Zmiany barwnikowe paznokci. Diagnostyka różnicowa i postępowanie Nail pigmentations. Differential diagnosis and management
|
|
- Justyna Pawłowska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zmiany barwnikowe paznokci. Diagnostyka różnicowa i postępowanie ail pigmentations. Differential diagnosis and management WPROWADZEIE Zmiany barwnikowe paznokcia (ZBP) mogą być spowodowane obecnością melaniny (melanonychia) bądź odkładania się innego barwnika (chromonychia) [1]. Melanonychia najczęściej występuje w postaci podłużnej melanonychii (PM), czyli podłużnych barwnikowych prążków, zaczynających się od macierzy paznokcia i sięgających do dystalnego końca płytki paznokciowej [2]. Rzadziej melanonychia może dotyczyć całego paznokcia lub tworzyć poprzeczną linię na paznokciu [3]. ZBP wymagają różnicowania w kierunku czerniaka, łagodnego znamienia melanocytowego, plamy soczewicowatej, wylewu podpaznokciowego, zmiany zapalnej, infekcji, skutku działania leków, radioterapii i substancji chemicznych (tabela 1) [4]. W diagnostyce różnicowej za rozstrzygające uważa się badanie histopatologiczne [5]. Biopsja macierzy paznokcia jest procedurą inwazyjną i w zależności od miejsca, Streszczenie Zmiany barwnikowe paznokci stanowią niemały problem diagnostyczny nie tylko dla lekarzy, ale również dla personelu gabinetów kosmetycznych. Często to manikiurzystki są pierwszymi osobami, które zauważają zmiany paznokci i kierują klienta do dermatologa. W diagnostyce różnicowej zmian barwnikowych paznokci należy wziąć pod uwagę m.in. infekcję grzybiczą, krwiaka podpaznokciowego, znamię melanocytowe oraz zmiany złośliwe. Dla każdego klinicysty najważniejsze jest odróżnienie zmiany łagodnej od czerniaka podpaznokciowego. Celem pracy było zwrócenie uwagi na częsty problem kliniczny, jakim są zmiany barwnikowe paznokci i podkreślenie znaczenia dermoskopii w ich diagnostyce. ieinwazyjna metoda, jaką jest dermoskopia, może pomóc w rozpoznaniu schorzenia i podjęciu właściwej terapii. Słowa kluczowe: podłużna melanonychia, czerniak podpaznokciowy, dermoskopia, choroby paznokci z którego jest pobierana, może powodować trwałe zniekształcenie paznokcia; dlatego poszukuje się nowych, mniej inwazyjnych metod diagnostycznych [5]. Dermoskopia to nieinwazyjna technika, pozwala na obejrzenie płytki paznokciowej i przyległych struktur w powiększeniu od 10 do nawet 140x. Jej odmianą jest wideodermoskopia, która dodatkowo umożliwia cyfrowy zapis obrazów i ich porównywanie w czasie. W wielu przypadkach badanie to może pomóc w postawieniu rozpoznania i doborze odpowiedniej terapii [6, 7]. CEL PRACY Celem niniejszej pracy było zwrócenie uwagi na częsty problem kliniczny, jakim są zmiany barwnikowe paznokci, oraz podkreślenie znaczenia dermoskopii jako dobrego narzędzia diagnostycznego do badania tych zmian.» 484 Abstract ail pigmentations are diagnostic challenge not only for physicians but also for beautician personnel. Often, a manicurist first finds nail changes and refers the client to a dermatologist. The differential diagnosis of nail pigmentations varies from fungal infection, subungual hematoma, melanocytic nevus to malignant conditions. The most important thing for a physician is to distinguish between benign lesions and subungual melanoma. The aim of this paper was to point out a common clinical problem which are nail pigmentations and to highlight the importance of dermoscopy in their diagnosis. Dermoscopy, which is a non-invasive technique, can help in making a diagnosis and recommending a proper treatment. Key words: longitudinal melanonychia, subungual melanoma, dermoscopy, nail diseases Kosmetologia Estetyczna 483 Agnieszka Gradzińska 1, 2 Iwona Pniewska 2 Jacek Szymańczyk 1 1. Katedra i Klinika Dermatologiczna Warszawski Uniwersytet Medyczny ul. Koszykowa 82a Warszawa T: E: agnieszkagradzinska@ gmail.com 2. MEDIX ar-derm Al. Komisji Edukacji arodowej 49 lok. U Warszawa M: Autor korespondencyjny Agnieszka Gradzińska MEDIX art-derm Al. Komisji Edukacji arodowej 49, lok U Warszawa. M: E: agnieszkagradzinska@ gmail.com otrzymano / received poprawiono / corrected zaakceptowano / accepted
2 Tabela 1 Diagnostyka różnicowa podłużnej melanonychii Przyczyny zmian barwnikowych paznokci Łagodne znamię melanocytowe podpaznokciowe Czerniak podpaznokciowy Działanie niepożądane leków i radioterapii (hydroksymocznik, minocyklina, leki przeciwmalaryczne, zydowudyna, amiodaron) Endokrynopatie (choroba Addisona, zespół Cushinga, zespół elsona, nadczynność tarczycy) Zakażenia paznokci (grzybicze, drożdżakowe, bakteryjne), zakażenie HIV iedobory pokarmowe (niedobór witaminy B12, kwasu foliowego) Zespół Laugiera-Hunzikera iemelanocytowe guzy paznokci (choroba Bowena, rak podstawnokomórkowy, brodawka zwykła) Zmiany pourazowe Zmiany etniczne, rasowe Liszaj płaski Toczeń układowy Twardzina układowa Źródło: Opracowanie własne na podstawie [4] AATOMIA PAZOKCIA Paznokieć jest wytworem nabłonkowym, który chroni opuszkę palca. Płytka paznokciowa składa się z warstw korneocytów, ma grubość ok. 0,5 mm i leży na łożysku paznokcia. Jej zewnętrzne brzegi okrywają boczne wały paznokciowe, natomiast bliższy odcinek otoczony jest przez proksymalny wał. Z niego schodzi na płytkę 12-milimetrowa warstwa nabłonkowa, zwana oskórkiem. Bezpośrednio pod wolnym brzegiem paznokcia (ang. free edge) leży hyponychium. Większa część paznokcia leżąca obwodowo to trzon; mniejsza, prawie w całości pokryta skórą, stanowi korzeń. Uwidacznia się on tylko w postaci niewielkiego białawego łuku w dosiebnej części płytki paznokciowej, zwanego obłączkiem. Warstwą rozrodczą paznokcia leżąca pod korzeniem paznokcia jest macierz (rys. 1) [8-10]. W macierzy paznokcia melanocytów jest mniej