Substancje roślinne, wskazania i przeciwwskazania do stosowania w czasie ciąży i przygotowania do porodu
|
|
- Kajetan Bielecki
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Substancje roślinne, wskazania i przeciwwskazania do stosowania w czasie ciąży i przygotowania do porodu Agnieszka Bazylko Katedra Farmakognozji i Molekularnych Podstaw Fitoterapii Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Adres do korespondencji: Agnieszka Bazylko, Katedra Farmakognozji i Molekularnych Podstaw Fitoterapii Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Banacha 1, Warszawa, agnieszka.bazylko@wum.edu.pl Raw materials, indications and contraindications of their usage during pregnancy and preparing to labour The review starts with the classification of raw materials according to indications for the application in pregnancy which is presented in monographs of ESCOP. Several comments for the above-mentioned monographs and reports about the usage of ethereal oils in both pregnancy and the time of delivery contribute the next part of writing. The third part of the article includes discussion about herbal medicinal products that can be applied in sicknesses related with pregnancy (mainly ginger used as an effective product in pregnancy-related nausea and vomiting) and which are recommended by midwives to prepare for labour (leaf raspberry, evening primrose oil). Keywords: pregnancy, labor, Zingiberis rhizoma, Rubi idaei folium, Oenotherae oleum. Wstęp Farm Pol, 2010, 66(7): Stosowanie leków w ciąży jest zawsze problematyczne. Dla wielu substancji brak jest danych odnośnie do ich działania teratogennego czy embriotoksycznego. Przypadki działań niepożądanych niedokładnie przebadanych leków odnotowane w przeszłości (Talidomid) tym bardziej zwiększają nieufność kobiet w ciąży w stosunku do przyjmowania leków. Zastosowanie praktycznie wszystkich leków syntetycznych jest konsultowane z lekarzem prowadzącym. Niestety leki naturalne, uważając za bezpieczne, kobiety aplikują sobie same. Często nie informując o tym lekarza czy farmaceuty. A przecież przyjmując tego typu preparat podają do organizmu cała mieszankę związków chemicznych, które wcale nie muszą być całkiem obojętne dla rozwijającego się organizmu. Co więcej, wśród substancji roślinnych mamy takie, które działają poronnie czy nawet teratogennie. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: skoro naturalne czy rzeczywiście całkiem bezpieczne w czasie ciąży? Drugim problemem są substancje roślinne, które są tradycyjnie stosowane, a niejednokrotnie polecane przez położne jako przygotowujące do porodu. Następnym więc pytaniem jest: czy surowce polecane przez położne w celu przygotowania do porodu działają, na jakiej drodze i czy są bezpieczne? Stosowanie substancji roślinnych w okresie ciąży European Scientific Cooperative On Phytotherapy (ESCOP 2003) [1] dzieli substancje roślinne na 4 zasadnicze grupy: A. Mogą być stosowane w czasie ciąży (tabela 1). B. Brak danych. Według ogólnie przyjętych zasad nie powinny być stosowane bez konsultacji z lekarzem (tabela 1). C. Dane ograniczone. Według ogólnie przyjętych zasad nie powinny być stosowane bez konsultacji z lekarzem (tabela 2). D. Nie stosować w czasie ciąży. Substancje roślinne wg monografii ESCOPu zaliczone do grupy D (wszystkie źródła podano wg ESCOP 2003 [1]): Absinthii hba brak opisu McGuffin M. i wsp., American Herbal Products Assiociation s Botanical Safety Handbook 1997; prawdopodobnie z powodu działania poronnego [2]; Aloë wielowiekowe doświadczenie nie pokazało jakichkolwiek działań ubocznych. Jednak ze względu na stwierdzoną genotoksyczność niektórych antrazwiązków (np. aloe-emodyny) zaleca się unikania w I trymestrze, lub stosowanie tylko pod kontrolą lekarza; 478
2 t e r a p i a i l e k i Anisi ol. działanie anetolu, estrogenne i zmniejszające płodność, stwierdzone w badaniach na zwierzętach Dhar SK., Indian J. Physiol. Pharmacol. 1995; Boldo fol. bardzo duże dawki suchego, etanolowego wyciągu z surowca (800 mg/kg/dzień) wykazywały działanie poronne i teratogenne w badaniu na szczurach De Almeida ER., i wsp.; Phytotherapy Res. 2000; Cimicifugae rh. brak opisu Lepik K., Can. Pharm. J. 1997; Barnes J., Herbal Medicines A guide for healthcare professionals 2002; Blumenthal M., Herbal; Medicine. Expanded Commission E Monographs 2000; prawdopodobnie z powodu działania estrogennego i hamującego wydzielanie prolaktyny [2]; Foeniculi ol. działanie anetolu, estrogenne i zmniejszające płodność, stwierdzone w badaniach na zwierzętach Dhar SK., Indian J. Physiol. Pharmacol. 1995; Foenugraeci sem. sprzeczne dane na temat teratogenności brak wg Mital N. i wsp. Nurt. Rep. Int. 1986; anomalie w budowie trzewi i szkieletu u badanych zwierząt, m.in. defekt stawu barkowego, załamanie ogona, brak skostnienia kości czaszki wg Sethi N. i wsp., Fitoterapia 1990; Frangulae cx brak doniesień o działaniach ubocznych. Jednak ze względu na stwierdzoną genotoksyczność niektórych antrazwiązków (np. emodyny i fiscjonu) oraz wyciągu z surowca istnieje ryzyko przy stosowaniu Westendorf J., De Smet PAGM 1993; Schmidt L., Arch. Exper. Path. Pharmakol. 1955; Brown JP. i wsp., Mutat. Res. 1976; Liberman DF. i wsp., Appl. Environ. Microbiol. 