Raport otwarcia Biogospodarka w Małopolsce Potencjał działania w ramach Inicjatywy Awangarda

Transkrypt

1 Raport otwarcia Biogospodarka w Małopolsce Potencjał działania w ramach Inicjatywy Awangarda Raport opracowany na zlecenie Fundacji Klaster LifeScience Kraków w ramach zadania pn. Rozwój współpracy w ramach Inicjatywy Awangarda w obszarze Nauk o Życiu finansowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Dr Mariusz Sołtysik Dr inż. Magdalena Wojnarowska

2 Spis treści I. Stan obecny działań i współpraca Regionu z IA... 3 II. Działania Klastra LifeScience Kraków związane z tematem Biogospodarki... 4 III. Zaangażowanie i perspektywy rozwoju współpracy Małopolski w ramach Inicjatywy Awangarda.. 7 IV. Przykłady działalności przedsiębiorstw w obszarze biogospodarki w Małopolsce... 8

3 I. Stan obecny działań i współpraca Regionu z IA Inicjatywa Awangarda została zapoczątkowana w listopadzie 2013 roku, jako inicjatywa o charakterze politycznym, mająca na celu promowanie regionalnych inteligentnych specjalizacji oraz współpracy międzyregionalnej opartej na klastrach, jako głównych elementach programu UE na rzecz odnowy przemysłu. Celem inicjatywy było współkształtowanie przyszłych kierunków rozwoju polityki UE. Warto zaznaczyć, iż Inicjatywa rozwijała się w ramach ścisłego dialogu z Komisją Europejską (KE). W 2013 roku dzięki zabiegom Przedstawicielstwa Województwa Małopolskiego w Brukseli, Małopolska została zaproszona do udziału w konferencji wysokiego szczebla Regiony jako motory nowego wzrostu gospodarczego opartego na inteligentnych specjalizacjach. W dniu 13 listopada 2014 roku w Mediolanie, 26 regionów podpisało tzw. Deklarację Mediolańską. Małopolska, na mocy decyzji Sejmiku, również podpisała Deklarację Mediolańską w Brukseli, 16 kwietnia 2015 roku, Deklaracja Mediolańska zobowiązuje regiony do podejmowania działań na rzecz: 1. Budowy i wspierania międzyregionalnych sieci współpracy, które umożliwią podejmowanie wspólnych inwestycji w priorytetowych dla Europy dziedzinach, (np. projekty pilotażowe w obszarach ujętych w strategiach inteligentnych specjalizacji, w tym dotyczące zaawansowanych technologii wytwarzania). 2. Ułatwiania dostępu do finansowania łączonego dla projektów współfinansowanych przez różnych partnerów tak, aby wykorzystywać synergię pomiędzy regionalnymi, krajowymi i europejskimi instrumentami wspierającymi współpracę międzyregionalną. 3. Poszukiwania rozwiązań zmierzających do zwiększania publicznych i prywatnych inwestycji w projekty pilotażowe i demonstracyjne realizowane przez klastry przemysłowe (przy udziale Europejskiego Banku Inwestycyjnego/ Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego). 4. Wdrażania strategii inteligentnych specjalizacji w taki sposób, aby przyczyniać się do poprawy koordynacji działań pomiędzy regionami, klastrami tworzonymi oddolnie oraz europejskimi programami partnerskimi (także poprzez rozwój nowych polityk wspierających specyficzne sektory i inicjatywy). 5. Zaangażowania w realizację europejskiej polityki klastrowej, poprzez rozwój inteligentnych specjalizacji i udział w projektach pilotażowych, które rozwijają międzyregionalną współpracę klastrów. Kolejnym punktem zwrotnym była konferencja zorganizowana w lutym 2016 roku w Katowicach. Efektem było zaangażowanie małopolskiego Klastra LifeScience w prace nad Projektem Pilotażowym Biogospodarka oraz zaproszenie do współpracy lokalne podmioty działające w obrębie małopolskich inteligentnych specjalizacji.

