Kryzys osobowości Zarzewie buntu Potrzeba reform

Transkrypt

1 Kryzys osobowości Zarzewie buntu Potrzeba reform Andrzej J. Zmysłowski Politechnika Śląska, Wydział Organizacji i Zarządzania zmyslo@polsl.pl URL: Streszczenie Osoba posiadająca osobowość i temperament daje wyraz tychże szczególnych cech poprzez zbiory zdarzeń, w których osoba uczestniczy jako podmiot aktywny, sprawczy, lub jako podmiot pasywny. Osoba jako uczestnik zdarzeń społecznych wykazuje trzy rodzaje oportunizmu wzajemnie powiązane relacją zawierania. Oportunizm prosty roślinny oportunizm odkrywczy zwierzęcy oraz oportunizm twórczy ludzki wyczerpują wszystkie możliwe zachowania przynależne człowiekowi. Pełnię człowieczeństwa osiąga się dopiero poprzez zachowania oportunizmu twórczego, który w warunkach aktualnych norm współżycia społecznego realizuje się w niewielkim stopniu. Nawet elity władzy poprzestają na zachowaniach oportunizmu zwierzęcego. Te z kolei, charakteryzują się zaspokajaniem potrzeby dominacji, którą można zaspokoić jedynie poprzez walkę, nieustanne współzawodnictwo, niszczenie wszelkimi sposobami konkurentów, mobbing i zabójczy dla osobowości wyścig szczurów. Homo Creativus powinien stanowić wykładnik człowieczeństwa. Homo Sapiens to jedynie preludium do Homo Creativus. Człowiek prawdziwy kreatywny powinien zaspokajać potrzebę tożsamości, którą należy uznać za najwyższą potrzebę każdej istoty żywej. Aktualne warunki życia społecznego (politycznego, zawodowego, towarzyskiego i rodzinnego) nie sprzyjają zaspokajaniu potrzeby tożsamości i osiąganiu pełni człowieczeństwa. Pojawia się bunt, który może mieć destruktywny lub kreatywny charakter. Homo Creativus preferuje bunt konstruktywny. Homo Creativus jest zawsze zbuntowany. Homo Creativus stosuje racjonalne zasady analizowania rzeczywistości zwane Racjami Innowacji. Racja Celowości, Racja Możliwości, Racja Ekonomiczna stosowane we wskazanej kolejności prowadzą do racjonalnych innowacji. Zaburzenie porządku prowadzi do eklektycznych rozwiązań gwarantujących sukces doraźny nie dający jednak innowacyjnych rozwiązań, nie prowadzący do pełnej i zracjonalizowanej twórczości. Odpowiednia ontologia i zbudowana na jej podstawie metodologia pozwolą przezwyciężyć kryzys osobowości, pozwolą osiągnąć pełnię człowieczeństwa, zaspokoić potrzebę tożsamości, dokonać reformy życia społecznego z zastosowaniem hierarchii kompetencji i odpowiedzialności z bezwzględną zasadą przenoszenia odpowiedzialności w górę wykorzystując racjonalnie ustanowiony układ wartości pracy. Summary The Person having its personality and temperament shows these particular personal features throw the sets of incidents, where the person can participate like an active or passive subject. The person as a participant of social incidents applies three types of opportunism connected to each other with an including relationship. Simple opportunism vegetables discovering opportunism animals and creative opportunism human they absolutely run out all opportunity of behaviour belonging to the human. The full state of humanity can be achieved only through the set of creative opportunism behaviour, which in contemporary conditions of social relationships has been applying in a small degree. Even governors have stopped their behaviours on the animal opportunism behaviour. Such animal opportunism behaviour follows to satisfy a domination need, which can be satisfied only by fighting, continuous competition, destroying competitors by every possible means, mobbing and personality killing rat racing. Homo Creativus should be expression of the humanity. A Homo Sapiens this is a prelude to Homo Creativus only. True human to be creative should satisfy personal identity need, which ought to be assenting as a highest need of an every being. Contemporary conditions of some social incidents (politics, professional, society and familiar) do not allow to satisfy the personal identity need and to achieve the full state of humanity. A strong dissent is absolutely obvious and it can have the constructive or destructive character. Homo Creativus is always dissenting. Homo Creativus applies the rational principles named the Innovation Rights. Right of Aim, Right of Opportunities, Right of Economy applied one after the other follow us to the rational innovations. Disorder of rational approaches leads to eclectic solutions guaranteeing only instantaneous success but do not give the innovative solutions, do not lead to the fully true creation. To achieve the full state of humanity, to satisfy the personal identity needs, to reform the social incidents' system applying a hierarchy of competences and responsibility with the absolute principle to carry up the responsibility on a higher managing level and considering the rational structure of work taxonomy, the adequate Ontology and methodology built on it allows to overcome the crisis of personality.

2 Potrzeba tożsamości Każda żywa istota odczuwa potrzebę tożsamości! Analizując reakcje roślin na różnego rodzaju zewnętrzne oddziaływania można mieć nieodparte wrażenie, że rośliny także potrzebę tożsamości odczuwają. Cóż to jest tożsamość, jakie warunki muszą być spełnione dla pełnego zaspokojenia potrzeby tożsamości? Definicja 1. Potrzeba tożsamości zostaje zaspokojona, jeżeli spełnione będą dwa warunki [1] 1 wyróżnienie z otoczenia 2 integracja z otoczeniem Wyróżnienie z otoczenia osiąga się strukturalnie, natomiast integracja z otoczeniem zachodzi zdarzeniowo. Wyróżniamy się z otoczenia naszą fizjonomią, a integracja zachodzi poprzez akceptację naszych różnic. Wyróżniamy się z otoczenia strukturą naszej wiedzy i umiejętności, a integrujemy się z otoczeniem poprzez szereg zdarzeń wskazujących na akceptację naszego wyróżnienia. Wniosek 1. Spełnienie tylko jednego z dwóch warunków nie wystarcza dla zaspokojenia potrzeby tożsamości. Wyróżnienie z otoczenia poprzez proste zabiegi zdobnicze, nadające naszej sylwetce i fizjonomii unikalny charakter może zapewnić osiągniecie tożsamości, jeżeli odniesiemy się do wyselekcjonowanej grupy społecznej akceptującej nasz sposób wyróżnienia. Zatem, Wniosek 2. Tożsamość jest osiągana jedynie w odniesieniu do pewnej ograniczonej grupy społecznej. Im więcej grup społecznych akceptuje naszą odrębność, im większa jest akceptująca nas grupa, tym wyższy poziom tożsamości zostaje osiągnięty. Także odpowiednio wysoki status społeczny akceptującej nas grupy nadaje nam stosownie wyższy poziom tożsamości. Najbardziej cenne, najbardziej satysfakcjonujące są akceptacje całej grupy zawodowej lub całego narodu. Szczególnie akceptacja przez grupę zawodową jest pożądana, ponieważ zdarzenia akceptujące są częste, codzienne, więc osiągnięcie tożsamości zawodowej z pozoru wydaje się także najłatwiejsze. Jednak wobec powszechnie stosowanych metod zarządzania, stosujących mobbing, antagonizujących pracowników wzajemnie, pomniejszających celowo wartość wykonanej pracy, bezpodstawne obarczanie podwładnych odpowiedzialnością za błędy wywołują głębokie poczucie braku akceptacji. Potrzeba tożsamości zawodowej nie zostaje zaspokojona. Wobec powszechnej niemożności zaspokojenia tożsamości, szczególnie zawodowej, co prowadzi do permanentnego i pogłębiającego się kryzysu osobowości, pojawia się potrzeba buntu przeciw takiej sytuacji. Jedynie bunt konstruktywny można brać pod uwagę. Bowiem, konstruktywność buntu dobrze służy zaspokojeniu potrzeby tożsamości. Brak buntu oznacza pozostawanie w okolicznościach niejasnych, budzących w nas frustracje wszelkiego rodzaju. Człowiek sfrustrowany staje się drażliwy. Zaburzeniu ulegają inne aspekty jego życia, jak: życie rodzinne i towarzyskie. Frustrat w małym stopniu toleruje krytykę, nawet jeżeli jest ona słuszna. Osobowości mniej odporne psychicznie popadają w depresję, a od depresji dalsze zaburzenia osobowości oddziela bardzo delikatna granica, którą się przekracza w sposób niezauważalny. Wtedy jest już za późno. Najczęściej zmiany osobowości są nieodwracalne. Wniosek 3. W warunkach naszego życia społecznego zachodzi bezwzględna potrzeba reform, które zdołają usunąć patologie wywołujące głęboki kryzys osobowości! Oportunizm trzy rodzaje Człowiek jest oportunistą. Definicja 2. Oportunizm będzie rozumiany jako zespół zachowań wykorzystujący możliwości dla życia i rozwoju. Forma (postać) zachowań oportunistycznych jest wyrazem osobowości. Wnikliwa obserwacja postaci zachowań oportunistycznych pozwala wnioskować o typie oportunistycznej osobowości.

