PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY CHEŁM. ZAŁĄCZNIK DO UCHWAŁY NR XIII/109/2015 RADY GMINY CHEŁM Z DNIA r.

Transkrypt

1 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY CHEŁM ZAŁĄCZNIK DO UCHWAŁY NR XIII/109/2015 RADY GMINY CHEŁM Z DNIA r. CHEŁM, sierpień 2015

2 Opracowanie: Centrum Doradztwa Energetycznego Sp. z o.o. Biuro: ul. Krakowska Mikołów Tel/fax: biuro@ekocde.pl Zespół autorów: Agnieszka Kopańska Klaudia Moroń Michał Mroskowiak Wojciech Płachetka Agnieszka Skrabut Ewelina Tabor Pod redakcją: Ewelina Tabor Strona 2

3 Spis treści Streszczenie w języku niespecjalistycznym... 6 Gospodarka niskoemisyjna Cele strategiczne Cele szczegółowe Źródła prawa Prawo międzynarodowe Prawo krajowe Zgodność dokumentu z przepisami o Strategicznej Ocenie Oddziaływania na Środowisko Cele i strategie Wymiar krajowy Wymiar regionalny Wymiar lokalny Inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla dla Gminy Chełm Metodologia Czynniki wpływające na emisję Charakterystyka Gminy Chełm Charakterystyka ogólna Demografia Sytuacja mieszkaniowa Sytuacja gospodarcza Układ komunikacyjny Klimat Bilans emisji Transport tranzytowy Transport lokalny...55 Strona 3

4 4.3. Podsumowanie Energia elektryczna Oświetlenie uliczne Paliwa opałowe Gaz Budynki użyteczności publicznej Podsumowanie...78 Plan działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej Metodologia doboru działania Specyfikacja poszczególnych metod redukcji emisji Energia wiatrowa Energia słoneczna Odnawialne źródła emisji Termomodernizacja Interesariusze Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Działania na rzecz gospodarki niskoemisyjnej Planowane rezultaty Monitoring działań Uwarunkowania realizacji zadań Źródła finansowania Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Środki NFOŚiGW Środki WFOŚiGW Inne programy krajowe i międzynarodowe Bank Ochrony Środowiska Bank Gospodarstwa Krajowego - Fundusz Termomodernizacji i Remontów ESCO Strona 4

5 Spis tabel Spis rysunków Załącznik nr I- Baza inwentaryzacji Załącznik nr II- Zestawienie działań Załącznik nr III- Harmonogram działań Strona 5

6 Streszczenie w języku niespecjalistycznym Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Chełm jest dokumentem strategicznym, opisującym kierunki działań zmierzających do osiągnięcia celów pakietu klimatyczno-energetycznego, tj. redukcji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, zwiększenia efektywności energetycznej, poprawy jakości powietrza oraz zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii. Wdrożenie zapisów Planu gospodarki niskoemisyjnej wpłynie na poprawę stanu środowiska i jakości życia mieszkańców gminy poprzez kontynuację rozpoczętych wiele lat temu działań w zakresie m.in.: ograniczenia emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, termomodernizacji budynków mieszkalnych, użyteczności publicznej, modernizacji i rozbudowy infrastruktury drogowej, zmniejszenia energochłonności oświetlenia ulicznego oraz innych dziedzin funkcjonowania gminy. We wstępnej części opracowania dokonano charakterystyki Gminy Chełm z perspektywy aspektów wpływających na emisję dwutlenku węgla do atmosfery, w szczególności przeanalizowano zmiany ilości mieszkańców gminy, ilości pojazdów, ilości obiektów mieszkalnych i przedsiębiorstw działających na terenie gminy. Ocenie poddano również zgodność opracowania z przepisami krajowymi, dokumentami strategicznymi oraz wytycznymi Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W pierwszej, merytorycznej części dokumentu zaprezentowano raport z inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla na terenie gminy w podziale na źródła tej emisji, tj. paliw opałowych, paliw transportowych, energii elektrycznej oraz gazu systemowego. Latami, które przyjęto jako kamienie milowe w inwentaryzacji to rok 2000 (jako rok bazowy), 2013 (jako rok obliczeniowy) oraz rok 2020 (jako rok docelowej prognozy). W drugiej części opracowania wskazano działania, które mogą stanowić remedium, na rosnącą emisję CO 2 na terenie gminy. W działaniach tych można odnaleźć obszary adresowane zarówno do mieszkańców i przedsiębiorców, jak i bezpośrednio do włodarzy gminy. Wraz z działaniami wskazano potencjalne źródła ich finansowania, które powinny sprzyjać realizacji założonych celów. Strona 6

7 Gospodarka niskoemisyjna Na szczeblu prawa międzynarodowego i unijnego Polska podjęła zobowiązania, zmierzające do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w ramach tzw. pakietu klimatyczno-energetycznego UE 1 oraz strategii Europa Są to: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z poziomem z roku 1990, zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii, zmniejszenie zużycia energii o 20% w stosunku do tzw. scenariusza Business As Usual 3. Realizacja ww. celów wymagać będzie podjęcia szeregu różnorodnych i szeroko zakrojonych działań, nie tylko bezpośrednio sprzyjających ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń, ale również tych, które wpływają na redukcję w sposób pośredni sprzyjając zmniejszeniu zużyciu paliw i energii. Jak wynika z opublikowanego 24 lutego 2011 r. raportu Banku Światowego Transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej w Polsce, krajowy potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych wynosi około 30% do roku 2030 w porównaniu do roku Realizacja tego potencjału może jednak nastąpić tylko w sytuacji współdziałania w ramach kluczowych sektorów gospodarczych (energetyka, transport, przemysł) oraz na różnych szczeblach administracyjnych nie tylko krajowym i europejskim, ale także w skali regionalnej i lokalnej (gminy oraz powiatu). W perspektywie krajowej, odpowiedzią na wyzwania w dziedzinie ochrony klimatu, jest opracowanie Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej. Istotą programu jest podjęcie działań zmierzających do przestawienia gospodarki na gospodarkę niskoemisyjną. Zmiana ta powinna skutkować nie tylko korzyściami środowiskowymi, ale przynosić równocześnie korzyści ekonomiczne i społeczne. W przyjętych 16 sierpnia 2011 r. przez Radę Ministrów 1 Pakiet klimatyczno energetyczny jest próbą zintegrowania polityki klimatycznej i energetycznej całej Unii Europejskiej. W skład pakietu wchodzi szereg aktów prawnych i założeń dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia efektywności energetycznej, promocji energii ze źródeł odnawialnych m.in.: Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r., zmieniona dyrektywą 2009/29/WE, Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. 2 Europa 2020 jest strategią rozwoju społeczno gospodarczego Unii Europejskiej obejmującą okres 10 lat do 2020 roku. Jest to dokument przedstawiający cele rozwoju Unii Europejskiej pod względem społeczno gospodarczym, przy uwzględnieniu założeń zrównoważonego rozwoju. Przez rozwój zrównoważony należy rozumieć taki wzrost gospodarczy, w którym zachowana jest wszelka równowaga pomiędzy środowiskiem naturalnym a człowiekiem. Jak podaje serwis internetowy europa.eu, w strategii Europa 2020 ustalono pięć nadrzędnych celów, które UE ma osiągnąć do 2020 roku. Obejmują one zatrudnienie, badania i rozwój, klimat i energię, edukację, integrację społeczną i walkę z ubóstwem. 3 Termin Business as Usual określany jest jako scenariusz referencyjny, oznacza on perspektywę rozwoju gospodarczego w dotychczasowym, najbardziej standardowym kształcie bez wpływu zdarzeń nadzwyczajnych, czy wydatków na dedykowane działania inwestycyjne. Strona 7

8 Założeniach Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, określono cele szczegółowe sprzyjające osiągnięciu wskazanego celu głównego, a są to: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami, promocja nowych wzorców konsumpcji. Na szczeblu lokalnym, zachętą do realizacji celów wynikających z pakietu klimatycznoenergetycznego, mają być działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, pełniącego rolę instytucji zarządzającej i wdrażającej Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) na lata Planuje się bowiem w sposób uprzywilejowany, traktować gminy aplikujące o środki z programu krajowego POIiŚ na lata oraz z programów regionalnych na lata , które będą posiadać opracowany Plan gospodarki niskoemisyjnej. 1. Cele strategiczne Celem opracowania i uchwalenia Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Chełm jest przede wszystkim realizacja celów zawartych w pakiecie klimatyczno-energetycznym, do których należą: redukcja emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, redukcja zużycia energii finalnej poprawa efektywności energetycznej. Należy mieć jednakże na uwadze zróżnicowane możliwości zmniejszenia oddziaływania człowieka na środowisko w obszarach miejskich (silnie zurbanizowanych, uprzemysłowionych o dużym ruchu samochodowym) i na obszarach wiejskich, w których głównym źródłem emisji są lokalne kotły węglowe. Oznacza to, że poszczególne cele pakietu klimatyczno-energetycznego, mogą być w zależności od uwarunkowań lokalnych zrealizowane w różnym stopniu, stąd też wyznaczenie celów dokumentu musi być bardzo głęboko osadzone w specyfice lokalnej. Strona 8

9 2. Cele szczegółowe Podstawą określenia zadań zmierzających do realizacji celów strategicznych, są obszary wyznaczone przez cele szczegółowe pozwalają one zakreślić priorytetowe sfery, na które może oddziaływać Plan gospodarki niskoemisyjnej, które z jednej strony znacząco przyczyniają się do emisji dwutlenku węgla z drugiej cechują się potencjałem do obniżenia tego niekorzystnego oddziaływania. Cele szczegółowe określono jako ramowe dla dalszego podejmowania decyzji oraz funkcjonowania monitoringu realizacji przedsięwzięć PGN. Cele szczegółowe: 1. Gmina Chełm jako miejsce zarządzane w sposób zrównoważony i ekologiczny. 2. Ograniczenie emisji CO 2 oraz emisji zanieczyszczeń z instalacji wykorzystywanych na terenie gminy, a także emisji pochodzącej z transportu, zużycia energii elektrycznej i paliw opałowych. 3. Zwiększenie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. 4. Poprawa ładu przestrzennego, rozwój zrównoważonej przestrzeni publicznej. 5. Realizacja idei wzorcowej roli sektora publicznego w zakresie oszczędnego gospodarowania energią. 6. Zwiększenie świadomości mieszkańców dotyczącej ich wpływu na gospodarkę lokalną. 7. Promocja wizji zrównoważonego transportu. 8. Promocja efektywnego energetycznie oświetlenia. Cel szczegółowy 1: Istotnym celem jest pełnienie funkcji koordynującej i wspierającej działania pozytywnie wpływające na rozwój zrównoważonej lokalnej polityki energetycznej. Ponadto ważne jest pełnienie roli wzorca w realizowaniu działań proefektywnościowych i proekologicznych, zarówno w przedsięwzięciach inwestycyjnych związanych z efektywnością energetyczną, jak i wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Celem jest rozwój systemów zarządzania uwzględniających lokalne potrzeby i uwarunkowania, wspierających systemy podejmowania decyzji strategicznych oraz szczegółowych. Cel szczegółowy 2: Jednym z głównych celów realizacji PGN jest ograniczenie emisji CO 2 oraz gazów cieplarnianych zgodnie z europejską polityką klimatyczną. Ponadto, istotne jest spełnienie wymogów norm dotyczących jakości powietrza. 1. Transport: Emisja z transportu generowana jest przez transport lokalny (mieszkańców poruszających się na terenie gminy). Niestety możliwości redukcji emisji w tym sektorze są niewielkie. Działania gminy w tym obszarze ograniczają się jedynie do poszukiwania Strona 9

10 alternatywnych środków transportu, którym sprzyja rozwój ścieżek rowerowych, czy komunikacji lokalnej. 2. Zużycie energii elektrycznej: Redukcja emisji wynikających ze zużycia energii elektrycznej przez odbiorców końcowych, może zostać ograniczona w ramach poprawy efektywności energetycznej obiektów (obniżenie zużycia energii w obiektach mieszkalnych i komercyjnych) oraz wytwarzania energii elektrycznej w rozproszonych mikroinstalacjach wykorzystujących odnawialne źródła energii, które nie generują szkodliwych zanieczyszczeń. W szczególności potencjałem rozwojowym wykazują się instalacje fotowoltaiczne i mikroturbiny wiatrowe, które można zamontować nie tylko na obiektach publicznych, ale także na dachach domów jednorodzinnych. 3. Zużycie paliw opałowych: Szczególną szkodliwością charakteryzują się lokalne kotły węglowe generujące tzw. niską emisję, gdzie oprócz dwutlenku węgla do atmosfery emitowane są szkodliwe i uciążliwe pyły. W obszarze tym szczególnie istotne jest wspieranie działań związanych z wymianą źródeł ciepła na bardziej ekologiczne (gazowe, biomasowe) oraz promowanie energooszczędnego budownictwa w szczególności domów pasywnych o bardzo niskich stratach cieplnych. Wzór dla mieszkańców może stanowić również termomodernizacja obiektów publicznych, która sprzyja redukcji zapotrzebowania na energię elektryczną. Cel szczegółowy 3: Jednym z najważniejszych celów szczegółowych jest zwiększenie produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Coraz większa ekonomiczna opłacalność wykorzystywania tego typu technologii może mieć kluczowe znaczenie dla promocji technologii związanych z energią słoneczną, czy geotermalną. Dlatego też głównym celem będzie wsparcie wykorzystania OZE zarówno poprzez pilotażowe działania inwestycyjne, jak również promocję i edukację mieszkańców/inwestorów, oraz w efekcie zwiększenie udziału wykorzystywanej energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Bilans energetyczny gminy oparty m.in. o wykorzystanie OZE zwiększa bezpieczeństwo energetyczne gminy, wpływając na niezależność lokalnych użytkowników energii od sytuacji występującej na rynku nośników sieciowych. Cel szczegółowy 4: Osiągnięcie ładu przestrzennego stanowi jedno z największych wyzwań współczesnych gmin i ma ogromny wpływ na atrakcyjność migracyjną ludności. Celem jest osiągnięcie statusu gminy, w której wysoki poziom życia powoduje dodatni przyrost migracji, oraz wysoki stopień zadowolenia mieszkańców. Ład przestrzenny bezpośrednio wpływa na atrakcyjność korzystania ze struktur urbanistycznych, przestrzeń wykorzystywana publicznie powinna zachęcać do przebywania i inwestowania w obrębie gminy. Strona 10

