PRZYRODA. szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego, wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych

Transkrypt

1 ZAJĘCIA EDUKACYJNE: PRZYRODA szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego, wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych Program nauczania: Program Przyroda dla klas IV VI szkoły podstawowej Nr dopuszczenia DKW / 99 (realizowany w kl. V i VI) Program nauczania: Program nauczania przyrody w szkole podstawowej Tajemnice przyrody autorstwa J. Golanko (Wyd. Nowa Era), uwzględniający treści nowej podstawy programowej z przyrody (realizowany w kl. IV) Opracowała: Jolanta Tomczyk Wersja zmodyfikowana na rok szkolny 2012/13

2 I ZAŁOŻENIA WEWNĄTRZSZKOLNEGO OCENIANIA Z PRZYRODY 1. Najważniejszym założeniem jest indywidualne podejście do każdego ucznia w procesie kształcenia. 2. Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego są zgodne z: zapisami Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 562 z późniejszymi zmianami), zasadami wewnątrzszkolnego oceniania, wymaganiami edukacyjnymi wynikającymi z podstawy programowej przedmiotu Przyroda, standardami wymagań określającymi sprawdzian zewnętrzny z zakresu przedmiotów matematyczno przyrodniczych po szkole podstawowej. II CELE OCENIANIA 1. Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie 2. Wspomaganie procesu nauczania i uczenia się 3. Motywowanie ucznia do dalszej pracy 4. Dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w uczeniu się oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia 5. Umożliwianie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy III OBOWIĄZKI UCZNIA 1. Aktywnie uczestniczyć w zajęciach lekcyjnych 2. Prowadzić zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń 3. Posiadać i przynosić na zajęcia lekcyjne podręcznik 4. Systematycznie przygotowywać się do zajęć Nieobecność ucznia na lekcji nie zwalnia go z przygotowania się do zajęć i możliwości odpowiedzi. Jedynie w przypadku 5-dniowej i dłuższej absencji chorobowej ucznia nauczyciel ma obowiązek umożliwić uczniowi uzupełnienie wiadomości i umiejętności w ciągu tygodnia. IV PRAWA UCZNIA 1. Każdy uczeń ma prawo do sprawiedliwej, obiektywnej i jawnej oceny oraz jej uzasadnienia. 2. Uczeń ma prawo być na bieżąco informowany o swoich ocenach. 3. Każdy uczeń ma prawo zgłosić 2 razy w okresie roku szkolnego nieprzygotowanie do lekcji. Nieprzygotowanie obejmuje: a) brak gotowości do odpowiedzi ustnej, b) brak pracy domowej, c) brak zeszytu przedmiotowego, zeszytu ćwiczeń, podręcznika. 2

3 4. Uczeń ma prawo poprawić ocenę ze sprawdzianu w ciągu 2 tygodni od terminu oddania prac przez nauczyciela. Formę poprawy ustala nauczyciel. Poprawa odbywa się tylko jeden raz. Ocena z poprawy zostaje wpisana do dziennika lekcyjnego. 5. W przypadku 5-dniowej i dłuższej absencji chorobowej ucznia nauczyciel ma obowiązek umożliwić uczniowi uzupełnienie wiadomości i umiejętności w ciągu tygodnia i wstrzymać się od oceniania ucznia w tym okresie. V OCENIE PODLEGAJĄ: 1. Wiadomości i umiejętności nabyte przez ucznia 2. Twórcza praca uczniów 3. Aktywność i zaangażowanie w proces uczenia się 4. Umiejętność współdziałania w grupie VI ZASADY BIEŻĄCEGO OCENIANIA 1. Uczeń oceniany jest w 6-stopniowej skali ocen, określonej w Rozporządzeniu MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r., z późniejszymi zmianami. 2. Oceny za wiedzę i umiejętności uczeń otrzymuje zgodnie z opracowanymi wymaganiami edukacyjnymi na poszczególne oceny, przy indywidualnym traktowaniu każdego ucznia. Wymagania na poszczególne oceny określone są w planach wynikowych. 3. Uczniowie posiadający opinię lub orzeczenie poradni psychologiczno pedagogicznej o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania realizują wymagania edukacyjne dostosowanie do ich indywidualnych potrzeb i możliwości. W przypadku takich uczniów ocenie będzie podlegała przede wszystkim zawartość merytoryczna i wkład pracy. 4. Nauczyciel ma obowiązek wystawienia każdemu uczniowi przynajmniej jednej oceny w miesiącu, jeżeli uczeń uczestniczył w co najmniej trzech godzinach zajęć dydaktycznych. 5. Nauczyciel przyrody stosuje zasadę jawności ocen, zgodnie z którą: - uczeń jest informowany na początku roku szkolnego o kryteriach oceniania, - uczeń i jego rodzice zostają zapoznani z wymaganiami edukacyjnymi z przedmiotu przyroda, - uczeń jest informowany o każdej ocenie jaką otrzymuje, - uczeń zawsze otrzymuje do wglądu oceniane prace pisemne, - uczeń ma prawo otrzymania dodatkowych wyjaśnień do wystawionej oceny. 6. Oprócz sprawdzania osiągnięć bardzo ważne jest udzielanie informacji zwrotnej, która powinna być natychmiastowa, skierowana bezpośrednio do ucznia, krótka, rzeczowa, dotycząca konkretnej sytuacji, oraz zawierać krótkie wskazówki do dalszej pracy. 7. Nauczyciel może wystawić ocenę cząstkową z próbnego sprawdzianu kl. VI na podstawie wyniku uzyskanego przez ucznia, jeżeli liczba punktów możliwych do zdobycia z zakresu przyrody wynosi minimum 5. Do wystawienia oceny stosuje się obowiązujące normy procentowe. Ocena z próbnego sprawdzianu nie podlega poprawie. 8. Za udział w konkursie pozaszkolnym ( co najmniej na szczeblu gminnym ) i zajęcie znaczącego miejsca uczeń otrzymuje stopień celujący ( ocena cząstkowa ). 9. Konsekwencje nieprzygotowania: a) za brak pracy domowej lub brak przygotowania do lekcji bez uprzedniego zgłoszenia, uczeń otrzymuje stopień niedostateczny, b) w przypadku zgłoszenia braku przygotowania kolekcji uczeń otrzymuje minus, trzeci minus to ocena niedostateczna. 3