3 Wyróżniono trzy główne rodzaje oportunizmu: Ryc. 1 Trzy rodzaje oportunizmu Andrzej J. Zmysłowski Oportunizm prosty to zespół zachowań organizmów żywych, które nie mają możliwości samodzielnego i świadomego przemieszczania się. Mogą jedynie pozostawać w miejscu lub być unoszone z wiatrem czy z nurtem. Padając na podatny grunt rozwijają się, w przeciwnym przypadku obumierają. Grupa oportunistów prostych zawiera zasadniczo rośliny i inne żywe organizmy stojące niżej w dotychczasowej systematyce roślin i zwierząt. Jednak w kontekście możliwości przemieszczania się, do grupy oportunistów prostych należy zaliczyć większość pierwotniaków, których możliwości przemieszczania się nie nadążają za prędkością zaniku sprzyjających warunków w ich środowisku życia. Ryc. 2 Zachowania oportunistyczne prawo przechodniości. Oportunizm odkrywczy to zespół zachowań organizmów żywych, które mają możliwość samodzielnego i świadomego przemieszczania się. Mogą nadążać za zmianami swego środowiska życia pozostając zawsze w strefie warunków wystarczających do przetrwania, a nawet rozwoju. Zatem, dzięki zdolności do odpowiednio szybkiego przemieszczania się, zwierzęta, w tym również ludzie, mogą odkrywać nowe możliwości przetrwania po zaniku możliwości dotychczasowych. Warunkiem zachowań oportunizmu odkrywczego jest zdolność do zachowań oportunizmu prostego. Bez prawidłowego zespołu zachowań oportunizmu prostego nie byłoby możliwe wyczerpanie zasobów oraz możliwości życia i rozwoju, przez co zachowania oportunizmu odkrywczego nie byłyby konieczne (celowe, uzasadnione). Oportunizm twórczy to zespół zachowań organizmów żywych, które mając możliwość samodzielnego i świadomego przemieszczania się, mimo to pozostają w miejscu przekształcając twórczo środowisko życia. Zachowania oportunizmu twórczego są uwarunkowane zachowaniami oportunizmu odkrywczego. Przemieszczanie się w poszukiwaniu lepszych warunków przetrwania zachodzi tak długo, dopóki osobniki twórcze nie zdecydują się zatrzymać, bo znalazły możliwości twórczego przeobrażania środowiska życia. Po pierwsze możliwość wybudowania schronienia, po drugie możliwość uprawy ziemi, po trzecie możliwość hodowli zwierząt rzeźnych bez konieczności zmiany pastwisk. Zachowania oportunizmu twórczego są typowe jedynie dla LUDZI. Homo Sapiens przestaje być wyznacznikiem człowieczeństwa. Wyznacznikiem człowieczeństwa staje się:!!! HOMO CREATIVUS!!!

4 Definicja 3. Twórczość polega na przezwyciężaniu OGRANICZEŃ [2]: SUBIEKTYWNYCH FORMALNYCH MATERIALNYCH Osoba ludzka, która chce osiągnąć pełnię człowieczeństwa powinna stale dokonywać aktów tworzenia, poprzez: rozpoznawanie ograniczeń, nadawanie ograniczeniom stosownych znaczeń, określanie metod przezwyciężania ograniczeń, stosując racjonalne metody zwane Racjami Innowacji. Janusz Dietrych [3] ustanowił trzy Racje Istnienia Wytworu, które obecnie, po nieznacznej modyfikacji ich określeń, można wyrazić następująco: Ryc. 3 Racje działań innowacyjnych. Wszystkie trzy Racje są jednakowo ważne, jednak z pragmatycznego punktu widzenia powinny być stosowane w kolejności przedstawionej powyżej. Zmiana kolejności prowadzi nieuchronnie do błędu metodologicznego. Analiza rzeczywistości w świetle racji CELOWOŚCI prowadzi do wskazania zbioru CELÓW, których osiągnięcie stanowi warunek konieczny zaspokojenia potrzeby. Analiza zbioru CELÓW w świetle racji MOŻLIWOŚCI pozwala podzielić zbiór CELÓW na dwa podzbiory. Podzbiór CELÓW możliwych do osiągnięcia stanowi dopełnienie podzbioru CELÓW niemożliwych do osiągnięcia z powodu istnienia OGRANICZEŃ (niemożności). Wydzielenie podzbioru CELÓW niemożliwych do osiągnięcia ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia pełni CZŁOWIECZEŃSTWA przez podmioty twórcze, zdolne do zachowań oportunizmu twórczego. Wniosek 4. Podzbiór CELÓW niemożliwych prowadzący do wskazania OGRANICZEŃ nie może zostać rozpoznany jeżeli pominięta zostanie analiza rzeczywistości w świetle Racji CELOWOŚCI. Wniosek 5. Pominięcie analizy w świetle Racji CELOWOŚCI pozbawia działające podmioty możliwości osiągnięcia pełni CZŁOWIECZEŃSTWA, ponieważ brak zidentyfikowanych OGRANICZEŃ nie pozwala na wystąpienie zespołu zachowań oportunizmu TWÓRCZEGO. Wniosek 6. Homo Sapiens nie przeobrazi się w HOMO CREATIVUS. Obecnie, we współczesnym świecie, Racja CELOWOŚCI jest świadomie pomijana, w przekonaniu o jej szkodliwości. Czyniony jest zarzut generowania właśnie zbyt wielu celów niemożliwych do osiągnięcia. Ogromna część społeczności ludzi jest fałszywie kształtowana przez otoczenie i zniechęcana do podejmowania wysiłków twórczych. Twórcy, są postrzegani jako LUDZIE szkodliwi, bo stwarzają problemy INNYM. INNI z kolei są spragnieni szybkich zysków, spektakularnych sukcesów osiąganych możliwie najmniejszym kosztem, najmniejszym wysiłkiem. Zatrzymują się na poziomie zachowań oportunizmu ODKRYWCZEGO (zwierzęcego). Wniosek 7. Pomijanie Racji CELOWOŚCI prowadzi do patologicznych sytuacji zaspokajania potrzeb, gdzie możliwość staje się potrzebą. Obecnie stosowane techniki marketingowe wywołują sztuczne potrzeby, skłaniają społeczeństwo do realizacji zachcianek. Jakie zasadnicze różnice obserwuje się w zachowaniach oportunizmu ODKRYWCZEGO względem oportunizmu TWÓRCZEGO? Przetrwanie i rozwój osoby lub całej społeczności preferującej zachowania oportunizmu ODKRYWCZEGO zależy od skuteczności odkrywania dalszych możliwości. Każde jednak odkrycie generuje konflikt interesów. Pojawia się problem prawny

