Prospekt Informacyjny

Transkrypt

1 Prospekt Informacyjny Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego za rok 2013 Stwarzamy możliwości Nordea Dobrowolny Fundusz Emerytalny Infolinia

2

3 Stwarzamy możliwości

4

5 Prospekt Informacyjny Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego za rok 2013 Niniejszy Prospekt Informacyjny został sporządzony w dniu 14 lutego 2014 roku przez Nordea Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A., ( Nordea PTE ) z siedzibą w Warszawie, przy Al. Jana Pawła II 27, które zarządza Nordea Dobrowolnym Funduszem Emerytalnym. Ogłoszenia Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego, w zakresie dopuszczonym przez obowiązujące przepisy prawa, publikowane są na stronie internetowej Towarzystwa pod adresem Zezwolenie na utworzenie Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego zostało wydane przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 7 lutego 2012 roku. Podstawę prawną sporządzenia niniejszego Prospektu stanowi art. 189 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2013r., poz. 989 z późn. zm.) ( Ustawa o OFE ) oraz 5 oraz 6 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 stycznia 2014 roku w sprawie obowiązków informacyjnych funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2014, poz. 142). 3

6

7 List Zarządu Warszawa, dnia 14 lutego 2014 r. Szanowni Państwo! Nordea Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A. ( Nordea PTE ) ma przyjemność przedstawić Państwu Prospekt Informacyjny Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego ( Nordea DFE ) za rok Rynek emerytalny W roku 2012 ustawodawca wprowadził możliwość tworzenia przez instytucje finansowe nowego produktu w ramach III filaru systemu emerytalnego Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego ( IKZE ). W marcu 2012 roku Nordea PTE wprowadziło do swojej oferty produkt należący do tej kategorii Plan Emerytalny Nordea IKZE ( Nordea IKZE ). IKZE to produkt przeznaczony dla wszystkich Oszczędzających (osób fizycznych oszczędzających na rachunku IKZE), którzy chcą zapewnić sobie dodatkowe środki na emeryturze, a jednocześnie skorzystać z preferencji podatkowych. Produkt zawiera w sobie zachętę podatkową w postaci możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania wpłat na IKZE w danym roku. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami limit wpłat na IKZE wynosi 1,2 krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W 2014 roku jest to kwota 4 495,20 zł. Nordea DFE Środki inwestowane w Nordea IKZE są zarządzane w ramach Nordea DFE. Nordea PTE zarządzające Nordea DFE, wykorzystuje doświadczenia zdobyte w ramach zarządzania środkami Nordea Otwartego Funduszu Emerytalnego. Długoletnia praktyka w zarządzaniu środkami przeznaczonymi na cele emerytalne, pozwala na opracowanie optymalnej strategii inwestycyjnej dla Nordea DFE. Dotychczasowa działalność Nordea DFE i stopień realizacji celów ustawowych Działalność lokacyjna Nordea DFE ma na celu wypracowanie jak najwyższych zwrotów przy jednoczesnym minimalizowaniu poziomu ryzyka inwestycyjnego. Dzięki aktywnemu zarządzaniu częścią akcyjną oraz dłużną portfela Nordea DFE, udało się osiągnąć bardzo dobre wyniki inwestycyjne. W 2013 roku wartość jednostki rozrachunkowej wzrosła z 13,57 zł do 17,05 zł, a tym samym roczna stopa zwrotu wyniosła 25,64%. Od początku działalności Nordea DFE do 31 grudnia 2013 roku, wartość jednostki rozrachunkowej wzrosła o 70,5%. Poniższa tabela prezentuje wartość jednostki rozrachunkowej Nordea DFE Okres Wartość jednostki rozrachunkowej 10,00 zł 13,57 zł 17,05 zł Nordea DFE stosuje wzorzec ( benchmark ) służący do oceny efektywności inwestycji w jednostki rozrachunkowe funduszu, odzwierciedlający zachowanie się zmiennych rynkowych najlepiej oddających cel i politykę inwestycyjną Nordea DFE. Stopa zwrotu z benchmarku kalkulowana jest według poniższego wzoru: Stopa zwrotu z benchmarku = 40% x stopa zwrotu z indeksu WIG % x stopa zwrotu z indeksu Citigroup Poland Government Bond Index All Maturities + 10% stopa WIBID O/N Szczegółowa metodologia wyliczania stopy zwrotu z benchmarku przedstawiona została w Statucie Nordea DFE, stanowiącym część niniejszego Prospektu. 5

8 List Zarządu Stopa zwrotu z benchmarku za okres od 31 grudnia 2012 roku do 31 grudnia 2013 roku wyniosła -1,519%, co oznacza, że stopa zwrotu Nordea DFE była wyższa o 27,163 punktów procentowych. Od początku działalności stopa zwrotu z inwestycji w jednostki Nordea DFE wyniosła 70,5%, co jest wynikiem o ponad 61,127 punktów procentowych lepszym od stopy zwrotu z benchmarku. Porównanie stóp zwrotu Nordea DFE ze stopami zwrotu z benchmarku prezentuje poniższa tabela: Okres Data Stopa zwrotu Nordea DFE Stopa zwrotu z benchmarku Nadwyżka ponad benchmark Roczny Od początku działalności ,645% 70,500% -1,519% 9,373% 27,163 p.p. 61,127 p.p. Planowane kierunki działalności lokacyjnej W 2014 roku rynki wkraczają w szósty rok hossy. Wysokie stopy zwrotu osiągnięte w 2013 roku na globalnych rynkach akcji wynikały w przeważającej mierze z poziomu wycen, jaką inwestorzy przykładają do przyszłych, przewidywanych zysków notowanych firm. Średni wskaźnik cena/zysk indeksu MSCI World wzrósł z 12,2x rok temu do obecnych 14,6x i obecnie znajduje się blisko poziomów historycznie notowanych w końcowych latach rynku byka. Dalsze wzrosty indeksów giełdowych będą bardziej uzależnione od faktycznego wzrostu zysków tych spółek. Rynek UE Główną siłą napędową europejskiej gospodarki pozostają Niemcy, które korzystając z wysokiej wydajności pracy i atrakcyjnego dla niemieckiego eksportu kursu Euro, znacznie zwiększyły swoją nadwyżkę w bilansie handlowym i zmniejszyły bezrobocie. Na rynku europejskim najbardziej interesującymi spółkami wydają się te, które korzystać będą z inwestycji w bazę kapitałową budzącej się do życie gospodarki oraz spółki z silnymi markami, korzystające na bogaceniu się konsumentów na rynkach wschodzących. Rynek USA Szacunki ekonomistów mówią o 2,7% wzrostu PKB w 2014, po 1,7% wzrostu w 2013 roku. W tym roku amerykańską gospodarkę nadal wspierać będą takie czynniki jak tani kredyt, niskie ceny energii i inwestycje w przemyśle, co w porównaniu z ociężałą gospodarką europejską i niestabilnymi rynkami wschodzącymi wygląda nadzwyczaj korzystnie. W doborze spółek z rynku amerykańskiego istotnym kryterium będą ich przewagi konkurencyjne wynikające z niższych cen gazu i dostępu do zaawansowanych technologii. Rynki wschodzące Wygaszanie programu skupu aktywów przez amerykański FED może powodować względną słabość rynków w krajach notujących deficyty obrotów bieżących, które były beneficjentem nadpłynności na globalnych rynkach finansowych. W scenariuszu dalszej poprawy globalnej gospodarki bardziej atrakcyjne powinny być korzystające na tym spółki eksportowe z sektora dóbr konsumenckich głównie azjatyckie. Polska Polskie PKB ma według najnowszych szacunków wzrosnąć w 2014 roku o blisko 3%. Mocniejszy wzrost gospodarczy ma być napędzany środkami z nowego budżetu UE lata (105,8 mld EUR z czego 72,8mld na politykę spójności), księgową poprawą wskaźników zadłużenia pozwalającą na większe wydatki budżetowe i coraz lepszą kondycją polskich firm, zwłaszcza eksporterów korzystających na przewidywanym, globalnym ożywieniu. Przy doborze spółek do portfela akcji, zarządzający funduszem będą mieli na uwadze ryzyko zacieśnienia polityki fiskalnej w Polsce w następnych latach. 6