4 VII METODY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW ( Źródło: Tajemnice przyrody Program nauczania przyrody w klasach 4 6 szkoły podstawowej, autor programu: Jolanta Golanko ) 1. Obserwacja działań uczniów w klasie, podczas typowej jednostki lekcyjnej oraz podczas zajęć terenowych i wycieczek, zwrócenie uwagi nie tylko na efekty pracy uczniów, ale przede wszystkim na pracę z instrukcją, posługiwanie się przyrządami (takimi jak lupa, kompas, lornetka, mikroskop), uzupełnianie kart pracy ( sposób dokumentowania działań), współpracę w grupie, dokładność wykonywanych czynności, dbałość o bezpieczeństwo własne i innych. 2. Rozmowa z uczniami, podczas których nauczyciel może uzyskać informacje na temat rozumienia i poprawnego używania przez uczniów terminów i pojęć przyrodniczych, ich sposobu myślenia, wnioskowania i uogólniania. 3. Pisemne formy sprawdzania osiągnięć uczniów to przede wszystkim sprawdziany (przeprowadzane po zrealizowaniu każdego działu), kartkówki, samodzielne wykonywanie ćwiczeń w zeszytach ćwiczeń, samodzielne udzielanie pisemnej odpowiedzi na pytania zawarte w podręczniku. Sprawdziany pisemne zawierają zadania o zróżnicowanym poziomie trudności, należące do poziomów wymagań: podstawowego (P) i ponadpodstawowego (PP), sprawdzają zarówno wiedzę, jak i umiejętności uczniów. Zadania z poziomu P służą sprawdzaniu wiadomości i umiejętności, które są łatwe, przystępne, użyteczne i niezbędne w dalszej nauce przyrody, a na kolejnym etapie edukacyjnym stanowią podstawę treści nauczania z biologii, chemii, fizyki i geografii. Zadania z poziomu PP wymagają od uczniów operowania wiadomościami i umiejętnościami, które są trudniejsze, często teoretyczne, poszerzające horyzonty intelektualne, rozwijające umiejętności zarówno przyrodnicze, jak i wchodzące w zakres innych dziedzin wiedzy. W procesie sprawdzania wiedzy i umiejętności nauczyciel przyrody uwzględnia fakt, iż treści nauczane w szkole podstawowej mogą być sprawdzane w formie egzaminów zewnętrznych także po dalszych etapach kształcenia. VIII FORMY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW 1. Sprawdziany przeprowadzane zgodnie z ustalonym harmonogramem, obejmujące 1 lub 2 omówione zgodnie z planem wynikowym działy poprzedzone podaniem zakresu materiału i zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. Uczniowie wspólnie z nauczycielem ustalają zakres materiału na sprawdzian. W jednym okresie roku szkolnego co najmniej 2 całogodzinne sprawdziany. Zadania w sprawdzianie są zróżnicowane i punktowane w zależności od stopnia trudności. Sprawdzian powinien być tak ułożony, aby ok. 60% punktów przypadało na zadania z poziomu podstawowego i ok. 40% punktów na zadania z poziomu ponadpodstawowego. Maksymalną ilość punktów przydziela się za bezbłędnie rozwiązane zadanie. W przypadku niepełnego rozwiązania lub błędów przydziela się za zadanie odpowiednio mniej punktów. W celu uzyskania ostatecznego stopnia za sprawdzian zlicza się ogólną ilość zdobytych punktów i ocenia według następujących kryteriów: % celujący (6) % bardzo dobry (5) % dobry (4) % dostateczny (3) % dopuszczający (2) 30 0 % niedostateczny (1) 4

