Informacja o wynikach kontroli monitoringu środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Informacja o wynikach kontroli monitoringu środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego"

Transkrypt

1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO KSR /08 Nr ewid. 149/2008/D08501/KSR Informacja o wynikach kontroli monitoringu środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego W a r s z a w a l i s t o p a d r.

2 Misją Wizją NajwyŜszej Izby Kontroli jest dbałość o gospodarność i skuteczność w słuŝbie publicznej dla Rzeczypospolitej Polskiej NajwyŜszej Izby Kontroli jest cieszący się powszechnym autorytetem najwyŝszy organ kontroli państwowej, którego raporty będą oczekiwanym i poszukiwanym źródłem informacji dla organów władzy i społeczeństw Informacja o wynikach kontroli monitoringu środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego Dyrektor Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego Tadeusz Bachleda-Curuś Akceptuję: Marek Zająkała Wiceprezes NajwyŜszej Izby Kontroli Zatwierdzam: Jacek Jezierski Prezes NajwyŜszej Izby Kontroli Warszawa, dnia 13 listopada 2008 r. NajwyŜsza Izba Kontroli ul. Filtrowa Warszawa tel./fax:

3 SPIS TREŚCI strona 1. Wprowadzenie 7 2. Podsumowanie wyników kontroli Ogólna ocena kontrolowanej działalności Synteza wyników kontroli Wnioski WaŜniejsze wyniki kontroli Charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowań ekonomicznych i organizacyjnych Charakterystyka stanu prawnego Uwarunkowania ekonomiczne i organizacyjne Istotne ustalenia kontroli Organizacja monitoringu Morza Bałtyckiego Zakres badań monitoringowych Jakość badań monitoringowych Sprawozdawczość, wymiana i publikowanie wyników badań monitoringowych Finansowanie badań monitoringowych Morza Bałtyckiego Plan Działań na Morzu Bałtyckim Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli Przygotowanie kontroli Postępowanie kontrolne i działania podjęte po zakończeniu kontroli Załączniki Wykaz skontrolowanych podmiotów oraz jednostek organizacyjnych NIK, które przeprowadziły w nich kontrole 5.2. Lista osób zajmujących kierownicze stanowiska, odpowiedzialnych za kontrolowaną działalność

4 5.3. Wykaz aktów prawnych dotyczących kontrolowanej działalności Wykaz organów, którym przekazano informację o wynikach kontroli 5.5. Zakres i częstotliwość badań monitoringowych Morza Bałtyckiego

5 Wykaz stosowanych skrótów, pojęć i terminów COMBINE Co-operative Monitoring in the Baltic Marine Environment EUROSTAT - Statistical Office of the European Communities - Zintegrowany Program Monitoringu Morza Bałtyckiego - Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich Eutrofizacja - Wzbogacenie wody składnikami odŝywczymi, szczególnie związkami azotu i/lub fosforu, powodującymi przyspieszony wzrost glonów i wyŝszych form Ŝycia roślinnego, co jest przyczyną niepoŝądanych zakłóceń równowagi wśród organizmów Ŝyjących w wodzie oraz jakości danych wód GUS - Główny Urząd Statystyczny HELCOM Helsinki Commission - Komisja Helsińska HELCOM EUTRO-PRO HELCOM Project to Elaborate the Baltic Sea-Wide Integrated Thematic Assessment on Eutrophication HELCOM/MORS Intercomparison Sea Water ICES - International Council for the Exploration of the Sea - Projekt Komisji Helsińskiej mający na celu wypracowanie szerokiej zintegrowanej oceny eutrofizacji Morza Bałtyckiego - Test interkalibracyjny wód morskich Komisji Helsińskiej dotyczący monitorowania radioaktywnych substancji - Międzynarodowa Rada Badań Morza z siedzibą w Kopenhadze, prowadząca m.in. bazę danych z monitoringu Morza Bałtyckiego dla Komisji Helsińskiej Interkalibracja - Badania prowadzone w tym samym czasie przez róŝne laboratoria w celu porównania i zharmonizowania wyników oceny stanu ekologicznego wód OROMA - Operational Radar and Optical Mapping in Monitoring Hydrodynamic, Morphodynamic and Environmental Parameters for Coastal Management OSPAR Oslo-Paris Convention for the Protection of the Marine Environment of the North-East Atlantic - Operacyjne mapy radarowe i optyczne w monitoringu parametrów hydrodynamicznych, morfodynamicznych i ochrony środowiska dla zagospodarowania nabrzeŝy - Konwencja OSPAR Konwencja Oslo- ParyŜ w sprawie ochrony środowiska morskiego północno-wschodniego Atlantyku ph - stęŝenie jonów wodorowych w wodzie (odczyn wody) Porównanie laboratoryjne - Porównanie techniki i technologii stosowanej w badaniu laboratoryjnym 5

6 ppk - punkt pomiarowo-kontrolny PPMŚ - Program Państwowego Monitoringu Środowiska Program HELCOM MORS - Helsinki Commission s Programme on Monitoring of Radioactive Substances in the Balic Sea QUASIMEME - Quality Assurance of Information for Marine Environmental Monitoring in Europe - Program Komisji Helsińskiej dotyczący monitoringu substancji radioaktywnych w Morzu Bałtyckim - Zapewnienie jakości informacji z monitoringu środowiska morskiego w Europie SKRM - Stały Komitet Rady Ministrów STGQAB Steering Group on Quality Assurance of Biological Measurements HELCOM/MORS Intercomparison Sea Water STUK Radiation and Nuclear Safety Authority - Grupa Sterująca do spraw zapewnienia jakości badań biologicznych - Test interkalibracyjny wód morskich Komisji Helsińskiej dotyczący monitorowania radioaktywnych substancji - Urząd STUK do spraw Radiacji i Bezpieczeństwa Nuklearnego Wody morskie - wody morza otwartego, przejściowe i przybrzeŝne Wody przejściowe - wody powierzchniowe w obszarach ujść rzek, pozostające pod znacznym wpływem dopływów wód słodkich, częściowo zasolone na skutek bliskości wód przybrzeŝnych Wody przybrzeŝne - wody morskie w pasie 1 mili morskiej od linii bazowej, od której mierzona jest szerokość wód terytorialnych WPMŚ - Wojewódzki Program Monitoringu Środowiska 6

7 Wprowadzenie 1. Wprowadzenie Temat kontroli D/08/501: Monitoring środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego. Przyczyny podjęcia kontroli: Kontrola podjęta została we współpracy z najwyŝszymi organami kontroli 8 państw nadbałtyckich, w ramach działalności Grupy Roboczej ds. Kontroli Środowiska EUROSAI. Stanowić będzie polski wkład do międzynarodowej kontroli pn. Zarządzanie połowami i monitoring wpływu środowiska na zasoby rybne w Morzu Bałtyckim. Celem kontroli była ocena wypełniania przez Polskę postanowień Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (tzw. Konwencji Helsińskiej) oraz wymagań dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) 1, w części dotyczącej prowadzenia monitoringu jakości wód morskich. Główne zagadnienia objęte tematyką kontroli dotyczyły: programowania i planowania zadań związanych z monitoringiem wód morskich, metodyki prowadzenia i zakresu wykonywania badań monitoringowych, w tym stosowania wymaganych standardów jakości badań, zasad finansowania badań monitoringowych, raportowania wyników badań i wymiany tych wyników z innymi Państwami-Stronami Konwencji Helsińskiej. Badaniami kontrolnymi objęto lata Czynności kontrolne zostały przeprowadzone w dniach od 1 kwietnia do 9 maja 2008 r. w 5 jednostkach, w tym w: Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska (GIOŚ), Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Oddział Morski w Gdyni (IMGW/ OM w Gdyni) oraz w Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Gdańsku, Olsztynie i Szczecinie. Kontrolę przeprowadzono pod względem celowości, rzetelności, legalności i gospodarności. Ponadto, w trybie art. 29 pkt 2 lit. f ustawy o NIK, zasięgnięto informacji w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) nt. zawierania i realizacji umów z GIOŚ, dotyczących finansowania badań monitoringowych Morza Bałtyckiego. 1 Dz.U. L 327 z , s.1 z późn. zm. 7

8 Podsumowanie wyników kontroli 2. Podsumowanie wyników kontroli 2.1. Ogólna ocena kontrolowanej działalności NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie z nieprawidłowościami wykonanie badań monitoringowych Morza Bałtyckiego w latach , natomiast negatywnie ocenia funkcjonowanie systemu finansowania monitoringu oraz systemu nadzoru nad realizacją zadań monitoringowych. W latach , monitoring Bałtyku obejmował badania wód morskich w wyznaczonych stanowiskach pomiarowych, w zakresie określonych parametrów meteorologicznych, hydrologicznych i jakościowych, prowadzone z ustaloną częstotliwością. Kontrola wykazała, Ŝe pomimo upływu 1,5 roku od wejścia w Ŝycie Ramowej Dyrektywy Wodnej, nie wydano aktów wykonawczych dla wdroŝenia jej wymagań, dotyczących form i sposobu prowadzenia monitoringu wód oraz oceny ich stanu. Skutkiem tego Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska w Gdańsku, Olsztynie i Szczecinie prowadziły badania monitoringowe wód przejściowych i przybrzeŝnych w oparciu o dokumenty nieobligatoryjne, tj. projekty rozporządzeń i wytyczne GIOŚ. Podstawę wykonania badań stanowiły równieŝ wojewódzkie programy monitoringu środowiska, opracowywane w WIOŚ zgodnie z wymaganiami Programu Państwowego Monitoringu Środowiska, zatwierdzane przez GIOŚ. Brak powyŝszych rozporządzeń, a takŝe podstawy prawnej dla nadzoru GIOŚ nad wojewódzkimi inspektorami ochrony środowiska, powodowały, Ŝe w wyniku decyzji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska bądź wojewody, WIOŚ w Gdańsku, Olsztynie i Szczecinie wprowadzały zmiany w wojewódzkich programach ochrony środowiska bez uzgodnienia z GIOŚ oraz rezygnowały z wykonania części badań. Nie przekazywały równieŝ do GIOŚ wyników wykonanych pomiarów. System finansowania badań monitoringowych Morza Bałtyckiego nie zapewniał terminowego i pełnego pokrycia kosztów tych badań. Niewystarczające finansowanie i opóźnienia w przyznawaniu środków finansowych na badania monitoringowe przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, powodowały, Ŝe zarówno Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, wykonujący monitoring otwartego morza, jak i WIOŚ, badające wody przybrzeŝne i przejściowe, corocznie wstrzymywały rozpoczęcie badań do czasu uzyskania środków finansowych i stosownie do wielkości przyznanego przez NFOŚiGW dofinansowania, decydowały o liczbie stanowisk pomiarowych, częstotliwości poboru prób i zakresie wykonywanych oznaczeń. Szczupłość środków finansowych była teŝ przyczyną problemów kadrowych w wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska, niedostatecznego wyposaŝenia laboratoriów inspektoratów w sprzęt, urządzenia i aparaturę oraz niepełnej akredytacji tych laboratoriów. Zdaniem NIK, brak niezawodnego źródła finansowania oraz ustawowego nadzoru GIOŚ nad WIOŚ stanowi zagroŝenie dla utrzymania odpowiedniej jakości danych 8

