Kliniczne i ekonomiczne korzyści wynikające z wprowadzenia powszechnych szczepień profilaktycznych. Warszawa, kwiecień 2019

Transkrypt

1 Nieżyt żołądkowo-jelitowy wywołany przez rotawirusy Kliniczne i ekonomiczne korzyści wynikające z wprowadzenia powszechnych szczepień profilaktycznych Warszawa, kwiecień 2019

2 Charakterystyka zakażeń rotawirusowych 2

3 Epidemiologia i konsekwencje zachorowania W Europie rotwirusowy nieżyt żołądkowo-jelitowy w populacji w wieku < 5 lat występuje u od 2 do 5 dzieci na 100 rocznie. Dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) z 2017 roku: zgłoszono 33,0 tys. zakażeń rotawirusowych, 26,0 tys. zgłoszeń dotyczyło dzieci w wieku 0-4 lata, aż 91,9% zgłoszonych przypadków poddano hospitalizacji. Przy nasilonych objawach już po 2-3 dniach może dojść do poważnego w skutkach odwodnienia dziecka a leczenie polega na pozajelitowym nawadnianiu w ramach hospitalizacji. 3

4 Dystrybucja poszczególnych genotypów rotawirusa w Europie 100% 80% 60% 40% 20% 0% G1P[8] G2P[4] G3P[8] G4P[8] G9P[8] G12P[8] Źródło: EuroRotaNet

5 Dystrybucja genotypów RV w Europie na podstawie EuroRotanet

6 Epidemiologia zakażeń rotawirusowych Wg ESPGHAN/ESPID 2014: Hospital- and population-based studies showed that 45% to 75% of children with AGE had a pathogenic enteric organism isolated from their stools. A comprehensive literature search in Western Europe showed an incidence of rotavirus gastroenteritis as high as 1.33 to 4.96 cases/100 person year. Hospitalization rates for rotavirus gastroenteritis ranged from 7% to 81% in various countries. 6

7 Epidemiologia zakażeń rotawirusowych Etiologia rotawirusowa w 68% przypadków nieżytu potwierdzonego laboratoryjnie wśród przypadków o etiologii wirusowej Etiologia rotawirusowa w 56% wszystkich potwierdzonych przypadków nieżytu, bez względu na etiologię u hospitalizowanych dzieci i w Holandii (Friesema 2012) Źródło: Friesema

8 Skuteczność i bezpieczeństwo szczepień przeciwko rotawirusom Potwierdzona w badaniach klinicznych 8

9 Skuteczność i bezpieczeństwo kliniczne szczepień przeciwko rotawirusom Skuteczność szczepionek przeciwko rotawirusom potwierdzono w kilkunastu badaniach z randomizacją. W warunkach europejskich (2 badania kliniczne szczepionki 5- walnetnej) skuteczność kliniczna szczepień wyniosła: >70% wobec jakiejkolwiek biegunki rotawirusowej, 90% w przypadku biegunki o ciężkim przebiegu, 96% w przypadku hospitalizacji/wizyty w oddziale opieki doraźnej. Szczepionki są dobrze tolerowane a stosowane zgodnie z zaleceniami towarzystw ESPID i ESPGHAN (tj. w ściśle określonym wieku dziecka) są bezpieczne. 9

10 Długotrwała ochrona przed zakażeniami rotawirusowymi Potwierdzona w badaniach skuteczność w zapobieganiu zakażeniom utrzymuje się co najmniej 3 4 lata. W okresie ponad 3-letniej obserwacji skuteczność szczepionki 5-walentnej (RV5) wyniosła 94% w zapobieganiu hospitalizacji/wizyt w oddziale pomocy doraźnej z powodu RVGE (Vesikari 2010). Po wprowadzeniu do obrotu szczepionki RV5 dowiedziono 69%-owej skuteczności w zapobieganiu hospitalizacjom i wizytom ambulatoryjnym z powodu RVGE w okresie 6-7 lat od szczepienia (ChPL Rotateq ). 10

11 Skuteczność praktyczna Efekty powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom 11

12 Szczepienia przeciwko rotawirusom w Europie Szczepienia masowe przeciwko rotawirusom zaimplementowano w 13 państwach europejskich Belgia i Luksemburg jako pierwsze w Europie wprowadziły w 2006 roku do powszechnych szczepień profilaktykę zakażeń Państwo Rok wprowadzenia do narodowego PSO Poziom refundacji Belgia % Luksemburg % Austria % Finlandia % Grecja % Niemcy % Wielka Brytania % rotawirusowych Szwecja % Estonia % Norwegia % Litwa % Irlandia % Włochy % PSO Program Szczepień Ochornnych Źródło: Poelaert 2018; ECDC