5 Dopuszcza się stosowanie + i - w przypadku uzyskania maksymalnej lub minimalnej liczby punktów na dany stopień (z wyjątkiem stopnia celujący). Nauczyciel ma 10 dni roboczych na sprawdzenie sprawdzianu i poinformowanie uczniów o ocenie. Sprawdziany pozostają do wglądu rodzicom tylko w szkole. Uczeń nie otrzymuje ich do domu. Sprawdziany są obowiązkowe. Uczeń ma obowiązek zaliczenia sprawdzianu (w przypadku swojej nieobecności) w terminie ustalonym przez nauczyciela. 2. Kartkówki sprawdzające opanowanie wiadomości bieżących z 3 ostatnich lekcji, trwające nie dłużej niż 15 min. Nauczyciel nie ma obowiązku zapowiadania kartkówek. Kartkówki ocenia się tak, jak sprawdziany, stosując następujące kryteria: % celujący (6) % bardzo dobry (5) % dobry (4) % dostateczny (3) % dopuszczający (2) 30 0 % niedostateczny (1) Uczeń, który korzysta z niedozwolonych pomocy podczas sprawdzianu lub kartkówki otrzymuje stopień niedostateczny. 3. Odpowiedzi ustne sprawdzające opanowanie wiadomości bieżących z 3 ostatnich lekcji. Każdy uczeń może być pytany na każdej lekcji. 4. Prace domowe utrwalające lub przygotowujące do opracowania następnej lekcji, zróżnicowane pod względem trudności na podstawowe i ponadpodstawowe. Każdy uczeń w okresie roku szkolnego ma przynajmniej dwa razy sprawdzoną pracę domową w zeszycie przedmiotowym lub zeszycie ćwiczeń. W przypadku nieobecności ucznia na lekcji ma on obowiązek uzupełnienia brakującej pracy domowej. 5. Praca ucznia na lekcji ( aktywność ) Uczeń może otrzymać ocenę za aktywność na lekcji, pracę w grupie, samodzielne wykonanie ćwiczeń, prowadzenie notatek z lekcji. W przypadku nieobecności ucznia na lekcji ma on obowiązek uzupełnienia brakującego tematu i notatki z lekcji oraz wykonania ćwiczeń. Przy ustalaniu ocen z odpowiedzi ustnych, prac domowych oraz pracy na lekcji stosuje się kryteria analogiczne, jak przy sprawdzianach. 6. Prace długoterminowe obejmujące wymagania z zakresu ponadpodstawowego, przygotowane w formie referatów, plakatów, albumów, zielników, hodowli itp. 7. Udział w konkursach przyrodniczych lub ekologicznych 8. Wzbogacanie pracowni w okazy, pomoce dydaktyczne 9. Samodzielne wykonywanie pomocy dydaktycznych np. plansz przyrodniczych, schematów, modeli itp. 5

6 IX WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH SRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH 1. Śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne wystawiane są z ocen cząstkowych. Oceny te są średnią ważoną ocen cząstkowych. Forma pracy ucznia podlegająca ocenie Waga Prowadzenie zeszytu przedmiotowego 1 ( systematyczność, estetyka ) Prace domowe 2 Praca ucznia na lekcji ( aktywność ) 3 Odpowiedzi ustne 3 Praca długoterminowa ( referat, plakat, album, zielnik, hodowla itp. ) Samodzielne wykonanie pomocy dydaktycznej lub przygotowanie materiałów do lekcji Kartkówki ( sprawdzające opanowanie wiadomości bieżących z 3 ostatnich lekcji, trwające nie dłużej niż 15 min. ) Sprawdziany ( testy sprawdzające i sumujące wiedzę i umiejętności ) Ocena roczna jest oceną podsumowującą osiągnięcia edukacyjne w danym roku szkolnym. 3. Sposób ustalania śródrocznej i rocznej oceny klasyfikacyjnej przedstawia wzór: X = Suma iloczynów ( ocena x Suma " wag" " waga") X to średnia ważona Średnia ważona Ocena śródroczna lub roczna wyrażona stopniem ( skala od 1 do 6 ) 5,51-6,00 celujący ( 6 ) 5,50-4,51 bardzo dobry ( 5 ) 4,50-3,51 dobry ( 4 ) 3,50-2,51 dostateczny ( 3 ) 2,50-1,51 dopuszczający ( 2 ) 1,50-0,00 niedostateczny( 1 ) 6