niż w normalnej skórze (200/mm 2 w porównaniu z 1150/mm 2 ) i ich liczba wzrasta od części proksymalnej paznokcia w kierunku dystalnym [2, 11]. U rasy białej większość melanocytów macierzy paznokcia nie produkuje melaniny i są funkcjonalnie nieaktywne [11]. EPIDERMIOLOGIA I PATOGEEZA PM występuje u 1,4% populacji rasy kaukaskiej, częściej w przypadku osób o fototypie skóry III i wyższym wg Fitzpatricka, równie często u obu płci [12, 13]. Zmiany najczęściej dotyczą kciuka następnie palucha i palca wskazującego [12, 14]. Melanonychia może być spowodowana aktywacją bądź hiperplazją melanocytów [14]. Aktywacja melanocytów Aktywacja melanocytów (wzrost produkcji melaniny) jest odpowiedzialna za 73% przypadków PM dorosłych, częściej dotyczy kilku paznokci i może być spowodowana działaniem niepożądanym leków, infekcjami, chorobami układowymi, Rys. 1 Schemat budowy paznokcia Źródło: Opracowanie własne przemianą neoplastyczną lub przebytym urazem (obgryzanie paznokci, noszenie ciasnego obuwia) [2]. Aktywacja melanocytów częściej wywodzi się z dystalnej części macierzy paznokcia i dotyczy głównie osób o ciemnym fototypie skóry. Klinicznie PM spowodowana aktywacją często przedstawia się jako szarawy prążek [7] (fot. 1). Melanocytowa hiperplazja Melanocytowa hiperplazja (proliferacja melanocytów macierzy bądź łożyska paznokcia) jest przyczyną 77,5% przypadków PM u dzieci [15] i 10,1% u dorosłych [1]. Odpowiada za powstawanie zmian typu lentigo, znamion melanocytowych i czerniaka podpaznokciowego [14]. PM w przebiegu hiperplazji często są koloru brązowego lub czarnego [7]. Czerniak podpaznokciowy Czerniak podpaznokciowy (CP) jest rzadkim nowotworem u rasy kaukaskiej, u której stanowi do 3% wszystkich czerniaków, natomiast u rasy afrokaraibskiej i żółtej jest częstszy (nawet 10-17% czerniaków) [16-18]. Czerniak najczęściej wywodzi się z macierzy paznokcia, ale może obejmować również wał paznokciowy, łożysko paznokcia i hyponychium [19]. 20% CP to zmiany amelanocytowe lub hipomelanocytowe o bardzo złym rokowaniu ze względu na opóźnione rozpoznanie [18]. Tylko 20% przypadków CP jest diagnozowanych w I stadium według klasyfikacji TM (tumour guz (pierwotny), node węzeł (chłonny), metastasis przerzut (odległy)), większość to stadia wyższe, o gorszym rokowaniu. Późne rozpoznanie skutkuje mniejszą szansą na wyleczenie i wzrostem śmiertelności. Ponad 50% chorych umiera przed upływem 5 lat od postawienia diagnozy [20]. Wczesny czerniak podpaznokciowy najczęściej manifestuje się jako PM, dlatego prawidłowo przeprowadzona diagnostyka różnicowa PM i szybko podjęte leczenie są niezmiernie ważne [19]. Levit i wsp. [21] stworzyli łatwą do zapamiętania zasadę ABC dotyczącą epidemiologii i cech CP, której założenia przedstawiono w tabeli Kosmetologia Estetyczna
3 Tabela 2 Zasada ABC według Levita i wsp. pomagająca zapamiętać cechy czerniaka podpaznokciowego Typowe cechy czerniaka podpaznokciowego A B C D E F Wiek (ang. age) rok życia, Afroamerykanie, Azjaci Prążek barwnikowy (ang. nail band) koloru od brązowego do czarnego, szerokość 3 mm, nieregularne brzegi Zmiana (ang. change) szybki wzrost zmiany albo zmiana w morfologii paznokcia Zajęty palec (digit involved) z częstością w kolejności kciuk > paluch >palec wskazujący. Częściej ręka dominująca i tylko jeden palec Rozprzestrzenianie się (extension). Obecność objawu Hutchinsona Rodzinne występowanie (family). Pozytywny wywiad rodzinny w kierunku zespołu znamion dysplastycznych lub czerniaka Źródło: Opracowanie własne na podstawie [21] DIAGOSTYKA Fot. 1 Podłużna melanonychia spowodowana aktywacją melanocytów częściej dotyczy kilku paznokci Wywiad i badanie przedmiotowe Wywiad i badanie przedmiotowe są niezwykle istotne w diagnostyce różnicowej ZBP. ależy ustalić czas trwania (zmiana wrodzona/nabyta), ekspresję wielkości, kształtu i koloru. Istotne są informacje o przebytym urazie, stosowanych lekach, chorobach współistniejących i pracy lub hobby. Leki mogą być przyczyną przebarwień (np. zydowudyna), jak również wylewów podpaznokciowych (np. aspiryna, warfaryna) [4]. iektóre grzyby i drożdżaki mogą powodować linijne przebarwienia w obrębie paznokci wskutek produkcji barwnika (chromonychia) lub stymulacji melanocytów do wytwarzania melaniny (melanonychia) [22, 23]. ależy również zapytać o występowanie czerniaka w rodzinie. Badanie przedmiotowe powinno obejmować skórę, wszystkie paznokcie, a także błony śluzowe, co jest istotne dla rozpoznania zespołu Peutz-Jeghersa lub Laugier-Hunzikera [2, 4, 6]. Dermoskopia Badanie okiem nieuzbrojony płytki paznokciowej pozwala wstępnie ocenić kolor i regularność zmiany, natomiast dla lepszego zobrazowania struktur konieczne jest wykonanie dermoskopii lub lepiej wideodermoskopii. W dermoskopii oceniamy: płytkę paznokciową i przyległe struktury (wały paznokciowe, oskórek, hyponychium oraz wolny brzeg paznokcia). W konsensusie, opracowanym przez Di Chiaccio i wsp. [19], dotyczącym badania dermoskopowego paznokci, stwierdzono, że do oglądania płytki paznokci najodpowiedniejsze jest dziesięciokrotne powiększenie, które pozwala na dobre uwidocznienie całej płytki paznokciowej, a najlepszym środkiem immersyjnym jest bezbarwny żel do ultrasonografii. Istotne jest również używanie tego samego urządzenia przy okresowych kontrolach, bowiem w zależności od stosowanego dermoskopu i jego źródła światła zmiana na płytce paznokciowej może mieć różny obraz (ostrość linii i kolor). Piraccini i wsp. [24] zalecają, by podczas oglądania proksymalnego wału paznokciowego i hyponychium używać powiększenia od 40 do 70 razy. Do określenia, z której części macierzy pochodzi barwnik, służy dermoskopia wolnego brzegu paznokcia (dermoscopy of the free edge). Wskutek