9 Podsumowanie wyników kontroli i wykonania badań w zakresie wymaganym przepisami Ramowej Dyrektywy Wodnej UE i postanowieniami Konwencji Helsińskiej Synteza wyników kontroli 1. W latach , badania monitoringowe wód Morza Bałtyckiego prowadzono zgodnie z zaleceniami Podręcznika do monitoringu morskiego w Programie Komisji Helsińskiej COMBINE, uszczegółowiającego w tym zakresie postanowienia Konwencji Helsińskiej. W 2007 r., z monitoringu Bałtyku wydzielono monitoring wód przejściowych i przybrzeŝnych, który dostosowano do wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej. (str ) W 2007 r., system monitoringu Bałtyku opierał się na badaniach wód morskich w 58-stanowiskach pomiarowych, w tym 23 stanowiskach na obszarze otwartego morza, prowadzonych przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział Morski w Gdyni na zlecenie GIOŚ, oraz 11 na wodach przybrzeŝnych i 24 na wodach przejściowych, prowadzonych przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska w Gdańsku, Olsztynie i Szczecinie. Badaniami objęto parametry meteorologiczne i hydrologiczne, oraz wskaźniki jakości chemicznej i biologicznej wód oraz zawartość substancji szczególnie szkodliwych. (str ) 2. Z powodu niewłaściwych sformułowań, zawartych w delegacjach w ustawie Prawo wodne, niezgodnych z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej, niedoprowadzono do wydania 3 rozporządzeń Ministra Środowiska regulujących sposób i formy prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych, klasyfikację ich stanu oraz definicje klasyfikacji stanu i potencjału ekologicznego. Dopiero po wyeliminowaniu wadliwych przepisów ustawowych, w październiku 2007 r., wznowiono proces legislacyjny ww. rozporządzeń. Do czasu zakończenia kontroli NIK, omawiane rozporządzenia nie zostały wydane 2. (str. 25) 3. Wojewódzkie programy monitoringu środowiska na lata przedkładano GIOŚ do zatwierdzenia w okresie styczeń marzec 2007 r. Programy zostały zatwierdzone przez GIOŚ w kwietniu i w maju 2007 r., tj. po terminie rozpoczęcia okresu badawczego. Opóźnienia w przygotowaniu i zatwierdzaniu ww. programów NIK ocenia jako działania nierzetelne. (str. 27) 4. Brak podstawy prawnej dla prowadzenia monitoringu wód morskich, a takŝe brak ustawowego nadzoru Głównego Inspektora Ochrony Środowiska nad wojewódzkimi inspektorami ochrony środowiska były w ocenie NIK - przyczyną dość duŝej dowolności w realizacji zadań przez skontrolowane 2 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz. 1008), weszło w Ŝycie z dniem 24 września 2008 r. 9

10 Podsumowanie wyników kontroli WIOŚ zarówno w zakresie planowania i wykonania badań monitoringowych, jak i raportowania ich wyników. I tak: W skontrolowanych WIOŚ działano nierzetelnie, zmieniając bez powiadamiania GIOŚ zakres wykonywanych badań, określony w wojewódzkich programach monitoringu środowiska, zatwierdzonych przez GIOŚ. Na przykład: w WIOŚ w Gdańsku zrezygnowano z badań substancji priorytetowych w 2007 r., przekładając je na lata (w oparciu o przepisy projektu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych), (str. 33, 34) w WIOŚ w Olsztynie i Szczecinie zrezygnowano z badania składu i liczebności innej flory wodnej, bezkręgowców bentosowych i ichtiofauny, uzasadniając tę decyzję brakiem metodyk badawczych i przepisów prawa w tym zakresie, (str ) w WIOŚ w Szczecinie prowadzono tylko monitoring diagnostyczny, (str. 32) w WIOŚ w Szczecinie do badań monitoringowych włączono 6 dodatkowych stanowisk pomiarowych, w wyniku uzyskania dotacji z NFOŚiGW, (str. 36) w WIOŚ w Olsztynie odstąpiono od wykonania niektórych badań, zaplanowanych w wojewódzkim programie monitoringu środowiska na 2005 r., na podstawie decyzji Wojewody Warmińsko-Mazurskiego; (str. 35) Kontrolowane WIOŚ, zgodnie z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska na lata , obowiązane były do przekazywania do GIOŚ co 3 miesiące wyników pomiarów wykonanych w 2007 r. w ramach monitoringu wód przejściowych i przybrzeŝnych, wg ustalonego formatu bazy danych. Do maja 2008 r., do GIOŚ wpłynęło jedynie sprawozdanie WIOŚ w Szczecinie, przekazane w dniu 25 lutego 2008 r. WIOŚ w Gdańsku i Olsztynie zdecydowały o przekazaniu sprawozdań po zakończeniu cyklu badań, co zgodnie z umową ich finansowania, zawartą z NFOŚiGW, planowane było w czerwcu 2008 r. (str ) 5. Laboratoria, wykonujące analizy prób materiału pobranego ze stanowisk pomiarowych do monitoringu Morza Bałtyckiego, w całym lub części badanego okresu działały bez certyfikatów akredytacji, wymaganych przepisem art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska lub posiadając certyfikaty na część wykonywanych badań. W IMGW realizowano działania mające na celu wdroŝenie procedur kontroli jakości pomiarów w laboratoriach Oddziału Morskiego w Gdyni, wykonywano analizy kontrolne w czasie rejsów badawczych, a pracownicy laboratoriów uczestniczyli w międzynarodowych testach interkalibracyjnych i biegłości laboratoryjnej. Pomimo tego, do czasu zakończenia kontroli NIK, laboratoria IMGW/OM w Gdyni nie posiadały certyfikatów akredytacji. Jako przyczynę podano brak ciągłości finansowania. (str ) 10

11 Podsumowanie wyników kontroli Laboratoria kontrolowanych WIOŚ realizowały politykę jakości badań, m.in. poprzez wykonywanie badań w oparciu o polskie normy i udokumentowane procedury badawcze, prowadzenie kontroli jakości badań, wzorcowanie wyposaŝenia. Pracownicy laboratorium WIOŚ w Szczecinie uczestniczyli w porównaniach laboratoryjnych w ramach współpracy polsko-niemieckiej. Wg stanu na koniec 2007 r., wszystkie laboratoria skontrolowanych WIOŚ posiadały certyfikaty jakości. Jednak, laboratorium WIOŚ w Gdańsku nie posiadało takiego certyfikatu w okresie z powodu remontu pomieszczeń; WIOŚ w Olsztynie nie posiadał certyfikatu w 2006 r. z powodu reorganizacji, a certyfikat jakości uzyskany w 2007 r. nie obejmował wszystkich wskaźników zanieczyszczeń wód; laboratoria WIOŚ w Szczecinie posiadały certyfikaty akredytacji na część wykonywanych badań. (str ) 6. W badanym okresie w GIOŚ podejmowano działania dla zapewnienia zgodności techniki badań wód morskich, wykonywanych przez IMGW i WIOŚ, z zaleceniami podręcznika do programu COMBINE, wytycznymi Międzyrządowej Komisji Oceanograficznej oraz normami międzynarodowymi. Działania te obejmowały m.in. przygotowanie referencyjnych metodyk badań, spowodowanie opracowania załoŝeń dotyczących miejsc, zakresu i częstotliwości poboru prób do badań wód przejściowych i przybrzeŝnych oraz sposobu oceny jakości tych wód (wrzesień 2006 r.), przygotowanie do realizacji zadania dotyczącego oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód przejściowych i przybrzeŝnych połączonego z udziałem w europejskim ćwiczeniu interkalibracyjnym (w dniu 27 marca 2008 r. złoŝono w NFOŚiGW wniosek o dofinansowanie przedsięwzięcia), a takŝe organizację w 2007 r. 5 szkoleń dla pracowników wioś z zakresu metodyk poboru prób i analizy laboratoryjnej. NIK ocenia te działania pozytywnie. (str. 36) 7. Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska w Gdańsku, Olsztynie i Szczecinie nie wykonały w kontrolowanym okresie pełnego zakresu badań monitoringowych, określonych w PPMŚ i WPMŚ. Przyczyną tego było niedofinansowanie WIOŚ, powodujące trudności w utrzymaniu kadr i zatrudnianiu nowych pracowników, niedobory sprzętu, aparatury i urządzeń do poboru prób materiałów do badań i wykonania potrzebnych analiz. Mianowicie: W WIOŚ w Gdańsku zadania te wykonywał 1 pracownik po półrocznym staŝu dla bezrobotnych oraz 1 osoba na umowę-zlecenie; w WIOŚ w Szczecinie występowały trudności z utrzymaniem personelu, co zagraŝało wykonaniu zadań związanych m.in. z monitoringiem wód morskich; w WIOŚ w Olsztynie zespół odpowiedzialny za monitoring wszystkich komponentów środowiska liczył jedynie 4 osoby. Brak zasobów kadrowych i duŝa rotacja zatrudnionych, spowodowane były niskimi wynagrodzeniami pracowników Inspekcji Ochrony Środowiska. (str , 35) 11

12 Podsumowanie wyników kontroli Niedostateczne wyposaŝenie kontrolowanych WIOŚ w sprzęt, urządzenia i aparaturę powodowało konieczność wynajmowania sprzętu pływającego od instytucji zewnętrznych, uzaleŝnienie wykonania badań od dostępności tego sprzętu, niewykonanie oznaczeń substancji szczególnie szkodliwych oraz ograniczenia częstotliwości poboru prób do badań. (str ) 8. Późno zawierano umowy pomiędzy NFOŚiGW a Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska na finansowanie monitoringu Bałtyku, skutkiem czego z duŝym opóźnieniem, nawet półtorarocznym od rozpoczęcia cyklu badawczego, GIOŚ zlecał IMGW wykonanie badań monitoringowych. ZagraŜało to niewykonaniem badań przez IMGW i niewywiązaniem się Polski ze zobowiązań wynikających z Konwencji Helsińskiej, a spowodowało: rozpoczynanie przez IMGW badań bez umowy i na własny koszt, niewykonanie pełnego zakresu badań oraz opóźnienie lub nieprzekazanie raportów do Komisji Helsińskiej. I tak: W kontrolowanym okresie Prezes Zarządu NFOŚiGW zawarł z GIOŚ 2 umowy na finansowanie monitoringu Morza Bałtyckiego: w dniu 1 września 2006 r. na monitoring w latach oraz w dniu 11 października 2007 r. na monitoring w 2007 r. Późne zawarcie umów spowodowane było długotrwałymi uzgodnieniami wysokości dotacji i terminów realizacji badań oraz przewlekłym przygotowywaniem treści umowy w NFOŚiGW. (str ) Późne zawarcie ww. umów spowodowało późne zlecenie IMGW wykonania badań monitoringowych Bałtyku, odpowiednio w dniach 28 września 2006 r. i 28 listopada 2007 r., tj. odpowiednio, po ponad 1,5 roku i 10 miesiącach od ich rozpoczęcia. Z powodu późnego zawarcia umów-zleceń, IMGW/OM w Gdyni przeprowadził badania na mniejszej ilości stacji pomiarowych niŝ wymagana, nie wykonał pełnego zakresu badań i nie dotrzymał wymaganej częstotliwości pomiarów. (str. 46) Raport z wynikami hydrograficznych i hydrochemicznych badań Bałtyku, wykonanych w 2005 r., został przekazany Komisji Helsińskiej z 5-miesięcznym opóźnieniem, po zawarciu umowy-zlecenia pomiędzy GIOŚ i IMGW. Natomiast raporty z wynikami badań biologicznych nie zostały przekazane Komisji Helsińskiej za Ŝaden rok okresu objętego kontrolą, z powodu późnego zawarcia ww. umów i zmiany przez ICES formatu raportowania, wymagającej opracowania oprogramowania bazy danych w IMGW/OM w Gdyni. (str. 41) 9. W 2007 r., skontrolowane WIOŚ pokryły wydatki związane z prowadzeniem monitoringu wód przejściowych i przybrzeŝnych z dotacji NFOŚiGW oraz ze środków własnych. Dotacje NFOŚiGW w wysokości tys. zł przyznano dopiero w dniu 28 września 2007 r., tj. 4 miesiące od złoŝenia wniosków o przyznanie dotacji i 6 miesięcy po wymaganym terminie rozpoczęcia cyklu badawczego wód przybrzeŝnych i przejściowych, z powodu późnego złoŝenia 12