13 Szczepienia przeciwko rotawirusom w Europie Kraj Rok wprowadzenia do narodowego PSO Szczepionki w programie szczepień Poziom refundacji Belgia 2006 RV1 lub RV5 75% Luxmebrurg 2006 RV1 100% Austria 2007 RV1 lub RV5 100% Finlandia 2009 RV5 100% Grecja 2012 RV1 lub RV5 100% Niemcy 2013 RV1 lub RV5 100% Wielka Brytania 2013 RV1 100% Szwecja 2014 RV1 lub RV5 100% Estonia 2014 RV5 100% Norwegia 2014 RV1 100% Litwa 2015 RV1 lub RV5 100% Irlandia 2016 RV1 100% Włochy 2017 RV1 lub RV5 100% RV1 monowalentna szczepionka przeciwko rotawirusom RV5 5-walentna szczepionka przeciwko rotawirusom Źródło: Poelaert 2018; ECDC

14 Belgia redukcja liczby przypadków RVGE w najmłodszych grupach wiekowych 7 lat od wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwko RV stwierdzono: 79%-ową redukcję liczby potwierdzonych przypadków RVGE wśród dzieci w wieku < 2 lata; 87%-ową redukcję liczby hospitalizacji z powodu RVGE wśród dzieci w wieku < 2 lata. liczba przypadków RVG GE Wprowadzenie powszechnego szczepienia przeciwko rotawirusom 1 r.ż. 2 r.ż. 3 r.ż. 4 r.ż. 5 r.ż. 6 r.ż. Źródło: Sabbe

15 Belgia - redukcja liczby zakażeń pozaszpitalnych i wewnątrzszpitalnych spowodowanych rotawirusami Poziom wyszczepienia populacji docelowej na poziomie około 85% Wprowadzenie powszechnego szczepienia przeciwko rotawirusom Zakażenia pozaszpitalne u dzieci w wieku < 5 lat Wprowadzenie powszechnego szczepienia przeciwko rotawirusom 250 Zakażenia wewnątrzszpitalne u dzieci w wieku < 5 lat Liczb ba zakażeń poz zaszpitalnych Już od 3. roku: 75%-owa redukcja liczby zakażeń rotawirusowych Liczba zakażeń wewn nątrzspitalnych %-owa REDUKCJA redukcja długości wewnątrzszpitalnych hospitalizacji o średnio zakażeń 2 dni z rotawirusowych 7,6 dni w roku 2005 po 6 do latach 5,8 dni od wprowadzenia w 2012 roku szczepień Źródło: Standaert

16 Austria redukcja hospitalizacji z powodu potwierdzonego RVGE Wprowadzenie powszechnego szczepienia przeciwko rotawirusom Wyszczepialność na poziomie 72-87% populacji docelowej. Liczba hospita alizacji/ 100. tys s Redukcja częstości hospitalizacji po 4 latach od wprowadzenia szczepień o: 64% w całej analizowanej populacji (0-15 lat), ok. 80% w populacji dzieci w wieku < 2 lata Źródło: Paulke-Korinek 2011, Paulke-Korinek 2013 do ukończenia 1 r.ż. od 1 do 5 r.ż. od 6 do 15 r.ż. łącznie do ukończenia 5 r.ż. 16

17 Efekty wprowadzeniu powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom w innych państwach Finlandia 5 lat od Dzieci do wprowadzenia ukończenia 5. (Leino 2017) szczepień roku życia Redukcja hospitalizacji z powodu RVGE o 93% Wielka Brytania (Atchison 2016) 1. rok epidemiczny od wprowadzenia szczepień Dzieci, które nie ukończyły 1. roku życia Redukcja potwierdzonych przypadków RVGE o 77% Niemcy (EEROVAC 2018) 2. sezon Redukcja Dzieci, które nie epidemiczny od hospitalizacji z ukończyły 1. wprowadzenia powodu RVGE roku życia szczepień o 45% 17

18 Koszty zakażeń rotawirusowych w Polsce 18

19 Aktualne koszty medyczne i społeczne zakażeń rotawirusowych w Polsce Koszty możliwe do oszacowania z wiarygodnych źródeł: Koszty hospitalizacji z powodu zakażeń rotawirusowych, Koszty pośrednie związane z absencją w pracy opiekunów dzieci z infekcją rotawirusową Inne koszty, trudne do oszacowania ze względu na brak wiarygodnych danych: Koszty porad ambulatoryjnych, Koszty zakażeń wewnątrzszpitalnych. 19

