Gwarancja wadialna 1

Transkrypt

1 Gwarancja wadialna 1

2 GWARANCJA WADIALNA W POSTĘPOWANIU O UDZIELENIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO Jak ją sporządzić, aby nie zostać wyeliminowanym z przetargu Wstęp Zamawiający często żąda od wykonawców określonej kwoty, celem zabezpieczenia się przed odmową zawarcia umowy z wybranym w postępowaniu podmiotem. Co do zasady po zakończeniu procedury wadium powinno zostać zwrócone wykonawcom. Nie stanie się tak w sytuacjach ściśle określonych przepisami, np. wówczas gdy podpisanie umowy stało się niemożliwe z winy wybranego wykonawcy albo gdy oferent nie uzupełnił dokumentów na wezwanie zamawiającego i niemożliwy stał się wybór oferty tego wykonawcy w postępowaniu. Niewniesione wadium lub takie, które zostało złożone niepoprawnie, nie podlega uzupełnieniu. Dlatego właśnie warto nawet kilkukrotnie upewnić się, czy składany dokument odpowiada wymogom prawnym albo czy kwota, którą wykonawca wpłaca na rachunek zamawiającego, dotrze do niego w odpowiednim czasie. W niniejszej publikacji Czytelnik znajdzie: praktyczne rady dotyczące sporządzania gwarancji wadialnej (ubezpieczeniowej bądź bankowej) ze szczególnym wskazaniem na elementy, z którymi wiążą się najczęstsze błędy wykonawców powodujące wyeliminowanie z postępowania, pytania Czytelników oraz odpowiedzi ekspertów związane z wnoszeniem a także zatrzymywaniem i uzupełnianiem wadium, wzór gwarancji wadialnej. Zapraszam do lektury Justyna Rek-Pawłowska redaktor Gwarancja wadialna 0

3 Spis treści Wskazówki związane ze sporządzeniem gwarancji wadialnej 2 Pytania Czytelników odpowiedzi ekspertów 5 Wykonawca nie może uzupełnić wadium 5 Wadium nie zawsze musi mieć formę oryginału 7 Zamawiający ma prawo zatrzymać wadium, jeśli wykonawca w ogóle nie uzupełnił dokumentów Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Wykonawca, który odmawia podpisania umowy z zamawiającym, może stracić wadium 9 Wzór dokumentu 12 Gwarancja wadialna 1

4 Wskazówki związane ze sporządzeniem gwarancji wadialnej W postępowaniach prowadzonych w unijnej r. o utworzeniu Polskiej Agencji procedurze zamawiający jest zobowiązany żądać wadium. W pozostałych postępowaniach ma do tego prawo. Wadium, zgodnie z wyborem wykonawcy, może być wnoszone w jednej lub kilku następujących formach: Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz.U. z 2007 r. nr 42, poz. 275 ze zm.). Wysokość wadium nie może przekraczać 3% szacunkowej wartości zamówienia (tj. ustalonej wartości netto). Celem żądania wniesienia wadium przez zamawiającego pieniądzu, jest zagwarantowanie podpisania przez poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (z tym że poręczenie kasy jest zawsze poręczeniem pieniężnym), wykonawcę umowy na warunkach wskazanych w złożonej przez niego ofercie. Zamawiający zatrzyma wniesione wadium wraz z odsetkami, gdy: wykonawca odmówi podpisania gwarancjach bankowych, gwarancjach ubezpieczeniowych, umowy na określonych w ofercie warunkach, poręczeniach udzielanych przez wykonawca nie wnosi wymaganego podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z 9 listopada 2000 zabezpieczenia wykonania umowy, należytego Pamiętaj! Uzupełniane oświadczenia i dokumenty muszą być złożone do zamawiającego w odpowiedniej formie (tj. w oryginale lub kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem przez wykonawcę, a pełnomocnictwa w oryginale lub kopii poświadczonej notarialnie) i w terminie wskazanym przez zamawiającego w wezwaniu. Przesłanie żądanych w ramach uzupełnienia dokumentów, oświadczeń lub pełnomocnictw faksem lub za pomocą poczty elektronicznej nie będzie skuteczne, gdyż nie spełnia warunków dotyczących odpowiedniej formy i może powodować utratę wadium. Gwarancja wadialna 2

5 zawarcie umowy stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, wykonawca zostanie wykluczony z procedury. Podkreślenia wymaga fakt, że niedopuszczalne są praktyki niektórych wykonawca w odpowiedzi na wezwanie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp nie uzupełnił dokumentów lub oświadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1, pełnomocnictw, listy podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 5, lub informacji o tym, że nie należy do grupy kapitałowej, lub nie wyraził zgody na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3, co powodowało brak możliwości wybrania oferty złożonej przez wykonawcę jako najkorzystniejszej. zamawiających polegające na określaniu wcześniejszej niż termin składania ofert daty na wniesienie wadium. W przypadku składania wadium w jednej z najpopularniejszych form gwarancji ubezpieczeniowej albo bankowej wykonawca ma obowiązek dołączyć do oferty oryginał takiego dokumentu. Ponadto przed jego złożeniem powinien zweryfikować, czy: właściwie wskazano w nim podmiot zamawiający, poprawnie określono wykonawcę Wykonawca musi wnieść wadium przed upływem terminu składania ofert. Jeżeli zatem decyduje się na jego wpłatę w formie pieniężnej, przelew powinien zostać wykonany z odpowiednim wyprzedzeniem. Środki finansowe muszą bowiem faktycznie znaleźć się na koncie zamawiającego przed upływem terminu składania ofert. W przeciwnym wypadku wadium nie będzie uznane za skutecznie wniesione i składającego gwarancję, wskazano w nim właściwą nazwę postępowania, dokument jest ważny co najmniej w terminie związania ofertą (wskazanym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia dalej: siwz), w dokumencie wymieniono wszystkie okoliczności zatrzymania wadium opisane ustawą z 29 stycznia 2004 r. Gwarancja wadialna 3

6 Prawo zamówień publicznych dalej: ustawa Pzp (również tę wymienioną w art. 46 ust. 4a), wskazano, że gwarancja jest bezwarunkowa, nieodwołalna i płatna na pierwsze żądanie zamawiającego. Złożenie błędnego dokumentu gwarancyjnego jest traktowane na równi z postępowania (art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp). Agata Hryc-Ląd doświadczony praktyk w dziedzinie zamówień publicznych, doradca, członek Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Konsultantów Zamówień Publicznych, obecnie główny specjalista w dużej instytucji zamawiającej brakiem wniesienia wadium. To z kolei skutkuje wykluczeniem wykonawcy z Gwarancja wadialna 4

7 Pytania Czytelników odpowiedzi ekspertów WYKONAWCA NIE MOŻE UZUPEŁNIĆ WADIUM Pytanie Wykonawca złożył ofertę wraz z gwarancją ubezpieczeniową. Treść tego dokumentu jest jednak, w naszej opinii, niepełna. Nie zawiera bowiem sformułowania, że gwarant zobowiązuje się do zapłacenia kwoty wadium w przypadku niewniesienia przez Wyjaśnienie Zasadniczą funkcją wadium jest zabezpieczenie organizatora przetargu poprzez możliwość uzyskania pewnej kwoty na wypadek niezawarcia umowy przez wybranego wykonawcę. Ustawa Pzp w art. 46 ust. 4a i 5 precyzuje, w jakich okolicznościach zamawiający ma prawo wykonawcę wymaganego zatrzymać wadium. Określenie warunków zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Jak ocenić ofertę? Odpowiedź Niezawarcie wskazanego zapisu w treści wadialnej gwarancji ubezpieczeniowej nie zawsze powoduje obowiązek wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp. Należy to zrobić jedynie w sytuacji, gdy w postępowaniu było wymagane wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Trzeba pamiętać, że zamawiający nie dysponuje uprawnieniem umożliwiającym wezwanie do konwalidacji jego wypłaty powinno być wskazane na tyle precyzyjnie, by nie budziło wątpliwości beneficjenta co do możliwości zaspokojenia się z gwarancji (por. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej dalej: KIO z 20 stycznia 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 19/09). Brak precyzyjnego sformułowania, w jakich okolicznościach zamawiającemu będzie przysługiwać skuteczne żądanie wypłaty wadium, uzasadnia stwierdzenie, iż interes zamawiającego nie jest w pełni zabezpieczony (por. wyrok KIO z 28 lipca 2011 r., sygn. akt KIO 1525/11). czynności wniesienia wadium. Gwarancja wadialna 5

8 Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawców, którzy: nie wnieśli wadium do upływu terminu składania ofert, na każdym przypadku braku wadium, bądź jego niewłaściwego złożenia, wykonawca będzie podlegał wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp. Podstawa prawna przedłużony okres związania ofertą lub w czasie, o którym mowa w art. 46 ust. 3 ustawy Pzp, albo nie zgodzili się na przedłużenie okresu związania ofertą. art. 24 ust. 2 pkt 2, art. 46 ust. 4a i 5 ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.). Jednocześnie przepisy ustawy Pzp nie przewidują możliwości uzupełnienia wadliwie wniesionego bądź w ogóle niezłożonego wadium. To oznacza, iż w Renata Dzikowska radca prawny specjalizujący się w prawie zamówień publicznych, naczelnik w Departamencie Kontroli UE Urzędu Zamówień Publicznych Gwarancja wadialna 6

9 WADIUM NIE ZAWSZE MUSI MIEĆ FORMĘ ORYGINAŁU Pytanie Uczestnik postępowania załączył do oferty gwarancję zapłaty wadium w formie kopii. Czy taki dokument wystarczy nam by dochodzić należności od banku? Dodatkowo zawiera on zapis mówiący, że cesja wierzytelności z gwarancji na rzecz osoby trzeciej jest możliwa tylko za pisemną zgodą banku. Jak ten zapis ma się do niezbędnych wymaganych cech takiego dokumentu? Zgodnie z prawem gwarancja musi być przecież bezwarunkowa, nieodwołalna i płatna na pierwsze żądanie? ofertę. Dlatego aby ustalić, czy zamawiający będzie mógł skorzystać z gwarancji wadialnej złożonej w formie kserokopii, niezbędne jest zweryfikowanie treści tego dokumentu. Wyjaśnienie Zobowiązanie gwaranta ma charakter abstrakcyjny, niezależny od leżących u podstaw gwarancji stosunków prawnych łączących gwaranta ze zleceniodawcą gwarancji i zleceniodawcy z jej beneficjentem. Dokument gwarancyjny powinien zawierać minimalną treść wskazującą, że ma on charakter bezwarunkowy oraz Odpowiedź Złożenie kopii dokumentu gwarancji jest wystarczające dla poprawnego zabezpieczenia oferty wadium pod warunkiem, że nie zawiera ona jakichkolwiek zapisów ograniczających możliwość dochodzenia roszczeń w granicach określonych w art. 46 ust. 4a i ust. 5 ustawy Pzp. Przepisy te nie precyzują szczegółowo wymogów, które musi spełniać nieodwołalny, a suma gwarancyjna jest płatna na pierwsze żądanie zamawiającego (wystarczające będzie oczywiście, jeśli można wywieść te reguły z samej niewątpliwej treści dokumentu). Wszystkie te cechy umożliwiają zamawiającemu uzyskanie od banku gwaranta kwoty wadium na podstawie samego pisemnego żądania zapłaty. gwarancja, aby prawidłowo zabezpieczała Gwarancja wadialna 7

10 Gwarancja jest bezwarunkowa, w sytuacji gdy gwarant nie stawia żadnych innych warunków jej zrealizowania poza przedstawieniem mu przez beneficjenta pisemnego wezwania do zapłaty wadium wraz z oświadczeniem, że wystąpiła przesłanka do jej dokonania. O tym, czy przesłanka ta faktycznie jest spełniona, nie decyduje wyłącznie zamieszczenie w Wskazany w pytaniu zapis dotyczący tego, iż cesja wierzytelności z gwarancji na rzecz osoby trzeciej jest możliwa tylko za pisemną zgodą banku, nie świadczy o jej warunkowości. Nie dotyczy on bowiem samej wypłaty wadium. Odnosi się do sytuacji, w której zamawiający (wierzyciel), któremu przysługuje wierzytelność wobec wystawiającego gwarancję (jeżeli zajdą dokumencie bezwarunkowy. sformułowania przyczyny do zatrzymania wadium), chce przenieść ją na inny podmiot. Niezbędne jest ustalenie, czy w całej treści gwarancji nie wystąpiły jakiekolwiek dodatkowe warunki wymagane dla skutecznego pozyskania kwoty wadium. Jeżeli ograniczenia takie nie istnieją, a gwarancja płatna jest na pierwsze żądanie na podstawie wezwania beneficjenta do zapłaty i jego oświadczenia, iż zaszły zdarzenia uzasadniające zatrzymanie wadium, to brak jest wtedy podstaw do przyjęcia, że ma ona charakter warunkowy. Podstawa prawna art. 45 ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.). Andrzela Gawrońska-Baran prawnik, była wiceprezes UZP, obecnie kieruje departamentem zamówień publicznych w dużej instytucji zamawiającej Gwarancja wadialna 8

11 WYKONAWCA, KTÓRY ODMAWIA PODPISANIA UMOWY Z ZAMAWIAJĄCYM, MOŻE STRACIĆ WADIUM Pytanie W postępowaniu na roboty taki sam czas. Naszym zdaniem budowlane dokonaliśmy wyboru wykonawca uchyla się od podpisania najkorzystniejszej oferty. umowy. Co należy w tej sytuacji zrobić? Zawiadomienie o tej czynności zamieściliśmy na naszej stronie WWW. Wybranemu wykonawcy wyznaczyliśmy termin podpisania umowy na 3 września 2014 r. Zwrócił się jednak do nas z prośbą o przesunięcie tej daty, z uwagi na to, że nie może w wyznaczonym terminie wnieść zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Zaproponował, aby dokonać formalności 9 września 2014 r., na co wyraziliśmy zgodę. Także tego terminu nie dotrzymał. Przed dniem podpisania kontraktu wykonawca poinformował, że w dalszym ciągu nie jest w stanie wnieść zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Zaznaczył też, że poinformuje nas, gdy już będzie mógł podpisać kontrakt. Przedłużył jednocześnie okres związania ofertą oraz ważność wadium o 30 dni. Wystąpiliśmy więc do pozostałych uczestników postępowania z wnioskiem o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o Odpowiedź W opisanym przypadku zamawiający jest uprawniony zatrzymać złożone przez wykonawcę wadium. W celu uniknięcia wątpliwości, czy zachodzą ku temu przesłanki opisane w art. 46 ustawy Pzp, należy jeszcze raz wezwać go do podpisania umowy, wyznaczając odpowiedni termin. Wyjaśnienie Przepis art. 92 ust 1 i 2 ustawy Pzp wskazuje na dwa niezależne od siebie obowiązki zamawiającego: zamieszczenia informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty na stronie internetowej zamawiającego (art. 92 ust. 2) oraz przesłania jej wykonawcom (art. 92 ust 1). Jest to o tyle istotne, iż to właśnie czynność opisana w art. 92 ust. 1 ustawy Pzp, zgodnie z art. 94 ust. 1 ustawy, rozpoczyna bieg terminu na zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego. Zakładam, że zamawiający w opisanych okolicznościach dopełnił obydwu formalności. Gwarancja wadialna 9

12 Przepisy ustawy Pzp podsuwają w tym przypadku dwa rozwiązania, odpowiadając na pytania: 1. Co zrobić, aby efektywnie zakończyć prowadzone postępowanie, tj. aby zawrzeć umowę? 2. Jak zamawiający może postąpić w stosunku do wykonawcy, który nie Zgodnie z art. 46 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy Pzp zamawiający zatrzymuje wadium, w sytuacji gdy wykonawca, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza: odmówił podpisania umowy na warunkach określonych w ofercie albo nie wniósł wymaganego wnosi zabezpieczenia należytego wykonania umowy? zabezpieczenia wykonania umowy. należytego Wybór kolejnej oferty Sądowy nakaz zawarcia umowy Jeżeli wykonawca uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego jej wykonania, zamawiający może wybrać najkorzystniejszą ofertę spośród tych, które pozostały. Nie musi przy tym dokonywać ich ponownego badania i oceny (art. 94 ust. 3 ustawy Pzp). Zamawiający nie będzie mógł jednak skorzystać z tego rozwiązania, jeśli zachodzą przesłanki unieważnienia postępowania, o których mowa w art. 93 ust. 1 ustawy Pzp. Obowiązek zatrzymania wadium Dodatkowo, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego w stosunku do wykonawcy, który odmawia podpisania umowy, zamawiającemu przysługuje roszczenie o jej zawarcie (art. 64, 70 2 i 70 3 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny). Jeżeli ważność kontraktu zależy od spełnienia szczególnych wymagań ustawowych w przypadku umowy o zamówienie publiczne będzie to zachowanie jej pisemnej formy zarówno organizator przetargu, jak i jego uczestnik, którego oferta została przyjęta, mogą dochodzić Gwarancja wadialna 10

13 zawarcia umowy. Tezę tę potwierdził wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 16 lipca 2009 r. (sygn. akt XVI GC 682/08). Podobny pogląd został wyrażony w wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z 24 października 2007 r. (sygn. akt I C 902/07) oraz Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 5 marca 2008 r. (sygn. akt I ACa 85/08). Oczywiście tę możliwość należy rozważyć alternatywnie w stosunku do czynności wyboru kolejnej Podstawa prawna art. 46 ust. 5 pkt 1 i 2, art. 92 ust. 1 i 2, art. 94 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.). Magdalena Zadora-Redźko radca prawny najkorzystniejszej oferty. Gwarancja wadialna 11

14 Wzór dokumentu /pieczęć (nazwa) gwaranta/ miejscowość.., data.. Gwarancja Ubezpieczeniowa/Bankowa zapłaty wadium BENEFICJENT (ZAMAWIAJĄCY). WYKONAWCA (ZOBOWIĄZANY) GWARANT, w imieniu i na rzecz którego działają: I. Niniejsza gwarancja ubezpieczeniowa/bankowa zapłaty wadium (zwana dalej Gwarancją) została wystawiona na wniosek Wykonawcy (Zobowiązanego) w związku z uczestnictwem w przetargu, którego przedmiotem jest., znak postępowania... II. Gwarant zobowiązuje się nieodwołalnie i bezwarunkowo, na pierwsze pisemne żądanie Beneficjenta, na zasadach przewidzianych w niniejszej gwarancji, do zapłaty kwoty:. złotych (słownie złotych: ), z tytułu zatrzymania wadium w związku z zaistnieniem co najmniej jednego z przypadków określonych w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych wraz z późniejszymi zmianami, tj.: Gwarancja wadialna 12

15 1) Wykonawca odmówił podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie; 2) Wykonawca nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy; 3) Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3, z przyczyn leżących po jego stronie, nie złożył dokumentów lub oświadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1, pełnomocnictw, listy podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 5, lub informacji o tym, że nie należy do grupy kapitałowej, lub nie wyraził zgody na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, co powodowało brak możliwości wybrania oferty złożonej przez wykonawcę jako najkorzystniejsze; 4) zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy. III. Niniejsza Gwarancja obowiązuje od dnia. do dnia... i tylko wezwanie otrzymane przez Gwaranta w tym terminie będzie powodowało obowiązek wypłaty z tytułu Gwarancji. IV. Wypłata z tytułu Gwarancji nastąpi w terminie. dni od dnia złożenia przez Beneficjenta pisemnego żądania zapłaty sumy gwarancyjnej wraz z pisemnym oświadczeniem, że kwota roszczenia jest należna w związku z zaistnieniem jednego z przypadków wskazanych w pkt II Gwarancji. V. Żądanie zapłaty powinno: 1) być podpisane przez Beneficjenta Gwarancji lub upoważnione do składania oświadczeń woli w imieniu Beneficjenta osoby, z zastrzeżeniem, że bank Beneficjenta potwierdzi, iż żądanie zapłaty zostało podpisane przez osoby uprawnione do składania oświadczeń woli w imieniu Beneficjenta lub przez niego upoważnione w tym zakresie; 2) być złożone w terminie ważności Gwarancji; 3) być doręczone do Gwaranta w formie pisemnej, pod rygorem nieważności; Gwarancja wadialna 13

16 4) wskazywać przypadek określony w pkt II gwarancji, którego zaistnienie stanowi podstawę zatrzymania wadium, 5) zawierać oznaczenie rachunku bankowego, na który ma nastąpić wypłata z Gwarancji. VI. VII. Każda kwota zapłacona z tytułu niniejszej Gwarancji zmniejsza sumę gwarancyjną. Wierzytelność z tytułu niniejszej Gwarancji może być, za zgodą Gwaranta, przedmiotem przelewu na osobę trzecią. VIII. Niniejsza Gwarancja wygasa w przypadku: 1) braku doręczenia Gwarantowi wezwania do zapłaty przed upływem terminu obowiązywania Gwarancji; 2) zwrotu Gwarantowi oryginału Gwarancji przed upływem terminu obowiązywania Gwarancji. 3) wyczerpania sumy gwarancyjnej, IX. Po upływie terminu ważności niniejsza Gwarancja powinna zostać zwrócona do Gwaranta, jak również w przypadku unieważnienia postępowania o zamówienie publiczne, odrzucenia oferty Wykonawcy lub w przypadku zaspokojenia wszystkich roszczeń Beneficjenta z Gwarancji. X. Prawem właściwym do rozstrzygania sporów mogących wyniknąć na tle niniejszej Gwarancji jest prawo polskie, a sądem właściwym sąd miejscowo właściwy ze względu na adres siedziby Beneficjenta. /podpisy osób upoważnionych pieczęć Gwaranta/ Gwarancja wadialna 14

17 Stopka redakcyjna Redaktor prowadzący: Wydawca: Autor: Justyna Rek-Pawłowska Katarzyna Czech Agata Hryc-Ląd Andrzela Gawrońska-Baran Daniel Szczęsny Magdalena Zadora-Redźko ISBN: E-book nr: 2HH244 Wydawnictwo: Adres: Kontakt: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z.o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Telefon , faks , ng@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Copyright by: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2014 Gwarancja wadialna 15