13 Podsumowanie wyników kontroli wniosków przez WIOŚ oraz negocjowania kwoty dotacji i terminu zakończenia badań. Skutkowało to przesunięciem wykonania badań z 2007 r. na okres od dnia 19 września 2007 r. do dnia 30 czerwca 2008 r. i niewypełnieniem wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej z powodu ograniczenia liczby stanowisk pomiarowych, zakresu i częstotliwości badań. Przyczyną późnego zawarcia umów były długotrwałe negocjacje kwoty dotacji i terminu zakończenia badań. (str , 47-48) 2.3. Wnioski W celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości i poprawy funkcjonowania monitoringu wód Morza Bałtyckiego, niezbędnie jest podjęcie następujących działań przez: Ministra Środowiska: rozwaŝenie ustalenia zasad finansowania monitoringu Morza Bałtyckiego, w sposób zapewniający niezawodność i ciągłość jego funkcjonowania w celu realizacji wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej i postanowień Konwencji Helsińskiej, doprowadzenie do jak najszybszego wydania rozporządzeń dotyczących sposobu i formy prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych oraz definicji klasyfikacji stanu i potencjału ekologicznego. Głównego Inspektora Ochrony Środowiska: rzetelne weryfikowanie, przed zatwierdzeniem, projektów wojewódzkich programów monitoringu środowiska pod kątem ich zgodności z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska, podjęcie działań w celu egzekwowania od wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska sprawozdań z monitoringu wód przejściowych i przybrzeŝnych oraz dokonywanie ich analizy pod kątem realizacji zadań określonych w wojewódzkich programach monitoringu środowiska, w tym lokalizacji stanowisk pomiarowych, zakresu i częstotliwości badań, ustalenie z wojewódzkimi inspektorami ochrony środowiska zasad i form uzgadniania zmian wprowadzanych do wojewódzkich programów monitoringu środowiska i odstępstw od wykonania zaplanowanych badań. Wojewodów - Pomorskiego, Zachodniopomorskiego i Warmińsko-Mazurskiego: przeprowadzenie analizy stanu zatrudnienia w wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska w celu zapewnienia odpowiednich zasobów kadrowych dla pełnej realizacji zadań wynikających ze zobowiązań wobec Unii Europejskiej, związanych z monitorowaniem jakości wód przejściowych i przybrzeŝnych, rozwaŝenie moŝliwości udzielenia wsparcia finansowego wojewódzkim inspektoratom ochrony środowiska dla uzupełnienia brakującego wyposaŝenia, 13

14 Podsumowanie wyników kontroli niezbędnego do prowadzenia badań monitoringowych wód przejściowych i przybrzeŝnych. Wojewódzkich Inspektorów Ochrony Środowiska - Pomorskiego, Zachodniopomorskiego i Warmińsko-Mazurskiego: zapewnienie przekazywania wojewódzkich programów ochrony środowiska do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, w terminie umoŝliwiającym ich zatwierdzenie przed rozpoczęciem cyklu pomiarowego, podjęcie pilnych działań w celu uzyskania certyfikatów akredytacji laboratoriów w pełnym zakresie, ustalenie z Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska zasad i form uzgadniania zmian wprowadzanych do wojewódzkich programów monitoringu środowiska oraz odstępstw od wykonania zaplanowanych badań, Dyrektora Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej: podjęcie pilnych działań w celu uzyskania certyfikatów akredytacji laboratoriów Oddziału Morskiego w Gdyni. 14

15 WaŜniejsze wyniki kontroli 3. WaŜniejsze wyniki kontroli 3.1. Charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowań ekonomicznych i organizacyjnych Charakterystyka stanu prawnego Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego sporządzona została w 1974 r. w Helsinkach (Konwencja Helsińska) i podpisana przez wszystkie państwa połoŝone wokół Morza Bałtyckiego, w tym Polskę. Konwencja ta, w wyniku społecznogospodarczych przemian w Europie, została znowelizowana i podpisana w dniu 9 kwietnia 1992 r. w Helsinkach przez wszystkie dotychczasowe i nowopowstałe państwa nadbałtyckie (Danię, Estonię, Finlandię, Litwę, Łotwę, Niemcy, Polskę, Rosję i Szwecję) oraz Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Polska ratyfikowała Konwencję w dniu 8 października 1999 r. 3 W oświadczeniu rządowym z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską przedmiotowej Konwencji 4 podano, Ŝe zgodnie z art. 36 ust. 1 Konwencji, wchodzi ona w Ŝycie w stosunku do jej Sygnatariuszy dnia 17 stycznia 2000 r. Dokument Konwencji składa się z 38 artykułów i 7 załączników. W myśl art. 3 ust. 1, Umawiające się Strony podejmą indywidualnie lub wspólnie wszelkie właściwe ustawodawcze, administracyjne i inne odpowiednie środki zapobiegające i eliminujące zanieczyszczenia w celu popierania odnowy i zachowania równowagi ekologicznej Morza Bałtyckiego. Konwencja ma zastosowanie do ochrony środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, określonego w art. 1 Konwencji, które obejmuje wodę i dno morskie łącznie z ich Ŝywymi zasobami i innymi formami Ŝycia w morzu. Bez uszczerbku dla swojej suwerenności kaŝda z Umawiających się Stron wykonuje postanowienia niniejszej Konwencji w obrębie swego morza terytorialnego i swych wód wewnętrznych poprzez swoje organy krajowe (art. 4 ust. 2 Konwencji). W Konwencji określono m.in. zasady postępowania i działania mające na celu zapobieganie i eliminowanie zanieczyszczenia Bałtyku substancjami szkodliwymi ze źródeł lądowych, ze statków, w wyniku zatapiania urobku z pogłębiania dna, badań i eksploatacji dna morskiego oraz mające na celu ochronę przyrody i bioróŝnorodności w odniesieniu do obszaru morza i jego przybrzeŝnych ekosystemów. Konwencja ustala teŝ zakaz spalania i zatapiania na obszarze Morza Bałtyckiego, zasady powiadamiania i konsultacji w przypadkach zanieczyszczeń, współpracy w zwalczaniu zanieczyszczenia morza (art. 5, 8 15 Konwencji). Zgodnie z art. 19 ust. 1 i 2 Konwencji, Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku, utworzona na podstawie Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego z 1974 r., staje się Komisją utworzoną dla celów niniejszej Konwencji. 3 Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz

16 WaŜniejsze wyniki kontroli Komisja prowadzi działalność wykonawczą poprzez specjalistyczne komitety, m.in. Komitet do spraw Środowiska, którego głównym zadaniem jest koordynowanie badań monitoringowych oraz przygotowywanie okresowych ocen stanu środowiska morskiego Morza Bałtyckiego. W 1992 r. Komitet ds. Środowiska wprowadził do stosowania Zintegrowany Program Monitoringu Morza Bałtyckiego, zwany COMBINE, obejmujący róŝne wcześniejsze programy badań monitoringowych Bałtyku. Zgodnie z decyzją Komisji Helsińskiej HELCOM 14/18, 5.27, celem programu COMBINE jest zidentyfikowanie i opisanie ilościowe efektów antropogenicznych zrzutów/działań w obszarze Morza Bałtyckiego w kontekście naturalnej zmienności systemu oraz zidentyfikowanie i opisanie ilościowe zmian w środowisku wynikających z zastosowanych regulacji. W szczególności program COMBINE obejmuje badania obszarów morza otwartego oraz stref przybrzeŝnych w zakresie: zmienności warunków hydrograficznych, wielkości dopływu i dróg rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w morzu i ich wpływu na faunę i florę. Szczegółowe wytyczne do realizacji programu COMBINE zostały zawarte w Podręczniku do Monitoringu Morskiego w Programie COMBINE. Określono w nim lokalizację stacji pomiarowo-kontrolnych na poszczególnych obszarach Morza Bałtyckiego, zakres badań (3 kategorie parametrów, tzw. zmienne centralne, zmienne główne i opracowania wspierające), częstotliwość i metodologię poboru prób do badań i metodologię wykonania oraz sposób opracowywania wyników badań. Wyniki badań, prowadzonych zgodnie z ww. Podręcznikiem, powinny być gromadzone w krajowej bazie danych oceanograficznych i przekazywane Komisji Helsińskiej w rok po dokonaniu poboru prób, lecz nie później niŝ dnia 1 maja - dla danych hydrograficznych i hydrochemicznych oraz dnia 1 września - dla danych biologicznych i substancji szkodliwych. Raportowanie danych powinno być dokonywane na formularzach ICES formularze Międzynarodowej Rady Badań Morza z siedzibą w Danii, prowadzącej europejską oceanograficzną bazę danych. Wraz z ww. danymi do Komisji Helsińskiej naleŝy przekazać raport krajowy zawierający informacje m.in. o: rodzaju wykonanych prób, zgodności badań z programem COMBINE, jakości badań, metodyce ich wykonania, uzyskanych wynikach i stanie środowiska. Dane uzyskane w ramach programu COMBINE są przechowywane i dostępne dla wszystkich Państw-Stron Konwencji. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej ma na celu ustalenie ram dla ochrony śródlądowych wód powierzchniowych, wód przejściowych, wód przybrzeŝnych oraz wód podziemnych. Zgodnie z art. 8 ust. 1 RDW, Państwa członkowskie zapewnią utworzenie programów monitorowania stanu wód w celu ustalenia spójnego i całościowego przeglądu stanu wód w kaŝdym obszarze dorzecza. Dla wód powierzchniowych programy takie obejmują m.in. stan ekologiczny, stan chemiczny 16