20 Koszty hospitalizacji z powodu zakażeń rotawirusowych wyd datki NFZ [mln zł ł] ,3 147,4 144,4 144,2 144,0 143,8 133,7 122, liczba hospitalizacji [ty ys.] lata Wydatki NFZ na hositalizceję z powodu zakażeń RV w latach poprzednich [mln zł] Prognozowane wydatki NFZ na hospitalizcję [mln zł] Źródło: dane NFZ (JGP), Liczba hospitalizacji oszacowanie własne 20

21 Koszty społeczne zakażeń rotawirusowych Koszty pośrednie oszacowano jako utraconą produktywność na skutek nieobecności (absenteizumu) w pracy opiekuna chorego dziecka. Wartość utraconej produktywności za 1 dzień nieobecności w pracy oszacowano na 315,99 zł. liczba dni [tys s.] ,1 161,1 ł] koszt [mln zł ,2 50, ZUS NFZ Liczba dni absencji w pracy z powodu opieki nad dzieckiem z RVGE [tys.] 0 ZUS NFZ Koszt pośredni absencji w pracy [mln zł] Źródło: dane NFZ (JGP), ZUS, oszacowanie własne 21

22 Wprowadzenie powszechnego szczepienia przeciwko rotawirusom w Polsce Korzyści kliniczno-ekonomiczne 22

23 Wpływ wprowadzenia powszechnego szczepienia przeciwko rotawirusom w Polsce Założenia oszacowania: 1. przyjęto poziom wyszczepialności i redukcję hospitalizacji zgodną z efektami powszechnych szczepień, obserwowanymi w Austrii (Paulke-Korinek 2011, Paulke-Korinek 2013), 2. koszt jednego cyklu szczepienia jak cena wynegocjowana dla pełnego cyklu szczepienia przeciwko pneumokokom w ramach PSO. Źródła danych: 1. NFZ (statystyki Jednorodnych Grup Pacjentów) 2. GUS 3. ZUS 23

24 Redukcja liczby hospitalizacji z powodu zakażenia rotawirusowego liczba hospitalizacji [tys.] ,8 61,7 wprowadzenie powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom 51,2 9% 11% 10% 53,7 13% 32,8 72% 76% 80% 14,2 14,1 14, lata Liczba hospitalizacji w poprzednich latach [tys.] Prognoza liczby hospitalizacji po wprowadzeniu powszechnych szczepień przeciwko RV do PSO [tys.] Wyszczepialność 100% 84% 80% 60% 40% 20% 0% wyszczepialnoś ść Źródło: dane NFZ (JGP), Paulke-Korinek 2011, Paulke-Korinek 2013, oszacowanie własne. 24

25 Oszczędności z unikniętych hospitalizacji z powodu zakażenia rotawirusowego Koszty powszechnych szczepień [mln zł] Oszczędności z tytułu unikniętych hospitalizacji [mln zł] 120,0 107,3 107,4 105,7 [m mln zł] 100,0 80,0 60,0 64,7 59,3 68,7 zysk netto zysk netto zysk netto 39 mln zł 34 mln zł 76,9 29 mln zł 73,0 40,0 20, kolejne lata po wprowadzeniu powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom Źródło: oszacowanie własne. 25

26 Redukcja kosztów społecznych 60 52,8 52,7 52,6 52,6 50 kos szt pośredni [m mln zł] ,1 13,5 13,4 13, kolejne lata po wprowadzeniu powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom brak szczepień przeciwko RV w PSO szczepienia przeciwko RV w PSO Źródło: oszacowanie własne 26

27 Zestawienie kosztów i oszczędności po wprowadzeniu szczepień przeciwko rotawirusom do PSO koszty [mln] 100,0 ] 64,7 50,0 0,0 1 rok 2 rok 3 rok 4 rok 64,7 68,7 73,0 76,9 oszc czędności [mln zł] - 50,0-100,0-150,0-21,7-39,2-39,3-38,6-59,3-107,3-107,4-105,7 Koszt szczepienień przeciwko rotawirusom w ramach PSO Oszczędności z tytułu unikniętych hospitalizacji z powodu RVGE Oszczędności z tytułu unikniętych dni absencji w pracy opiekunów dzieci z RVGE 27