5 z ustaleniem zbioru osób fizycznych lub organizacji uprawnionych do korzystania z odkrytej możliwości, odkrytego zasobu. Następuje siłowa polaryzacja hierarchii w społecznej. Siłą w takich zmaganiach jest najczęściej kapitał, co często budzi sprzeciw, szczególnie w przypadku istotnego naruszenia tożsamości i suwerenności grupy społecznej lub całego społeczeństwa bądź narodu. Wniosek 8. Zachowania oportunizmu ODKRYWCZEGO prowadzą do przemocy, do siłowego ustalania hierarchii społecznej, konflikt staje się nieunikniony, aż do konfliktu zbrojnego włącznie. W zachowaniach oportunizmu ODKRYWCZEGO ujawnia się cała zwierzęca natura człowieka z absolutną potrzebą dominacji za wszelką cenę, cenę własnego zdrowia, cenę życia własnego i innych ludzi. Wniosek 9. Społeczna hierarchia ustalona w siłowych zmaganiach powoduje zmniejszenie znaczenia kompetencji merytorycznych na rzecz kompetencji formalnych. Brak kompetencji merytorycznych skutkuje koniecznością budowania hierarchii formalnych sankcjonujących nadmierny rozrost biurokracji, która w innych okolicznościach byłaby nawet merytorycznie uzasadniona jak wszystkie pozostałe elementy życia społecznego. Nadmiar biurokracji, która nie będąc oparta o podstawy merytoryczne, prowadzi do wzrostu bezwładności i indolencji w zarządzaniu, co w ostateczności skutkuje wydłużaniem w nieskończoność czasu rozwiązywania każdego realnego problemu. Ustanawia się zawiłe prawo, zawierające mnóstwo pułapek i furtek. Ustanawia się setki i tysiące niepotrzebnych procedur, które są niezbędne dla uzasadniania decyzji podejmowanych przez osoby niekompetentne. Przykładem są normy ISO 9000 oraz ISO Zatem, Wniosek 10. Wniosek 11. Wniosek 12. Istnienie ogromu procedur powoduje podejmowanie decyzji nieoptymalnych, a jedynie odpowiednich względem zastosowanych procedur. Procedury stanowią tylko formalne uzasadnienie podejmowanych decyzji. Optymalizacja staje się NIEMOŻLIWA w okolicznościach stosowania procedur formalnych. Rozwija się wyścig szczurów, który się rozpoczął dziesiątki lat temu i trwa nadal. Osoby kreatywne są wyszydzane i przede wszystkim wykorzystywane przez pozbawione skrupułów zwierzęta w ludzkiej skórze, czyli osoby które nie osiągnęły poziomu zachowań oportunizmu TWÓRCZEGO, a zatrzymały się na poziomie zachowań oportunizmu ODKRYWCZEGO (zwierzęcego). Zachowania oportunizmu TWÓRCZEGO mają zgoła inny charakter. Główną, być może najważniejszą rolę odgrywają OGRANICZENIA, które mogą zostać rozpoznane jedynie poprzez CELE wskazane na mocy Racji CELOWOŚCI. Cele wskazywane są na podstawie wcześniej zidentyfikowanych ograniczeń, a te z kolei poddane analizie ekonomicznej mogą uzyskać rekomendacje uzasadniające dążenie do ich zaspokojenia. Krąg się zamyka. Bieżące problemy wynikają z poprzednich, następne wynikają z bieżących itd. Procedury optymalizacji przestają być odrębnymi szczególnymi zabiegami, lecz zaczynają tworzyć jednolity zupełny system, w którym poszczególne elementy wzajemnie się uzasadniają. Element nie posiadający uzasadnienia uznawany jest za ZDEGENEROWANY. Poprzez optymalizację tak rozumianą budowane są również uzasadnione racjonalnie systemy wartości służące ocenie zdarzeń i struktur. Budowane jest prawo. Wielorakość i wieloaspektowość CELÓW wymaga jednak tworzenia informacji, która dopiero poprzez uświadomienie jej znaczenia i możliwie wszystkich skutków staje się WIEDZĄ stanowiącą istotny atrybut osoby LUDZKIEJ, przejawiającej zachowania oportunizmu TWÓRCZEGO. Zatem, Wniosek 13. Wniosek 14. Dominacja zachowań oportunizmu TWÓRCZEGO prowadzi do ustanowienia społeczeństwa INNOWACYJNEGO. Społeczeństwo INNOWACYJNE, w którym przyjęto jako naczelne zespoły zachowań oportunizmu TWÓRCZEGO, ustala wszelkie stosunki społeczne na zasadach współpracy i poszukiwania kompromisów.

6 Wobec dotychczasowych ustaleń tym bardziej anachroniczny staje się paradygmat liberalizmu, który brzmi: Definicja 4. Co nie jest zabronione, jest dozwolone. Pojawia się błąd metodologiczny pierwszego rodzaju. Nie jest możliwe określenie zbioru zdarzeń zabronionych, który byłby zbiorem zupełnym. Pojawia się niedorzeczność. Nie można wiedzieć co jest dozwolone nie znając wszystkich zdarzeń zabronionych. Społeczeństwo działając stosownie do obowiązującego obecnie paradygmatu popada w swoistą schizofrenię zbiorową. Podmioty działają w warunkach stałego podejrzenia, że ich działania mogą zostać zakwestionowane jako nielegalne. Szczególnie niebezpieczne i podatne na manipulacje są te zapisy prawa, które mogą podlegać interpretacji. Łatwo zauważyć, że: Wniosek 15. Paradygmat liberalizmu jest prostą konsekwencją ignorowania Racji CELOWOŚCI, co jak wykazano wcześniej, prowadzi do zbiurokratyzowanego zarządzania, wyznaczonego przez zbiory zakazów i nakazów. Nowy paradygmat liberalizmu powinien dawać pełną swobodę działania w oparciu o racjonalne zasady, nie budzące wątpliwości co do dopuszczalności i zasadności podejmowanych przedsięwzięć. Tak więc, nowy paradygmat powinien preferować Rację CELOWOŚCI, która żąda uzasadnienia każdego wskazanego celu. Zatem, nowy paradygmat może mieć brzmienie: Definicja 5. Co jest UZASADNIONE jest w pełni DOZWOLONE. Łatwo zauważyć, że imperatyw UZASADNIENIA jest znacznie bardziej liberalny i znacząco rozszerza swobodę działania. W praktyce życia codziennego zdarzenia ZABRONIONE w wielu sytuacjach powinny być dopuszczalne, ponieważ bez trudu można racjonalnie uzasadnić ich konieczność i celowość. Przykładem dobrym jest zakaz jazdy rowerem po przejściu dla pieszych. Drugi przepis Kodeksu Drogowego pozwala rowerzystom poruszać się po chodnikach z zachowaniem szczególnej ostrożności. Z logicznego punktu widzenia, przejście dla pieszych (tzw. zebra) jest chodnikiem w obrębie jezdni i jednocześnie jest jezdnią w obrębie chodnika. Tak więc przepis zakazujący jazdy po przejściu dla pieszych stoi w jawnej sprzeczności z przepisem dopuszczającym jazdę rowerem po chodniku. Co więcej, prosta analiza zdarzeń ukazuje dalsze niekonsekwencje w logicznym myśleniu autorów Kodeksu Drogowego. Z jednej strony wyrażają dbałość o bezpieczeństwo pieszych po chodniku można, ale ze szczególną ostrożnością a z drugiej strony żądają narażania pieszych na urazy przez kopnięcie ze strony rowerzysty, który musi zatrzymać rower, zejść z roweru przekładając nogę ponad siodełkiem. Sam rowerzysta również naraża siebie na upadek podczas zsiadania z roweru i wsiadania na rower. Dalej, rowerzysta prowadzący rower obok siebie zajmuje dwa razy więcej miejsca w porównaniu z jazdą na rowerze. Rowerzysta prowadzący rower jest mniej mobilny, więc nie będzie zdolny przyspieszyć i szybko opuścić przejścia w sytuacji zagrożenia. Podany przykład jest banalny, lecz przykładów mniej banalnych także nie brakuje. Ontologiczne podstawy reform Wprowadza się nowy układ kategorii. Ryc. 4 przedstawia nowy układ kategorii ontologicznych. Wszystkie kategorie podzielono na dwie grupy. SYSTEM jest kategorią zdarzeniową trzeciego rzędu. KONSTRUKCJA jest kategorią strukturalną trzeciego rzędu. Kategorie ZDARZENIOWE implikują odpowiadające im kategorie STRUKTURALNE w sposób twórczy strzałka w zarysie. Kategorie STRUKTURALNE implikują odpowiadające im kategorie ZDARZENIOWE w sposób odkrywczy strzałka wypełniona. Zatem odpowiednio, SYSTEM implikuje KONSTRUKCJĘ, Działanie & Doznanie implikuje Postać Konstrukcyjną, Zawodność & Niezawodność implikuje Jakość Konstrukcyjną poprzez implikację TWÓRCZĄ. I odwrotnie, KONSTRUKCJA implikuje SYSTEM, Postać Konstrukcyjna implikuje Działanie & Doznanie, Jakość Konstrukcyjna implikuje Zawodność & Niezawodność poprzez implikację ODKRYWCZĄ. Nasuwa się oczywisty wniosek: Wniosek 16. Każda kategoria ZDARZENIOWA występuje w dwóch postaciach:

7 PROJEKTOWANA RZECZYWISTA Ryc. 4 Nowy układ kategorii ontologicznych implikacje TWÓRCZE i ODKRYWCZE. Andrzej J. Zmysłowski Oczywiście, ZDARZENIA RZECZYWISTE różnią się od ZDARZEŃ PROJEKTOWANYCH, ponieważ STRUKTURA implikowana twórczo, zwykle w pierwszym przybliżeniu, nie stanowi warunku wystarczającego dla zniwelowania różnicy. Różnica między kategorią RZECZYWISTĄ a PROJEKTOWANĄ oznacza konieczność dalszych zabiegów zmniejszających zróżnicowanie. Zatem, Wniosek 17. Ustanawia się iteracyjny PROCES doskonalenia STRUKTURY, który w wyniku wielokrotnych powtórzeń doprowadza wielkość zróżnicowania ZDARZEŃ RZECZYWISTYCH i PROJEKTOWANYCH do poziomu optymalnego. Krzyżowy model systemu Ryc. 5 przedstawia zespół zdań logicznych stanowiących relacyjną definicję SYSTEMU, gdzie R Ryc. 5 Logiczna definicja systemu krzyżowego. Andrzej J. Zmysłowski oznacza relację, I oznacza wejście, a O oznacza wyjście. Wyróżniono cztery rodzaje relacji: celową, zużycia, pomocniczą oraz odpadową. Odpowiednio wejścia i wyjścia SYSTEMU zostały wyróżnione jako: wejście celowe, wyjście celowe, wejście pomocnicze oraz wyjście odpadowe. Wyjście odpadowe dzieli się na dwa rozłączne podzbiory podzbiór odpadów, powstałych na mocy relacji odpadowej z elementów zbioru wejścia celowego oraz podzbiór elementów zużytych, powstały na mocy relacji zużycia z elementów wejścia pomocniczego.