17 WaŜniejsze wyniki kontroli i potencjał ekologiczny. Monitorowanie powinno odpowiadać wymaganiom załącznika V, w którym określono: elementy jakości dla klasyfikacji stanu ekologicznego wód powierzchniowych (pkt 1.1.), w tym zakres badań wód przejściowych (pkt ) i wód przybrzeŝnych (pkt ), zasady monitorowania stanu ekologicznego i chemicznego wód powierzchniowych (pkt 1.3.), w tym: zasady ustanawiania monitoringu diagnostycznego (pkt ) i operacyjnego (pkt ), częstotliwość wykonywania pomiarów (pkt ) i normy dla monitorowania elementów jakości, zasady klasyfikacji i prezentacji stanu ekologicznego (pkt 1.4.). Podstawą funkcjonowania Państwowego Monitoringu Środowiska, zwanego dalej PMŚ, jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska 5, zwana dalej ustawą poś, oraz ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska 6, zwana dalej ustawą ioś. Państwowy Monitoring Środowiska, zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy poś, jest systemem pomiarów, ocen i prognoz oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Celem PMŚ jest wspomaganie działań na rzecz ochrony środowiska poprzez systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o: 1) jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska określonych przepisami oraz obszarach występowania przekroczeń tych standardów, 2) występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo-skutkowych występujących pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych (art. 25 ust. 3 ustawy poś). Państwowy Monitoring Środowiska obejmuje zadania wynikające z odrębnych ustaw, zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych potrzeb wynikających z polityki ekologicznej państwa (art. 23 ust. 2 ustawy ioś). Elementy przyrodnicze bądź zjawiska objęte PMŚ określa art. 26 ust. 1 ustawy poś, m.in. uzyskiwane na podstawie badań monitoringowych informacje o jakości morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego. Informacje wytworzone w ramach PMŚ wykorzystywane są przez jednostki administracji rządowej i samorządowej dla potrzeb: operacyjnego zarządzania środowiskiem za pomocą instrumentów prawnych, takich jak: postępowanie w sprawie ocen oddziaływania na środowisko, pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, programy i plany ochrony środowiska jako całości i jego poszczególnych elementów, plany zagospodarowania przestrzennego, monitorowania skuteczności działań i strategicznego planowania w zakresie ochrony środowiska i zrównowaŝonego rozwoju na wszystkich poziomach zarządzania. 5 Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm. 6 Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287 z późn. zm. 17

18 WaŜniejsze wyniki kontroli PMŚ zapewnia takŝe dane podlegające udostępnianiu w myśl przepisów art. 19 ust. 1, 2 i 3 ustawy poś, regulujących sprawy dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie. Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 pkt 8 ustawy ioś, organizowanie i koordynowanie PMŚ, prowadzenie badań jakości środowiska, obserwacji i oceny jego stanu oraz zachodzących w nim zmian naleŝy do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska, zwanej dalej IOŚ. Zadania IOŚ wykonują: - Główny Inspektor Ochrony Środowiska, - wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska jako kierownika wojewódzkiej inspekcji ochrony środowiska, wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej (art. 3 ust. 1 ustawy ioś). Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest centralnym organem administracji rządowej, powołanym do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania i oceny stanu środowiska, nadzorowanym przez Ministra Środowiska (art.1 ustawy ioś). Główny Inspektor Ochrony Środowiska: - kieruje działalnością Inspekcji Ochrony Środowiska (art. 4 ust. 1 ustawy ioś); - ustala ogólne kierunki działania organów Inspekcji lub - w przypadku powaŝnej awarii w zakresie naleŝącym do właściwości Inspekcji Ochrony Środowiska - szczegółowe zasady postępowania inspektorów, a takŝe zasady ich współdziałania z innymi organami administracji publicznej (art. 8a ust. 1 ustawy ioś). Zgodnie z art. 24 ustawy ioś działalność Państwowego Monitoringu Środowiska koordynują organy Inspekcji Ochrony Środowiska, w tym: 1) sieci krajowe i regionalne - Główny Inspektor Ochrony Środowiska; 2) sieci lokalne - Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, w uzgodnieniu z Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska. IOŚ, zgodnie z jej ustawowymi kompetencjami, prowadzi badania jakości środowiska i obserwacje jego stanu samodzielnie lub korzysta z wyników badań i obserwacji prowadzonych przez inne organy administracji rządowej oraz samorządowej. Organy administracji publicznej, zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy ioś (takŝe w myśl przepisów art. 29 ustawy poś), są obowiązane do nieodpłatnego udostępniania danych o stanie środowiska, pozyskiwanych w wyniku wykonywania ich zadań własnych. W odniesieniu do wszystkich rodzajów zadań cząstkowych, zarówno tych o charakterze pomiarowo-badawczym i analitycznym, jak i informacyjnym, w PMŚ obowiązuje zasada cykliczności badań oraz zasada jednolitości metod zbierania, gromadzenia i przetwarzania danych (art. 26 ust. 2 ustawy poś), a takŝe zasada wiarygodności danych. 18

19 WaŜniejsze wyniki kontroli Państwowy Monitoring Środowiska realizowany jest na podstawie: wieloletnich programów monitoringu środowiska, opracowanych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzanych przez ministra właściwego do spraw środowiska 7, wojewódzkich programów monitoringu, opracowanych przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska i zatwierdzanych przez GIOŚ, zawierających zadania określone w wieloletnich programach PMŚ (art. 23 ust. 3 i 4 ustawy ioś). Programy państwowego monitoringu środowiska obejmują, dla poszczególnych elementów środowiska, zadania realizowane w sieciach: 1) krajowych; 2) regionalnych (wojewódzkich i międzywojewódzkich) art. 23 ust. 5 ustawy ioś. W programach Państwowego Monitoringu Środowiska moŝna uwzględnić zadania realizowane w sieciach lokalnych (art. 23 ust. 6 ustawy ioś). Celem sieci krajowych jest monitorowanie głównych elementów środowiska, z uwzględnieniem zobowiązań międzynarodowych wynikających z umów i konwencji wiąŝących Rzeczpospolitą Polską, dla potrzeb oceny skuteczności działań podejmowanych w skali kraju na rzecz ochrony środowiska (art. 23 ust. 7 ustawy ioś). Laboratoria zajmujące się pomiarami środowiskowymi powinny wdroŝyć system jakości oraz posiadać akredytację w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności 8 (art. 25 ust. 3 ustawy ioś). W programach Państwowego Monitoringu Środowiska, opracowanych na lata , na rok 2006 oraz na lata , zgodnie z przepisem art. 26 ust. 1 ustawy poś, wyodrębniono podsystem monitoringu Morza Bałtyckiego, w którym dla kaŝdego roku określono miejsca wykonywania pomiarów, zakres i częstotliwość badań oraz wykonawców badań. Programy PMŚ stanowiły podstawę opracowania wojewódzkich programów monitoringu środowiska. Informacje o środowisku i jego ochronie na obszarze województwa, objęte PMŚ, są gromadzone przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska i przekazywane GIOŚ. GIOŚ ustala sposób gromadzenia i przetwarzania danych oraz zakres i sposób przekazywania tych informacji. (art. 25 ust. 2 i art. 25a ustawy ioś). Przepis art. 25b 9 ustawy ioś zobowiązuje Głównego Inspektora Ochrony Środowiska do opracowania nie rzadziej niŝ raz na 4 lata, raportu o stanie środowiska w Polsce, uwzględniającego dane z PMŚ. W programach Państwowego Monitoringu Środowiska ustalono, Ŝe: a) GIOŚ będzie publikował wyniki zintegrowanych ocen stanu środowiska w kraju w formie: 7 W badanym okresie obowiązywały: Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata , Program Państwowego Monitoringu Środowiska na rok 2006 i Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz z późn. zm. 9 Obowiązuje od dnia 29 czerwca 2006 r. 19

20 WaŜniejsze wyniki kontroli raportów o stanie poszczególnych elementów środowiska, co najmniej raz na 2 lata, kompleksowych edukacyjnych raportów o stanie środowiska, adresowanych do szerokich kręgów społeczeństwa, co 4-5 lat, raportów wskaźnikowych zawierających analizy problemów środowiskowych oraz oceny stopnia zintegrowania polityk sektorowych z polityką ekologiczną adresowanych do ośrodków decyzyjnych przemiennie z kompleksowymi raportami, b) wioś będą publikować analizy i oceny w formie kompleksowych raportów o stanie środowiska w województwie, z częstotliwością 2-letnią. W programach PMŚ przyjęto, Ŝe raporty krajowe i wojewódzkie będą zamieszczane na stronach internetowych IOŚ. W myśl art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne 10, zwanej dalej upw, państwowa słuŝba hydrologiczno-meteorologiczna wykonuje zadania państwa w zakresie osłony hydrologicznej i meteorologicznej społeczeństwa oraz gospodarki, a takŝe na potrzeby rozpoznania i kształtowania oraz ochrony zasobów wodnych kraju. Do zadań słuŝby naleŝy m.in. wykonywanie badań elementów hydrologicznych i morfologicznych dla potrzeb oceny stanu wód powierzchniowych (art. 103 pkt 1a upw). Zgodnie z art.155a ust. 1 upw, monitoring wód ma na celu pozyskanie informacji o stanie m.in. wód powierzchniowych dla potrzeb planowania w gospodarowaniu wodami oraz oceny osiągania celów środowiskowych. Badania i oceny stanu m.in. wód powierzchniowych dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska (art.155a ust. 2 upw). Wojewódzki inspektor ochrony środowiska wykonuje badania wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych, państwowa słuŝba hydrologiczno-meteorologiczna wykonuje badania wód powierzchniowych w zakresie elementów hydrologicznych i morfologicznych (art.155a ust.3 i 4 upw). Państwową słuŝbę hydrologiczno-meteorologiczną pełni Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (art. 102 ust. 3 upw). Instytut jest nadzorowany przez Ministra Środowiska. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej jest jednostką badawczo-rozwojową w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczorozwojowych 11, zwanej dalej jbr (art. 102 ust. 5 upw). Zgodnie z art. 1 ust. 3 jbr, jednostka ta posiada osobowość prawną. Przedmiot i zakres działania jednostki badawczo-rozwojowej, jej nazwę i siedzibę oraz organ sprawujący nad nią nadzór, określa akt o jej utworzeniu (art. 4 ust. 1 jbr). 10 Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz z późn. zm. 11 Dz. U. z 2001 r. Nr 33, poz. 388 z późn. zm. 20

21 WaŜniejsze wyniki kontroli Szczegółowy przedmiot i zakres działania jednostki badawczo-rozwojowej określa statut, uchwalony przez radę naukową, po zaopiniowaniu przez zakładowe organizacje związkowe i zatwierdzony przez organ sprawujący nadzór nad tą jednostką (art. 4 ust. 3 jbr). Zgodnie z art. 13 ust. 1 jbr, jednostka badawczo-rozwojowa gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia ogólnonarodowego oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania. Finansowanie monitoringu wód Morza Bałtyckiego ze środków budŝetowych Głównego Inspektora Ochrony Środowiska; ze środków budŝetowych wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, dla których dysponentem budŝetu jest wojewoda; ze środków funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej art. 409 i 410 w związku z art. 406 i 407 ustawy poś Uwarunkowania ekonomiczne i organizacyjne Morze Bałtyckie jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych mórz na świecie. Stan jego środowiska jest wynikiem akumulacji zanieczyszczeń pochodzących z intensywnej działalności gospodarczej w gęsto zaludnionym jego zlewisku oraz procesów wymiany wód z Morzem Północnym. OdświeŜanie wód Morza Bałtyckiego dokonuje się głównie poprzez ich wymianę ze słonymi, natlenionymi wodami Morza Północnego. Wlewy wód Morza Północnego do Bałtyku pojawiają się przeciętnie co 11 lat. Ocenia się, Ŝe pełna wymiana wód Morza Bałtyckiego wymaga około lat. 12 Zlewisko Bałtyku jest czterokrotnie większe od jego powierzchni i wynosi 1.720,3 tys. km 2. Jest to rejon zamieszkały przez około 80,0 mln ludzi, charakteryzujący się intensywnym rozwojem gospodarczym - dynamiczną urbanizacją, rozwojem przemysłu i rolnictwa. Gigantyczna produkcja odpadów, ścieków i zanieczyszczeń gazowych na tym terenie, spowodowała zanieczyszczenie wody, gleb i powietrza, a w konsekwencji zanieczyszczenie i degradację środowiska Morza Bałtyckiego. Zasięg oddziaływania zanieczyszczeń na wody Morza Bałtyckiego rozłoŝony jest nierównomiernie. Największe zanieczyszczenie występuje w jego południowych i wschodnich rejonach, głównie w zatokach, zalewach i w okolicach ujść rzek, m.in. w Zatoce Ryskiej, Zalewie Kurońskim, Zalewie Wiślanym, Zatoce Gdańskiej oraz w Zalewie Szczecińskim. Pierwszą międzynarodową umową, mającą na celu ochronę środowiska Morza Bałtyckiego, była Konwencja Gdańska o rybołówstwie i ochronie Ŝywych zasobów Bałtyku i Bełtów, podpisana w 1973 roku. 12 Źródło: Konwencja Helsińska a ochrona środowiska Morza Bałtyckiego, Helcom

22 WaŜniejsze wyniki kontroli Następnym międzynarodowym dokumentem była Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, tzw. Konwencja Helsińska, podpisana po raz pierwszy w 1974 r., a w obecnym brzmieniu w 1992 r. Celem Konwencji Helsińskiej jest zapobieganie zanieczyszczeniom Morza Bałtyckiego pochodzącym ze statków, lądu i atmosfery oraz w wyniku eksploatacji dna morskiego. Cel Konwencji realizowany jest w oparciu o wspólnie podejmowane decyzje i uzgodnienia, wspólnie przyjmowane deklaracje i zalecenia oraz szeroką współpracę w dziedzinie ochrony środowiska, w tym współpracę naukową i technologiczną. Koordynację realizacji i przestrzegania postanowień Konwencji powierzono specjalnemu organowi - Komisji Helsińskiej (HELCOM). Komisja realizuje swoją działalność wykonawczą przez specjalistyczne Komitety, które powołują i nadzorują działania grup ekspertów: Komitet ds. Środowiska, Komitet Technologiczny, Komitet Morski, Komitet ds. Zwalczania Rozlewów oraz Grupa Zadaniowa ds. WdroŜenia Programu Bałtyckiego. Do głównych zadań Komitetu ds. Środowiska (KS) naleŝy monitoring środowiska wód morskich. Jego celem jest ocena długookresowych zmian stanu środowiska naturalnego Morza Bałtyckiego, wykorzystywana w procesach decyzyjnych przy określaniu priorytetowych zadań i działań na rzecz zapobiegania zanieczyszczaniu morza. Badania jakości środowiska morskiego Bałtyku realizowane są od 1979 roku, początkowo na podstawie Programu Monitoringu Wód Otwartych Morza Bałtyckiego, a od 1992 r. na podstawie Zintegrowanego Programu Monitoringu Morza Bałtyckiego (COMBINE). Badania obejmują podstawowe parametry fizyko-chemiczne wód morskich, stęŝenia substancji toksycznych i podstawowe dane dotyczące biocenoz bałtyckich oraz - od 1984 r. - zawartość substancji radioaktywnych. Komitet ds. Środowiska co 5 lat przygotowuje okresowe oceny stanu środowiska morskiego Morza Bałtyckiego, na podstawie sprawozdań z wyników badań monitoringowych, prowadzonych w Państwach Stronach Konwencji. Ostatnio opracowana została Piąta okresowa ocena stanu środowiska morskiego Morza Bałtyckiego, Rok 2008 zamyka kolejny 5-letni okres. Stan środowiska morskiego polskiej strefy Bałtyku monitorowany jest od 1979 r., w tym od 1991 r. - w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ). Od 1998 r. badania wód morskich w strefie głębokomorskiej prowadzone są zgodnie z programem COMBINE. Monitoring wód morskich w strefach przejściowych i przybrzeŝnych wykonywany był zgodnie z wymaganiami Konwencji Helsińskiej, a od 2007 r. - zgodnie z wymaganiami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Monitoring wód morskich prowadzony jest przez: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Oddział Morski w Gdyni, na zlecenie GIOŚ wody otwartego morza, tzw. monitoring strefy głębokowodnej, prowadzony na stacjach 22

23 WaŜniejsze wyniki kontroli badawczych w rejonie Głębi Gotlandzkiej, Bornholmskiej i Gdańskiej (przed 2007 r. IMGW/OM w Gdyni prowadził teŝ monitoring wód przejściowych i przybrzeŝnych), wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska w Gdańsku, Olsztynie i Szczecinie wody przejściowe i przybrzeŝne w Zatoce Gdańskiej i Pomorskiej, w Zalewie Wiślanym i Szczecińskim. Wyniki badań monitoringowych gromadzone są w bazie danych oceanograficznych, prowadzonej w IMGW i corocznie, w postaci raportów, przekazywane Komisji Helsińskiej. Badania monitoringu Bałtyku finansowane są ze środków GIOŚ, wioś, IMGW, NFOŚiGW oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Środki finansowe z NFOŚiGW na monitoring wód przejściowych i przybrzeŝnych kierowane są bezpośrednio do właściwych wioś, na wniosek wioś, po uprzednim zgłoszeniu przez GIOŚ. Natomiast środki finansowe z NFOŚiGW na monitoring morza otwartego, kierowane są do GIOŚ, który zawiera umowę na wykonanie badań z IMGW/OM w Gdyni. 23

24 Istotne ustalenia kontroli 3.2. Istotne ustalenia kontroli Organizacja monitoringu Morza Bałtyckiego Rys. 1. Schemat organizacyjny Państwowego Monitoringu Środowiska w Polsce Prezes RM Minister Finansów Minister Środowiska wojewodowie marszałkowie województw GIOŚ zarządzanie i koordynacja PMŚ WIOŚ monitoring wód przejściowych i przybrzeŝnych IMGW monitoring morza otwartego NFOŚiGW wfośigw - nadzór - współpraca - finansowanie W badanym okresie, zadania dotyczące monitorowania stanu środowiska morskiego polskiej strefy Morza Bałtyckiego wynikały m.in. z: postanowień Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, wymagań dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Zgodnie z Zaleceniem 19/3 Komisji Helsińskiej 13, w 1998 r. wdroŝono w Polsce Zintegrowany Program Monitoringu Morza Bałtyckiego, zwany programem COMBINE, dostosowując metody, częstotliwość i zakres badań do wytycznych 13 Zalecenia mają charakter fakultatywny, nie wymagają transpozycji do krajowego porządku prawnego. 24

25 Istotne ustalenia kontroli zawartych w Podręczniku do Monitoringu Morskiego w Programie COMBINE, zwanym dalej podręcznikiem do programu COMBINE. Natomiast przepisy Ramowej Dyrektywy Wodnej, dotyczące monitoringu wód przejściowych i przybrzeŝnych, w 2007 r. były wdraŝane w oparciu o projekty rozporządzeń Ministra Środowiska dotyczące sposobu prowadzenia monitoringu, klasyfikacji stanu wód i oceny ich stanu ekologicznego, a takŝe zalecenia GIOŚ w sprawie lokalizacji punktów pomiarowych oraz zakresu i częstotliwości pomiarów. P.o. Zastępcy Dyrektora Departamentu Zasobów Wodnych Ministerstwa Środowiska, pismem z dnia 21 grudnia 2004 r., zwrócił się do Dyrektora Departamentu Monitoringu w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska o rozpoczęcie prac nad projektami rozporządzeń dotyczących monitoringu wód podziemnych i powierzchniowych. Pomimo upływu 1,5 roku od wejścia w Ŝycie Ramowej Dyrektywy Wodnej, nie wydano aktów wykonawczych dla wdroŝenia wymagań tej dyrektywy, dotyczących form i sposobu prowadzenia monitoringu wód oraz oceny ich stanu. W maju 2007 r., na podstawie delegacji ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, w GIOŚ przygotowano projekty 3 rozporządzeń Ministra Środowiska: - w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych - na podstawie art. 155 b ust. 1 ustawy - Prawo wodne, - w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych 14 - na podstawie art. 38 a ust. 3 ustawy - Prawo wodne, - w sprawie elementów jakości, definicji klasyfikacji stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych oraz w sprawie typów wód powierzchniowych - na podstawie art. 38 a ust. 2 ustawy - Prawo wodne. Powodem opóźnień ww. prac legislacyjnych były nieprawidłowo sformułowane, niezgodnie z przepisami Ramowej Dyrektywy Wodnej, upowaŝnienia do wydania rozporządzeń, zawarte w ustawie - Prawo wodne. Nieprawidłowości dotyczyły zastosowania określenia wody powierzchniowe zamiast jednolite części wód powierzchniowych. Projekty rozporządzeń, opracowane w GIOŚ w grudniu 2006 r. na podstawie ww. delegacji ustawowych, w maju 2007 r. otrzymały negatywną opinię Departamentu Prawnego Ministerstwa Środowiska, ze stanowiskiem, iŝ wypełnienie delegacji w ich obecnym brzmieniu jest niemoŝliwe. Wady delegacji w ustawie - Prawo wodne zostały wyeliminowane przepisami art. 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie i uchyleniu niektórych upowaŝnień do wydawania aktów wykonawczych z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej 15, opublikowanej w dniu 1 października 2007 r. UmoŜliwiło to ponowne wszczęcie procesu legislacyjnego dla omawianych projektów rozporządzeń. W lutym 2008 r., po uzgodnieniach wewnętrznych, projekty rozporządzeń zostały skierowane do SKRM do zatwierdzenia Oceny Skutków Regulacji, a w marcu 2008 r. do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych. W czasie 14 Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz. 1008), weszło w Ŝycie z dniem 24 września 2008 r. 15 Dz.U. Nr 181, poz

Warszawa, dnia 15 lipca 2008 r. W I C E P R E Z E S NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Marek Zająkała D/08/501

Warszawa, dnia 15 lipca 2008 r. W I C E P R E Z E S NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Marek Zająkała D/08/501 W I C E P R E Z E S NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Marek Zająkała Warszawa, dnia 15 lipca 2008 r. KSR-411400-1/08 D/08/501 Pan Andrzej Jagusiewicz Główny Inspektor Ochrony Środowiska WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Bardziej szczegółowo

Monitoring Bałtyku źródłem rzetelnej informacji o środowisku morskim

Monitoring Bałtyku źródłem rzetelnej informacji o środowisku morskim Monitoring Bałtyku źródłem rzetelnej informacji o środowisku morskim W. Krzymioski Oddział Morski IMGW PIB M. Marciniewicz-Mykieta Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku - GIOŚ Konferencja Środowiskowe

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA O ŚRODOWISKU

INFORMACJA O ŚRODOWISKU INFORMACJA O ŚRODOWISKU Prawo ochrony środowiska dr Tomasz Poskrobko PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA Podstawy prawne PMŚ tworzą: ustawa Prawo ochrony środowiska zawiera

Bardziej szczegółowo

7. Uwarunkowania finansowe realizacji wojewódzkiego programu PMŚ

7. Uwarunkowania finansowe realizacji wojewódzkiego programu PMŚ 7. Uwarunkowania finansowe realizacji wojewódzkiego programu PMŚ Realizacja Programu Państwowego Monitoringu Środowiska województwa łódzkiego na lata 2016-2020 w pełnym zakresie będzie uwarunkowana dostępnością

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 11 grudnia 2008 r. W I C E P R E Z E S NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Marek Zająkała

Warszawa, dnia 11 grudnia 2008 r. W I C E P R E Z E S NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Marek Zająkała W I C E P R E Z E S NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Marek Zająkała Warszawa, dnia 11 grudnia 2008 r. KSR-41013-1/08 P/08/113 Pan Andrzej Jagusiewicz Główny Inspektor Ochrony Środowiska WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 11 stycznia 2018 r. Poz. 88 USTAWA z dnia 14 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz ustawy Prawo ochrony środowiska

Bardziej szczegółowo

System kontrolny w zakresie dotrzymania jakości wody oraz warunków zapewnienia odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych

System kontrolny w zakresie dotrzymania jakości wody oraz warunków zapewnienia odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych System kontrolny w zakresie dotrzymania jakości wody oraz warunków zapewnienia odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych mgr inŝ. Hanna GRUNT Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Podstawowe

Bardziej szczegółowo

1. Cele i zadania Państwowego Monitoringu Środowiska

1. Cele i zadania Państwowego Monitoringu Środowiska 1. Cele i zadania Państwowego Monitoringu Środowiska Państwowy monitoring środowiska utworzony został na mocy ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r. ( tekst jednolity z 2007 r.;

Bardziej szczegółowo

Wizyta delegacji z Białorusi w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie w dniu r.

Wizyta delegacji z Białorusi w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie w dniu r. Wizyta delegacji z Białorusi w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie w dniu 1.09.2010r. Inspekcja Ochrony Środowiska Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska jako organ administracji

Bardziej szczegółowo

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata załącznik Nr 2 do uchwały Nr XXV/198/2012 Rady Miejskiej w Tczewie z dnia 25 października 2012 r. w sprawie przyjęcia Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla miasta Tczewa na lata 2012-2015 z uwzględnieniem

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego

Bardziej szczegółowo

2. Struktura Państwowego Monitoringu Środowiska

2. Struktura Państwowego Monitoringu Środowiska 2. Struktura Państwowego Monitoringu Środowiska Działalność Państwowego Monitoringu Środowiska z mocy art. 24 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska ( Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz.

Bardziej szczegółowo

Podstawy planowania według Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE (RDW)

Podstawy planowania według Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE (RDW) Tomasz Walczykiewicz Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej-Oddział w Krakowie Zakład Gospodarki Wodnej i Systemów Wodnogospodarczych Tel.: (0-12 6398 136), fax (0-12 6398 224) e-mail:tomasz.walczykiewicz@imgw.pl

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne

USTAWA z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2003 r. Nr 228, poz. 2259. Art. 1. W ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne

Bardziej szczegółowo

6. Realizacja programu

6. Realizacja programu 6. Realizacja programu Program Ochrony Środowiska jest dokumentem o charakterze strategicznym. Pełni szczególną rolę w zarządzaniu środowiskiem Z jednej strony stanowi instrument realizacji polityki ekologicznej

Bardziej szczegółowo

RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007

RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W SZCZECINIE RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 Biblioteka Monitoringu Środowiska Szczecin

Bardziej szczegółowo

4. Blok stan 4.2. Podsystem monitoringu jakości wód Monitoring wód podziemnych

4. Blok stan 4.2. Podsystem monitoringu jakości wód Monitoring wód podziemnych Monitoring wód podziemnych dotyczy ich stanu chemicznego i ilościowego, i wchodzi w zakres informacji uzyskiwanych w ramach państwowego monitoringu środowiska. Ogólne zapisy dotyczące badania i oceny stanu

Bardziej szczegółowo

System pomiarów jakości powietrza w Polsce

System pomiarów jakości powietrza w Polsce System pomiarów jakości powietrza w Polsce Pomiary i oceny jakości powietrza Podstawa prawna: Przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzenia wykonawcze określają system prawny w jakim funkcjonuje

Bardziej szczegółowo

Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa

Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997

Bardziej szczegółowo

Zadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko

Zadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko Zadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko Warszawa, 15 czerwca 2018 r. Joanna Przybyś, Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 3 października

Bardziej szczegółowo

WYZWANIA MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO DLA POLSKIEJ ADMINISTRACJI MORSKIEJ

WYZWANIA MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO DLA POLSKIEJ ADMINISTRACJI MORSKIEJ WYZWANIA MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO DLA POLSKIEJ ADMINISTRACJI MORSKIEJ Urząd Morski w Gdyni Anna Stelmaszyk-Świerczyńska Podstawa prawna (1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/89/UE

Bardziej szczegółowo

MONITOROWANIE PROGRAMU OPERACYJNEGO

MONITOROWANIE PROGRAMU OPERACYJNEGO MONITOROWANIE PROGRAMU OPERACYJNEGO Rozwój Polski Wschodniej ROLA KOMITETU MONITORUJĄCEGO 1 PLAN PREZENTACJI 1. Monitoring definicja i rodzaje 2. System sprawozdawczości - jako narzędzie monitoringu 3.

Bardziej szczegółowo

Planowanie przestrzenne polskich obszarów morskich

Planowanie przestrzenne polskich obszarów morskich Planowanie przestrzenne polskich obszarów morskich Andrzej Cieślak cieslak@umgdy.gov.pl Agnieszka Mostowiec agnieszka.mostowiec@umgdy.gov.pl Gdynia, 15.07.2014r. Czym jest planowanie przestrzenne obszarów

Bardziej szczegółowo

RAMOWA DYREKTYWA WODNA - REALIZACJA INWESTYCJI W GOSPODARCE WODNEJ

RAMOWA DYREKTYWA WODNA - REALIZACJA INWESTYCJI W GOSPODARCE WODNEJ RAMOWA DYREKTYWA WODNA - REALIZACJA INWESTYCJI W GOSPODARCE WODNEJ dr inż. Małgorzata Bogucka-Szymalska Departament Zasobów Wodnych Warszawa, 11-12 czerwca 2015 r. Dyrektywy istotne dla inwestycji wodnych

Bardziej szczegółowo

MINISTERSTWO FINANSÓW S P R A W O Z D A N I E

MINISTERSTWO FINANSÓW S P R A W O Z D A N I E MINISTERSTWO FINANSÓW Pełnomocnik Rządu do Spraw Wprowadzenia Euro przez Rzeczpospolitą Polską S P R A W O Z D A N I E za okres od dnia 26 stycznia do dnia 31 marca 2009 r. z działalności Pełnomocnika

Bardziej szczegółowo

Przegląd ekologiczny zamkniętego składowiska fosfogipsów w Wiślince. Gdańsk, 14 maja 2014 r.

Przegląd ekologiczny zamkniętego składowiska fosfogipsów w Wiślince. Gdańsk, 14 maja 2014 r. Przegląd ekologiczny zamkniętego składowiska fosfogipsów w Wiślince Gdańsk, 14 maja 2014 r. Plan prezentacji - Podstawy prawno-proceduralne - Zakres problemowy przeglądu ekologicznego - Analiza istotnych

Bardziej szczegółowo

Geoportal monitoringu środowiska województwa lubelskiego, jako forma informowania społeczeństwa o stanie środowiska w województwie

Geoportal monitoringu środowiska województwa lubelskiego, jako forma informowania społeczeństwa o stanie środowiska w województwie Geoportal monitoringu środowiska województwa lubelskiego, jako forma informowania społeczeństwa o stanie środowiska w województwie WIOŚ LUBLIN Joanna Śluz Łukasz Prażmo Państwowy Monitoring Środowiska

Bardziej szczegółowo

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU Klasyfikacja elementów stanu/ potencjału ekologicznego i stanu chemicznego wód powierzchniowych płynących województwa

Bardziej szczegółowo

Teoria do ćwiczeń laboratoryjnych

Teoria do ćwiczeń laboratoryjnych UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Teoria do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie wstępne Monitoring - wstęp MONITORING ŚRODOWISKA Gdańsk, 2010 MONITORING ŚRODOWISKA

Bardziej szczegółowo

Aktualizacja Programu wodno-środowiskowego kraju i Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy. Aktualizacja planów gospodarowania wodami

Aktualizacja Programu wodno-środowiskowego kraju i Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy. Aktualizacja planów gospodarowania wodami Aktualizacja Programu wodno-środowiskowego kraju i Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy Aktualizacja planów gospodarowania wodami Aktualizacja planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy

Bardziej szczegółowo

NajwyŜsza Izba Kontroli - Departament Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania

NajwyŜsza Izba Kontroli - Departament Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Tekst wystąpienia pokontrolnego ujednolicony po zgłoszonych zastrzeŝeniach, rozpoznanych przez Komisję Odwoławczą Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego NajwyŜszej Izby Kontroli

Bardziej szczegółowo

Program Ochrony Środowiska dla Gminy Rybno

Program Ochrony Środowiska dla Gminy Rybno Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. Nr 92, poz. 880; 3. Ustawa

Bardziej szczegółowo

W tym problemy w realizacji monitoringu wód śródlądowych.

W tym problemy w realizacji monitoringu wód śródlądowych. Główne problemy PMŚ. W tym problemy w realizacji monitoringu wód śródlądowych. Roman Jaworski Dyrektor Departamentu Monitoringu i Informacji o Środowisku GIOŚ. r.jaworski@gios.gov.pl Najważniejsze problemy

Bardziej szczegółowo

OCENA STANU CHEMICZNEGO I ILOŚCIOWEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH WYDZIELONYCH W OBSZARZE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO stan na rok 2012

OCENA STANU CHEMICZNEGO I ILOŚCIOWEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH WYDZIELONYCH W OBSZARZE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO stan na rok 2012 OCENA STANU CHEMICZNEGO I ILOŚCIOWEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH WYDZIELONYCH W OBSZARZE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO stan na rok 2012 Pierwszy raport o stanie jednolitych części wód podziemnych

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Ozimek

PODSUMOWANIE Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Ozimek PODSUMOWANIE Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Ozimek Kierownik Projektu: mgr inŝ. Ksenia Czachor Opracowanie: mgr Katarzyna Kędzierska

Bardziej szczegółowo

NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku

NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku Gdańsk, dnia 13 kwietnia 2010 r. LGD-4110-002-01/2010 P/09/005 Pan Mieczysław Struk Marszałek Województwa Pomorskiego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 29 marca 2010 roku Nr XLV/685/10

UCHWAŁA SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 29 marca 2010 roku Nr XLV/685/10 UCHWAŁA SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 29 marca 2010 roku Nr XLV/685/10 w sprawie nadania statutu Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

Uwzględniający wyniki konsultacji społecznych

Uwzględniający wyniki konsultacji społecznych Uwzględniający wyniki konsultacji społecznych Karla Sobocińska Zdrowy deszcz Zdjęcie nagrodzone w konkursie fotograficznym "Woda w kadrze", zorganizowanym przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Bardziej szczegółowo

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Wyniki kontroli elektrowni wiatrowych Elżbieta Gnat radca GIOŚ Departament Inspekcji i Orzecznictwa GIOŚ Warszawa luty 2015 rok Kompetencje Inspekcji Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania dla samorządów wynikające z planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i warunków korzystania z wód regionu wodnego

Uwarunkowania dla samorządów wynikające z planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i warunków korzystania z wód regionu wodnego Uwarunkowania dla samorządów wynikające z planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i warunków korzystania z wód regionu wodnego Główny Instytut Górnictwa tel.: 32 259 24 61 email: plabaj@gig.eu

Bardziej szczegółowo

3.3. Podsystem monitoringu hałasu

3.3. Podsystem monitoringu hałasu 3.3. Podsystem monitoringu hałasu Zgodnie z art. 26 i 117 ustawy Prawo ochrony środowiska jednym z zadań PMŚ jest uzyskiwanie danych oraz ocena i obserwacja zmian stanu akustycznego środowiska. Celem funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Zintegrowany System Oceny Stanu i Zagrożeń Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie

Zintegrowany System Oceny Stanu i Zagrożeń Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Zintegrowany System Oceny Stanu i Zagrożeń Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Historia W 1991 roku na mocy ustawy o Państwowej Inspekcji

Bardziej szczegółowo

GMINA MIASTO AUGUSTÓW

GMINA MIASTO AUGUSTÓW GMINA MIASTO AUGUSTÓW Podsumowanie przebiegu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko prognozy oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miasta Augustów na lata 2014-2020. Białystok,

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli

USTAWA. z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli LexPolonica nr 672. Stan prawny 2012-11-29 Dz.U.2012.82 (U) Najwyższa Izba Kontroli zmiany: 2012-02-11 Dz.U.2011.240.1429 art. 3 2012-06-02 Dz.U.2010.227.1482 art. 1 USTAWA z dnia 23 grudnia 1994 r. o

Bardziej szczegółowo

Bibliografia. Akty prawne

Bibliografia. Akty prawne Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. O ochronie przyrody Dz. U. Nr 92, poz. 880; 3. Ustawa

Bardziej szczegółowo

1. Cele i zadania Państwowego Monitoringu Środowiska

1. Cele i zadania Państwowego Monitoringu Środowiska 1. Cele i zadania Państwowego Monitoringu Środowiska Państwowy monitoring środowiska utworzony został na mocy ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r. ( tekst jednolity z 2007 r.;

Bardziej szczegółowo

4.3. Podsystem monitoringu jakości gleby i ziemi

4.3. Podsystem monitoringu jakości gleby i ziemi 4.3. Podsystem monitoringu jakości gleby i ziemi Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi nie prowadzi tej kategorii badań. Badania jakości gleby i ziemi prowadzone będą w sieci krajowej, organizowanej

Bardziej szczegółowo

Aktualne uregulowania prawne w aspekcie nadzoru nad kąpieliskami. Departament Bezpieczeństwa Zdrowotnego Wody Główny Inspektorat Sanitarny

Aktualne uregulowania prawne w aspekcie nadzoru nad kąpieliskami. Departament Bezpieczeństwa Zdrowotnego Wody Główny Inspektorat Sanitarny Aktualne uregulowania prawne w aspekcie nadzoru nad kąpieliskami Departament Bezpieczeństwa Zdrowotnego Wody Główny Inspektorat Sanitarny Zmiana sposobu nadzoru nad kąpieliskami W dniu 4 marca 2010 r.

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja wskaźników wód powierzchniowych województwa podlaskiego w punktach pomiarowo-kontrolnych

Klasyfikacja wskaźników wód powierzchniowych województwa podlaskiego w punktach pomiarowo-kontrolnych INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU Klasyfikacja wskaźników wód powierzchniowych województwa podlaskiego w punktach pomiarowo-kontrolnych na podstawie badań

Bardziej szczegółowo

STAN ŚRODOWISKA W POWIECIE LUBACZOWSKIM W 2013 ROKU

STAN ŚRODOWISKA W POWIECIE LUBACZOWSKIM W 2013 ROKU WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE DELEGATURA W PRZEMYŚLU STAN ŚRODOWISKA W POWIECIE LUBACZOWSKIM W 2013 ROKU Przemyśl, grudzień 2014 PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA W ramach realizacji

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XVI/300/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 19 grudnia 2011 r.

UCHWAŁA NR XVI/300/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 19 grudnia 2011 r. UCHWAŁA NR XVI/300/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 19 grudnia 2011 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy miasto Włocławek pod względem przekroczeń dopuszczalnych

Bardziej szczegółowo

STATUT Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii w Łodzi, w Polsce pod auspicjami UNESCO

STATUT Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii w Łodzi, w Polsce pod auspicjami UNESCO STATUT Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii w Łodzi, w Polsce pod auspicjami UNESCO Artykuł 1 Status prawny i siedziba Centrum 1. Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii z siedziba w Łodzi,

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego. Wykaz waŝniejszych aktów prawnych stan na r.

Załącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego. Wykaz waŝniejszych aktów prawnych stan na r. Załącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego Wykaz waŝniejszych aktów prawnych stan na 11.10.2003 r. Regulacje ogólne dotyczące ochrony środowiska - Konstytucja Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

UWARUNKOWANIA PRAWNE REMEDIACJI GLEB W POLSCE

UWARUNKOWANIA PRAWNE REMEDIACJI GLEB W POLSCE UWARUNKOWANIA PRAWNE REMEDIACJI GLEB W POLSCE Joanna Kwapisz Główny specjalista Tel. 22 57 92 274 Departament Gospodarki Odpadami Obowiązujące Ochrona powierzchni regulacje ziemi prawne Poziom UE: Dyrektywa

Bardziej szczegółowo

Raport dla Międzynarodowego Obszaru Dorzecza Łaby

Raport dla Międzynarodowego Obszaru Dorzecza Łaby Raport 2004 dla Międzynarodowego Obszaru Dorzecza Łaby z realizacji artykułu 3, załącznika I Dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 229 WOJEWODY WARMIŃSKO MAZURSKIEGO z dnia 13 lipca 2011r.

ZARZĄDZENIE Nr 229 WOJEWODY WARMIŃSKO MAZURSKIEGO z dnia 13 lipca 2011r. ZARZĄDZENIE Nr 229 WOJEWODY WARMIŃSKO MAZURSKIEGO z dnia 13 lipca 2011r. w sprawie koordynacji kontroli przestrzegania ograniczeń w zakresie obrotu paliwami i zmniejszenia zuŝycia paliw w województwie

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw. Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 7 stycznia 2013 r.

Dziennik Ustaw. Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 7 stycznia 2013 r. Dziennik Ustaw Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości

Bardziej szczegółowo

POZWOLENIE ZINTEGROWANE

POZWOLENIE ZINTEGROWANE POZWOLENIE ZINTEGROWANE : art. 184 ust.2, art. 208 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.); art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 27 ust.

Bardziej szczegółowo

Dane Inspekcji Ochrony Środowiska wykorzystywane na potrzeby zarządzania kryzysowego

Dane Inspekcji Ochrony Środowiska wykorzystywane na potrzeby zarządzania kryzysowego Konwersatorium pn. Dostęp, wymiana, integracja. Możliwości i zasady wykorzystania publicznych baz danych i zasobów informacyjnych Dane Inspekcji Ochrony Środowiska wykorzystywane na potrzeby zarządzania

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia. I. Program Ochrony Powietrza dla Województwa Świętokrzyskiego

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia. I. Program Ochrony Powietrza dla Województwa Świętokrzyskiego Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia I. Program Ochrony Powietrza dla Województwa Świętokrzyskiego Załącznik Nr 1 do SIWZ Znak: DOA.III.272.1.42.2011 1) Zakres merytoryczny do projektu Programu Ochrony

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie się do zmian przepisów związanych z transpozycją dyrektywy IED

Przygotowanie się do zmian przepisów związanych z transpozycją dyrektywy IED EkoDialog zaprasza na szkolenie: "Wdrożenie Dyrektywy 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych - IED (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) Powiązanie Dyrektywy IED z rozporządzeniem

Bardziej szczegółowo

Lódzki Wojewódzki Inspektorat Ochrony Srodowiska PROGRAM PANSTWOWEGO MONITORINGU,, SRODOWISKA WOJEWODZTW A LÓDZKIEGO na lata

Lódzki Wojewódzki Inspektorat Ochrony Srodowiska PROGRAM PANSTWOWEGO MONITORINGU,, SRODOWISKA WOJEWODZTW A LÓDZKIEGO na lata Lódzki Wojewódzki Inspektorat Ochrony Srodowiska PROGRAM PANSTWOWEGO MONITORINGU,, SRODOWISKA WOJEWODZTW A LÓDZKIEGO na lata 2010-2012 Przedkladam Piotr MaKS Wojewódzki Inspektor Ochrony Srodowiska :guslewlcz

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 27 sierpnia 2012 r.

Warszawa, dnia 27 sierpnia 2012 r. Warszawa, dnia 27 sierpnia 2012 r. Zestawienie uwag zgłoszonych w ramach uzgodnień międzyresortowych do Projektu Aktualizacji Krajowego Planu Wdrażania Konwencji Sztokholmskiej L.p Treść uwagi Zgłaszający

Bardziej szczegółowo

VIII. Zarządzanie Programem ochrony środowiska

VIII. Zarządzanie Programem ochrony środowiska VIII. Zarządzanie Programem ochrony środowiska Ustawa Prawo ochrony środowiska wymaga określenia w programie środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmów prawno-ekonomicznych i środków finansowania.

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkoleń w słuŝbie cywilnej

ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkoleń w słuŝbie cywilnej PROJEKT 30.04.2010 r. ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkoleń w słuŝbie cywilnej Na podstawie art. 112 ustawy z dnia 21

Bardziej szczegółowo

Program został opracowany w Wydziale Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie

Program został opracowany w Wydziale Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie Program Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2013-2015 stanowi wypełnienie przepisu art. 23 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.

Bardziej szczegółowo

Bibliografia. Akty prawne

Bibliografia. Akty prawne Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne. Dz. U. Nr 115, poz. 1229; 3. Ustawa z dnia

Bardziej szczegółowo

ZASADY, TRYB I HARMONOGRAM OPRACOWANIA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE 2020.

ZASADY, TRYB I HARMONOGRAM OPRACOWANIA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE 2020. Załącznik do uchwały Sejmiku Województwa Śląskiego ZASADY, TRYB I HARMONOGRAM OPRACOWANIA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE 2020. 1. Podstawy aktualizacji strategii. Aktualizacja

Bardziej szczegółowo

Bibliografia. Akty prawne. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Aleksandrów Kujawski. ABRYS Technika Sp. z o.o.

Bibliografia. Akty prawne. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Aleksandrów Kujawski. ABRYS Technika Sp. z o.o. Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań,

Bardziej szczegółowo

ZAŁOśENIA DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ

ZAŁOśENIA DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ AKCEPTUJĘ: Warszawa, dnia maja 2008 r. ZAŁOśENIA DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ 1. PIONIZACJA (odzespolenie na szczeblu wojewódzkim) W przygotowanym projekcie ustawy zakłada

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 marca 2015 r. Poz. 358 OBWIESZCZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 2 marca 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Rady

Bardziej szczegółowo

Ad. 8. Opracowanie i uzgodnienie wspólnych programów obserwacji i monitoringu polskolitewskich

Ad. 8. Opracowanie i uzgodnienie wspólnych programów obserwacji i monitoringu polskolitewskich 6. Wymiana aktualnych metod analitycznych, prowadzenia obserwacji i pomiarów wód powierzchniowych i podziemnych. 7. Dokonanie oceny działań w zakresie monitoringu wód granicznych. 8. Opracowanie i uzgodnienie

Bardziej szczegółowo

TARGI POL-ECO-SYSTEM 2015 strefa ograniczania niskiej emisji 27-29 października 2015 r., Poznań

TARGI POL-ECO-SYSTEM 2015 strefa ograniczania niskiej emisji 27-29 października 2015 r., Poznań Anna Chlebowska-Styś Wydział Monitoringu Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu 1. Struktura Państwowego Monitoringu Środowiska. 2. Podstawy prawne monitoringu powietrza w Polsce.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH. z dnia 24 sierpnia 2017 r.

UCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH. z dnia 24 sierpnia 2017 r. UCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Listy przedsięwzięć priorytetowych do dofinansowania

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 30 sierpnia 2012 r. Poz. 41 ZARZĄDZENIE NR 13 PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO. z dnia 24 sierpnia 2012 r.

DZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 30 sierpnia 2012 r. Poz. 41 ZARZĄDZENIE NR 13 PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO. z dnia 24 sierpnia 2012 r. DZIENNIK URZĘDOWY GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO Warszawa, dnia 30 sierpnia 2012 r. Poz. 41 ZARZĄDZENIE NR 13 PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie nadania statutu

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 18/11 BURMISTRZA MIASTA KOŚCIERZYNA. z dnia 17 stycznia 2011 r.

ZARZĄDZENIE NR 18/11 BURMISTRZA MIASTA KOŚCIERZYNA. z dnia 17 stycznia 2011 r. ZARZĄDZENIE NR 18/11 BURMISTRZA MIASTA KOŚCIERZYNA z dnia 17 stycznia 2011 r. w sprawie organizacji systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Kościerzyna i jednostkach organizacyjnych Miasta Na podstawie:

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 2011 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 2011 r. Projekt ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu, trybu i terminów przekazywania sprawozdań oraz trybu i zakresu rozliczeń

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania prawne oceny stanu i ochrony Morza Bałtyckiego. Włodzimierz Krzymiński

Uwarunkowania prawne oceny stanu i ochrony Morza Bałtyckiego. Włodzimierz Krzymiński Uwarunkowania prawne oceny stanu i ochrony Morza Bałtyckiego Włodzimierz Krzymiński Warsztaty, IO PAN, Sopot, 21.06.2017 Europejski wymiar ochrony środowiska morskiego Ramowa Dyrektywa Wodna (2000/60/WE)

Bardziej szczegółowo

Druk nr 172 Warszawa, 21 grudnia 2005 r.

Druk nr 172 Warszawa, 21 grudnia 2005 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-178-05 Druk nr 172 Warszawa, 21 grudnia 2005 r. Pan Marek Jurek Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku

Bardziej szczegółowo

Raport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku

Raport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ - PIB Oddział Morski w Gdyni 81-342 GDYNIA Waszyngtona 42 tel. (+48) 58 628 81 00 fax (+48) 58 628 81 63 Raport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku Statek:

Bardziej szczegółowo

Lista sprawdzająca w zakresie dokumentacji dotyczącej ocen oddziaływania na środowisko dla instytucji oceniających wnioski o dofinansowanie

Lista sprawdzająca w zakresie dokumentacji dotyczącej ocen oddziaływania na środowisko dla instytucji oceniających wnioski o dofinansowanie Niniejszy dokument jest zmienioną wersją dokumentu powstałego w wyniku prac Grupy Roboczej ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko funkcjonującej w ramach sieci Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju Zamieszczone

Bardziej szczegółowo

STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Monika Stańczak Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko - Pomorskiego Departament WdraŜania Regionalnego Programu Operacyjnego Wydział Wyboru Projektów 01

Bardziej szczegółowo

Partnerstwo Środowisko dla Rozwoju ENEA. Oceny oddziaływania na środowisko

Partnerstwo Środowisko dla Rozwoju ENEA. Oceny oddziaływania na środowisko Partnerstwo Środowisko dla Rozwoju ENEA Oceny oddziaływania na środowisko Katarzyna Twardowska Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko GDOŚ grudzień 2010 r. Projekty finansowane ze środków unijnych

Bardziej szczegółowo

RAMOWA DYREKTYWA WODNA

RAMOWA DYREKTYWA WODNA RAMOWA DYREKTYWA WODNA Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW) wyznaczyła w 2000 r. cele dotyczące ochrony i przywracania ekosystemów wodnych będące podstawą zapewnienia długoterminowego zrównoważonego korzystania

Bardziej szczegółowo

Rekomendacje HELCOM-VASAB dot. planowania przestrzennego na Morzu Bałtyckim. Andrzej Cieślak Urząd Morski w Gdyni, Instytut Morski w Gdańsku

Rekomendacje HELCOM-VASAB dot. planowania przestrzennego na Morzu Bałtyckim. Andrzej Cieślak Urząd Morski w Gdyni, Instytut Morski w Gdańsku Rekomendacje HELCOM-VASAB dot. planowania przestrzennego na Morzu Bałtyckim Andrzej Cieślak Urząd Morski w Gdyni, Instytut Morski w Gdańsku Wspólna Grupa Robocza HELCOM-VASAB ds. morskiego planowania przestrzennego

Bardziej szczegółowo

Art. 19 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U Nr 62 poz. 627)

Art. 19 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U Nr 62 poz. 627) Art. 19 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 627) 1.33) Organy administracji są obowiązane udostępniać kaŝdemu informacje o środowisku i jego ochronie znajdujące

Bardziej szczegółowo

Ocena oddziaływania na środowisko -zmiany w ocenie oddziaływania na środowisko -obowiązujące od 1 stycznia 2017 r.

Ocena oddziaływania na środowisko -zmiany w ocenie oddziaływania na środowisko -obowiązujące od 1 stycznia 2017 r. Ocena oddziaływania na środowisko -zmiany w ocenie oddziaływania na środowisko -obowiązujące od 1 stycznia 2017 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego Spis

Bardziej szczegółowo

Monitoring wód podziemnych i zarządzanie zasobami wodnymi w Aglomeracji Gdańskiej

Monitoring wód podziemnych i zarządzanie zasobami wodnymi w Aglomeracji Gdańskiej Monitoring wód podziemnych i zarządzanie zasobami wodnymi w Aglomeracji Gdańskiej Przykładem kompleksowego podejścia do zagadnienia monitorowania wód podziemnych na obszarach dużych aglomeracji miejskich

Bardziej szczegółowo

Możliwości wykorzystania Systemu PLUSK w zadaniach administracji

Możliwości wykorzystania Systemu PLUSK w zadaniach administracji Projekt nr WTSL.01.02.00-12-052/08 Opracowanie systemu informatycznego PLUSK dla wspólnych polsko-słowackich wód granicznych na potrzeby Ramowej Dyrektywy Wodnej i Dyrektywy Powodziowej Konferencja podsumowująca

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1A do SIWZ/ nr 3 do umowy. Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Część A zamówienia

Załącznik nr 1A do SIWZ/ nr 3 do umowy. Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Część A zamówienia BDG.V.2511.17.2016.MP Załącznik nr 1A do SIWZ/ nr 3 do umowy Nazwa przedmiotu zamówienia: Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Część A zamówienia Przedmiotem zamówienia jest świadczenie usług doradztwa

Bardziej szczegółowo

Ocena oddziaływania na środowisko w kontekście ubiegania się o środki unijne

Ocena oddziaływania na środowisko w kontekście ubiegania się o środki unijne Ocena oddziaływania na środowisko w kontekście ubiegania się o środki unijne Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Polityka ochrony środowiska WE Przy ustalaniu i realizacji polityk i działań Wspólnoty, w

Bardziej szczegółowo

7) zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej w kierowanej komórce organizacyjnej. ;

7) zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej w kierowanej komórce organizacyjnej. ; ZARZĄDZENIE NR 30 MINISTRA FINANSÓW z dnia 22 czerwca 2011 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Ministerstwu Finansów Na podstawie art. 39 ust. 6 ustawy z dnia 8 sierpnia

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIKI. sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady

ZAŁĄCZNIKI. sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 1.10.2015 r. COM(2015) 481 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI do sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie postępów w ustanawianiu chronionych obszarów

Bardziej szczegółowo

Składowiska odpadów zamykanie i rekultywacja. Działalność kontrolna dotycząca składowisk odpadów w perspektywie zamykania instalacji

Składowiska odpadów zamykanie i rekultywacja. Działalność kontrolna dotycząca składowisk odpadów w perspektywie zamykania instalacji Składowiska odpadów zamykanie i rekultywacja Działalność kontrolna dotycząca składowisk odpadów w perspektywie zamykania instalacji 1 Zadania WIOŚ Rodzaje kontroli Tryby zamykania składowisk Zakres kontroli

Bardziej szczegółowo

RAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE

RAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE RAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE Katarzyna Krzywda Zastępca Dyrektora Kierująca Pracami Departamentu Transportu Morskiego i Bezpieczeństwa Żeglugi Warszawa, 18 listopada 2014 r.

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA. z dnia 3 marca 2000 r.

ZARZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA. z dnia 3 marca 2000 r. Dz.Urz.MZ.00.1.4 ZARZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 3 marca 2000 r. w sprawie utworzenia Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej "Lotnicze Pogotowie Ratunkowe" (Dz. Urz. MZ z dnia 16 października

Bardziej szczegółowo

- 1 - P/07/132 Wrocław, dnia 20 marca 2008 r. LWR-41047-4/2007 Pan Piotr Kollbek

- 1 - P/07/132 Wrocław, dnia 20 marca 2008 r. LWR-41047-4/2007 Pan Piotr Kollbek - 1 - P/07/132 Wrocław, dnia 20 marca 2008 r. LWR-41047-4/2007 Pan Piotr Kollbek Dyrektor Dolnośląskiego Centrum Zdrowia Publicznego we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy

Bardziej szczegółowo

NOWE PRZEPISY O REMEDIACJI I MONITORINGU ZANIECZYSZCZONEJ POWIERZCHNI ZIEMI

NOWE PRZEPISY O REMEDIACJI I MONITORINGU ZANIECZYSZCZONEJ POWIERZCHNI ZIEMI NOWE PRZEPISY O REMEDIACJI I MONITORINGU ZANIECZYSZCZONEJ POWIERZCHNI ZIEMI radca prawny Michał Kuźniak Kancelaria Radców Prawnych Klatka i partnerzy www.prawoochronysrodowiska.com.pl m.kuzniak@radca.prawny.com.pl

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Źródło: http://wios.warszawa.pl/pl/aktualnosci-i-komunika/aktualnosci/1176,aktualnosci-z-31032016-r-informacja-dot-zakupu-przez-s amorzady-nowych-stacji-pom.html

Bardziej szczegółowo

z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpoŝarowej oraz niektórych innych ustaw 1) (Dz. U. z dnia 26 stycznia 2009 r.

z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpoŝarowej oraz niektórych innych ustaw 1) (Dz. U. z dnia 26 stycznia 2009 r. USTAWA z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpoŝarowej oraz niektórych innych ustaw 1) (Dz. U. z dnia 26 stycznia 2009 r.) Art. 1. W ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie

Bardziej szczegółowo