9 List Zarządu Wynika ono z ograniczonego w czasie efektu księgowego przesunięcia zobowiązań budżetu z OFE do ZUS oraz braku przeprowadzenia niezbędnych strukturalnych reform, co nie pozwala na bardziej dynamiczny rozwój polskiej przedsiębiorczości. W 2014 roku Nordea Dobrowolny Fundusz Emerytalny będzie kontynuował politykę inwestycyjną ukierunkowaną na długoterminową maksymalizację osiąganej stopy zwrotu przy określonym, akceptowanym poziomie ryzyka. Podstawowym kryterium doboru spółek do portfela pozostanie generowanie wartości dla akcjonariuszy, realizowane w spółkach o trwałych przewagach konkurencyjnych, wysokim poziomie zarządzania, generujących gotówkę lub dostarczających wzrost. Zarządzający Nordea DFE zamierzają również wykorzystywać pojawiające się okazje inwestycyjne wynikające z nieefektywności rynków finansowych. Udział obligacji skarbowych w aktywach Nordea DFE na przestrzeni roku 2013 roku konsekwentnie spadał. Biorąc pod uwagę niską rentowność polskich obligacji rządowych zarządzający Nordea DFE będą poszukiwać alternatywnych inwestycji, szczególnie w takich klasach aktywów, jak papiery udziałowe oraz obligacje korporacyjne. W przypadku papierów udziałowych do najważniejszych czynników, które będą kształtowały koniunkturę na rynku należy zaliczyć politykę monetarną banku centralnego USA, jak również dynamikę PKB na świecie i w Polsce. Dla koniunktury giełdowej istotne będzie czy sprawdzą się przewidywania odnośnie ożywienia gospodarczego w 2014 roku. W tym otoczeniu makroekonomicznym Nordea DFE będzie kontynuować politykę wnikliwej selekcji akcji do portfela papierów udziałowych. Głównym kryterium doboru spółek do portfela akcyjnego będzie generowanie wartości dla akcjonariuszy. Zarządzający Nordea DFE będą skupiać uwagę na spółkach o trwałych przewagach konkurencyjnych, wysokim poziomie zarządzania, generujących gotówkę lub dostarczających wzrost. Dane finansowe Nordea DFE W dniu 31 grudnia 2013 roku, aktywa netto Nordea DFE wynosiły ,65 zł, co oznacza ich wzrost o 130,76% w skali roku. Wynik finansowy Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego za rok 2013 wyniósł ,05zł. W przypadku jakichkolwiek pytań wynikających z lektury niniejszego listu prosimy o kontakt z Nordea Powszechnym Towarzystwem Emerytalnym S.A., pod numerem Infolinii (opłata, jak za połączenie według taryfy operatora) lub przesłanie a na adres pte@nordeapolska.pl. Mogą się Państwo także skontaktować z nami za pośrednictwem strony internetowej Z poważaniem, Paweł Wilkowiecki Członek Zarządu Wartość jednostki rozrachunkowej Nordea DFE Data Wartość jednostki rozrachunkowej 10,00zł 13,57zł 17,05zł Stopa zwrotu W 2013 roku wartość jednostki rozrachunkowej wzrosła z 13,57 zł do 17,05 zł, a tym samym roczna stopa zwrotu wyniosła 25,64%. Od początku działalności Nordea DFE do 31 grudnia 2013 roku, wartość jednostki rozrachunkowej wzrosła o 70,5%. Wzorzec służący do oceny efektywności Nordea DFE stosuje wzorzec (zwany dalej benchmarkiem) służący do oceny efektywności inwestycji jednostki 7

10 List Zarządu rozrachunkowej funduszu, odzwierciedlający zachowanie się zmiennych rynkowych najlepiej oddających cel i politykę inwestycyjną Nordea DFE. Stopa zwrotu z benchmarku kalkulowana jest według poniższego wzoru: Stopa zwrotu z benchmarku = 40% x stopa zwrotu z indeksu WIG % x stopa zwrotu z indeksu Citigroup Poland Government Bond Index All Maturities + 10% stopa WIBID O/N Informacja o stopach zwrotu z przyjętego wzorca Porównanie stóp zwrotu Nordea DFE ze stopami zwrotu z benchmarku prezentuje poniższa tabela: Okres Data Stopa zwrotu Nordea DFE Stopa zwrotu z benchmarku Nadwyżka ponad benchmark Roczny Od początku działalności ,645% 70,500% -1,519% 9,373% 27,163 p.p. 61,127 p.p. Opis ryzyka inwestycyjnego związanego z przyjętą polityką inwestycyjną Nordea DFE W swojej działalności inwestycyjnej Nordea DFE kieruje się najlepszymi standardami zarządzania portfelem aktywów z wykorzystaniem wniosków płynących z analizy portfelowej. Ważną zasadą jest dywersyfikacja portfela, czyli jego budowa w oparciu o różne klasy aktywów oraz staranny dobór papierów wartościowych w obrębie poszczególnych klas aktywów. Zasada ta pozwala na ograniczenie ryzyka inwestycyjnego przy dążeniu do osiągnięcia zakładanej stopy zwrotu. Należy jednak pamiętać, że ryzyko pozostaje nieodłączną częścią każdej inwestycji, ponieważ osiągnięta stopa zwrotu jest znana dopiero po jej zakończeniu. Zależy często od szeregu czynników, które pozostają poza kontrolą inwestora. Polityka inwestycyjna Nordea DFE uwzględnia w szczególności następujące rodzaje ryzyka inwestycyjnego: 1. Ryzyko rynkowe ryzyko spadku wartości aktywów Nordea DFE związane ze spadkiem wartości poszczególnych składników portfela (zarówno udziałowych, jak i dłużnych) na skutek niekorzystnych zmian cen na rynkach finansowych. W ramach ryzyka rynkowego wyróżnia się: ryzyko cen akcji ryzyko spadku wartości aktywów Nordea DFE w wyniku niekorzystnych zmian rynkowych cen akcji, ryzyko stopy procentowej ryzyko wynikające z wrażliwości cen papierów wartościowych na zmiany rynkowych stóp procentowych, ryzyko walutowe ryzyko spadku wartości aktywów Nordea DFE w wyniku fluktuacji kursów walutowych, które mogą przyczynić się do spadku zyskowności inwestycji Nordea DFE denominowanych w walutach obcych. 2. Ryzyko kredytowe ryzyko spadku wartości aktywów Nordea DFE spowodowane spadkiem ceny instrumentu dłużnego danego emitenta na skutek jego niewypłacalności, obniżenia jego ratingu lub rozszerzenia się różnicy w rentowności pomiędzy obligacjami rządowymi a korporacyjnymi. 3. Ryzyko płynności ryzyko spadku wartości aktywów Nordea DFE związane z brakiem możliwości przeprowadzenia transakcji pakietem papierów wartościowych bez istotnego wpływu na ich cenę. 4. Ryzyko rozliczenia ryzyko spadku wartości aktywów Nordea DFE na skutek nieterminowego wywiązania się drugiej strony z transakcji zawartej przez Nordea DFE. 5. Ryzyko związane z przechowywaniem aktywów ryzyko spadku wartości aktywów Nordea DFE wynikające z możliwości nienależytego wywiązywania się ze swoich obowiązków Depozytariusza Nordea DFE. 8