11 Cel szczegółowy 5: Idea wzorcowej roli sektora publicznego znajduje się w krajowych dokumentach strategicznych. Celem jest aby zarówno działania, jak i przedsięwzięcia, które będą realizowane przez jednostkę samorządu terytorialnego w przyszłości pełniły rolę wzorca dla mieszkańców i inwestorów. Można to osiągnąć zarówno poprzez działania inwestycyjne, jak i systemowe (np. poprzez prowadzenie systemu zielonych zamówień publicznych), a następnie poprzez dotarcie z opisem realizowanych przedsięwzięć do zainteresowanych grup (np. poprzez informacje na stronie internetowej). Cel szczegółowy 6: Zwiększenie partycypacji społecznej w działaniach na rzecz zrównoważonego rozwoju gminy ma podstawowe znaczenie w kontekście realizacji poszczególnych celów planu. Działania edukacyjne i informacyjne pozwolą na podejmowanie świadomych decyzji inwestycyjnych oraz eksploatacyjnych, związanych z wykorzystywaniem energii i paliw. Przewiduje się, że realizacja tego celu wpłynie korzystnie na podniesienie świadomości ekologicznej i kompetencji nie tylko użytkowników obiektów, lecz także na wykonawców, w tym architektów i projektantów. Istotne jest zaangażowanie dzieci i młodzieży w ramach kształtowania odpowiednich postaw proekologicznych. Ważne, aby jak największa grupa mieszkańców gminy brała czynny udział w proekologicznych działaniach władz samorządowych. Cel szczegółowy 7: Wpływ gminy na uczestników transportu jest dość ograniczony. Mimo to istnieje duży wachlarz działań promocyjnych, które mogą bezpośrednio wpływać na zachowania i decyzje podejmowane przez mieszkańców/kierowców. Promocja transportu ekologicznego może przebiegać np. w oparciu o pełnienie roli wzorca, wykorzystującego nowoczesne i ekologiczne rozwiązania. Cel szczegółowy 8: Wykorzystywanie zaawansowanych technologii na obszarze gminy powinno być nieustannie promowane. Energooszczędne rozwiązania w dziedzinie oświetlenia publicznego stają się coraz bardziej popularne oraz coraz mniej kosztowne. Rynek oświetlenia typu LED staje się coraz bardziej prężny dopasowując się do wymagań klientów. Realizacja inwestycji w tym zakresie zmniejszy zużycie energii w systemie oświetlenia ulicznego, mając jednocześnie na celu popularyzację energooszczędnego oświetlenia wśród mieszkańców. Zgodnie z powyższym niniejsze opracowanie będzie miało następujący zakres i strukturę: 1) Gospodarka niskoemisyjna Gospodarka emisyjna definicja pojęcia oraz cele jej promowania w perspektywie , Źródła prawa podstawy prawne opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej, Strona 11

12 Cele i strategie przedstawienie dokumentów strategicznych obowiązujących na poszczególnych szczeblach administracyjnych wraz z oceną ich zgodności z treścią Planu. 2) Raport z inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych na terenie gminy, zawierający: Metodologię opis sposobu przeprowadzenia inwentaryzacji, Informacje ogólne opis czynników wpływających na emisję, charakterystyka gminy, Inwentaryzację - obliczenia dotyczące emisji gazów cieplarnianych na terenie gminy, powstałe wskutek wykorzystania paliw transportowych, opałowych, energii elektrycznej, gazu z podziałem na poszczególne sektory, Prognozę emisji planowany poziom emisji dla roku 2020 przy założeniu braku działań ukierunkowanych na obniżenie emisji gazów cieplarnianych oraz w wariancie niskoemisyjnym. 3) Plan działań na rzecz zrównoważonej energii, zawierający: Metodologię doboru działań opis sposobów doboru proponowanych działań, Opis poszczególnych metod redukcji emisji część informacyjna planu działań poświęcona przybliżeniu korzyści płynących z zastosowania poszczególnych źródeł odnawialnych oraz przedsięwzięć sprzyjających poprawie efektywności energetycznej, Zestawienie proponowanych działań spis działań razem z planowanym efektem ekologicznym, kosztem ich realizacji oraz wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację, Monitoring i ewaluację działań zalecenia dotyczące monitorowania rezultatów prowadzonych działań, Interesariuszy Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, Uwarunkowania realizacji działań określenie czynników sprzyjających oraz utrudniających realizację założonych działań, Źródła finansowania aktualne na dzień opracowania planu, zestawienie programów umożliwiających sfinansowanie zaplanowanych działań. 3. Źródła prawa 3.1. Prawo międzynarodowe Strona 12

13 Przekształcenie w kierunku gospodarki niskoemisyjnej stanowi jedno z najważniejszych wyzwań gospodarczych i środowiskowych, stojących przed Unią Europejską i państwami członkowskimi. Gmina Chełm dostrzega korzyści jakie niesie ze sobą przestawianie gospodarki na tory niskoemisyjne. Rozwój gospodarczy odbywa się w głównej mierze na poziomie lokalnym, a więc chcąc transformować gospodarkę właśnie tam powinno się planować określone działania. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Chełm będzie spójny z celami pakietu klimatycznoenergetycznego, realizując ponadto wytyczne nowej strategii zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego Unii Europa Dokument ten jest ważnym krokiem w kierunku wypełnienia zobowiązania Polski w zakresie udziału energii odnawialnej w końcowym zużyciu energii do 2020 r., w podziale na: elektroenergetykę, ciepło i chłód oraz transport. Wymagania te wynikają z dyrektywy 2009/28/WE z 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Celem dla Polski, wynikającym z powyższej dyrektywy jest osiągnięcie w 2020 r. co najmniej 15% udziału energii z odnawialnych źródeł w zużyciu energii finalnej brutto, w tym co najmniej 10% udziału energii odnawialnej zużywanej w transporcie. PGN jest również zgodny z Dyrektywą 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej, w której Komisja Europejska nakłada obowiązek dotyczący oszczędnego gospodarowania energią wobec jednostek sektora publicznego oraz z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, która zobowiązuje państwa członkowskie UE aby od końca 2018 r. wszystkie nowo powstające budynki użyteczności publicznej były budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Źródła prawa europejskiego: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej (Dziennik Urzędowy UE L315/1 14 listopada 2012 r.). Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz. U. UE L ). Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia Strona 13

14 emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych Prawo krajowe Regulacje prawne mające wpływ na planowanie energetyczne w Polsce można znaleźć w kilkunastu aktach prawnych. Planowanie energetyczne, zgodne z aktualnie obowiązującymi regulacjami, realizowane jest głównie na szczeblu gminnym. W pewnym zakresie uczestniczy w nim także samorząd województwa. Biorą w nim także udział wojewodowie oraz Minister Gospodarki, jako przedstawiciele administracji rządowej. Na planowanie energetyczne ma również wpływ działalność przedsiębiorstw energetycznych. Plan gospodarki niskoemisyjnej tematycznie zbliżony jest do projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, określonym w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz oraz z 2013 r. poz. 984 i poz. 1238). Jednak jako dokument strategiczny ma bowiem charakter całościowy (dotyczy całej gminy) i długoterminowy, koncentrujący się na podniesieniu efektywności energetycznej, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych, nie podlega regulacjom związanym z przyjęciem projektu założeń do planu. Warto podkreślić, iż sporządzenie Planu gospodarki niskoemisyjnej nie jest na dzień jego sporządzania wymagane żadnym przepisem prawa, inaczej niż w przypadku programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych unormowanych ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232). Potrzeba jego opracowania wynika z zachęt proponowanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w szczególności jest to Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko perspektywy budżetowej , priorytet 9.3 Plany gospodarki niskoemisyjnej. Potrzeba opracowania Planu jest zgodna z polityką Polski i wynika z Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 r. Program ma umożliwić Polsce odegranie czynnej roli w wyznaczaniu europejskich i światowych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych, ma też uzasadnienie w realizacji międzynarodowych zobowiązań Polski i realizacji pakietu klimatyczno-energetycznego UE. Dlatego też bardzo ważne jest ukształtowanie postaw ukierunkowanych na rzecz budowania gospodarki niskoemisyjnej oraz patrzenia niskoemisyjnego na zasoby i walory gminy wśród władz gmin, radnych, grup eksperckich. Strona 14

15 Z założeń programowych NPRGN wynikają również szczegółowe zadania dla gmin: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, zapobieganie powstaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Chełm pomoże w spełnieniu obowiązków nałożonych na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, określonych w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551 z późn. zm.). Powyższa ustawa określa m.in.: zasady określenia końcowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią, zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej. Pełnienie modelowej roli przez administrację publiczną wykonywane jest na podstawie powyższej ustawy, określającej między innymi zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej. Na podstawie art. 10 ustawy, jednostka sektora publicznego, realizując swoje zadania powinna stosować co najmniej dwa z pięciu wyszczególnionych w ustawie środków poprawy efektywności energetycznej. Wymogi w zakresie ostatecznego kształtu Planu gospodarki niskoemisyjnej zwiera również Załącznik nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013, prowadzonego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska. Dokument ten, zatytułowany Szczegółowe zalecenia dotyczące struktury planu gospodarki niskoemisyjnej, zawiera założenia i wymagania dotyczące treści planu przedstawione poniżej. Założenia do przygotowania planu gospodarki niskoemisyjnej: objęcie całości obszaru geograficznego gminy, skoncentrowanie się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu OZE, czyli wszystkich działań mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza w tym pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz emisji dwutlenku węgla, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń w powietrzu, Strona 15

16 współuczestnictwo podmiotów będących producentami i/lub odbiorcami energii (z wyjątkiem instalacji objętych systemem EU ETS) ze szczególnym uwzględnieniem działań w sektorze publicznym, objęcie planem obszarów, w których władze lokalne mają wpływ na zużycie energii w perspektywie długoterminowej, podjęcie działań mających na celu wspieranie produktów i usług efektywnych energetycznie (np. zamówienia publiczne), podjęcie działań mających wpływ na zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii (współpraca z mieszkańcami i zainteresowanymi stronami, działania edukacyjne), spójność z nowotworzonymi bądź aktualizowanymi założeniami do planów zaopatrzenia w ciepło, chłód i energię elektryczną bądź paliwa gazowe (lub założeniami do tych planów) i programami ochrony powietrza. Wymagania wobec planu: przyjęcie do realizacji planu poprzez uchwałę Rady Gminy, wskazanie mierników osiągnięcia celów, określenie źródeł finansowania, plan wdrażania, monitorowania i weryfikacji, spójność z innymi planami/programami (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, założenia/plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, program ochrony powietrza), zgodność z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, kompleksowość planu, tj.: wskazanie zadań nieinwestycyjnych, takich jak planowanie miejskie, zamówienia publiczne, strategia komunikacyjna, promowanie gospodarki niskoemisyjnej oraz inwestycyjnych, w następujących obszarach: zużycie energii w budynkach/instalacjach (budynki i urządzenia komunalne, budynki i urządzenia usługowe niekomunalne, budynki mieszkalne, oświetlenie uliczne; zakłady przemysłowe poza EU ETS fakultatywnie), dystrybucja ciepła, zużycie energii w transporcie (transport publiczny, tabor gminny, transport prywatny i komercyjny, transport szynowy), w tym poprzez wdrażanie systemów organizacji ruchu, Strona 16

17 gospodarka odpadami w zakresie emisji nie związanej ze zużyciem energii (CH4 ze składowisk) fakultatywnie, produkcja energii zakłady/instalacje do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu, z wyłączeniem instalacji objętej EU ETS. Źródła prawa: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz z późn. zm.). Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz z późn. zm.). Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.). Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 712). Konstytucja RP (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.). 4. Zgodność dokumentu z przepisami o Strategicznej Ocenie Oddziaływania na Środowisko Zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (ustawa OOŚ), przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego, polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, Strona 17

18 polityk, strategii, planów lub programów, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony. Dla dokumentów nieujętych w powyższym katalogu (w taką sytuację wpisuje się Plan gospodarki niskoemisyjnej) konieczne jest przeprowadzenie uzgodnień stwierdzających konieczność lub brak konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 57 i 58 ustawy OOŚ, w przypadku planów gospodarki niskoemisyjnej, organami właściwymi do przeprowadzenia uzgodnień są: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. Konieczność przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko pojawia się w sytuacji, gdy opracowywany dokument wyznacza ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub, gdy realizacja postanowień dokumentu może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko. Plan gospodarki niskoemisyjnej przewiduje co prawda podjęcie przez gminę projektów zarówno o charakterze inwestycyjnym, jak i nieinwestycyjnym, aczkolwiek stanowią one element przede wszystkim propagujący zachowania o charakterze prośrodowiskowym przez mieszkańców gminy. Żadne z działań ujętych w dokumencie nie jest przedsięwzięciem mogącym znacząco oddziaływać na środowisko, a sam dokument nie wyznacza ram dla późniejszych realizacji innych przedsięwzięć (nieujętych w dokumencie), mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Ze względu na przewidywany rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko dokumentu nie występuje oddziaływanie skumulowane lub transgraniczne oraz nie występuje ryzyko dla zdrowia ludzi lub zagrożenia dla środowiska. Celem dokumentu jest bowiem upowszechnienie działań niskonakładowych o bardzo małej skali, które mogą zostać wdrożone przez indywidualne osoby i małe podmioty gospodarcze. 5. Cele i strategie 5.1. Wymiar krajowy Gospodarka niskoemisyjna i zwiększenie efektywności energetycznej są przedmiotem planów i strategii na szczeblu gminnym, wojewódzkim i krajowym. Polska czynnie uczestniczy w tworzeniu wspólnotowej polityki energetycznej, a także dokonuje implementacji prawodawstwa Strona 18