1980; Westendorf J. i wsp., Mutat. Res. 1990; Tikkanen L. i wsp., Mutat. Res. 1983; Bruggeman IM. i wsp., Mutat. Res. 1984; Poth A., Cytotest Cell Research Report 1992 niepub.; Heidemann A. Cytotest Cell Research Report 1992 niepub.; Ginkgo fol. nie stosować bez oszacowania stosunku ryzyko/korzyść; Glicyrrhizae rx, rh. brak opisu Hänsel R. i wsp., Hagers Handbuch der Pharmazeutischen Praxis1993; Willuhn G., Teedrogen 1997; prawdopodobnie z powodu powodowania obrzęków, zwiększania ciśnienia krwi [3]; Juniperi fr. działanie poronne stwierdzone u szczurów, którym podano doustnie 50% etanolowy wyciąg z surowca w dawce 300mg/kg m. ciała Agrawal OP., Planta Med Polygalae rx nie powinien być stosowany ze względu na działanie drażniące Newall CA., i wsp., Herbal Medicines A guide for healthcare professionals 1996; Rhamni pursh. cx - wielowiekowe doświadczenie i badania nie wykazały jakichkolwiek działań ubocznych. Jednak ze względu na stwierdzoną genotoksyczność niektórych antrazwiązków (np. aloe-emodyny) Tabela 1. Substancje roślinne wg monografii ESCOPu zaliczone do grup A i B Można stosować Allii sativi bulb. Anisi fr. (przetwory wodne) Arnicae flos (zewnętrznie) Calendulae flos (zewnętrznie) Foeniculi fr. (przetwory wodne) Lini sem. Matricariae flos Myrtilli fr. Plantaginis ovatae sem. Plantaginis ovatae testa Psylli sem. Brak danych. Nie stosować bez konsultacji z lekarzem Althaeae rx, Betulae fol. Carvi fr., Centaurii hba Chelidonii hba, Crataegi fol. cum flores Curcumae longae rh., Cynarae fol. Filipendulae ulmariae hba, Gentianae rx Ginseng rx, Hamamelidis fol. Harpagophyti rx, Hederae fol. Hyperici hba, Kava-kava Lichen islandicus, Lupuli flos Meliloti hba, Melissae fol. Menthae fol., Ononidis rx Orthosiphonis fol., Passiflorae hba Plantaginis lanceolatae fol., Primulae rx Ribis nigri fol., Rosmarini fol. Salicis cx, Tanaceti partenii hba Taraxaci fol., rx Thymi hba Urticae fol/hba, Valerianae rx Virgaureae hba, Zingiberis rh. Tabela 2. Substancje roślinne wg monografii ESCOPu zaliczone do grupy C Dane ograniczone. Nie stosować bez konsultacji z lekarzem Substancja roślinna Badanie Źródło * Cinnamomi cx brak opisu Barnes J. i wsp., Herbal Medicines A guide for healthcare professionals 2002; Keller K., De Smect PAGM 1992 Echinaceae pallidae rx Echinaceae purpureae hba Echinaceae purpureae rx Echinaceae angustifoliae rx Eleuterococci rx Eucalypti ol. Hippocastani sem. Rusci rh. na grupie 412 kobiet badano wpływ preparatów zawierających wyciągi z ww. surowców; nie zaobserwowano statystycznie istotnych różnic, pomiędzy grupą kontrolną i badaną, w rodzaju porodu, przybraniu masy ciała w czasie ciąży, wieku ciążowym, masie urodzeniowej czy stanach zagrożenia płodu nie zaobserwowano teratogennego działania lub innych działań ubocznych w badaniu na ciężarnych zwierzętach po podskórnym podaniu myszom 135 mg/ kg m. ciała olejku nie zaobserwowano działania embriotoksycznego ani uszkodzeń płodu w czterech badaniach klinicznych na ciężarnych kobietach nie zaobserwowano działań ubocznych nie zaobserwowano działań ubocznych u matek ani narodzonych dzieci po stosowaniu w zaawansowanej ciąży Gallo M. i wsp., Arch. Intern. Med Brekhman II, On antitoxic action of eleutherococcus 1982 Pages N. i wsp., Plantes Méd. Phytothér Alter H., Z. Allg. Med. 1973; Steiner M., Phlebol. Proktol. 1990; Steiner M. i wsp., Phlebology 1990; Steiner M. i wsp., Münch. med. Wschr Anger H. i wsp., Med. Welt. 1981; Baudet JH. Return circulation and norepinephrine: an update 1991 * Wszystkie źródła podano wg ESCOP 2003 [1] 479
3 W przypadku nudności i wymiotów proponowane jest stosowanie preparatów zawierających Zingiberis rhizoma lub przetworów z niego otrzymanych. Kłącze imbiru Zingiberis rhizoma, pozyskiwane jest z imbiru lekarskiego Zingiber officinale Roscoe (Zingiberaceae Imbirowate) zawiera olejek eteryczny do 3%, bogaty głównie w seskwiterpeny (zingiberen 30%, β-bisabolen, seskwifelandren, kurkumen), obecne są także monoterpeny (cytral A i B, linalol), fenyloalkany 5 8% gingerole, szogaole, paradole; oraz lipidy, aminokwasy i węglowodany. Imbir wykazuje działanie przeciwwymiotne, poprawiające perystaltykę jelit, żółciopędne (przyprawa) oraz przeciwzapalne, a także obniżające poziom lipidów i cukru we krwi. Stosowany jest głównie w chorobie lokomocyjnej i zaburzeniach trawienia. zaleca się unikania w I trymestrze lub stosowanie tylko pod kontrolą lekarza; Rhei rx brak doniesień o działaniach ubocznych. Jednak ze względu na stwierdzoną genotoksyczność niektórych antrazwiązków (np. emodyny) oraz wyciągu z surowca istnieje ryzyko przy stosowaniu; Salviae fol. nie powinien być stosowany ze względu na działanie toksyczne składników olejku Gessner O., Gift- und Arzneipflanzen in Mitteleuropa1974; von Skramlik E., Pharmazie 1959; Pinto-Scognamiglio W., Boll. Chim. Farm. 1967; Millet Y., i wsp., Rev. EEG Neurophysiol. 1979; Sennae fol., fr. badania nie wykazały jakichkolwiek działań ubocznych Leng-Peschlow E., Pharmacology 1992; Mengs U., Drug Res. 1986; Garcia-Villar R., Pharmacology 1988; Herland AL. i wsp., Q. Rev. Surg. 1957; Greenhalf JO. i wsp., Practitioner 1973; Wagner HP., Q. Rev. Surg. 1958; Scott RS., West Med Jednak ze względu na stwierdzoną genotoksyczność niektórych antrazwiązków (np. aloe-emodyny i emodyny) zaleca się unikania w I trymestrze lub stosowanie tylko pod kontrolą lekarza; Uvae ursi fol. brak opisu Lewis RJ., Sax s Dangerous Properties of Industrial Materials 1989; prawdopodobnie z powodu działania przyspieszjącego poród [2]. Przyglądając się dokładniej zakwalifikowaniu ESCOPu nasuwa się kilka uwag. Dlaczego np. Althaeae rx zaliczony został do grupy B, podczas gdy inne typowo śluzowe substancje roślinne znalazły się w grupie A? Natomiast Rosmarini fol., tradycyjnie stosowany, także w naszym kraju, jako środek poronny, jest podany w grupie B? Gatunek, z którego pozyskuje się liście rozmarynu wg Ernsta [2] zaliczony został do roślin działających poronnie. Autor podał dosyć obszerny przegląd roślin z podaniem ich niekorzystnego wpływu w czasie ciąży. Wymienia takie rośliny, które powodują problemy z zajściem w ciążę, działają poronnie, teratogennie, estrogennie, hamująco na wydzielanie prolaktyny, pobudzająco na wywołanie miesiączki, przyspieszają poród, oraz takie, które działają zwiększając lub zmniejszając skurcze mięśni macicy. Ernst na podstawie przeglądu piśmiennictwa tylko jako poronne wymienia: Aloe vera (możliwe), Armoracia rusticana, Artemisia absinthium, Artemisia vulgaris, Asarum canadense, Calendula officinalis, Capsella bursa-pastoris, Carica papaya, Carthamus tinctorius, Chamaemelum nobile, Chenopodium ambrosioides, Chondodendron tomentosum, Cichorium