11 List Zarządu 6. Ryzyko koncentracji ryzyko wynikające z braku dywersyfikacji portfela aktywów. Ryzyko spadków wartości aktywów Nordea DFE z powodu dużego zaangażowania w instrumenty, dla których prawdopodobieństwo spadku wartości jest zależne od wspólnych czynników. Aktywa Nordea DFE lokowane są w przeważającej większości w instrumenty emitowane przez podmioty mające siedzibę w Polsce (w tym Skarb Państwa) lub notowane na rynku polskim. W związku z powyższym, wyniki inwestycyjne Nordea DFE uzależnione są w znacznym stopniu od krajowej koniunktury gospodarczej oraz regulacji prawnych obowiązujących w Polsce. Poszczególne klasy aktywów cechuje różny stopień ryzyka. Na koniec 2013 roku w portfelu Nordea DFE znajdowały się następujące rodzaje instrumentów finansowych: papiery wartościowe emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa, akcje spółek krajowych, nieskarbowe papiery dłużne (w tym dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez spółki publiczne lub jednostki samorządu terytorialnego), depozyty bankowe. Największą część aktywów Nordea DFE stanowią papiery wartościowe wyemitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa. Ich ryzyko kredytowe jest minimalne i równoważne z ryzykiem niewypłacalności Polski. Wysoka płynność rynku obligacji i bonów skarbowych dodatkowo ogranicza ryzyko inwestycji. Należy jednak pamiętać, że choć obligacje przynoszą określone płatności odsetkowe i gwarantowaną wartość w terminie wykupu, to ich ceny (a w szczególności ceny obligacji o stałym kuponie i długim terminie do wykupu) mogą ulegać znaczącym zmianom wynikającym ze zmian rynkowych stóp procentowych. Drugą pod względem wartości kategorią aktywów Nordea DFE są akcje, które cechuje wysoki poziom ryzyka związany z dużą zmiennością cen powodowaną przez szereg czynników. Najważniejsze z nich to ryzyko osiągnięcia przez spółkę wyników odmiennych od oczekiwanych, ryzyko zmiany sytuacji makroekonomicznej kraju, w którym działa spółka, ryzyko zmian perspektyw rozwoju sektora gospodarki, w którym działa spółka, ryzyko płynności przejawiające się brakiem możliwości dokonania transakcji akcjami spółki w zakładanej ilości bez istotnego wpływu na ich kurs. Ponadto w pewnych okresach ceny akcji mogą nie odzwierciedlać ich postrzeganej wartości ze względu na oddziaływanie sił popytu i podaży powodowane zmianą sentymentu rynkowego bądź silnymi przepływami kapitału. Z inwestycjami w akcje spółek zagranicznych wiąże się dodatkowo ryzyko kursu walutowego. Nieskarbowe papiery dłużne w wielu aspektach posiadają profil ryzyka identyczny z papierami wartościowymi emitowanych lub gwarantowanymi przez Skarb Państwa. Podstawową różnicą jest występowanie dodatkowego istotnego ryzyka kredytowego związanego z możliwością zaprzestania przez emitenta (spółkę, jednostkę samorządu bądź inny podmiot) regulowania płatności określonych w warunkach emisji obligacji. Ryzyko to jest kompensowane wyższą oczekiwaną stopą zwrotu w stosunku do obligacji skarbowych. Ponadto na rynku polskim nie wykształcił się głęboki i płynny rynek wtórnego obrotu nieskarbowymi papierami dłużnymi, co powoduje dodatkowe ryzyko płynności inwestycji. Lokaty bankowe cechuje niskie ryzyko inwestycyjne związane z ewentualnym bankructwem banku będącego stroną transakcji. Ryzyko to jest dodatkowo ograniczane poprzez staranną ocenę kondycji finansowej i zdolności do regulowania zobowiązań przez banki, którym Nordea DFE powierza środki. Celem lokat jest utrzymywanie płynności Nordea DFE i zapewnienie środków na bieżącą działalność inwestycyjną. Opis ryzyka związanego z członkostwem w Nordea DFE Kluczowe ryzyka związane z członkostwem w Nordea DFE podzielone są na następujące kategorie: 1. Ryzyko nieosiągnięcia oczekiwanego zwrotu z inwestycji w jednostki rozrachunkowe wynika z braku możliwości dokładnego przewidzenia przyszłych zmian 9

12 List Zarządu wartości składników portfela, a tym samym przyszłej wartości jednostki rozrachunkowej. Zwrot z inwestycji zależy od ogólnego poziomu koniunktury na rynku finansowym, a także od sposobu realizowania przez zarządzającego portfelem przyjętej przez Nordea DFE polityki inwestycyjnej. Na wynik składa się zarówno trafność prognoz co do rozwoju sytuacji na rynkach finansowych, jak i właściwy dobór instrumentów finansowych do portfela aktywów. Nordea DFE będzie dążył do zrealizowania celu inwestycyjnego określonego w jego Statucie, przy czym Nordea DFE nie gwarantuje jednak osiągnięcia tego celu. Tym samym Oszczędzający powinien mieć na uwadze, że Nordea DFE pomimo dokładania najwyższej zawodowej staranności może nie osiągnąć zakładanego zwrotu z inwestycji. 2. Ryzyko wystąpienia szczególnych okoliczności, na które Oszczędzający nie ma wpływu lub ma ograniczony wpływ obejmuje w szczególności: otwarcie likwidacji dobrowolnego funduszu emerytalnego dobrowolny fundusz emerytalny ulega likwidacji w drodze przeniesienia jego aktywów do innego dobrowolnego funduszu emerytalnego zarządzanego przez towarzystwo, które przejęło zarządzanie tym dobrowolnym funduszem emerytalnym, lub które przejęło towarzystwo zarządzające tym dobrowolnym funduszem emerytalnym w wyniku połączenia. Oszczędzający nie ma wpływu na wystąpienie przesłanek likwidacji Nordea DFE, przejęcie zarządzania dobrowolnym funduszem emerytalnym przez inne towarzystwo na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego inne towarzystwo może, bez zgody Oszczędzającego, na podstawie umowy zawartej z dotychczasowym towarzystwem przejąć zarządzanie dobrowolnym funduszem emerytalnym. Towarzystwo przejmujące zarządzanie dobrowolnym funduszem emerytalnym wstępuje w prawa i obowiązki towarzystwa będącego dotychczas organem przejmowanego dobrowolnego funduszu emerytalnego, zmianę Depozytariusza Depozytariusz wykonuje swoje czynności na podstawie umowy zawartej z dobrowolnym funduszem emerytalnym. Zakres obowiązków depozytariusza określa dodatkowo Ustawa o ofe. Zmiana Depozytariusza nie wymaga zgody Oszczędzającego, zmianę polityki inwestycyjnej dobrowolnego funduszu emerytalnego zmiana polityki inwestycyjnej dobrowolnego funduszu emerytalnego jest dopuszczalna w świetle powszechnie obowiązujących przepisów prawa i wymaga zachowania wymogów dotyczących działalności lokacyjnej dobrowolnego funduszu emerytalnego, określonych w Ustawie o ofe i jej przepisach wykonawczych. Zmiana polityki inwestycyjnej dobrowolnego funduszu emerytalnego nie wymaga zgody Oszczędzającego. 3. Ryzyko niewypłacalności gwaranta nie dotyczy. 4. Ryzyko inflacji to ryzyko spowodowane spadkiem siły nabywczej środków pieniężnych powierzonych dobrowolnemu funduszowi emerytalnemu. Istnienie inflacji powoduje, że realna stopa zwrotu (z uwzględnieniem inflacji) może być istotnie niższa niż nominalna stopa zwrotu dobrowolnego funduszu emerytalnego. W związku z tym Oszczędzający narażony jest na ryzyko utraty realnej wartości inwestycji. 5. Ryzyko związane z regulacjami prawnymi dotyczącymi dobrowolnego funduszu emerytalnego wynika z możliwości zmian uregulowań prawnych dotyczących wszystkich dobrowolnych funduszy emerytalnych, w szczególności w zakresie prawa podatkowego, co może niekorzystnie wpłynąć na opłacalność inwestycji dobrowolnego funduszu emerytalnego. 10

13 Deklaracja zasad polityki inwestycyjnej Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego Deklaracja zasad polityki inwestycyjnej Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego I. Cel inwestycyjny Celem inwestycyjnym Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego ( Fundusz ) jest gromadzenie środków pieniężnych i ich inwestowanie z przeznaczeniem na wypłatę oszczędzającym po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Realizując wyznaczony cel, osoby podejmujące decyzje o sposobie lokowania aktywów Funduszu dążą do maksymalizowania wartości lokat przy określonym poziomie ryzyka inwestycyjnego. Fundusz jest funduszem o podwyższonym ryzyku, wynikającym z inwestowania znaczącej części aktywów w akcje, charakteryzujące się wysokim ryzykiem, i w dłużne papiery korporacyjne, z którymi wiąże się ryzyko kredytowe, jak również z wysokiej koncentracji aktywów Funduszu, wynikającej z inwestowania w niewielką liczbę emitentów. Fundusz jest odpowiedni dla inwestorów gotowych zaakceptować podwyższone ryzyko poniesienia straty, w oczekiwaniu na osiągnięcie stopy zwrotu wyższej od lokat bankowych w dłuższym terminie. II. Zasady alokacji środków Funduszu w papiery wartościowe 1. Strategiczna alokacja aktywów Strategia inwestycyjna Funduszu zakłada inwestowanie aktywów Funduszu w dwie podstawowe kategorie papierów wartościowych: akcje oraz dłużne papiery wartościowe. W portfelu Funduszu dominują akcje i dłużne papiery wartościowe krajowych emitentów. Część aktywów Funduszu może być również lokowana w inne instrumenty finansowe dopuszczone przepisami ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych ( Ustawa o OFE ) oraz przepisami wykonawczymi jako dozwolone kategorie lokat dobrowolnego funduszu emerytalnego. Alokacje w poszczególne klasy aktywów określono następująco: Klasa aktywów Udziałowe papiery wartościowe* Dłużne papiery wartościowe Depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe Alokacja aktywów Funduszu Minimalna Neutralna Maksymalna 10% 40% 80% 0% 50% 90% 0% 10% 50% * Udziałowe papiery wartościowe definiowane są jako akcje, prawa poboru, prawa do akcji oraz obligacje zamienne na akcje. Udział wartości poszczególnych klas aktywów w łącznej wartości aktywów Funduszu uzależniony jest od oceny bieżącej i prognozowanej sytuacji na rynkach finansowych. 2. Benchmark Funduszu Wyniki inwestycyjne Funduszu będą odnoszone do stóp zwrotu ze wzorca odzwierciedlającego zachowanie się zmiennych rynkowych najlepiej oddających cel i politykę inwestycyjną Funduszu, zwanego dalej Benchmarkiem. Stopa zwrotu z Benchmarku kalkulowana jest według poniższego wzoru: w okresie do dnia 31 grudnia 2014 roku: Stopa zwrotu z Benchmarku = 40% x Stopa zwrotu z indeksu WIG % x Stopa zwrotu z indeksu Citigroup Poland Government Bond Index All Maturities + 10% x Stopa WIBID O/N 11