8 Ryc. 6 Krzyżowy model systemu relacyjnego; I 1 wejście celowe, O 1 wyjście celowe, I 2 wejście pomocnicze, O 2 wyjście odpadowe, R C relacja celowa, R P relacja pomocnicza, R O relacja odpadowa, R Z relacja zużycia. Andrzej J. Zmysłowski SYSTEM krzyżowy, przedstawiony na Ryc. 6, został wyodrębniony z otoczenia za pomocą osłony bilansowej. SYSTEM integruje się z otoczeniem za pomocą dwóch wejść i dwóch wyjść. Wejścia i wyjścia są odpowiednikami kategorii Działanie & Doznanie. SYSTEM poprzez wyjścia działa na otoczenie, a otoczenie doznaje oddziaływań ze strony SYSTEMU. SYSTEM poprzez wejścia doznaje działań ze strony otoczenia. Każde Działanie & Doznanie charakteryzuje się Zawodnością - & Niezawodnością. Działania & Doznania i odpowiadające im Zawodności & Niezawodności należy wyrazić poprzez kategorię ilości, aby możliwe było porównywanie ZDARZEŃ i wyciąganie wniosków wartościujących. Łatwo zauważyć, że SYSTEM został wyrażony za pomocą kategorii zdarzeniowych powiązanych w odpowiednie Relacje. Konstrukcja KONSTRUKCJA opisuje strukturę bytu. Definicja konstrukcji, przedstawiona na Ryc. 7, ujmuje byt poprzez trzy atrybuty materii: Geometrię, Masę, Energię. Konstrukcja Ks jest zatem wyznaczona w sposób całkowity i zupełny, jeżeli została określona pewna szczególna geometryczna cecha konstrukcyjna C g, pewna szczególna masowa cecha konstrukcyjna C m, pewna szczególna energetyczna cecha konstrukcyjna C e. Każda Cecha Konstrukcyjna jest wyznaczona w sposób całkowity i zupełny, Ryc. 7 Logiczna definicja Konstrukcji. Andrzej J. Zmysłowski

9 jeżeli została określona pewna szczególna Postać Konstrukcyjna π oraz pewna szczególna Jakość Konstrukcyjna Ω. Oczywiście odpowiednio dla każdej cechy konstrukcyjnej wyróżnia się Postaci Konstrukcyjne oraz Jakości Konstrukcyjne jako: geometryczne, masowe i energetyczne. Łatwo dostrzec, że KONSTRUKCJA została wyrażona za pomocą kategorii strukturalnych połączonych w Cechy Konstrukcyjne. Proces Zaspokajania Potrzeb Przedstawiony wcześniej iteracyjny proces doskonalenia STRUKTURY, rozwinięty pragmatycznie do Procesu Zaspokajania Potrzeb, przedstawiono na Ryc. 8. Z pragmatycznego punktu widzenia każde realne przedsięwzięcie musi być sprowadzone do konkretnej realnej struktury materialnej, dlatego po skonstruowaniu KONSTRUKCJI musi się pojawić stadium wytwarzania WYTWORU. Zdarzenia określone przez zaprojektowany SYSTEM mogą się realnie wydarzyć w stadium eksploatacji Środka Technicznego (końcowa struktura organizacyjna, technologiczna, finansowa). Jednak, zanim dojdzie do projektowania SYSTEMU konieczne jest rozpoznanie potrzeby na podstawie identyfikacji SYSTEMU realnego, jaki się realizuje w eksploatacji, w porównaniu z SYSTEMEM dotychczas zaprojektowanym. Zasady rozpoznania potrzeby zostaną omówione później przy analizowaniu kosztów i możliwości osiągania optimum. Ryc. 8 Proces Zaspokajania Potrzeb; e eksploatacja, rp rozpoznanie potrzeby, pr projektowanie SYSTEMU, ks konstruowanie KONSTRUKCJI, wt wytwarzanie WYTWORU, W weryfikacja przeciwbieżna. Andrzej J. Zmysłowski Pierwszy proces tego typu, w innej nieco formie, przedstawił Janusz Dietrych [4], [5], [6], dlatego proponuje się, strukturę pokazaną na Ryc. 8, nazywać automatem Dietrycha. Określenie automat jest uprawnione, ponieważ przedstawiony schemat wymusza ciąg zdarzeń w sposób automatyczny. Przejście od jednego stadium do następnego zachodzi na mocy implikacji twórczych, skierowanych w tym samym kierunku, tworząc strukturę cykliczną. Cykliczna struktura automatu Dietrycha staje się podstawą iteracyjnego doskonalenia rzeczywistości. Proces iteracji, jak pokazano wcześniej, wymaga obecności implikacji ODKRYWCZEJ, która przeistacza się w proces przeciwbieżnej WERYFIKACJI, oznaczonej na Ryc. 8 symbolem W. Przeciwbieżna WERYFIKACJA w schematach Dietrycha miała inną formę. Była znacznie rozproszona i nie wskazywała tak dobitnie na istnienie hierarchii kompetencji i odpowiedzialności. Novum, w przedstawionym na Ryc. 8 automacie Dietrycha, jest OPTYMALIZACJA. Ostatecznie, automat Dietrycha stanowi pragmatycznie rozszerzony proces doskonalenia rzeczywistości, w którym istotne role odgrywają SYSTEM i KONSTRUKCJA, jako kategorie ontologiczne rzędu trzeciego oraz zawarte w nich kategorie ontologiczne niższych rzędów:

10 Działanie & Doznanie, Zawodność & Niezawodność wśród kategorii ZDARZENIOWYCH, następnie Postać i Jakość Konstrukcyjna wśród kategorii STRUKTURALNYCH i ostania kategoria Ilości rzędu zerowego. Nasuwa się wniosek: Wniosek 18. Automat Dietrycha stanowi kategorię ontologiczną rzędu czwartego. Cztery rodzaje systemów Podstawą projektowania SYSTEMU jest wcześniejsze rozpoznanie potrzeby. Istotą każdego SYSTEMU jest relacja CELOWA oraz wejście i wyjście CELOWE. Procedura rozpoznania potrzeby może częściowo wyznaczać wejście lub wyjście CELOWE. Zatem, możliwe są cztery rodzaje systemów, co przedstawiono na Ryc. 9. W wyniku rozpoznania potrzeby SYSTEM OGÓLNY ma nie określone wejście i wyjście celowe. Projektowaniu podlegają: wejście i wyjście CELOWE oraz relacja CELOWA, a także wejście POMOCNICZE, wyjście ODPADOWE i pozostałe relacje. SYSTEM OGÓLNY w trakcie projektowania powinien ewoluować do SYSTEMU AKTYWNEGO. Ryc. 9 Cztery rodzaje SYSTEMÓW. Andrzej J. Zmysłowski System AKTYWNY (technologiczny) ma znane wyjście CELOWE, a nieznane wejście CELOWE. Projektowaniu podlega: wejście CELOWE oraz relacja CELOWA, a także wejście POMOCNICZE, wyjście ODPADOWE i pozostałe relacje. System AKTYWNY pozwala zidentyfikować koszt systemowy ZAWODNOŚCI, co daje możliwość optymalizacji bezpośredniej. System PASYWNY (usługowy) to przeważnie system utylizacji odpadów. Wejście CELOWE jest znane, ponieważ wyjście odpadowe każdego realnego systemu także jest znane. Pozostaje zaprojektować wyjście CELOWE, wejście POMOCNICZE oraz wyjście odpadowe. System PASYWNY nie daje możliwości identyfikacji kosztu systemowego, zatem optymalizacja bezpośrednia nie jest możliwa. Jedynie optymalizacja doświadczalna metodą kolejnych przybliżeń jest możliwa do zastosowania. Jednak, każdy system PASYWNY może w trakcie projektowania zostać przekształcony w system AKTYWNY, jeżeli w jakikolwiek sposób zostanie ustalone wyjście CELOWE. System KOMUNIKACYJNY posiada znane wejście i wyjście CELOWE. Pozostaje zaprojektować wejście POMOCNICZE i wyjście ODPADOWE oraz wszystkie relacje. Do grupy systemów KOMUNIKACYJNYCH należą: handel, instytucje finansowe, instytucje ubezpieczeniowe, transport, poczta, telekomunikacja, urzędy. Systemy KOMUNIKACYJNE są w wysokim stopniu zdeterminowane już podczas rozpoznania potrzeby, ponieważ stanowią elementy niezbędne dla prawidłowego działania innych systemów. Niezbędność systemów KOMUNIKACYJNYCH oraz niemożność produkowania dóbr powodują, że