intybus, Cinchona, Cinnamomum aromaticum, Commiphora myrrha, Crocus sativus, Curcuma longa, Cytisus scoparius, Dancus carota, Epatorium cannabinum, Eupatorium perfoliatum, Eupatorium purpureum, Hypericum perforatum, Hyssopus officinalis, Juniperus communis, Juniperus sabina, Ledum palustre, Marrubium vulgare, Mentha pulegium, Momordica charantia, Myristica fragrans, Nasturtium vulgare, Nepeta cataria, Ocimum basilicum, Origanum vulgare, Oryopteris filix-mas, Petroselinum sativum, Pinus, Polygonum aviculare, Prunus persica, Rhamnus catharticus, Rhamnus purshiana, Ricinus communis, Rosmarinus officinalis, Ruta graveolens, Salvia officinalis, Santalkum album, Tanacetum vulgare, Thuja occidentalis, Urtica, Vinca rosa, Withania somnifera, Zingiber officinale. Spora grupa ww. roślin to rośliny bogate w olejki eteryczne, których stosowanie w ciąży ze względu na lipofilność ich składników jest najczęściej niepolecane. Jednak wg Buckle stosowanie aromaterapii w ciąży jest bezpieczne, brak jest bowiem danych o deformacjach płodu lub działaniu poronnym w przypadku podawania olejków miejscowo lub w postaci inhalacji; także kilku kropel doustnie [4]. Są co prawda doniesienia o działaniu poronnym po podaniu kilku mililitrów olejku z liści Mentha pulegium oraz olejku liści, korzeni lub nasion Petroselinum crispum (Sullivan J. i wsp., JAMA 1979), ale istnieją także badania, w których dużo większe ilości wymienionych olejków nie powodowały działania poronnego. Dodatkowo wśród pozytywnych efektów działania olejków eterycznych zanotowano, że 2% roztwór olejku lawendowego z Lavandula angustifolia podawany hand m technique powodował obniżenie podwyższonego ciśnienia u matki (z 200/100 na 150/85) i u płodu. Także zastosowanie aromaterapii w czasie porodu dało pozytywne skutki: zmniejszenie bólu, lęku, ilości zastosowanych znieczuleń oraz zwiększenie siły skurczów. Olejkami tak stosowanymi są np.: lawendowy, z geranium, z żywicy drzew z rodzaju Boswellia (olibanum), z Salvia sclarea. Dolegliwościami często towarzyszącymi ciąży są nudności, wymioty i zaparcia. W tym ostatnim schorzeniu najczęściej polecane są substancje roślinne bogate w związki śluzowe. Natomiast Welsh [5] z leków naturalnych poleca: laktulozę (połączenie β-d-galaktozy (1 4) z D-fruktozą, disacharyd nieprzyswajalny w jelitach; przeciwwskazania: nietolerancja laktulozy, galaktozemia), ale także preparaty zawierające wyciągi z Sennae fol., fr. lub wyizolowane sennozydy. Natomiast w przypadku nudności i wymiotów proponowane jest stosowanie preparatów zawierających Zingiberis rhizoma lub przetworów z niego otrzymanych. Kłącze imbiru Zingiberis rhizoma, pozyskiwane jest z imbiru lekarskiego Zingiber officinale 480
4 t e r a p i a i l e k i Roscoe (Zingiberaceae Imbirowate) zawiera olejek eteryczny do 3%, bogaty głównie w seskwiterpeny (zingiberen 30%, β-bisabolen, seskwifelandren, kurkumen), obecne są także monoterpeny (cytral A i B, linalol), fenyloalkany 5 8% gingerole, szogaole, paradole; oraz lipidy, aminokwasy i węglowodany. Imbir wykazuje działanie przeciwwymiotne, poprawiające perystaltykę jelit, żółciopędne (przyprawa) oraz przeciwzapalne, a także obniżające poziom lipidów i cukru we krwi. Stosowany jest głównie w chorobie lokomocyjnej i zaburzeniach trawienia [6, 7, 8], (rycina 1). Pomimo wymieniania go jako m.in. środka poronnego, ma on najwięcej randomizowanych badań klinicznych przeprowadzonych na kobietach w ciąży. W badaniach tych wykazano skuteczność kłącza imbiru w ww. wymienionych dolegliwościach, bez obserwowanych działań ubocznych. Smith i wsp. oraz Sripramote i wsp. w swoich badaniach porównywali aktywność imbiru do aktywności witaminy B6 [9, 10]. W pierwszym porównywano działanie 1,5 g/dzień kłącza imbiru do 75 mg/dzień wit. B6, badanie trwało 3 tygodnie. W drugim 500 mg kłącza imbiru 3 dz. w porównaniu do 10 mg wit. B6 3 dz., badanie trwało 3 dni. W obu badaniach nie zaobserwowano statystycznie istotnych różnic w aktywności pomiędzy Zingiberis rhizoma a witaminą B6. Natomiast Ensiyeh i wsp. także w badaniu porównawczym wit. B6 i imbiru stwierdzili, że imbir ma silniejsze działanie [11]. Przeprowadzili oni badanie randomizowane, z podwójną ślepą próbą na grupie 70 kobiet, od 17 tygodnia ciąży. Przyjmowały one albo 1 g/dzień imbiru, albo 40 mg/dzień wit. B6, przez 4 dni. Zmniejszenie ilości epizodów wymiotów była porównywalna w obu grupach, natomiast nasilenie nudności zmniejszyło się bardziej znacząco w grupie przyjmującej imbir. Keating i wsp. przeprowadzili badanie randomizowane, z podwójną ślepą próbą, pod kontrolą placebo [12]. Przebadali 26 kobiet (13 kobiet grupa badana; 13 kobiet grupa kontrolna). Badanie było prowadzone w pierwszym trymestrze ciąży (7 11 tydzień). Dawka, jaką podawano to 1 łyżka syropu (250 mg imbiru) 4 x dz. przez 2 tygodnie. Nasilenie nudności oceniano w skali Stwierdzono, że u 67% kobiet z grupy badanej i u 20% z grupy kontrolnej, u których występowały wymioty, ustąpiły one 6 dnia od rozpoczęcia badania. Natomiast nudności po 9 dniach, o 4 stopnie lepiej oceniło 77% kobiet z grupy badanej, a 20% z grupy kontrolnej. Również badanie randomizowane, z podwójną ślepą próbą, pod kontrolą placebo przeprowadzili Vutyavanich i wsp. [13]. W badaniu brało udział 70 kobiet, dostawały 1 g imbiru lub placebo przez 4 dni. Nasilenie nudności oceniano 2 razy dziennie. Natomiast epizody wymiotów raz dziennie. Także w tym badaniu lepsze wyniki (ocena nasilenia nudności) uzyskano w grupie przyjmującej imbir. Ponadto w czwartym dniu terapii epizody wymiotów występowały u 38% kobiet z grupy HO Rycina 1. Gingerol OCH 3 przyjmującej imbir, u 66% kobiet przyjmującej placebo, a ogólnie samopoczucie polepszyło się odpowiednio u 88% i 29% kobiet. Pomimo tak ciekawych wyników warto zauważyć, że istnieją doniesienia o niekorzystnym wpływie kłącza imbiru na rozwijający się płód, wykazane w badaniach na zwierzętach. Wilkinson 2000 [14] podawał ciężarnym szczurom rasy