19 z uwzględnieniem warunków krajowych, biorąc pod uwagę ochronę interesów odbiorców, posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu energii. Kwestia efektywności energetycznej jest traktowana w polityce energetycznej kraju w sposób priorytetowy, a postęp w tej dziedzinie będzie kluczowy dla realizacji wszystkich jej celów. Działania mające na celu ograniczenie emisji w Gminie Chełm są zgodne z ze strategiami na szczeblu krajowym. Strategia rozwoju kraju 2020, określa cele strategiczne do 2020 r. oraz dziewięć zintegrowanych strategii, które służą realizacji założonych celów rozwojowych. Jedną z nich jest bezpieczeństwo energetyczne i środowisko, której głównym celem jest poprawa efektywności energetycznej i stanu środowiska. Poprawie efektywności energetycznej służyć mają prace nad innowacyjnymi technologiami w systemach energetycznych, rozwój odnawialnych źródeł energii oraz zastosowanie nowoczesnych, energooszczędnych maszyn i urządzeń. Poprawie jakości powietrza służyć natomiast będą działania na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz pyłów i innych zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza z sektorów najbardziej emisyjnych (energetyka, transport) i ze źródeł emisji rozproszonych (likwidacja lub modernizacja małych kotłowni węglowych). Promowane będzie stosowanie innowacyjnych technologii w przemyśle, paliw alternatywnych oraz rozwiązań zwiększających efektywność zużycia paliw i energii w transporcie, a także stosowanie paliw niskoemisyjnych w mieszkalnictwie. Kolejnym dokumentem krajowym, który wyznacza kierunki działań w celu ograniczenia niskiej emisji jest Polityka energetyczna Polski do Dokument ten, poprzez działania inicjowane na szczeblu krajowym, wpisuje się w realizację celów polityki energetycznej określonych na poziomie Wspólnoty. Dokument ten określa podstawowe kierunki polskiej polityki energetycznej jako: poprawę efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikację struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Strona 19

20 Wdrożenie proponowanych działań istotnie wpłynie na zmniejszenie energochłonności polskiej gospodarki, a co za tym idzie zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Przełoży się to też na mierzalny efekt w postaci redukcji emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń w sektorze energetycznym. Szczegółowe działania w celu poprawy efektywności energetycznej z podziałem na sektory proponuje Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski Poniższa tabela przedstawia zadania priorytetowe w poszczególnych sektorach. Działania w sektorze mieszkalnictwa Fundusz Termomodernizacji i Remontów Działania w sektorze publicznym System zielonych inwestycji (Część 1) - zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej System zielonych inwestycji (Część 5) zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych Program Operacyjny Oszczędność energii i promocja odnawialnych źródeł energii dla wykorzystania środków finansowych w ramach Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiemu Mechanizmu Finansowego w latach Działania w sektorze przemysłu i MŚP Efektywne wykorzystanie energii (Część 1) Dofinansowanie audytów energetycznych i elektroenergetycznych w przedsiębiorstwach Efektywne wykorzystanie energii (Część 2) Strona 20

21 Dofinansowanie zadań inwestycyjnych prowadzących do oszczędności energii lub do wzrostu efektywności energetycznej przedsiębiorstw Program Priorytetowy Inteligentne sieci energetyczne System zielonych inwestycji (Część 2) Modernizacja i rozwój ciepłownictwa Działania w sektorze transportu Systemy zarządzania ruchem i optymalizacja przewozu towarów Wymiana floty w zakładach komunikacji miejskiej oraz promocja ekojazdy Środki horyzontalne System białych certyfikatów Kampanie informacyjne, szkolenia i edukacja w zakresie poprawy efektywności energetycznej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Chełm, zakłada działania wpisujące się w powyższe działania priorytetowe. Planowane działania Gminy Chełm w celu zmniejszenia niskiej emisji pochodzącej z różnych sektorów gospodarki, są zgodnie z celem tematycznym Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko zakładającym wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach. Twórcy tego programu przyjmują, że najbardziej oszczędnym sposobem redukcji emisji jest efektywne korzystanie z istniejących zasobów energii. W Polsce obszary, które wykazują największy potencjał poprawy efektywności energetycznej to budownictwo (w tym Strona 21

22 publiczne i mieszkaniowe), ciepłownictwo oraz transport. Ważne jest zatem podejmowanie działań związanych m.in. z modernizacją energetyczną budynków. Cel tematyczny podzielony jest na następujące priorytety inwestycyjne: wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach, wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym, rozwijanie i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich i średnich poziomach napięcia, promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu, promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe. Istotną rolę w poprawie efektywności energetycznej Polski pełni Strategia rozwoju energetyki odnawialnej z 2001 r. Dokument ten zakłada, że wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) ułatwi m.in. osiągnięcie założonych w polityce ekologicznej celów w zakresie obniżenia emisji zanieczyszczeń odpowiedzialnych za zmiany klimatyczne oraz zanieczyszczeń powietrza. Wszystkie z wyżej wymienionych dokumentów stawiają sobie wspólny cel poprawę efektywności energetycznej i stanu środowiska. Proponują szereg strategii umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu, tym samym Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Chełm wpisuje się w treść tych dokumentów Wymiar regionalny Założenia regionalnego programu operacyjnego dla województwa lubelskiego na lata W ramach V osi priorytetowej RPO dla województwa lubelskiego na lata został wyznaczony główny cel o nazwie: Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna. Strona 22

23 W ramach celu tematycznego realizowane są priorytety inwestycyjne. Priorytet inwestycyjny: Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach. Realizacja celu oszczędności energii w sektorze produkcyjnym będzie obejmować w szczególności: wsparcie dla głębokiej termomodernizacji obiektów w przedsiębiorstwach; zastosowanie technologii odzysku energii wraz z systemem wykorzystania energii ciepła odpadowego w ramach przedsiębiorstwa, wprowadzanie systemów zarządzania energią; projekty przedsiębiorstw redukujące ilość strat energii, ciepła, wody, w tym pozwalające na odzysk i ponowne wykorzystanie ciepła odpadowego; zastosowanie energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii; budowa i przebudowa instalacji OZE (o ile wynika to z przeprowadzonego audytu energetycznego); przebudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne energetycznie. Jako element powyższych typów projektów, możliwa będzie realizacja działań zakładających ograniczenie wytwarzania odpadów w celu ich ponownego wykorzystania w procesie produkcyjnym. Oczekuje się, że interwencja w ramach priorytetu będzie przyczyniać się do zaspokojenia potrzeb sektora w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej oraz do rozwoju sektora poprzez zmniejszenie kosztów funkcjonowania. Grupą docelową działań podejmowanych w ramach priorytetu będą mieszkańcy województwa lubelskiego, instytucje i przedsiębiorstwa korzystające z rezultatów projektu. Do głównych grup beneficjentów należą: spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki; MŚP; podmioty wdrażające instrument finansowy, które spełniają kryteria wymienione w rozporządzaniu delegowanym nr 480/2014. W ramach priorytetu nie przewiduje się terytorializacji. Strona 23

24 Priorytet inwestycyjny: Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym. Realizacja celu tego priorytetu ma znaczenie zarówno dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na energię pierwotną i finalną oraz dywersyfikację źródeł energii w kierunku energii odnawialnej, jak również jest niezwykle istotna w kontekście ochrony środowiska, ponieważ zmniejszenie zużycia energii oraz wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii niosą ze sobą ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Realizacja celu oszczędności energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym wielorodzinnym będzie obejmować: wsparcie dla głębokiej termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej, w tym będących w zasobie JST (m.in. szpitali, szkół) oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych; zmiany wyposażania ww. obiektów w urządzenia o najwyższej, uzasadnionej ekonomicznie klasie efektywności energetycznej (np. ocieplenie obiektów, wymiana drzwi i okien, modernizacja systemów grzewczych wraz z wymianą źródła ciepła na zasilane OZE - z wyłączeniem indywidualnych źródeł ciepła), modernizacja systemów wentylacji, klimatyzacji); generację rozproszoną, poprawiającą sprawność wytwarzania ciepła przez zmianę źródeł ciepła m.in. na jednostki wysokosprawnej kogeneracji (w ramach kompleksowej głębokiej termomodernizacji budynków). Oczekuje się, że interwencja w ramach priorytetu w istotny sposób zaspokoi potrzeby terytorialne w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej. Preferowane będzie wsparcie udzielane przez przedsiębiorstwa usług energetycznych (ESCO). Grupą docelową działań podejmowanych w ramach priorytetu będą mieszkańcy województwa lubelskiego, osoby, instytucje i przedsiębiorstwa korzystające z rezultatów projektu. Do głównych grup beneficjentów należą: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia; jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną; jednostki naukowe; Strona 24

25 szkoły wyższe; spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki, samorządu terytorialnego lub ich związki; organizacje pozarządowe; jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną; spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe; Towarzystwa Budownictwa Społecznego; służby ratownicze i bezpieczeństwa publicznego; W ramach priorytetu nie przewiduje się terytorializacji. Priorytet inwestycyjny: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu. Realizacja priorytetu służyć będzie w szczególności: zwiększeniu udziału w przewozie osób gałęzi transportu alternatywnych w stosunku do transportu indywidualnego (transport publiczny w obszarach metropolitalnych); ograniczaniu emisji zanieczyszczeń do powietrza, a także bezpieczeństwa i podwyższenia jakości środowiska życia. W obszarze transportu publicznego, wspierane będą głównie projekty wynikające z planów zrównoważonej mobilności miejskiej/ planów gospodarki niskoemisyjnej i/lub strategii ZIT z zakresu zakupu i modernizacji taboru niskoemisyjnego na potrzeby transportu miejskiego wraz z niezbędną infrastrukturą (inwestycje te, nie będą obejmowały prac remontowych, jak również nie będą dotyczyły bieżącego utrzymania infrastruktury) w postaci dróg lokalnych, budowy i rozbudowy stacji i węzłów przesiadkowych ze szczególnym uwzględnieniem ich integracji z innymi gałęziami transportu, w tym projekty typu parkuj i jedź oraz systemy telematyczne, jako element projektu, poprawiające funkcjonowanie transportu publicznego. Dokumenty te powinny określać lokalne uwarunkowania oraz kierunki planowanych inwestycji na danym obszarze i w zależności od zidentyfikowanych potrzeb zawierać odniesienia lub wskazywać adekwatne obowiązujące dokumenty zawierające odniesienia do takich kwestii jak: zbiorowy transport pasażerski, transport niezmotoryzowany, intermodalność, transport drogowy, zarządzania mobilnością, wykorzystanie inteligentnych systemów transportowych (ITS), logistyka miejska, bezpieczeństwo ruchu drogowego w Miastach, wdrażanie nowych wzorców użytkowania czy promocja ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów (czyste paliwa i pojazdy). Strona 25

26 Dodatkowo wspierane będą działania zmierzające do zmian w sposobie podróżowania, na przykład poprzez promowanie ruchu pieszego i rowerowego, łączenie podróży w transporcie indywidualnym i publicznym (m.in. park-and-ride, bike-and-ride itd.). Proponowane wsparcie będzie prowadzić do lepszego zrównoważenia systemu transportowego, zmniejszenia negatywnego oddziaływania transportu na środowisko oraz do redukcji zatłoczenia motoryzacyjnego. W ramach priorytetu, oprócz projektów dotyczących inwestycji w tradycyjne elementy infrastruktury, realizowane będą inwestycje w zakresie zarządzania informacjami, systemami operacyjnymi i logistycznymi w celu podniesienia jakości obsługi klienta. Istotną grupą projektów wspieranych w ramach priorytetu będą działania realizujące kompleksowe podejście do zagadnień niskoemisyjności na wszystkich typach obszarów, w tym także na obszarach miast. Wsparcie w tym zakresie, wynikające z planów gospodarki niskoemisyjnej, będzie kierowane w szczególności na projekty dotyczące wymiany źródeł ciepła, instalacji energooszczędnego oświetlenia, działania promocyjno-informacyjne związane z oszczędnością energii, promocją budownictwa pasywnego. Grupę docelową wsparcia stanowią osoby, instytucje i przedsiębiorstwa korzystające z rezultatów projektu, mieszkańcy rynku ponadregionalnego i międzynarodowego, potencjalni turyści i inwestorzy. W ramach realizacji projektów wynikających z planów zrównoważonej mobilności miejskiej, planów gospodarki niskoemisyjnej i/lub strategii ZIT do głównych grup beneficjentów należą Miasta o liczbie mieszkańców powyżej 30 tys. oraz obszary powiązane z nimi funkcjonalnie i działające na ich obszarze: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia; jednostki organizacyjne; jednostki samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną; jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną; podmioty świadczące usługi transportu publicznego na zlecenie jednostek samorządu terytorialnego i ich związków na terenie miast objętych działaniem wyłonione do świadczenia tych usług zgodnie z Prawem zamówień publicznych. W ramach projektów wynikających z planów gospodarki niskoemisyjnej dla poszczególnych typów obszarów, do głównych grup beneficjentów należą: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia; Strona 26