11 Wniosek 19. Systemy KOMUNIKACYJNE powinny być jednostkami typu nonprofit. Koszt rozwoju należy wpisać w koszty działalności. Każda kwota wydatkowana na rozwój przedsięwzięcia powiększa jego wartość, tym samym rosną wartości udziałów poszczególnych podmiotów właścicielskich. Hierarchia kompetencji i odpowiedzialności Zakłada się, że stadium eksploatacji środków technicznych jest bazą realnych ZDARZEŃ i PROBLEMÓW zmierzających do zaspokojenia potrzeby. Celem wszystkich zabiegów automatu Dietrycha jest uzyskanie zaspokojenia rozpoznanych potrzeb na możliwie wysokim poziomie prawdopodobieństwa. Naturalną miarą skuteczności będzie prawdopodobieństwo łączne rozpoznania potrzeby adekwatnie do sytuacji problemowej, zaprojektowania SYSTEMU zdolnego do zaspokojenia rozpoznanej potrzeby, skonstruowania KONSTRUKCJI zdolnej do realizacji SYSTEMU, wytworzenia WYTWORU zgodnie z KONSTRUKCJĄ oraz eksploatacji środka technicznego zgodnie z przeznaczeniem. Analizę takiego prawdopodobieństwa przedstawia Ryc. 10. Ryc. 10 Równanie hierarchii odpowiedzialności. Andrzej J. Zmysłowski Rozpoznanie potrzeby uznaje się za kluczowe, więc prawdopodobieństwo rozpoznania potrzeby P(rp) jest bezwarunkowe. Nasuwają się wnioski: Wniosek 20. Stopień zaspokojenia potrzeby, wyrażony przez P(rp pr ks wt e), nie może być wyższy od stopnia rozpoznania potrzeby wyrażonego przez P(rp). Wniosek 21. Błędów popełnionych podczas rozpoznania potrzeby nie można naprawić w kolejnych stadiach. Prawdopodobieństwo zaprojektowania SYSTEMU P(pr rp) jest rozważane pod warunkiem rozpoznania potrzeby. Prawdopodobieństwo skonstruowania KONSTRUKCJI P(ks rp pr) jest rozważane pod warunkiem rozpoznania potrzeby i zaprojektowania SYSTEMU, itd. Prawdopodobieństwo kolejnych stadiów ma przypisany coraz bardziej złożony warunek, na mocy którego zabiegi kolejnego stadium są zwolnione z odpowiedzialności za błędy popełnione w stadiach poprzednich. Jednocześnie ujawnia się czytelna hierarchia kompetencji. Stosownie do zakresu odpowiedzialności kompetencje ustanawia się odpowiednio. Najwyższy poziom kompetencji i odpowiedzialności posiada POLITYK rozpoznający POTRZEBY. Drugi poziom kompetencji i odpowiedzialności uzyskuje PROJEKTANT projektujący SYSTEMY. Trzeci poziom kompetencji i odpowiedzialności uzyskuje KONSTRUKTOR konstruujący KONSTRUKCJĘ. Czwarty poziom kompetencji i odpowiedzialności uzyskuje WYTWÓRCA wytwarzający

12 WYTWORY i ostatni, piąty poziom kompetencji i odpowiedzialności uzyskuje EKSPLOATATOR eksploatujący końcową STRUKTURĘ organizacyjną, technologiczną, finansową. Wobec powyższego, POLITYK odpowiada za rozpoznanie potrzeby i wszystkie skutki tego rozpoznania. PROJEKTANT odpowiada za projektowanie SYSTEMU i wszystkie skutki tego projektowania. KONSTRUKTOR odpowiada za konstruowanie KONSTRUKCJI i wszystkie skutki tego konstruowania. WYTWÓRCA odpowiada za wytwarzanie WYTWORU i wszystkie skutki tego wytwarzania. EKSPLOATATOR jedynie odpowiada za eksploatację środka technicznego zgodnie z przeznaczeniem. Wszyscy uczestnicy zabiegów, z wyjątkiem POLITYKÓW, mają obowiązek zgłaszać każdą niemożność spełnienia wymagań po rygorem obciążenia ich odpowiedzialnością za brak skuteczności. Wniosek 22. Automat Dietrycha, spełniając wyżej opisane warunki, jest zdolny do generowania procesu zaspokajania potrzeb, który będzie stabilnie zmierzał do rozpoznanej potrzeby. Optymalizacja Występująca w automacie Dietrycha OPTYMALIZACJA obejmuje stadium projektowania SYSTEMU oraz stadium konstruowania KONSTRUKCJI. Rozdzielenie zabiegu OPTYMALIZACJI na dwa oddzielne stadia automatu Dietrycha jest istotną różnicą w podejściu do zadań OPTYMA- LIZACJI w porównaniu do aktualnych teorii OPTYMALIZACJI. Przede wszystkim wynik każdego zabiegu optymalizacji musi być negocjowany przez dwie odrębne i przeciwstawne grupy interesów pozostające względem siebie w układzie hierarchicznym kompetencji i odpowiedzialności. Wynika z tego, że Wniosek 23. OPTYMALIZACJA obejmująca projektowanie i konstruowanie musi z konieczności dać wynik, który zawsze będzie akceptowalnym kompromisem. Optymalizację prowadzi się, aby zminimalizować społeczny wysiłek albo zmaksymalizować skuteczność zaspokajania potrzeb. Miarą wysiłku społecznego może być suma kwot pieniędzy wydatkowana w jednostce czasu, lub suma kwot energii zużywanej w jednostce czasu w celu zaspokajania potrzeb. Zasadniczo minimalizacja zużycia energii stanowi kryterium OPTYMALIZACJI lepsze od minimalizacji kosztu, ponieważ odnosi się do materialnych atrybutów bytu. Energia jest mierzalna i bilansowana. Minimalizując zużycie energii podnosi się równocześnie dbałość o środowisko naturalne ziemi. Zatem, rzeczą pożądaną jest, aby: Wniosek 24. Każdy WYTWÓR powinien być opatrzony etykietą, która wielkimi literami informowałaby jaką energochłonność skumulowaną należy przypisać procesowi jego wytworzenia. Wniosek 25. W przyszłości wszystkie kompromisowe zabiegi OPTYMALIZACJI powinny być prowadzone z zastosowaniem kryterium MINIMUM ZUŻYCIA ENERGII. Pole możliwych rozwiązań Pełny zabieg OPTYMALIZACJI prowadzi się w oparciu o Pole Możliwych Rozwiązań. Stosownie do przyjętej ontologii buduje się dwa Pola Możliwych Rozwiązań, które powinny być do siebie przystające. W odniesieniu do kategorii ZDARZENIOWYCH tworzone jest SYSTEMOWE Pole Możliwych Rozwiązań (Ryc. 12), natomiast w odniesieniu do kategorii STRUKTURALNYCH tworzy się KONSTRUKCYJNE Pole Możliwych Rozwiązań (Ryc. 11). Przystawanie obu Pól jest zupełne, tzn. liczba SYSTEMÓW jest równa liczbie KONSTRUKCJI i wynosi N. Dla wybranego SYSTEMU Sm i liczba Działań & Doznań jest równa liczbie Postaci Konstrukcyjnych i wynosi N i. Dla wybranego Działania & Doznania D&D ij liczba Zawodności & Niezawodności jest równa liczbie Jakości Konstrukcyjnych i wynosi K ij.