naturalnego wzrostu paznokcia barwnik produkowany w proksymalnej części macierzy będzie usytuowany w górnej części płytki paznokciowej, a barwnik pochodzący z części dystalnej macierzy znajdzie się na dole płytki paznokciowej. Badanie to jednak nie ma zastosowania w przypadku cienkiej płytki paznokciowej, u dzieci oraz w przypadku, gdy PM jest jasnego koloru [4, 19, 25]. Obraz dermoskopowy czerniaka podpaznokciowego Ronger i wsp. [22] w swoim badaniu wykazali, że CP charakteryzuje się brązowym zabarwieniem tła (95% przypadków) i podłużnymi liniami w kolorze od brązowego do czarnego. W 95% przypadków CP linie te były nieregularnie zabarwione, różnej szerokości, ułożone w nierównych odstępach między sobą i nie zachowywały równoległego układu. Autorzy zwrócili uwagę, że krwiste plamki, które są bardzo charakterystyczne dla wylewu podpaznokciowego, nie wykluczają CP. Ponadto dla CP typowe są objawy Hutchinsona (tj. zabarwienie wału i oskórka) i mikro-hutchinsona (tj. zabarwienie wałów i oskórka widziane tylko przy użyciu dermoskopu, niewidoczne okiem nieuzbrojonym) [26, 27]. Badanie dermoskopowe hyponychium sugeruje czerniaka, gdy rozmieszczenie barwnika jest niejednorodne, zajmuje najczęściej grzebienie linii równoległych (szczyty linii papilarnych), ale może zajmować także bruzdy bądź układać się w poprzek tych linii. Objaw mikro- -Hutchinsona należy odróżnić od objawu pseudo-hutchinsona, czyli przeświecanie pigmentacji macierzy przez cienki oskórek (tabela 3) [2]. Inne cechy, które opisywano w przypadku występowania CP, to trójkątne ułożenie PM (zmiana szersza w proksymalnej części, zwężająca się dystalnie) oraz drobne wgłębienia i szczeliny na powierzchni płytki paznokciowej [14]. W przypadku dzieci obraz kliniczny i dermoskopowy łagodnego znamienia melanocytowego niejednokrotnie jest mylący i może wykazywać cechy typowe dla CP [19]. Kosmetologia Estetyczna 485
4 Tabela 3 Stany chorobowe, w których występuje objaw pseudo-hutchinsona Charakterystyka zmian chorobowych, w których występuje objaw pseudo-hutchinsona Znamię melanocytowe Melanonychia etniczna Zespół Laugiera-Hunzikera Zespół Peutza-Jeghersa Pigmentacja spowodowana działaniem radioterapii Pigmentacja spowodowana działaniem niepożądanym leków AIDS Choroba Addisona Chroniczne urazy paznokcia Choroba Bowena Fot. 2 Dermoskopia znamienia melanocytowego Źródło: Opracowanie własne na podstawie [2] Obraz dermoskopowy zmian barwnikowych paznokcia innych niż czerniak Znamię melanocytowe charakteryzuje: brązowe zabarwienie tła, jednolity kolor linii, regularny odstęp między nimi, ich jednakowa szerokość oraz równoległe ułożenie (fot. 2) [22]. W pracy Rongera i wsp. [22] szarawe zabarwienie i cienkie szare linie były obecne w 94% przypadków przebarwień spowodowanych działaniem niepożądanym leków, w 97% przypadków plamy soczewicowatej i w 87% przypadków pigmentacji etnicznej (rasowej), ale nie stwierdzono ich w żadnym przypadku CP. Krwiste globule, jeśli występują samodzielnie, są bardzo typowe dla krwotoku podpaznokciowego, jednak ich obecność nie wyklucza CP (fot. 3) [28]. Krwiste globule spotykane są w 60% przypadków czerniaka amelanocytowego i w 25% przypadków podpaznokciowego raka kolczystokomórkowego. ZBP spowodowane infekcją grzybiczą są wielokolorowe (odcienie żółtego, szarego, brązowego i czarnego), natomiast zakażenie Pseudomonas aeruginosa daje odcień zielony (fot. 4) [29]. Dermoskopia śródoperacyjna to metoda, pozwalająca na obejrzenie łożyska i macierzy paznokcia po usunięciu płytki paznokciowej. Przewaga tej metody w porównaniu z dermoskopią płytki paznokciowej polega na bezpośrednim obrazowaniu struktur, z których pochodzi barwnik. W celu jej wykonania warto zastosować światło spolaryzowane, dzięki czemu można uniknąć bezpośredniego kontaktu urządzenia ze sterylną powierzchnią łożyska paznokcia [7]. Hirata i wsp. [30] wyróżniają 4 podstawowe wzorce, które można wykazać dermoskopią śródoperacyjna. Stwierdzili, że wzorzec szary i regularny jest typowy dla przebarwień, wzorzec homogenny brązowy jest typowy dla łagodnych rozrostów melanocytowych, wzorzec brązowy z brązowymi globulami stwierdza się w znamieniu melanocytowym, natomiast wzorzec nieregularny występuje w CP. Jak wykazało badanie Di Chaccio i wsp. [31], dermoskopia śródoperacyjna jest metodą, z którą wiąże się z najmniejszy odsetek pomyłek diagnostycznych wśród dermatologów. Fot. 3 Dermoskopia: wylew podpaznokciowy z typowymi globulami Fot. 4 Podłużna melanonychia spowodowana infekcją grzybiczą (Trichophyton rubrum) 486 Kosmetologia Estetyczna
5 Biopsja macierzy paznokcia Badanie histopatologiczne pozostaje postępowaniem z wyboru w diagnostyce zmian paznokciowych i ma ono przede wszystkim na celu wykluczenie CP [22]. Według Tosti i wsyp. [14] przeprowadzenie biopsji jest konieczne w każdym przypadku zmiany charakteryzującej się: nierównymi liniami, brakiem jednolitej pigmentacji lub koloru, obecnością nierówności płytki paznokciowej (szczelin, wgłębień), trójkątnym kształtem zmiany (zmiana szersza w części proksymalnej i zwężająca się dystalnie), niewyraźnymi bocznymi brzegami zmiany oraz obecnością objawu Hutchinsona. Dika i wsp. [32] zalecają pobranie biopsji w przypadku każdej PM szerokości 3-6 mm lub większej. Według Grazzini i wsp. [33] biopsji powinien być poddany również łagodny wylew podpaznokciowy, jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości co do łagodności zmiany. Wybór odpowiedniej techniki biopsji zależy od szerokości PM, pierwotnego pochodzenia barwnika, lokalizacji zmiany oraz zajęcia skóry otaczającej płytkę paznokciową i obecności objawu Hutchinsona. Wymaga to czasami radykalnego wycięcia zmiany i otaczających tkanek aż do kości [4]. Gdy przebarwienie