4 Małopolska wsparła działania IA w zakresie uzyskania osobowości prawnej IA, a następnie na mocy uchwały Sejmiku WM oraz zgody Ministerstwa Spraw Zagranicznych z dnia 28 marca 2018, stała się oficjalnym członkiem Stowarzyszenia Inicjatywa Awangarda. W B rukseli Małopolska poprzez swoje Przedstawicielstwo aktywnie uczestniczy w pracach mających na celu omijanie wąskich gardeł i tworzenie nowych możliwości dla wzrostu gospodarczego poprzez inteligentne specjalizacje ze wsparciem środków UE. Chcąc zintensyfikować współpracę z IA w regionie, Województwo Małopolskie ogłosiło w 2018 roku konkurs na realizację zadań publicznych pn. Międzynarodowa współpraca przemysłu w obszarach Inteligentnych Specjalizacji (Inicjatywa Awangarda). Celem konkursu było wyłonienie moderatora współpracy pomiędzy małopolskimi firmami, klastrami, jednostkami naukowymi, jednostkami B+R a Inicjatywą Awangarda. Współpraca ma umożliwić podmiotom z Małopolski aktywny udział w realizowanych w ramach IA w Projektach Pilotażowych i Działaniach Demonstracyjnych wzmacniających potencjał przemysłowy regionu. Zwycięzcą konkursu została Fundacja Klaster LifeScience Kraków. Zakres zadań obejmuje m.in. mapowanie zasobów Małopolski oraz ich przyporządkowanie do przedsięwzięć realizowanych w ramach Inicjatywy Awangarda, a w dalszym etapie włączenie małopolskich przedsiębiorstw, klastrów do aktywnej współpracy w ramach Projektów Pilotażowych i Działań Demonstracyjnych IA, a także promocję Inicjatywy Awangarda w Małopolsce. II. Działania Klastra LifeScience Kraków związane z tematem Biogospodarki Działania Klastra skupiają się na animacji grupy tematycznej (SIG) BIOGOSPODARKA oraz na promocji tej dziedziny poprzez organizację wydarzeń, których celem jest popularyzacja wiedzy, promocja innowacyjności i przedsiębiorczości oraz wspieranie współpracy w obszarze biogospodarki. Dotychczasowe działania w ramach SIG to: a) Bioekonomia: sesja w ramach Forum Inwestycyjnego w Tarnowie Celem sesji była ocena statusu bioekonomii i biobiznesu w kontekście krajowych i europejskich programów rozwojowych oraz uaktualnienie i przybliżenie słuchaczom aktualnych wyzwań, inicjatyw i działań dotyczących bioekonomii w Europie. Sesja dedykowana była specjalistom z sektora nauki i biznesu, ekspertom of własności intelektualnej i finansów, organizacjom konsumenckim, politykom oraz innym osobom zainteresowanym zrównoważonym rozwojem. Sesja zapoczątkowała dialog, którego rezultaty w końcowym efekcie miały zostać przedstawione w formie rekomendacji podczas kongresu EFB 2016 w Krakowie. Po raz pierwszy zaprezentowano cele i zasady działania Inicjatywy Awangarda.

5 b) Spotkanie SIG BIOGOSPODARKA w dniu 18 luty 2016 r. we współpracy z South Poland CleanTech Cluster Na spotkaniu omówiono perspektywy rozwoju w kontekście projektów, w których mogą uczestniczyć podmioty z Małopolski. Poruszane tematy dotyczyły także Regionalnych Agend Naukowo Badawczych. W programie spotkania poruszono po raz pierwszy kwestię współpracy z VI, w tym: a) Przedstawiono informacje o działaniach w ramach Inicjatywy Awangarda oraz planowane tematy pilotażowe. b) Omówiono jeden z przypadków (demo case): Inne sposoby wykorzystania biogazu. Reminiscencje ze spotkania przygotowującego projekt w ramach VI przedstawiała Firma Energy Solutions, która za pośrednictwem Klastra brała udział w spotkaniu w Mediolanie. c) Przedstawiono plan Bioeconomy Open Space podczas ECB 2016 i zaproszenie do prezentacji działań i wpływu na biogospodarkę podczas Europejskiego Kongresu Biotechnologii. c) Potencjał rozwoju współpracy w obszarze biogospodarki (SIG Biogospodarka). Spotkanie, zorganizowane w Nowym Sączu r. we współpracy z Sądeckim Klastrem Energii Odnawialnej. Na spotkaniu przedstawiono główne tezy unijnego dokumentu pt.: Innowacje w służbie zrównoważonego wzrostu: Biogospodarka dla Europy. Dokument nakreśla strategię i plan działań gospodarczych Unii Europejskiej do 2020 roku w celu jej zmiany na gospodarkę opartą na zrównoważonym rozwoju i innowacyjnych technologiach biologicznych. Spotkanie zainaugurowało wśród sądeckich firm, dyskusję na temat możliwości i opłacalności inwestowania w biogospodarkę. d) Potencjał rozwoju współpracy w obszarze biogospodarki Spotkania SIG Biogospodarka w Kętach ( r.) oraz w Gminie Krzeszowice ( r.). Spotkania wyjazdowe SIG Biogospodarka miały na celu przedyskutowanie z lokalnymi przedsiębiorstwami możliwości zwiększenia konkurencyjności firm uczestniczących w jednym łańcuchu wartości np. produktów rolnych i spożywczych. Celem spotkań było zachęcenie do podjęcia działania i pokazanie możliwości wykorzystania dostępnej wiedzy i doświadczeń dla wsparcia rozwoju pojedynczej firmy. e) Sesja Bioeconomy and Biobusiness na Europejskim Kongresie Biogospodsarki w Krakowie 5 lipca 2016 r. Bioeconomy Open Space & Exhibition to wydarzenie zrealizowane w powiązaniu z 17-tym Europejskim Kongresem Biotechnologii (ECB), które odbyło się w Krakowie w dniach 3-6