13 Ryc. 12 Koncypowanie Systemowe Systemowe Pole Możliwych Rozwiązań. Andrzej J. Zmysłowski Ryc. 11 Koncypowanie konstrukcyjne Konstrukcyjne Pole Możliwych Rozwiązań. Andrzej J. Zmysłowski Optymalizacja Zawodności & Niezawodności i Jakości Konstrukcyjnej Uzgodnione Zawodności & Niezawodności oraz Jakości Konstrukcyjne generują dwa rodzaje kosztów. Zawodność & Niezawodność generuje koszt systemowy K Sm Ks, natomiast Jakość Konstruk- Ryc. 13 Minimalizacja kosztu w funkcji Zawodności & Niezawodności oraz Jakości Konstrukcyjnej. Andrzej J. Zmysłowski cyjna generuje koszt konstrukcyjny K Ks, co przedstawia Ryc. 13. Koszt systemowy K Sm Ks maleje asymptotycznie do zera, gdy Zawodność & Niezawodność zmierzają do Ideału. Koszt konstrukcyjny K Ks rośnie wykładniczo do nieskończoności, gdy Jakość Konstrukcyjna zmierza do Ideału. Suma

14 kosztu systemowego K Sm Ks i kosztu konstrukcyjnego K Ks osiąga minimalną wartość dla Jakości Konstrukcyjnej optymalnej i Zawodności & Niezawodności optymalnej. Optymalizacja Działania & Doznania i Postaci Konstrukcyjnej Dla każdego Działania & Doznania D&D istnieje pewna szczególna Zawodność & Niezawodność Z&N taka, że koszt realizacji SYSTEMU i KONSTRUKCJI K Sm Ks zmierza do MINIMUM. Analogicznie dla każdej Postaci Konstrukcyjnej π istnieje pewna szczególna Jakość Konstrukcyjna Ω taka, że koszt realizacji SYSTEMU i KONSTRUKCJI K Sm Ks zmierza do MINIMUM, co zapisano w postaci twierdzeń na Ryc. 14. Wskazana Zawodność & Niezawodność oraz Jakość Konstrukcyjna stają się OPTYMALNE. Ryc. 14 Twierdzenie o istnieniu OPTIMUM Następnie spośród wszystkich rozpatrywanych Działań & Doznań dla wybranego SYSTEMU (patrz Ryc. 12) wybiera się jako optymalne to, dla którego osiągnięto najmniejszą wartość kosztu całkowitego. Podobnie spośród wszystkich rozpatrywanych Postaci Konstrukcyjnych dla wybranej KONSTRUKCJI (patrz Ryc. 11) wybiera się jako optymalną tę, dla której osiągnięto najmniejszą wartość kosztu całkowitego. Wskazane w ten sposób Działania & Doznania oraz odpowiadające im Postacie Konstrukcyjne stają się OPTYMALNE. Optymalizacja SYSTEMU i KONSTRUKCJI Każdy rozpatrywany SYSTEM z Systemowego Pola Możliwych Rozwiązań (Ryc. 12) i każda rozpatrywana KONSTRUKCJA z Konstrukcyjnego Pola Możliwych Rozwiązań (Ryc. 11) są zoptymalizowane z osobna. W zasadzie każdy rozważany SYSTEM i KONSTRUKCJA mogą być stosowane jako podstawa zaspokajania rozpoznanych potrzeb. Jednak zbiór SYSTEMÓW i KONSTRUKCJI uzyskany w wyniku spontanicznego koncypowania jest w istocie dość przypadkowy. Niektóre SYSTEMY mogą stanowić klasę same z siebie, inne natomiast mogą być bardzo mało różne od siebie. Zbyt małe zróżnicowanie może prowadzić do trudności z dokonaniem wyboru, co w konsekwencji może skutkować błędnymi decyzjami. Aby uniknąć realizowania SYSTEMÓW i KONSTRUKCJI zbyt mało się różniących od siebie, należy przeprowadzić badania klasyfikacyjne w celu wyznaczenia klasyfikacji SYSTEMÓW i KONSTRUKCJI posiadającej najwyższą wiarygodność. W wyniku przeprowadzonej klasyfikacji niektóre SYSTEMY i KONSTRUKCJE wykazujące duży stopień podobieństwa utworzą wspólne klasy, a niektóre pozostaną klasami same dla siebie. Dla SYSTEMÓW i KONSTRUKCJI pogrupowanych w klasy, należy wyznaczyć jednego reprezentanta, aby uniknąć pozornej różnorodności. W ogólnym przypadku reprezentant klasy będzie różny od każdego elementu należącego do klasy. Pojawią się odstępstwa od wcześniej wyznaczonych optimów. Nasuwa się wniosek: Wniosek 26. Reprezentant klasy powinien być tak dobrany, aby średnia ważona strat wynikających z odstępstwa od optimum była minimalna. Wagi dla wyznaczenia średniej ważonej stanowią prawdopodobieństwa zastosowania każdego SYSTEMU i KONSTRUKCJI należących do klasy. W pierwszym przybliżeniu reprezentanta klasy poszukuje się wśród elementów danej klasy. Wyznaczanie niezależnego reprezentanta klasy, nie będącego dotychczasowym elementem klasy, powinno być także uzasadnione. Klasyfikacja zmodyfikowana w sposób opisany powyżej jest nadal klasyfikacją o najwyższej wiarygodności, ale

15 również staje się KLASYFIKACJĄ OPTYMALNĄ, która minimalizuje koszt całkowity zaspokajania potrzeb. Zatem, Wniosek 27. Każdy zabieg OPTYMALIZACJI ostatecznie wskazuje optymalną klasyfikację ZDARZEŃ i STRUKTUR. Wyznaczona optymalna klasyfikacja ZDARZEŃ i STRUKTUR wyznacza nowoczesne PRAWO. Klasyfikacja dowolna, a tym bardziej klasyfikacja optymalna, zawiera zbiór nakazów i zakazów, które należy bezwzględnie przestrzegać pod rygorem oskarżenia o dywersję gospodarczą, ponieważ nie przestrzeganie zbioru nakazów i zakazów prowadzi do zaspokajania potrzeb w sposób nieoptymalny. Fraktal Dietrychowski Automat Dietrycha przedstawiony na Ryc. 8 rozbudowuje się do struktury bardziej złożonej przez rozwinięcie analogicznego automatu Dietrycha w odniesieniu do każdego stadium w automacie pierwotnym. Ryc. 15 przedstawia złożony proces zaspokajania potrzeb zbudowany przez rozwijanie Ryc. 15 kolejnych automatów Dietrycha w każdym przypadku sytuacji problemowej. Każdy automat Dietrycha, przedstawiony na Ryc. 15, reprezentuje odrębną sytuację problemową. Zatem, zaspokajanie potrzeb całego społeczeństwa realizuje się przez logiczną koniunkcję oraz logiczną sumę kolejno rozwijanych automatów Dietrycha. Powstaje fraktal, którego struktura opisuje całą złożoność problemu za pomocą kategorii ontologicznych. Wniosek 28. Fraktal Dietrychowski jest kategorią ontologiczną piątego rzędu. Przez zastosowanie fraktala Dietrychowskiego można osiągnąć pełną zgodność struktury problemu ze strukturą wiedzy jaka jest niezbędna do rozwiązania problemu. Każda próba rozwiązania problemu podobnego uzyskuje dostęp do wiedzy dotychczas wykorzystanej w obszarze pełnego podobieństwa. Tak więc w obszarze pełnego podobieństwa, dla rozwiązania nowego problemu, dotychczas zgromadzona wiedza wspomaga osoby rozwiązujące problem. Wniosek 29. Fraktal Dietrychowski w pełni złożona struktura procesu zaspokajania potrzeb. Andrzej J. Zmysłowski Fraktal Dietrychowski definiuje ontologiczny system ekspertowy sztucznej inteligencji.