obejmuje środkową część płytki paznokciowej, ryzyko powstania dystrofii paznokcia jest duże. Jellnik [34] w swojej pracy przedstawił schemat postępowania z PM, w którym zaleca biopsję sztancą w przypadku zmian mniejszych niż 3 mm średnicy, biopsję ścinającą macierzy paznokcia w przypadku zmian o średnicy powyżej 3 mm zlokalizowanych wzdłuż linii środkowej paznokcia, niezależnie od tego, czy zmiana wywodzi się z dystalnej czy proksymalnej części macierzy. W przypadku zmiany mniejszej niż 3 mm średnicy zlokalizowanej w pobliżu linii środkowej paznokcia i wywodzącej się z proksymalnej części macierzy można wykonać zarówno biopsję sztancą, jak i biopsję ścinającą. Podłużne boczne wycięcie jest zalecane w przypadku PM zajmującej boczną część paznokcia [33, 34]. POSTĘPOWAIE Rozpoznanie czerniaka podpaznokciowego Leczenie CP jest przeważnie chirurgiczne. W przypadku czerniaka in situ całkowita resekcja paznokcia jest postępowaniem sugerowanym przez Braun RP i wsp. [25]. Wycięcie ma obejmować płytkę paznokciową, łożysko paznokcia oraz macierz. Czerniak inwazyjny często wymaga amputacji zajętego paliczka. W przypadku czerniaka zlokalizowanego w obrębie kciuka lub palucha zadanie jest szczególnie trudne ze względu na funkcjonalność tych palców. W przypadku ich zajęcia operacje powinny być możliwie oszczędzające [34]. Sureda i wsp. [35] sugerują, by w przypadku wczesnego czerniaka manifestującego się jako PM wykonać resekcję zmiany z marginesem 5-10 mm z zachowaniem kości i wykonaniem przeszczepu pełnej grubości ze skóry pobranej z kończyny górnej. Dika i wsp. [32] uważają, że amputacja paliczka w porównaniu z operacją oszczędzającą (pozwalającą zachować funkcjonalność palca) nie wpływa na rokowanie. Inne niż czerniak zmiany w obrębie płytki paznokciowej Zakażenia grzybicze, drożdżakowe i bakteryjne wymagają odpowiedniego leczenia farmakologicznego [23]. W przypadku urazu i pojawienia się wylewu podpaznokciowego postępowaniem z wyboru jest obserwacja zmiany w ciągu 3-4 miesięcy, w celu sprawdzenia, czy przesuwa się ona w kierunku wolnego brzegu paznokcia [28]. ależy przypomnieć, że wzrost paznokci wynosi około 0,5-1,2 mm w ciągu tygodnia, a w przypadku paznokci kończyn dolnych wzrost ten jest trzy razy wolniejszy [9]. awet w przypadku rozpoznania łagodnej zmiany melanocytowej jej dalsza obserwacja jest nadal potrzebna. ie stworzono do tej pory jednoznacznych zaleceń co do częstości przeprowadzania badań kontrolnych. Koga i wsp. [36] zalecają badanie PM co 6 miesięcy. ależy poinstruować osobę o konieczności wcześniejszego zgłoszenia się na wizytę kontrolną, w przypadku gdy PM ulegnie powiększeniu, zmieni kolor lub kształt. Wszyscy autorzy pozostają zgodni, że w przypadku zmiany podejrzanej o złośliwości konieczne jest wykonanie biopsji [2, 4, 32-34, 36]. Odmiennego postępowania wymagają ZBP u dzieci. W ich przypadku obraz kliniczny i dermoskopowy może sugerować CP, ponieważ prążki nie układają się równolegle, często obecnych jest wiele kolorów, a szerokość zmiany przekracza 3 mm. ależy pamiętać, że przypadki CP u dzieci są kazuistyczne, a biopsja z macierzy lub łożyska paznokcia jest procedurą inwazyjną, mogącą powodować trwałe zniekształcenie paznokcia [37]. W przypadku dzieci za postępowanie z wyboru uznaje się okresową kontrolę dermoskopową zmiany, a biopsję można wykonać na wyraźną prośbę rodziców lub opiekunów dziecka [38]. PODSUMOWAIE iejednokrotnie pojawienie się zmian barwnikowych w obrębie paznokcia przez wiele osób jest lekceważone, tłumaczą je domniemanym urazem bądź nieprawidłową dietą. iestety niektóre z tych pozornie niegroźnych zmian okazują się czerniakiem podpaznokciowym, który późno wykryty ma bardzo złe rokowanie. Autorzy podkreślają znaczenie personelu zajmującego się pielęgnacją paznokci (kosmetyczek, manikiurzystek, podologów) we wczesnej diagnostyce czerniaka. Często są one pierwszymi, które zauważają zmiany w obrębie płytki paznokciowej oraz przyległych struktur i mogą skierować klienta do lekarza pierwszego kontaktu lub dermatologa. Badanie kliniczne oraz dermoskopia są pomocne w ustaleniu dalszego postępowania. Zmiany niepodejrzane o złośliwość można monitorować w czasie przy użyciu wideodermoskopii. W przypadku zauważenia ekspresji zmiany bądź obecności cech wskazujących na jej złośliwość należy wykonać biopsję z badaniem histopatologicznym. Kosmetologia Estetyczna 487
6 LITERATURA ARTYKUŁ AUKOWY PODOLOGIA 1. Dominguez-Cherit J, Roldan-Marin R, Pichardo-Velazquez P, Valente C, Fonte-Avalos V, Vega-Memije ME, Toussaint-Caire S. Melanonychia, melanocytic hyperplasia, and nail melanoma in a Hispanic population. J Am Acad Dermatol 2008, vol. 59(5): Andre J, Lateur. Pigmented nail disorders. Dermatol Clin 2006, vol. 24(3): Toussaint S. ail melanoma in children: differential diagnosis and management. Dermatol Surg 2008, vol. 34(7): Braun RP, Baran R, Le Gal FA, Dalle S, Ronger S, Pandolfi R, Gaide O, French LE, Laugier P, Saurat JH, Marghoob AA, Thomas L. Diagnosis and management of nail pigmentations. J Am Acad Dermatol 2007, vol. 56(5): Husain S, Scher RK, Silvers D, Ackerman AB. Melanotic macule of nail unit and its clinicopathologic spectrum. J Am Acad Dermatol 2006, vol. 54(4): Piraccini BM, Dika E, Fanti PA. Tips for diagnosis and treatment of nail pigmentation with practical algorithm. Dermatol Clin 2015, vol. 33(2): Lencastre A, Lamas A, Sa D, Tosti A. Onychoscopy. Clin Dermatol 2013, vol. 31(5): Haneke E. Surgical anatomy of the nail apparatus. Dermatol Clin 2006, vol. 24(3): Hamm H. Choroby paznokci, [w:] Burgdorf W, Plewig G, Wolf H, Landthaler M, editors. Dermatologia Braun-Falco. II. Lublin2010, Wiktoria A. Wpływ stanu zdrowia oraz stylu życia na wygląd paznokci. Kosmetologia