6 lipca 2016r. Sesja zorganizowana była w ramach ECB po raz pierwszy, w odpowiedzi na propozycję Klastra LifeScience Kraków. Celem działania była popularyzacja tematu Innowacji dla Bioekonomii wśród sektora naukowego i biznesowego. Drugim celem była promocja inteligentnej specjalizacji Regionu Małopolska, jako miejsca rozwoju nauki i technologii wykorzystywanych przez bio-biznes. f) Sesja Biogospodarka w ramach Life Science Open Space 2016 Sesja została zorganizowana we współpracy z UMWM. Celem było przedstawienie Regionalnej Strategii Innowacji w kontekście Inicjatywy Awangarda oraz omówienie jej działań i pilotażowych projektów. Przedstawiono informacje o wspólnym przedsięwzięciu na rzecz Bioprzemysłu, którego realizatorem jest BBI JU. Oceniano też aktualny stan biogospodarki w Małopolsce, na podstawie danych z raportu Klastra. Szeroko przedstawiono współpracę w ramach działań konsorcjum projektowego CELL-MOL-TECH. Celem sesji było wzbudzenie dyskusji na temat najlepszego programu dla biogospodarki w Małopolsce.

7 III. Zaangażowanie i perspektywy rozwoju współpracy Małopolski w ramach Inicjatywy Awangarda. Współpraca międzyregionalna w zakresie innowacyjnego wykorzystania biomasy nieżywnościowej w ramach biogospodarki. Pilotaż Biogospodarka w ramach Inicjatywy Awangarda ma na celu wspieranie wdrażania technologii wysokich TRL, poprzez tworzenie ponadregionalnych łańcuchów wartości w ramach procesu przemysłowego, w którym pojawia się wsparcie publiczne. Istotną kwestią jest wskazanie krytycznych wyzwań wykraczających poza możliwości jednego regionu w celu połączenia umiejętności, energii i zasobów, które mogą zmienić rynek. Współpraca w ramach Awangardy opiera się na tzw. Demo Case, obejmującymi szerokie spektrum podejść i tematów, od inwestycji na dużą skalę po rozbudowane tworzenie sieci mniejszych infrastruktur. Przykładowe wersje demonstracyjne proponowane przez partnerów Inicjatywy Awangarda: 1. Rafineria lignocelulozy 2. Bio-aromatics 3. Przekształcanie (odpady) gazu w wartość 4. Biogaz 5. Paliwo Bio-Aviation 6. Pokarm i pasza, składniki z alg

8 IV. Przykłady działalności przedsiębiorstw w obszarze biogospodarki w Małopolsce a) ORLEN Południe S.A Działalność biznesowa ORLEN Południe S.A. koncentruje się na głównych segmentach produktowych zw. z produkcją i sprzedażą biopaliw i biokomponentów, parafin oraz rozpuszczalników. Produkcja gliceryny farmaceutycznej. Istotnym obszarem działalności jest produkcja estrów metylowych oraz gliceryny farmaceutycznej. Gliceryna powstaje w procesie produkcji biodiesla (W procesie produkcyjnym biodiesla wykorzystywane są oleje rzepakowe). Alkaliczna gliceryna surowa jest neutralizowana kwasem siarkowym i poddawana procesowi oddzielenia wolnych kwasów tłuszczowych. Otrzymana w ten sposób gliceryna techniczna może być sprzedawana, lub poddawana dalszej obróbce do uzyskania koncentracji powyżej 99,5%. ORLEN POŁUDNIE S.A. chce do końca roku 2020, uruchomić własną linię produkcyjną kwasu mlekowego z surowców pochodzenia roślinnego. b) MMPH GAL. Firma zajmuje się projektowaniem i budową urządzeń do produkcji biokomponentów a także głębokiego przerobu frakcji olejów mineralnych. Aktywna działalność spółki przejawia się głównie w handlu surowcami do produkcji biokomponentów oraz produktami pochodnymi w tym gliceryną i frakcjami. Spółka wyspecjalizowała się w obrocie odpadami biodegradowalnymi takimi jak olej posmażalniczy (UCO) i odpady gastronomiczne. Działalność handlowa dotyczy nie tylko krajów europejskich ale także aktywności poza nią. c) Firma DuPont Performance Polymers współpracuje z klientami, aby opracowywać odnawialne polimerowe materiały wsadowe pozyskiwane z biomasy pochodzenia nieżywnościowego oraz z innych źródeł w celu zmniejszenia uzależnienia od paliw kopalnych. Firma DuPont opracowuje przemysłowe rozwiązania biotechnologiczne, dążąc do uzyskania produktów o optymalnych parametrach wydajnościowych oraz do minimalizacji wpływu tych produktów na środowisko.