16 Społeczna wartości pracy Ryc. 16 Dwie grupy potrzeb społecznych. Andrzej J. Zmysłowski Potrzeba tożsamości, tak indywidualna jak zbiorowa, zaspokajana jest poprzez zdarzenia kulturotwórcze. Wydaje się uzasadnione, aby wszelkie potrzeby społeczne podzielić na dwie grupy: Zasadniczo, podział przedstawiony na Ryc. 16 jest zgodny z klasyfikacją potrzeb Maslow a. Potrzeby materialne powszechnie się uważa za grupę potrzeb rzędu niższego, a potrzeby kulturowe powszechnie się uważa za grupę potrzeb rzędu wyższego. Maslow stawia trywialną tezę: Definicja 6. Człowiek nie może zaspokoić potrzeb rzędu wyższego dopóki nie zaspokoi potrzeb rzędu niższego. Trywialność takiego stwierdzenia jest nader oczywista. Matka, której dziecko zwane niejadkiem grymasi przy jedzeniu, próbuje perswazji typu: jedz, bo będziesz słaby, bo umrzesz. To nader trywialne twierdzenie Maslow a stało się w czasach wielkiego kryzysu ekonomicznego sztandarem KONSUMPCJI, która po dziś dzień jest zmorą wszystkich rozwiniętych społeczeństw. Rozpasana KONSUMPCJA jest przyczyną poczucia niższej wartości w społeczeństwach słabiej rozwiniętych, które czując się zdominowane uświadamiają sobie niemożność pełnego zaspokojenia swej TOŻSAMOŚCI. Dochodzi do buntu w skali międzynarodowej, do ksenofobii, aktów nienawiści, przemocy i terroru, do wojny. Wniosek 30. Winę za ten stan rzeczy ponosi rozpasana KONSUMPCJA. Proponuję odwrócić tezę Maslow a, a stanie się ona nietrywialna, zdolna twórczo inspirować całe społeczeństwa i pojedyncze jednostki do rozwoju. Definicja 7. Człowiek nie może zaspokoić swoich potrzeb rzędu niższego dopóki nie zaspokoi swoich potrzeb rzędu wyższego. Dowód jest prosty. Nie mogąc zaspokoić potrzeb kulturowych każde społeczeństwo staje się upośledzone z powodu braku jednolitego systemu wartości. Traci zdolność do jasnego klasyfikowania ZDARZEŃ i STRUKTUR oraz ich wartościowania. Nie potrafi podejmować uzasadnionych decyzji, a tym bardziej decyzji optymalnych. Klasy rządzące tworzą biurokratyczne twierdze, na wzór średniowiecznych zamków. Obwarowani murami biurokracji, fosami i zasiekami przepisów, czują się względnie bezpieczni, dopóki jakiś zbuntowany TARAN (historii) nie dokona wyłomu w misternej strukturze warowni. Potrzeby materialne są rozpoznawane głównie poprzez kryterium przydatności do budowy biurokratycznych warowni. Zarządzanie społeczeństwem sprowadza się rzymskich zasad chleba i igrzysk oraz dziel i rządź. Innym elementem życia społecznego jest sfera edukacji. Społeczeństwo należy podzielić na dwie warstwy, co przedstawia Ryc. 17. Warstwa NAUCZYCIELSKA została wyłoniona spośród warstwy PRACOWNICZEJ. Nauczycielem może zostać jedynie osoba wybitna w swojej dziedzinie, która jednocześnie posiada osobowość konieczną dla wykonywania zawodu nauczyciela. Wartość pracy nauczyciela jest wyższa niż praca jaką wykonywał przynależąc do grupy pracowniczej. Oczywiście można wykonywać jednocześnie pracę przynależąc do grupy pracowniczej i grupy nauczycielskiej. W początkach kariery zawodowej pracę nauczyciela wykonuje się sporadycznie. Dzięki temu można

17 Ryc. 17 Dwie warstwy społeczne. Andrzej J. Zmysłowski przetestować większą liczbę osób ze względu na przydatność do zawodu nauczyciela i wyłonić najlepszych. Zatem, Wniosek 31. Zaniknie zjawisko selekcji negatywnej, a pojawi się selekcja pozytywna do zawodu nauczyciela. W miarę rozwoju kariery zawodowej i wobec konsekwentnie występującej weryfikacji przydatności do zawodu nauczyciela ilość czasu poświęcana obowiązkom pracowniczym będzie malała na rzecz czasu poświęcanego pracy nauczyciela. Ostatecznie, po zakończeniu pracy zawodowej można nadal wykonywać pracę nauczyciela. Wniosek 32. Nauczycielem w całej pełni można zostać dopiero po zakończeniu kariery zawodowej. Trzecim czynnikiem wartościowania pracy jest pięć stadiów automatu Dietrycha. Zgodnie z równaniem odpowiedzialności, najwyższą wartość pracy osiąga polityk, a następnie projektant, konstruktor, wytwórca (technolog) na eksploatatorze kończąc. Zatem, zasadniczy układ wartości pracy można określić jak na Ryc. 18. Najniższy wskaźnik wartości pracy równy 1 - przypisuje się pracownikom, których praca polega na eksploatacji gotowych struktur zgodnie z ich przeznaczeniem. Najwyższy wskaźnik wartości pracy w grupie PRACOWNICZEJ równy 32 przypisuje się POLITYKOM, których praca polega na rozpoznawaniu potrzeb kulturowych społeczeństwa. Ponad warstwą PRACOWNICZĄ ustawiono warstwę NAUCZYCIELSKĄ. Wartość pracy nauczycieli jest dwukrotnie wyższa od wartości pracy, którą wykonywaliby będąc członkami warstwy PRACOWNI- CZEJ. Przyjęto binarny system liczbowy jako podstawę wartościowania pracy, aby spełniał warunek zróżnicowania miary. Jedna osoba może wykonywać pracę, która łączy w sobie projektowanie, wytwarzanie i eksploatację, wtedy wartość pracy wynosi 11. Praca łącząca wytwarzanie i eksploatację Ryc. 18 Zasadniczy układ wartości pracy w społeczeństwie innowacyjnym. Andrzej J. Zmysłowski

18 ma wartość 3. Praca projektanta, konstruktora i technologa ma wartość 14. Tak więc, w obrębie określonej grupy pracowników lub nauczycieli, której praca odnosi się do zaspokajania potrzeb materialnych lub kulturowych nie mogą wystąpić te same wartości miary dla różnego zakresu kompetencji i odpowiedzialności, jak również nie mogą wystąpić różne wartości miary dla identycznego zakresu kompetencji i odpowiedzialności. Wniosek 33. Przedstawiony powyżej zasadniczy układ wartości pracy powinien stanowić część Konstytucji każdego nowoczesnego państwa. Wprowadzenie zasadniczego układu wartości pracy jest konieczne dla ustanowienia również nowoczesnego prawa podatkowego przez określenie wielkości dochodów uzasadnionych. Zasadniczy układ wartości pracy przeciwdziała nieuczciwej konkurencji przedsiębiorców, ponieważ nie dopuszcza do zaniżania wartości pracy, jak to ma miejsce obecnie w Chinach. Zasadniczy układ wartości pracy pozwala prawidłowo wyznaczyć system zdrowia oraz edukacji. Koszty systemowe braku kwalifikacji lub braku zdrowia ponosi pracodawca. Toteż pracodawca powinien partycypować w kosztach leczenia lub w kosztach kształcenia stosownie do wartości pracy zatrudnianego pracownika. Zasadniczy układ wartości pracy poprawia znacząco stosunki pracy, ponieważ eliminuje dążenia do awansu za wszelką cenę. Wartość pracy na poziomie 16 osiąga każdy kto rozpoznaje potrzeby rozwiązania problemu istotnego z punktu widzenia społeczeństwa. Można rozpoznawać potrzebę zaprojektowania nowego systemu, skonstruowania nowej konstrukcji, realizacji wytwarzania, a nawet potrzebą użycia pewnych szczególnych środków technicznych. Dowód wynika wprost z fraktal Dietrychowskiego przedstawionego na Ryc. 15. Wniosek 34. Przedstawione powyżej zasady składają się na nową teorię państwa i prawa, jaka mogłaby być podstawą reformy każdego nowoczesnego państwa. Z zasadniczego układu wartości pracy wynika dwuizbowa struktura parlamentu. Senat odpowiada za rozpoznanie potrzeb kulturowych społeczeństwa i jest izbą nadrzędną nad Sejmem. Uchwały Senatu opisują rozpoznane potrzeby kulturowe i przekazywane są do izby niższej, czyli do sejmu, gdzie posłowie odpowiadają za rozpoznanie potrzeb materialnych społeczeństwa, w tym również koniecznych z uwagi na możliwość zaspokojenia potrzeb kulturowych. Prezydent ze swoim gabinetem stanowi władzę wykonawczą w zakresie zaspokajania potrzeb kulturowych i odpowiada za projektowanie systemu zdolnego do zaspokojenia potrzeb kulturowych. Premier ze swoim gabinetem stanowi władzę wykonawczą w zakresie zaspokajania potrzeb materialnych i odpowiada za projektowanie systemu zdolnego do zaspokojenia potrzeb materialnych. Znikają spory kompetencyjne pomiędzy Prezydentem a Premierem. Prezydent wykonuje funkcję nadzoru nad Premierem w zakresie projektowania systemu zaspokajania potrzeb materialnych, istotnego z punktu widzenia zaspokajania potrzeb kulturowych. Jak zostało napisane wcześniej, w procedurach optymalizacji wyznacza się optymalną klasyfikacją ZDARZEŃ i STRUKTUR, która jest równoznaczna z prawem obowiązującym tak długo, jak długo pozostają w mocy wyniki dotychczasowych optymalizacji. Prawo tworzone poprzez optymalizację staje się prawem żywym o czytelnej strukturze. Każdy członek społeczeństwa zajmujący określoną pozycję w strukturze kompetencji i odpowiedzialności zna całość prawa, które dotyczy jego osoby. Wniosek 35. Rzymska zasada odpowiedzialności przed prawem, pomimo braku znajomości prawa, przestaje być aktualna. System podatkowy składa się z trzech podatków. Podatek liniowy płacą pracodawcy w imieniu pracowników. Podatek domiarowy pobiera urząd skarbowy od dochodów przekraczających poziom uzasadniony wartością wykonywanej pracy. Podatek zwrotny płaci organizacja gospodarcza jako ułamek od wynagrodzeń stanowiący miarę braku projektowanej skuteczności. Brak skuteczności ocenia organ założycielski wyższego rzędu. Podatek zwrotny w znacznej części wraca do organizacji gospodarczych i jest księgowany na specjalnym koncie, z którego środki mogą być użyte jednie w celu podniesienia skuteczności. Ocena braku skuteczności prowadzona jest na mocy Przeciwbieżnej Weryfikacji. Przeciwbieżna Weryfikacja jest bowiem procesem analogicznym do obecnego systemu sądowego i prokuratury. Różnice są jednak zasadnicze. Sądy są rozproszone stosownie do struktury automatu Dietrycha