Estetyczna 2016, vol. 5: Tan KB, Moncrieff M, Thompson JF, McCarthy SW, Shaw HM, Quinn MJ, Li LX, Crotty KA, Stretch JR, Scolyer RA. Subungual melanoma: a study of 124 cases highlighting features of early lesions, potential pitfalls in diagnosis, and guidelines for histologic reporting. Am J Surg Pathol 2007, vol. 31(12): Duhard E, Calvet C, Mariotte, Tichet J, Vaillant L. [Prevalence of longitudinal melanonychia in the white population]. Ann Dermatol Venereol 1995, vol. 122(9): Sobjanek M, Michajłowski I, Biernat W, Włodarkiewicz A, owicki R. Spektrum kliniczne i dermoskopowe zmian barwnikowych aparatu paznokciowego. Przegląd Dermatologiczny/Dermatology Review 2013, vol. 100(2): Tosti A, Piraccini BM, de Farias DC. Dealing with melanonychia. Semin Cutan Med Surg 2009, vol. 28(1): Murata Y, Kumano K. Dots and lines: a dermoscopic sign of regression of longitudinal melanonychia in children. Cutis 2012, vol. 90(6): , Blessing K, Kernohan M, Park KG. Subungual malignant melanoma: clinicopathological features of 100 cases. Histopathology 1991, vol. 19(5): Ishihara K, Saida T, Otsuka F, Yamazaki. Statistical profiles of malignant melanoma and other skin cancers in Japan: 2007 update. Int J Clin Oncol 2008, vol. 13(1): Collins RJ. Melanoma in the Chinese of Hong Kong. Emphasis on volar and subungual sites. Cancer 1984, vol. 54(7): Di Chiacchio D, Farias DC, Piraccini BM, Hirata SH, Richert B, Zaiac M, Daniel R, Fanti PA, Andre J, Ruben BS, Fleckman P, Rich P, Haneke E, Chang P, Cherit JD, Scher R, Tosti A. Consensus on melanonychia nail plate dermoscopy. An Bras Dermatol 2013, vol. 88(2): Carreno AM, akajima SR, Pennini S, Candido Junior R, Schettini AP. ail apparatus melanoma: a diagnostic opportunity. An Bras Dermatol 2013, vol. 88(2): Levit EK, Kagen MH, Scher RK, Grossman M, Altman E. The ABC rule for clinical detection of subungual melanoma. J Am Acad Dermatol 2000, vol. 42(2 Pt 1): Ronger S, Touzet S, Ligeron C, Balme B, Viallard AM, Barrut D, Colin C, Thomas L. Dermoscopic examination of nail pigmentation. Arch Dermatol 2002, vol. 138(10): Kilinc Karaarslan I, Acar A, Aytimur D, Akalin T, Ozdemir F. Dermoscopic features in fungal melanonychia. Clin Exp Dermatol 2015, vol. 40(3): Piraccini BM, Bruni F, Starace M. Dermoscopy of non-skin cancer nail disorders. Dermatol Ther 2012, vol. 25(6): Braun RP, Baran R, Saurat JH, Thomas L. Surgical Pearl: Dermoscopy of the free edge of the nail to determine the level of nail plate pigmentation and the location of its probable origin in the proximal or distal nail matrix. J Am Acad Dermatol 2006, vol. 55(3): Kawabata Y, Ohara K, Hino H, Tamaki K. Two kinds of Hutchinson s sign, benign and malignant. J Am Acad Dermatol 2001, vol. 44(2): Benati E, Ribero S, Longo C, Piana S, Puig S, Carrera C, Cicero F, Kittler H, Deinlein T, Zalaudek I, Stolz W, Scope A, Pellacani G, Moscarella E, Piraccini BM, Starace M, Argenziano G. Clinical and dermoscopic clues to differentiate pigmented nail bands: an International Dermoscopy Society study. J Eur Acad Dermatol Venereol 2017, vol. 31(4): Thomas L, Dalle S. Dermoscopy provides useful information for the management of melanonychia striata. Dermatol Ther 2007, vol. 20(1): Giacomel J, Lallas A, Zalaudek I, Argenziano G. Periungual Bowen disease mimicking chronic paronychia and diagnosed by dermoscopy. J Am Acad Dermatol 2014, vol. 71(3): e Hirata SH, Yamada S, Enokihara MY, Di Chiacchio, de Almeida FA, Enokihara MM, Michalany S, Zaiac M, Tosti A. Patterns of nail matrix and bed of longitudinal melanonychia by intraoperative dermatoscopy. J Am Acad Dermatol 2011, vol. 65(2): Di Chiacchio, Hirata SH, Enokihara MY, Michalany S, Fabbrocini G, Tosti A. Dermatologists accuracy in early diagnosis of melanoma of the nail matrix. Arch Dermatol 2010, vol. 146(4): Dika E, Piraccini BM, Fanti PA. Management and treatment of nail melanoma. G Ital Dermatol Venereol 2017, vol. 152(3): Grazzini M, Rossari S, Gori A, Corciova S, Guerriero G, Lotti T, De Giorgi V. Subun- matol 2011, vol. 21(2): Jellinek. ail matrix biopsy of longitudinal melanonychia: diagnostic algorithm including the matrix shave biopsy. J Am Acad Dermatol 2007, vol. 56(5): Sureda, Phan A, Poulalhon, Balme B, Dalle S, Thomas L. Conservative surgical management of subungual (matrix derived) melanoma: report of seven cases and literature review. Br J Dermatol 2011, vol. 165(4): Koga H, Saida T, Uhara H. Key point in dermoscopic differentiation between early nail apparatus melanoma and benign longitudinal melanonychia. J Dermatol 2011, vol. 38(1): Tosti A, Piraccini BM, Cagalli A, Haneke E. In situ melanoma of the nail unit in children: report of two cases in fair-skinned Caucasian children. Pediatr Dermatol 2012, vol. 29(1): Koga H. Dermoscopic evaluation of melanonychia. J Dermatol 2017, vol. 44(5): Kosmetologia Estetyczna
Biopsja wycinająca zmiany barwnikowej macierzy paznokcia
PREZENTCJ TECHNIK ZIEGOWYCH Forum Dermatologicum 2018, tom 4, nr 2, 84 88 Copyright 2018 Via Medica ISSN 2451 1501 iopsja wycinająca zmiany barwnikowej macierzy paznokcia Excision biopsy of pigmented lesion
Melanonychia longitudinalis
Artykuł oryginalny/original paper Michał Sobjanek, Adam Włodarkiewicz, Jacek Toboła Oddział Dermatochirurgii Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Akademii Medycznej w Gdańsku, kierownik Kliniki:
Nowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu
Nowotwory złośliwe skóry Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Raki: rak podstawnokomórkowy rak kolczystokomórkowy rak płakonabłonkowy Czerniak Nowotwory złośliwe skóryrak podstawnokomórkowy
Mapa Znamion Barwnikowych. to najprostsza droga do wczesnego wykrycia zmian nowotworowych skóry.