28 Podsumowanie W Polsce odnotowuje się rocznie ponad 50 tys. hospitalizacji dzieci z powodu zakażeń rotawirusami. Wysoka skuteczność kliniczna szczepienia przeciwko rotawirusom przekłada się na wysoką efektywność praktyczną szczepień populacyjnych. Obowiązkowe, bezpłatne szczepienia są gwarancją najwyższego odsetka zaszczepionych dzieci a tym samym największych efektów populacyjnych. W Polsce już od 2. roku po wprowadzeniu powszechnych szczepień oszczędności mogą wynieść ok. 107 mln zł w wyniku unikniętych hospitalizacji z powodu RVGE. Oszczędności z unikniętych hospitalizacji mogą przekroczyć koszty zakupu szczepionek a zysk netto NFZ w perspektywie 4-letniej może wynieść około 96 mln zł. Po stronie kosztów społecznych należy spodziewać się zwiększenia produktywności społeczeństwa, w wyniku ograniczenia liczby dni absencji w pracy opiekunów dzieci. 28

29 Dziękuję za uwagę 29

30 Bibliografia Atchison 2016 Atchison CJ, Stowe J, Andrews N, Collins S, Allen DJ, Nawaz S, Brown D, Ramsay ME, Ladhani SN. Rapid declines in age group-specific rotavirus infection and acute gastroenteritis among vaccinated and unvaccinated individuals within 1 year of rotavirus vaccine introduction in England and Wales. J Infect Dis. 2016;213(2): Block 2007 Block SL, Vesikari T, Goveia MG et al. Efficacy, immunogenicity, and safety of a pentava-lent human-bovine (WC3) reassortant rotavirus vaccine at the end of shelf life. Pedia-trics 2007;119: ECDC 2017 European Centre for Disease Prevention and Control. Vaccine Scheduler. [dostęp: ] EEROVAC 2018 de Hoog MLA, Vesikari T, Giaquinto C, Huppertz HI, Martinon-Torres F, Bruijning-Verhagen P. Report of the 5th European expert meeting on rotavirus vaccination (EEROVAC). Hum Vaccin Immunother Apr 3;14(4): EuroRotaNet 2017 European Rotawirus Network. Eurorotanet: annual report June JGP dane [dostęp: ]. Leino 2017 Leino T, Baum U, Scott P, Ollgren J, Salo H. Impact of five years of rotavirus vaccination in Finland - And the associated cost savings in secondary healthcare. Vaccine Oct 9;35(42): NIPZ-PZH 2018a Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny. Choroby Zakaźne w Polsce w 2017 Roku. Warszawa 2018 Paulke-Korinek 2011 Paulke-Korinek M, Kundi M, Rendi-Wagner P, de Martin A, Eder G, Schmidle-Loss B, Vecsei A, Kollaritsch H. Herd immunity after two years of the universal mass vaccination program against rotavirus gastroenteritis in Austria. Vaccine Mar 24;29(15): Paulke-Korinek 2013 Paulke-Korinek M et al. Sustained low hospitalization rates after four years of rotavirus mass vccination in Austria. Vaccine 2013; 31: Poelaert 2018 Poelaert D, Pereira P, Gardner R, Standaert B, Benninghoff B. A review of recommendations for rotavirus vaccination in Europe: Arguments for change. Vaccine Apr 19;36(17): Rotateq ChPL Rotateq Charakterystyka Produktu Leczniczego. [dostęp: ] Sabbe 2016 Standaert 2016 Vesikari 2006 Vesikari 2010 ZUS 2017 Sabbe M, Berger N, Blommaert A, Ogunjimi B, Grammens T, Callens M, Van Herck K, Beutels P, Van Damme P, Bilcke J. Sustained low rotavirus activity and hospitalisation rates in the post-vaccination era in Belgium, 2007 to Euro Surveill Jul 7;21(27). Standaert B et al. The Sustained Rotavirus Vaccination Impact on Nosocomial Infection, Duration of Hospital Stay and Age: The RotaBIS Study ( ). Infect Dis Ther (2016) 5: Vesikari T, Matson DO, Dennehy P et al. Safety and efficacy of a pentavalent human-bovine (WC3) reassortant rotavirus vaccine. The New England jour-nal of medicine 2006;354: Vesikari T, Karvonen A, Ferrante SA, Kuter BJ, Ciarlet M. Sustained efficacy of the pentavalent rotavirus vaccine, RV5, up to 3.1 years following the last dose of vaccine. Pediatric Infectious Disease Journal 2010;29: Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Liczba dni absencji chorobowej w 2017 r. z tytułu opieki nad dzieckiem osób ubezpieczonych w ZUS według wybranych jednostek chorobowych dziecka. Dane uzyskane w dniu z Wydziału Badań Statystycznych Departamentu Statystyki i Prognoz Aktuarialnych ZUS. 30