19 i fraktala Dietrychowskiego. Ponadto, sądy są zawsze kompetentne w sprawie. Nie powołują ekspertów przeciągając procesy w nieskończoność. Do rozpraw przed sądami będzie dochodzić sporadycznie, ponieważ prokuratorzy uczestnicząc w przeciwbieżnej weryfikacji będą na bieżąco przeciwdziałać nieprawidłowościom. Rozprawa przed sądem będzie konieczna jedynie w sytuacji udokumentowanego uchylania się od odpowiedzialności za prawidłowe wykonanie swoich obowiązków. Kiedy dojdzie do rozprawy, to śledztwo staje się zbędne, a rozprawa krótka. Prokurator natychmiast dysponuje materiałem dowodowym, a sędzia kompetentny w sprawie rozstrzyga problem bez powoływania ekspertów. Prokuratura i sądownictwo będą pełnić rolę rad nadzorczych, które uczestniczą z całą odpowiedzialnością w procesie zaspokajania potrzeb społecznych zgodnie ze strukturą Dietrychowskiego fraktala. Podział administracyjny kraju i świata nie powinien się zmienić co do liczby poziomów samorządu - gmina, powiat, województwo, państwo, wspólnota państw, aż w końcu cały świat. Wybory przeprowadza się tylko do gmin. Gminna rada desygnuje spośród swego grona przedstawicieli do rad powiatowych, stamtąd desygnuje się przedstawicieli do sejmików wojewódzkich, dalej do parlamentu państwowego, do parlamentu wspólnoty państw, aż w końcu do ONZ. Rady wszystkich szczebli oczywiście są dwuizbowe, izba rozpoznawania potrzeb kulturowych oraz izba rozpoznawania potrzeb materialnych. Rozpoznane potrzeby na szczeblu gmin są przekazywane do rady powiatowej, z rad powiatowych do sejmiku wojewódzkiego, z sejmików wojewódzkich do parlamentu państwowego, z parlamentów państw do parlamentu wspólnoty państw i dalej do ONZ. Wójt wypełnia władzę wykonawczą w gminie, Starosta w powiecie, Wojewoda w województwie, Prezydent i Premier w państwie itd. Wszystkie naczelne stanowiska władzy wykonawczej są podwójne. Powinno istnieć stanowisko Wójta ds. Kultury oraz Wójta ds. Bytowych. Podobnie starostowie w powiatach, wojewodowie w województwach itd. Wynagrodzenie pracownika dzielone jest na dwie równe części. Jedną część pracownik otrzymuje natychmiast po wykonaniu pracy. Druga część jest przekazywana do funduszu powierniczego na okres niezbędny dla oszacowania skuteczności pracy. Po oszacowaniu skuteczności pracy fundusz powierniczy przekazuje do urzędu skarbowego ułamek wynagrodzenia równy co do wartości poziomowi braku skuteczności, jako podatek zwrotny. Pozostała kwota pozostaje w dyspozycji pracownika, który może w całości pozostawić w funduszu lub w całości lub w części wycofać z funduszu. Edukacja przewiduje pięć szczebli kształcenia zawodowego. Szczebel zerowy daje wykształcenie ogólne. Podczas edukacji ogólnej rozpoznawane są uzdolnienia, które następnie są wszechstronnie rozwijane. Wykształcenie ogólne daje poziom wiedzy i umiejętności w zakresie codziennej egzystencji, codziennego udziału w życiu społecznym i gospodarczym, w życiu kulturalnym. Wykształcenie ogólne ma za zadanie wyposażyć obywateli w zbiory kryteriów pozwalających wartościować zdarzenia i struktury pod względem estetycznym, etycznym i moralnym. Poprzez wpojony system wartości ogólna edukacja ma obowiązek zapewnić każdemu uczniowi zaspokojenie potrzeby tożsamości. Edukacja zawodowa kreowana jest zgodnie z rozpoznanymi podczas edukacji ogólnej cechami osobowości wynikającymi z indywidualnych uzdolnień. Pierwszy szczebel zawodowy kształci eksploatatorów. Drugi szczebel kształci technologów. Trzeci szczebel kształci konstruktorów. Czwarty szczebel kształci projektantów. Piąty szczebel kształci polityków. Kolejne szczeble edukacji stają się dostępne po skutecznym zakończeniu edukacji na szczeblu niższym. Początek edukacji zawodowej wymaga egzaminu kwalifikacyjnego. Wynik egzaminu kwalifikacyjnego jest podstawą racjonalizacji kształcenia poprzez dobór treści nauczania oraz minimalizację kosztu. Zakończenie edukacji wymaga egzaminu końcowego. Egzamin końcowy pozwala ocenić skuteczność procesu nauczania oraz skuteczność nauczycieli. Koszt edukacji ponoszą pracodawcy, ponieważ koszt systemowy braku kwalifikacji występuje u pracodawców. Zabieg optymalizacji ustala kompromis wyznaczony przez minimum kosztu całkowitego. Ponadto pracodawca posiada fundusze na podnoszenie kwalifikacji pochodzące z podatku zwrotnego.

20 Referencje. 1. Zmysłowski A.J. i inni: Dżungla - Globalizacja - Tożsamość. Globalizacja a Tożsamość Narodowa. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nauki Polskiej. Zabrze ISBN Dietrych J.: Konstrukcja i konstruowanie. PWN Warszawa Dietrych J.: Projektowanie i konstruowanie. PWN Warszawa Dietrych J.: System i Konstrukcja. Wyd. II. PWN Warszawa Zmysłowski A.J. i inni: Kultur, trzy pięć piętnaście. Czy dwie kultury? - Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Nauki Polskiej, Zabrze ISBN Klir G. i inni: Ogólna teoria systemów. PWN Warszawa Broda J., Polewczyk A, Rąb J.: Podstawy metodologii nauk. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice ISBN Mesarovič M.D., Takahara Y.: General System Theory Mathematical Foundations. Academic Press, New York Arystoteles: Kategorie i hermeneutyka. PWN Warszawa Zmysłowski A.J., i inni: Ontologiczne uwarunkowania nauki. Społeczna Podmiotowość Nauki. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nauki Polskiej. Zabrze ISBN Zmysłowski A.J., i inni: Aktywny system edukacji. Organizacje jako utopie. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nauki Polskiej. Zabrze. ISBN Zmysłowski A.J.: Ontologiczny system zarządzania kryzysowego. Materiały konferencyjne: Stany Nadzwyczajne i Zarządzanie Kryzysowe, Katowice Bystra Snow C.P.: Dwie kultury. Prószyński i S ka, Warszawa ISBN: Stiglitz E.J.: Globalizacja. PWN, Warszawa ISBN: Stiglitz E.J.: Globalization and its Discontents. W.W. Norton & Company, June 2002.