Mapa Znamion Barwnikowych to najprostsza droga do wczesnego wykrycia zmian nowotworowych skóry. Czerniak to złośliwy nowotwór skóry, błon śluzowych bądź błon naczyniowych gałki ocznej, wywodzący się z
Czerniak aparatu paznokciowego analiza epidemiologiczna, kliniczna i histopatologiczna
PRACE ORYGINALNE Czerniak aparatu paznokciowego analiza epidemiologiczna, kliniczna i histopatologiczna Nail apparatus melanoma: epidemiological, clinical and histopathological analysis Michał Sobjanek
Leszek Kołodziejski. Czerniaki i znamiona
Leszek Kołodziejski Czerniaki i znamiona Czerniak jest nowotworem złośliwym rozwijającym się z melanocytów Lokalizacja: - skóra 98% - oko, śluzówka przewodu pokarmowego, śluzówka układu oddechowego, śluzówka
MAM HAKA NA CHŁONIAKA
MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Wprowadzenie: 3-punktowa. lista kontrolna. Prosty sposób, by nie przeoczyć czerniaka przy zastosowaniu dermoskopii. 3-punktowa lista kontrolna
Wprowadzenie: 3-punktowa lista kontrolna Prosty sposób, by nie przeoczyć czerniaka przy zastosowaniu dermoskopii Ramka. Inne nazwy dla dermoskopii dermatoskopia mikroskopia epiluminescencyjna (ELM) mikroskopia
NOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry.
NOWOTWORY SKÓRY Nowotwory skóry są zmianami zlokalizowanymi na całej powierzchni ciała najczęściej w miejscach, w których nastąpiło uszkodzenie skóry. Najważniejszym czynnikiem etiologicznym jest promieniowanie
Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.
EDUKACYJNO-INFORMACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH SKÓRY SKÓRA POD LUPĄ MATERIAŁ EDUKACYJNY DLA NAUCZYCIELI SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH 2014 Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane
Analiza wzorców dermoskopowych zmian melanocytowych zlokalizowanych w okolicach akralnych
PRACE ORYGINALNE Magdalena Wawrzynkiewicz 1 Wioletta Woźniak 1 Anna Wojas-Pelc 1 Michał Chlebicki 2 Jakub Ogiela 2 Analiza wzorców dermoskopowych zmian melanocytowych zlokalizowanych w okolicach akralnych
Czerniak nowotwór skóry
Czerniak nowotwór skóry Co to jest czerniak? Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z melanocytów komórek pigmentowych wytwarzających barwnik zwany melaniną, który sprawia, że skóra ciemnieje
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza
DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa
DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa 1 PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE Wady rozwojowe Wole Guzki tarczycy Nowotwory tarczycy Zaburzenia
Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Profilaktyka i leczenie czerniaka. Dr n. med. Jacek Calik
Profilaktyka i leczenie czerniaka Dr n. med. Jacek Calik Czerniaki Czerniaki są grupą nowotworów o bardzo zróżnicowanej biologii, przebiegu i rokowaniu. Nowotwory wywodzące się z melanocytów. Pochodzenie
Radioterapia protonowa w leczeniu nowotworów oka. Klinika Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Katedra Okulistyki UJ CM
Radioterapia protonowa w leczeniu nowotworów oka Klinika Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Katedra Okulistyki UJ CM Epidemiologia czerniaka błony naczyniowej Częstość występowania zależy od rasy (u
Podstawy dermoskopii zmian melanocytowych dla początkujących* Basic dermoscopy of melanocytic lesions for beginners
Postepy Hig Med Dosw (online), 2011; 65: 501-508 e-issn 1732-2693 www.phmd.pl Review Received: 2011.04.21 Accepted: 2011.07.06 Published: 2011.08.08 Podstawy dermoskopii zmian melanocytowych dla początkujących*
Ostuda objawy, diagnoza, leczenie
Ostuda objawy, diagnoza, leczenie Dr. n. med. Oliwia Jakubowicz Ostuda to bardzo często występujące zaburzenie pigmentacji, które najczęściej powstaje u osób pomiędzy 20. a 35. rokiem życia. Bardzo rzadko
Usuwanie zmian skórnych. Warianty usługi: Laserowe usunięcie zmian skórnych estetyka.luxmed.pl
Usuwanie zmian skórnych Usuwanie zmian skórnych to krótki i nieinwazyjny zabieg. W zależności od rodzaju problemu wykonywany jest techniką chirurgiczną lub laserową. Lekarz dermatolog podczas konsultacji
Dlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA?
1 Dlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA? Dlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA? 1 2 Z perspektywy klienta i rynku Nowotwory są obecnie uznawane za chorobę cywilizacyjną: z roku na rok wzrasta liczba zachorowań.