Sprague-Dawley herbatę imbirową (15 g/l, 20 g/l, 50 g/l) pomiędzy 6 a 15 dniem ciąży, 20 dnia zwierzęta były zabijane. Nie stwierdzono żadnych działań toksycznych na organizm matki, natomiast w grupie badanej było więcej poronień. Ponadto płody wystawione na działanie imbiru były cięższe, szczególnie płody płci żeńskiej. Również u płodów tych stwierdzono bardziej zaawansowany rozwój szkieletu. Substancje roślinne przygotowujące do porodu W naszym kraju najczęściej w tym celu polecanymi/stosowanymi substancjami roślinnymi są: liść maliny i olej wiesiołkowy. Często kobiety dowiadują się o nich w szkołach rodzenia lub od położnych. Liście maliny Rubi idaei folium, pozyskiwane są z maliny właściwej Rubus idaeus L. (Rosaceae Różowate). Zawierają: garbniki (8% galotanoidy i elagotanoidy), flawonoidy (rutozyd), triterpeny, kwasy organiczne (wit. C). Działają ściągająco, przeciwzapalnie, rozkurczająco na mięśnie przewodu pokarmowego [6, 7, 15]. Napary i odwary stosowane są w nieżycie żołądka i jelit oraz biegunkach u dzieci. Przeprowadzono jedno badanie kliniczne, którego celem było ustalenie wpływu tej substancji roślinnej na przebieg porodu. Wcześniej ci sami autorzy przeprowadzili obserwację wsteczną (retrospective observational) na grupie 108 kobiet (57 kobiet grupa badana; 51 kobiet grupa kontrolna) [16]. Stwierdzili, że preparaty zawierające liść/przetwory z liści maliny mogą być przyjmowane i nie zaobserwowano działań ubocznych u matek i dzieci. Wyniki także sugerowały, że przyjmowanie ich może zmniejszać prawdopodobieństwo skrócenia lub wydłużenia ciąży. Ponadto u kobiet przyjmujących liść maliny może wystąpić: mniejsza konieczność sztucznego O OH gingerol 3 481
5 przerwania błon płodowych, zastosowania cesarskiego cięcia, kleszczy lub Substancje roślinne nie są całkowicie bezpieczne próżnociągu. Później przeprowadzono badanie kliniczne, randomizowane, dla kobiety w ciąży, i, podobnie jak w przypadku z podwójną ślepą próbą, pod kontrolą leku syntetycznego, placebo [17]. Badaniem objęto 192 kobiety (96 kobiet grupa badana; 96 wskazane jest, by kobiety w ciąży informowały kobiet grupa kontrolna). Podawano swojego lekarza o fakcie kobietom doustnie 2 dz. 1 tabletkę przyjmowania leków zawierającą wyciąg z liści maliny {0,4g naturalnych. Jednak (3:1=1,2g extract) of raspberry leaf; 1,2 szczególnie powinny g (400 mg of 3:1 extract) of raspberry leaf extract obie informacje po- się zastanowić nad zastosowaniem substancji dano za artykułem}, od 32 tygodnia roślinnych w celu ciąży do narodzin. Istotna statystycznie była różnica w długości II fazy po- przygotowania do porodu. rodu: w grupie badanej była krótsza o 12% (grupa badana 71,2±48,9 min; grupa kontrolna 80,8±59,0 min). Nieznaczną różnicę (nieistotna statystycznie) odnotowano w rodzaju porodu; w grupie badanej więcej było porodów naturalnych niż w grupie kontrolnej (tu częściej stosowano kleszcze lub próżnociąg), rzadziej też sztucznie przerywano błony płodowe; ilość cięć cesarskich była porównywalna. Ponadto nieznacznie niższą punktację w skali Apgar stwierdzono w grupie badanej, co autorzy tłumaczą większą liczbą porodów pośladkowych, które częściej powodują problemy z oddychaniem u noworodków. Wśród działań ubocznych wymieniano nieliczne przypadki zaparć. Zastosowanie oleju wiesiołkowego uzasadnia się tym, że jest on źródłem kwasów tłuszczowych, prekursorów prostaglandyn. Udowodnione jest, że prostaglandyny (PGE 2, PGF 2 α, PGE 1 ) odgrywają istotną rolę w procesie dojrzewania szyjki macicy [18, 19]. Bogatym źródłem prostaglandyn jest sperma. Preparatem syntetycznym Prepidil (dinoproston prostaglandyna E 2 ) (rycina 2). Olej wiesiołkowy Oenotherae oleum, tłoczony jest z nasion wiesiołka Oenotherae semen, z gatunków: wiesiołek dwuletni Oenothera biennis L. (syn. Onagra biennis (L.) Scopoli) i wiesiołek dziwny Oenothera paradoxa Hudziok (Oenotheraceae (syn. Onagraceae) Wiesiołkowate). Zawiera: 80% glicerydów niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), w tym: ok. 70% kwasu linolowego, 8 14% kwasu gamma-linolenowego (GLA). Stosowany jest w celu uzupełnienia NNKT, głównie GLA. Niedobór GLA powoduje: zaburzenia pracy gruczołów wydzielania wewnętrznego (otyłość, cukrzyca, zespół napięcia przedmiesiączkowego), zaburzenia pracy układu odpornościowego (nawracające infekcje dróg oddechowych; przewlekłe stany zapalne wątroby i przewodu pokarmowego; przewlekłe stany zapalne skóry egzema, łuszczyca; choroby alergiczne, w tym atopowe zapalenie skóry; reumatoidalne zapalenie stawów), zburzenia przemiany tłuszczowej (miażdżyca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca i mózgu), zaburzenia pracy OUN (nadpobudliwość dzieci i dorosłych, początkowe leczenie stwardnienia rozsianego, alkoholizm) [6, 7, 20]. Dove i wsp. przeprowadzili quasi-eksperymentalne badanie wpływu oleju wiesiołkowego na przebieg porodu [21]. Badaniem objęto 108 kobiet (54 kobiety grupa badana; 54 kobiety grupa kontrolna). Kobiety z grupy badanej przyjmowały doustnie 500 mg oleju wiesiołkowego 3 dz. przez tydzień, zaczynając od 37 tygodnia ciąży, następnie 500 mg 1 dz. do dnia porodu. Różnica w wadze urodzeniowej noworodków była na granicy istotności (dzieci kobiet w grupie badanej były cięższe średnio o 156 g). Stwierdzono statystycznie istotną różnicę w otrzymanej przez noworodki ilości punktów wg skali Apgar w 5 minucie życia (wyższa w grupie kontrolnej 9,50±0,75, grupa badana 9,12±0,14; jednakże w grupie kontrolnej był większy rozrzut wyników). Statystycznie istotna prostaglandyny szeregu 1 (PGE1) tromboksany szeregu 1 kw. linolowy (LA) C 18:2 : 9, 12 D6D kw. gamma- elongaza kw. dihomo- D5D -linolenowy (GLA) C 18:3 : 6, 9, 12 -gamma-linolenowy C 18:3 : 8, 11, 14 kw. arachidonowy (AA) C 20:4 : 5, 8, 11, 14 prostaglandyny szeregu 2 (PGE2) tromboksany szeregu 2 leukotrieny; prostacyklina Rycina 2. Szlak powstawania eikozanoidów z kwasów tłuszczowych 482