27 jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną; jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną; spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki; MŚP; służby ratownicze i bezpieczeństwa publicznego. Alokacja na priorytet uwzględnia środki przeznaczone na wsparcie realizacji zintegrowanych działań w postaci zintegrowanych inwestycji terytorialnych (ZIT) na obszarze strategicznej interwencji (Lubelski Obszar Metropolitarny) oraz na projekty zintegrowane na obszarach strategicznej interwencji (Miasta subregionalne), wyznaczonych w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego Program Ochrony Środowiska województwa lubelskiego na lata z perspektywą do roku 2019 Główny cel: Ochrona powietrza atmosferycznego Podstawowym celem wojewódzkiej polityki ekologicznej w zakresie ochrony powietrza jest osiągnięcie takiego jego stanu, który nie będzie zagrażał zdrowiu ludzi i środowisku oraz będzie spełniał wymagania prawne w zakresie jakości powietrza i norm emisyjnych. Cele ilościowe wynikają z programów krajowych, zobowiązań przyjętych w Traktacie Akcesyjnym i ratyfikowanych umów międzynarodowych. Nie bez znaczenia dla ochrony powietrza atmosferycznego są działania związane z rozwojem energetyki odnawialnej. Zatem cel ten brzmi następująco: Poprawa jakości powietrza do osiągnięcia poziomów wymaganych przepisami prawa, spełnianie standardów emisyjnych z instalacji oraz promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Ochrona powietrza atmosferycznego uwzględnia obowiązujące wymagania prawne w dziedzinie ochrony powietrza atmosferycznego. Powyższy cel ściśle odnosi się do konieczności spełnienia zobowiązań przyjętych w Traktacie Akcesyjnym zawartym pomiędzy Polską a Unią Europejską, uwzględniającym okresy przejściowe (dla emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłów) związane z realizacją dyrektywy 2001/80/WE w sprawie ograniczania emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania (tzw. Dyrektywa LCP). Strona 27

28 Program Ochrony Powietrza dla strefy lubelskiej Program Ochrony Powietrza zawiera proponowane działania obniżające emisję pyłu z indywidualnych systemów grzewczych na terenie województwa lubelskiego, takie jak: podłączenie do sieci cieplnej; wymiana ogrzewania węglowego na elektryczne; wymiana starych kotłów węglowych na nowe zasilane automatycznie; wymiana kotłów węglowych na kotły na biomasę zasilane automatycznie; wymiana kotłów węglowych na kotły na pelet zasilane automatycznie; wymiana ogrzewania węglowego na gazowe; wymiana ogrzewania węglowego na olejowe; zastosowanie kolektorów słonecznych lub pomp ciepła; termomodernizacja. Ponadto POP zawiera działania dodatkowe, wspomagające, które nie prowadzą w bezpośredni sposób do redukcji emisji zanieczyszczeń, jednakże mają zasadniczy wpływ na budowanie systemu zarządzania jakością powietrza w strefie, a także wspomagają procesy realizacji działań podstawowych w kontekście kontrolnym, organizacyjnym i komunikacyjnym. Do działań dodatkowych należą: edukacja ekologiczna społeczeństwa, nie tylko w zakresie szkolnictwa, ale również poprzez akcje informacyjne i promocyjne, systemy powiadamiania o jakości powietrza i inne; wykorzystanie planów zagospodarowania przestrzennego w celu ustalania ograniczeń kierunków wspomagających podejmowanie decyzji oraz realizację działań naprawczych; prowadzenie interwencyjnych kontroli: mieszkańców odnośnie sposobów wykorzystania paliw oraz przestrzegania zakazu spalania odpadów; WIOŚ - w zakresie dotrzymywania przez podmioty gospodarcze standardów jakości powietrza oraz wymogów pozwoleń na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza; przestrzegania zakazu związanego z zamieszkiwaniem na terenach ogródków działkowych; spalania pozostałości roślinnych na terenach ogródków działkowych. Strona 28

29 uwzględnienie w zamówieniach publicznych problemów ochrony powietrza, poprzez odpowiednie przygotowywanie specyfikacji zamówień publicznych, które uwzględniać będą potrzeby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem. POP zawiera również propozycje działań krótkoterminowych w strefie lubelskiej. Przykładowymi działaniami są: wzmocnienie kontroli palenisk domowych, kontrola przestrzegania zakazu spalania odpadów - dodatkowe grupy kontrolne w terenie i na telefon; zakaz palenia w kominkach (nie dotyczy okresu zimowego w sytuacji, gdy jest to jedyne źródło ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych); całkowity zakaz palenia na powierzchni ziemi pozostałości roślinnych z ogrodów, zakaz rozpalania ognisk; ograniczenie spalania paliw stałych w kotłach i piecach; wprowadzenie na czas ogłoszenia III poziomu ostrzegania możliwości darmowego korzystania z komunikacji miejskiej; ograniczenie lokalnego ruchu samochodowego poprzez zakaz wjazdu do centrum miasta samochodów o parzystych i/lub nieparzystych numerach rejestracyjnych (stosowane na przemian); zakaz wjazdu samochodów ciężarowych pow. 3,5 t na wyznaczone tereny (nie dotyczy samochodów bezpośredniego zaopatrzenia); zakaz wjazdu samochodów starszych niż 12 lat (przed 2000 r. produkcji - euro 2), pobieranie zwiększonej opłaty za parkowanie (3-krotność normalnej stawki) Wymiar lokalny Strategia Rozwoju Gminy Chełm na lata Strona 29

30 Misją Strategii Rozwoju Gminy Chełm na lata jest uruchomienie wielokierunkowych procesów rozwojowych umożliwiających trwały i zrównoważony rozwój gminy aby podnieść poziom i jakość życia jej mieszkańców. Zadanie, które jest spójne z celem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej to zadania zawarte w punkcie III Spójność i atrakcyjność terytorialna gminy, Cel operacyjny 2: bezpieczne i czyste środowisko przyrodnicze, Zadanie nr 2: Ochrona powietrza. Zadanie będzie realizowane m.in. poprzez: termomodernizację i wymianę energochłonnych instalacji w budynkach użyteczności publicznej, budowę, rozbudowę i modernizację infrastruktury służącej do wykorzystywania energii odnawialnej dążenie do pozyskiwania energii słonecznej zwłaszcza dla budynków użyteczności publicznej Strategia rozwoju Chełmskiego Obszaru Funkcjonalnego na lata z perspektywą do roku 2030 Głównym celem przygotowania Strategii Rozwoju Chełmskiego Obszaru Funkcjonalnego jest wskazanie możliwych kierunków rozwoju i współpracy między JST tworzącymi obszar funkcjonalny, a także określenie najważniejszych z punktu widzenia Chełmskiego Obszaru Funkcjonalnego przedsięwzięć planowanych do realizacji w bieżącym i kolejnych okresach programowania funduszy unijnych. Cel strategiczny, który jest spójny z działaniami niskoemisyjnymi, na których skupia się Plan Gospodarki Niskoemisyjnej to: Cel strategiczny Ochrona środowiska i racjonalne korzystanie z jego zasobów Ochronie środowiska na obszarze Chełmskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz racjonalnemu korzystania z jego zasobów służyć ma planowanie gospodarki niskoemisyjnej, głównie w postaci planów gospodarki niskoemisyjnej na poziomie jednostek samorządowych tworzących ChOF. Gospodarka niskoemisyjna opiera się przede wszystkim na efektywności energetycznej, wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii i zastosowaniu technologii ograniczających emisję, co ma doprowadzić do poprawy jakości powietrza atmosferycznego i stanu środowiska naturalnego. Strona 30

31 Na ochronę środowiska wpływa również redukcja zużycia energii nieodnawialnej, co jest następstwem modernizacji technologii (wymiana rozwiązań na bardziej energooszczędne), bądź poprzez zwiększenie wykorzystania źródeł odnawialnych. Samorządy ChOF będą dążyć do maksymalizacji wykorzystania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych, skutkiem czego będzie zmniejszenie udziału nieodnawialnych źródeł. Kolejne zadanie, które jest spójne z tymi zaplanowanymi w PGN to prowadzenie akcji edukacyjnej wśród mieszkańców oraz przedsiębiorców z terenu ChOF. Takie działania powinny być realizowane z inicjatywy samorządów tworzących Obszar i we współpracy z partnerami społecznymi Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Chełm Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego (2006) za perspektywiczne źródła energii odnawialnej uznaje energetykę opartą na biomasie oraz wskazuje na uprzywilejowane województwo lubelskie pod względem warunków do wykorzystania energii słonecznej. Dopuszcza się na terenie gminy realizację przedsięwzięć związanych z wykorzystaniem ww. źródeł energii do celów energetycznych, przy zachowaniu warunków sanitarnych i uwarunkowań technicznych. Strona 31

32 Inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla dla Gminy Chełm 1. Metodologia Celem inwentaryzacji jest określenie wielkości emisji dwutlenku węgla z obszaru gminy, umożliwi to określenie obszarów największej emisji, aby następnie dobrać działania służące jej ograniczeniu. Podstawą oszacowania wielkości emisji jest zużycie energii finalnej: paliw opałowych (na potrzeby grzewcze pomieszczeń i budynków), paliw transportowych, energii elektrycznej, gazu sieciowego. Inwentaryzacja obejmuje cały obszar administracyjny Gminy Chełm. Rokiem, w którym zebrano dane niezbędne do przeprowadzenia inwentaryzacji, jest rok 2014, przy czym większość zebranych danych jest aktualna na rok 2013, stąd też przyjęto, iż dla dalszej części dokumentu rokiem, na którym ustalono aktualność inwentaryzacji jest rok 2013, rok ten określany będzie jako rok obliczeniowy. Rokiem, dla którego prognozowana jest wielkość emisji jest rok W dalszej części dokumentu rok ten określany będzie jako rok docelowy (prognozowany). Rok ten stanowi również horyzont czasowy dla założonego planu działań. Rok, w odniesieniu do którego porównywana jest wielkość emisji, jest rok W dalszej części dokumentu rok ten określany będzie jako rok bazowy. Wybór roku 2000 jako roku bazowego dla dokonanych obliczeń, wynika z faktu możliwości pozyskania wiarygodnych danych na temat emisji w tym okresie. Odwoływanie się do dalszych okresów czasowych z uwagi na brak możliwości pozyskania kompleksowych danych, jest co prawda możliwe ale skutkowałoby koniecznością uzupełniania braków szacunkami i analogiami, co w negatywny sposób wpływałoby na wiarygodność i rzetelność całego dokumentu. Dla obliczenia emisji z poszczególnych źródeł, zastosowano następujące wskaźniki: Strona 32

33 TABELA 1: ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW UŻYTYCH W INWENTARYZACJI EMISJI CO2 NA TERENIE GMINY CHEŁM Zestawienie wskaźników Wskaźnik na rok 2000 Wskaźnik na rok 2013 Jednostka Źródło Energia elek. 0,226 0,226 Mg CO 2 /GJ Referencyjny wskaźnik jednostkowej emisyjności dwutlenku węgla przy produkcji energii elektrycznej do wyznaczania poziomu bazowego dla projektów JI realizowanych w Polsce (KOBiZE) Energia elek. 0,812 0,812 Mg CO 2 /MWh Referencyjny wskaźnik jednostkowej emisyjności dwutlenku węgla przy produkcji energii elektrycznej do wyznaczania poziomu bazowego dla projektów JI realizowanych w Polsce (KOBiZE) Węgiel 0, ,09271 Mg CO 2 /GJ Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Olej opałowy 0, ,07659 Mg CO 2 /GJ Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Gaz 0, ,03612 GJ/m3 Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Gaz 0, ,05582 Mg CO 2 /GJ Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Gaz ciekły (LPG) 0, ,04731 GJ/kg Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Gaz ciekły (LPG) 0, ,06244 Mg CO 2 /GJ Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Gaz ciekły (LPG) 0,562 0,562 t/m3 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego Benzyna 0, ,0448 GJ/kg Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Benzyna 0, ,06861 Mg CO 2 /GJ Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Benzyna 0,72 0,72 t/m3 Charakterystyka beznyny, PKN ORLEN, abezolowiowa95.aspx Strona 33

34 Olej napędowy 0, ,04333 GJ/kg Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Olej napędowy 0, ,07333 Mg CO 2 /GJ Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KOBiZE) Olej napędowy 0,82 0,82 t/m3 Charakterystyka oleju napędowego, PKN ORLEN, OlejNapedowyEkodieselUltra.aspx Samochody osobowe g CO 2 /km Załącznik nr 2 - Metodyka - do Regulaminu I konkursu GIS "GAZELA NISKOEMISYJNY TRANSPORT MIEJSKI" (NFOŚiGW) Samochody dostawcze g CO 2 /km Załącznik nr 2 - Metodyka - do Regulaminu I konkursu GIS "GAZELA NISKOEMISYJNY TRANSPORT MIEJSKI" (NFOŚiGW) Samochody ciężarowe g CO 2 /km Załącznik nr 2 - Metodyka - do Regulaminu I konkursu GIS "GAZELA NISKOEMISYJNY TRANSPORT MIEJSKI" (NFOŚiGW) Samochody ciężarowe z naczepą g CO 2 /km Załącznik nr 2 - Metodyka - do Regulaminu I konkursu GIS "GAZELA NISKOEMISYJNY TRANSPORT MIEJSKI" (NFOŚiGW) Autobusy g CO 2 /km Załącznik nr 2 - Metodyka - do Regulaminu I konkursu GIS "GAZELA NISKOEMISYJNY TRANSPORT MIEJSKI" (NFOŚiGW) Strona 34

35 2. Czynniki wpływające na emisję Pierwszym etapem inwentaryzacji emisji na terenie gminy jest identyfikacja okoliczności i cech charakterystycznych mający wpływ na wielkość emisji. Na tej płaszczyźnie wyróżnić można następujące czynniki: determinujące aktualny poziom emisji, determinujące wzrost emisyjności, determinujące spadek emisyjności. Do czynników determinujących aktualny poziom emisji należą: gęstość zaludnienia, ilość gospodarstw domowych, ilość podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy, stopień urbanizacji, szlaki tranzytowe przebiegające przez teren gminy, ilość pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy. Wskazane wyżej czynniki wpływają na aktualne zużycie energii finalnej, a tym samym całkowitą wielkość emisji CO 2 z obszaru gminy w roku obliczeniowym. Do czynników determinujących wzrost emisyjności należą: wzrost ilości mieszkańców, wzrost ilości gospodarstw domowych, wzrost ilości podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy, budowa nowych szlaków drogowych, wzrost ilości pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy. Do czynników determinujących spadek emisyjności należą: spadek ilości mieszkańców, spadek ilości gospodarstw domowych, spadek ilości podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy, spadek ilości pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy, termomodernizacja i poprawa stanu technicznego obiektów publicznych, poprawa efektywności energetycznej obiektów prywatnych, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Strona 35