Rola i zakres limfadenektomii w raku pęcherza moczowego
Tomasz Borkowski Department of Urology Medical University of Warsaw Rola i zakres limfadenektomii w raku pęcherza moczowego VII Pomorskie spotkanie Uroonkologiczne Rak pęcherza moczowego Henry Gray (1825
Tyreologia opis przypadku 15
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 15 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letnia kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego
W TROSCE O PACJENTA CHOREGO NA RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO Ogólnopolski program edukacyjny Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego Program realizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa
Podstawowe triki w dermoskopii
PR POGLĄDOW Forum Dermatologicum 2019, tom 5, nr 2, 35 41 DOI: 10.5603/FD.2019.0006 opyright 2019 Via Medica ISSN 2451 1501 Podstawowe triki w dermoskopii asic tricks in dermoscopy Grażyna Kamińska-Winciorek
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;
[10ZPK/KII] Onkologia
1. Ogólne informacje o module [10ZPK/KII] Onkologia Nazwa modułu ONKOLOGIA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język
OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012
OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012 Umowa dodatkowa ONA jest zawierana na podstawie Warunków Sposób na przyszłość (kod TUL0) oraz Ogólnych warunków
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałZdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Kosmetologia
SAMODZIELNE BADANIE PIERSI to najprostszy, bezpłatny sposób zadbania o własne zdrowie.
SAMODZIELNE BADANIE PIERSI to najprostszy, bezpłatny sposób zadbania o własne zdrowie. Samodzielne badanie piersi to comiesięczna praktyka badania własnych piersi w celu wczesnego wykrycia zmian chorobowych.
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe
w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ON NR OWU/ON12/1/2014
Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ON Umowa dodatkowa ON jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia umowy dodatkowej na wypadek nowotworu ON. Przeczytaj uważnie poniższe
Stopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.
Stopa cukrzycowa Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Wyrzykowski Stopa cukrzycowa - definicja Infekcja, owrzodzenie lub destrukcja
Diagnostyka węzłów chłonnych (Lymph nodes assessment) Joanna Anioł
Diagnostyka węzłów chłonnych (Lymph nodes assessment) Joanna Anioł Joanna Anioł Wykształcenie: wyższe Studia na Wydziale Lekarskim Collegium Medium UJ w Krakowie 1989 1995 Kształcenie podyplomowe: Specjalizacja
Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA NR OWU/ONA1/1/2014
Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA Umowa dodatkowa ONA jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia umowy dodatkowej na wypadek nowotworu ONA. Przeczytaj uważnie poniższe
Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa
Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa ROZPOZNAWANIE: PET - CT W ONKOLOGII poszukiwanie ognisk choroby - wczesne wykrywanie różnicowanie zmian łagodnych
Znamię! Znam je? Konspekt lekcji dla szkół ponadgimnazjalnych. Kampanię wspierają
Znamię! Znam je? Konspekt lekcji dla szkół ponadgimnazjalnych Kampanię wspierają Czerniak co to jest? Czerniak to nowotwór złośliwy skóry. Wywodzi się z melanocytów komórek pigmentowych wytwarzających
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,
dzienniczek pacjenta rak nerki
dzienniczek pacjenta rak nerki Grafika i skład: Fundacja Wygrajmy Zdrowie Wydanie I Styczeń 2015 Wszelkie prawa zastrzeżone. Podstawowe dane Imię i nazwisko: Data urodzenia: Lekarz prowadzący: Palcówka
Dr hab. n. med. Paweł Blecharz
BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr
ZYGMUNT ADAMSKI ANDRZEJ KASZUBA
D e r m a t o lo g ia d l a KOSMETOLOGÓW R edakcja naukow a w yd a n ia II PROF. DR HAB. N. MED. ZYGMUNT ADAMSKI PROF. DR HAB. N. MED. ANDRZEJ KASZUBA Dermatologia dla kosmetologów Redakcja naukowa wydania
NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH
Załącznik nr 1 opis programu MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWOTNEJ Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: OGRANICZENIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI U DZIECI
Diagnostyka nowotworów i innych chorób skóry owłosionej - podstawy trichoskopii"
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego pn. Rozwój kompetencji i kwalifikacji lekarzy poprzez udział w bezpłatnych, nowoczesnych kursach doskonalących, nr projektu:
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa
Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Planowanie postępowania onkologicznego???
Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka
PROGRAM SZCZEGÓŁOWY. 4 października. Czwartek WAWDERM 2018 WARSZAWSKIE DNI DERMATOLOGICZNE WARSZAWA,
a WAWDERM 2018 WARSZAWSKIE DNI DERMATOLOGICZNE WARSZAWA, 04.10.2018-06.10.2018 PROGRAM SZCZEGÓŁOWY Program będzie podlegał modyfikacjom i uzupełnieniom 4 Czwartek 13:00 15:30 WARSZTATY I KURSY Harmonogram
Spis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja
www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja Rak piersi Najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce 2004 r. ponad12 000 nowych zachorowań na raka piersi
Czy potrzebne jest powołanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków leczenia chorych na raka jelita grubego ("colorectal units")?
Czy potrzebne jest powołanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków leczenia chorych na raka jelita grubego ("colorectal units")? Lucjan Wyrwicz Centrum Onkologii Instytut im M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Ogólne warunki ubezpieczenia. nr OWU/ON12/1/2015
Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu On nr OWU/ON12/1/2015 Umowa dodatkowa On jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia Umowy dodatkowej na
Wirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
Najważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju.
Warunki finansowania programu profilaktyki raka piersi I. Część A. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań
GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz
Sformatowano GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz 1. Materiał chirurgiczny: przełyk, Ŝołądek, jelito
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Fenotyp pacjentów z czerniakiem skóry, znamionami dysplastycznymi oraz znamionami zwykłymi
Fenotyp pacjentów z czerniakiem skóry, znamionami dysplastycznymi oraz znamionami zwykłymi PRACE ORYGINALNE Phenotype of patients with malignant melanoma and dysplastic and common nevi Ana Alekseenko 1,
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Dermatologia i wenerologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Dermatologia i wenerologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
JAKIEGO LEKARZA POWINNAM WYBRAĆ?