6 t e r a p i a i l e k i różnica była w długości porodu (dłuższy w grupie badanej 15,66±10,27 godz.; grupa kontrolna 12,67±6,15; w grupie badanej był też większy rozrzut wyników). W grupie badanej zaobserwowano ponadto tendencje do zwiększonego ryzyka: wydłużania fazy aktywnej porodu, zahamowania akcji porodowej, użycia próżnociągu; a także: wydłużenie czasu pękania błon płodowych i zwiększona konieczność podania oksytocyny. Powyższy przegląd piśmiennictwa powinien uzmysłowić zarówno kobietom, jak i lekarzom, że substancje roślinne nie są całkowicie bezpieczne dla kobiety w ciąży i, podobnie jak w przypadku leku syntetycznego, wskazane jest, by kobiety w ciąży informowały swojego lekarza o fakcie przyjmowania leków naturalnych. Jednak szczególnie powinny się zastanowić nad zastosowaniem substancji roślinnych w celu przygotowania do porodu. Pierwszym zagadnieniem jest mała ilość badań skuteczności i bezpieczeństwa tych substancji. Drugim ewentualne, stwierdzone zwłaszcza dla oleju wiesiołkowego, działania raczej niekorzystne. Nasuwa się pytanie, czy położne powinny namawiać pacjentki do stosowania surowców przygotowujących do porodu? Otrzymano: Zaakceptowano: Piśmiennictwo 1. ESCOP Monographs, The Scientific Foundation for Herbal Medicinal Products. Wyd. 2. Exeter: ESCOP, Stuttgart, New York: Thieme, Ernst E.: Herbal medicinal products during pregnancy: are they safe? BJOG: An Int J Obstet Gynaecol. Marzec 2002, 106(3): Willuhn G.: Liquiritiae radix. W: Wichtl M.: Herbal drugs and phytopharmaceuticals, A handbook for practice on a scientific basis. Wyd. 3. Stuttgart: Medpharm, Boca Raton, London, New York, Washington: CRC Press, Buckle J.: Essential oils: Management and treatment of gynecologic infections and stressors. Sexuality, Reproduction and Menopause. Maj 2006, 4(1): Welsh A.: Hyperemesis, gastrointestinal and liver disorders in pregnancy. Curr Obstet Gynaecol. 2005, 15(2): Strzelecka H., Kowalski J.: Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Wyd. 1. Warszawa: PWN, Matławska I.: Farmakognozja. Wyd. 3. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UM im. K. Marcinkowskiego, Ali B.H., Blunden G., Tanira M.O., Nemmar A.: Some phytochemical, pharmacological and toxicological properties of ginger (Zingiber officinale Roscoe): A review of recent research. Food and Chemical Toxicology. 2008, 46(2), Smith C., Crowther C., Willson K., Hotham N., McMillian V.: A randomized controlled trial of ginger to treat nausea and vomiting in pregnancy. Obstet Gynecol. 2004, 103(4): Sripramote M., Lekhyananda N.: A Randomized Comparison of Ginger and Vitamin B6 in the Treatment of Nausea and Vomiting of Pregnancy. J Med Assoc Thai. 2003, 86(9): Ensiyeh J., Sakineh M.-A.C.: Comparing ginger and vitamin B6 for the treatment of nausea and vomiting in pregnancy: a randomised controlled trial. Midwifery. 2009, 25(6): Keating A., Chez R.A.: Ginger syrup as an antiemetic in early pregnancy. Altern Ther Health Med. 2002, 8(5): Vutyavanich T., Kraisarin T., Ruangsri R.-A.: Ginger for nausea and vomiting in pregnancy: Randomized, double-masked, placebo-controlled trial. Obstet Gynecol. 2001, 97(4): Wilkinson J.M.: Effect of ginger tea on the fetal development of Sprague-Dawley rats. Reprod Toxicol. 2000, 14(6): Rojas-Vera J., Patel A.V., Dacke C.G.: Relaxant activity of raspberry (Rubus idaeus) leaf extract in guinea-pig ileum in vitro. Phytother Res. 2001, 16(7): Parsons M., Simpson M., Ponton T.: Raspberry leaf and its effect on labour: safety and efficacy. ACMI Journal. 1999, 12(3): Simpson M., Parsons M., Greenwood J., Wade K.: Raspberry leaf in pregnancy: Its safety and efficacy in labor. J Midwifery WomeNs Health. 2001, 46(2): Shepherd J.H., Knuppel R.A: The role of prostaglandins in ripening the cervix and inducing labor. Clin Perinatol. Luty 1981, 8(1): Prager M., Eneroth-Grimfors E., Edlund M., Marions L.: A randomised controlled trial of intravaginal dinoprostone, intravaginal misoprostol and transcervical balloon catheter for labour induction. BJOG: An Int J Obstet Gynaecol. 2008, 115(11): Kowalewska A.: Znaczenie bioolejów we współczesnym lecznictwie. Farmacja Polska. 2005, 61(9): Dove D., Johnson P.: Oral evening primrose oil: Its effect on length of pregnancy and selected intrapartum outcomes in low-risk nulliparous women. J Nurse Midwifery. 1999, 44(3):
Tradycyjny produkt leczniczy roślinny przeznaczony do stosowania w określonych wskazaniach wynikających wyłącznie z jego długotrwałego stosowania.
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Avioplant 250 mg kapsułki twarde 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 kapsułka zawiera 250 mg sproszkowanego kłącza imbiru (Zingiber officinale Roscoe, rhizoma). Substancja pomocnicza
NEOGLANDYNA OMEGA 6 olej z nasion ogórecznika zawiera tłuszcze życia nienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne dla naszego organizmu.
piątek, 11 kwietnia 2014 10:12 Poprawiony piątek, 15 sierpnia 2014 15:21 NEOGLANDYNA OMEGA 6 olej z nasion ogórecznika zawiera tłuszcze życia nienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne dla naszego organizmu.
Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży Safety of herbal medicines during pregnancy
140 FARMACJA WSPÓŁCZESNA 2017; 10: 140-146 Akademia Medycyny ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REWIEV PAPER Otrzymano/Submitted: 29.06.2017 Zaakceptowano/Accepted: 07.07.2017 Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży Safety
TIENS OLEJ Z WIESIOŁKA
TIENS OLEJ Z WIESIOŁKA WIESIOŁEK ZINC and its influence on human body Pliniusz Starszy, rzymski historyk i pisarz, w swoim dziele Historia Naturalna tak pisze o wiesiołku: Zioło dobre jak wino, aby uradować
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit Maria Kłopocka Bydgoszcz Płodność Przebieg ciąży i poród Bezpieczeństwo leczenia w okresie ciąży i karmienia Sytuacje szczególne Edukacja
30 saszetek po 2,3 g Kod kreskowy EAN UCC: Działanie: Przeciwzapalne, słabe działanie moczopędne.