36 Czynniki determinujące wzrost lub spadek emisyjności wpływać będą na wielkość emisji w roku docelowym. Celem inwentaryzacji jest zatem dokonanie charakterystyki gminy, w oparciu o wymienione wyżej kryteria, co pozwoli oszacować aktualny poziom emisji gazów cieplarnianych w roku obliczeniowym oraz ustalić prognozowany trend zmian emisji do roku Charakterystyka Gminy Chełm 3.1. Charakterystyka ogólna Gmina Chełm zajmuje powierzchnię ha, położona jest w południowo - zachodniej części powiatu chełmskiego i we wschodniej części województwa lubelskiego, przy wschodniej granicy Polski z Ukrainą, otacza wokół miasto Chełm. Bezpośrednie sąsiedztwo z gminą tworzą: w części środkowej miasto Chełm, od wschodu gminy Ruda Huta i Dorohusk, od północy gminy Sawin i Wierzbica, od zachodu gminy Siedliszcze, Rejowiec i Rejowiec Fabryczny, od południa gminy Kamień, Leśniowice i Siennica Różana. Pod względem układu geologicznego gmina Chełm należy do: Prowincji Środkowo-Europejskiej Okręgu Polesia Wołyńskiego Podokręgu Dorohusko-Sawińskiego. W układzie fizjograficznym, gmina Chełm jest położona w dwóch mozoregionach, tj. Obniżenia Dubienki północno-wschodnia część gminy oraz Pagórów Chełmskich zachodnia i południowa część gminy. Strona 36

37 RYSUNEK 1: POŁOŻENIE GMINY CHEŁM ŹRÓDŁO: Krajobraz gminy ma charakter wyżynny, gdzie wzniesienia poprzedzielane są obniżeniami. Gmina Chełm wchodzi w skład 13 gmin wiejskich oraz jednej gminy miejskiej (Rejowiec) tworząc powiat chełmski ziemski w województwie lubelskim. Powiat chełmski ziemski zajmuje powierzchnię ha, a Gmina Chełm zajmuje powierzchnię ha, co stanowi 17,81% ogólnej powierzchni powiatu oraz 1,18% powierzchni całego województwa lubelskiego (powierzchnia województwa lubelskiego wynosi ha). Strona 37

38 RYSUNEK 2: SOŁECTWA I MIEJSCOWOŚCI GMINY CHEŁM ŹRÓDŁO: RYSUNEK AUTORSTWA P. ZBIGNIEWA LUBASZEWSKIEGO Sołectwa Gminy Chełm to: Depułtycze Królewskie, Depułtycze Królewskie- Kolonia, Henrysin, Horodyszcze, Horodyszcze- Kolonia, Janów, Józefin, Koza Gotówka, Krzywice, Ludwinów, Nowe Depułtycze, Nowiny, Nowosiółki, Nowosiółki- Kolonia, Ochoża- Kolonia, Okszów, Parypse, Podgórze, Pokrówka, Rożdzałów, Rudka, Srebrzyszcze, Stańków, Stare Depułtycze, Staw, Stołpie, Strupin Duży, Strupin Łanowy, Strupin Mały, Tytusin, Uher, Weremowice, Wojniaki, Wólka Czułczycka, Zarzecze, Zagroda, Zawadówka, Żółtańce, Żółtańce- Kolonia. Strona 38

39 Gmina Chełm jest gminą rolniczo-przemysłową. Średnia wielkość gospodarstwa rolnego na jej terenie wynosi 7,10 ha. Ponadto istnieją również gospodarstwa towarowe do 500 ha powierzchni TABELA 2: LICZBA GOSPODARSTW ROLNYCH Z PODZIAŁEM NA POWIERZCHNIĘ GOSPODARSTWA Powierzchnia gospodarstwa Liczba gospodarstw Do 5 ha 241 5,01-10,00 ha ,1 20,00 ha 207 Powyżej 20,01 ha ŹRÓDŁO: GUS 3.2. Demografia Według danych z Banku Danych Lokalnych liczba ludności gminy wyniosła osób (stan na rok 2013). W stosunku do roku bazowego liczba mieszkańców wzrosła o ok. 12,75 %. Średnioroczny wzrost liczby mieszkańców został określony na 1,144 %. Wszyscy mieszkańcy gminy zamieszkują obszary wiejskie, gmina nie posiada żadnego ośrodka miejskiego, co spowodowane jest bliskim sąsiedztwem miasta Chełm Na poniższym wykresie przedstawiono, jak zmieniała się liczba mieszkańców w latach Strona 39

40 RYSUNEK 3: LICZBA MIESZKAŃCÓW NA TERENIE GMINY CHEŁM W LATACH Liczba mieszkańców Liczba mieszkańców ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Prognozuje się, że trend zwyżkowy będzie się utrzymywał i w roku 2020 liczba mieszkańców wzrośnie do RYSUNEK 4: PROGNOZA LICZBY MIESZKAŃCÓW NA TERENIE GMINY CHEŁM DO ROKU Prognoza liczby mieszkańców Prognoza liczby mieszkańców Liczba mieszkańców ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA ODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Średnia gęstość zaludnienia w 2013 r. wynosiła 63 osób na 1 km 2. Od roku 2010 wartość ta się zwiększa, co jest spowodowane zwiększeniem się ogólnej liczby ludności na terenie całej gminy. Strona 40

41 3.3. Sytuacja mieszkaniowa Na terenie Gminy Chełm znajduje się ok mieszkań (dane za rok 2013). Łączna pow. mieszkalna wynosi m 2. Zdecydowana większość budynków to budynki jednorodzinne, będące własnością osób fizycznych. RYSUNEK 5: LICZBA MIESZKAŃ NA TE RENIE GMINY CHEŁM W LATACH Liczba mieszkań Liczba mieszkań ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Od roku 2000 przybyło mieszkań, rocznie oddawano do użytku przeciętnie 70 mieszkań. Wszystkie nowe budynki to praktycznie budownictwo jednorodzinne. Prognozuje się, że do roku 2020 liczba mieszkań na terenie całej gminy wzrośnie do mieszkań. RYSUNEK 6:PROGNOZA LICZBY MIESZKAŃ NA TERENIE GMINY CHEŁM DO ROKU 2020 Prognoza liczby mieszkań Prognoza liczby mieszkań Liczba mieszkań ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Strona 41

42 Łączna powierzchnia użytkowa wszystkich mieszkań na rok 2013 wynosiła m 2. Średniorocznie wielkość ta wzrastała o 3, 186%. RYSUNEK 7: OGÓLNA POWIERZCHNIA MIESZKAŃ NA TERENIE GMINY CHEŁM W LATACH Ogólna powierzchnia mieszkań na terenie gminy Ogólna powierzchnia mieszkań [m2] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Prognozuje się, że wraz ze wzrostem liczby mieszkańców na terenie gminy oraz ze wzrostem liczby nowych mieszkań, ogólna powierzchnia mieszkań na terenie Gminy Chełm również wzrośnie. Wg prognoz określa się, że w 2020 r. wielkość ta wyniesie m 2. Strona 42

43 RYSUNEK 8: PROGNOZA POWIERZCHNI MIESZKAŃ NA TERENIE GMINY CHEŁM DO ROKU 2020 Prognoza powierzchni mieszkań Prognoza ogólnej powierzchni mieszkań [m2] Ogólna powierzchnia mieszkań [m2] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania wynosi ok. 91,3 m 2 (stan na rok 2013). RYSUNEK 9: ŚREDNIA POWIERZCHNIA MIESZKANIA NA TRENIE GMINY CHEŁM W LATACH ,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Średnia powierzchnia mieszkań na terenie gminy Średnia powierzchnia mieszkań [m2] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH UZYSKANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Prognozuje się, że wraz ze wzrostem pozostałych wielkości demograficznych oraz mieszkalnych, powierzchnia użytkowa jednego mieszkania również utrzyma trend zwyżkowy. W roku 2020 przeciętna powierzchnia jednego mieszkania będzie wynosić 102,2 m 2. Strona 43

44 Powierzchnia mieszkania będzie wzrastać, średniorocznie o 1,157%. Tak jak we wcześniejszych analizach, tutaj również zanotowano wzrost tych wartości, co nie powinno budzić wątpliwości ze względu na rozbudowę zasobu gminy w nieruchomości jednorodzinne o stosunkowo dużych powierzchniach użytkowych. RYSUNEK 10: PROGNOZA ŚREDNIEJ POW IERZCHNI MIESZKANIA NA TERENIE GMINY CHEŁM DO ROKU 2020 Prognoza średniej powierzchni mieszkań Prognoza średniej powierzchni mieszkań [m2] Średnia powierzchnia mieszkań [m2] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH 3.4. Sytuacja gospodarcza. Kolejnym czynnikiem wpływającym na wielkość emisji jest działalność podmiotów gospodarczych na terenie gminy. Na terenie Gminy Chełm zlokalizowano 920 jednostek gospodarczych (dane na rok 2013). Od roku 2000 ilość przedsiębiorstw wzrosła o 50,65 %. Średniorocznie wielkość ta wzrastała o 3,843 %. Jest to dość znaczący przyrost. Strona 44

45 RYSUNEK 11:ILOŚĆ PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH ZAREJESTROWANYCH NA TERENIE GMINY W LATACH Ilość podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy Zarejestrowane podmioty gospodarcze ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Gmina Chełm posiada walory, które pozwolą na dalszy wzrost potencjału gospodarczego gminy. Duży udział osób w wieku produkcyjnym oraz wysoka przedsiębiorczość lokalnej społeczności, a także korzystne położenie gminy powinny wpływać pozytywnie na dalszy wzrost gospodarczy. Odpowiednie przygotowanie oferty terenów inwestycyjnych powinno sprawić, iż nowe inwestycje będą w przyszłości siłą napędową gospodarki gminy i będą przyczyniały się do wzrostu zarówno zasobności gminy, jak i jej mieszkańców. TABELA 3: LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH ZAREJESTROWANYCH NA TERENIE GMINY CHEŁM WG KLASYFIKACJI PKD 2007 NA ROK 2012 ORAZ 2013 Sekcja wg Opis Liczba Liczba PKD podmiotów podmiotów Strona 45

46 Ogółem Sekcja A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Sekcja B Górnictwo i wydobywanie 1 4 Sekcja C Przetwórstwo przemysłowe Sekcja D Sekcja E Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Sekcja F Budownictwo Sekcja G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Sekcja H Transport i gospodarka magazynowa Sekcja I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Sekcja J Informacja i komunikacja 1 5 Sekcja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Sekcja L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Sekcja M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Sekcja N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 3 19 Sekcja O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Sekcja P Edukacja Sekcja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Sekcja R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 9 12 Sekcja S i T Pozostała działalność usługowa Sekcja U Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH W okresie według sekcji PKD, największy przyrost jednostek gospodarczych zanotowano w dziale budownictwo (wzrost o 37 przedsiębiorstw). Jedyny spadek (o 2 przedsiębiorstwa) zanotowano w sekcji A (Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo). W Strona 46

47 piętnastu sektorach zaobserwowano realny wzrost podmiotów gospodarczych zlokalizowanych na terenie Gminy Chełm, a tylko w trzech spadek. Zgodnie z prognozą, wyznaczoną do roku 2020, liczba podmiotów gospodarczych, zarejestrowanych w Gminie Chełm zwiększy się. Średniorocznie liczba ta będzie wzrastać o 3,843% i w roku 2020 wyniesie ok (przy założeniu, że aktualne tempo wzrostu gospodarczego nie ulegnie zmianie). RYSUNEK 12: PROGNOZA ILOŚCI PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH Z AREJESTROWANYCH NA TERENIE GMINY DO ROKU Prognoza ilości podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy Prognoza zarejestrowanych podmiotów gospodarczych Zarejestrowane podmioty gospodarcze ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z BANKU DANYCH LOKALNYCH Do ważniejszych podmiotów gospodarczych na terenie Gminy Chełm należą: Browar Jagiełło w Pokrówce, Omega Plus Sp. z o. o. w Antoninie, BH Meble Sp. z o.o. Jansz-Pol Elewatory Zbożowe w Strupinie Dużym Zajazd Trzy Dęby w Janowie, Dom weselny Diana w Pokrówce, Polimer Sp. z o. o., w Janowie, Bar Pstrągowo w Żółtańcach Kolonii, Unirolp Sp. z o.o. w Srebrzyszczu, Dom weselny Ta Karczma Rzym się Nazywa" w Okszowie, Dom weselny - Dworek Pan Tadeusz w Żółtańach, Strona 47

48 Dom weselny Leśne Zacisze w Janowie, Bar u Wigena w Uherze, Zajazd Gościniec w Nowosiółce Układ komunikacyjny Na terenie Gminy Chełm znajdują się: Droga międzynarodowa, tj. droga o numerze E373 (krajowa nr 12) relacji Lublin Chełm Dorohusk., która jest drogą ekspresową relacji Kurów Lublin Piaski- Chełm Dorohusk Drogi wojewódzkie, tj. droga nr 812 (relacji Chełm Wierzbica Cyców), droga nr 844 (relacji Chełm Hrubieszów) oraz droga nr 841 (relacji Chełm Wierzbica Cyców), o łącznej długości 22,1 km, Drogi powiatowe, o łącznej długości 74,1 km, Drogi gminne, o łącznej długości 70,0 km, Drogi wewnętrzne, o łącznej długości 605, 0 km Klimat Gmina Chełm (podobnie jak Miasto Chełm) znajduje się pod wpływem klimatu kontynentalnego. Zachodnie masy powietrza znad Atlantyku mają mniejsze znaczenie niż w innych regionach Polski. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, w którym średnia temperatura waha się od +14 C do +25 C. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń (temperatura waha się od 6 C do 0 C). Średnia roczna temperatura wynosi ok. +8 C. Średnia roczna suma opadów wynosi ok. 550 mm. Największe ich natężenie przypada na lipiec (90 mm). Zimy są mroźne i śnieżne, a przeciętny czas zalegania pokrywy śnieżnej to 85 dni. Pierwszy śnieg zwykle spada ok. 20 listopada, a ostatecznie zanika marca. Długotrwałe odwilże w czasie trwania zimy nie są rzadkim zjawiskiem, choć zdarzają się też silne mrozy, w których temperatura spada do 20 do 25 C. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 220 dni. Lata są stosunkowo ciepłe i słoneczne. Średnia liczba dni w roku z temperaturą powyżej 25 C wynosi 49, w temperaturą powyżej 30 C jest 11. Czasem zdarzają się upały, w których temperatura przekracza 35 C. Okres bez przymrozków trwa od połowy kwietnia do połowy października, choć mogą się zdarzać one także w maju i we wrześniu. Klimatyczne lato, w którym średnia dobowa temperatura przekracza 15 C trwa od końca maja do początku września. Strona 48