JAKIEGO LEKARZA POWINNAM WYBRAĆ? Warto wybrać lekarza dermatologa, który specjalizuje się w leczeniu łuszczycy. Nie jest to oczywiste, dlatego trzeba o to zapytać. Jeżeli nie jesteś zadowolony z poziomu
Zastosowanie tomografii stożkowej (CBCT) we współczesnej endodoncji
T W Ó J P R Z E G L Ą D S T O M AT O L O G I C Z N Y T E M AT N U M E R U Zastosowanie tomografii stożkowej (CBCT) we współczesnej endodoncji tech. radiolog Jakub Baran www.3dtomo.pl P rzystępując do leczenia
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
NON-HODGKIN S LYMPHOMA
NON-HODGKIN S LYMPHOMA Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku We Wrocławiu Aleksandra Bogucka-Fedorczuk DEFINICJA Chłoniaki Non-Hodgkin (NHL) to heterogeniczna grupa nowotworów charakteryzująca
BIOPSJA OTWARTA KURS USG PIERSI RUTYNA CZY OSTATECZNOŚĆ? DR HAB. N. MED. DAWID MURAWA
BIOPSJA OTWARTA RUTYNA CZY OSTATECZNOŚĆ? KURS USG PIERSI DR HAB. N. MED. DAWID MURAWA ODDZIAŁ CHIRURGII OGÓLNEJ I MAŁOINWAZYJNEJ SZPITAL POMNIK CHRZTU POLSKI W GNIEŹNIE RODZAJE BIOPSJI CIENKOIGŁOWA (PCI,
Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Cel wykonywania badań przesiewowych Jak powinna postępować każda kobieta? U jakich
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Kwart. Ortop. 20, 4, str. 34, ISSN 2083-8697 - - - - - REHABILITACJA STAWU BIODROWEGO I KOLANOWEGO, FINANSOWANA PRZEZ NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA W LATACH 2009 200 REHABILITATION OF THE HIP AND KNEE JOINTS
Nieprawidłowa masa stwierdzona podczas badania przedmiotowego. Dr n. med. Maciej Siński
Nieprawidłowa masa stwierdzona podczas badania przedmiotowego Dr n. med. Maciej Siński Podstawowe pytania Gdzie guz jest zlokalizowany? Jakie są jego wymiary i kształt? Kształt regularny, gładkie brzegi
Rak gruczołu krokowego - diagnostyka morfologiczna. Zrozumieć PSA
Rak gruczołu krokowego - diagnostyka morfologiczna. Zrozumieć PSA Krzysztof Bardadin Katedra i Zakład Patomorfologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 2 lipiec 2015 Polacy nie gęsi i swój język mają.
Biopsja: (odpowiednie podkreślić) 2. zmiany patologicznej w obrębie skóry lub tkanki podskórnej: a. cienkoigłowa, b. gruboigłowa, c.
Informacja dla pacjenta o proponowanej procedurze medycznej oraz oświadczenie o wyrażeniu świadomej zgody na wykonanie biopsji I. Nazwa proponowanej procedury medycznej (zabiegu, badania) 1. węzła chłonnego:
WIDEOSKOPOWE METODY ODNERWIENIA WSPÓŁCZULNEGO. WŁASNA METODA OPERACYJNA SYMPATEKTOMII LĘDŹWIOWEJ Z UŻYCIEM WIDEOASYSTY. Dr n. med.
WIDEOSKOPOWE METODY ODNERWIENIA WSPÓŁCZULNEGO. WŁASNA METODA OPERACYJNA SYMPATEKTOMII LĘDŹWIOWEJ Z UŻYCIEM WIDEOASYSTY Dr n. med.jacek Wroński HISTORIA ODKRYĆ SYMPATEKTOMIA PIERSIOWA 1899 - Jaboulay sympatektomia
Introducing the VELscope Vx. Enhanced Oral Assessment
Introducing the VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Wprowadzenie do VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Czym jest VELscope Vx? VELscope Vx, jako najnowszy model z LED Dental's VELscope technology, wykorzystuje
Pojedynczy guzek płuca
Pojedynczy guzek płuca Postępowanie z pojedynczymi guzkami płuca: punkt widzenia torakochirurga Operować, czy nie operować? 1. Jeśli nie operować, to co dalej? - w ogóle nie obserwować? - obserwować? (co
Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
S T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Poradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Depilacja laserowa laserowe usuwanie owłosienia
Depilacja laserowa laserowe usuwanie owłosienia USTUPSKA-KUBECZEK Katarzyna Mechanizm działania światła lasera na mieszek włosowy i włos Laser stosowany do zabiegów depilacji działa powierzchownie, nie
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
RAMOWY PROGRAM KURSU DOSKONALĄCEGO DLA LEKARZY AUTOR. ul Wołoska 137, Warszawa
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego pn. Rozwój kompetencji i kwalifikacji lekarzy poprzez udział w bezpłatnych, nowoczesnych kursach doskonalących, nr projektu:
Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Fot: 536 537 Widok bocznych powierzchni okazu. Fot: 538 540 Przekrój poprzeczny oraz zbliżenia powierzchni bocznych.
Okaz 93 MCh/P/11593 - Kalamit Brzeszcze Owalny, nieznacznie spłaszczony fragment łodygi. Powierzchnie poprzeczne cięte ukośnie. Wyraźne prążkowanie zachowane tylko na połowie obwodu. Niezbyt wyraźnie widoczny
Jak skutecznie pozbyć się grzybicy paznokci poradnik PACT
Jak skutecznie pozbyć się grzybicy paznokci poradnik PACT Wprowadzenie Grzybicę paznokci można wyleczyć! Jest to możliwe dzięki metodzie opartej na fotodynamicznej terapii PACT MED i maści PACT UREA 40
Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder
Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder Marzena Wełnicka-Jaśkiewicz Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Efektywna kontrola ścisła obserwacja po leczeniu
Reumatoidalne zapalenie stawów
9 Reumatoidalne zapalenie stawów W praktyce reumatologicznej uznaje się reumatoidalne zapalenie stawów za pospolite schorzenie. Jest to symetryczna artropatia kośćca obwodowego bez uszkodzenia kośćca osiowego
Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi
Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych
Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe
Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe zaopatrywanie rozległych ubytków poresekcyjnych praktycznie
Cykl kształcenia 2013-2016
203-206 SYLABUS Nazwa Fizjoterapia kliniczna w chirurgii, onkologii i medycynie paliatywnej. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod Studia Kierunek studiów Poziom
Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki.
RAFAŁ STEC Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki. Warszawa, 13 października 2018 roku Opis przypadku nr 1. Rozpoznanie Data rozpoznania: 07.11.2007 r. Pacjent: 65 lat, K Dane na temat guza: - Stopień
Spis Treści. Przedmowa... 11
Spis Treści Przedmowa................................................ 11 Rozdział 1 Wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii jamy ustnej Maria Anna Nowakowska.................................. 13 1.1.
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób