatów, instytutów naukowych, uczelni wyższych, administracji publicznej związanej z ITS w tym zarządców dróg wszystkich kategorii, wykonawców systemów ITS. Sposób uzgodnienia listy uczestników i sama lista będzie przedmiotem ustaleń w trakcie dialogu z potencjalnymi wykonawcami. Ostatecznie uzgodnioną listę uczestników każdego warsztatu zatwierdzi Zamawiający. Część cyklu warsztatów poświęcona zostanie opracowaniu architektury inteligentnych 6

7 systemów transportowych na potrzeby zapewnienia odpowiedniego poziomu szczegółowości opisu przedmiotu zamówienia w procedurach ustawy Prawo zamówień publicznych. Podczas warsztatów przeanalizowane zostaną również normy i specyfikacje, które powinny być wykorzystywane przy opisie przedmiotu zamówienia. Beneficjentom zostaną przekazane informacje, niezbędne do stosowania przy wyborze i wdrażaniu aplikacji oraz usług ITS. Beneficjenci zostaną także przygotowani do uwzględniania zasad, o których mowa w ustawie o drogach publicznych (art. 43a ust. 2) do wyboru i wdrażania aplikacji oraz usług ITS. Ponadto warsztaty stanowić będą dla Beneficjentów platformę wymiany dobrych i złych praktyk przy planowaniu, realizacji i nadzorowaniu projektów ITS. Sugestie i opinie przekazane przez interesariuszy posłużą do ostatecznego zweryfikowania/opracowania podręczników. Warsztaty będą obejmowały swoim zakresem co najmniej niżej wymienione obszary: funkcjonalność systemów ITS w oparciu o architekturę FRAME; komunikację pomiędzy poszczególnymi komponentami ITS z zapewnieniem intermodalności komponentów ITS i otwartości ITS, w oparciu o uznane standardy komunikacji; architekturę systemów IT użytych do budowy systemu ITS z wykorzystaniem nowoczesnych trendów informatycznych np. chmura obliczeniowa i zapewnieniem wysokiej dostępności, skalowalności i intermodalności; bezpieczeństwo systemów ITS między innymi systemów IT użytych do budowy systemów ITS; bezpieczeństwo systemów komunikacyjnych używanych na potrzeby ITS; wymagania dotyczące zarządzania systemami ITS; zasady i wymagania dotyczące utrzymania jakości dla etapów realizacji i utrzymania systemów ITS; zasad udostępniania danych oraz kwestii ochrony danych osobowych. Warsztaty i ich produkty będą oparte m.in. na: projekcie Europejskiej Architektury ITS FRAME, ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 260 z późn. zmian.), ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zmian.), ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz z późn. zmian.), ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 782), ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1182), normach, specyfikacjach technicznych, aprobatach technicznych znajdujących się w obrocie normalizacyjnym w szczególności europejskim i krajowym, w tym będące w trakcie przyjmowania, dokumentach (np. specyfikacje) dotyczących realizacji projektu Krajowego Systemu Zarządzania Ruchem, dostępnych na domenie publicznej projektach ITS zrealizowanych i będących w trakcie realizacji w ramach Programu 7

8 Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko POIiŚ Priorytet VIII Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe. Działanie 8.3 Rozwój Inteligentnych Systemów Transportowych. Zamawiający podkreśla, iż zaproponowany poniżej zakres tematyczny warsztatów nie stanowi zamkniętego katalogu a jest jedynie bazą do doprecyzowania w drodze dialogu. Ostateczny podział tematów pomiędzy poszczególne warsztaty, ich liczba jak i chronologia przeprowadzenia poszczególnych warsztatów będzie wynikiem przeprowadzonego dialogu. Proponowany zakres tematyczny warsztatów: 1) Projektowanie i wdrażanie Architektury Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS), opartej na europejskim projekcie FRAME, ze szczególnym uwzględnieniem istniejących i planowanych projektów. Zakres tematyczny będzie obejmował: przybliżenie projektu Europejskiej Ramowej Architektury ITS (FRAME); teoretyczne i praktyczne zastosowania architektury ITS; metodologię FRAME; metodykę wpisywania architektury FRAME w planowany projekt; metodykę wykorzystania rezultatów dotychczasowej pracy; kwestie organizacyjne, zagadnienia dotyczące własności, odpowiedzialności; tworzenie modeli biznesowych; proces wdrażania ITS; analizę kosztów, korzyści, ryzyka i wykorzystania standardów; strukturę architektury ITS; zagadnienia dotyczące ustalania granicy systemu i jego obszarów współpracujących (interfejsy); przykładowe obszary funkcjonalne; perspektywę funkcjonalną, fizyczną, komunikacyjną i organizacyjną architektury; architekturę multimodalną; przykłady i zakres wykorzystania Architektury FRAME w projektach krajowych i europejskich. Wykonawca uwzględni opinie i sugestie uczestników warsztatów w ostatecznej wersji podręczników. 2) Praktyczne aspekty projektowania architektury ITS przy wykorzystaniu projektu FRAME. Zakres tematyczny będzie obejmował: praktyczne aspekty zastosowania projektu Europejskiej Ramowej Architektury ITS (FRAME); sposoby tworzenia własnych podzbiorów; zagadnienia dotyczące wykorzystania narzędzia FRAME Selection Tool oraz 8

9 FRAME Browsing Tool; tworzenie poszczególnych perspektyw architektury (fizycznej, funkcjonalnej, komunikacyjnej przepływu danych, organizacyjnej); kontrolę systemów; sposoby powiązania z architekturami systemów już wdrożonych w celu zapewnienia sprawnego przepływu danych. Wykonawca uwzględni opinie i sugestie uczestników ćwiczeń w ostatecznej wersji podręczników. 3) Krajowe, europejskie i międzynarodowe normy, specyfikacje i aprobaty techniczne mające zastosowanie w projektach ITS oraz obowiązujące przepisy prawne. Zostanie dokonany i zaprezentowany zbiór krajowych, europejskich i międzynarodowych norm, specyfikacji i aprobat technicznych oraz przepisów prawa według następujących obszarów tematycznych: a) Zarządzanie ruchem miejskim: sterowanie ruchem, wykrywanie i zarządzanie incydentami, zarządzanie popytem, informacja o aktualnych warunkach ruchu dla kierowców (sytuacja ruchowa oraz warunki pogodowe i środowiskowe), zarządzanie utrzymaniem dróg, powiązanie z innymi rozwiązaniami służącymi zarządzaniu miastem (smart cities); b) Zarządzanie ruchem na drogach pozamiejskich: sterowanie ruchem, wykrywanie i zarządzanie incydentami, zarządzanie popytem, informacja o aktualnych warunkach ruchu dla kierowców (sytuacja ruchowa oraz warunki pogodowe i środowiskowe), zarządzanie utrzymaniem dróg; c) Zarządzanie transportem publicznym: monitorowanie stanu urządzeń w pojazdach transportu publicznego, priorytety dla pojazdów transportu publicznego, zarządzanie flotą pojazdów, informacja dla pasażerów i planowanie podróży, realizacja usług na żądanie, powiązanie z innymi usługami publicznymi w mieście (smart cities); d) Systemy informacji dla podróżnych oraz multimodalne planery podróży; e) Egzekwowanie prawa - wykrywanie i karanie sprawców wykroczeń zarówno w obszarze zarządzania ruchem miejskim jak i ruchem pozamiejskim; f) Płatności elektroniczne - elektroniczne systemy poboru opłat, płatności w transporcie publicznym, systemy biletowe i ich powiązanie z planerami podróży; g) Zarządzanie kryzysowe i ratownictwo - nacisk zostanie położony na reagowanie w sytuacjach nieprzewidzianych, które mogą być wynikiem zdarzeń w ruchu 9

10 drogowym np. karambole na autostradach, wypadek z udziałem pojazdów przewożących ładunki niebezpieczne. Istotnym elementem będzie omówienie kwestii związanych z identyfikacją i klasyfikacją zdarzeń, a także opis roli interfejsu dla operatora zarządzającego zdarzeniami; h) Interfejsy z transportem kolejowym, lotniczym i wodnym - punkty styku pomiędzy opracowanymi wcześniej funkcjami systemu dla transportu drogowego a transportem kolejowy, lotniczym i wodnym. Wykonawca uwzględni opinie i sugestie uczestników warsztatów w ostatecznej wersji podręczników. 4) Metodyka stosowania przy wyborze i wdrażaniu aplikacji oraz usług ITS zasad, o których mowa w ustawie o drogach publicznych (art. 43a ust. 2). Omówione zostaną poszczególne zasady, które muszą być stosowane przy wyborze i wdrażaniu aplikacji i usług ITS, tj. zasady: skuteczności, opłacalności, proporcjonalności, wspierania ciągłości usług ITS, zapewnienia interoperacyjności, wspierania zgodności wstecznej, poszanowania istniejącej infrastruktury krajowej i cech sieci drogowej, promowania równego dostępu, wspierania dojrzałości, zapewnienia jakości określenia czasu i położenia, ułatwiania intermodalności, poszanowania spójności. Zaproponowana zostanie metodyka stosowania ich przy wyborze i wdrażaniu aplikacji i usług ITS. Uczestnicy będą mogli wypowiedzieć się o przydatności i adekwatności zaproponowanej metodyki. Wnioski z tej oceny zostaną uwzględnione w opracowanych przez Wykonawcę podręcznikach dla Beneficjentów. 5) Programy i instrumenty finansowe w nowej perspektywie budżetowej UE, w ramach których możliwe będzie pozyskanie środków na projekty ITS, procedury ubiegania się o te środki, sporządzanie wniosków, realizacja projektów w oparciu o przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, przykłady umów na usługi i realizację projektów. Grupa warsztatowa uwzględni w szczególności: inne instrumenty finansowania (partnerstwo publiczno-prywatne, kombinowane metody finansowania oraz finansowanie dłużne - kredyty, pożyczki), w zakresie problematyki związanej z udzielaniem zamówień publicznych przykłady zamówień na usługi ITS w Polsce oraz innych krajach Unii Europejskiej. Opinie i sugestie uczestników warsztatów znajdą odzwierciedlenie w ostatecznej wersji podręcznika. 6) Spotkanie podsumowujące efekty przeprowadzonych warsztatów w wyselekcjonowanym gronie specjalistów ITS. Omówienie ostatecznego kształtu podręczników. W przypadku nieuwzględnienia wniosków wyciągniętych z warsztatów przedstawienie uzasadnienia w tym zakresie. Sporządzenie protokołu z odbytego spotkania. V. Organizacja warsztatów W zakresie organizacji warsztatów Zamawiający przewiduje następujące zadania Wykonawcy: 1. Opracowanie harmonogramu realizacji w postaci dokumentu zgodnego z wybraną metodologią zarządzania projektami. 2. Opracowanie materiałów merytorycznych wprowadzających w tematykę warsztatów, 10

11 a także szczegółowej agendy każdego warsztatu, prezentacji i innych materiałów niezbędnych do przeprowadzenia warsztatów oraz ich dystrybucję. 3. Przeprowadzenie warsztatów zgodnie z opisanymi wcześniej w tym dokumencie grupami tematycznymi. Istotnym jest właściwy dobór tematyki warsztatów, ich zakres merytoryczny i odpowiedni wybór uczestników poszczególnych warsztatów, co będzie miało bezpośredni wpływ na treść podręczników. 4. Przygotowanie pisemnego raportu z każdego odbytego warsztatu, w tym protokołu z jego przebiegu. 5. Opracowanie danych zebranych w toku warsztatów, wraz z ich odpowiednią dystrybucją. 6. Udostępnienie bloga internetowego do wymiany dobrych praktyk, uwag i komentarzy (na czas trwania warsztatów). Planowanym miejscem przeprowadzenia warsztatów jest Warszawa. W ramach warsztatów Wykonawca zapewni usługi cateringowe obejmujące przerwy kawowe i obiad w formie bufetu. 11