49 4. Bilans emisji 4.1. Transport tranzytowy Przez teren gminy przebiega jedna droga krajowa, tj. droga nr 12 (zaliczana do sieci dróg międzynarodowych E- 373) o długości w granicach gminy ok. 13,70 km oraz 3 drogi wojewódzkie o numerach 812, 841 i 844. W 2010 r. Generalna Dyrekcja Dróg krajowych i Autostrad wykonała Generalny Pomiar Ruchu opublikowany jako Pomiar Ruchu na Drogach Wojewódzkich w 2010 r.. Dane te zaktualizowano na rok 2013, co przedstawiają poniższe tabele. TABELA 4: DOBOWA LICZBA POJAZDÓW NA TERENIE GMINY CHEŁM (DROGA KRAJOWA NR 12) W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ DO 2020 droga krajowa nr 12 Dobowa liczba pojazdów w roku 2000 Dobowa liczba pojazdów w roku 2013 Dobowa liczba pojazdów w roku prognoza Sam. Osobowe Motocykle Lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) Samochody ciężarowe bez przycz z przycz Autobusy Ciągniki rolnicze ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA- GPR 2010 Strona 49

50 TABELA 5: DOBOWA LICZBA POJAZDÓW NA TERENIE GMINY CHEŁM (DROGA WOJEWÓDZKA NR 812) W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ DO 2020 droga wojewódzka nr 812 Dobowa liczba pojazdów w roku 2000 Dobowa liczba pojazdów w roku 2013 Dobowa liczba pojazdów w roku prognoza Sam. Osobowe Motocykle Lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) Samochody bez przycz ciężarowe z przycz Autobusy Ciągniki rolnicze ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA- GPR TABELA 6: DOBOWA LICZBA POJAZDÓW NA TERENIE GMINY CHEŁM (DROGA WOJEWÓDZKA NR 844) W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ DO 2020 droga wojewódzka nr 844 Dobowa liczba pojazdów w roku 2000 Dobowa liczba pojazdów w roku 2013 Dobowa liczba pojazdów w roku prognoza Sam. Osobowe Motocykle Lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) Samochody bez przycz ciężarowe z przycz Autobusy Ciągniki rolnicze ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA- GPR Strona 50

51 TABELA 7: DOBOWA LICZBA POJAZDÓW NA TERENIE GMINY CHEŁM (DROGA WOJEWÓDZKA NR 841) W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ DO 2020 droga wojewódzka nr 841 Dobowa liczba pojazdów w roku 2000 Dobowa liczba pojazdów w roku 2013 Dobowa liczba pojazdów w roku prognoza Sam. Osobowe Motocykle Lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) Samochody bez przycz ciężarowe z przycz Autobusy Ciągniki rolnicze ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA- GPR Na podstawie powyższych danych obliczono emisję CO 2 [Mg CO 2] z ruchu tranzytowego. Dane dotyczące natężenia ruchu w 2013 i 2020 r. obliczono na podstawie publikacji Prognozowanie ruchu na drogach krajowych (Jerzy Kukiełka, Budownictwo i Architektura 10 (2012) ), Zasady prognozowania wskaźników wzrostu ruchu wewnętrznego na okres na sieci drogowej do celów planistyczno-projektowych, Analiza prognozy wzrostu PKB do 2040 r. dla potrzeb prognozy wzrostu ruchu. Prognozuje się, że całkowita liczba pojazdów przejeżdżająca na terenie Gminy Chełm na drodze krajowej nr 12 wzrośnie o ok. 15,5% (względem roku 2013). Największy wpływ na ten wzrost będzie miał znaczny wzrost liczby samochodów osobowych oraz samochodów ciężarowych z przyczepą. Najmniejszy wzrost spodziewa się w liczbie ciągników rolniczych. Na drodze wojewódzkiej nr 812 całkowita liczba pojazdów zwiększy się o ok. 15,19% (względem roku obliczeniowego). Największy wpływ na ten wzrost będzie miał znaczny wzrost liczby samochodów osobowych oraz samochodów ciężarowych z przyczepą. Najmniejszy wzrost spodziewa się w liczbie ciągników rolniczych. Na drodze wojewódzkiej nr 841 całkowita liczba pojazdów zwiększy się o ok. 15% (względem roku 2013). Największy wpływ na ten wzrost będzie miał wzrost liczby samochodów osobowych. Strona 51

52 Na drodze wojewódzkiej nr 844 liczba pojazdów poruszających się na terenie gminy zwiększy się o 15,29%. Tak samo jak w przypadku pozostałych dróg największy wpływ na to będzie miał wzrost liczby samochodów osobowych. Emisję CO 2 [Mg CO 2] wyliczono w oparciu o wskaźniki z załącznika nr 2 do regulaminu konkursu GIS - Część B.1 Metodyka GAZELA. W poniższej tabelach zestawiono wyniki dla roku 2000, 2013 i prognozowanego 2020 r. TABELA 8: EMISJA CO2 [MGCO2] Z DROGI KRAJOWEJ NA TERENIE GMINY CHEŁM (DROGA KRAJOWA NR 12) W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ NA 2020 droga krajowa nr 12 Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2000 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2013 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2020 roku - prognoza Sam. Osobowe 2039, , ,12 Motocykle 7,75 17,05 20,15 Lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) 316,03 556,06 595,06 Samochody ciężarowe bez przycz. 186,77 540,05 580,56 z przycz 1642, , ,79 Autobusy 132,76 186,77 229,52 Ciągniki rolnicze 22,50 29,25 36,00 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA -GPR , , ,21 Strona 52

53 TABELA 9: EMISJA CO2 [MGCO2] Z DROGI KRAJOWEJ NA TERENIE GMINY CHEŁM (DROGA WOJEWÓDZKA NR 812) W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ NA 2020 droga wojewódzka nr 812 Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2000 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2012 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2020 roku - prognoza Sam. Osobowe 512,80 943, ,69 Motocykle 8,46 9,96 11,70 Lekkie samochody ciężarowe 102,46 122,06 130,41 (dostawcze) Samochody bez przycz. 109,85 127,20 136,59 ciężarowe z przycz 154,66 754,50 930,84 Autobusy 73,72 25,29 31,08 Ciągniki rolnicze 34,69 22,40 27,46 996, , ,76 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA -GPR 2010 TABELA 10: EMISJA CO2 [MGCO2] Z DROGI KRAJOWEJ NA TERENIE GMINY CHEŁM (DROGA WOJEWÓDZKA NR 844) W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ NA 2020 droga wojewódzka nr 844 Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2000 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2012 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2020 roku - prognoza Sam. Osobowe 1793, , ,92 Motocykle 3,96 21,50 25,46 Lekkie samochody ciężarowe 129,94 173,01 184,69 Samochody ciężarowe (dostawcze) bez przycz. 113,33 113,33 121,55 z przycz 272,66 364,64 446,76 Autobusy 149,47 78,84 96,91 Ciągniki rolnicze 41,06 16,43 19,71 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA -GPR , , ,99 Strona 53

54 TABELA 11: EMISJA CO2 [MGCO2] Z DROGI KRAJOWEJ NA TERENIE GMINY CHEŁM (DROGA WOJEWÓDZKA NR 841) W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ NA 2020 droga wojewódzka nr 841 Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2000 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2012 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2020 roku - prognoza Sam. Osobowe 211,98 261,20 309,76 Motocykle 6,89 4,59 5,25 Lekkie samochody ciężarowe 17,78 21,59 22,86 (dostawcze) Samochody bez przycz. 97,17 9,53 9,53 ciężarowe z przycz 120,03 28,58 34,30 Autobusy 40,96 28,58 35,25 Ciągniki rolnicze 35,25 11,43 13,34 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA -GPR ,07 365,50 430,28 Największa emisja CO 2 z ruchu tranzytowego występuje na drodze krajowej nr 12. W roku 2013 emisja CO 2 do atmosfery wzrosła względem roku 2000 o ok. 65%. Największy wpływ na to miał wzrost liczby samochodów osobowych. W 2013 r. z transportu tranzytowego zostało wyemitowane do atmosfery ,41 [MgCO 2]. Łącznie, z wszystkich dróg krajowych i wojewódzkich zostało wyemitowane do atmosfery w roku ,95 Mg CO 2. Strona 54

55 RYSUNEK 13: EMISJA CO2 NA DROGACH TRANZYTOWYCH [MGCO2] W ROKU 2000, 2013 ORAZ Z PROGNOZĄ NA 2020 ROK Emisja CO 2 na drogach tranzytowych [Mg CO 2 ] , , , , , , , ,00-00 Emisja CO2 [Mg CO2] w 2000 roku Emisja CO2 [Mg CO2] w 2012 roku Emisja CO2 [Mg CO2] w 2020 roku - prognoza droga krajowa nr 12 droga wojewódzka nr 812 droga wojewódzka nr 844 droga wojewódzka nr 841 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH Z GDDKIA- GPR 2010 Prognozuje się, że w roku 2020 łączna emisja (z wszystkich dróg) CO 2 wynosić będzie ,24 Mg CO 2 i względem roku 2000 wzrośnie o 61% a względem roku o ok. 16,41%. Największa emisja w roku 2020 będzie pochodziła z drogi krajowej nr 12. Prognozuje się, że będzie wynosić ,01 Mg CO Transport lokalny Dane dotyczące liczby pojazdów zarejestrowanych na terenie Gminy Chełm w roku 2013, otrzymano z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Nie otrzymano natomiast danych, dotyczących roku bazowego Z danych z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców wynika, że w 2013 r. na terenie gminy zarejestrowanych było pojazdów, w tym samochodów osobowych. Z uzyskanych danych wynika również, że w 2013 r. dominującym paliwem wykorzystywanym w transporcie była benzyna 43,18%. Struktura paliw wykorzystywanych w transporcie lokalnym w Gminie Chełm w roku 2013 kształtuje się następująco: Strona 55

56 RYSUNEK 14: STRUKTURA PALIW WYKORZYSTYWANYCH W TRANSPORCIE W ROKU 2013 Struktura paliw wykorzystywanych w transporcie w roku % 43% Benzyna Diesel LPG 42% ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Liczbę pojazdów zarejestrowanych na terenie Gminy Chełm z podziałem na stosowany rodzaj paliwa w roku 2013 wraz z emisją CO 2 zestawiono w poniższej tabeli. Emisję CO 2 z tego sektora wyliczono w oparciu o wskaźniki KOBiZE (Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami: wskaźniki emisji CO 2 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do emisji za rok 2014). W roku 2013 emisja wynosiła ,57 [MgCO 2]. Najwięcej, bo aż niecałe 47,91% emisji pochodzi z ciągników rolniczych. Strona 56

57 TABELA 12:EMISJA Z RUCHU LOKALNEGO W ROKU 2013 Emisja z ruchu lokalnego rok 2013 Liczba pojazdów Rodzaj Paliwa Emisja [Mg CO 2 ] Emisja [Mg CO 2 ] Motocykle Benzyna 789,76 789,76 0 Diesel 0,00 0 LPG 0,00 Sam. Osobowe Benzyna 3 913, , Diesel 5 532, LPG 4 854,95 Sam. Ciężarowe Benzyna 3 154, , Diesel 8 113,67 52 LPG 541,28 Autobusy 22 2 Benzyna 33,46 407,51 20 Diesel 374,04 0 LPG 0,00 Samochody specjalne do 3,5 t 62 7 Benzyna 11,99 203,27 54 Diesel 187,64 1 LPG 3,64 Samochody sanitarne 1 1 Benzyna 1,71 1,71 0 Diesel 0,00 0 LPG 0,00 Ciągniki samochodowe 98 0 Benzyna 0,00 98 Diesel 1 145, ,73 0 LPG 0,00 Liczba pojazdów Rodzaj Paliwa Emisja [Mg CO 2 ] Emisja [Mg CO 2 ] Ciągniki rolnicze Benzyna 85, , Diesel ,18 0 LPG 0,00 SUMA Benzyna 7 989, , Diesel , LPG 5 399,88 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 57

58 W prognozie liczby pojazdów zarejestrowanych na terenie Gminy Chełm oraz emisji CO 2 z tego sektora w 2020 r., wykorzystano dane statystyczne dotyczące ilości pojazdów na 1000 mieszkańców. Biorąc pod uwagę, że w prognozach liczby mieszkańców do 2020 r. zakłada się wzrost ich ilości, również w prognozie liczby pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy założono ich wzrost. Strona 58

59 TABELA 13: EMISJA Z RUCHU LOKALNEGO PROGNOZA NA ROK 2020 Emisja z ruchu lokalnego - prognoza na rok 2020 Liczba pojazdów Rodzaj Paliwa Emisja [Mg CO 2 ] Emisja [Mg CO 2 ] Motocykle Benzyna 865,55 865,55 0 Diesel 0,00 0 LPG 0,00 Sam. Osobowe Benzyna 5 195, , Diesel 7 219, LPG 4 561,26 Sam. Ciężarowe Benzyna 186, , Diesel 8 983,52 56 LPG 914,48 Autobusy 23 2 Benzyna 1,26 279,52 21 Diesel 278,26 0 LPG 0,00 Samochody specjalne do 3,5 t 67 7 Benzyna 15,41 266,23 59 Diesel 247,01 1 LPG 3,81 Samochody sanitarne 1 1 Benzyna 0,23 0,23 0 Diesel 0,00 0 LPG 0,00 Ciągniki samochodowe Benzyna 0, Diesel 1 264, ,79 0 LPG 0,00 Liczba pojazdów Rodzaj Paliwa Emisja [Mg CO 2 ] Emisja [Mg CO 2 ] Ciągniki rolnicze Benzyna 85, , Diesel ,32 0 LPG 0,00 SUMA Benzyna 6 348, , Diesel , LPG 5 479,55 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 59