14 Deklaracja zasad polityki inwestycyjnej Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego w okresie od dnia 1 stycznia 2015 roku: Stopa zwrotu z Benchmarku = 40% x Stopa zwrotu z indeksu WIG30TR + 50% x Stopa zwrotu z indeksu TBSP.Index + 10% x Stopa WIBID O/N Stopa zwrotu z Benchmarku wyliczana jest za każdy okres pomiędzy dniami wyceny. Szczegółowa metodologia wyliczania stopy zwrotu z Benchmarku przedstawiona została w Statucie Funduszu. Celem Funduszu jest osiąganie w długim terminie stóp zwrotu przekraczających stopy zwrotu z Benchmarku. 3. Zasady podejmowania decyzji inwestycyjnych w udziałowe papiery wartościowe Decyzje o doborze udziałowych papierów wartościowych są podejmowane przede wszystkim w oparciu o analizę fundamentalną. Głównym kryterium wyboru akcji spółek do portfela Funduszu jest zdolność spółki do generowania wartości dla akcjonariuszy. Strategia Funduszu opiera się na przeważaniu w portfelu akcji spółek, które, w ocenie zarządzających portfelami, poprzez generowanie gotówki, bądź poprzez wzrost zysków i rozwój będą budować wartość dodaną dla akcjonariuszy. Bardzo ważnym kryterium inwestycyjnym jest cena nabywanych akcji, w szczególności to jak cena rynkowa kształtuje się w odniesieniu do wartości wewnętrznej akcji. Fundusz inwestuje w akcje spółek, które zdaniem zarządzających portfelami mają ponadprzeciętny potencjał wzrostu ceny akcji przy danym poziomie ryzyka. Fundusz będzie prowadził politykę dywersyfikacji portfela mającą na celu ograniczenie ryzyka inwestycyjnego. 4. Zasady podejmowania decyzji inwestycyjnych w dłużne papiery wartościowe W skład portfela wchodzą zarówno skarbowe, jak i nieskarbowe papiery wartościowe. Dobór papierów skarbowych do portfela oparty jest o analizę makroekonomiczną, jak również oczekiwania co do zmian w poszczególnych segmentach krzywej dochodowości. Inwestycje w nieskarbowe papiery dłużne realizowane są w zależności od oceny ogólnej sytuacji gospodarczej, oceny ryzyka poszczególnych emitentów oraz relacji oczekiwanej stopy zwrotu w stosunku do stopy zwrotu z porównywalnych skarbowych papierów wartościowych. Preferowane są inwestycje w papiery notowane na rynku regulowanym bądź w alternatywnym systemie obrotu Catalyst. III. Limity i ograniczenia inwestycyjne obowiązujące Fundusz Lokaty aktywów Funduszu w poszczególne kategorie instrumentów finansowych powinny spełniać następujące limity: udział instrumentów udziałowych w aktywach Funduszu powinien zawierać się w przedziale od 10% do 80%; udział instrumentów dłużnych w aktywach Funduszu powinien zawierać się w przedziale od 0% do 90%; udział depozytów i bankowych papierów wartościowych w aktywach Funduszu powinien zawierać się w przedziale od 0% do 50%; udział instrumentów dłużnych nie posiadających ratingu na poziomie inwestycyjnym w aktywach Funduszu nie powinien przekraczać 45%. Papiery wartościowe posiadające rating na poziomie inwestycyjnym definiuje się jako papiery wartościowe spełniające co najmniej jeden z poniższych warunków: 1) Emisja papierów wartościowych posiada ocenę na poziomie inwestycyjnym nadaną przez co najmniej jedną z poniższych agencji ratingowych: Fitch Ratings, Moody s Investors Service, Standard & Poor s; 2) Emitent papierów wartościowych posiada ocenę dla odpowiednich zobowiązań na poziomie inwestycyjnym nadaną przez co najmniej jedną z poniższych agencji ratingowych: Fitch Ratings, Moody s Investors Service, Standard & Poor s; 3) Podmiot, który udzielił nieodwołalnej gwarancji lub poręczenia emisji lub emitentowi papierów wartościowych, posiada ocenę dla na poziomie inwestycyjnym nadaną przez co najmniej jedną z poniższych agencji ratingowych: Fitch Ratings, Moody s Investors Service, Standard & Poor s. 12

15 Deklaracja zasad polityki inwestycyjnej Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego Ponadto od początku działalności Funduszu lokaty aktywów Funduszu w poszczególne kategorie instrumentów finansowych nie mogą przekroczyć limitów i ograniczeń ustalonych w Ustawie o OFE oraz przepisach wykonawczych. W szczególności: łączna wartość lokat aktywów Funduszu we wszystkich papierach wartościowych jednego emitenta albo dwóch lub większej liczby emitentów będących podmiotami związanymi nie może przekroczyć 10% wartości tych aktywów (powyższy limit nie dotyczy lokat w: obligacje, bony i inne papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, a także w pożyczki i kredyty udzielane tym podmiotom; obligacje, bony i inne papiery wartościowe, emitowane przez rządy lub banki centralne państw będących członkami Unii Europejskiej lub stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub członkami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, a także w pożyczki i kredyty udzielane tym podmiotom; obligacje i inne dłużne papiery wartościowe, opiewające na świadczenia pieniężne, gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, a także w depozyty, kredyty i pożyczki, gwarantowane lub poręczane przez te podmioty; obligacje i inne dłużne papiery wartościowe, opiewające na świadczenia pieniężne, gwarantowane lub poręczane przez rządy lub banki centralne państw będących członkami Unii Europejskiej lub stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub członkami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, a także w depozyty, kredyty i pożyczki, gwarantowane lub poręczane przez te podmioty; obligacje emitowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym; obligacje inne niż wyszczególnione w art. 141 ust. 1 pkt 33 ustawy o ofe, bankowe papiery wartościowe lub listy zastawne, emitowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego); w przypadku lokat w depozyty w bankach lub instytucjach kredytowych nie więcej niż 5% wartości aktywów Funduszu może być ulokowane w jednym banku lub jednej instytucji kredytowej albo w dwóch lub większej liczbie banków lub instytucji kredytowych będących podmiotami związanymi, przy czym w przypadku jednego dowolnie wybranego banku lub instytucji kredytowej albo grupy banków lub instytucji kredytowych będących podmiotami związanymi limit ten może wynosić 7,5% (o ile wewnętrzne regulacje Funduszu nie określają niższych limitów). Aktywa Funduszu nie mogą być lokowane w: a) akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez Towarzystwo zarządzające Funduszem; b) akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez akcjonariusza Towarzystwa zarządzającego Funduszem; c) akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez podmioty będące podmiotami związanymi w stosunku do podmiotów określonych w pkt. (a) i (b). IV. Wdrożone metody oceny ryzyka i procedury zarządzania ryzykiem Kluczowe ryzyka związane z działalnością inwestycyjną Funduszu podzielone są na następujące kategorie: a) Ryzyko rynkowe ryzyko spadku wartości aktywów Funduszu związane ze spadkiem wartości poszczególnych składników portfela (zarówno udziałowych, jak i dłużnych) na skutek niekorzystnych zmian cen na rynkach finansowych. W ramach ryzyka rynkowego wyróżnia się: ryzyko cen akcji ryzyko spadku wartości aktywów Funduszu w wyniku niekorzystnych zmian rynkowych cen akcji, ryzyko stopy procentowej - ryzyko wynikające z wrażliwości cen papierów wartościowych na zmiany rynkowych stóp procentowych, 13

16 Deklaracja zasad polityki inwestycyjnej Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego ryzyko walutowe - ryzyko spadku wartości aktywów Funduszu w wyniku fluktuacji kursów walutowych, które mogą przyczynić się do spadku zyskowności inwestycji Funduszu denominowanych w walutach obcych. b) Ryzyko kredytowe ryzyko spadku wartości aktywów Funduszu spowodowane spadkiem ceny instrumentu dłużnego danego emitenta na skutek jego niewypłacalności, obniżenia jego ratingu lub rozszerzenia się różnicy w rentowności pomiędzy obligacjami rządowymi a korporacyjnymi. c) Ryzyko płynności ryzyko spadku wartości aktywów Funduszu związane z brakiem możliwości przeprowadzenia transakcji pakietem papierów wartościowych bez istotnego wpływu na ich cenę. d) Ryzyko rozliczenia ryzyko spadku wartości aktywów Funduszu na skutek nieterminowego wywiązania się drugiej strony z transakcji zawartej przez Fundusz. e) Ryzyko związane z przechowywaniem aktywów ryzyko spadku wartości aktywów Funduszu wynikające z możliwości nienależytego wywiązywania się ze swoich obowiązków Depozytariusza Funduszu. f) Ryzyko koncentracji ryzyko wynikające z braku dywersyfikacji portfela aktywów. Ryzyko spadków wartości aktywów Funduszu z powodu dużego zaangażowania w instrumenty, dla których prawdopodobieństwo spadku wartości jest zależne od wspólnych czynników. W ramach systemu zarządzania ryzykiem inwestycyjnym wyróżnia się następujące poziomy monitorowania, kontrolowania oraz raportowania ryzyka: pierwszy poziom jest wykonywany wewnątrz Departamentu Inwestycji Nordea Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego S.A. ( DI ); drugi poziom jest wykonywany przez Dział Księgowości Funduszu Nordea Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego S.A. ( DK ); trzeci poziom jest wykonywany przez Dyrektora ds. Ryzyka Nordea Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego S.A. ( DR ) - w zakresie monitorowania i raportowania ryzyka dotyczącego inwestycji już dokonanych oraz Biuro ds. Zgodności i Kontroli Wewnętrznej Nordea Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego S.A. ( BZiKW ). czwarty poziom jest wykonywany w ramach audytów wewnętrznych. Dla poszczególnych ryzyk wprowadzono następujące metody oceny i procedury zarządzania ryzykiem: ryzyko rynkowe (w tym ryzyko cen akcji) oraz ryzyko koncentracji limity zaangażowania w poszczególne klasy aktywów, określone w niniejszej Deklaracji i kontrolowane każdego dnia roboczego przez DK; łączny limit zaangażowania w obligacje i inne dłużne papiery wartościowe nieposiadające ratingu inwestycyjnego, określony w niniejszej Deklaracji i kontrolowany każdego dnia roboczego przez DK; łączny limit zaangażowania w udziałowe instrumenty finansowe, ustalany przez Operacyjny Komitet inwestycyjny i kontrolowany każdego dnia roboczego przez DK; limity zaangażowania w poszczególne instrumenty udziałowe, ustalane przez Operacyjny Komitet Inwestycyjny i kontrolowane każdego dnia roboczego przez DK; limity zaangażowania w poszczególne dłużne papiery wartościowe, ustalane przez Operacyjny Komitet Inwestycyjny i kontrolowane każdego dnia roboczego przez DK; limity koncentracji w zakresie lokat bankowych oraz bankowych papierów wartościowych zatwierdzane przez Radę Nadzorczą Nordea PTE S.A. i kontrolowane każdego dnia roboczego przez DK. ryzyko stopy procentowej limity dla minimalnego i maksymalnego poziomu duration ustalane przez Operacyjny Komitet Inwestycyjny i kontrolowane każdego dnia roboczego przez DK. ryzyko walutowe limity na maksymalną wartość pozycji narażonej na ryzyko walutowe (wyrażone jako procent aktywów 14

17 Deklaracja zasad polityki inwestycyjnej Nordea Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego Funduszu dla każdej waluty obcej), ustalane przez Operacyjny Komitet Inwestycyjny i kontrolowane każdego dnia roboczego przez DK. ryzyko kredytowe monitoring ratingów poszczególnych papierów dłużnych wykonywany przez DK oraz DR. Podstawą analizy są ratingi nadane przez uznane agencje ratingowe, a w przypadku ich braku podstawę analizy stanowią oceny standingu finansowego emitentów papierów wartościowych przygotowane przez pracowników DI. ryzyko płynności mierzone stosunkiem wielkości danej pozycji Funduszu do średniego dziennego obrotu na rynku i oceniane przez zarządzającego portfelem w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnej. ryzyko rozliczenia zarządzane przez DK poprzez eliminowanie partnerów transakcji, którzy nie dochowali należytej staranności i dopuścili się opóźnień w rozliczeniach zawartych transakcji. ryzyko związane z przechowywania aktywów monitorowane przez DR poprzez badanie sytuacji finansowej Depozytariusza Funduszu. Niniejsza deklaracja zasad polityki inwestycyjnej Funduszu została przygotowana stosownie do postanowień art. 194a Ustawy o OFE. 15

18 Wprowadzenie do sprawozdania finansowego NORDEA DOBROWOLNY FUNDUSZ EMERYTALNY Wprowadzenie do sprawozdania finansowego 1. FUNDUSZ Nazwa Funduszu Nordea Dobrowolny Fundusz Emerytalny, zwany dalej: Funduszem lub Nordea DFE, wpisany został do Rejestru Funduszy Emerytalnych prowadzonego przez VII Wydział Cywilny i Rejestrowy Sądu Okręgowego w Warszawie pod numerem RFe 33. Fundusz, będąc dobrowolnym funduszem emerytalnym w rozumieniu ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych z dnia 28 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity: Dz.U poz. 989, z późn. zm., zwanej dalej Ustawą ), działa w oparciu o przepisy ww. ustawy i zezwolenia Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 7 lutego 2012 r. (sygnatura pisma DLU/DNS/6110/5/10//11/12/PG/MT). Przedmiotem działalności Funduszu jest prowadzenie indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego ( IKZE ), o których mowa w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz.U. z 2004 r. nr 116, poz z późn. zm.) ( ustawa o ike ). Cel inwestycyjny Celem inwestycyjnym Funduszu jest gromadzenie środków pieniężnych i ich inwestowanie z przeznaczeniem na wypłatę oszczędzającym po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Realizując wyznaczony cel, osoby podejmujące decyzje o sposobie lokowania aktywów Funduszu dążą do maksymalizowania wartości lokat przy określonym poziomie ryzyka inwestycyjnego. Fundusz jest funduszem o podwyższonym ryzyku, wynikającym z inwestowania znaczącej części aktywów w akcje charakteryzujące się wysokim ryzykiem, a także w dłużne papiery korporacyjne, z którymi wiąże się ryzyko kredytowe. Fundusz jest odpowiedni dla inwestorów gotowych zaakceptować podwyższone ryzyko poniesienia straty, w oczekiwaniu na osiągnięcie stopy zwrotu wyższej od lokat bankowych w dłuższym terminie. Stosowane ograniczenia inwestycyjne Fundusz lokuje swoje aktywa zgodnie z przepisami Ustaw, Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2011 r. w sprawie dodatkowych ograniczeń w zakresie prowadzenia działalności lokacyjnej przez fundusze emerytalne (Dz.U nr 90 poz. 517) oraz Statutu Funduszu. 2. TOWARZYSTWO Nordea Dobrowolny Fundusz Emerytalny jest zarządzany przez Nordea Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A. (zwane dalej Towarzystwem ) z siedzibą w Warszawie, przy Al. Jana Pawła II 27, zarejestrowane w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego nr KRS Jedynym właścicielem Towarzystwa jest Nordea Life Holding A/B z siedzibą w Szwecji, G Sztokholm. 3. DEPOZYTARIUSZ Funkcję Depozytariusza Funduszu pełni Bank Handlowy w Warszawie S.A., zwany dalej Depozytariuszem, z siedzibą przy ulicy Senatorskiej 16 w Warszawie. Obowiązki Depozytariusza reguluje Ustawa. 4. OKRES SPRAWOZDAWCZY I DZIEŃ BILANSOWY SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Fundusz rozpoczął działalność w dniu otrzymania pierwszej składki tj., 23 marca 2012 r. Prezentowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na dzień na dzień 31 grudnia 2013 r. 16

19 Wprowadzenie do sprawozdania finansowego i obejmuje okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. oraz dane porównawcze za okres od 23 marca 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. Sprawozdanie finansowe Funduszu zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności przez Fundusz w dającej się przewidzieć przyszłości, przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy od dnia 31 grudnia 2013 roku, gdyż zdaniem Zarządu Towarzystwa, nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania działalności Funduszu. 5. PRZYJĘTE ZASADY RACHUNKOWOŚCI FUNDUSZU Księgi rachunkowe Funduszu prowadzone są w języku polskim i w walucie polskiej oraz przechowywane w siedzibie Towarzystwa, przy Al. Jana Pawła II 27 w Warszawie, zgodnie z przepisami: Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity: Dz.U. 2013, poz. 330, z późn. zm.). Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych (tekst jednolity: Dz.U. 2013, poz. 876, z późn. zm.). Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad wyceny aktywów i zobowiązań funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2004 r. Nr 51, poz. 493, z póź. zm.). Podstawowe zasady rachunkowości zostały przedstawione poniżej. 5.1 Operacje dotyczące kapitału Wpłaty dokonane na rzecz członków Funduszu ujmowane są na dzień ich otrzymania. Wpłaty dokonane na rzecz członków Funduszu podlegają przeliczeniu na jednostki rozrachunkowe w najbliższym dniu wyceny po otrzymaniu wpłaty na rachunek przeliczeniowy. Przeliczenie następuje według wartości jednostki rozrachunkowej na dzień, w którym po raz pierwszy możliwe jest przyporządkowanie otrzymanych wpłat poszczególnym członkom. Liczba jednostek rozrachunkowych jest obliczana i podawana z dokładnością do czterech miejsc po przecinku, a ich wartość z dokładnością do dwóch. Obydwie wielkości są zaokrąglane na zasadach ogólnych. Zwiększenie kapitału Funduszu ujmowane jest w księgach rachunkowych na dzień przeliczenia. Zmniejszenie kapitału Funduszu ujmowane jest na dzień przeliczania jednostek rozrachunkowych na środki pieniężne. Środki pieniężne pochodzące z umorzenia jednostek rozrachunkowych wykazywane są na rachunku przeliczeniowym. 5.2 Składniki portfela inwestycyjnego Operacje dotyczące transakcji nabycia/zbycia składników portfela inwestycyjnego na rynku krajowym i zagranicznym ujmowane są w księgach rachunkowych Funduszu w dniu zawarcia transakcji na podstawie dowodu księgowego potwierdzającego ich dokonanie. Nabyte składniki portfela inwestycyjnego ujmuje się w księgach rachunkowych Funduszu według ceny nabycia obejmującej prowizję maklerską i inne opłaty, z wyłączeniem opłat dla Depozytariusza. Jeśli przedmiotem umowy sprzedaży są składniki portfela z należnymi odsetkami, odsetki te ujmuje się w księgach rachunkowych Funduszu według wartości na dzień rozliczenia umowy, uznając przychód z tytułu odsetek w wysokości zgodnej z zawartą umową. Składniki portfela inwestycyjnego nabyte nieodpłatnie posiadają cenę nabycia równą zero. W przypadku nabycia lub zbycia praw majątkowych innych niż opisane powyżej, prawa te ujmowane są w księgach rachunkowych Funduszu w dacie rozliczenia, na podstawie dokumentu potwierdzającego rozliczenie transakcji zakupu lub sprzedaży. Instrumenty finansowe nabyte na rynku nieposiadającym gwarancji rozliczenia, wprowadzone do portfela Funduszu na dzień zawarcia transakcji nie są brane pod uwagę przed dniem ich faktycznego rozliczenia, przy procedurze 17

20 Wprowadzenie do sprawozdania finansowego określania metodą HIFO sprzedawanej części portfela. Oznacza to, że w pierwszej kolejności sprzedawane są składniki portfela, do których przypisana jest najwyższa cena nabycia lub najwyższa wartość w cenie nabycia, powiększona o amortyzację w przypadku instrumentów dłużnych. Papiery wartościowe nabyte z dyskontem są wyceniane metodą liniowej amortyzacji dyskonta, liczonej od dnia następującego po rozliczeniu transakcji nabycia do dnia wykupu/sprzedaży papierów wartościowych. Papiery wartościowe nabyte z premią są wyceniane metodą liniowej amortyzacji premii, liczonej od dnia następującego po dniu rozliczenia transakcji nabycia do dnia wykupu/sprzedaży papierów wartościowych. Zmianę wartości nominalnej nabytych akcji niepowodującą zmiany wysokości kapitału akcyjnego emitenta, ujmuje się w zestawieniach analitycznych, w których są dokonywane zmiany dotyczące liczby posiadanych akcji oraz jednostkowej ceny nabycia. Prawa poboru oraz prawa do otrzymania dywidendy akcji notowanych na rynku regulowanym ujmuje się w księgach Funduszu na dzień, w którym po raz pierwszy akcje te były notowane bez tych praw. Prawa poboru oraz prawa do otrzymania dywidendy akcji nienotowanych na rynkach regulowanych ujmuje się w księgach na dzień następny po dniu ustalenia tych praw. Niewykonane prawa poboru akcji umarza się według ceny równej zeru na dzień wyceny następujący po dniu, w którym upływa termin realizacji zapisów na akcje. Wykonane prawo poboru wykazuje się w księgach rachunkowych do czasu jego zamiany na akcje. W przypadku, gdy na rynkach zagranicznych przyjęte są odmienne metody, niż określone powyżej, nabyte prawa ujmuje się zgodnie z metodami określonymi na tych rynkach, w dniu uzyskania dokumentu potwierdzającego istnienie oraz wartość tych praw. Na dzień wyceny aktywa wyrażone w walutach obcych ujmuje się w księgach rachunkowych po przeliczeniu na walutę polską według obowiązującego w dniu wyceny średniego kursu ogłaszanego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. 5.3 Wynik finansowy W każdym dniu wyceny ustala się wynik finansowy Funduszu obejmujący: wynik z inwestycji, zrealizowany i niezrealizowany zysk/stratę z inwestycji, Przychody i koszty za dni nie będące dniami wyceny ujmuje się na dzień następujący po dniach niebędących dniami wyceny. 5.4 Przychody operacyjne obejmują w szczególności: Odsetki: od lokat terminowych, od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych Funduszu, od nabytych papierów wartościowych z naliczanymi odsetkami. Odsetki od lokat i rachunków nalicza się odpowiednio na każdy dzień kalendarzowy, począwszy od dnia następującego po dniu ujęcia lokaty lub salda w księgach rachunkowych. Dywidendy. Odpisy dyskonta od nienotowanych dłużnych papierów wartościowych, nabytych poniżej wartości nominalnej. Dodatnie różnice kursowe powstałe w związku z wyceną składników aktywów i pasywów, za wyjątkiem różnic kursowych dotyczących składników portfela inwestycyjnego. Przychody z tytułu udzielonych pożyczek i kredytów, a także związane z nimi opłaty i prowizje. Przychody z tytułu udzielonych pożyczek w papierach wartościowych, a także związane z nimi opłaty i prowizje. 5.5 Koszty operacyjne Funduszu obejmują w szczególności: Koszty zarządzania Funduszem przez Towarzystwo, określone statutem Funduszu, są ujmowane w rozliczeniach międzyokresowych. Rezerwa na te koszty jest tworzona w każdym dniu wyceny. 18

21 Wprowadzenie do sprawozdania finansowego Wynagrodzenie Towarzystwa za zarządzanie Funduszem składa się z następujących części: a) wynagrodzenia stałego za zarządzanie Funduszem, b) wynagrodzenia zmiennego za zarządzanie Funduszem, uzależnionego od wyników zarządzania Funduszem. Wynagrodzenie stałe za zarządzanie Funduszem nie może być wyższe niż 1,95% wartości aktywów netto Funduszu w skali roku. Wysokość wynagrodzenia stałego za zarządzanie Funduszem jest obliczana na każdy dzień ustalania wartości aktywów netto Funduszu i płatna w ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca, przy czym przy ustalaniu wartości aktywów netto Funduszu nie uwzględnia się wartości lokat w jednostkach uczestnictwa zbywanych przez fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte oraz lokat w tytułach uczestnictwa emitowanych przez instytucje wspólnego inwestowania mające siedzibę za granicą. Wynagrodzenie zmienne za zarządzanie Funduszem jest uzależnione od wyników zarządzania Funduszem w odniesieniu do indeksu odniesienia Funduszu (benchmarku) i wypłacane jest tylko w przypadku, gdy stopa zwrotu Funduszu w danym okresie rozliczeniowym jest dodatnia i jednocześnie stopa zwrotu Funduszu jest wyższa od stopy zwrotu benchmarku. Wynagrodzenie zmienne za zarządzanie wynosi maksymalnie 15% nadwyżki wyników zarządzania Funduszem ponad wynik benchmarku w danym okresie rozliczeniowym i jest wyliczane na ostatni dzień okresu rozliczeniowego zgodnie ze wzorem: VF t = NAV t F max(er t ; 0) F VFR gdzie: t oznacza okres rozliczeniowy, VF t wartość Wynagrodzenia Zmiennego za dany okres rozliczeniowy, NAV t średnia dzienna Wartość Aktywów Netto Funduszu w danym okresie rozliczeniowym t, ER t Nadwyżka Wyników Zarządzania Funduszem wyliczona za dany okres rozliczeniowy t, VFR stawka wynagrodzenia zmiennego (maksymalnie 15%). Nadwyżka Wyników Zarządzania Funduszem ponad wynik benchmarku wyliczana jest w danym okresie rozliczeniowym zgodnie ze wzorem: ER t = R Ft max (R Bt ; 0) gdzie: R Ft stopa zwrotu z Funduszu za dany okres rozliczeniowy t wyliczana zgodnie ze wzorem: R Ft = WJR t WJR t-1 gdzie: WJR t wartość jednostki rozrachunkowej Funduszu w ostatnim dniu roboczym danego okresu rozliczeniowego t, WJR t-1 wartość jednostki rozrachunkowej Funduszu w ostatnim dniu roboczym poprzedniego okresu rozliczeniowego (w przypadku pierwszego okresu rozliczeniowego wartość jednostki rozrachunkowej Funduszu w pierwszym dniu tego okresu), R Bt stopa zwrotu benchmarku za dany okres rozliczeniowy t, wyliczana zgodnie ze wzorem: R Bt = Π k d=1 1 (1 + R Bd ) 1 gdzie: d dzień ustalania wartości aktywów netto Funduszu, k liczba dni, w których ustalana jest wartość aktywów netto Funduszu w trakcie okresu rozliczeniowego t, R Bd stopa zwrotu z benchmarku za okres pomiędzy kolejnymi dniami ustalania wartości aktywów netto Funduszu, wyliczana zgodnie ze wzorem: R Bd = 40% ( WIG20d 1 ) +50% ( CPGBId 1 ) +10% ( WIBID O/N d-1 D ) WIG20 d-1 CPGBI d gdzie: WIG20 d wartość indeksu WIG20 w danym dniu ustalania wartości aktywów netto Funduszu d, 19

22 Wprowadzenie do sprawozdania finansowego WIG20 d-1 wartość indeksu WIG20 w poprzednim dniu ustalania wartości aktywów netto Funduszu (w przypadku pierwszego dnia ustalania wartości aktywów nettofunduszu wartość indeksu w pierwszym dniu ustalania wartości aktywów netto Funduszu), CPGBI d wartość indeksu Citigroup Poland Government Bond Index AllMaturities w danym dniu ustalania wartości aktywów netto Funduszu d, CPGBI d-1 wartość indeksu Citigroup Poland Government Bond Index AllMaturitiesw poprzednim dniu ustalania wartości aktywów netto Funduszu (w przypadku pierwszego dnia ustalania wartości aktywów nettofunduszu wartość indeksu w pierwszym dniu ustalania wartości aktywów netto Funduszu), WIBID O/N d-1 stopa Warsaw Interbank Bid RateOvernight, ustalana przez Stowarzyszenie Rynków Finansowych ACI Polska w poprzednim dniu ustalania wartości aktywów netto Funduszu d-1 (w przypadku pierwszego dnia ustalania wartości aktywów netto Funduszu wartość stopyw pierwszym dniu ustalania wartości aktywów netto Funduszu), D liczba dni kalendarzowych pomiędzy danym dniem ustalania wartości aktywów netto Funduszu d a poprzednim dniem ustalania wartości aktywów netto Funduszu d-1. Okresem rozliczeniowym w odniesieniu do wynagrodzenia zmiennego jest rok obrotowy Funduszu. Wartość rezerwy na wynagrodzenie Towarzystwa za wyniki zarządzania obliczona na ostatni dzień roku obrotowego Funduszu, wypłacana jest Towarzystwu do 10 dnia miesiąca następującego po zakończeniu roku obrotowego Funduszu. Koszty stanowiące równowartość wynagrodzenia Depozytariusza (określone w umowie o wykonywanie funkcji Depozytariusza oraz statucie Funduszu) ujmowane są w rozliczeniach międzyokresowych. Rezerwa na te koszty jest tworzona w każdym dniu wyceny i obejmuje: opłatę za przechowywanie aktywów; opłaty z tytułu obciążania rachunku Funduszu; opłatę za weryfikację wartości aktywów netto Funduszu; opłaty z tytułu rozliczania transakcji papierów wartościowych; równowartość opłat należnych Krajowemu Depozytowi Papierów Wartościowych S.A. Koszty wynagrodzenia Depozytariusza są rozliczane miesięcznie. Amortyzację premii od dłużnych papierów wartościowych nienotowanych na rynku regulowanym, nabytych powyżej wartości nominalnej. Ujemne różnice kursowe powstałe w związku z wyceną składników aktywów i pasywów, za wyjątkiem różnic kursowych dotyczących składników portfela inwestycyjnego. Odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek. Odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek naliczane są proporcjonalnie za każdy dzień, z uwzględnieniem warunków spłaty kredytu. Koszty związane z działalnością Funduszu, które nie mogą być pokrywane bezpośrednio z aktywów Funduszu, podlegają refinansowaniu przez Towarzystwo. Fundusz prowadzi pozabilansową ewidencję kosztów pokrywanych przez Towarzystwo. W związku z dokonywanymi przez Fundusz inwestycjami na zagranicznych rynkach finansowych, powstałe zobowiązania związane z realizacją transakcji, przekraczające odpowiednie koszty krajowych instytucji rozliczeniowych są refundowane przez Towarzystwo. 6. PODSTAWOWE ZASADY WYCENY AKTYWÓW I ZOBOWIĄZAŃ FUNDUSZU Wartość aktywów i zobowiązań funduszu emerytalnego jest ustalana przez Fundusz w każdym dniu wyceny, 20