INFORMACJA Z WYNIKÓW KONTROLI JAKOŚCI HANDLOWEJ ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA

Transkrypt

1 DIH (1)/18/AnŁ Warszawa, INFORMACJA Z WYNIKÓW KONTROLI JAKOŚCI HANDLOWEJ ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA 1. Realizując ustawwy bwiązek chrny interesów knsumentów, Inspekcja Handlwa w trzecim kwartale 2017 rku przeprwadziła kntrlę, której celem była cena jakści handlwej śrdków spżywczych specjalneg przeznaczenia lub których znakwanie sugerwał taką klasyfikację. W becnym stanie prawnym nie funkcjnuje już pjęcie śrdków spżywczych specjalneg przeznaczenia żywieniweg pzstały jednak regulacje dtyczące takiej żywnści, która stanwi częściwe lub wyłączne źródł pżywienia dla niektórych grup ludnści, i która ma zasadnicze znaczenie przy pstępwaniu w pewnych schrzeniach lub jest kluczwa, jeżeli chdzi utrzymanie pżądanej adekwatnści dżywczej żywnści dla niektórych szczególnie wrażliwych grup ludnści 1, tj.: a) preparatów d pczątkweg żywienia niemwląt i preparatów d dalszeg żywienia niemwląt; b) prduktów zbżwych przetwrznych raz żywnści dla dzieci; c) żywnści specjalneg przeznaczenia medyczneg; d) śrdków spżywczych zastępujących całdzienną dietę, d kntrli masy ciała. Śrdki spżywcze nie klasyfikujące się d żadnej z ww. grup (np. napje na bazie mleka i pdbne prdukty przeznaczne dla małych dzieci, żywnść dla sprtwców, żywnść dla diabetyków) bjęte są gólnymi, hryzntalnymi regulacjami dnszącymi się m.in. d zasad przekazywania knsumentm infrmacji na temat żywnści, suplementów diety, stswania świadczeń żywieniwych i zdrwtnych raz wzbgacania żywnści. 2. Ocenie pddan przede wszystkim prawidłwść znakwania, parametry fizykchemiczne, warunki przechwywania, identyfikwalnść prduktów raz przestrzeganie ich dat minimalnej trwałści. 3. Kntrlę przeprwadzn na terenie całeg kraju bejmując nią łącznie 85 placówek handlu detaliczneg, w tym: 66 sklepów należących d sieci handlwych, 6 sklepów specjalistycznych, 10 innych sklepów raz 3 hurtwnie. Nieprawidłwści stwierdzn w 27 placówkach (31,8 prc.). Dtyczyły ne przede wszystkim znakwania pakwań prduktów. 4. Skntrlwan gółem 817 partii prduktów łącznej wartści 44,3 tys. zł, w tym: partii prduktów dla małych dzieci (zgdnie z przepisami, małe dzieck znacza dzieck w wieku d jedneg rku d trzech lat) 1 Pr. rzprządzenie Parlamentu Eurpejskieg i Rady (UE) nr 609/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie żywnści przeznacznej dla niemwląt i małych dzieci raz żywnści specjalneg przeznaczenia medyczneg i śrdków spżywczych zastępujących całdzienną dietę, d kntrli masy ciała raz uchylające dyrektywę Rady 92/52/EWG, dyrektywy Kmisji 96/8/WE, 1999/21/WE, 2006/125/WE i 2006/141/WE, dyrektywę Parlamentu Eurpejskieg i Rady 2009/39/WE raz rzprządzenia Kmisji (WE) nr 41/2009 i (WE) nr 953/2009 (Dz.U. UE L 181 z , s. 35);

2 - 191 partii prduktów dla sób na diecie bezglutenwej, - 68 partii prduktów dla sprtwców, - 45 partii prduktów dla diabetyków, - 21 partii prduktów dla sób dchudzających się, - 65 partii innych prduktów. Różneg rdzaju zastrzeżenia wniesin d 77 partii (9,4 prc. ceninych gółem), łącznej wartści 5,4 tys. zł, w tym: - 27 partii prduktów dla małych dzieci, - 14 partii prduktów dla diabetyków, - 13 partii prduktów dla sprtwców, - 8 partii prduktów dla sób na diecie bezglutenwej, - 1 partii prduktu dla sób dchudzających się, - 14 partii innych prduktów. 5. Ocena znakwania pd kątem zgdnści z bwiązującymi przepisami wykazała nieprawidłwści w przypadku 63 partii prduktów, tj. 7,7 prc. gółem sprawdznych, w tym: - 23 partii prduktów dla małych dzieci, - 13 partii prduktów dla sprtwców, - 12 partii prduktów dla diabetyków, - 7 partii prduktów dla sób na diecie bezglutenwej, - 1 partii prduktu dla sób dchudzających się, - 7 partii innych prduktów. Stwierdzn następujące nieprawidłwści w znakwaniu (w klejnści według isttnści dla knsumentów): - stswanie kmunikatów charakterze świadczeń żywieniwych, lecz niezgdnych z przepisami bwiązującymi w tym zakresie, np.: niskkalryczny na prdukcie wartści energetycznej 367 kcal na 100 g, gdy zgdnie z wymaganiami stswanie ww. świadczenia jest dpuszczalne gdy prdukt ma nie więcej niż 40 kcal na 100 g, niska zawartść tłuszczu na prdukcie zawierającym 12,7 g na 100 g, gdy zgdnie z wymaganiami stswanie ww. świadczenia jest dpuszczalne gdy prdukt zawiera nie więcej niż 3 g tłuszczu na 100 g, - stswanie kmunikatu charakterze świadczenia zdrwtneg, lecz niezgdneg z przepisami bwiązującymi w tym zakresie, np.: pmaga w utrzymaniu zdrwych kści zamiast: białk pmaga w utrzymaniu zdrwych kści, - stswanie sprzecznych deklaracji dnszących się d przeznaczenia prduktu, np. jedncześnie zamieszczn deklarację śrdek spżywczy specjalneg przeznaczenia 2

3 żywieniweg dla niemwląt i małych dzieci raz p 12 miesiącu, tj. z drugieg kmunikatu wynikał inaczej niż z pierwszeg, że prdukt nie jest przeznaczny dla niemwląt (zgdnie z przepisami, niemwlę t dzieck pniżej 12 miesiąca życia; ), - niepdanie nazwy prduktu lub pdanie nieprawidłwej nazwy, np. zamieszczenie jedncześnie nazw wafle kakawe i wafle smaku kakawym raz wafle przekładane kremem kakawym, użycie w nazwach bezglutenwych chlebów kreślenia naturalny, gdy zawierały ne ddatki d żywnści takie jak substancje zagęszczające, knserwant lub barwnik, kreślenie w nazwie kisielu jak mcn wcwy gdy zawierał n tylk 0,1% prszku truskawkweg, - brak plskiej wersji językwej całeg znakwania lub niektórych isttnych infrmacji prdukcie, np. dtyczących wersji smakwej napju dla sprtwców, liczby prcji w pakwaniu, kraju pchdzenia składników rlnictwa eklgiczneg, - nieprawidłwści dtyczące infrmwania składnikach alergennych lub pwdujących reakcje nietlerancji, w szczególnści niewyróżnienie ww. składników w wykazie składników raz pdawanie deklaracji typu mże zawierać śladwe ilści alergenu, gdy przepisy prawa nie definiują w żaden spsób pjęcia śladwych ilści, zatem teg typu kmunikat był niejednznaczny dla knsumentów, - brak ilściwej zawartści kaka występująceg w nazwie prduktu raz pdkreślneg słwnie i graficznie w jeg znakwaniu, - mniejszej wagi niezgdnści. 6. W labratriach zbadan gółem 80 partii prduktów, kwestinując 4 partie (5 prc. zbadanych) z uwagi na niezgdnść z zamieszcznym w znakwaniu świadczeniem żywieniwym lub infrmacją wartści dżywczej, np.: - w czekladzie grzkiej bez ddatku cukru stwierdzn zawyżną, w prównaniu d deklaracji w wartści dżywczej, zawartść cukru raz stwierdzn zawartść sacharzy raz laktzy niedeklarwanych w znakwaniu, - w prduktach dla niemwląt i małych dzieci stwierdzn 2,5 i 4-krtnie wyższą zawartść witaminy C spwdwaną jak wyjaśnił prducent zastswaniem zbyt dużeg naddatku technlgiczneg (witamina C jest związkiem nietrwałym, któreg zawartść znacząc spada wraz z upływem czasu przechwywania prduktu, dlateg prducent zastswał większy ddatek tej witaminy niż zadeklarwał w znakwaniu). 7. Pd względem zgdnści ilści rzeczywistej z ilścią nminalną twaru pdaną przez paczkująceg na pakwaniu sprawdzn łącznie 212 pakwań prduktów. Wyniki pmiaru zawartści pakwań nie przekrczyły dwukrtnej ujemnej wartści błędu ilści twaru paczkwaneg (T1), kreślnej w ustawie twarach paczkwanych 2, w związku z tym nie wniesin zastrzeżeń w tym zakresie. 8. W tku kntrli sprawdzn pnadt: - przestrzeganie aktualnści dat minimalnej trwałści w wyniku kntrli zakwestinwan z uwagi na przeterminwanie 10 partii prduktów (1,2 prc. partii skntrlwanych gółem), ferwanych knsumentm w 5 sklepach, 2 ustawa z dnia 7 maja 2009 r. twarach paczkwanych (t.j. Dz. U. z 2015 r. pz. 1161); 3

4 - przestrzeganie bwiązku zapewnienia identyfikwalnści śrdków spżywczych, stwierdzając nieprawidłwści w dwóch sklepach, gdzie nazwy 3 prduktów były inne w dwdach dstaw niż na pakwaniu, c utrudniał mżliwść śledzenia żywnści, - przestrzeganie bwiązku pwiadmienia Główneg Inspektra Sanitarneg pierwszym wprwadzeniu d brtu w wyniku kntrli stwierdzn niedpełnienie tej prcedury w dniesieniu d 4 asrtymentów tzw. żywnści wzbgacnej, - w przypadku placówek prwadzących sprzedaż internetwą sprawdzn także prawidłwść prezentacji prduktów na strnie internetwej, niewnsząc zastrzeżeń, - prawidłwść warunków przechwywania, niewnsząc zastrzeżeń. 9. Ustaln, że kntrlwani przedsiębircy prwadzili działalnść gspdarczą p uzyskaniu wpisu d CEIDG lub rejestru przedsiębirców, zgdnie z danymi zawartymi w dkumentach rejestracyjnych. 10. Wyniki kntrli stanwiły pdstawę d wycfania z brtu twarów przeterminwanych, niewłaściwej jakści lub nieprawidłw znakwanych łącznej wartści 654 zł. 11. Całkształt ustaleń kntrli dał pdstawę d skierwania 21 infrmacji d właściwych terenw wjewódzkich inspektratów jakści handlwej artykułów rln-spżywczych raz 9 d rganów nadzru sanitarneg. W związku z ppełnieniem wykrczeń z art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy bezpieczeństwie żywnści i żywienia 3 raz Kdeksu wykrczeń ukaran mandatami 5 sób na łączną kwtę 650 zł. Organy Inspekcji Handlwej wymierzyły 6 kar pieniężnych na pdstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 lub 4 ustawy jakści handlwej artykułów rlnspżywczych 4 w łącznej wyskści 3,4 tys. zł. W 4 sprawach wydan decyzję dstąpieniu d wymierzenia kary pieniężnej. Część spraw pzstaje w tku. Opracwanie: Departamentu Inspekcji Handlwej UOKiK 3 art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. bezpieczeństwie żywnści i żywienia (t.j. Dz. U. z 2017 r. pz. 149); 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. jakści handlwej artykułów rln-spżywczych (t.j. Dz. U. z 2017 r. pz. 2212). 4

5 Prady Urzędu Ochrny Knkurencji i Knsumentów Knsumentm radzimy: zdrwa sba nie musi stswać specjalnej żywnści, zwłaszcza nie jest wskazane spżywanie suplementów diety czy żywnści wzbgacnej jak substytut (zamiennik) zróżnicwanej diety; w dziale ze zdrwą żywnścią czy żywnścią dietetyczną (te zwyczajwe kreślenia nie są prawidłwe) najczęściej znajduje się żywnść pwszechnie spżywana, więc wybierając prdukt z takiej półki przeczytaj infrmacje na pakwaniu, zwłaszcza nazwę, wykaz składników raz infrmację wartści dżywczej. Dzięki temu upewnisz się, czy prdukt dpwiada Twim ptrzebm; znakwanie śrdków spżywczych pwinn Cię jednznacznie infrmwać c t za prdukt. Nie szukaj napisu żywnść specjalneg przeznaczenia żywieniweg, pnieważ nie jest n bwiązkwy. Preparaty dla niemwląt pwinny zawierać w znakwaniu nazwę Preparat d pczątkweg żywienia niemwląt lub Preparat d dalszeg żywienia niemwląt lub Mlek pczątkwe lub Mlek następne ; w przypadku żywnści dla dzieci pwinien być wskazany wiek, d któreg prdukt mże być spżywany, żywnść specjalneg przeznaczenia medyczneg pwinna prócz nazwy Żywnść specjalneg przeznaczenia medyczneg być znakwana stwierdzeniem d pstępwania dietetyczneg, gdzie w wlne miejsce będzie wpisana nazwa chrby, zaburzenia lub schrzenia, których dtyczy zamierzne zastswanie prduktu; żywnść zastępująca całdzienne psiłki pwinna nsić nazwę Śrdek spżywczy zastępujący całdzienną dietę, d kntrli masy ciała. Przedsiębircm przypminamy: jeżeli wprwadzasz p raz pierwszy d brtu na terytrium Plski żywnść z wymieninych niżej grup, musisz pwiadmić tym Główneg Inspektra Sanitarneg (więcej na ten temat: preparaty d pczątkweg żywienia niemwląt, w tym mlek pczątkwe, żywnść specjalneg przeznaczenia medyczneg, suplementy diety, żywnść wzbgacna, czyli śrdki spżywcze, d których ddawane są witaminy, składniki mineralne lub inne kreślne substancje; ani prducent, ani sprzedawca nie mgą infrmwać knsumentów, że ferwana przez nich żywnść zapbiega chrbm alb je leczy. Wln pdawać knsumentm tylk dzwlne prawem świadczenia żywieniwe (np. źródł białka ) lub zdrwtne (np. białk pmaga w utrzymaniu masy mięśniwej ); więcej na ten temat znajdziesz na strnie Państwwej Inspekcji Sanitarnej naruszenie bwiązków wynikających z przepisów jakści handlwej zagrżne jest karą pieniężną w wyskści d 500 zł d pięcikrtnej wartści zakwestinwanych prduktów; w przypadku zafałszwania kara ta mże wynsić d 1000 zł d 10% przychdów przedsiębircy siągnięteg w rku rzliczeniwym pprzedzającym rk nałżenia kary.