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH PUDEŁKO TEKTUROWE Zioła przeciwreumatyczne Species antirheumaticae Skład leku: kora wierzby (Salicis cortex) - 575 mg, liść pokrzywy (Urticae folium)
jest zbudowany i które są niezbędne do jego prawidłowej (fizjologicznej pracy) a taką zapewniają mu zgodnie z badaniami nnkt EPA+DHA omega-3.
Opis publikacji Tomasz Pawełczyk, Marta Grancow-Grabka, Magdalena Kotlicka-Antczak, Elżbieta Trafalska, Agnieszka Pawełczyk. A randomized controlled study of the efficacy of six-month supplementation with
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PROSPAN, 26 mg, pastylki miękkie 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna pastylka miękka zawiera 26 mg wyciągu (w postaci suchego wyciągu)
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Cholinex Intense, 2,5 mg + 1,2 mg, tabletki do ssania 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka do ssania zawiera 2,5 mg heksylorezorcynolu
100 ml syropu zawiera 825 mg suchego wyciągu z liści bluszczu (Hedera helix L., folium) (4-8:1). Ekstrahent: etanol 30% (m/m).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Hedussin, 33 mg/4 ml, syrop 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 100 ml syropu zawiera 825 mg suchego wyciągu z liści bluszczu (Hedera helix
BIONORICA Polska Sp z o.o. CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Cyclodynon 1
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO Cyclodynon 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Cyclodynon 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNEJ 1 tabletka powlekana zawiera 40 mg suchego wyciągu etanolowego
ANEKS I. Strona 1 z 5
ANEKS I WYKAZ NAZW, POSTAĆ FARMACEUTYCZNA, MOC WETERYNARYJNYCH PRODUKTÓW LECZNICZYCH, GATUNKI ZWIERZĄT, DROGA PODANIA, PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU W PAŃSTWACH
Indukcja (wywoływanie) porodu Informacje dla kobiet w ciąży, ich partnerów i rodzin
Polish translation of Induction of labour - Information for pregnant women, their partners and families Indukcja (wywoływanie) porodu Informacje dla kobiet w ciąży, ich partnerów i rodzin Niniejsza broszura:
ULOTKA DLA PACJENTA 1 (5)
ULOTKA DLA PACJENTA 1 (5) Ulotka informacyjna dla pacjenta Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek jest dostępny bez recepty, aby można było leczyć
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY dr n. med. Mira Gacek SAMODZIELNY PUBLICZNY KLINICZNY SZPITAL OKULISTYCZNY KATEDRA I KLINIKA OKULISTYKI II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
Surowce śluzowe. Surowce flawonoidowe
Surowce śluzowe Agar - Agar Altheae radix - Korzeń prawoślazu Symphyti radix - Korzeń żywokostu Altheae folium -L iść prawoślazu Farfarae folium - Liść podbiału Trigonellae foenugraeci semen - Nasienie
Rola stosunku seksualnego w indukcji porodu
Rola stosunku seksualnego w indukcji porodu Teoretyczne podstawy wpływu aktywności seksualnej na indukcję porodu Aktywność seksualna w okresie terminu porodu może prowadzić do przyśpieszenia dojrzewania
ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA
ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,
Ulotka dołączona do opakowania: INFORMACJA DLA PACJENTA
Ulotka dołączona do opakowania: INFORMACJA DLA PACJENTA RED SENES TEA Sennae folium Zioła do zaparzania w saszetkach, 20 mg glikozydów hydroksyantracenowych w przeliczeniu na sennozyd B/ saszetkę Substancja
INTESTA jedyny. oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej
INTESTA jedyny oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej Dlaczego INTESTA? kwas masłowy jest podstawowym materiałem energetycznym dla nabłonka przewodu pokarmowego, zastosowanie,
Sylabus - Leki Pochodzenia Naturalnego
Sylabus - Leki Pochodzenia Naturalnego 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów:
Aneks II. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 20 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej produktów leczniczych zawierających lewonorgestrel
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Syrop z bluszczu Labima 5,4 mg/ml, syrup 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Suchy wyciąg z liści bluszczu (Hedera helix L., folium). 1 ml
1.2. Czynnościowe dolegliwości serca. 1.2.1 Terapia ogólna. 1.2.2 Fitoterapia
k-01.qxd 6/22/07 11:47 AM Page 4 1.2 Czynnościowe dolegliwości serca Obraz kliniczny choroby jest niejednoznaczny, pozbawiony charakterystycznych dolegliwoœci. Niemniej nale ¹ do nich wewnêtrzny niepokój,
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO NERVOMIX Forte, kapsułka twarda 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 kapsułka zawiera: Substancje czynne: Valerianae radix 210 mg, Lupuli
Cytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej
Cytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej Dorota Lewandowska dr n. med. Obecnie dostępne formy pomocy palącym Farmakologiczne NTZ guma plastry pastylki pastylki podjęzykowe Bupropion (Zyban) Wareniklina
FITO-0.QXD 12/17/08 3:15 PM Page I. Schilcher Dorsch Zio³olecznictwo w pediatrii
FITO-0.QXD 12/17/08 3:15 PM Page I Schilcher Dorsch Zio³olecznictwo w pediatrii FITO-0.QXD 12/17/08 3:15 PM Page II FITO-0.QXD 12/17/08 3:15 PM Page III Heinz Schilcher Walter Dorsch Ziołolecznictwo w
Receptura cz. III. Dr n. med. Marta Jóźwiak-Bębenista
Receptura cz. III Dr n. med. Marta Jóźwiak-Bębenista Roztwór do użytku wewnętrznego Do dawkowania łyżkami Do dawkowania łyżeczkami Do dawkowania kroplami Sirupus Simplex Sirupus Rubi idaei 10 20% Sirupus
Spodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
WYKAZ TRADYCYJNYCH ROŚLINNYCH PRODUKTÓW LECZNICZYCH
WYKAZ TRADYCYJNYCH ROŚLINNYCH PRODUKTÓW LECZNICZYCH Lp Nazwa produktu leczniczego Nazwa powszechnie stosowana Postać farmaceutyczna Podmiot odpowiedzialny 1. ALCEP Allii cepae extractum Syrop Przedsiębiorstwo
Rodzaje substancji leczniczych
Rodzaje substancji leczniczych Próby kliniczne leków - film Leki na nadkwasotę neutralizujące nadmiar kwasów żołądkowych Leki na nadkwasotę hamujące wydzielanie kwasów żołądkowych Ranitydyna (ranitidine)
Przegląd wiedzy na temat leku Simponi i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE
EMA/115257/2019 EMEA/H/C/000992 Przegląd wiedzy na temat leku Simponi i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Simponi i w jakim celu się go stosuje Simponi jest
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 5 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego WP i NoZ AM w Lublinie, p.o. kierownika Zakładu: Prof. dr hab. n.
Ocena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007
W Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ABC medic Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Zielonej Górze w okresie od 04.05.2007-15.11.2007 została przeprowadzona ocena efektów klinicznych u pacjentów
ULOTKA DLA PACJENTA. Canephron 18 mg +18 mg + 18 mg tabletka drażowana. Levistici radix + Centauri herba + Rosmarini folium
ULOTKA DLA PACJENTA Canephron 18 mg +18 mg + 18 mg tabletka drażowana Levistici radix + Centauri herba + Rosmarini folium Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku, ponieważ zawiera
WYKAZ TRADYCYJNYCH ROŚLINNYCH PRODUKTÓW LECZNICZYCH
WYKAZ TRADYCYJNYCH ROŚLINNYCH PRODUKTÓW LECZNICZYCH Lp Nazwa produktu leczniczego Nazwa powszechnie stosow ana Postać farmaceutyczna Nr pozw olenia Podmiot odpow iedzialny 1. ALCEP Allii cepae extractum
a problemy z masą ciała
POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca
Aneks III. Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka
KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Odnowa biologiczna
KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Odnowa biologiczna (nazwa specjalności) Nazwa Nazwa w j. ang. Farmakognozja Pharmacognosy Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr Agnieszka Greń Zespół dydaktyczny
African Mango - recenzja, opis produktu
African Mango - recenzja, opis produktu African mango to popularne obecnie suplementy diety wspomagające odchudzanie, stworzone na bazie pestek afrykańskiego mango. Skutecznie pomagają w utracie nadmiaru
FARMAKOGNOZJA I SEMESTR 2018/19 ZAGADNIENIA DO ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW
FARMAKOGNOZJA I SEMESTR 2018/19 ZAGADNIENIA DO ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW ĆWICZENIA Kolejność tematów na ćwiczeniach: 1. Informacje wstępne, zasady zaliczenia 2. Śluzy 3. Saponiny teoria + fitochemia 4. Flawonoidy
Ulotka dołączona do opakowania: INFORMACJA DLA PACJENTA
Ulotka dołączona do opakowania: INFORMACJA DLA PACJENTA LAXANTIA TEA Sennae folium + Sennae fructus angustifoliae Zioła do zaparzania w saszetkach, 17 mg glikozydów hydroksyantracenowych w przeliczeniu
Ulotka dołączona do opakowania: informacje dla pacjenta
ULOTKA DLA PACJENTA Ulotka dołączona do opakowania: informacje dla pacjenta Syrop z bluszczu Labima Suchy wyciąg z liści bluszczu (Hederae helicis folii extractum siccum) Należy uważnie zapoznać się z
30 saszetek po 5,0 g Kod kreskowy EAN UCC: Wskazania do stosowania: Zaparcia. Stany, w których wskazane jest ułatwienie wypróżnienia.
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH PUDEŁKO TEKTUROWE Nasienie płesznika Psyllii semen Skład saszetki: Nasienie płesznika (Psyllii semen) 5,0 g Zioła, 5,0 g/saszetkę 30 saszetek po 5,0
Ten przewodnik dla pacjenta może być rozpowszechniany wyłącznie wśród kobiet, którym lekarz przepisał tabletki antykoncepcyjne Atywia
Ten przewodnik dla pacjenta może być rozpowszechniany wyłącznie wśród kobiet, którym lekarz przepisał tabletki antykoncepcyjne Atywia Twój lekarz zalecił Ci stosowanie nowoczesnej metody antykoncepcji
Rośliny lecznicze występujące na Kaszubach. Zapraszamy na seans!!!
Rośliny lecznicze występujące na Kaszubach Zapraszamy na seans!!! Krótki wstęp Zioła lecznicze dostarczają naszemu organizmowi wiele witamin, soli mineralnych oraz substancji leczniczych, które pozytywnie
Imię i nazwisko. Wywiad położniczy. Wywiad ginekologiczny. Data ostatniej miesiączki. Byłam w ciąży: więcej.
Imię i nazwisko Data ostatniej miesiączki Wywiad położniczy Byłam w : 0 1 2 3 4 5 6 więcej Rok Tydzień Przebieg Przebieg porodu lub poronienia Powikłania po porodzie/poronieniu Płeć, masa i rozwój dziecka
ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
Wersja 9, 03/2013 ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Tuspan, 7 mg/ml, syrop 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml syropu zawiera substancję czynną: 7 mg suchego
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. Bocheńska Lecznicza Sól Jodowo-Bromowa 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Bocheńska Lecznicza Sól Jodowo-Bromowa 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Produkt leczniczy zawiera sól jodowo-bromową, w tym jodki nie mniej
Ulotka dla pacjenta: informacja dla użytkownika. Canephron N krople doustne, płyn. Levistici radix, Centauri herba, Rosmarini folium
Ulotka dla pacjenta: informacja dla użytkownika Canephron N krople doustne, płyn Levistici radix, Centauri herba, Rosmarini folium Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,
Izabela Dobrowolska ROLA ULTRACZYSTEGO EPA W LECZENIU STANÓW ZAPALNYCH I DEPRESJI
Izabela Dobrowolska ROLA ULTRACZYSTEGO EPA W LECZENIU STANÓW ZAPALNYCH I DEPRESJI krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) organizm nie jest w stanie ich produkować
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA DIKLONAT P, 10 mg/g, żel (Diclofenacum natricum) Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten jest
Zioła do zaparzania w saszetkach, 30 mg związków antranoidowych w przeliczeniu na glukofrangulinę A/ saszetkę
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH PUDEŁKO TEKTUROWE Zioła przeczyszczające Species laxantes Skład saszetki: kora kruszyny (Frangulae cortex) 0,50 g, kłącze perzu (Graminis rhizoma) 0,25
Wszystkie prawa zastrzeżone
Wszystkie prawa zastrzeżone CALIVITA INTERNATIONAL-POLSKA 2006 NIE MA śycia BEZ ENZYMÓW dr Edward Howell ENZYMY TRAWIENNE ENZYMY PRODUKOWANE PRZEZ ŚLINIANKI, śołądek, TRZUSTKĘ I KOMÓRKI JELITA CIENKIEGO,
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. VALDIXEXTRAKT Valerianae extractum hydroalcoholicum siccum 355 mg tabletka powlekana
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta VALDIXEXTRAKT Valerianae extractum hydroalcoholicum siccum 355 mg tabletka powlekana Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Pytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
18 października 2012 EMA/653433/2012 EMEA/H/A-5(3)/1319 Pytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Persen forte, (87,5 mg + 17,5 mg + 17,5 mg), kapsułki twarde 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 2.1 Opis ogólny Substancjami czynnymi leku
12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna: Wyciągi alergenowe, kurz domowy; Kod ATC: V01AA03
SUBSTANCJA CZYNNA (INN) GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU LECZNICZEGO, KTÓREGO DOTYCZY PLAN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna:
Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych
Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych S.Szymik-Kantorowicz, A.Taczanowska-Niemczuk, P.Łabuz, I.Honkisz, K.Górniak, A.Prokurat Klinika Chirurgii Dziecięcej CM
Skład leku: Jedna saszetka zwiera 1,5 g liścia szałwii (Salviae folium) Zioła do zaparzania w saszetkach, 1,5 g/saszetkę
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH PUDEŁKO TEKTUROWE Liść szałwii Salviae folium Skład leku: Jedna saszetka zwiera 1,5 g liścia szałwii (Salviae folium) Zioła do zaparzania w saszetkach,
Rutacid. Hydrotalcyt, 500 mg
Leki stosowane przy nadkwaśności, zobojętniają nadmiar kwasu żołądkowego, wydzielanego przez komórki okładzinowe, znajdujące się w dnie i trzonie żołądka. Przyjmowane w zalecanych dawkach, sprawiają, że
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO Oestrophan 0,25 mg/ml roztwór do wstrzykiwań dla bydła i świń 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI
Hanna Misiołek. Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny
PCEA-czy wpływa na czas pobytu chorego w szpitalu? Hanna Misiołek Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny ZALECENIA DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA Z BÓLEM POOPERACYJYM
DLACZEGO JESTEŚMY SZCZĘŚLIWE?