60 Prognozuje się, że emisja CO 2 w roku 2020 w porównaniu do roku 2013 wzrośnie o 6,3%. Największa emisja (podobnie jak w roku obliczeniowym) będzie pochodzić z ciągników rolniczych Podsumowanie Zestawiona emisja CO 2 pochodząca z ruchu tranzytowego oraz ruchu lokalnego w roku 2000, 2013 oraz prognozowanym 2020 r. przedstawia się następująco. TABELA 14: EMISJA CO2 Z SEKTORA TRANSPORTU W POSZCZEGÓLNYCH LATACH DLA GMINY CHEŁM Emisja w transporcie Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2000 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2013 roku Emisja CO2 [Mg CO 2 ] w 2020 roku - prognoza Tranzyt 8378, , ,24 Transport lokalny 0, , , , , ,98 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Większość emisji z sektora transportu pochodzi z transportu lokalnego. Jest to 75% emisji w roku 2013 oraz 72% emisji w prognozowanym roku Z otrzymanych danych wynika, że ilość zarejestrowanych samochodów w roku 2013 wynosi 837. Średnia unijna, liczby samochodów na 1000 mieszkańców wynosi 484 pojazdy. Średnia ta dla Gminy Chełm, wynosiła w roku 2013 aż 837. Jest więc znacznie większa niż średnia unijna. TABELA 15: LICZBA POJAZDÓW NA 1000 MIESZKAŃCÓW W ROKU 2000, 2013 I Z PROGNOZĄ NA ROK 2020 Liczba pojazdów na 1000 mieszkańców ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Liczba pojazdów rok 2000 rok 2013 rok Strona 60

61 4.4. Energia elektryczna Dystrybutorem energii elektrycznej na terenie Gminy Chełm jest PGE Dystrybucja S.A Oddział Zamość, ul. Koźmiana 1, Zamość. Otrzymano dane dotyczące roku 2013, lecz nie udostępniono danych dotyczących roku bazowego. Z tego względu wykorzystano dane pochodzące z GUS-u. Uzyskano dane na temat liczby odbiorców oraz zużycia energii elektrycznej z podziałem na grupy odbiorców: G (przypisana jest wyłącznie do klientów indywidualnych, zużywających energię na potrzeby gospodarstw domowych i związanych z nimi pomieszczeń piwnicznych, strychów czy garaży, niezależnie od napięcia zasilania i mocy umownej), C+R (dla odbiorców zasilanych z sieci niskiego napięcia, wynoszącego nie więcej niż 1kV), B (dla odbiorców zasilanych z sieci średniego napięcia, zawierającego się w przedziale od 1kV do 110kV) oraz A (dla odbiorców zasilanych z sieci wysokiego napięcia wynoszącego 110kV). Dane za rok 2000 zostały przedstawione w poniższej tabeli. Dane za rok 2000 zostały oszacowane na podstawie danych publikowanych przez GUS dotyczących zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach domowych. TABELA 16: ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ I EMISJA CO2 W GMINIE CHEŁM W ROKU 2000 rok 2000 Grupa taryfowa Liczba odbiorców Zużycie MWh Emisja [Mg CO 2 ] G , ,09 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH GUS W roku 2013 największe zużycie energii elektrycznej było z grupy taryfowej G. Jest to ok. 94,54 % całości zużycia energii elektrycznej w gminie. Prognozuje się, że wraz ze wzrostem liczby mieszkańców oraz ze wzrostem gospodarczym na terenie gminy zużycie energii również wzrośnie, o 16,9%. Emisję CO 2 ze zużycia energii elektrycznej w gminie obliczono wykorzystując wskaźnik z załącznika nr 2 do Regulaminu I konkursu GIS Metodyka SOWA. Strona 61

62 TABELA 17: LICZBA ODBIORCÓW, ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ I EMISJA CO2 W GMINIE CHEŁM W ROKU 2013 rok 2013 Grupa taryfowa Liczba odbiorców Zużycie MWh wskaźnik emisji [Mg CO 2 /MWh] Emisja [Mg CO 2 ] A 0 0,00 0,812 0,00 B ,42 0, ,46 C + R ,057 0, ,80 G ,16 0, , , ,09 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH OTRZYMANYCH Z PGE DYSTRYBUCJA S.A ODDZIAŁ ZAMOŚĆ W roku obliczeniowym całkowita emisja ze zużycia energii elektrycznej na terenie gminy wynosiła ,09 [MgCO 2]. Prognoza zużycia energii elektrycznej została przeprowadzona w oparciu o Politykę energetyczną Polski do 2030 r., stanowiącą załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009 r. W dokumencie tym oszacowano średnioroczny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną jako 2,68% rocznie. RYSUNEK 15:PROGNOZA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ [MWH] W GMINIE CHEŁM DO ROKU , , , , , , , , ,00 0,00 Prognoza zużycia energii elektrycznej [MWh] Faktyczne zużycie energii elektrycznej [MWh] Prognozowane zużycie energii elektrycznej [MWh] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH OTRZYMANYCH Z PGE DYSTRYBUCJA S.A ODDZIAŁ ZAMOŚĆ Strona 62

63 Prognozuje się, że zużycie energii elektrycznej na terenie gminy w roku 2020 wzrośnie do ,46 [MWh]. Emisja CO 2 względem roku obliczeniowego (tj. 2013) wzrośnie o ok. 16,9%. TABELA 18: PROGNOZA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ WRAZ Z EMISJĄ CO2 DO ROKU 2020 Prognoza do roku 2020 Rok Faktyczne zużycie energii elektrycznej [MWh] Prognozowane zużycie energii elektrycznej [MWh] wskaźnik emisji [Mg CO 2 /MWh] Emisja [Mg CO 2 ] ,63 0, , ,94 0, , ,93 0, , ,87 0, , ,01 0, , ,63 0, , ,02 0, , ,46 0, ,45 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH OTRZYMANYCH Z PGE DYSTRYBUCJA S.A ODDZIAŁ ZAMOŚĆ W poniższej tabeli zestawiono zużycie energii elektrycznej [MWh] oraz emisję CO 2 [Mg CO 2] w roku 2000, 2013 oraz prognozowanym 2020 r. TABELA 19: ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ [MWH] WRAZ Z EMISJĄ CO2 W ROKU 2000,2013 ORAZ Z PROGNOZĄ NA 2020 ROK Zestawienie rok Zużycie [MWh] Emisja [Mg CO 2] , , , , , ,45 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 63

64 RYSUNEK 16: ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ - EMISJA CO2 [MG CO2] 14000,00 Zużycie energii elektrycznej - emisja CO 2 [Mg CO 2 ] 12000, , , , ,00 G C + R B A 2000,00 0,00 rok 2000 rok 2013 rok prognoza ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE RYSUNEK 17: ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ [MWH] W ROKU 2000, 2013 I PROGNOZOWANYM ,00 Zużycie energii elektrycznej [MWh] 16000, , , , , , ,00 G C + R B A 2000,00 0,00 rok 2000 rok 2013 rok prognoza ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 64

65 4.5. Oświetlenie uliczne Dane dotyczące oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Chełm uzyskano z informacji udostępnionych przez Urząd Gminy w Chełmie. Charakterystyka oświetlenia ulicznego została przedstawiona w poniższej tabeli. Dane przyjęto na rok Roczny czas świecenia oraz wskaźnik emisji CO 2 przyjęto z załącznika nr 2 - Metodyka - do Regulaminu I konkursu GIS "SOWA - ENERGOOSZCZĘDNE OŚWIETLENIE ULICZNE". Średnia moc jednej oprawy to 44,22 W, a łączna moc systemu oświetleniowego wynosi 67,84 KW. Zużycie energii elektrycznej dla oświetlenia ulicznego wynosi KWh (ok. 273 MWh). Emisja z tego tytułu wynosi 221,68 [MgCO 2] RYSUNEK 18: CHARAKTERYSTYKA SYSTE MU OŚWIETLENIOWEGO Charakterystyka systemu oświetleniowego Ilość opraw Roczny czas świecenia Zużycie energii [MWh] Emisja [Mg CO 2] ,00 221,68 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE TABELA 20: CHARAKTERYSTYKA SYSTE MU OŚWIETLENIOWEGO Charakterystyka systemu oświetleniowego Średnia moc oprawy: 44,22 W Łączna moc systemu: 67,84 kw ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE 4.6. Paliwa opałowe Odbiorcy na obszarze Gminy Chełm zaopatrywani są w ciepło poprzez lokalne systemy osiedlowe skoncentrowane wokół własnego źródła ciepła, lokalne kotłownie przemysłowe, a także indywidualne źródła ciepła, lokalne kotłownie przemysłowe, zaspokajające potrzeby własne budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Strona 65

66 Zapotrzebowanie na energię cieplną w sektorze mieszkalnym oszacowano na podstawie danych statystycznych GUS na temat zapotrzebowania na energię cieplną na m 2, który wynosi 0,821 GJ (źródło: Zużycie Energii w Gospodarstwach Domowych w 2012 r., GUS, Warszawa, 2014) oraz ogólną powierzchnię mieszkań w Rykach (Bank Danych Lokalnych, GUS). Obiekty mieszkalne opalane są głównie węglem (ekogroszkiem) oraz gazem. Zapotrzebowanie na energie cieplną na terenie Gminy Chełm dla roku 2000, 2013 i prognozowanego 2020, zostało przedstawione w tabeli. W prognozie zapotrzebowanie na energię cieplną do 2020 r. wykorzystano dane na temat prognozy ogólnej powierzchni użytkowych mieszkań [m 2 ] w 2020 r. przyjmując jednocześnie, że struktura zużycia paliw na cele grzewcze nie zmieni się znacząco do 2020 r. oraz zapotrzebowanie na energię cieplną na m 2 również nie zmieni się znacznie w okresie prognozy. TABELA 21: ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ CIEPLNĄ DLA GMINY CHEŁM Zapotrzebowanie na energię cieplną Ogólne zapotrzebowanie na energię w roku 2000 r. [GJ] Ogólne zapotrzebowanie na energię w roku 2013 r. [GJ] Ogólne zapotrzebowanie na energię w roku 2020 r. [GJ] , , ,50 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strukturę paliw wykorzystywanych na potrzeby cieplne, sporządzono w oparciu o dostępne dane. Procentowy rozkład paliw wykorzystywanych na terenie gminy przedstawiono na wykresie. Strona 66

67 RYSUNEK 19: STRUKTURA PALIW WYKORZYSTYWANYCH NA POTRZEBY CIEPLNE W ROKU 2000 Struktura paliw wykorzystywanych na potrzeby cieplne w roku ,46% 2,19% 5,94% 2,24% 89,17% ciepło zbiorowe gaz węgiel i ekogroszek en. elektryczna inne ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 67

68 RYSUNEK 20: STRUKTURA PALIW WYKORZYSTYWANYCH NA POTRZEBY CIEPLNE W ROKU 2013 Struktura paliw wykorzystywanych na potrzeby cieplne w roku ,38% 8,54% 2,19% 4,22% ciepło zbiorowe gaz węgiel i ekogroszek en. elektryczna 83,67% inne ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Potrzeby cieplne wykorzystywane do zaspokajania mieszkańców Gminy Chełm oraz emisje CO 2 [Mg CO 2] w roku 2000 przedstawia tabela 21. Paliwem, które było wykorzystywane w przeważającej ilości na cele cieplne jest węgiel i ekogroszek. TABELA 22: POTRZEBY CIEPLNE ZASPOKAJANE Z DANEGO RODZAJU PALIWA [GJ] WRAZ Z EMISJĄ W ROKU % Potrzeby cieplne zaspokajane z danego rodzaju paliwa [GJ] Emisja [Mg CO 2 ] ciepło zbiorowe 5,94% ,71 939,30 gaz 2,24% 3 935,73 209,97 węgiel i ekogroszek 89,17% , ,20 en. elektryczna 0,46% 808,23 182,66 inne 2,19% 3 847,88 - SUMA , ,13 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 68

69 Potrzeby cieplne zaspokajane z danego rodzaju paliwa [GJ] w roku 2013 przedstawia tabela 22. W porównaniu do roku 2000 zapotrzebowanie na ciepło wzrosło o niecałe 45%. Łączne zapotrzebowanie mieszkańców wynosiło ,05 [GJ], natomiast emisja wyniosła ,54 Mg CO 2. TABELA 23: POTRZEBY CIEPLNE ZASPOKAJANE Z DANEGO RODZAJU PALIWA [GJ] WRAZ Z EMISJĄ W ROKU % Potrzeby cieplne zaspokajane z danego rodzaju paliwa [GJ] wskaźnik emisji [MG CO 2 /GJ] Emisja [Mg CO 2 ] ciepło zbiorowe 2,19% 7 136,01 0, ,24 gaz 4,22% ,66 0, ,04 węgiel i ekogroszek 83,67% ,55 0, ,01 en. elektryczna 1,38% 4 496,66 0, ,25 inne 8,54% , SUMA , ,54 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE W prognozowanym roku 2020 przewidywane zapotrzebowanie na ciepło wzrośnie do ,50 GJ. Prognozowana emisja będzie wynosić ,78 Mg CO 2. Wzrost zapotrzebowania na energię cieplną jest spowodowany zwiększającą się liczbą budynków mieszkalnych oraz coraz to większą liczbą mieszkańców. Podział ze względu na wykorzystywanie poszczególnych paliw na cele grzewcze przedstawia tabela 23. TABELA 24: POTRZEBY CIEPLNE ZASPOKAJANE Z DANEGO RODZAJU PALIWA [GJ] WRAZ Z EMISJĄ CO2 - PROGNOZA NA ROK Prognoza % Potrzeby cieplne zaspokajane z danego rodzaju paliwa [GJ] Emisja [Mg CO 2 ] ciepło zbiorowe 2,19% 8 888,15 799,93 gaz 4,22% ,93 956,03 węgiel i ekogroszek 83,67% , ,09 en. elektryczna 1,38% 5 600, ,77 inne 8,54% ,72 - SUMA , ,81 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 69

70 RYSUNEK 21: STRUKTURA POKRYCIA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ CIEPLNĄ [GJ] Struktura pokrycia zapotrzebowania na energię cieplną [GJ] , , , , , , , , , Prognoza ciepło zbiorowe gaz węgiel i ekogroszek en. elektryczna inne ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE RYSUNEK 22: EMISJA GENEROWANIA PRZEZ POKRYCIE ZAPOTRZ EBOWANIA NA ENERGIĘ CIEPLNĄ [MGCO2] Emisja generowana przez pokrycie zapotrzebowania na energię cieplną [Mg CO 2 ] , , , , , , , , Prognoza ciepło zbiorowe gaz węgiel i ekogroszek en. elektryczna inne ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 70

71 4.7. Gaz Dystrybutorem paliwa gazowego na terenie miasta jest Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Oddział w Tarnowie Zakład Gazowniczy w Lublinie. Podmiot ten udostępnił dane dotyczące lat , lecz nie udostępnił danych dotyczących zużycia gazu w roku 2000, dlatego też na potrzeby niniejszego dokumentu wykorzystano dane pochodzące z GUS-u. Dla poszczególnych lat oszacowano wielkość zużycia paliw gazowych wraz z emisją z podziałem na sektory: gospodarstwa domowe oraz przemysł. Zużycie paliwa gazowego wraz z emisją CO 2 za rok 2000 zostało przedstawione w poniższej tabeli. Dominującym emitorem CO 2 były gospodarstwa domowe. TABELA 25: ZUŻYCIE GAZU WRAZ Z EMISJĄ CO2 NA TERENIE GMINY CHEŁM W ROKU 2000 zużycie gazu [m 3 ] zużycie gazu [GJ] Emisja Rok 2000 CO 2 [Mg CO 2 ] Gospodarstwa domowe , , ,23 SUMA , , ,23 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH GUS W tabeli 25 przedstawiono zużycie paliwa gazowego na terenie Gminy Chełm w 2013 roku. W porównaniu z rokiem 2000 zaobserwowano wzrost ogólnego zużycia gazu, a co za tym idzie emisji CO 2. W dalszym ciągu największą grupę odbiorców gazu stanowią gospodarstwa domowe. TABELA 26: ZUŻYCIE GAZU WRAZ Z EMISJĄ CO2 NA TERENIE GMINY CHEŁM W ROKU 2013 Rok 2013 zużycie gazu [m 3 ] zużycie gazu [GJ] Emisja CO 2 [Mg CO 2 ] Gospodarstwa domowe , , ,97 Przemysł , , ,99 SUMA , , ,95 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH OTRZYMANYCH OD POLSKA SPÓŁKA GAZOWNICTWA SP. Z O.O. ODDZIAŁ W TARNOWIE ZAKŁAD GAZOWNICZY W LUBLINIE Prognozę zużycia gazu do roku 2020 wykonano w oparciu o ogólnokrajowe prognozy (Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 roku, załącznik 2 do Polityki energetycznej Polski do 2030 roku). Zgodnie z nimi zapotrzebowanie na paliwa gazowe będzie wzrastało. Sytuacja ta Strona 71

72 wynika z wzrastającej liczby mieszkań na terenie Gminy Chełm oraz coraz większego wykorzystania paliwa gazowego na cele grzewcze. Prognoza zużycia gazu została przeprowadzona w oparciu o Politykę energetyczną Polski do 2030 roku stanowiącą załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009 r. W części opracowania zatytułowanej Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do roku 2030 oszacowano średnioroczny wzrost zapotrzebowania na paliwa gazowe w latach na 1,57% rocznie. TABELA 27: ZUŻYCIE GAZU WRAZ Z EMISJĄ CO2 NA TERENIE GMINY CHEŁM PROGNOZA W ROKU 2020 Rok prognoza zużycie gazu [m 3 ] zużycie gazu [GJ] Emisja CO 2 [Mg CO 2 ] Gospodarstwa domowe , , ,94 Przemysł , , ,57 SUMA , , ,51 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Prognozowana wielkość zużycia gazu na terenie Gminy Chełm w poszczególnych latach została przedstawiona na poniższym wykresie. Strona 72

73 RYSUNEK 23: PROGNOZA ZUŻYCIA GAZU W GMINIE CHEŁM 70000,00 Prognoza zużycia gazu [GJ] 60000, , , , , ,00 0, Faktyczne zużycie gazu [GJ] Prognozowane zużycie gazu ogółem [GJ] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE RYSUNEK 24:PROGNOZA ZUŻYCIA GAZU [GJ] W PODZIALE NA SEKTORY Prognoza zużycia gazu [GJ] 45000, , , , , , , , ,00 0, w gospodarstwach domowych [GJ] w przemyśle [GJ] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 73

74 4.8. Budynki użyteczności publicznej Na terenie gminy zinwentaryzowano dwadzieścia pięć budynków użyteczności publicznej. Wyniki przeprowadzonej inwentaryzacji przedstawiono w poniższej tabeli. Wszystkie zankietyzowane pod względem zużycia paliw na cele grzewcze budynki użyteczności publicznej w celu ogrzewania budynków wykorzystuje gaz. Łączna powierzchnia inwentaryzowanych budynków to 3 393,21m 2. Emisja z tytułu zużycia energii elektrycznej to 2 479,05 Mg CO 2, natomiast emisja CO 2 z tytułu zużycia ciepła na terenie gminy to 21,41 Mg CO 2. Większość budynków użyteczności publicznej to Świetlice Wiejskie oraz Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej, w których nie stosuje się paliw grzewczych (w razie potrzeby stosuje się energię elektryczną). Z tego względu emisja ze zużycia ciepła przez budynki użyteczności publicznej jest taka mała. Strona 74

75 Lp Podmiot Powierzchni a użytkowa [m 2 ] Zużycie energii elektryczne j [MWh] Źródło ciepła Zużycie ciepła [GJ] Emisja CO 2 z energii elektryczne j [Mg CO 2 ] 1 Ośrodek Kultury w Żółtańcach 94,28 2,314 gaz 0,40 1,88 0,02 2 Świetlica Wiejska Nowosiołki 118,46 1,293 gaz 61,17 1,05 3,41 Emisja CO 2 ze zużycia energii na potrz. Cieplne j [Mg CO 2 ] 3 Urząd Gminy Chełm 702,5 49,723 gaz 0,37 40,38 0,02 4 Świetlica Wiejska Horodyszcze 93,25 1,776 energia elektryczna- w miarę potrzeb 5 Świetlico-remiza Weremowice 139,54 0,52 energia elektryczna- w miarę potrzeb 6 Świetlica Wiejska Zagroda 151,45 0,016 energia elektryczna- w miarę potrzeb 7 Świetlico-remiza Staw 96,11 18,448 energia elektryczna- w miarę potrzeb 8 Świetlica Wiejska Krzywice 54,12 0,669 energia elektryczna- w miarę potrzeb 9 Świetlica Wiejska Koza- Gotówka 49,87 0,913 energia elektryczna- w miarę potrzeb 1,44 0,00 0,42 0,00 0,01 0,00 14,98 0,00 0,54 0,00 0,74 0,00 Strona 75

76 10 Świetlica Wiejska Depułtycze Królewskie- Kolonia Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Chełm 51,50 0,042 energia elektryczna- w miarę potrzeb 0,03 0,00 11 Świetlico- remiza Stare Depułtycze 112,60 12,582 energia elektryczna- w miarę potrzeb 12 Świetlica Wiejska Parypse 97,13 9,536 energia elektryczna- w miarę potrzeb 13 Świetlica Wiejska Zawadówka 81,40 9,043 energia elektryczna- w miarę potrzeb 14 Świetlica Wiejska Strupin Mały 130,78 2,227 energia elektryczna- w miarę potrzeb 15 Świetlica Wiejska Wólka Czułczycka 16 Remiza OSP w Strupinie Dużym 66,71 0,429 energia elektryczna- w miarę potrzeb 57,10 0,365 energia elektryczna- w miarę potrzeb 17 Remiza OSP w Rozdzałowie 61,30 5,502 energia elektryczna- w miarę potrzeb 18 Remiza OSP w Krzywicach 52,31 0,257 energia elektryczna- w miarę potrzeb 19 Remiza OSP w Zarzeczu 51,10 7,113 energia elektryczna- w miarę potrzeb 20 Remiza OSP w Żółtańcach 48,96 0,015 energia elektryczna- w miarę potrzeb 10,22 0,00 7,74 0,00 7,34 0,00 1,81 0,00 0,35 0,00 0,30 0,00 4,47 0,00 0,21 0,00 5,78 0,00 0,01 0,00 21 Świetlica Wiejska Srebrzyszyce 91,80 1,261 gaz z butli 1,02 0,00 22 Świetlica Wiejska Pokówka 99,76 1,786 gaz 34,76 1,45 1,94 23 Świetlica Wiejska Roźdźałów 162,84 2,219 gaz z butli 53,97 1,80 3,01 Strona 76

77 24 Biblioteka Publiczna Srebrzyszyce 25 Biblioteka Publiczna Filia Janów 480,24 gaz 139,82 7,80 248,1 2351,00 gaz 93, ,01 5,20 SUMA 3 393, ,05 383, ,99 21,41 Strona 77

78 5. Podsumowanie Zgodnie z przeprowadzoną inwentaryzacją emisji CO 2 na terenie Gminy Chełm, w roku bazowym 2000 największą emisję generowało zużycie paliw opałowych. Sytuacja ta uległa zmianie w 2013 roku, gdzie największa emisja CO 2 pochodziła z transportu drogowego. Jest to związane z wzrostem liczby pojazdów zarejestrowanych na terenie Gminy Chełm. Tendencję taką obserwuje się na terenie całego kraju. TABELA 28: BILANS EMISJI WG RODZAJÓW PALIW Bilans emisji wg rodzajów paliw prognoza prognoza, scenariusz niskoemisyjny energia elektryczna 1 075, , , ,45 gaz 1 047, , , ,51 paliwa transportowe 8 378, , , ,98 paliwa opałowe , , , ,88 ciepło systemowe 982,67 982,67 799,93 799,93 Planowana redukcja emisji ,14 SUMA , , , ,62 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Analizując sumaryczne wartości emisji CO 2 w ujęciu sektorowym stwierdza się, że w 2000 roku najbardziej emisyjnym sektorem był sektor mieszkaniowy. W 2013 roku dominującym źródłem emisji CO 2 był sektor transportu. Strona 78

79 TABELA 29: BILANS EMISJI WG SEKTORÓW Bilans emisji wg sektorów prognoza prognoza, scenariusz niskoemisyjny Gospodarstwa domowe , , , ,88 Przemysł , , ,47 Handel i usługi , , ,43 Transport 8 378, , , ,98 Pozostałe 982, Planowana redukcja emisji ,14 SUMA , , , ,62 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE W tym: Oświetlenie 221,68 Obiekty użyteczności 2034,40 publicznej RYSUNEK 25: BILANS EMISJI WG RODZAJÓW PALIW [MGCO2] , , , , , , ,00 Bilans emisji wg rodzajów paliw [Mg CO 2 ] 0, prognoza energia elektryczna gaz paliwa transportowe paliwa opałowe ciepło systemowe ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 79

80 RYSUNEK 26: BILANS EMISJI WG SEKTORÓW [MGCO2] ,00 Bilans emisji wg sektorów [Mg CO 2 ] , , , , , ,00 0, prognoza Gospodarstwa domowe Przemysł Handel i usługi Transport Pozostałe ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE RYSUNEK 27: BILANS EMISJI WG RODZAJÓW PA LIW W ROKU 2000 Bilans emisji wg rodzajów paliw w roku % 4% 4% 31% 57% energia elektryczna gaz paliwa transportowe paliwa opałowe ciepło systemowe ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 80

81 RYSUNEK 28: BILANS EMISJI WG RODZAJÓW PALIW W ROKU 2013 Bilans emisji wg rodzajów paliw w roku % 1% 9% 3% 64% energia elektryczna gaz paliwa transportowe paliwa opałowe ciepło systemowe ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE RYSUNEK 29: BILANS EMISJI WG RODZAJÓW PALIW W ROKU PROGNOZA Bilans emisji wg rodzajów paliw w roku prognoza 26% 0% 10% 3% 61% energia elektryczna gaz paliwa transportowe paliwa opałowe ciepło systemowe ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 81

82 Emisja roczna TABELA 30: EMISJA ROCZNA prognoza prognoza, scenariusz niskoemisyjny Emisja roczna [Mg CO 2 ] , , , ,62 Liczba mieszkańców Roczna emisja na 1 mieszkańca 2,21 8,31 8,72 7,98 [Mg CO 2 ] Dobowa emisja na 1 mieszkańca [kg CO 2 ] 6,06 22,76 23,88 21,87 ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE RYSUNEK 30: EMISJA ROCZNA [MGCO2] , , , , , , ,00 0,00 Emisja roczna [Mg CO 2 ] prognoza prognoza, scenariusz niskoemisyjny Emisja roczna [Mg CO2] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 82

83 RYSUNEK 31: DOBOWA EMISJA NA 1 MIESZKAŃCA [KGCO2] Dobowa emisja na 1 mieszkańca [kg CO 2 ] 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0, prognoza prognoza, scenariusz niskoemisyjny Dobowa emisja na 1 mieszkańca [kg CO2] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE RYSUNEK 32: ROCZNA EMISJA NA 1 MIESZKAŃCA [MGCO2] Roczna emisja na 1 mieszkańca [Mg CO 2 ] 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0, prognoza prognoza, scenariusz niskoemisyjny Roczna emisja na 1 mieszkańca [Mg CO2] ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE Strona 83