7 X KRYTERIA USTALANIA ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Stopień celujący: uczeń posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania, uczeń korzysta z wielu dodatkowych źródeł informacji i opinii (np. wykorzystuje literaturę popularno-naukową, media, Internet dla samodzielnego i twórczego rozwijania własnych uzdolnień, uczeń osiąga sukcesy w konkursach o tematyce przyrodniczej na szczeblu gminnym, powiatowym i wojewódzkim, uczeń zaprojektuje i przeprowadzi prawidłowo eksperyment przyrodniczy a w dyskusjach używa poprawnych merytorycznie argumentów na tematy związane z przyrodą, uczeń proponuje rozwiązania nietypowe w ćwiczeniach problemowych, prowadzi własne hodowle roślin lub zwierząt i gromadzi zbiory okazów naturalnych, uczeń pełni funkcję asystenta nauczyciela przedmiotu, uczeń aktywnie uczestniczy w czasie opracowywania nowego materiału. Stopień bardzo dobry: uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania, całościowo ( holistycznie ) postrzega rzeczywistość przyrodniczą np. rozpoznaje elementy przyrody ożywionej i nieożywionej, gromadzi, opracowuje i integruje wiedzę z różnych źródeł informacji w celu wyjaśnienia i opisywania zjawisk i obiektów przyrodniczych, sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, używa języka naukowego, wypowiedzi są samodzielne i wyczerpujące, samodzielnie rozwiązuje problemy w nowych sytuacjach, bardzo sprawnie i poprawnie czyta i interpretuje mapy, wykresy oraz tabele i diagramy, a także orientuje się w terenie, samodzielnie projektuje i wykonuje doświadczenia przyrodnicze, prawidłowo posługuje się przyrządami stosowanymi w obserwacjach przyrodniczych, bardzo aktywnie uczestniczy w lekcjach przyrody, wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności w życiu codziennym, określa wiodące cechy krajobrazu, potrafi graficznie przedstawić zjawiska przyrodnicze. Stopień dobry: uczeń zna i rozumie większość zagadnień w zakresie wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania i opanował je na poziomie przekraczającym wymagania zawarte w podstawie programowej, posiada dodatkową wiedzę na tematy, które interesują go w sposób szczególny, w sposób jasny i precyzyjny formułuje swoje myśli i samodzielnie argumentuje swoje odpowiedzi, rozwiązuje proste zadania problemowe, wnioskuje w sposób prawidłowy, prawidłowo opisuje przyrodnicze i antropogeniczne składniki środowiska najbliższej okolicy oraz dostrzega między nimi zależności, rozpoznaje z wykorzystaniem atlasów i prostych kluczy pospolite gatunki roślin i zwierząt, 7

8 obserwuje i rozpoznaje różnorodne substancje i procesy fizyczne oraz chemiczne w najbliższym otoczeniu, czyta i interpretuje podstawowe wykresy, tabele i treści mapy, w stopniu dobrym wykorzystuje wiedzę i umiejętności przyrodnicze w życiu codziennym, zna podstawowe cechy wybranego krajobrazu, symuluje sposoby rozwiązywania określonego problemu w trakcie gier dydaktycznych, czynnie uczestniczy w zajęciach i umiejętnie współpracuje z grupą. Stopień dostateczny: uczeń opanował wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej, wyjaśnia proste zjawiska fizyczne i astronomiczne, rozwiązuje zadania typowe o średnim stopniu trudności, dostrzega wpływ działalności człowieka na środowisko przyrodnicze, aktywnie uczestniczy w lekcjach przyrody, w odpowiedziach ustnych korzysta z pomocnych pytań nauczyciela, prawidłowo posługuje się podstawowymi przyrządami pomiarowymi, wymienia podstawowe składniki środowiska przyrodniczego i antropogenicznego, rozpoznaje podstawowe gatunki roślin i zwierząt oraz typowe skały w najbliższej okolicy, poprawnie określa główne i pośrednie kierunki geograficzne świata. Stopień dopuszczający: uczeń ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności objętych podstawą programową, rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności, z pomocą nauczyciela prawidłowo interpretuje treści mapy oraz tabele i wykresy, rozpoznaje najpospolitsze rośliny i zwierzęta najbliższej okolicy, wymienia elementarne cechy wybranego krajobrazu, na bieżąco i starannie wykonuje pisemne polecenia nauczyciela, potrafi wskazać na mapie granice Polski, jej sąsiadów oraz region i miejsce zamieszkania, wskazuje główne kierunki świata. Stopień niedostateczny: uczeń nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej a braki uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy, nie jest w stanie wykonać zadania o niewielkim, elementarnym stopniu trudności, nie orientuje się na mapie i w terenie, nie potrafi rozpoznać elementarnych gatunków roślin i zwierząt, nie zna głównych kierunków świata, nie odróżnia podstawowych rodzajów krajobrazu. 8