CATOSAL: SKŁAD Per ml: Butafosfan Witamina B12 WSKAZANIA 100 mg ] Źródło aktywnego fosforu ] 0,050 mg ] Składniki Dodatek witaminowy aktywne Zaleca się stosowanie preparatu przy zaburzeniach przemiany
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO Ketofen, 100 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań dla koni, bydła i świń 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI
Dagmara Samselska. Przewodnicząca Unii Stowarzyszeń Chorych na Łuszczycę. Warszawa 20 kwietnia 2016
Dagmara Samselska Przewodnicząca Unii Stowarzyszeń Chorych na Łuszczycę Warszawa 20 kwietnia 2016 przewlekła, autoagresywnie uwarunkowana, nawrotowa choroba zapalna o podłożu genetycznym nie zaraża!!!
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Leki roślinne i paraleki 2. NAZWA JEDNOSTKI
ETYKIETO-ULOTKA OZNAKOWANIE OPAKOWANIA BEZPOŚREDNIEGO PRODUKTU LECZNICZEGO
ETYKIETO-ULOTKA OZNAKOWANIE OPAKOWANIA BEZPOŚREDNIEGO PRODUKTU LECZNICZEGO RUTINOSAL C Salicis cortex + Rutosidum + Vitaminum C tabletka, 300 mg + 20 mg + 40 mg Skład tabletki: kora wierzby - 300 mg rutozyd
Suplementacja witaminowo-mineralna diety to prosty sposób na wspomaganie zdrowego trybu życia
SAPL.PHAR4.18.11.1842 Suplementacja witaminowo-mineralna diety to prosty sposób na wspomaganie zdrowego trybu życia Wyjątkowy skład Pharmatonu Geriavit: Zawiera zespół biologicznie czynnych substancji:
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gelatum Aluminii Phosphorici, 45 mg/g zawiesina doustna (Aluminii phosphas)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gelatum Aluminii Phosphorici, 45 mg/g zawiesina doustna (Aluminii phosphas) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Bronchipret TE Syrop. Thymi herba extractum fluidum + Hedera helicis folii extractum fluidum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Bronchipret TE Syrop Thymi herba extractum fluidum + Hedera helicis folii extractum fluidum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku,
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta 200 mg + 53,5 mg tabletka dojelitowa Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne
Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Duphalac, 667 mg/ml, roztwór doustny. Lactulosum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Duphalac, 667 mg/ml, roztwór doustny Lactulosum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku, ponieważ zawiera ona informacje
FARMAKOKINETYKA KLINICZNA
FARMAKOKINETYKA KLINICZNA FARMAKOKINETYKA wpływ organizmu na lek nauka o szybkości procesów wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania leków z organizmu Procesy farmakokinetyczne LADME UWALNIANIE
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
ASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika ASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Kinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Tanavit. Korzystny wpływ podstawowych wie.onienasyconych kwasów tłuszczowych na łagodzenie przebiegu stwardnienia rozsianego.
Tanavit Korzystny wpływ podstawowych wie.onienasyconych kwasów tłuszczowych na łagodzenie przebiegu stwardnienia rozsianego @ lek Ijubljana 1. Wstęp 2. Podstawowe kwasy tłuszczowe: Kwas gamma linolenowy
EPA - ZDROWIE ZAKLĘTE W ZŁOTEJ KROPLI. dr Izabela Dobrowolska
EPA - ZDROWIE ZAKLĘTE W ZŁOTEJ KROPLI dr Izabela Dobrowolska NASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE NIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE NP. C18:2n-w6 krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta VICEBROL FORTE 10 mg, tabletki
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta VICEBROL FORTE 10 mg, tabletki Vinpocetinum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Iberogast, płyn doustny 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 100 ml płynu zawiera: Iberis amara herbae extractum (1: 1,5-2,5) 15,0 ml ekstrahent
ULOTKA DLA PACJENTA 1 (5)
ULOTKA DLA PACJENTA 1 (5) Ulotka informacyjna dla pacjenta Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek jest dostępny bez recepty, aby można było leczyć
Rola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna
SANPROBI Super Formula
SUPLEMENT DIETY SANPROBI Super Formula Unikalna formuła siedmiu żywych szczepów probiotycznych i dwóch prebiotyków Zdrowie i sylwetka a w super formie Zaburzenia metaboliczne stanowią istotny problem medyczny
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Syrop tymiankowy Labima, 110 mg/ml, syrop 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Płynny wyciąg z ziela tymianku (Thymi extractum fluidum).
Wytwórca odpowiedzialny za zwolnienie serii: Norbrook Laboratories Ltd. Station Works, Camlough Road Newry, Co. Down, BT35 6JP Irlandia Północna
Flunimeg 50 mg/ml Flunimeg, 50 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań dla koni, bydła i świń 1. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO ORAZ WYTWÓRCY ODPOWIEDZIALNEGO ZA ZWOLNIENIE SERII, JEŚLI JEST INNY Podmiot
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Diohespan forte, 600 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka zawiera 600 mg diosminy (Diosminum). Pełny wykaz substancji
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Karbis, 4 mg, tabletki Karbis, 8 mg, tabletki Karbis, 16 mg, tabletki Karbis, 32 mg, tabletki Candesartanum cilexetilum Należy zapoznać się z treścią ulotki
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
EBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
Leki antykachektyczne. lek. med. Marta Bijak-Ulejczyk Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Leki antykachektyczne lek. med. Marta Bijak-Ulejczyk Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Grupy leków czyli co mamy środki stymulujące apetyt leki modulujące pracę przewodu pokarmowego leki anaboliczne/antykataboliczne
INFORMACJA O LEKU DLA PACJENTA Sennae folium cum fructu SENEFOL 7,5 mg pochodnych hydroksyantracenu w przeliczeniu na sennozyd B, tabletka
INFORMACJA O LEKU DLA PACJENTA Sennae folium cum fructu SENEFOL 7,5 mg pochodnych hydroksyantracenu w przeliczeniu na sennozyd B, tabletka Działanie: Związki czynne powstające z glikozydów antranoidowych
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Multi-Sanostol Syrop
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Multi-Sanostol Syrop Preparat wielowitaminowy dla dzieci. Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek